Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 16 Μαρτίου 2011

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 16 Μαρτίου 2011 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ-27 της 11 ης Μαρτίου 2011 που αφορούν την Ελλάδα: Όπως προκύπτει από τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών μετά το ECOFIN της , οι πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ελλάδα έχουν ως ακολούθως: Πρώτον, αποφασίστηκε η επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων από τη Ζώνη του Ευρώ, ύψους 80 δις. Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με τον Υπουργό, μεταφέρει περί τα 50 δις από τη 2ετία 2014 και 2015 στα επόμενα έτη, εξομαλύνοντας έτσι την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους και ενισχύοντας τη δυνατότητα του Ελληνικού Δημοσίου να το εξυπηρετήσει. Αντίστοιχη επιμήκυνση της αποπληρωμής θα γίνει και για τα δάνεια που λαμβάνονται από το ΔΝΤ. Δεύτερον, αποφασίστηκε η μείωση του επιτοκίου των ανωτέρω δανείων κατά 1,0 π.μ.. Αυτό έχει εκτιμηθεί ότι ισοδυναμεί με μείωση των δαπανών για τόκους στα επόμενα έτη κατά περίπου 6,0 δις. Στο βαθμό αυτό γίνεται λίγο πιο εύκολη η επίτευξη των στόχων του Μνημονίου. Τρίτον, αποφασίστηκε να δοθεί η δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθερότητας (EFSF) να αγοράζει ομόλογα των κρατών μελών στην πρωτογενή αγορά, εάν υπάρξει τέτοια ανάγκη. Αυτό είναι σημαντικό για την Ελλάδα, διότι, ενώ για το 2011, οι χρηματοδοτικές της ανάγκες είναι πλήρως καλυμμένες από τον χρηματοδοτικό μηχανισμό των 110 δις και από την έκδοση ΕΓΕΔ, για το 2012, όπου οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας εκτιμώνται σήμερα στα 66 δις, μόνο τα 24 δις θα είναι καλυμμένα από τον χρηματοδοτικό μηχανισμό. Τα υπόλοιπα θα πρέπει να αντληθούν από την αγορά: α) με την έκδοση ΕΓΕΔ, γύρω στα 13 δις έως 15 δις, και με την έκδοση ομολόγων μεγαλύτερης διάρκειας, γύρω στα 28 δις. Η ύπαρξη δυνατότητας του EFSF να παρεμβαίνει στην πρωτογενή αγορά ομολόγων διασφαλίζει στην ουσία την επιτυχία της δημοπρασίας. Η δυνατότητα διευκόλυνσης από το EFSF θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια πρόσθετη δικλίδα ασφαλείας η οποία θα έχει μεγαλύτερη αξία αν τελικά δεν χρησιμοποιηθεί. Για τον σκοπό αυτό το πιο σημαντικό είναι η μείωση των ελλειμμάτων κάτω από το 7,4% το 2011 και η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και των επενδύσεων ήδη από το τρέχον έτος. Οι αποφάσεις αυτές είναι σημαντικές για την Ελλάδα: α) Εάν η χώρα μας καταφέρει να μειώσει το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης σε επίπεδα κάτω του 7,4% του ΑΕΠ το 2011, γεγονός που είναι απολύτως εφικτό, παρά την μη ικανοποιητική εκτέλεση του Π2011 κατά το 1 ο 2μηνο του β) Εάν η χώρα καταφέρει να επιτύχει την ανάκαμψη της οικονομίας της από το 2 ο 6μηνο. 11, κάτι που επίσης μπορεί να γίνει πράξη αν η κυβέρνηση προχωρήσει ταχύτατα στην υλοποίηση του ΕΣΠΑ , καθώς και των προγραμμάτων επενδύσεων σε συνεργασία του Δημόσιου με τον Ιδιωτικό τομέα που είναι ήδη σε εξέλιξη (αεροδρόμια, λιμάνια, Ελληνικό, Θριάσιο, κ.ά.). Απαιτείται επίσης η υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων που μπορεί να διευρυνθεί έγκαιρα για να συμβάλλει περισσότερο στην ανάπτυξη τόσο το 2011 αλλά κυρίως από το 2012 και μετά. γ) Εάν η Ελλάδα μπορεί να πείσει του διεθνείς επενδυτές ότι έχει τη δυνατότητα να μειώσει ταχέως και συστηματικά το δημόσιο χρέος της από το 2013 και μετά. Ήδη, θεσπίζεται η υποχρέωση των κρατών-μελών να ακολουθούν μία μακροπρόθεσμη πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής έτσι ώστε ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ να μειώνεται σταδιακά κατά το 1/20 της διαφοράς του από το όριο του 60% ετησίως. Αυτό είναι δυνατόν μόνον εφόσον στο μέλλον διαμορφωθεί πρωτογενές πλεόνασμα 5-6% του ΑΕΠ (από πρωτογενές έλλειμμα 3% το 2010) σε μόνιμη βάση, όπως διασφαλίζεται με την πιστή εφαρμογή του Μνημονίου. Όλα τα ανωτέρω είναι αυτονόητα και αποτελούν πολιτικές που είναι οι μόνες που μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη της χώρας μας. Εάν η Ελλάδα, όμως, δεν πείσει τις αγορές ότι μειώνει αποφασιστικά τα δημοσιονομικά της ελλείμματα και το χρέος της και ότι προωθεί τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τη μείωση του δημόσιου τομέα της, τότε δεν θα μπορέσει να χρηματοδοτηθεί ουσιαστικά και έγκαιρα από τις αγορές για να στηρίξει τη βιωσιμότητά και την ανάπτυξή της. Παγκόσμια Οικονομία Έντονα πτωτικά κινήθηκαν οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές στο προηγούμενο 7ήμερο, μετά τον μεγάλο σεισμό των 8,9 ρίχτερ τσουνάμι και πυρηνικό ατύχημα που έπληξε την Ιαπωνία από την 11 η Μαρτίου Αντίθετα με τις χρηματιστηριακές αγορές, σημαντική άνοδο σημείωσαν οι αγορές ομολόγων των ΗΠΑ και της Γερμανίας, ακόμη και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η μεγάλη αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας λόγω των καταστροφών που σημειώθηκαν στην Ιαπωνία οδήγησε σε τοποθετήσεις των επενδυτών στις ασφαλέστερες αγορές. Υπήρξε ισχυροποίηση του Ευρώ έναντι της Αγγλικής λίρας και του δολαρίου και ιδιαίτερα ισχυροποίηση του ελβετικού φράγκου έναντι όλων των νομισμάτων. Από την άλλη πλευρά, υπήρξε περαιτέρω διολίσθηση του δολαρίου, ιδιαίτερα έναντι του Γιέν, του Ευρώ και του ελβετικού φράγκου. Τέλος, το Γεν ενισχύθηκε έναντι του δολαρίου, της Αγγλικής λίρας και των Ασιατικών

2 νομισμάτων και ακόμη και έναντι του Ευρώ. Όσον αφορά τις τιμές του πετρελαίου και των άλλων εμπορευμάτων και πρώτων υλών, οι έως σήμερα επιπτώσεις από την κρίση στην Ιαπωνία είναι πτωτικές, επηρεάζοντας πτωτικά το Καναδικό δολάριο και το Βραζιλιάνικο Ρεάλ. Στην Ευρώπη, οι αποφάσεις του Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ-27 της 11 ης Μαρτίου σηματοδοτούν την περαιτέρω ουσιαστική σταθεροποίηση της κρίσης χρέους των περιφερειακών χωρών της Ζώνης του Ευρώ καθώς ενισχύεται η χρηματοδοτική δυνατότητα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Σταθερότητας (EFSF), αλλά και του Μόνιμου Χρηματοδοτικού Μηχανισμού που θα δημιουργηθεί μετά το 2013, ενώ δόθηκε η δυνατότητα στο EFSF να παρεμβαίνει για αγορά τίτλων στην πρωτογενή αγορά κρατικών ομολόγων όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο. Επίσης, επιμηκύνεται η περίοδος αποπληρωμής των δανείων που θα λάβει η Ελλάδα από τη Ζώνη του Ευρώ στα πλαίσια του χρηματοδοτικού μηχανισμού των 110 δις και μειώνεται το επιτόκιο δανεισμού της κατά 1,0 π.μ.. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα καλύπτεται τώρα χρηματοδοτικά και το 2012, ενώ οι δανειακές της ανάγκες το δεν θα διογκωθούν με αποπληρωμή των δανείων της ΖτΕ. Ωστόσο, οι αγορές δημοσίου χρέους των υπερχρεωμένων χωρών επιβαρύνθηκαν και μετά τις ανωτέρω αποφάσεις λόγω της «βελούδινης» υποβάθμισης της Πορτογαλίας από την Moody s από το A1 στο Α3 με προοπτικές αρνητικές. Το ερώτημα είναι σήμερα αν η ΕΚΤ προχωρήσει στην υλοποίηση της προειδοποίησής της για αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης τον Απρ. 11, μετά την μεγάλη κρίση και τις καταστροφές στην Ιαπωνία. Σε σχέση με τα ανωτέρω, η FED δεν φαίνεται διατεθειμένη να διακόψει την πολιτική της ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας με αγορά κρατικών τίτλων ύψους $ 600 δις πριν από τη λήξη της τον Ιούνιο του Η κρίση στην Ιαπωνία ενδέχεται να αποτελέσει στήριγμα για διατήρηση αυτής της πολιτικής. Από την άλλη πλευρά, αξιοσημείωτη εξέλιξη ήταν η μεγάλη αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών των ΗΠΑ τον Ιαν. 11, παρά το ότι και το ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών της Κίνας ήταν ελλειμματικό τον Φεβρ. 11. Το μεγαλύτερο έλλειμμα στις ΗΠΑ σημαίνει ότι η επίπτωση των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας στο 1 ο 3μηνο. 11 ενδέχεται να είναι αρνητική. Ελληνική Οικονομία Εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2011: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, ο Προϋπολογισμός σε δημοσιονομική βάση παρουσίασε έλλειμμα 1,03 δις στο 2μηνο Ιαν.- Φεβρ. 2011, έναντι ελλείμματος 944 εκατ. στο 2μηνο Ιαν.-Φεβρ. 10 και ελλείμματος 3,99 δις στο 1 ο 2μηνο. 09. Σημειώνεται ότι το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης είναι μεγαλύτερο παρά το ότι ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων έχει πλεόνασμα 352 εκατ. το 2011, από έλλειμμα 660 εκατ. το Η αύξηση του ελλείμματος του Τακτικού Προϋπολογισμού (ΤΠ) κατά 1,1 δις οφείλεται αφενός στην πληρωμή 351 εκατ. για εξόφληση των χρεών των νοσοκομείων (από τα 450 εκατ. που θα πληρωθούν σε ολόκληρο το 2011) και στην πτώση των φορολογικών εσόδων κατά 965 εκατ. Οι δυσμενείς εξελίξεις στα έσοδα του ΤΠ εξηγούνται ως ακολούθως: Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (ΤΠ) ανήλθαν στα 7,94 δις στο `ο 2μηνο. 11 και ήταν μειωμένα κατά -9,2% σε ετήσια βάση, έναντι της αύξησής τους κατά 13,2% στο 1 ο 2μηνο. 10 και κατά 5,5% το 2010 ως σύνολο. Η επίδοση αυτή δεν ήταν ικανοποιητική, δεδομένης της μεγάλης ανάγκης που υπάρχει για αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 8,5% το 2011 και για συνέχιση της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής και το Ωστόσο, η πορεία αυτή των εσόδων μπορεί να εξηγηθεί από τα ακόλουθα στοιχεία: α) Τα έσοδα του 1 ου 2μήνου. 11 δεν συμπεριλαμβάνουν έσοδα 393 εκατ. από είσπραξη τελών κυκλοφορίας, τα οποία είχαν μεταφερθεί στο 1 ο 3μηνο. 10 από το β) Οι εισπράξεις από την παρακράτηση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων στο 1 ο 2μηνο. 11 ήταν μειωμένες διότι το 2011 δεν πληρώνονται ο 13 ος και ο 14 ος μισθός στους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους. δ) Τα έσοδα από την έκτακτη εισφορά στις κερδοφόρες επιχειρήσεις ήταν μειωμένα στο 1 ο 2μηνο κατά 99 εκατ., έναντι του 1 ου 2μήνου Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα του 1 ου 2μήνου. 11 φαίνεται να έχουν ενισχυθεί από την είσπραξη ενός μέρους από την περαίωση των ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων που άρχισε τον Νοέμ. 10 και από την σχετικά καλή πορεία αύξησης του ΦΠΑ, αλλά από τα πολύ χαμηλά επίπεδά του στο 1 ο 2μηνο. 10. Σε κάθε περίπτωση στο 1 ο 2μηνο. 11 δεν εισπράχθηκαν πρόσθετα έσοδα: (1) από τη μείωση της φοροδιαφυγής (με την εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων στον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος), τα οποία αναμένεται να ανέλθουν στα 1,5 δις το 2011, (2) από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών στα ακίνητα ( 0.4 δις), (3) από την πώληση των αδειών στα λαχεία και τα τυχερά παιχνίδια ( 1,0 δις), (4) από τους φόρους περιουσίας ( 0,5 δις), (5) από την αύξηση του φόρου του πετρελαίου θέρμανσης ( 0,3 δις), κ.ά. Τα ανωτέρω συνεπάγονται ότι παρά τη συνεχιζόμενη αρνητική πορεία των εσόδων του ΤΠ στο 1 ο 2μηνο. 11, ο στόχος για αύξηση αυτών των εσόδων κατά 8,5% το 2011 μπορεί εύκολα να υπερκαλυφθεί. Αρκεί οι φορολογικές αρχές να βελτιώσουν σημαντικά τις επιδώσεις τους. Οι πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ διαμορφώθηκαν στα 8,11 δις στο 1 ο 2μηνο. 11, έναντι 8,12 δις στο 1 ο 2μηνο. 10, και 8,95 δις στο 1 ο 2μηνο. 09, σημειώνοντας πτώση κατά -0,1% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης τους κατά -9,3% στο 1 ο 2μηνο. 10 και αύξησής τους κατά 17,9% το 2009 ως σύνολο. Οι δαπάνες για τόκους διαμορφώνονται λίγο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2

3 χαμηλότερα από τα περυσινά επίπεδα. Από την άλλη μεριά διετέθησαν τα 351 εκατ. για την επιχορήγηση των νοσοκομείων, όπως προαναφέρθηκε. Παρόλα αυτά, συνολικά, οι δαπάνες του ΤΠ διαμορφώνονται χαμηλότερα κατά 300 εκατ. από τις προϋπολογισθείσες κατά το 2μηνο αυτό. Όσον αφορά τον ΠΔΕ οι δαπάνες ήταν χαμηλότερες κατά 538 εκατ. και τα έσοδα υψηλότερα κατά 474 εκατ. Ωστόσο, στο τέλος του έτους εκτιμάται ότι τόσο οι δαπάνες όσο και τα έσοδα του ΠΔΕ θα υλοποιηθούν όπως έχει προϋπολογιστεί. Γενικά, συνεχίζουν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης κάτω από τα 18,5 δις, έναντι των εκτιμήσεων του Π2011 για έλλειμμα 19,8 δις το 2011, από 20,62 δις το Πληθωρισμός: Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ μειώθηκε στο 4,4% τον Φεβρ. 11 από 5,2% τον Ιαν. 11 και τον Δεκ. 10 και 2,8% τον Φεβρ. 10. Οι πληθωριστικές πιέσεις από την αύξηση του ΦΠΑ τον Ιαν. 11 δεν συνεχίστηκαν τον Φεβρ. 11. Αντίθετα, από πολλούς τομείς ασκήθηκαν πτωτικές τάσεις στον πληθωρισμό με βάση το ΔΤΚ, ως ακολούθως: α) Πτωτική επίπτωση κατά -0,49 π.μ. είχαν οι πολύ μεγαλύτερες εκπτώσεις τον Φεβρ. 11, έναντι εκείνων του Φεβρ. 10. Η βαθειά ύφεση στην τρέχουσα περίοδο οδήγησε τις επιχειρήσεις σε πολύ μεγάλες εκπτώσεις. β) Πτωτική επίπτωση κατά -0,32 π.μ. είχε η μικρότερη αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης κατά 3,7% τον Φεβρ. 11, από την αύξηση της τιμής της βενζίνης κατά 10,1% τον Φεβρ. 10. Αντίθετα, αυξητική επίπτωση κατά 0,15 π.μ. στον πληθωρισμό του Φεβρ. 11 είχε η αύξηση των εισιτηρίων των Αστικών Συγκοινωνιών. Ως συνέπεια των ανωτέρω ο δομικός πληθωρισμός μειώθηκε τον Φεβρ. 11 στο 2,1% από 2,7% τον Ιαν. 11. Συμβολή στον Πληθωρισμό Κύριων Κατηγοριών Προϊόντων % % Επίπτωση μεταβολή μεταβολή στον τιμών τιμών πληθωρισμό Φεβρ.'10/ Φεβρ.'11/ Φεβρ.'10 Αγαθά και Υπηρεσίες Φεβρ.'09 Φεβρ.'10 Επίπτωση στον πληθωρισμό Φεβρ.'11 Διατροφή -1,7% -0,31 2,5% 0,41 Δημητριακά-Παρασκευάσματα 0,1% 0,00 1,0% 0,03 Κρέατα (γενικά) 1,2% 0,05 2,0% 0,08 Γαλακτοκομικά και Αυγά -3,5% -0,12 2,9% 0,08 Ελαιόλαδο -4,1% -0,03 1,2% 0,01 Φρούτα-Λαχανικά (νωπά) -9,4% -0,27 1,2% 0,03 Πατάτες (νωπές) -5,0% -0,02 16,6% 0,06 Είδη Ένδυσης και Υπόδησης -1,5% -0,11-9,9% -0,72 Ενοίκια Κατοικιών 3,0% 0,12 1,5% 0,05 Επισκ.και Συντήρηση Κατοικίας 2,2% 0,05 1,7% 0,03 Ηλεκτρικό Ρεύμα 0,0% 0,00 10,8% 0,21 Πετρέλαιο Θέρμανσης 24,7% 0,40 34,6% 0,76 Βενζίνη (καύσιμα αυτοκινήτων) 36,4% 1,24 28,7% 1,45 Αστικές Συγκοινωνίες -0,1% 0,00 32,0% 0,18 Ταξί 28,6% 0,13 13,2% 0,06 Υπεραστικά Λεωφορεία 0,0% 0,00 6,2% 0,01 Υπεραστικά Τρένα 36,6% 0,01 0,0% 0,00 Ασφάλιστρα Αυτοκινήτων & Δικύκλων 9,8% 0,12 12,4% 0,22 Τέλη Κυκλοφορίας & Διόδια 28,3% 0,18-8,6% -0,08 Τηλεφωνικές Υπηρεσίες 1,8% 0,07 4,0% 0,18 Οπτικό-Ακουστικός Εξοπλισμός -3,3% -0,02-2,1% -0,02 Βιβλία-Εφημερίδες-Περιοδικά 0,9% 0,01 1,8% 0,02 Οικιακές Υπηρεσίες 2,7% 0,04 2,1% 0,03 Υγεία 2,9% 0,22-0,7% -0,05 Νοσοκομειακή Περίθαλψη 5,0% 0,07 9,7% 0,11 Καφενεία-Ζαχαροπλαστεία-Εστιατόρια 2,5% 0,08 2,5% 0,09 Άλλες υπηρεσίες (κυρίως νομικές και θρησκ/κές) 2,1% 0,02 2,2% 0,02 Δίδακτρα 3,0% 0,09 0,2% 0,01 Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ. Όπως προκύπτει από τον Πίνακα, ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ επηρεάσθηκε ανοδικά και τον Φεβρ. 11 από τις αυξήσεις των τιμών των υπηρεσιών όπως: η νοσοκομειακή περίθαλψη (9,7%), οι οικιακές υπηρεσίες (2,1%), τα ενοίκια κατοικιών (1,5%), τα ασφάλιστρα αυτοκινήτων και δικύκλων (12,4%), τις αστικές συγκοινωνίες (32,0%), τα ταξί (13,2%), το ηλεκτρικό ρεύμα (10,8%) και άλλες υπηρεσίες, όπως νομικές, θρησκευτικές και μεσιτικές (2,2%). Οι αυξήσεις των τιμών στη νοσοκομειακή περίθαλψη, στις αστικές συγκοινωνίες, στα υπεραστικά τραίνα, στην ηλεκτρική ενέργεια, στα δημοτικά τέλη και σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες, επιβάλλονται με σκοπό να περιορισθούν τα ελλείμματα των αντίστοιχων δημοσίων υπηρεσιών. Από τον Φεβρ. 11 εφαρμόζονται οι αυξήσεις στα εισιτήρια των αστικών συγκοινωνιών για να καλυφθούν τα ελλείμματά τους που υπερβαίνουν τα 550 εκατ. Επίσης, από τον Ιαν. 11 επιβάλλονται οι νέες αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και οι αυξήσεις των χαμηλών συντελεστών του ΦΠΑ από 5,5% και 11% στο 6,5% και 13%. Τέλος, από τον Οκτ. 11 έχει προγραμματισθεί η εξίσωση των συντελεστών του ειδικού φόρου του πετρελαίου θέρμανσης με εκείνους στο πετρέλαιο κίνησης, που θα συμβάλει στην αύξηση του πληθωρισμού τον Οκτ.-Νοέμ. 11. Περαιτέρω πτώση του πληθωρισμού στο 3,6% αναμένεται τον Μάρτ. 11, στο 1,4% τον Αύγ. 11 και στο 1,6% τον Δεκ. 11, λόγω των ευνοϊκών αποτελεσμάτων από την υψηλή βάση του ΔΤΚ στην περίοδο Μαρτ.-Σεπτ. 10, με αποτέλεσμα ο μέσος πληθωρισμός να εκτιμάται τώρα περί το 2,5% το 2011, από 4,7% το Βιομηχανική Παραγωγή: Η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας μειώθηκε περαιτέρω κατά -4,5% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 11, από -4,0% τον Δεκ. 10 και -3,0% τον Ιαν. 10. Η πτωτική πορεία συνεχίζει να επηρεάζεται αρνητικά το από την πτώση της παραγωγής των παραδοσιακών κλάδων (κλωστοϋφαντουργικά, έτοιμα ενδύματα, υποδήματα) που έχουν τεθεί σχεδόν εκτός αγοράς λόγω του έντονου ανταγωνισμού που υφίστανται από χώρες χαμηλού κόστους και ιδιαίτερα από την Κίνα. Επίσης, η πτώση της παραγωγής των κλάδων των μηχανοκινήτων οχημάτων και μηχανημάτων οφείλεται στην αναστολή των κρατικών παραγγελιών, ενώ σημαντική αρνητική επίπτωση σε πολλούς παραγωγικούς κλάδους της μεταποιητικής βιομηχανίας (π.χ., τα μη μεταλλικά ορυκτά και τα έπιπλα) συνεπάγεται η πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες και σε άλλες κατασκευές. Από την άλλη πλευρά, επισημαίνεται η αύξηση της παραγωγής σημαντικών κλάδων όπως: α) των βασικών μετάλλων (Ιαν. 11: 6,6%, Ιαν. 10: 8,7) β) του καπνού (Ιαν. 11: 20,3%, Ιαν. 10: -24,3%), γ) των φαρμακευτικών προϊόντων (Ιαν. 11: 9,4%, Ιαν. 10: 29,6%), δ) των μηχανημάτων & ειδών εξοπλισμού (Ιαν. 11: 17,5%, Ιαν. 10: -17,2%), των χημικών προϊόντων (Ιαν. 11: 4,8%, Ιαν. 10: 10,9%) και των ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών & οπτικών προϊόντων (Ιαν. 11: 6,9%, Ιαν. 10: -38,6%). Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3

4 Αντίθετα, συνεχίσθηκε, όπως προαναφέρθηκε, η μείωση της παραγωγής της κλωστοϋφαντουργίας (Ιαν. 11: -19,9%, Ιαν. 10: -15,9%), του ετοίμου ενδύματος (Ιαν. 11: -11,1%, Ιαν. 10: -17,7%), δερμάτων και υποδημάτων (Ιαν. 11: -32,1%, Ιαν. 10: -34,7%), στον κλάδο του ξύλου & του φελλού (Ιαν. 11: -16,2%, Ιαν. 10: 7,9%), και των κλάδων της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων (Ιαν. 11: -7,3%, Ιαν. 10: -1,0%), των μηχανοκίνητων οχημάτων (Ιαν. 11: -37,1%, Ιαν. 10: -9,2%) και στον κλάδο εξοπλισμού μεταφορών (Ιαν. 11: -17,4%, Ιαν. 10: -53,8%), των οποίων οι εργασίες επηρεάζονται σημαντικά από τις κρατικές παραγγελίες. Σχετικά περιορισμένη ήταν η πτώση της παραγωγής της βιομηχανίας τροφίμων (Ιαν. 11: -4,3%, Ιαν. 10: -3,2%). Μεταβολή (%, σε ετήσια βάση) της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας κατά κλάδο Στάθμιση στο ΔΠΜΒ Ιαν.'11 Ιαν.'10 Τρόφιμα 18,23% -4,3% -3,2% Φαρμακευτικά Προϊόντα και σκευάσματα 1,74% 9,4% 29,6% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 11,30% -14,3% 0,2% Καπνός 1,90% 20,3% -24,3% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3,10% -19,9% -15,9% Είδη Ένδυσης 3,40% -11,1% -17,7% Ξύλο και φελός 1,20% -16,2% 7,9% Χημικά Προϊόντα 5,34% 4,8% 10,9% Μη μεταλλικά ορυκτά 10,30% -11,2% -4,0% Βασικά μέταλλα 8,00% 6,6% 8,7% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 5,10% -7,3% -1,0% Έπιπλα 1,54% -10,1% -9,7% Ηλεκτρ.Υπολ.-Ηλεκτρον.&Οπτικά προϊόντα 1,21% 6,9% -38,6% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 2,05% 17,5% -17,2% Δείκτης Παραγ. Μεταποιητικής Βιομ. (ΔΠΜΒ) 100,00% Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ. Όσον αφορά στον Γενικό Δείκτη της Βιομηχανικής Παραγωγής μειώθηκε τον Ιαν. 11 κατά -5,2% σε ετήσια βάση από -3,9% τον Ιαν. 10. Η μείωση του γενικού δείκτη προήλθε από την προαναφερθείσα μείωση της μεταποιητικής παραγωγής και την πτώση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά -8,2% από -6,7% τον περασμένο Ιανουάριο. Μειώθηκε επίσης, η άντληση αργού πετρελαίου & φυσικού αερίου (-1,3%), καθώς και άλλων εξορυκτικών & λατομικών δραστηριοτήτων (-7,8%). Αντίθετα, αυξήθηκε οριακά, η παραγωγή των ορυχείων και λατομείων κατά 0,1% τον Ιαν. 11, έναντι μείωσης κατά -2,6% τον Ιαν. 10, καθώς και η εξόρυξη άνθρακα & λιγνίτη (1,0%). Ομοίως, αυξήθηκε σημαντικά η εξόρυξη μεταλλούχων μεταλλευμάτων (ασβεστόλιθος, νικέλιο και αργίλιο) κατά 17,1% τον Ιαν. 11, γεγονός που μπορεί να συμβάλλει και στη βελτίωση της εικόνας του κατασκευαστικού τομέα. Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛ.ΣΤΑΤ.): Νέα σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών σημειώθηκε τον Ιαν. 11 κατά 39,9% σε ετήσια βάση, μετά την αύξησή τους κατά 21,6% τον Δεκ. 10, και 39,8% τον Νοέμ. 10. Η εξέλιξη αυτή αποδεικνύει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι ικανές να στραφούν δυναμικότερα στην εξωτερική αγορά, ώστε να αντισταθμίσουν την πτώση της εγχώριας ζήτησης στην ελληνική οικονομία, όπως αυτή αντανακλάται στην πτώση των εισαγωγών αγαθών, που μειώθηκαν κατά -7,0% τον Ιαν. 11 από -13,0% τον Δεκ. 10 και -17,1% τον Νοέμ. 10. Εξελίξεις στον Τριτογενή Τομέα: Όπως προκύπτει από τον πιο κάτω Πίνακα, ο κύκλος εργασιών της πλειονότητας των κλάδων που απαρτίζουν τον Δείκτη Κύκλου Εργασιών στον Τομέα των Υπηρεσιών (σε τρέχουσες τιμές, ΕΛ.ΣΤΑΤ), μειώθηκε το 2010 σε σύγκριση με το 2009, με εξαίρεση τους κλάδους που αφορούν τα συστήματα ασφαλείας και προστασίας προσώπων και κτηρίων και αφετέρου τον καθαρισμό κτιρίων. Μεταβολή του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στους περισσότερους κλάδους των υπηρεσιών % ετήσιες μεταβολές Τηλεπικοινωνίες -7,2-3,2 Ταχυδρομικές Υπηρεσίες -11,4-8,7 Νομικές - Λογιστικές - Παροχή Συμβούλων -7,2-14,4 Αρχιτεκτόνων - Μηχανικών -21,9-18,6 Διαφήμιση -Έρευνα Αγοράς -23,8-18,3 Γραφεία Εύρεσης Εργασίας -5,3-16,5 Υπηρεσίες Πληροφορικής -33,0-12,9 Εκδοτικές Δραστηριότητες -16,3-12,5 Οργάνωση Συνεδρίων -27,9 20,2 Παροχή Ασφάλειας - Προστασίας 1,4 13,2 Καθαρισμός Κτηρίων 1,2 17,5 Χερσαίες Μεταφορές -18,1-31,5 Θαλάσσιες Μεταφορές -8,4-22,8 Αεροπορικές Μεταφορές -3,3-12,6 Παροχή καταλύματος εστίασης -8,2-9,1 Τηλεοπτικά Προγράμματα - Κιν. Ταινίες -6,6 1,4 Προγραμματισμός ραδιο-τηλεοπτ. Εκπ. -2,1-6,7 Λιανικό Εμπόριο εκτός καυσίμων -5,0-7,0 Χονδρικό Εμπόριο -6,2-8,9 Εμπόριο Αυτοκινήτων -40,9-19,8 Πηγή: Ελ. Στατ. Η εξέλιξη αυτή στον τομέα των υπηρεσιών αποτυπώνεται και στον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών (ΙΟΒΕ) στις υπηρεσίες, εξαιρουμένων των τραπεζικών υπηρεσιών και του λιανικού εμπορίου, ο οποίος μειώθηκε κατά -9,3% σε ετήσια βάση το 2010, μετά την πτώση του κατά -28,3% το Όσον αφορά το 2011, τον Φεβρουάριο ο δείκτης εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες υποχώρησε περαιτέρω στο 57,5, από τις 60,1 τον Ιαν. 10. Παράλληλα, επιδεινώθηκαν και οι προοπτικές της ζήτησης υπηρεσιών στο -15 το 2010, από -13 το 2009 και +21 το 2008, ενώ τον Φεβρ. 11 οι προβλέψεις για το επόμενο 3μηνο υποχώρησαν περαιτέρω στο -22. Αυτά δε συμβαίνουν παρά το γεγονός ότι από πολλές πλευρές υπάρχουν ενδείξεις για μια καλύτερη τουριστική χρονιά το Οι δυσμενείς προσδοκίες μειώνουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις και αυξάνουν την ανεργία επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο τις προσδοκίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών στην Ισπανία έχει βελτιωθεί σημαντικά στο -15,2 τον Φεβρ. 11, από -25,8 τον Ιούλιο του 2010, παρά το ότι η ανεργία στην Ισπανία βρίσκεται στο 20,5% του εργατικού δυναμικού και ο βαθμός χρέωσης των νοικοκυριών στη χώρα αυτή είναι σχεδόν διπλάσιος από εκείνον στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα ο αντίστοιχος δείκτης ήταν στο -75,1 τον Δεκ. 10 για να βελτιωθεί στο -67 τον Φεβρ. 10. Οι αρνητικές προσδοκίες συμβάλλουν στην πτώση του κύκλου εργασιών τόσο στο λιανικό εμπόριο των αγαθών όσο και στο λιανικό εμπόριο των υπηρεσιών, όπως φαίνεται στον Πίνακα που ακολουθεί. Κατά συνέπεια, η συμμετοχή του 3γενούς Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4

5 τομέα στη συνολική προστιθέμενη αξία της οικονομίας μειώθηκε αισθητά το 2010 ως προς το 2009 (βλ. Πίνακα), καθώς παρατηρήθηκε και άνοδος της συμμετοχής του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα (που προήλθε από την ενίσχυση της βιομηχανίας που υπερ-αντιστάθμισε τη μείωση της συμμετοχής των κατασκευών. Πίνακας: Προστιθέμενη αξία κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας Πρωτογενής Τομέας 6,6 4,9 3,1 3,3 Δευτερογενής Τομέας 20,9 19,7 17,7 17,9 Κατασκευές 7,0 6,3 4,4 4,1 Βιομηχανία 13,9 12,9 13,3 13,8 Τριτογενής Τομέας 72,5 75,4 79,2 78,8 Συνολική Προστ. Αξία 100,0 100,0 100,0 100,0 Πηγή: Ελ. Στατ. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Στον τομέα των εξωτερικών συναλλαγών, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών & υπηρεσιών διευρύνθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο, λόγω της υψηλότερης τιμής του πετρελαίου και της αξιοσημείωτης αύξησης των εισαγωγών κεφαλαιακών αγαθών και αυτοκινήτων, οι οποίες υπερ-αντιστάθμισαν τις αντίστοιχες εξαγωγές. Το έλλειμμα διαμορφώθηκε στα $ 46,34 δις τον Ιαν. 11, από $ 40,26 δις τον Δεκ. 10, $ 38,32 δις τον Νοέμ. 10 και $ 34,65 δις τον Ιαν. 10. Οι εξαγωγές ενισχύθηκαν κατά 2,7% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11 από 1,9% τον Δεκ. 10, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκαν κατά 15,9%. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο, κατά 5,2% τον Ιαν. 11 σε μηνιαία βάση από 2,6% τον Δεκ. 10, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκαν κατά 19,3%. Η υψηλή τιμή του πετρελαίου, οδήγησε στην σημαντική αύξηση των εισαγωγών, ενώ αξιοσημείωτη ήταν και η αύξηση των εισαγωγών από την Κίνα. Συγκεκριμένα, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έναντι της Κίνας, διαμορφώθηκε στα $ 23,27 δις τον Ιαν. 11, έναντι $ 20,68 δις τον Δεκ. 10 και $ 25,63 δις τον Νοέμ. 10. Η μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών τον Ιαν. 11 σημαίνει ότι η συνεισφορά του εξωτερικού τομέα στο ΑΕΠ θα είναι ελάχιστη (σχεδόν μηδενική) στο 1 ο 3μηνο 11, σε σχέση με το τελευταίο 3μηνο 10. Όσον αφορά την κατανάλωση, ο προσωρινός δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών του Thomson Reuters/University of Michigan, μειώθηκε στο 68,2 τον Μάρτ. 11, από 77,5 τον Φεβρ. 11, 74,2 τον Ιαν. 11 και 74,5 τον Δεκ. 10. Οι καταναλωτές εμφανίζονται περισσότερο απαισιόδοξοι, εξαιτίας της ανοδικής τιμής του πετρελαίου. Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 1,0% σε μηνιαία βάση τον Φεβρ. 11, από 0,7% τον Ιαν. 11 και 0,6% τον Δεκ. 10, δείχνοντας ότι η αυξητική πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης συνεχίζεται. Στην αγορά εργασίας οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 26 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε στις στις 397 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 392,25 χιλ. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν εμπνέει ανησυχία, καθώς πρόκειται για εποχικά διορθωμένη αύξηση και επιπλέον, έπειτα από δύο προηγούμενες μειώσεις, ο αριθμός των αιτήσεων διατηρείται κάτω από το κρίσιμο όριο των 400 χιλ. με τάση πτωτική. Ζώνη του Ευρώ: Η βιομηχανική παραγωγή στη ΖτΕ αυξήθηκε κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11, από +0,3% τον Δεκ. 10, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση ήταν 6,6%. Επιπλέον, η αύξηση θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν δεν είχε μειωθεί η παραγωγή προϊόντων ενέργειας κατά -3,1% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11, εξέλιξη που συνδυάζεται με την αύξηση της τιμής της ενέργειας. Η αύξηση της παραγωγής συμβαδίζει με τη βελτίωση του δείκτη ΡΜΙ στην μεταποίηση τον Φεβ. 11, στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 10ετίας, γεγονός που σηματοδοτεί εκ νέου αύξηση της παραγωγής τους επόμενους μήνες. Και η βιομηχανική παραγωγή πάντως, δείχνει την απόκλιση μεταξύ των οικονομιών της ΖτΕ, καθώς η παραγωγή αυξήθηκε σε μηνιαία βάση στη Γερμανία (Ιαν. 11: 0,1%) και τη Γαλλία (Ιαν. 11: +1,1%), ενώ μείωση σημειώθηκε στην Ιταλία (Ιαν. 11: -1,5%), την Ιρλανδία (Ιαν. 11: -1,0%) και την Πορτογαλία (Ιαν. 11: -4,2%). Τέλος, στην Ισπανία η παραγωγή ανέκαμψε καθώς αυξήθηκε κατά 1,4%. Επίσης, ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών ZEW της Γερμανίας για τις οικονομικές συνθήκες στο προσεχές μέλλον μειώθηκε ελαφρά στο +14,1 τον Μάρτ. 11, από +15,4 τον Ιαν. 11, πιθανότατα λόγω της ενδυνάμωσης των ανησυχιών για την κρίση χρέους και την προεξόφληση από τις αγορές για αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ τον Απρ. 11 και παρά την έως τώρα δυναμική ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας. Η ανωτέρω εξέλιξη είναι επίσης αντίθετη με τη μεγάλη βελτίωση του δείκτη ΡΜΙ στην μεταποίηση σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, αλλά και του αντίστοιχου δείκτη στις υπηρεσίες και του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος (IFO) τον προηγούμενο μήνα. Απασχόληση στην ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες % 3μηνιαία μεταβολή % ετήσια μεταβολή 4ο 3ο 2ο 4ο 3ο 2ο ΖτΕ 0,1 0,0 0,1 0,3-0,2-0,6 Γερμανία 0,2 0,3 0,4 1,0 0,8 0,5 Γαλλία 0,2 0,2 0,2 0,7 0,5 0,0 Ιταλία 0,4-0,1-0,1 0,3-1,0-1,2 Ισπανία -0,3-0,8 0,0-1,3-1,7-2,3 Πορτογαλία -0,6-0,4-0,6-1,8-1,2-1,5 Ελλάδα -0,7-0,7-3,0-2,4 Ην Βασίλειο -0,2 0,6 0,6 0,7 1,0 0,4 Πηγή:Eurostat Στην αγορά εργασίας, φαίνεται μία μικρή βελτίωση, καθώς η απασχόληση στη ΖτΕ αυξήθηκε ελαφρά, κατά +0,1% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο, έναντι μηδενικής μεταβολής το 3 ο. Συνεχίζεται η μείωση της απασχόλησης στις κατασκευές (-0,9% σε 3μηνιαία βάση, από -1,1% το 3 ο 3μηνο 10), αλλά και την βιομηχανία (-0,1%). Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την υψηλή ακόμη ανεργία σχεδόν σε όλες τις οικονομίες της ΖτΕ (παρά την μικρή μείωση του ποσοστού ανεργίας στη ΖτΕ στο 9,9% τον Ιαν. 11), αλλά και τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόζονται στις περιφερειακές χώρες της ΖτΕ, δεν αποτελούν Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5

6 στέρεο έδαφος για να υποθέσει κανείς μεγάλη αύξηση καταναλωτικής δαπάνης στα επόμενα 3μηνα, παρά την βελτίωση του δείκτη ΡΜΙ στις υπηρεσίες τον Φεβ. 11. Στη Γερμανία καταγράφηκε αύξηση της απασχόλησης κατά 1,0% σε ετήσια βάση στο 4 ο 3μηνο 10. Αντίθετα, συνεχίζεται η μείωση της απασχόλησης στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Γερμανία: Το πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο περιορίσθηκε τον Ιαν. 11, καθώς διαμορφώθηκε στα 11,8 δις, από 14,2 δις τον Δεκ. 10, και 9,9 δις τον Ιαν. 10. Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά -1,0% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 11 (Δεκ. 10: +0,5%), ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 2,3% (Δεκ. 10: -2,6%). Σε ετήσια βάση, ωστόσο, οι εξαγωγές συνεχίζουν να αυξάνονται σημαντικά κατά +21,4%, ενώ επιβραδύνθηκε ο ρυθμός αύξησης των εισαγωγών στο 21,7%. Πάντως, η βελτίωση του δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση και τις υπηρεσίες τον Φεβ. 11, αλλά και των επιχειρηματικών προσδοκιών δείχνουν ότι θα αντιστραφεί η πτωτική πορεία των εξαγωγών τους επόμενους μήνες. Πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις ενδιάμεσες προβλέψεις της εκτιμά ότι ο εξωτερικός τομέας θα συνεχίσει να συμβάλει θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ και το Η αύξηση του ΑΕΠ της Γερμανίας εκτιμάται τώρα στο 2,4% το 2011, από 3,6% το Ισπανία: Ο οίκος αξιολόγησης Moody's προέβη σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ισπανίας κατά μία βαθμίδα, σε Aa2 με προοπτική αρνητική, από Aa1 με αρνητική προοπτική, μετά την προειδοποίηση που είχε διατυπώσει στις 15 Δεκεμβρίου Η αξιολόγηση στηρίχθηκε στα εξής σημεία: α) Το κόστος αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα θα υπερβεί τις κυβερνητικές εκτιμήσεις με αποτέλεσμα να αυξηθεί περαιτέρω το Δημόσιο χρέος. β) Υπάρχει προβληματισμός για την ικανότητα της Ισπανικής Κυβέρνησης να επιτύχει τις απαραίτητες δομικές αλλαγές για τον έλεγχο των δαπανών τόσο σε επίπεδο Κεντρικής Κυβέρνησης όσο και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. γ) Στον εκτιμώμενο χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας τόσο σε βραχυχρόνιο όσο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Η απόφαση της Moody's να χαρακτηρίσει αρνητική την προοπτική αποδίδεται στο ότι η χώρα χαρακτηρίζεται ως σημαντικά ευάλωτη στις διακυμάνσεις των αγορών με δεδομένες τις υψηλές ανάγκες χρηματοδοτήσεως σε εθνικό, τοπικό και τραπεζικό επίπεδο. Η ανακοίνωση της υποβάθμισης έγινε λίγες ώρες πριν την ανακοίνωση της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας (ΚτΙ) για τον προσδιορισμό των ιδίων κεφαλαίων που απαιτούνται στον τραπεζικό χώρο προκειμένου οι δώδεκα τράπεζες του κλάδου να αντιμετωπίσουν τις νέες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας και να αποφύγουν μια κρατική παρέμβαση στα ίδια κεφάλαιά τους. Σύμφωνα με την ΚτΙ οι δώδεκα τράπεζες, εκ των οποίων οι οκτώ είναι αποταμιευτικές τράπεζες (Cajas), έχουν ανάγκη για κεφαλαιακή ενίσχυση ύψους 15,2 δισ. έναντι 20 δισ. που είχε αρχικά προσδιορίσει η κυβέρνηση. Το 93% των 15,2 δισ. αντιστοιχούν σε οκτώ αποταμιευτικές Τράπεζες ή συμμαχίες τους ενώ το υπόλοιπο 1,07 δισ. αφορά τις κεφαλαιακές ανάγκες τεσσάρων Τραπεζών, ήτοι των Bankinter, Barclays, Deutsche Bank και Bankpyme. Η Bankia, ο Όμιλος που έχουν σχηματίσει οι Caja Madrid, Bancaja με τις Τράπεζες Insular de Canarias, Laietana και Segovia y Rioja, είναι το τραπεζικό σχήμα με τις περισσότερες κεφαλαιακές ανάγκες, καθώς καλείται να αυξήσει τα ίδια κεφάλαιά του κατά 5,8 δισ.. Οι ανάγκες αυτές αναμένεται, ωστόσο, να μειωθούν σε περίπτωση που οι αποταμιευτικές Τράπεζες επιτύχουν να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια μέσω της εισόδου τους στο Χρηματιστήριο. Οι Τράπεζες θα πρέπει εντός 15 ημερών να καταθέσουν στην ΤτΙ το επιχειρηματικό τους σχέδιο και το χρονοδιάγραμμα που θα ακολουθήσουν για την επίτευξη των νέων κριτηρίων κεφαλαιοποιήσεως. Σημειώνεται ότι η Moody's στο σκεπτικό της αποφάσεως της για την υποβάθμιση της Ισπανίας, εκτιμά τις κεφαλαιακές ανάγκες των Ισπανικών Τραπεζών σε δισ., οι οποίες σε ένα πολύ δυσμενές περιβάλλον μπορεί να αγγίξουν, σύμφωνα με την Moody s, τα δισ.. Ταυτόχρονα εκτιμά αδυναμία της Ισπανικής κυβέρνησης να ελέγξει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού των ΟΤΑ, καθώς 9 από τις 17 αυτόνομες περιφέρειες ξεπέρασαν το στόχο των ελλειμμάτων που τους είχαν τεθεί το Αυτό έγινε σε μια περίοδο που ο στόχος του 2,4% εμφανιζόταν σχετικά επιτεύξιμος από το αισιόδοξο 1,3% του ΑΕΠ που έχει καθορισθεί για το Η Moody's αμφισβητεί τη δυνατότητα επίτευξης ικανοποιητικών ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί οριακά το 2011 κατά 0,8%, από -0,1% το 2010, χωρίς βέβαια να αναμένεται μέση ετήσια αύξηση υψηλότερη του 1,5% την περίοδο Η Mοody's αναγνώρισε την επιτυχία της Ισπανικής Κυβέρνησης να περιορίσει οριακά το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης το 2010 στο 9,24% του ΑΕΠ έναντι στόχου για 9,3% του ΑΕΠ και το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης στο 5,66% του ΑΕΠ έναντι στόχου για 6,7% του ΑΕΠ. Σε κάθε περίπτωση, παρά την υποβάθμιση που υπέστη η Ισπανία συνεχίζει να αξιολογείται σε πολύ υψηλό επίπεδο της πιστοληπτικής κλίμακας της Moody's. Ελβετία: Οι συναλλαγματικές παρεμβάσεις της Κεντρικής Τραπέζης (SNB) έναντι των βασικότερων νομισμάτων στη διάρκεια του 2010 προκειμένου να περιορισθεί η ισχυροποίηση του ελβετικού φράγκου είχαν ως αποτέλεσμα να εμφανισθούν στον ισολογισμό της SNB, ζημίες ύψους CHF 19,17 δις. ( 15,3 δις.) έναντι κερδών CHF 9,96 δις. το Οι συναλλαγματικές παρεμβάσεις κατά το 1 ο 6μηνο. 10 (βλέπε διάγραμμα), κυρίως μέσω πωλήσεως του ελβετικού φράγκου και αγοράς του Ευρώ, δημιούργησαν συναλλαγματικά διαθέσιμα σε ευρώ τα οποία αποτιμώμενα στην πορεία του έτους στα τρέχοντα επίπεδα ήσαν χαμηλότερα από τα επίπεδα κτήσεως. Οι απώλειες θα ήταν μεγαλύτερες για την Κεντρική Τράπεζα εάν δεν υπήρχαν κέρδη από την αποτίμηση των αποθεμάτων χρυσού ($11,4 δις) και Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 6

7 από την μετατροπή τμήματος των αποθεμάτων ευρώ σε γιεν Ιαπωνίας. Παρά τις παρεμβάσεις της SNB, στο τέλος Δεκ. 10 το ελβετικό φράγκο εμφάνισε άνοδο κατά 15,7% σε ετήσια βάση έναντι του ευρώ, κατά 12,8% έναντι της στερλίνας και κατά 9,7% έναντι του αμερικανικού δολαρίου. 1,5 1,4 1,3 Ελβετικό Φράγκο / Ευρώ παρεμβάσεις κεντρικής τράπ εζας 1,2 Ιαν 10 Μαρ 10 Μαϊ 10 Ιουλ 10 Σεπ 10 Νοε 10 Σημειώνεται ότι η SNB ξεκίνησε την πολιτική των παρεμβάσεων από το Μάρτ. 09 προκειμένου να ενισχύσει τις εξαγωγικές δραστηριότητες της χώρας, ενώ στην παρούσα συγκυρία εμφανίζεται να εγκαταλείπει την πολιτική αυτή. Ιαπωνία: Ο καταστροφικός σεισμός των 8,9 ρίχτερ, το τεράστιο τσουνάμι που ακολούθησε και το πυρηνικό ατύχημα που φαίνεται να αντιμετωπίζει η Ιαπωνία, αναμένεται να έχουν πολύ σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την οικονομία και την κοινωνία της Ιαπωνίας αλλά και για την παγκόσμια οικονομία. Κύρια εξέλιξη ήταν το ότι η κρίση στην παραγωγή Η/Ε από πυρηνικούς σταθμούς (περίπου το 13% της συνολικής παραγωγής Η/Ε της Ιαπωνίας) λαμβάνει πολύ μεγάλες διαστάσεις. Υπάρχει το θέμα της διακοπής της παραγωγής λόγω έλλειψης Η/Ε και, σε μικρότερο βαθμό, λόγω των καταστροφών που προκλήθηκαν από το τσουνάμι και, επιπλέον, υπάρχει το θέμα της παρακώλυσης της παραγωγής από την μόλυνση του περιβάλλοντος μεγάλων περιοχών της Ιαπωνίας με ραδιενεργά αέρια και άλλα κατάλοιπα που μπορεί να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Το βέβαιο είναι ότι καταστράφηκαν δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές και περιουσίες (αξίας άνω των $ 250 δις ή άνω του 2,0% του ΑΕΠ της Ιαπωνίας) οι οποίες θα πρέπει να αποκατασταθούν. Ωστόσο, η επιπτώσεις στην παραγωγική δραστηριότητα και στην αύξηση του ΑΕΠ της Ιαπωνίας θα εξαρτηθούν κατά κύριο λόγο από τον χρόνο κατά τον οποίο η παροχή ενέργειας θα είναι περιορισμένη. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, πριν από τον σεισμό και τις άλλες καταστροφές, η αύξηση του ΑΕΠ της Ιαπωνίας θα ήταν περί το 2,2% τόσο στο 1 ο 3μηνο. 11,όσο και στο 2 ο 3μηνο. 11. Μετά την 11 η Μαρτίου της Ιαπωνίας υπάρχουν εκτιμήσεις που τοποθετούν την αύξηση του ΑΕΠ της στο 2 ο 3μηνο. 11 σε επίπεδα κάτω του 0,5%, παρά την μεγάλη αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία από την ΤτΙαπωνίας, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Στα επόμενα 3μηνα, ωστόσο, η ανάπτυξη μπορεί να είναι ισχυρότερη από ότι είχε εκτιμηθεί έως σήμερα διότι θα αρχίσει με έντονο τρόπο η ανασυγκρότηση της χώρας μα ανακατασκευή των υποδομών και αναπλήρωση των κατεστραμμένων οικοδομών, μέσων και υλικών Σημειώνεται ότι μια από τις εκ πρώτης όψεως παράδοξες εξελίξεις ήταν η σημαντική ανατίμηση του ιαπωνικού Γιέν, το οποίο ενώ είχε διατηρηθεί γύρω στα 82,5 JPY/USD έως την , μετά την κρίση άρχισε να ανατιμάται, με αποτέλεσμα να ανέλθει στα 80,62 JPY/USD την με τάση ακόμη μεγαλύτερης περαιτέρω ανόδου. Επίσης, το Γιέν καταγράφει κέρδη και έναντι της πλειοψηφίας των Ασιατικών και των άλλων βασικών νομισμάτων, κυρίως του Ευρώ, το οποίο ήδη σημειώνει ανατιμητικές τάσεις και έναντι του δολαρίου (με κάποιες διακυμάνσεις). Συγκεκριμένα το ιαπωνικό νόμισμα στις αρχές της εβδομάδας ενισχυόταν σε μέσα επίπεδα κατά 0,78% έναντι των Ασιατικών νομισμάτων. Κέρδη κατέγραφε έναντι του Ευρώ (0,67%) και του δολαρίου (0,45%). Οι καταστροφικές ζημιές στην Ιαπωνία έχουν επιδράσει θετικά στο Γιέν στα τελευταία 24ωρα. Φαίνεται ότι σε περιόδους καταστροφικών ζημιών οι Ιάπωνες επενδυτές μειώνουν την έκθεση τους σε επενδύσεις εκτός Ιαπωνίας με αποτέλεσμα να σημειώνεται επαναπατρισμός κεφαλαίων που συμβάλει στην αύξηση της ζητήσεως για Γιεν (Διάγραμμα). Βέβαια οι συνθήκες που επικρατούσαν το 1995 (καταστροφικός σεισμός Kobe) ήσαν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές. Ωστόσο, η συμπεριφορά του Γιεν φαίνεται να είναι η ίδια Σεισμός Kobe -19,2% USD έναντι JPY 80 Ιαν-95 Φεβ-95 Φεβ-95 Μαρ-95 Απρ-95 Απρ-95 Μαϊ-95 Ιουν-95 Ιουν-95 Αξιοσημείωτη εξέλιξη ήταν η ανάκαμψη της χρηματιστηριακής αγοράς την (κατά 5,0% περίπου), μετά από δύο ημέρες μεγάλης πτώσης κατά 6,0% και κατά 10,5% αντίστοιχα. Οι αγορές στο σύνολο τους θα συνεχίσουν να κινούνται νευρικά, όσο ελλοχεύουν μεγαλύτεροι κίνδυνοι πυρηνικής καταστροφής, ιδιαίτερα μετά τις εκρήξεις σε τρεις πυρηνικούς αντιδραστήρες που βρίσκονται στις πληγείσες περιοχές. Το βέβαιο είναι ότι θα επηρεασθούν αρνητικά οι βιομηχανίες της Ιαπωνίας που έχουν μεγάλες ανάγκες στη χρήση ενέργειας και είναι πολύ πιθανό ότι αρκετές από αυτές τις βιομηχανίες να οδηγηθούν σε προσωρινή διακοπή της παραγωγής τους. Ήδη οι αυτοκινητοβιομηχανίες Toyota και Honda ανακοίνωσαν διακοπή της παραγωγικής διαδικασίας στα εργοστάσιά τους στην Ιαπωνία για ορισμένες ημέρες αρχικά με μεγάλη πιθανότητα επέκτασης αυτής της διακοπής. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 7

8 Μπροστά σε μια επιδείνωση του ήδη βεβαρημένου οικονομικού κλίματος η ΤτΙαπωνίας αποφάσισε την ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία διοχετεύοντας στη αγορά 15 τρισ., προβαίνοντας σε συμφωνίες επαναγοράς (repo s) κρατικών ομολόγων 3 τρισ. αλλά και ενισχύοντας περαιτέρω το υφιστάμενο πρόγραμμα νομισματικής χαλάρωσης ύψους 5 τρισ., σε 10 τρισ. έως τον Ιούνιο Σκοπός της Κεντρικής Τραπέζης είναι να θωρακισθεί το τραπεζικό σύστημα και να διατηρηθεί σε ικανοποιητικά επίπεδα η επιχειρηματική ψυχολογία. Ωστόσο, σήμερα έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι τα γεγονότα στην Ιαπωνία και τον κόσμο ενδεχομένως τρέχουν πολύ πιο γρήγορα από ότι μπορούμε να εκτιμήσουμε με βάση την εμπειρία πριν από την μεγάλη κρίση ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΙΝΑΣ (σε $δισ.) EU USA JAPAN 0 Φεβ-05 Φεβ-06 Φεβ-07 Φεβ-08 Φεβ-09 Φεβ-10 Φεβ-11 Κίνα. Έλλειμμα ύψους $ 7,31 δις κατέγραψε το Φεβρ. 11 το εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας, έναντι πλεονάσματος $ 6,46 δισ. τον Ιαν. 11. Κύρια αιτία του εμπορικού ελλείμματος η περιορισμένη αύξηση των εξαγωγών κατά μόλις 2,4% σε ετήσια βάση. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά -3,7% σε ετήσια βάση τον Φεβ. 11, έναντι πολύ υψηλής αύξησης +34,7% τον Ιαν. 11, ενώ οι εξαγωγές προς την ΕΕ-27 μειώθηκαν κατά -8,0%. Αντιθέτως, οι εξαγωγές προς την Ιαπωνία αυξήθηκαν κατά 8,5%. Η χαμηλή εξαγωγική δραστηριότητα το Φεβρουάριο η οποία υπολειπόταν από το μέσο μηναίο επίπεδο του 2010 κατά $ 35 δισ. αποδίδεται σε μεγάλο ποσοστό στον εορτασμό του κινεζικού έτους που λαμβάνει χώρα κάθε έτος μεταξύ τέλη Ιανουαρίουμέσα Φεβρουαρίου. Με δεδομένη την απουσία των διακοπών του νέου έτους αναμένουμε τον Μάρτιο η εξαγωγική δραστηριότητα να κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα. Εκτιμάται ότι οι ετήσιες μεταβολές των εξαγωγών για τους υπόλοιπους μήνες θα υπολείπονται εκείνων των προηγούμενων ετών, καθώς θα ενσωματώνεται στις συγκρίσεις το φαινόμενο του έτους βάσεως. Σε υψηλά επίπεδα προσδοκάται να κινηθούν και οι εισαγωγές, καθώς η πλειοψηφία των βασικότερων εισαγόμενων προϊόντων (Σόγια, πλαστικά, σιδηρομετάλλευμα κλπ) κινείται σε υψηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα της περιόδου του Ωστόσο η μικρή ανατίμηση του Yuan κατά τη διάρκεια του 2011, ως αποτέλεσμα της προσπάθειας της Κίνας να αντιμετωπίσει τις πληθωριστικές πιέσεις στην εγχώρια οικονομία της και να ανταποκριθεί κάπως στην πίεση που ασκείται για μεγαλύτερη ανατίμηση από τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία και άλλες χώρες ενδεχομένως να περιορίσει την θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα, εξέλιξη θετική για την διόρθωση των παγκόσμιων ανισορροπιών. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 8

9 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 16 Μαρτίου 2011 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 4,9 2,9 4,5 4,5 1,0-2,0-4,5 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,1 3,0-1,8-4,1 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 9,2 1,0 7,6-9,0 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 4,3-7,6-10,4-17,4 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-19,5-24,0 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 8,6 6,2-12,2-12,5 Μεταποίηση 1,2-0,8 2,0 2,2-4,7-11,2-4,8 Ανεργία (%) 10,5 9,9 8,9 8,3 7,6 9,5 12,4 Συνολική Απασχόληση 1,0 1,3 1,9 1,3 1,1-1,1-2,6 Δείκ της Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 4,7 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (1995=100) 1,8 3,7 2,3 3,7 5,7 3,4-1,1 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,2 21,1 21,5 15,9 4,1-0,2 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-5,7-6,4-9,4-15,4-9,6 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-13,0-10,1-9,6 *προβλέψεις ΔΟΜ Τριμηνιαία στοιχεία I II III IV διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικ ών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) -9,3 5,7-0,2-3,9-15,1-6,8 (12μην 10) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -17,4 17,2-15,7-34,0-37,2-44,0 (2μην 11) Οικοδομική Δραστηριότητα -26,5-20,6-24,3-25,0-25,3 (11μην 10) Μεταποίηση -11,2-4,3-4,2-5,0-2,8-4,5 (Ιαν 11) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,3 44,6 42,6 44,3 43,5 43,1 (Ιαν 11) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 70,6 78,8 72,3 74,2 74,1 75,6 (Ιαν 11) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 72,1 14,8 10,7 7,1 5,1 76,6 (Ιαν 11) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -45, (Ιαν 11) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 4,1 3,5 2,6 1,2-0,2-0,3 (1ος 11) Επιχειρήσεις 5,1 4,2 3,7 2,3 1,0 0,8 (1ος 11) - Βιομηχανία -3,5-1,3 0,4-1,9-2,9-1,7 (1ος 11) - Κατασκευές 2,7 3,4 2,3 3,3 1,9 0,7 (1ος 11) - Τουρισμός 7,8 8,2 3,9 4,5 2,9 1,3 (1ος 11) Νοικοκυριά 3,1 2,7 1,5 0,1-1,4-1,4 (1ος 11) - Καταναλωτικ ή Πίστη 2,0 1,0 0,0-2,1-4,2-4,1 (1ος 11) - Στεγαστικά Δάνεια 3,7 3,5 2,3 1,0-0,4-0,7 (1ος 11) Τιμές Δείκ της Τιμών Καταναλωτή 1,2 3,0 5,2 5,5 5,1 4,4 (2ος 11) Δομικ ός Πληθωρισμός 2,4 1,7 3,3 3,7 3,3 2,1 (2ος 11) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -3,7-1,8-4,7-4,1-5,7-4,0 (12μην 10) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,56 0,38 0,37 0,39 0,44 0,45 (12ος 10) Δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις 6,07 5,84 6,12 6,39 6,64 6,79 (12ος 10) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,53 11,13 11,14 12,12 12,17 12,33 (12ος 10) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 4,08 3,60 3,69 3,97 4,10 4,06 (12ος 10) Euribor 3μηνών 0,70 0,63 0,77 0,85 0,94 1,02 (1ος 11) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 5,17 6,24 8,30 10,79 10,03 11,34 (1ος 11) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -2,0-0,7-5,1-5,7-6,6-4,5 (12μην) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 15,3 3,5 7,8 12,2 17,1 17,1 (12μην 10) Εισαγωγές Αγαθών 46,1 11,8 23,1 34,5 45,4 45,4 (12μην 10) Εμπορικό Ισοζύγιο -30,8-8,3-15,3-22,3-28,3-28,3 (12μην 10) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 6,1-1,5 0,9 5,9 6,3 6,3 (12μην 10) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 19,8% 18,1% 5,9% 26,6% 22,3% 22,3% (12μην 10) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -24,7-9,8-14,4-16,3-22,0-22,0 (12μην 10) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 1,1 0,9 0,9 0,4 0,7 0,7 (12μην 10) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 27,1 4,9-5,0-18,3-20,9-20,9 (12μην 10) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκ της Τιμών ΧΑ 2.196, , , , , ,9 (Φεβρ 11) (% μεταβολή) 22,9 22,7-35,1-44,7-35,6-17,6 (Φεβρ 11) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 34,6 32,8 23,4 24,4 23,3 26,4 (Φεβρ 11) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛ. ΣΤΑΤ.