Η Αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Εργαστήριο Αθλητικής Παιδαγωγικής & Διδακτικής Φυσικής Αγωγής Η Αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ

2 Αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή Η αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή (ΦΑ) αφορά στην καταγραφή και συγκέντρωση πληροφοριών σχετικών με το εύρος, την αξία και την ποιότητα των επιδόσεων, των στάσεων και των γνώσεων που επιδεικνύουν οι μαθητές ως αποτέλεσμα της συμμετοχής τους στο μάθημα. Αναλυτικό Πρόγραμμα Μάθηση Παιδαγωγική Διδακτική Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ (Siedentop & Tannehill, 2000)

3 Διευκρίνηση Όρων

4 Αξιολόγηση Μέτρηση Βαθμολογία Επίδοση Κρίση σχετικά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, και εκτίμηση της αξίας τους Η χρήση ενός εργαλείου (test) για να μετρηθεί επακριβώς μια συγκεκριμένη ποσότητα Η κατάταξη σε ένα σημείο μιας κλίμακας με βάση την εξέταση γνώσεων, δεξιοτήτων, ικανοτήτων Το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας σωματικής ή πνευματικής (Hay, 2006; Linn & Gronlund, 1995; Tinning et al., 2001; Wiggins, 1998) Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ

5 Ως διαδικασία, η αξιολόγηση συνιστά ή θα πρέπει να συνιστά ένα από τα βασικά συστατικά του προγράμματος σπουδών ΦΑ (Hargreaves et al., 2002; Shepard, 2000; Olrich, 2002; Veal, 1992) **** Το μεγαλύτερο μέρος της αξιολόγησης του μαθητή δε βασίζεται στη μέτρηση, αλλά σε εκτιμήσεις του εκπαιδευτικού Μπορούμε να μιλάμε για κατάργηση της βαθμολογίας στο σχολείο, όχι όμως για κατάργηση της αξιολόγησης.

6 Βασικοί Σκοποί της αξιολόγησης στη διεθνή βιβλιογραφία Λογοδοσία Απόδοση Ευθυνών Φορείς εκπαιδευτικής Πολιτικής Μέσο & μηχανισμός ελέγχου για την άυξηση της προσπάθειας εκπαιδευτικών - μαθητών Τυποποιημένες δοκιμασίες μεγάλης κλίμακας Πιστοποιήσεις προσόντων (Broadfoot & Black, 2004; MacNeill & Silcox, 2002; Pearson et al., 2001; Vaughan, 2002) Προαγωγή Μάθησης Διαμορφωτική Αυθεντική αξιολόγηση Παροχή πληροφοριών και ανατροφοδότησης Ενεργός δόμηση γνώσης από τους μαθητές Μεταφορά μάθησης (Rink & Mitchell, 2002; Olrich, 2002; Shepard, 2000)

7 Βασικοί Σκοποί της αξιολόγησης στη διεθνή βιβλιογραφία Λογοδοσία Απόδοση Ευθυνών Συμπεριφορικές Θεωρίες Ισότητα εκπαιδευτικών εμπειριών Έμφυτη ικανότητα Ιεραρχική αποτίμηση γνώσεων ή δεξιοτήτων Θετικισμός (Ranson, 2003; Rink, 1999; Shepard, 2000) (Brooks, 2002; Hay, 2006) Προαγωγή Μάθησης Εποικοδομητισμός Κοινωνικές Θεωρίες Μάθησης Μάθηση = Αποτέλεσμα κοινωνικής αλληλεπίδρασης Αναπτυξιακά κατάλληλες ευκαιρίες Διαμορφωτική Αξιολόγηση Σύνδεση με στόχους, στρατηγικές και αποτελέσματα μάθησης

8 Για ποιό λόγο θα πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή; Λήψη αποφάσεων σχετικά με βελτιώσεις στο πρόγραμμα διδασκαλίας Έλεγχος ποιότητας παρεμβάσεων Καταγραφή της μαθησιακής προόδου Συνδέσεις με σκοπούς μάθησης και μαθησιακά αποτελέσματα Εξατομίκευση μάθησης Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ

9 Ποιοί τομείς μάθησης θα πρέπει να αξιολογούνται στη Φυσική Αγωγή; Ψυχοκινητικός Γνωστικός Κοινωνικός Συναισθηματικός Κινητικές Δεξιότητες Φυσική Κατάσταση Γνώση και κατανόηση αρχών και εννοιών Επίπεδο προσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης

10 Αυθεντική Αξιολόγηση Χρησιμοποιεί μαθησιακές εμπειρίες για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τη μάθηση και την επίδοση οι οποίες έχουν πρακτική σκοπιμότητα και νόημα για τους μαθητές Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ

11 Αυθεντική Αξιολόγηση Αυθεντικότητα διαδικασιών και μέσων διδασκαλίας Αναλυτικό Πρόγραμμα Δεξιότητες/Έννοιες/Γνώσεις Μέθοδοι Διδασκαλίας (Shepard, 2000; Siedentop & Tannehill, 2000; Tinning et al., 2001)

12 Game Performance Assessment Instrument (GPAI) Παράδειγμα αυθεντικής αξιολόγησης Λήψη Αποφάσεων (on-the ball & off-theball, στην άμυνα και την επίθεση) Contents Here Εκτέλεση δεξιοτήτων (on-the ball & off-theball, στην άμυνα και την επίθεση) On the ball: -Πάσα σε ανοιχτό συμπαίκτη -μετακίνηση σε ελεύθερο διάδρομο προς το καλάθι -Ελιγμός αποφυγής αντιπάλου -Σουτ την κατάλληλη στιγμή (Open shot) -Σουτ κοντά στο στόχο - Ρημπάουντ Off the ball: -Μαρκάρισμα -Αμυντική βοήθεια Αποτελεσματική τεχνική εντός παιχνιδιού (πώς και πότε) On the ball: -Υποδοχή μπάλας -Πάσα που φτάνει στο στόχο - Ρημπάουντ (τοποθέτηση σώματος) (Oslin, Mitchell & Griifin, 1998) Υποστήριξη Off the ball: - Σωστή θέση σώματος στην άμυνα (εσωτερική θέση: ανάμεσα στον παίκτη και το καλάθι) - Κλέψιμο μπάλας -Ανοίγεται για να πάρει πάσα (ξεμαρκάρισμα στην επίθεση)

13 Ποιά είδη αξιολόγησης χρησιμοποιούνται στη Φυσική Αγωγή; Ανάλογα με το είδος των πληροφοριών που επιθυμεί να συγκεντρώσει ο εκπαιδευτικός και τη χρονική στιγμή που επιλέγει να συγκεντρώσει τις πληροφορίες, μπορεί να χρησιμοποιήσει: Διαμορφωτική Αξιολόγηση Συγκεντρωτική Αξιολόγηση Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ

14 Διαμορφωτική αξιολόγηση Διενεργείται περιοδικά Πληροφορίες για το τρέχον επίπεδο προόδου Σχέση με προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Διαδικασία σε συνεχή εξέλιξη Προσαρμογή διδασκαλίας στις ανάγκες των μαθητών Προσωπικοί στόχοι επίτευξης και βελτίωσης Σκοπός της δεν είναι η βαθμολόγηση αλλά η Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ ανατροφοδότηση

15 Meet Our Team ομαδικές εργασίες (projects) ατομικοί φάκελοι μαθητή (portfolios) προφορικές εξετάσεις παρουσιάσεις των μαθητών λίστες αυτοπαρατήρησης ή ετεροπαρατήρησης ημερολόγια άσκησης και καθορισμού προσωπικών στόχων

16 Portfolio Presentation Συστηματική συλλογή εργασιών του μαθητή από τις οποίες μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με την προσπάθεια, την πρόοδο και την επίτευξη σε περισσότερους του ενός θεματικούς κύκλους και τομείς μάθησης Κοινή ευθύνη εκπαιδευτικού - μαθητή Portfolio Designed Ανάγκη για αλλαγή στην παιδαγωγική προσέγγιση (Metzler, 2011) Αναλυτική σκέψη Λήψη αποφάσεων Μεταγνώση

17 Λίστες Παρατήρησης Αξιολόγησης Αξιολόγηση βάσει κριτηρίων (τυποποιημένα και μη) (Metzler, 2011; Siedentop & Tannehill, 2000)

18 Ερευνητικά Δεδομένα Οι έμπειροι εκπαιδευτικοί ΦΑ χρησιμοποιούν: διαμορφωτική αξιολόγηση στην αρχή κάθε διδακτικής ενότητας 62% διαμορφωτική αξιολόγηση σε διάφορες χρονικές στιγμές Συγκεντρωτική (τελική) αξιολόγηση στο τέλος της διδακτικής ενότητας για να αποφασίσουν για τη βαθμολογία των μαθητών H αξιολόγηση από τους συμμαθητές/συμπαίκτες προάγει την τακτική αντίληψη και συμβάλει στη βελτίωση της επίδοσης περισσότερο από την ανατροφοδότηση από τον εκπαιδευτικό Η διαμορφωτική αξιολόγηση βοηθά τον εκπαιδευτικό ΦΑ να διαμορφώσει καλύτερη αντίληψη για τις δυνατότητες των μαθητών (Desrosiers et al., 1997) Mohnsen, 2003; Richard et al., 1999; Trouiloud et al., 2002)

19 Συγκεντρωτική αξιολόγηση (Hay, 2006; Metzler, 2011) Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Διενεργείται μετά την ολοκλήρωση ενός θεματικού κύκλου Θεμελιώδεις κινητικές δεξιότητες και ικανότητες Aριθμητικούς δείκτες Απαιτεί συστηματική προετοιμασία και οργάνωση από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές Δεν επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να επαναπροσδιορίσει τη διδασκαλία του ανάλογα με την ανταπόκριση που επιδεικνύουν οι μαθητές

20 01 Δοκιμασίες Φυσικής Κατάστασης 02 Δοκιμασίες Κινητικών Δεξιοτήτων 03 Είδη συγκεντρωτικής αξιολόγησης Ερωτηματολόγια Γραπτές δοκιμασίες

21 Αξιολόγηση στη ΦΑ στην Ελλάδα 01 Οι Έλληνες ΚΦΑ αξιολογούν τους μαθητές βασιζόμενοι στην προσπάθεια και στην συμμετοχή (δύσκολα μετρήσιμες έννοιες) Ikonomopoulos et al., Οι ΚΦΑ βαθμολογούν τους μαθητές: 1. Έμφαση στην προσπάθεια και στην ατομική πρόοδο (αδικούνται οι καλύτεροι μαθητές) 2. Έμφαση στις ικανότητες και στη σύγκριση της επίδοσης (παιδαγωγικό σφάλμα) 3. Συνδυασμός των παραπάνω Χατζόπουλος & Μουρατίδου, Σύγκρουση ρόλων: αξιολόγηση των μαθητών\ περισσότερο ως υποψήφιους αθλητές, παρά ως μελλοντικούς ενήλικες Οικονομόπουλος, Τσορμπατζούδης, Τζέτζης & Κιουμουρτζόγλου, Απαιτήσεις για την εφαρμογή της αξιολόγησης: έλλειψη ωρών διδασκαλίας, μεγάλος αριθμός μαθητών ανά τάξη και διδάσκοντα, χρονικά περιθώρια Ikonomopoulos et al., 2004

22 Πως μπορούμε να εμπλέξουμε τους μαθητές στη διαδικασία αξιολόγησης ώστε να υπάρξει πρόοδος και μάθηση? Ετερο-αξιολόγηση Συνδέεται με το συνεργατικό στυλ διδασκαλίας των Mosston &Ashworth (2002) Ένας μαθητής ή μια ομάδα μαθητών αξιολογούν την επίδοση των συμμαθητών τους. Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Οι μαθητές αναπτύσσουν δεξιότητες αξιολόγησης, νοιάζονται για τους άλλους, αποκτούν ένα αίσθημα ευθύνης

23 Ετερο-αξιολόγηση (Johnson & Ward, 2001; Rink, 1998; Siedentop & Tannehill, 2000) Ennis et al., 1999; Wentzel, 1994) Ευεργετικά αποτελέσματα στην εκμάθηση νέων δεξιοτήτων Μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία και σε μαθητές, ηλικίας 8-9 ετών Ανάπτυξη της υπευθυνότητας, του σεβασμού και της επικοινωνία Συνεισφέρει στην ψυχοκινητική ανάπτυξη και στη δημιουργία θετικών σχέσεων

24 Γενικά Συμπεράσματα Η αξιολόγηση είναι ένα χρήσιμο εργαλείο τόσο για τους καθηγητές όσο και τους μαθητές στο χώρο της λήψης αποφάσεων Οι καθηγητές ακολουθούν τρόπους αξιολόγησης με έντονο το στοιχείο της υποκειμενικότητας και της διαίσθησης στην κρίση τους Στη Φυσική Αγωγή η χρήση άτυπης μορφής αξιολόγησης, είναι εστιασμένη στη συμπεριφορά του μαθητή Μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για την βαθμολόγηση των μαθητών και όχι για να βελτιώσει την παρεχόμενη γνώση Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ

25 Γενικά Συμπεράσματα Ο έλεγχος των θεωρητικών γνώσεων των μαθητών στη Φυσική Αγωγή, αλλά και οι φυσικές τους ικανότητες μετρούνται σπάνια κατά την αξιολόγηση της επίδοσής τους Επικρατεί ένα χάσμα στην σχολική αξιολόγηση μεταξύ θεωρίας και πράξης Επιτακτική ανάγκη σύνδεσης της αξιολόγησης με το αναλυτικό πρόγραμμα

26 Αξιολόγηση εκπαιδευτικών Η μονομερής σύνδεση της διδακτικής συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών και της επίδοσης των μαθητών μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα Γιατί? Η συνθετότητα της διδακτικής διαδικασίας καθιστά δύσκολο και ασαφή τον ορισμό της αποτελεσματικής διδασκαλίας Διδακτικός χρόνος, υποδομές, μέγεθος τάξεων, τύπος σχολείου, προηγούμενες εμπειρίες μαθητών, θέση της Φυσικής Αγωγής στο Αναλυτικό Πρόγραμμα (McCullick, Lux Gaudreault & Ramos, 2016; Rink, 2014)

27 Επίδοση εκπαιδευτικών Διδακτικές δεξιότητες Επαγγελματική ανάπτυξη Αποδεικτικά μάθησης Φάκελοι εκπαιδευτικού με αποδεικτικά προσωπικής επαγγελματικής ανάπτυξης και προόδου των μαθητών Διδακτικες στρατηγικές, προγραμματισμός και προετοιμασία, επαγγελματισμός, συναδελφικότητα, μαθήματα, παρατήρηση Μοντέλα Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών (Darling-Hammond, 2010) Ασπασία Δανιά Επίκουρη Καθηγήτρια ΣΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Ανάπτυξη μαθητών Τυποποιημένες μετρήσεις των επιδόσεων των μαθητών Η διαφορά στις επιδόσεις των μαθητών αποδίδεται στην επίδραση του εκπαιδευτικού Αποδεκτά ποσοστά διαφοράς 35%-50%

28 Προβλήματα με την α ξ ιολό γηση τω ν ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ώ ν Έλειψη κοινής γραμμής σχετικά με τις διαδικασίες αξιολόγησης Πρόχειρα σχεδιασμένες αξιολογήσεις μεγάλης κλίμακας Αδυναμία αποτελεσματικής αξιοποίησης αποτελεσμάτων Δυσκολία σύνδεσης αξιολόγησης με διδακτικούς στόχους Σφάλματα στην εφαρμογή των μοντέλων Έλλειψη εγκυρότητας μετρήσεων Χρήση αποτελεσμάτων αξιολόγησης για μισθολογική επιβράβευση ή μείωση Αδυναμία αποτελσματικού ελέγχου δημογραφικών μεταβλητών (Baker et al., 2013; Darling-Hammond et al., 2012; Mathis, 2013; Sahlberg, 2011)

29 Προτάσεις Χρήση πολλαπλών μέσων συγκέντρωσης πληροφοριών σχετικά με τη διδακτική συμπεριφορά Χρήση πολλών εναλλακτικών τρόπων αξιολόγησης Χρήση διαμορφωτικής αξιολόγησης Θέσπιση συγκεκριμένων κριτηρίων επαγγελματικής μάθησης Εκπαίδευση αξιολογητών (McCullick, Lux Gaudreault & Ramos, 2016; Weisberg et al., 2009)

30 Προτάσεις Κατάλληλη προετοιμασία προπτυχιακών φοιτητών Να αυτο-αξιολογούν τη διδακτική τους αποτελεσματικότητα Να τροποποιούν τη διδασκαλία τους ανάλογα Να εφαρμόζουν ποικίλες τεχνικές αξιολόγησης κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης Να συνεργάζονται με συναδέλφους για την ανάπτυξη και εφαρμογή δοκιμασιών αξιολόγησης (McCullick, Lux Gaudreault & Ramos, 2016; Weisberg et al., 2009)

31 Ε ρ γ α σ ί α 1 1 η

32 ΘΕΜΑ: Αναβάθμιση του ρόλου της ΦΑ στη σχολιική εκπαίδευση 1. Φτιάξτε μία λίστα με έννοιες που σας έρχονται στο μυαλό (καταιγισμός ιδεών). Κάθε έννοια θα πρέπει να αποτελείται από 1-2 λέξεις max. 2. Ταξινομήστε τις έννοιες που υπάρχουν στη λίστα ξεκινώντας από τη σημαντικότερη προς τη λιγότερο σημαντική 3. Δημιουργήστε ένα διάγραμμα τοποθετώντας 1-3 βασικές/γενικές έννοιες στην κορυφή 4. Κάτω από κάθε βασική έννοια τοποθετήστε 2-4 επιμέρους υπο-έννοιες 5. Συνδέστε τις έννοιες που υπάρχουν στο διάγραμμά σας με γραμμές ώστε κάθε σύνδεση να δημιουργεί ένα νόημα. Δώστε ένα τίτλο σε κάθε γραμμή, ώστε να φαίνεται ξεκάθαρα η τοποθέτησή σας