ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΡΙΣΗΣ Επιμέλεια: π.αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Transcript

1 1/229

2 ΕΞΟΔΟΣ - 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 1,1 Ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν Αὐτὰ εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακώβ, οἱ ὁποῖοι Τὰ ὀνόματα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ μετὰ τὴν πρόσκλησιν τοῦ υἱῶν Ἰσραὴλ τῶν εἰσῆλθον εἰς τὴν Αἴγυπτον μαζῆ μὲ τὸν πατέρα ἀδελφοῦ των Ἰωσὴφ εἰσῆλθαν εἰς τὴν Αἴγυπτον μαζὶ μὲ τὸν εἰσπεπορευμένων εἰς αὐτῶν καὶ μὲ ὁλόκληρον τὴν οἰκογένειάν του πατέρα των Ἰακὼβ καὶ τὰς οἰκογενείας των, ἦσαν τὰ ἑξῆς: Αἴγυπτον ἅμα Ἰακὼβ τῷ πατρὶ ἕκαστος. αὐτῶν, ἕκαστος πανοικὶ αὐτῶν εἰσήλθοσαν. 1,2 Ρουβήν, Συμεών, Λευΐ, 2 Ρουβήν, Συμεών, Λευΐ, Ἰούδας, 2 Ρουβήν, Συμεών, Λευΐ, Ἰούδας, Ἰούδας, 1,3 Ἰσσάχαρ, Ζαβουλὼν καὶ 3 Ἰσσάχαρ, Ζαβουλὼν καὶ Βενιαμίν, 3 Ἰσσάχαρ, Ζαβουλὼν καὶ Βενιαμίν, Βενιαμίν, 1,4 Δὰν καὶ Νεφθαλείμ, Γὰδ 4 Δὰν καὶ Νεφθαλείμ, Γὰδ καὶ Ἀσήρ. 4 Δὰν καὶ Νεφθαλείμ, Γὰδ καὶ Ἀσήρ. καὶ Ἀσήρ. 1,5 Ἰωσὴφ δὲ ἦν ἐν Αἰγύπτῳ. 5 Ὁ δὲ Ἰωσὴφ εὑρίσκετο τότε εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ὅλοι 5 Ὁ Ἰωσὴφ ἦτο ἤδη εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ εἶχε δημιουργήσει Ἦσαν δὲ πᾶσαι ψυχαὶ ἐξ δὲ οἱ υἱοὶ καὶ οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἰακώβ, ποὺ εἰσῆλθον ἰδικήν του οἰκογενειαν. Ἐν συνόλῳ οἱ ἀπόγονοι τοΰ Ἰακὼβ Ἰακὼβ πέντε καὶ ἑβδομήκοντα. εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἦσαν ἑβδομήκοντα πέντε. ἦσαν ἑβδομῆντα πέντε ἄτομα. 1,6 Ἐτελεύτησε δὲ Ἰωσὴφ καὶ 6 Ἐν τῇ παρόδῳ τῶν ἐτῶν ἀπέθανεν ὁ Ἰωσὴφ καὶ οἱ 6 Ὅταν ἦλθεν ὁ ὡρισμένος καιρὸς ἀπέθανεν ὁ Ἰωσήφ, πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ ἀδελφοὶ αὐτοῦ. Καὶ ὅλη ἡ γενεὰ ἐκείνη. πᾶσα ἡ γενεὰ ἐκείνη. καθὼς καὶ ὅλοι οἱ ἀδελφοί του. Ὅλη ἡ πρώτη γενεὰ ἐκείνων, ποὺ μετηνάστευσαν εἰς τὴν Αἴγυπτον, δὲν ἐζοῦσε πλέον ἐπὶ γῆς. 1,7 Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ 7 Οἱ ἀπόγονοί των ὅμως, οἱ Ἰσραηλῖται, ηὐξήθησαν 7 Μὲ τὴν προστασίαν ὄμως τοῦ Θεοῦ ἐπλήθυναν οἰ ηὐξήθησαν καὶ ἐπληθύνθησαν καὶ ἐπληθύνθησαν εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἔγιναν πλῆθος Ἰσραηλται εἰς τὴν ξένην χώραν. Ἔγιναν πολυάριθμοι καὶ καὶ χυδαῖοι ἐγένοντο. Καὶ πολύ. Χάρις δὲ εἰς τὸ πλῆθος των καὶ τὴν ἄλλην δυνατοί, τοὺς ἐσήκωσε καὶ ὁ τόπος καὶ ἐγέμισαν. κατίσχυον σφόδρα σφόδρα, πρόοδόν των ἔγιναν πάρα πολὺ ἰσχυροί, διότι τοὺς 2/229

3 ἐπλήθυνε δὲ ἡ γῆ αὐτούς. ηὐνόησεν καὶ ἡ χώρα εἰς τὴν αὔξησιν καὶ τὴν ἰσχύν των. 1,8 Ἀνέστη δὲ βασιλεὺς ἕτερος 8 Ἀλλά, μετὰ καιρούς, ἦλθεν ἄλλος βασιλεὺς εἰς τὴν 8 Ἄλλαξεν ὅμως ἡ βασιλικὴ δυναστεία τῆς Αἰγύπτου καὶ ἐπ' Αἴγυπτον, ὃς οὐκ ᾔδει τὸν Αἴγυπτον, ὁ ὁποῖος δὲν ἐγνώριζε τίποτε περὶ τοῦ ἐβασίλευσεν ἄλλος βασιλεὺς εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὁ ὁποῖος δὲν Ἰωσήφ Ἰωσὴφ οὔτε καὶ διὰ τὰς ὑπηρεσίας, τὰς ὁποίας ἐγνώριζε, οὔτε ἤθελε νὰ γνωρίζῃ τίποτε περὶ τοῦ Ἰωσὴφ καὶ ἐκεῖνος εἶχε προσφέρει εἰς τὴν Αἴγυπτον. περὶ το υ πόσον ὠφέλησε τὴν Αἴγυπτον. 1,9 εἶπε δὲ τῷ ἔθνει αὐτοῦ ἰδοὺ 9 Δυσμενῶς δὲ διατεθειμένος πρὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ 9 Ὄχι μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ δὲν βλεπε μὲ καλὴν διάθεσιν τὸ γένος τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ εἶπεν εἰς τὸν λαόν του <ἰδού, ἡ φυλὴ τῶν Ἰσραηλιτῶν τὴν αὔξησιν τῶν Ἑβραίων. Διὰ τοῦτο εἶπεν εἰς τὸν λαόν του: μέγα πλῆθος καὶ ἰσχύει ὑπὲρ εἶναι μεγάλη εἰς πληθυσμὸν καὶ ἰσχυροτέρα ἀπὸ Αὐτοὶ οἱ Ἰσραηλῖται εἶναι πλῆθος πολὺ καὶ δυνατώτεροι ἡμᾶς. ἡμᾶς. ἀπὸ ἡμᾶς, ὥστε εἶναι ἀπειλὴ δι ἡμᾶς. 1,10 Δεῦτε οὖν 10 Ἐλᾶτε λοιπὸν καὶ νὰ ἐπινοήσωμεν ταλαιπωρίας 10 Ἐμπρὸς λοιπόν, ἂς πάρωμεν σοφὰ μέτρα ἐναντίον των, κατασοφισώμεθα αὐτούς, μή εἰς κατάθλιψιν αὐτῶν καὶ μείωσιν τοῦ πληθυσμοῦ διὰ νὰ μὴ πληθυνθοῦν περισσότερον καὶ εἰς περίπτωσιν ποτε πληθυνθῇ, καὶ ἡνίκα ἂν των, διὰ νὰ μὴ αὐξηθοῦν περισσότερον. Τοῦτο δέ, πολέμου ἐνωθοῦν μὲ τοὺς ἐχθρούς μας καὶ ἀφοῦ μᾶς συμβῇ ἡμῖν πόλεμος, διότι ὑπάρχει φόβος, ἂν τυχὸν κανένα ἄλλο ἔθνος νικήσουν φύγουν ἀπὸ τὸν τόπον μας. προστεθήσονται καὶ οὗτοι μὰς πολεμήσῃ, νὰ προστεθοῦν καὶ οὖτοι μὲ τοὺς πρὸς τοὺς ὑπεναντίους καὶ ἐχθρούς μας, νὰ πολεμήσουν ἐναντίον μας καὶ νὰ ἐκπολεμήσαντες ἡμᾶς μᾶς νικήσουν, ὁπότε νικηταὶ θὰ φύγουν ἐλεύθεροι ἐξελεύσονται ἐκ τῆς γῆς. ἀπὸ τὴν χώραν μας καὶ θὰ στερηθῶμεν ἡμεῖς ἀπὸ τὰς ἐργασίας των>. 1,11 Καὶ ἐπέστησεν αὐτοῖς 11 Πρὸς τοῦτο κατέστησεν ὁ βασιλεὺς ἐπιστάτας εἰς 11 Ἀπεφάσισε λοιπὸν καὶ ἐτοποθέτησεν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας ἐπιστάτης τῶν ἔργων, ἵνα τοὺς ἐργαζομένους Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ τοὺς ἐπιστάτας εἰς τὴν ἐργασίαν των, διὰ νὰ τοὺς καταπιέζουν κακώσωσιν αὐτῶν ἐν τοῖς ταλαιπωροῦν καὶ τοὺς βασανίζουν μὲ πολλὰ καὶ μὲ τὰ καταναγκαστικὰ ἔργα. Καὶ ἔτσι οἱ Ἰσραηλῖται ἔκτισαν ἔργοις καὶ ᾠκοδόμησαν σκληρὰ ἔργα. Τότε καὶ ἀνοικοδόμησαν οἱ Ἰσραηλῖται πόλεις ὀχυρὰς διὰ τὸν Φαραὼ τὴν Πειθώμ, τὴν Ραμεσσῆ καὶ πόλεις ὀχυρὰς τῷ Φαραώ, τήν πόλεις ὀχυρὰς πρὸς χάριν τοῦ Φαραώ, τὴν Πειθὼ, τὴν Ὤν, ποὺ εἶναι ἡ Ἡλιούπολις. τε Πειθὼμ καὶ Ραμεσσῆ καὶ τὴν Ραμεσσῆ καὶ τὴν Ὤν ἡ Ὢν εἶναι ἡ ἄλλως Ὤν, ἥ ἐστιν Ἡλιούπολις. καλουμένη Ἡλιούπολις. 1,12 Καθότι δὲ αὐτοὺς 12 Ἀλλὰ, ὅσον περισσότερον οἱ ἐπιστάται κατεπίεζον 12 Ὅσον περισσότερον ὅμως τοὺς κατεπίεζαν,τόσον 3/229

4 ἐταπείνουν, τοσούτω πλείους τοὺς Ἰσραηλίτας, τόσον περισσότεροι αὐτοὶ ἐγίνοντο περισσότερον ἐπλήθυναν καὶ ἐδυνάμωναν ὑπερβολικά, ἐγίγνοντο, καὶ ἴσχυον σφόδρα καὶ ἐδυνάμωναν πάρα πολύ. πρᾶγμα τὸ ὁποῖον ἔκαμνε τοὺς Αἰγυπτίους νὰ σφόδρα καὶ ἐβδελύσσοντο οἱ ἀποστρέφωνται καὶ νὰ φοβοῦνται τοὺς Ἰσραηλίτας. Αἰγύπτιοι ἀπὸ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. 1,13 Καὶ κατεδυνάστευον οἱ 13 Διὰ τοῦτο καὶ τὸ μῖσος τῶν Αἰγυπτίων, ἐναντίον 13 Καὶ ἐτυραννοῦσαν οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ τοὺς Αἰγύπτιοι τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἦτο ἄσβεστον. ἐφέροντο μὲ βίαν καὶ σκληρότητα. βίᾳ 1,14 καὶ κατωδύνων αὐτῶν τὴν 14 Κατέθλιβον ἀκόμη σκληρότερον τὴν ζωήν των μὲ 14 Ἔκαμναν πικρὰς τὰς ἡμέρας των μὲ τὰς σκληρὰς ζωὴν ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς τὰς βασανιστικὰς βαρείας ἐργασίας τῆς ζυμώσεως ἐργασίας εἰς τὴν κατασκευὴν τοῦ πηλοῦ καὶ τῶν πλιθιῶν σκληροῖς, τῷ πηλῷ καὶ τῇ τοῦ πηλοῦ, τῆς κατασκευῆς πλίνθων καὶ μὲ ὅλα τὰ καὶ εἰς ὅλα τὰ ἔργα, ποὺ ἔκαμναν εἰς τὰς πεδιάδας. Εἰς ὅλας πλινθείᾳ καὶ πᾶσι τοῖς ἔργοις ἄλλα ἔργα, τὰ ὁποῖα ἔκαμνον οἱ Ἰσραηλῖται εἰς τὰς τὰς ἐργασίας τοὺς ἐβασανιζαν μὲ τρόπον βίαιον. τοῖς ἐν τοῖς πεδίοις, κατὰ πεδιάδας τῆς Αἰγύπτου καὶ τὰ ὁποῖα ὡς δούλους τοὺς πάντα τὰ ἔργα, ὧν ὑπεχρέωναν νὰ ἐκτελοῦν διὰ τῆς βίας. κατεδουλοῦντο αὐτοὺς μετὰ βίας. 1,15 Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῶν 15 Εἶπε δὲ ὁ βασιλεὺς αὐτὸς εἰς τὰς Αἰγυπτίας μαίας, 15 Ἐπὶ πλέον ὁ Φαραὼ ἐπῆρε καὶ ἄλλο μέτρον ἐναντίον Αἰγυπτίων ταῖς μαίαις τῶν ποὺ ἐξυπηρετοῦσαν τὰς Ἑβραίας γυναῖκας - ἡ μία των. Ἐκάλεσε τὰς μαίας τῶν Ἑβραίων, ποὺ ὠνομάζοντο ἡ Ἑβραίων τῇ μιᾷ αὐτῶν ὄνομα ἀπὸ αὐτὰς ὠνομάζετο Σεπφώρα καὶ ἡ ἄλλη Φουά - μία Σεπφώρα καὶ ἡ δευτέρα Φουά. Σεπφώρα, καὶ τὸ ὄνομα τῆς δευτέρας Φουά, 1,16 καὶ εἶπεν ὅταν μαιοῦσθε 16 <ὅταν πηγαίνετε νὰ ξεγεννήσετε τὰς ἐπιτόκους 16 Καὶ εἶπεν εἰς τὰς μαίας: Ὅταν βοηθῆτε τὰς Ἑβραίας κατὰ τὰς Ἑβραίας καὶ ὦσι πρὸς τῷ Ἑβραίας, τὴν στιγμὴν ποὺ τὸ βρέφος γεννᾶται, ἐὰν τὴν γένναν καὶ ἔρχεται ἡ στιγμὴ τοῦ τοκετοῦ, ἐὰν τὸ τίκτειν, ἐὰν μὲν ἄρσεν ᾖ, μὲν εἶναι ἀρσενικὸν φονεύσατέ το, ἐὰν εἶναι νεογεννητὸν εἶναι ἀρσενικόν, νὰ τὸ σκοτώνετε. Ἐὰν ὅμως ἀποκτείνατε αὐτό, ἐὰν δὲ θηλυκόν, περιποιηθῆτε το>. εἶναι θηλυκόν, νὰ τὸ περιποιῆσθε, διὰ να ζήσῃ. θῆλυ, περιποιεῖσθε αὐτό. 1,17 Ἐφοβήθησαν δὲ αἱ μαῖαι 17 Αἱ μαῖαι ὅμως αὐταί, εὐλαβεῖς καθὼς ἦσαν, 17 Αἱ μαῖαι ὅμως ἐφοβήθησαν τὸν Θεὸν καὶ δεν ὑπήκουσαν 4/229

5 τὸν Θεὸν καὶ οὐκ ἐποίησαν ἐφοβήθησαν τὸν Θεὸν καὶ δὲν ἔκαμαν τὸ ἔγκλημα, εις τὴν διαταγὴν τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου, ἀλλ ἄφηναν καθότι συνέταξεν αὐταῖς ὁ ποὺ τὰς εἶχε διατάξει ὁ βασιλεύς, ἀλλὰ ἄφηναν εἰς να ζοῦν τὰ ἀρσενικὰ παιδιὰ τῶν Ἑβραίων. βασιλεὺς Αἰγύπτου, καὶ τὴν ζωὴν καὶ τὰ ἀρσενικὰ παιδιά. ἐζωογόνουν τὰ ἄρσενα. 1,18 Ἐκάλεσε δὲ ὁ βασιλεὺς 18 Ἐκάλεσε πάλιν ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου τὰς 18 Ἐκάλεσε τότε τὰς μαίας ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου καὶ Αἰγύπτου τὰς μαίας καὶ εἶπεν μαίας καὶ εἶπεν εἰς αὐτάς <τί εἶναι αὐτὸ τὸ ὁποῖον εἶπε: Διατὶ τὸ ἐκάματε αὐτὸ καὶ ἀφήσατε νὰ ζοῦν τὰ αὐταῖς τί ὅτι ἐποιήσατε τὸ ἐκάματε; Ἀφήνατε νὰ ζοῦν καὶ τὰ ἄρρενα τέκνα τῶν ἀρσενικὰ παιδιά; πρᾶγμα τοῦτο καὶ ἐζωογονεῖτε Ἑβραίων;> τὰ ἄρσενα; 1,19 Εἶπαν δὲ αἱ μαῖαι τῷ 19 Αἱ μαῖαι ἀπήντησαν εἰς τὸν Φαραώ <δὲν εἶναι, 19 Καὶ ἀπήντησαν αἱ μαῖαι εἰς τὸν Φαραώ: Αἱ Ἑβραῖαι δεν Φαραώ οὐχ ὡς γυναῖκες ὅπως αἱ γυναῖκες τῶν Αἰγυπτίων αἱ Ἑβραῖαι εἶναι σὰν τὰς Αἰγυπτίας γυναῖκας. Ἔχουν κρᾶσιν δυνατὴν Αἰγύπτου αἱ Ἑβραῖαι, τίκτουσι γυναῖκες, διότι αὐταὶ γεννοῦν, πρὶν φθάσουν πρὸς καὶ γεννοῦν, πρὶν ἐμβοῦν εἰς τὸ σπίτι των αἱ μαῖαι. Καὶ γὰρ πρὶν ἢ εἰσελθεῖν πρὸς αὐτὰς αἱ μαῖαι>. Καὶ ἔτσι ἐγεννοῦσαν ἀφόβως αἱ ἐγεννοῦσαν α Ἐβραῖαι. αὐτὰς τὰς μαίας καὶ ἔτικτον. γυναῖκες τῶν Ἑβραίων. 1,20 Εὖ δὲ ἐποίει ὁ Θεὸς τὰς 20 Ὁ Θεὸς ηὐλόγει τὰς μαίας διὰ τὴν καλὴν αὐτὴν 20 Ὁ Θεὸς ἐβοηθοῦσε τὰς μαίας καὶ ἔτσι ὁ Ἰσραηλιτικὸς μαίας, καὶ ἐπλήθυνεν ὁ λαὸς πρᾶξιν των, ὁ δὲ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐπληθύνετο καὶ λαὸς ἐγίνετο πολυάριθμος καὶ δυνατὸς πολύ. καὶ ἴσχυε σφόδρα. ἐγίνετο ὁλονὲν ἰσχυρότερος. 1,21 Ἐπεὶ δὲ ἐφοβοῦντο αἱ 21 Ἐπειδὴ δὲ αἱ μαῖαι ἐφοβοῦντο τὸν Θεόν, τὰς 21 Ἐπειδὴ αἱ μααι εἶχαν φόβον Θεοῦ, τὰς εὐλόγησεν μαῖαι τὸν Θεόν, ἐποίησαν εὐηργέτησεν ὁ Θεός, ὥστε νὰ ἀποκτήσουν εὐτυχεῖς Ἐκεῖνος καὶ ἔκαμαν οἰκογενείας μεγάλας. ἑαυταῖς οἰκίας. οἰκογενείας. 1,22 Συνέταξε δὲ Φαραὼ παντὶ 22 Τότε ὁ Φαραὼ διέταξεν ὅλον τὸν λαόν του λέγων 22 Ὁ Φαραὼ ὅμως συνέχισε τὰ μέτρα του εἰς βάρος τῶν τῷ λαῷ αὐτοῦ λέγων πᾶν <κάθε νεογέννητον ἀρσενικὸν τέκνον τῶν Ἑβραίων Ἑβραίων. Ἐξέδωκε διαταγὴν πρὸς ὅλον τὸν λαόν του, ποὺ ἄρσεν, ὃ ἐὰν τεχθῇ τοῖς ρίψατέ το εἰς τὸν ποταμόν. Κάθε δὲ θηλυκὸν ἔλεγε: Κάθε ἀρσενικὸ παιδί, ποὺ θὰ γεννᾶται εἰς τοὺς Ἑβραίοις, εἰς τὸν ποταμὸν περιποιηθῆτε το, ὥστε νὰ ζήσῃ>. Ἑβραίους, νὰ τὸ ρίχνετε εἰς τὸν Νεῖλον ποταμόν, διὰ νὰ ρίψατε καὶ πᾶν θῆλυ, πνιγῇ. Κάθε θηλυκὸν ὅμως νὰ τὸ ἀφήνετε νὰ ζῇ. ζωογονεῖτε αὐτό. 5/229

6 ΕΞΟΔΟΣ - 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 2,1 Ήν δὲ τις ἐκ τῆς φυλῆς Λευΐ, Υπῆρχε τότε ἕνας ἐκ τῶν ἀπογόνων τῆς φυλῆς Υπῆρχε μεταξὺ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ἕνας ὃ ἔλαβε τῶν θυγατέρων Λευΐ, Λευΐ, ὁ ὁποῖος ἐπῆρεν ὡς σύζυγον γυναῖκα ἐκ ἀπόγονος τοῦ Ἀευΐ, ποὺ εἶχε νυμφευθῆ μίαν γυναῖκα ἀπὸ τὴν τῆς φυλῆς του. φυλήν του. 2,2 καὶ ἐν γαστρὶ ἔλαβε καὶ 2 Αὐτὴ συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν ἀρσενικόν. Οἱ 2 Αὐτὴ συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν υἱόν. Ἐπειδὴ δὲ εἶδαν οἱ γονεῖς ἔτεκεν ἄρσεν ἰδόντες δὲ αὐτὸ γονεῖς του, ἰδόντες ὅτι αὐτὸ ἦτο ὡραῖον, τὸ του ὅτι τὸ νεογέννητον ἦτο εὔμορφον καὶ χαριτωμένον, διὰ νὰ ἀστεῖον ἐσκέπασαν αὐτὸ μῆνας ἔκρυψαν ἐπὶ τρεῖς μῆνας. τὸ γλυτώσουν, τὸ ἔκρυψαν ἐπὶ τρεῖς μῆνας. τρεῖς. 2,3 Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἠδύνοντο αὐτὸ 3 Ἐπειδὴ δὲ δὲν ἠμποροῦσαν ἐπὶ περισσότερον 3 Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ τὸ κρύβουν περισσότερον, ἔτι κρύπτειν, ἔλαβεν αὐτῷ ἡ χρόνον νὰ τὸ κρύπτουν, ἀπεφάσισαν νὰ τὸ διὰ τοῦτο ἡ μητέρα του ἐπῆρε ἕνα καλάθι, φτιαγμένον ἀπὸ τὸ μήτηρ αὐτοῦ θῖβιν καὶ ρίψουν εἰς τὸν ποταμόν. Ἔλαβεν ἡ μητέρα του φυτὸν ποὺ λέγεται πάπυρος, τὸ ἄλειψε μὲ πίσσαν καὶ κατέχρισεν αὐτὴν ἕνα καλάθι, τὸ ἤλειψε μὲ πολλὴν ἄσφαλτον καὶ ἄσφαλτον, ἔβαλε μέσα τὸ βρέφος καὶ τὸ ἄφησεν εἰς τὴν ἄκρην ἀσφαλτοπίσσῃ καὶ ἐνέβαλε τὸ πίσσαν, ἔβαλε μέσα εἰς αὐτὸ τὸ παιδίον καὶ τοῦ ποταμοῦ, ὄπου τὰ νερὰ ἐλίμναζαν καὶ δὲν ἔτρεχαν μὲ παιδίον εἰς αὐτὴν καὶ ἔθηκεν ἔθεσε τὸ καλάθι εἰς τὸ ἕλος, κοντὰ εἰς τὸν ὁρμήν. αὐτὴν εἰς τὸ ἕλος παρὰ τὸν Νεῖλον ποταμόν. ποταμόν. 2,4 Καὶ κατεσκόπευεν ἡ ἀδελφὴ 4 Ἡ ἀδελφὴ τοῦ βρέφους παρακολουθοῦσε 4 Ἡ δὲ ἀδελφὴ τοῦ βρέφους ἔστεκεν εἰς κάποιαν ἀπόστασιν αὐτοῦ μακρόθεν μαθεῖν, τί τὸ μετὰ προσοχὴς ἐκ τοῦ μακρόθεν κρυμμένη, διὰ καὶ παρετηροῦσε μὲ προσοχήν τί ἐπρόκειτο νὰ συμβῇ εἰς αὐτό. ἀποβησόμενον αὐτῷ. νὰ ἴδῃ τί θὰ συνέβαινεν εἰς τὸ παιδίον. 2,5 Κατέβη δὲ ἡ θυγάτηρ Φαραὼ 5 Κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην κατέβη ἀπὸ τὰ 5 Ἐκείνην τὴν ὥραν κατέβη ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα, διὰ νὰ λουσθῇ λούσασθαι ἐπὶ τὸν ποταμόν, καὶ ἀνάκτορά της ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραώ, διὰ νὰ εἰς τὸν ποταμόν, η κόρη τοῦ Φαραώ, ἐνῷ αἱ ὑπηρέτριαί της αἱ ἅβραι αὐτῆς παρεπορεύοντο λουσθῇ εἰς τὸν ποταμόν. Ὅταν μαζῆ μὲ τὰς ἐβάδιζαν κατὰ μῆκος τοῦ ποταμοῦ. Μόλις εἶδε ἡ κόρη τοῦ παρὰ τὸν ποταμόν. Καὶ ἰδοῦσα θεραπαινίδας της, ποὺ τὴν ἀκολουθοῦσαν, Φαραὼ τὸ καλάθι εἰς τὰ στάσιμα νερὰ τοῦ ποταμο, ἔστειλε τὴν θῖβιν ἐν τῷ ἕλει, ἔφθασαν εἰς τὸν ποταμόν, ἐβάδιζαν παρὰ τὴν μίαν ὑπηρέτριάν της νὰ τὸ σηκώσῃ καὶ νὰ τῆς τὸ φέρῃ. ἀποστείλασα τὴν ἅβραν ὄχθην του. Ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραὼ εἶδε τὸ ἀνείλατο αὐτήν. καλάθι εἰς τὸ ἕλος, ἀπέστειλε μίαν ὑπηρέτριάν 6/229

7 της καὶ τὸ ἐπῆρε. 2,6 Ἀνοίξασα δὲ ὁρᾷ παιδίον 6 Ὁταν τὸ ἄνοιξε, εἶδε μέσα εἰς τὸ καλάθι ἕνα 6 Ἀνοίγει λοιπὸν καὶ βλέπει ἕνα βρέφος νὰ κλαίῃ μέσα εἰς τὸ κλαῖον ἐν τῇ θίβει, καὶ ἐφείσατο παιδὶ νὰ κλαίῃ. Τὸ ἐλυπήθη ἡ θυγάτηρ τοῦ καλάθι. Τὸ ἐλυπήθη ἡ κόρη τοῦ Φαραὼ καὶ εἶπε: αὐτοῦ ἡ θυγάτηρ Φαραὼ καὶ Φαραὼ καὶ εἶπε <αὐτὸ ἀσφαλῶς εἶναι ἀπὸ τὰ <Ὁπωσδήποτε αὐτὸ εἶναι ἀπὸ τὰ παιδιὰ τῶν Ἑβραίων>. ἔφη ἀπὸ τῶν παιδίων τῶν παιδιά τῶν Ἑβραίων>. Ἑβραίων τοῦτο. 2,7 Καὶ εἶπεν ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ τῇ 7 Ἡ κρυμμένη ἀδελφὴ τοῦ βρέφους 7 Ἐπῆρε τότε θάρρος ἡ ἀδελφὴ τοῦ βρέφους καὶ ἐπαρουσιάσθη θυγατρὶ Φαραώ θέλεις καλέσω παρουσιάσθη τότε εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ Φαραὼ ἐμπρὸς εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ Φαραὼ καὶ εἶπε: Θέλεις να σοῦ σοι γυναῖκα τροφεύουσαν ἐκ καὶ τὴν ἠρώτησε <θέλεις νὰ σοῦ φωνάξω μιὰ εὕρω μίαν τροφὸν ἀπὸ τὰς γυναῖκας τῶν Ἑβραίων, διὰ νὰ σοῦ τῶν Ἑβραίων καὶ θηλάσει σοι τὸ γυναῖκα ἀπὸ τὰς Ἑβραίας, τροφὸν διὰ νὰ θηλάση τὸ βρέφος; παιδίον; θηλάσῃ πρὸς λογαριασμόν σου τὸ παιδὶ αὐτό;> 2,8 Ἡ δὲ εἶπεν ἡ θυγάτηρ 8 Ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραὼ ἀπήντησε <ναὶ 8 Καὶ ἡ κόρη τοῦ Φαραὼ τῆς ἀπεκρίθη: Μάλιστα, πήγαινε. Φαραώ πορεύου, ἐλθοῦσα δὲ ἡ πήγαινε κάλεσέ την>. Ἦλθεν ἡ νεᾶνις καὶ Ἔφυγε λοιπὸν ἡ νεαρὰ κόρη καὶ ἐφώναξε τὴν μητέρα τοῦ νεᾶνις ἐκάλεσε τὴν μητέρα τοῦ ἐκάλεσε τὴν μητέρα τοῦ παιδιοῦ. βρέφους. παιδίου. 2,9 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὴν ἡ 9 Ἡ θυγάτηρ τοῦ Φαραὼ εἶπε <ἀνάλαβε τὴν 9 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὴν ἡ κόρη τοῦ Φαραώ: Νὰ μοῦ φυλάξῃς αὐτο θυγάτηρ Φαραώ διατήρησόν μοι συντήρησιν αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ, θήλασέ μου το τὸ παιδί, νὰ μοῦ τὸ θηλάσῃς καὶ ἑγὼ θὰ σὲ πληρώσω. Τότε ἡ τὸ παιδίον τοῦτο καὶ θήλασόν καὶ ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω τὴν ἀμοιβήν σου>. Ἐπῆρε μητέρα ἐπῆρε τὸ παιδὶ καὶ τὸ ἐθήλαζε. μοι αὐτό, ἐγὼ δὲ δώσω σοι τὸν ἡ γυναῖκα τὸ παιδὶ καὶ τὸ ἐθήλαζε. μισθόν. Ἔλαβε δὲ ἡ γυνὴ τὸ παιδίον καὶ ἐθήλαζεν αὐτό. 2,10 Ἀδρυνθέντος δὲ τοῦ παιδίου, 10 Ὅταν τὸ παιδί ἐμεγάλωσε, τὸ ὡδήγησεν ἡ 10 Καὶ ὅταν ἐμεγάλωσε τὸ παιδί, τὸ ἔφερεν εἰς τὴν κόρην τοῦ εἰσήγαγεν αὐτὸ πρὸς τὴν μητέρα του πρὸς τὴν θυγατέρα τοῦ Φαραώ. Φαραὼ καὶ αὐτὴ τὸ υἱοθέτησε τοῦ ἔδωσε δὲ τὸ ὄνομα Μωϋσῆς, θυγατέρα Φαραώ, καὶ ἐγενήθη Ἐκείνη δὲ τὸ ἐπῆρε ὡς υἱόν της, τὸ υἱοθέτησε ποὺ σημαίνει ὑδατόσωστος, διότι εἶπε <τὸ ἀνέσυρα ἀπὸ τὰ αὐτῇ εἰς υἱόν ἐπωνόμασε δὲ τὸ καὶ τὸ ὠνόμασε Μωϋσῆν, λέγουσα ὅτι <τοῦ νερά>. ὄνομα αὐτοῦ Μωυσῆς λέγουσα δίνω αὐτὸ τὸ ὄνομα, διότι τὸ ἔβγαλα ἀπὸ τὸ ἐκ τοῦ ὕδατος αὐτὸν ἀνειλόμην. νερό εἶναι ὑδατόσωστος>. 7/229

8 2,11 Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις 11 Μετὰ πάροδον ὅμως ἀρκετοῦ χρόνου, ὅταν ὁ 11 Ὁ Μωϋσῆς ἐν τῷ μεταξὺ δὲν ἐπηρεάσθη ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα ταῖς πολλαῖς ἐκείναις μέγας Μωϋσῆς ἔγινε μέγας διὰ τὴν σοφίαν καὶ τὴν τῆς Αἰγύπτου. Κάποτε ἀφο ἐπέρασε πολὺς καιρὸς καὶ εἶχε γενόμενος Μωυσῆς, ἐξῆλθε δύναμιν, ἐξῆλθεν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα καὶ μεγαλώσει, ἐπεσκέφθη τοὺς ἀδελφούς του Ἰσραηλίτας καὶ εἶδε πρὸς τοὺς ἀδελφούς, αὐτοῦ τοὺς ἐπεσκέφθη τοὺς ὁμοεθνεῖς του, τοὺς μὲ συμπάθειαν τὰς καταπιέσεις, ποὺ ὑπέφεραν. Ἐκεῖ εἶδε υἱοὺς Ἰσραήλ. Κατανοήσας δὲ Ἰσραηλίτας. Ἐνῶ παρακολουθοῦσε καὶ ἔβλεπε κάποιον Αἰγύπτιον να κτυπᾷ ἕνα Ἑβραῖον, κάποιον δηλαδὴ τὸν πόνον αὐτῶν ὁρᾷ ἄνθρωπον τὴν ταλαιπωρίαν καὶ τὴν θλῖψιν των, εἶδεν ἕνα ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του Ἰσραηλίτας. Αἰγύπτιον τύπτοντά τινα Αἰγύπτιον νὰ κτυπᾷ Ἑβραῖον, ἕνα ἀπὸ τοὺς Ἑβραῖον τῶν ἑαυτοῦ ἀδελφῶν ἀδελφούς του, τοὺς Ἰσραηλίτας. τῶν υἱῶν Ἰσραήλ 2,12 Περιβλεψάμενος δὲ ὧδε καὶ 12 Ὁ Μωϋσῆς, ἐκύτταξεν ὁλόγυρά του ἀπὸ ἐδῶ 12 Ὁ πόνος καὶ ἡ συμπάθεια τὸν ἔκαμαν νὰ ἀγανακτήσῃ καὶ ὧδε οὐχ ὁρᾷ οὐδένα καὶ πατάξας καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, δὲν εἶδε κανένα καὶ κτυπήσας ἀφοῦ ἐκύτταξεν ἀπ ἐδῶ καὶ ἀπ' ἐκεῖ καὶ διεπίστωσεν ὅτι δὲν τὸν Αἰγύπτιον, ἔκρυψεν αὐτὸν θανασίμως τὸν Αἰγύπτιον τὸν ἐφόνευσε, καὶ ἦτο κανείς, ἐσκότωσε τὸν Αἰγύπτιον καὶ ἔκρυψε τὸ πτῶμα του ἐν τῇ ἄμμῳ. ἔκρυψε τὸ πτῶμα του εἰς τὴν ἄμμον. εἰς τὴν ἄμμον. 2,13 Ἐξελθὼν δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ 13 Τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐξῆλθε πάλιν ὁ Μωϋσῆς, 13 Τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἐπεσκέφθη καὶ πάλιν τοὺς Ἑβραίους δευτέρᾳ ὁρᾷ δύο ἄνδρας εἶδε δύο Ἑβραίους νὰ διαπληκτίζωνται καὶ καὶ εἶδε δύο ἀπὸ αὐτοὺς νὰ φιλονεικοῦν καὶ νὰ κτυπᾷ ὁ ἕνας Ἑβραίους διαπληκτιζομένους λέγει εἰς τὸν ἀδικοῦντα <διατὶ σὺ κτυπᾷς τὸν τὸν ἄλλον. Εἶπε τότε εἰς τὸν ἔνοχον: Διατὶ κτυπᾷς αὐτόν, ποὺ καὶ λέγει τῷ ἀδικοῦντι διὰ τί σὺ πλησίον σου;> εἶναι Ἰσραηλίτης ὅπως καὶ σύ; τύπτεις τὸν πλησίον; 2,14 Ὁ δὲ εἶπε τίς σε κατέστησεν 14 Ἐκεῖνος τοῦ ἀπήντησε μὲ ἀναίδειαν <ποῖος 14 Ἐκεῖνος ὅμως ἀπήντησε μὲ τρόπον περιφρονητικὸν καὶ ἄρχοντα καὶ δικαστὴν ἐφ' ἡμῶν; σὲ διώρισεν ἄρχοντα καὶ δικαστὴν εἰς ἡμᾶς; εἶπε: Ποῖος σὲ ἔβαλεν ἄρχοντα καὶ δικαστὴν ἐπάνω μας; Μὴ ἀνελεῖν με σὺ θέλεις, ὃν Μήπως θέλεις νὰ φονεύσῃς καὶ ἐμέ, ὅπως χθὲς Μήπως θέλεις νὰ μὲ σκοτώσης, ὅπως ἐσκότωσες χθὲς τὸν τρόπον ἀνεῖλες χθὲς τὸν ἐφόνευσες τὸν Αἰγύπτιον;> Ἐφοβήθη ὁ Μωϋσῆς Αἰγύπτιον; Ὅταν ἄκουσε αὐτὸ ὁ Μωϋσῆς, ἐφοβήθη καὶ εἶπε Αἰγύπτιον; Ἐφοβήθη δὲ Μωυσῆς, ἀπὸ τοὺς λόγους αὐτοὺς καὶ εἶπε <λοιπόν, μέσα του: <Ὥστε λοιπὸν τόσον πολὺ γνωστὴ ἔγινεν ἡ πρᾶξις καὶ εἶπεν εἰ οὕτως ἐμφανὲς ἔγινε τόσον γνωστὴ ἡ χθεσινή μου πρᾶξις;> μου;> γέγονε τὸ ρῆμα τοῦτον; 2,15 Ἤκουσε δὲ Φαραὼ τὸ ρῆμα 15 Πράγματι δὲ ὁ Φαραὼ εἶχε πληροφορηθῆ 15 Ἄκουσε δὲ τὸ γεγονὸς καὶ ὁ Φαραὼ καὶ ἤθελε νὰ σκοτώσῃ τοῦτο καὶ ἐζήτει ἀνελεῖν τὴν πρᾶξιν αὐτὴν καὶ ἐζήτει νὰ θανατώσῃ τὸν τὸν Μωϋσῆν. Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἔφυγε μακρυὰ ἀπὸ τὸν Φαραὼ 8/229

9 Μωυσῆν ἀνεχώρησε δὲ Μωυσῆς Μωϋσέα. Ὁ Μωϋσῆς τότε ἀνεχώρησε μακρὰν καὶ ἦλθε νὰ ζήσῃ εἰς τὴν γῆν Μαδιάμ. Ὅταν δὲ ἔφθασεν εἰς ἀπὸ προσώπου Φαραὼ καὶ ἀπὸ τὸν Φαραώ, ἦλθεν εἰς τὴν γῆν Μαδιάμ, τὴν χώραν αὐτήν, ἐκάθησε δίπλα εὶς ἕνα πηγάδι. ᾤκησεν ἐν γῆ Μαδιάμ, ἐλθὼν δὲ ὅπου καὶ ἐγκατεστάθη. Οταν δὲ ἔφθασε εἰς εἰς γῆν Μαδιὰμ ἐκάθισεν ἐπὶ τοῦ τὴν χώραν Μαδιάμ, ἐκάθησεν εἰς ἕνα φρέαρ. φρέατος. 2,16 Τῷ δὲ ἱερεῖ Μαδιὰμ ἦσαν 16 Ὁ ἱερεὺς τῆς Μαδιάμ, ὁ Ἰοθόρ, εἶχεν ἑπτὰ 16 Ὁ δὲ ἱερεὺς τῆς Μαδιάμ, ποὺ ἐλέγετο Ἰοθόρ, εἶχεν ἑπτὰ ἑπτὰ θυγατέρες ποιμαίνουσαι θυγατέρας, αἱ ὁποῖαι ἔβοσκαν τὰ πρόβατα τοῦ θυγατέρας, ποὺ ἔβοσκαν τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα των. Ἦλθαν τὰ πρόβατα τοῦ πατρὸς αὐτῶν πατρός των. Αὐταὶ ἦλθαν εἰς τὸ φρέαρ, λοιπὸν τότε ἐκεῖναι καὶ ἄντλησαν νερὸ ἀπὸ τὸ πηγάδι τόσον, Ἰοθόρ παραγενόμεναι δὲ ἤντλησαν νερὸ καὶ ἐγέμισαν τὰ ποτιστήρια τῶν ὅσον ἐχρειάζετο, διὰ νὰ γεμίσουν τὰς δεξαμενάς, προκειμένου ἤντλουν ἕως ἔπλησαν τὰς προβάτων, διὰ νὰ ποτίσουν τὸ κοπάδι τοῦ νὰ ποτίσουν τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα των Ἰοθόρ. δεξαμενάς ποτίσαι τὰ πρόβατα πατρός των. τοῦ πατρὸς αὐτῶν Ἰοθόρ. 2,17 Παραγενόμενοι δὲ οἱ 17 Ἀλλὰ ἐλθόντες οἱ ἄλλοι ποιμένες τὰς 17 Κατέφθασαν ὅμως ἐκείνην τὴν ὥραν ἄλλοι βοσκοὶ εἰς τὸ ποιμένες ἐξέβαλλον αὐτάς ἐξεδίωκον. Ἐσηκώθη ὅμως τότε ὁ Μωϋσῆς τὰς πηγάδι καὶ τὰς ἐξεδίωκαν, διὰ νὰ ποτίσουν τὰ ἰδικά των ἀναστὰς δὲ Μωυσῆς ἐρρύσατο ὑπερήσπισε καὶ τὰς ἐγλύτωσε ἀπὸ τοὺς πρόβατα. Ὁ Μωὺὑσῆς, ποὺ εἶδε αὐτὸ ποὺ ἔκαμναν οἱ βοσκοί, αὐτὰς καὶ ἤντλησεν αὐταῖς καὶ ποιμένας ἤντλησεν ὁ ἴδιος νερὸ καὶ ἐπότισε τὰ ὕψωσε τὸ ἀνάστημά του καὶ τὰς ἐπροστάτευσε καὶ ἄντλησε ἐπότισε τὰ πρόβατα αὐτῶν πρόβατά των. νερὸ δι αὐτὰς καὶ ἐπότισε τὰ πρόβατά των. 2,18 παρεγένοντο δὲ πρὸς 18 Ἐκεῖναι ἐπέστρεψαν πρὸς τὸν πατέρα των 18 Ὅταν αἱ κόραι ἐπέστρεψαν πρὸς τὸν πατέρα των, ποὺ Ραγουὴλ τὸν πατέρα αὐτῶν, ὁ δὲ τὸν Ραγουήλ, ὁ ὁποῖος καὶ τὰς ἠρώτησε <διατὶ ἐλέγετο καὶ Ραγουήλ, ἔκπληκτος ἐκεῖνος τὰς ἐρώτησε: Πῶς εἶπεν αὐταῖς διατὶ ἐταχύνατε τόσον ἐνωρὶς ἐπεστρέψατε σήμερον;> ἔγινε αὐτὸ καὶ ἤλθατε τόσον ἐνωρὶς σήμερον; τοῦ παραγενέσθαι σήμερον; 2,19 Αἱ δὲ εἶπαν ἄνθρωπος 19 Αὐταὶ ἀπήντησαν <ἕνας Αἰγύπτιος μᾶς 19 Ἕνας Αἰγύπτιος, ἀπεκρίθησαν ἐκεῖναι, μᾶς ἐπροστάτευσεν Αἰγύπτιος ἐρρύσατο ἡμᾶς ἀπὸ ὑπερήσπισε καὶ μᾶς ἐφύλαξεν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀπὸ τοὺς βοσκοὺς καὶ ἄντλησε νερὸ διὰ λογαριασμόν μας καὶ τῶν ποιμένων καὶ ἤντλησεν ποιμένας, ἔβγαλε δὲ νερὸ ἀπὸ τὸ φρέαρ καὶ ἐπότισε τὰ πρόβατά μας. ἡμῖν καὶ ἐπότισε τὰ πρόβατα ἐπότισε τὰ πρόβατά μας>. ἡμῶν. 2,20 Ὁ δὲ εἶπε ταῖς θυγατράσιν 20 Ὁ ἱερεὺς ἡρώτησε τὰς θυγατέρας του <καὶ 20 Εἶπε τότε ἐκεῖνος εἰς τὰς θυγατέρας του: Καὶ ποὺ εἶναι τώρα 9/229

10 αὐτοῦ καὶ ποῦ ἐστι; καὶ ἱνατί ποῦ εἶναι τώρα αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος; Διατί, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος αὐτός; Καὶ διατὶ ἔτσι τὸν ἀφήσατε καὶ δεν τὸν οὕτως καταλελοίπατε τὸν τόσον σᾶς ἐξυπηρέτησε, τὸν ἐγκατελείψατε; ἐφέρατε εἰς τὸ σπίτι μας; Καλέσατέ τον νὰ φάγῃ ψωμὶ μαζί ἄνθρωπον; Καλέσατε οὖν αὐτόν, Πηγαίνετε καὶ καλέσατέ τον νὰ φάγῃ ἄρτον μας! ὅπως φάγῃ ἄρτον. μαζῆ μας>. 2,21 Κατῳκίσθη δὲ Μωυσῆς 21 Ὁ Μωϋσῆς ἐγνωρίσθη μὲ τὴν οἰκογένειαν 21 Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐδέχθη νὰ κατοικήσῃ εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ παρὰ τῷ ἀνθρώπῳ, καὶ ἐξέδοτο τοῦ Ἰοθόρ, κατῴκησε πλησίον αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος ἀνθρώπου ἐκείνου, καὶ ὁ Ἰοθὸρ τοῦ ἔδωσεν ὡς σύζυγόν του Σεπφώραν τὴν θυγατέρα αὐτοῦ καὶ τοῦ ἔδωσεν ὡς σύζυγον τὴν θυγατέρα του, τὴν κόρην του Σεπφώραν. Μωυσῇ γυναῖκα. τὴν Σεπφώραν. 2,22 Ἐν γαστρὶ δὲ λαβοῦσα ἡ 22 Ἡ Σεπφώρα συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν υἱόν. Ὁ 22 Ἡ δὲ Σεπφώρα συνέλαβε καὶ ἐγέννησεν υἱόν, τὸν ὁποῖον ὁ γυνὴ ἔτεκεν υἱόν, καὶ Μωϋσῆς ὠνόμασεν αὐτὸν Γηρσάμ, λέγων ὅτι Μωϋσῆς ὠνόμασε Γηρσάμ, λέξις ποὺ σημαίνει ξένος, διότι ἐπωνόμασε Μωυσῆς τὸ ὄνομα τοῦ δίνω αὐτὸ τὸ ὄνομα <διότι εἶμαι προσωρινὸς εἶπεν, εἶμαι προσωρινὸς κάτοικος εἰς ξένον τόπον. αὐτοῦ Γηρσὰμ λέγων ὅτι εἰς τὴν ξένην αὐτὴν χώραν>. πάροικός εἰμι ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ. 2,23 Μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς 23 Ἔπειτα ἀπὸ ἀρκετὸν χρόνον ἀπέθανεν ὁ 23 Μετὰ δὲ ἀπὸ μεγάλην χρονικὴν περίοδον ἀπέθανεν ὁ πολλὰς ἐκείνας ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος τῆς Αἰγύπτου, ὁ ὁποῖος Φαραὼ ἐκεῖνος τῆς Αἰγύπτου, ποὺ κατεπίεζε τοὺς Ἑβραίους. βασιλεὺς Αἰγύπτου. Καὶ κατέθλιβε τοὺς Ἰσραηλίτας μὲ τὸν πολὺν Οἱ Ἰσραηλῖται ὅμως δεν ἔπαυσαν νὰ ὑποφέρουν καὶ κατεστέναξαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ φόρτον σκληρῶν ἐργασιῶν. Ἀνεστέναξαν ἐστέναζαν εἰς τὰ καταναγκαστικὰ ἔργα καὶ ἐζητοῦσαν ἀπὸ τῶν ἔργων καὶ ἀνεβόησαν, βαθύτατα οἱ Ἰσραηλῖται ἐξ αἰτίας τῆς θλίψεως ἀπεγνωσμένα βοήθειαν. Καὶ ἀνέβη ἡ κραυγὴ καὶ ἱκεσία των καὶ ἀνέβη ἡ βοὴ αὐτῶν πρὸς τὸν τῶν καταναγκαστικῶν ἔργων, ἐβόησαν πρὸς μέσα ἀπὸ τὴν σκληρὰν δουλείαν καὶ ἔφθασεν ἕως τὸν θρόνον Θεὸν ἀπὸ τῶν ἔργων. τὸν Θεὸν καὶ ἡ κραυγή των ἔφθασεν εἰς τὸν τοῦ Θεοῦ. Θεόν. 2,24 Καὶ εἱσήκουσεν ὁ Θεὸς τὸν 24 Ἤκουσεν ὁ Θεὸς τὸν στεναγμόν των, 24 Καὶ ὁ Θεὸς εἱσήκουσε τοὺς στεναγμούς των καὶ ἐνεθυμήθη στεναγμὸν αὐτῶν, καὶ ἐμνήσθη ἐνεθυμήθη τὴν ὑπόσχεσίν ποὺ εἶχε δώσει πρὸς τὴν διαθήκην, ποὺ ἔκαμε μὲ τὸν Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ, ὁ Θεὸς τῆς διαθήκης αὐτοῦ τῆς τὸν Ἁβραάμ, τὸν Ἰσαάκ καὶ τὸν Ἰακώβ. εἰς τὴν ὁποίαν ὑπεσχέθη ὅτι θὰ προστατεύσω τὸν λαόν του. πρὸς Ἁβραὰμ καὶ Ἰσαάκ καὶ Ἰακώβ. 2,25 Καὶ ἐπεῖδεν ὁ Θεὸς τοὺς 25 Ἔρριψεν ἕνα βλέμμα εὐσπλαγχνίας πρὸς 25 Ἦλθε πλέον ἡ ὡρισμένη ὥρα καὶ εἶδε μὲ συμπάθειαν ὁ 10/229

11 υἱοὺς Ἰσραὴλ καὶ ἐγνώσθη τοὺς ταλαιπωρουμένους Ἰσραηλίτας καὶ ἔγινε Θεὸς τοὺς Ἰσμαηλίτας καὶ ἐφανερώθη μὲ τὴν προστατευτικήν αὐτοῖς. γνωστὸς εἰς αὐτοὺς ὡς ὑπερασπιστὴς καὶ του δύναμιν εἰς αὐτούς. λυτρωτής των. ΕΞΟΔΟΣ - 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 3,1 Καὶ Μωυσῆς ἦν ποιμαίνων Ο Μωϋσῆς ἐποίμαινε τὰ πρόβατα τοῦ πενθεροῦ Καὶ ὁ Μωϋσῆς ἔβοσκε τὰ πρόβατα τοῦ πεθεροῦ του Ἰοθόρ, τὰ πρόβατα Ἰοθὸρ τοῦ γαμβροῦ του Ἰοθόρ, τοῦ ἱερέως αὐτοῦ τῆς χώρας Μαδιάμ τοῦ ἱερέως τῆς Μαδιάμ. Κάποτε λοιπὸν ὠδήγησε τὰ πρόβατα αὐτοῦ τοῦ ἱερέως Μαδιὰμ καὶ καὶ ἔφερεν αὐτὰ κάποτε πέραν ἀπὸ τὴν ἔρημον εἰς τὰ δυτικὰ τῆς ἐρήμου καὶ ἔφθασεν εἰς τὸ βουνὸ Χωρήβ. ἤγαγε τὰ πρόβατα ὑπὸ τὴν εἰς τὸ ὄρος Χωρήβ. ἔρημον καὶ ἦλθεν εἰς τὸ ὄρος Χωρήβ. 3,2 Ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος 2 Ἐκεῖ ἐφανερώθη πρὸς αὐτὸν ἄγγελος Κυρίου 2 Εἰς αὐτὴν τὴν τοποθεσίαν ἐφάνη ἄγγελος καὶ ἔγινεν Κυρίου ἐν πυρὶ φλογὸς ἐκ τοῦ εἰς φλόγα πυρός, ἡ ὁποία ἐξήρχετο ἀπὸ τὴν αἰσθητὴ εἰς τὸν Μωϋσῆν ἡ παρουσία τοῦ Κυρίου ὡς φλόγες βάτου καὶ ὁρᾷ ὅτι ὁ βάτος βάτον. Παραδόξως ἡ βάτος ἐκείνη ἐφλέγετο, πυρός, ποὺ ἔβγαιναν ἀπὸ τὸ μέσον μιᾶς βάτου. Ὁ Μωϋσῆς καίεται πυρί, ὁ δὲ βάτος οὐ ἄλλα δὲν κατεκαίετο. κατεκαίετο. παρετήρησε καλύτερα τὸ θέαμα καὶ εἶδεν ὅτι ἡ βάτος ἔβγαζε φλόγες, ἀλλὰ δὲν κατεκαίετο. 3,3 Εἶπε δὲ Μωυσῆς παρελθὼν 3 Ἰδὼν τοῦτο ὁ Μωϋσῆς εἶπεν <ἂς πλησιάσω 3 <Τοῦτο εἶναι παράδοξον>, ἐσκέφθη ὁ Μωϋσῆς. <Ἂ ς ὄψωμαι τὸ ὅραμα τὸ μέγα τοῦτο, ἐκεῖ νὰ ἴδω τὸ θαυμαστὸν τοῦτο φαινόμενον πλησιάσω νὰ ἰδῶ καλύτερα αὐτὸ τὸ θαυμαστὸν θέαμα πῶς ὅτι οὐ κατακαίεται ὁ βάτος. τῆς βάτου, ἡ ὁποία φλέγεται ἀλλὰ δὲν δεν κατακαίεται ἡ βάτος!> κατακαίεται>. 3,4 Ὡς δὲ εἶδε Κύριος ὅτι 4 Ὅταν ὁ Κύριος εἶδεν ὅτι ὁ Μωϋσῆς πλησιάζει 4 Μόλις ὁ Κύριος εἶδε τὸν Μωϋσῆν νὰ πλησιάζῃ, διὰ νὰ ἰδῇ τὸ προσάγει ἰδεῖν, ἐκάλεσεν αὐτὸν νὰ ἴδῃ τὸ φαινόμενον, ἐκάλεσεν αὐτὸν ἀπὸ τὴν θαυμαστὸν φαινόμενον, τὸν ἐκάλεσεν ἀπὸ τὴν βάτον μὲ τὸ ὁ Κύριος ἐκ τοῦ βάτου, λέγων βάτον λέγων <Μωϋσῆ, Μωυσῆ>! Ἐκεῖνος δὲ ὄνομά του: <Μωϋσῆ, Μωϋσῆ!> Ἔκπληκτος, τότε ἐκεῖνος Μωυσῆ, Μωυσῆ ὁ δὲ εἶπε εἶπε τί εἶπε <τί εἶναι; Τί συμβαίνει;> ἀπήντησεν: <Ὅριστε! Τί συμβαίνει;> ἐστι; 11/229

12 3,5 Ὁ δὲ εἶπε μὴ ἐγγίσῃς ὧδε. 5 Ὁ Θεὸς ἀπήντησε <μὴ πλησιάσῃς ἐδῶ λῦσε 5 Καὶ ὁ Θεὸς τοῦ εἶπε: <Μὴ πλησιάσῃς ἐδῶ εἰς τὴν βάτόν. Νὰ Λῦσαι τὰ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν καὶ βγάλε τὰ ὑποδήματά σου, διότι ὁ τόπος, λύσῃς καὶ νὰ βγάλῃς τὰ ὑποδήματά σου, διότι ὁ τόπος, εἰς σου ὁ γὰρ τόπος, ἐν ῷ σὺ ὅπου ἵστασαι, εἶναι γῆ ἁγία>! τὸν ὁποῖον σὺ εὐρίσκεσαι, εἶναι τόπος ἅγιος καὶ καθαρός. ἕστηκας, γῆ ἁγία ἐστί. 3,6 Καὶ εἶπεν ἐγώ εἰμι ὁ Θεὸς 6 Καὶ προσέθεσεν ἐν συνεχείᾳ <ἐγὼ εἶμαι ὁ 6 Ἐγώ, συνέχισε νὰ λέγῃ ὁ Κύριος, εἶμαι ὁ Θεός, ποὺ τοῦ πατρός σου, Θεὸς Ἁβραὰμ Θεὸς τοῦ πατρός σου, ὁ Θεὸς τοῦ Ἁβραάμ, ὁ ἐλάτρευσαν οἱ πρόγονοί σου. Ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραάμ, ὁ Θεὸς τοῦ καὶ Θεὸς Ἰσαάκ καὶ Θεὸς Ἰακώβ. Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰαικώβ>. Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ>. Ὅταν ἄκουσε αὐτὰ τὰ λόγια ὁ Ἀπέστρεψε δὲ Μωυσῆς τὸ Γεμᾶτος ἱερὸν δέος ὁ Μωϋσῆς ἐγύρισεν ἀλλοῦ Μωϋσῆς, ἔστρεψεν ἀπὸ πολλὴν εὐλάβειαν ἀλλοῦ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ εὐλαβεῖτο γὰρ τὸ πρόσωπον, διότι ἕνεκα φόβου καὶ σεβασμοῦ πρόσωπόν του, διότι ἐφοβεῖτο νὰ ρίψῃ τὸ βλέμμα του κατ κατεμβλέψαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. δὲν ἐτόλμα νὰ ρίψῃ τὰ βλέμματά του πρὸς τὸν εὐθεῖαν πρὸς τὸν Θεόν, ποὺ τοῦ ὡμιλοῦσεν ἀπὸ τὴν βάτον Θεόν, ποὺ ἦτο ἐνώπιόν του. 3,7 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 7 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <εἶδα πολὺ 7 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: Ἐπρόσεξα ἰδιαιτέρως ἰδὼν εἶδον τὴν κάκωσιν τοῦ καλὰ καὶ ἐγνώρισα τὴν βαρεῖαν ταλαιπωρίαν πόσην θλῖψιν καὶ συμφορὰν ὑπέφερεν ὁ λαός μου εἰς τὴν λαοῦ μου τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ καὶ τοῦ λαοῦ μου εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ ἤκουσα τὴν Αἴγυπτον καὶ ἄκουσα τὴν κραυγὴν καὶ τὸν στεναγμόν των ἐξ τῆς κραυγῆς αὐτῶν ἀκήκοα ἀπὸ κραυγήν των, ἡ ὁποία βγαίνει ἀπὸ τὰ στήθη αἰτίας τῆς σκληρὰς μεταχειρίσεως τῶν ἐπιστατῶν εἰς τὰ τῶν ἐργοδιωκτῶν οἶδα γὰρ τὴν των ἐξ αἰτίας τῆς σκληρᾶς καταπιέσεως τῶν καταναγκαστικὰ ἔργα. Γνωρίζω πολὺ καλὰ τὸν πόνον των. ὀδύνην αὐτῶν, ἐπιστατῶν εἰς τὰ ἔργα. Ἐγνώρισα πολὺ καλὰ τὴν ὀδύνην αὐτῶν, 3,8 καὶ κατέβην ἐξελέσθαι 8 καὶ κατέβηκα νὰ ἐλευθερώσω αὐτοὺς ἀπὸ τὴν 8 Κατέβηκα λοιπὸν μὲ τὴν ὁριστικὴν ἀπόφασιν νὰ τοὺς αὐτοὺς ἐκ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων δουλείαν τῶν Αἰγυπτίων, νὰ τοὺς βγάλω ἀπὸ ἐλευθερώσω ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Αἰγυπτίων, νὰ τοὺς βγάλω καὶ ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ νὰ τοὺς ὁδηγήσω ἀπὸ τὴν χώραν ἐκείνην τῆς δουλείας καὶ νὰ τοὺς φέρω εἰς ἐκείνης καὶ εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς χώραν εὔφορον καὶ μεγάλην, εἰς γῆν γῆν ἐκτεταμένην καὶ εὔφορον, εἰς χώραν ὅπου ρέει μέλι καὶ εἰς γῆν ἀγαθὴν καὶ πολλήν, εἰς ρέουσαν γάλα καὶ μέλι, εἰς τὸν τόπον τὸν γάλα, εἰς τὴν περιοχὴν ποὺ κατέχουν τώρα οἱ Χαναναῖοι καὶ γῆν ρέουσαν γάλα καὶ μέλι, εἰς ὁποῖον σήμερον κατέχουν οἱ Χαναναῖοι, οἱ οἱ Χετταῖοι, οἱ Ἀμορραῖοι καὶ οἱ Φερεζαῖοι, οἱ Γεργεσαῖοι, οἱ τὸν τόπον τῶν Χαναναίων καὶ Χετταῖοι, οἱ Ἀμορραῖοι, οἱ Φερεζαῖοι, οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι. Χετταίων καὶ Ἀμορραίων Γεργεσαῖοι, οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι. Φιρεζαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ 12/229

13 Εὐαίων καὶ Ἰεβουσαίων 3,9 καὶ νῦν ἰδοὺ κραυγὴ τῶν 9 Καὶ τώρα ἰδού, ἡ γοερὰ κραυγὴ τῶν 9 Καὶ ἔφθασε πλέον πρὸς ἐμὲ ἡ κραυγὴ τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ υἱῶν Ἰσραὴλ ἥκει πρός με, κἀγὼ Ἰσραηλιτῶν ἔχει φθάσει πρὸς ἐμέ, καὶ εἶδα ἐγὼ εἶδα ἐγὼ τὴν φοβερὰν καταπίεσιν, ποὺ ἐπιβάλλουν οἱ ἑώρακα τὸν θλιμμόν, ὃν οἱ τὴν μεγάλην των θλῖψιν, μὲ τὴν ὁποίαν οἱ Αἰγύπτιοι εἰς αὐτούς. Αἰγύπτιοι θλίβουσιν αὐτούς. Αἰγύπτιοι τοὺς καταθλίβουν. 3,10 Καὶ νῦν δεῦρο ἀποστείλω σε 10 Ἔλα, λοιπόν, τώρα καὶ θὰ σὲ στείλω πρὸς 10 Καὶ τώρα ἔλα, ἦλθεν ἡ ὤρα νὰ σὲ ἀποστείλω ὡς πρὸς Φαραὼ βασιλέα Αἰγύπτου, τὸν Φαραὼ τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, διὰ νὰ ἀντιπρόσωπόν μου εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς καὶ ἐξάξεις τὸν λαόν μου τοὺς βγάλῃς σὺ ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου τὸν Αἰγύπτου, διὰ νὰ βγάλῃς τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου. λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας>. τὴν Αἴγυπτον. 3,11 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν 11 Ἀπήντησεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Θεόν <τί 11 Ὅταν ἄκουσε τὰ λόγια αὐτὰ ὁ Μωϋσῆς, ἐκυριεύθη ἀπὸ Θεόν τίς εἰμι ἐγώ, ὅτι εἶμαι ἐγώ, Κύριε, ὥστε νὰ μεταβῶ πρὸς τὸν δισταγμὸν καὶ εἶπε πρὸς τὸν Θεόν: <Καὶ ποῖος εἶμαι ἐγώ, ποὺ πορεύσομαι πρὸς Φαραὼ Φαραὼ τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου καὶ νὰ θὰ ὑπάγω εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ βασιλέα Αἰγύπτου, καὶ ἐξάξω βγάλω τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον;> βγάλω τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον;> τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου; 3,12 Εἶπε δὲ ὁ Θεὸς Μωυσῇ 12 Ὁ Θεὸς εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσέα <θὰ πράξῃς 12 Ἀπεκρίθη τότε ὁ Θεὸς καὶ εἶπεν εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Ἐγὼ θὰ λέγων ὅτι ἔσομαι μετὰ σοῦ, καὶ τοῦτο, διότι ἐγὼ θὰ εἶμαι μαζῆ σου. Αὐτὸ δὲ θὰ εἶμαι μαζί σου! Καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι τὸ σημάδι, ποὺ θὰ σὲ τοῦτό σοι τὸ σημεῖον, ὅτι ἐγώ σε εἶναι διὰ σὲ σημεῖον καὶ ἀπόδειξις ὅτι ἐγὼ σὲ βεβαιώσῃ ὅτι εἶμαι ἐγώ, ποὺ σὲ ἀποστέλλω: Ὅταν θὰ βγάλῃς ἐξαποστέλλω ἐν τῷ ἐξαγαγεῖν ἀποστέλλω, διὰ νὰ ἐλευθερώσῃς σὺ τὸν λαόν τὸν λαόν μου ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, θὰ λατρεύσετε τὸν Θεὸν εἰς σε τὸν λαόν μου ἐξ Αἰγύπτου καὶ μου ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ λατρεύσετε τὸν αὐτὸ ἐδῶ τὸ βουνό, ὅπου σὲ καλῷ, διὰ νὰ σὲ ἀποστείλω>. λατρεύσετε τῷ Θεῷ ἐν τῷ ὄρει Θεὸν εἰς τὸ ὄρος τοῦτο>. τούτῳ. 3,13 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν 13 Ὁ Μωϋσῆς εἶπε πρὸς τὸν Θεόν <ναί, Κύριε, 13 Τότε ὁ Μωϋσῆς εἶπε πρὸς τὸν Θεόν: <Μάλιστα, Κύριε! Θεόν ἰδοὺ ἐγὼ ἐξελεύσομαι ἀλλὰ ὅταν ἐγὼ μεταβῶ πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας Εἶμαι πρόθυμος νὰ ὑπάγω καὶ νὰ εἴπω εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας, πρὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, καὶ ἐρῶ καὶ εἴπω πρὸς αὐτοὺς ὅτι ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ὅτι μὲ ἀπέστειλε πρὸς σᾶς ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας. πρὸς αὐτούς ὁ Θεὸς τῶν μας μὲ ἔστειλε πρὸς σᾶς, ἐκεῖνοι θὰ μὲ Ἀσφαλῶς ὅμως θὰ μὲ ἐρωτήσουν: <Πῶς ὀνομάζεται ὁ Θεός, πατέρων ἡμῶν ἀπέσταλκέ με ἐρωτήσουν Ποιὸ εἶναι τὸ ὄνομά του; Ἐγὼ τί θὰ ποὺ σὲ ἀπέστειλε;> Τί θὰ τοὺς ἀπαντήσω τότε;> 13/229

14 πρὸς ὑμᾶς. Ἐρωτήσουσί με τί ἀπαντήσω πρὸς αὐτούς;> ὄνομα αὐτῷ; Τί ἐρῶ πρὸς αὐτούς; 3,14 Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς 14 Εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Θεός <Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ὢν, ὁ 14 Εἰς τὴν δικαιολογημένην αὐτὴν ἐρώτησιν τοῦ Μωϋσέως Μωυσῆν λέγων ἐγώ εἰμι ὁ Ὤν. ὑπάρχων, ὁ ἔχων ἀπὸ τὸν ἑαυτόν μου καὶ εἰς ἀπήντησεν ἀμέσως ὁ Θεὸς καὶ εἶπε μὲ τρόπον ἐπίσημον: Καὶ εἶπεν οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς τὸν ἑαυτόν μου τὴν ἀπειροτελείαν καὶ αἰωνίαν <Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ὤν (Ἐκεῖνος δηλαδὴ ὁ Ὁποῖος ὑπάρχει. Ἰσραήλ ὁ Ὢν ἀπέσταλκέ με ὕπαρξιν. Ετσι θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ὑπάρχω μόνος μου, χωρὶς νὰ ἐξαρτῶμαι ἀπὸ κάποιον ἄλλον. πρὸς ὑμᾶς. Ἰσραηλίτας Ὁ Ὢν μὲ ἔχει ἀποστείλει πρὸς Εἶμαι πάντοτε ὁ ἴδιος). Ἐγὼ εἶμαι, ποὺ ὡμίλησα καὶ πρὸς τοὺς σᾶς>. πατέρας σας. Αὐτὸ λοιπὸν θὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: Ὁ Ὤν μὲ ἔχει στείλει πρὸς σᾶς>. 3,15 Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πάλιν πρὸς 15 Εἶπε πάλιν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσέα <κατ' 15 Εἶπεν ἐπίσης ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσήν <Μὲ αὐτὸν τὸν Μωυσῆν οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς τρόπον θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας: Μὲ ἔχει στείλει Ἰσραήλ Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἰσραηλίτας Κύριος ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας, ὁ πρὸς σᾶς ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας, ὁ Θεὸς τοῦ πατέρων ἡμῶν, Θεὸς Ἁβραὰμ Θεὸς τοῦ Ἁβραάμ, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαάκ, καὶ ὁ Θεὸς Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ. Αὐτὸ καὶ Θεὸς Ἰσαὰκ καὶ Θεὸς Ἰακὼβ τοῦ Ἰακὼβ μὲ ἔχει στείλει πρὸς σᾶς τοῦτο τὸ εἶναι τὸ Ὄνομά μου τὸ αἰώνιον, μὲ τὸ ὁποῖον θὰ μὲ ἀπέσταλκέ με πρὸς ὑμᾶς τοῦτό ὄνομά μου, <ὁ Ὤν> θὰ εἶναι ὄνομα αἰώνιον καὶ ἐνθυμοῦνται ἀπὸ τὴν μίαν γενεὰν εἰς τὴν ἄλλην. μού ἐστιν ὄνομα αἰώνιον καὶ μὲ αὐτὸ θὰ μὲ ἐνθυμοῦνται ὅλαι αἱ γενεαὶ τῶν μνημόσυνον γενεῶν γενεαῖς. γενεῶν. 3,16 Ἐλθὼν οὖν συνάγαγε τὴν 16 Πήγαινε, λοιπόν, εἰς τὴν Αἴγυπτον, 16 Ὅταν λοιπὸν ὑπάγῃς εἰς τὴν Αἴγυπτον, νὰ καλέσῃς τοὺς γερουσίαν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ συγκέντρωσε τοὺς γεροντοτέρους ἀπὸ τοὺς προεστούς, τοὺς πρεσβυτέρους τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ νὰ τοὺς ἐρεῖς πρὸς αὐτούς Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραηλίτας καὶ εἰπὲ εἰς αὐτούς: Κύριος ὁ Θεὸς εἰπῇς: Ἐφανερώθη εἰς ἐμὲ ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν ὦπταί μοι, τῶν πατέρων μας ἐφανερώθη εἰς ἐμέ, ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακὼβ καὶ Θεὸς Ἁβραὰμ καὶ Θεὸς Ἰσαὰκ τοῦ Ἁβραάμ, ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσαάκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ μοῦ εἶπε τὰ ἑξῆς: <Εἶδα μὲ ἰδιαίτερον ἐνδιαφέρον καὶ γνωρίζω καὶ Θεὸς Ἰακώβ, λέγων Ἰακὼβ καὶ μοῦ εἶπε Ἔχω παρακολουθήσει μὲ πολὺ καλὰ ὅσα σᾶς συνέβησαν εἰς τὴν Αἴγυπτον. ἐπισκοπῇ ἐπέσκεμμαι ὑμᾶς καὶ πολὺ ἐνδιαφέρον καὶ προσοχὴν καὶ εἶδα τὰς ὅσα συμβέβηκεν ὑμῖν ἐν συμφοράς, ποὺ σᾶς ἔχουν συμβῇ εἰς τὴν Αἰγύπτῳ. Αἴγυπτον>. 14/229

15 3,17 Καὶ εἶπεν ἀναβιβάσω ὑμᾶς 17 Καὶ εἶπεν ἐν συνεχείᾳ ὁ Θεός <θὰ σᾶς 17 Ἀπεφάσισα λοιπὸν νὰ σᾶς λυτρώσω ἀπὸ τὴν καταπίεσιν ἐκ τῆς κακώσεως τῶν Αἰγυπτίων ἐλευθερώσω ἀπὸ τὴν ταλαιπωρίαν καὶ τὴν τῶν Αἰγυπτίων καὶ νὰ σᾶς ἀνεβάσω εἰς τὴν χώραν τῶν εἰς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων καὶ θλῖψιν τῶν Αἰγυπτίων καὶ θὰ σᾶς ὁδηγήσω εἰς Χαναναίων, τῶν Χετταίων καὶ τῶν Ἀμορραίων, τῶν Χετταίων καὶ Ἀμορραίων καὶ τὴν χώραν τῶν Χαναναίων, τῶν Χετταίων, τῶν Φερεζαίων, τῶν Εὐαίων καὶ τῶν Ἰεβουσαίων, εἰς χώραν ὅπου Φερεζαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ Ἀμορραίων, τῶν Φερεζαίων, τοῦ Γεργεσαίων, τρέχει μέλι καὶ γάλα. Εὐαίων καὶ Ἰεβουσαίων, εἰς γῆν τῶν Εὐαίων καὶ τῶν Ἰεβουσαίων, εἰς χώραν ρέουσαν γάλα καὶ μέλι. ρέουσαν γάλα καὶ μέλι. 3,18 Καὶ εἰσακούσονταί σου τῆς 18 Ἐκεῖνοι θὰ ἀκούσουν τὰ λόγια σου. Καὶ τότε 18 Οἱ προεστοὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ σὲ ακούσουν καὶ θὰ φωνῆς καὶ εἰσελεύσῃ σὺ καὶ ἡ σὺ καὶ οἱ γεροντότεροι ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας θὰ πεισθοῦν ἀμέσως εἰς τὰ λόγιά σου. Θὰ τοὺς πάρῃς κατόπιν γερουσία Ἰσραὴλ πρὸς Φαραὼ προσέλθετε πρὸς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς μαζί σου καὶ θὰ παρουσιασθῆτε εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα βασιλέα Αἰγύπτου καὶ ἐρεῖς Αἰγύπτου, καὶ θὰ εἴπῃς πρὸς αὐτόν Ὁ Θεὸς τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ τοῦ εἰπῇς: Μᾶς ἔχει προσκαλέσει ὁ Θεὸς πρὸς αὐτόν ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων τῶν Ἑβραίων μᾶς ἔχει καλέσει νὰ τὸν τῶν Ἑβραίων. Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ κάμωμεν πορείαν προσκέκληται ἡμᾶς λατρεύσωμεν. Θὰ μεταβῶμεν, λοιπόν, εἰς τὴν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίας πορευσόμεθα οὖν ὁδὸν τριῶν ἔρημον, πορείαν τριῶν ἡμερῶν, διὰ νὰ εἰς τὸν Θεόν μας. ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, ἵνα προσφέρωμεν θυσίας εἰς τὸν Θεόν μας. θύσωμεν τῷ Θεῷ ἡμῶν. 3,19 Ἐγὼ δὲ οἶδα ὅτι οὐ 19 Ἐγὼ ὅμως γνωρίζω καλά, ὅτι ὁ Φαραώ, ὁ 19 Ἐγὼ βεβαίως γνωρίζω ὅτι ὁ Φαραώ, ὁ βασιλεὺς τῆς προήσεται ὑμᾶς Φαραὼ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου, δὲν θὰ σᾶς ἀφήσῃ νὰ Αἰγύπτου, δὲν θὰ ἰκανοποίησῃ αὐτὸ τὸ αἴτημά σας καὶ δὲν βασιλεὺς Αἰγύπτου πορευθῆναι, ἀναχωρήσετε, ἐὰν ἐγὼ δὲν κτυπήσω αὐτόν μὲ θὰ σᾶς ἐπιτρέψῃ νὰ βγῆτε εἰς τὴν ἔρημον, ἐὰν δεν τὸν ἐὰν μὴ μετὰ χειρὸς κραταιᾶς. τὴν παντοδύναμον δεξιάν μου. ἀναγκάσῃ πρὸς τοῦτο τὸ παντοδύναμον χέρι μου. 3,20 Καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα 20 Θὰ ἀπλώσω τὴν χεῖρα μου καὶ θὰ κτυπήσω 20 Θὰ τεντώσω λοιπὸν τὸ χέρι μου καὶ θὰ τιμωρήσω τοὺς πατάξει τοὺς Αἰγυπτίους ἐν τοὺς Αἰγυπτίους μὲ ἔργα θαυμαστὰ καὶ Αἰγυπτίους μὲ ὅλα τὰ θαυμαστὰ καὶ φοβερὰ ἔργα, ποὺ θὰ πᾶσι τοῖς θαμασίοις μου, οἷς καταπληκτικά, καὶ κατόπιν θὰ σᾶς ἀφήσῃ ὁ κάμω εἰς αὐτοὺς καὶ κατόπιν ἀπὸ αὐτὰ θὰ ἀναγκασθῇ ὁ ποιήσω ἐν αὐτοῖς, καὶ μετὰ Φαραὼ νὰ φύγετε. Φαραὼ νὰ ἐπιτρέψῃ τὴν ἀναχώρησίν σας. ταῦτα ἐξαποστελεῖ ὑμᾶς. 3,21 Καὶ δώσω χάριν τῷ λαῷ 21 Ὅταν δὲ θὰ πρόκειται νὰ φύγετε, θὰ δώσω 21 Θὰ ἐπιδράσω δὲ εἰς τὰς καρδίας τῶν Αἰγυπτίων, διὰ νὰ τούτῳ ἐναντίον τῶν Αἰγυπτίων διὰ τὸν λαὸν τοῦτον τῶν Ἑβραίων τέτοιαν δείξουν καλὴν διάθεσιν ἀπέναντι τοῦ λαοῦ τῶν Ἑβραίων 15/229

16 ὅταν δὲ ἀποτρέχητε, οὐκ εὔνοιαν ἐκ μέρους τῶν Αἰγυπτίων, ὥστε ὅταν ἔτσι, ὥστε κατὰ τὴν ἀναχώρησίν σας νὰ μὴ φύγετε μὲ ἀπελεύσεσθε κενοί ἀναχωρήσετε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον νὰ μὴ φύγετε ἀδειανὰ τὰ χέρια. μὲ κενὰς τὰς χεῖρας 3,22 ἀλλὰ αἰτήσει γυνὴ παρὰ 22 ἀλλὰ κάθε Ἑβραία γυναῖκα θὰ ζητήσῃ ἀπὸ 22 Κάθε Ἑβραία θὰ ζητήσῃ ἀπὸ τὴν γειτόνισσαν καὶ ἀπὸ τὴν γείτονος καὶ συσκήνου αὐτῆς τὴν γείτονα ἢ τὴν σύνοικόν της Αἰγυπτίαν συγκάτοικόν της Αἰγυπτίαν καὶ θὰ πάρῃ ἀπὸ αὐτὴν σκεύη σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν, τὰ ἀσημένια καὶ χρυσᾶ καὶ φορέματα. Θὰ τὰ βάλετε ὅλα ἐπάνω ἱματισμόν, καὶ ἐπιθήσετε ἐπὶ ὁποῖα θὰ φορτώσετε εἰς τοὺς υἱούς σας καὶ τὰς εἰς τοὺς υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας σας καὶ θὰ παρέτε μαζί σας τοὺς υἱοὺς ὑμῶν καὶ ἐπὶ τὰς θυγατέρας σας. Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ σὰν λάφυρα τὰ πλούτη τῶν Αἰγυπτίων>. θυγατέρας ὑμῶν καὶ σκυλεύσετε λαφυραγωγήσετε τοὺς Αἰγυπτίους καὶ θὰ τοὺς Αἰγυπτίους. ἀπέλθετε μὲ πλούσια λάφυρα>. ΕΞΟΔΟΣ - 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 4,1 Απεκρίθη δὲ Μωυσῆς καὶ Ο Μωϋσῆς ἀπήντησε πρὸς τὸν Θεόν <ἐὰν δὲν Παρ ὅλας ὅμως τὰς διαβεβαιώσεις τοῦ Θεοῦ ὁ Μωϋσῆς εἶπεν ἐὰν μὴ πιστεύσωσί μοι, μὲ πιστεύσουν, ἐὰν δὲν ὑπακούσουν εἰς τὰ ἐδίσταζε καὶ διὰ τοῦτο εἶπεν εἰς τὸν Θεόν: <Ἐάν οἱ μηδὲ ἀκούσωσι τῆς φωνῆς μου, λόγια μου, διότι εἶναι ἐνδεχόμενον νὰ εἴπουν Ἰσραηλῖται δὲν μὲ πιστεύσουν καὶ δὲν παραδεχθοῦν τὰ ἐροῦσι γάρ. Ὅτι οὐκ ὦπταί σοι ὁ ὅτι δὲν ἐφανερώθη εἰς σὲ ὁ Θεός, τί θὰ λόγια μου, διότι εἶναι πιθανὸν νὰ εἶπουν: <Ψεύδεσαι, δὲν Θεός, τί ἐρῶ πρὸς αὐτούς; ἀπαντήσω ἐγὼ τότε πρὸς αὐτούς;> ἐνεφανίσθη εἰς σὲ ὁ Θεός>, τότε τί θὰ κάνω, τί θὰ τοὺς εἰπῶ;> 4,2 Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος τί τοῦτό 2 Τοῦ εἶπε δὲ ὁ Κύριος <τί εἶναι αὐτὸ ποῦ 2 Καὶ ὁ Θεός, διὰ νὰ διαλύσῃ τοὺς φόβους καὶ τοὺς ἐστι τὸ ἐν τῇ χειρί σου; Ὁ δὲ εἶπε κρατᾶς εἰς τὸ χέρι σου;> Ἐκεῖνος εἶπε <ράβδος>. δισταγμούς του, τοῦ εἶπε: <Τί κρατεῖς εἰς τὸ χέρι σου;> <Ἕνα ράβδος. ραβδί>, ἀπεκρίθη ἐκεῖνος. 4,3 Καὶ εἶπε ρίψον αὐτὴν ἐπὶ τὴν 3 Τοῦ εἶπεν ὁ Θεός <ρίψε αὐτὴν κατὰ γῆς>. Ὁ 3 Εἶπε πάλιν ὁ Θεός: <Ρῖξε το εἰς τὴν γῆν>. Ὑπήκουσεν ὁ γῆν. Καὶ ἔρριψεν αὐτὴν ἐπὶ τὴν Μωϋσῆς τὴν ἔρριψεν εἰς τὴν γῆν καὶ ἡ ράβδος Μωϋσῆς καὶ ἔρριξε τὸ ραβδὶ εἰς τὴν γῆν καὶ ἀμέσως αὐτὸ γῆν, καὶ ἐγένετο ὄφις καὶ ἔφυγε ἔγινεν ὄφις. Ὁ Μωϋσῆς φοβηθεὶς ἔφυγεν ἀπὸ ἔγινε φίδι. Ἐφοβήθη τότε ὁ Μωϋσῆς καὶ ἔτρεξε νὰ Μωυσῆς ἀπ' αὐτοῦ. τὸν ὄφιν αὐτόν. ἀπομακρυνθῃ ἀπὸ αὐτό. 16/229

17 4,4 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν 4 Εἶπε τότε ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν <ἄπλωσε τὸ 4 Ὁ Κύριος ὅμως τοῦ εἶπε: <Ἄπλωσε τὸ χέρι σου καὶ ἅρπαξε ἔκτεινον τὴν χεῖρα καὶ ἐπιλαβοῦ χέρι σου καὶ πιάσε τὸ φίδι ἀπὸ τὴν οὐράν>. τὸ φίδι ἀπὸ τὴν οὐρά>. Ἄπλωσε τότε ἐκενος τὸ χέρι του καὶ τῆς κέρκου ἐκτείνας οὖν τὴν Ὅταν ὁ Μωϋσῆς τὸ ἔπιασεν, ἔγινεν ὁ ὄφις εἰς ἔπιασε τὴν οὐρὰν καὶ τὸ φίδι ἔγινεν ἀμέσως ραβδὶ εἰς τὸ χεῖρα ἐπελάβετο τῆς κέρκου, καὶ τὸ χέρι του πάλιν ράβδος. χέρι του. ἐγένετο ράβδος ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ 4,5 ἵνα πιστεύσωσί σοι ὅτι ὦπταί 5 <Αὐτὸ τὸ σημεῖον θὰ κάμῃς, διὰ νὰ 5 <Αὐτο>, εἶπεν ὁ Κύριος, <θὰ βεβαιώσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας σοι ὁ Θεὸς τῶν πατέρων αὐτῶν, πιστεύσουν τοὺς λόγους σου οἱ Ἑβραῖοι, ὅτι καὶ θὰ σὲ πιστεύσουν ὅτι πράγματι ἀπεκαλύφθη εἰς σὲ ὁ Θεὸς Ἁβραὰμ καὶ Θεὸς Ἰσαάκ καὶ ὄντως ἐφανερώθη εἰς σὲ ὁ Θεὸς τοῦ Ἁβραάμ, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων των, ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Θεὸς Ἰακώβ. Θεὸς τοῦ Ἰσαάκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ> Ἰσαὰκ καὶ ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ>. 4,6 Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος πάλιν 6 Εἶπε δὲ πάλιν εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος <βάλε τὸ 6 Εἶπε δὲ πάλιν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Βάλε τὸ χέρι σου εἰσένεγκον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν χέρι σου εἰς τὸν κόρφον σου>. Ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν κόρφον σου>. Ἔβαλε πράγματι ἐκεῖνος τὸ χέρι τοῦ κόλπον σου. Καὶ εἰσήνεγκε τὴν εἰσήγαγε τὸ χέρι του εἰς τὸν κόρφον του, τὸ εἰς τὸν κόρφον του καὶ μόλις τὸ ἔβγαλεν ἀπὸ τὸν κόρφον χεῖρα αὐτοῦ εἰς τὸν κόλπον ἔβγαλε ἀπὸ τὸν κόρφον του καὶ ἔγινε τὸ χέρι του, ἔγινε λεπρόν, ὁλόλευκον, σὰν χιόνι. αὐτοῦ καὶ ἐξήνεγκε τὴν χεῖρα του λευκό, ὡσὰν τὸ χιόνι. αὐτοῦ ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ, καὶ ἐγενήθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὡσεὶ χιών. 4,7 Καὶ εἶπε πάλιν εἰσένεγκον τὴν 7 Τοῦ εἶπε πάλιν ὁ Θεός <βάλε τὸ χέρι σου εἰς 7 Τοῦ εἶπε δὲ πάλιν ὁ Θεός: <Βάλε πάλιν τὸ χέρι σου εἰς τὸν χεῖρά σου εἰς τὸν κόλπον σου. Καὶ τὸν κόρφον σου>. Ἔβαλε τὸ χέρι του εἰς τὸν κόρφον σου>. Ὁ Μωϋσῆς ὑπήκουσε, ἔβαλε τὸ χέρι εἰς τὸν εἰσήνεγκε τὴν χεῖρα εἰς τὸν κόρφον του, τὸ ἔβγαλεν ἀπὸ ἐκεῖ, καὶ τὸ χέρι κόρφον του καὶ μόλις τὸ ἐτράβηξεν ἔξω ἀπὸ ἐκεῖ, τὸ χέρι κόλπον αὐτοῦ καὶ ἐξήνεγκεν του ἀποκατεστάθη καὶ πάλιν εἰς τὴν φυσικήν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν φυσικήν του κατάστασιν καὶ ἐπῆρε τὸ αὐτὴν ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ. Καὶ του προτέραν ὑγιᾶ χροιάν. χρῶμα τοῦ ὑπολοίπου σώματός του. πάλιν ἀποκατέστη εἰς τὴν χρόαν τῆς σαρκὸς αὐτῆς. 4,8 Ἐὰν δὲ μὴ πιστεύσωσί σοι, 8 <Ἐὰν δὲ δὲν σὲ πιστεύσουν, καὶ δὲν πεισθοῦν 8 <Ἐὰν λοιπόν>, συνέχισεν ὁ Θεός, <δεὲν σὲ πιστεύσουν καὶ μηδὲ εἰσακούσωσι τῆς φωνῆς τοῦ εἰς τὴν μαρτυρίαν τοῦ πρώτου θαύματος, θὰ δεν ἀκούσουν τί τοὺς λέγει τὸ πρῶτον θαῦμα, ὁπωσδήποτε σημείου τοῦ πρώτου, πιστεύσουσί πιστεύσουν εἰς τὴν μαρτυρίαν τοῦ δευτέρου θὰ σὲ πιστεύσουν μὲ τὴν μαρτυρίαν τοῦ δευτέρου σοι τῆς φωνῆς τοῦ σημείου τοῦ θαύματος. θαύματος. 17/229

18 δευτέρου. 4,9 Καὶ ἔσται ἐὰν μὴ πιστεύσωσί 9 Ἐὰν ὅμως δὲν πιστεύσουν εἰς τὰ δύο αὐτὰ 9 Εἰς περίπτωσιν ὅμως κατὰ τὴν ὁποίαν, μολονότι θὰ ἰδοῦν σοι τοῖς δυσὶ σημείοις τούτοις, σημεῖα καὶ δὲν ὑπακούσουν εἰς τὰ λόγια σου, καὶ τὰ δύο αὐτὰ θαύματα, δὲν σὲ πιστεύσουν καὶ δεν μηδὲ εἰσακούσωσι τῆς φωνῆς σου, τότε θὰ πάρῃς νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμόν, θὰ τὸ ὑπολογίσουν τοὺς λόγους σου, τότε νὰ πάρῃς νερὸ ἀπὸ τὸν λήψῃ ἀπὸ τοῦ ὕδατος τοῦ χύσῃς εἰς τὸ ξηρὸν ἔδαφος καὶ θὰ γίνῃ τὸ νερό, ποταμὸν Νεῖλον, νὰ τὸ χύσῃς εἰς τὸ ξηρὸν χῶμα καὶ ποταμοῦ καὶ ἐκχεεῖς ἐπὶ τὸ ξηρόν, ποὺ θὰ ἔχῃς λάβει ἀπὸ τὸν ποταμόν, αἷμα ἀμέσως τὸ νερὸ αὐτὸ τοῦ ποταμοῦ θὰ γίνῃ αἷμα εἰς τὸ καὶ ἔστοι τὸ ὕδωρ, ὁ ἐὰν λάβῃς ἐπάνω εἰς τὸ ξηρὸν ἔδαφος>. χῶμα>. ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ, αἷμα ἐπὶ τοῦ ξηροῦ. 4,10 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Κύριον 10 Περιδεὴς ὁ Μωϋσῆς διὰ τὴν σοβαρότητα τῆς 10 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἐδίσταζεν ἀκόμη νὰ ἀναλάβῃ τὴν δέομαι, Κύριε, οὐχ ἱκανός εἰμι πρὸ ἀποστολῆς του εἶπε πρὸς τὸν Θεόν <Κύριε, σὲ εὐθύνην αὐτῆς τῆς ἀποστολῆς καὶ διὰ τοῦτο εἶπε πρὸς τὸν τῆς χθές, οὐδὲ πρὸ τῆς τρίτης παρακαλῶ θερμῶς, δὲν ἔχω τὴν ἱκανότητα ἐγὼ Θεόν <Ὦ, Κύριε, σὲ παρακαλῶ! Δὲν εἶμαι ἱκανός, νὰ ὁμιλῶ. ἡμέρας, οὐδὲ ἀφ' οὗ ἤρξω λαλεῖν νὰ ὁμιλῶ οὔτε ἀπὸ τὴν χθεσινὴν ἡμέραν οὔτε Ὄχι δὲ ἀπὸ χθὲς ἢ προχθές, οὔτε ἐφ ὅτου ἄρχισες νὰ τῷ θεράποντί σου ἰσχνόφωνος ἀπὸ τὴν προχθεσινήν, ἀπὸ πολὺν δηλαδὴ ὁμιλῇς εἰς ἑμὲ τὸν δοῦλον σου, ἀλλὰ παντοτε ἤμουν καὶ βραδύγλωσσος ἐγὼ εἰμι. χρόνον, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν στιγμήν, ποὺ ἀδύνατος εἰς τὴν ὁμιλίαν. Εἶμαι βραδύγλωσσος. Δύσκολα ἤρχισες σὺ ὁ Θεὸς νὰ ὁμιλῇς πρὸς ἐμὲ τὸν ὁμιλῶ>. δοῦλον σου! Ἐγὼ ἔχω ἀδύνατον τὴν φωνήν, εἶμαι δὲ καὶ βραδύγλωσσος>. 4,11 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 11 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ποιὸς 11 Διὰ νὰ τὸν ἐνθαρρύνῃ τότε ὁ Θεὸς τοῦ εἶπε: <Ποῖος ἔδωσε τίς ἔδωκε στόμα ἀνθρώπῳ, καὶ τίς ἔδωκε στόμα εἰς τὸν ἄνθρωπον, ποιὸς ἔκαμε τὸ στόμα εἰς τὸν ἄνθρωπον; Καὶ ποῖος ἔκαμε τὸν βαρήκοον ἐποίησε δύσκωφον καὶ κωφόν, βαρήκοον καὶ κωφόν, βλέποντα ἢ τυφλόν; Οὐχὶ ἢ τὸν κωφόν, ἐκεῖνον ποὺ βλέπει ἢ τὸν τυφλόν; Δὲν εἶμαι βλέποντα καὶ τυφλόν; Οὐκ ἐγὼ ὁ ἐγὼ ὁ Θεός; ἐγὼ ὁ Θεός, ποὺ τὰ ρυθμίζω ὅλα; Θεός; 4,12 Καὶ νῦν πορεύου, καὶ ἐγὼ 12 Καὶ τώρα πήγαινε καὶ ἐγὼ θὰ ἀνοίξω τὸ 12 Καὶ τώρα λοιπὸν πήγαινε χωρὶς φόβον, καὶ ἐγὼ θὰ ἀνοίξω τὸ στόμα σου, καὶ στόμα σου καὶ θὰ σὲ καθοδηγήσω περὶ τοῦ τί ἀνοίξω τὸ στόμα σου καὶ θὰ σὲ διδάξω τί πρέπει να εἰπῇς>. συμβιβάσω σε, ὃ μέλλεις λαλῆσαι. πρέπει νὰ εἴπῃς>. 4,13 Καὶ εἶπε Μωυσῆς δέομαι, 13 Πάλιν ὁ Μωϋσῆς εἶπε <θερμῶς σε 13 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ᾐσθάνετο τὸν ἑαυτόν του ἀδύνατον καὶ 18/229

19 Κύριε, προχείρισαι δυνάμενον παρακαλῶ, Κύριε, ἀνάδειξε κάποιον ἄλλον διὰ τοῦτο εἶπε πάλιν: <Σὲ παρακαλῶ, Κύριε, διάλεξε ἄλλον, ὃν ἀποστελεῖς. ἱκανόν, τὸν ὁποῖον καὶ νὰ ἀποστείλῃς διὰ τὸ κάποιον ἄλλον ἰκανώτερον καὶ εἰς αὐτὸν νὰ ἀναθέσῃς ἔργον αὐτό>. αὐτὴν τὴν ἀποστολήν>. 4,14 Καὶ θυμωθεὶς ὀργῇ Κύριος 14 Ὠργίσθη ὁ Θεὸς ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως καὶ 14 Ὠργίσθη τότε πολὺ ὁ Θεὸς ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως καὶ ἐπὶ Μωυσῆν εἶπεν οὐκ ἰδοὺ τοῦ εἶπεν <ἰδοὺ ὁ Ἀαρὼν ὁ Λευΐτης δὲν εἶναι εἶπε: <Δὲν ζῇ ὁ Ἀαρών, ὁ ἀδελφός σου ὁ Λευΐτης; Γνωρίζω, Ἀαρὼν ὁ ἀδελφός σου ὁ Λευίτης; ἀδελφός σου; Σοῦ καθιστῶ γνωστὸν ὅτι αὐτὸς ὅτι ἠμπορεῖ νὰ ὁμιλῇ. Θὰ ὁμιλῇ αὐτὸς διὰ λογαριασμὸν Ἐπίσταμαι ὅτι λαλῶν λαλήσει ἀντὶ σοῦ θὰ ὁμιλῇ. Αὐτὸς θὰ ἐξέλθῃ εἰς ἰδικόν σου. Νά, αὐτὸς τώρα θὰ βγῇ εἰς συνάντησή σου καὶ αὐτός σοι καὶ ἰδοὺ αὐτὸς συνάντησίν σου καὶ ὅταν σὲ ἴδῃ, θὰ χαρῇ μὲ θὰ χαρῇ πολὺ μέσα του μόλις σὲ ἰδῇ. ἐξελεύσεται εἰς συνάντησίν σοι ὅλην του τὴν καρδιά. καὶ ἰδών σε χαρήσεται ἐν ἑαυτῷ. 4,15 Καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτὸν καὶ 15 Σὺ θὰ ὁμιλῇς πρὸς αὐτὸν καὶ θὰ θέτῃς τὰ 15 Καὶ θὰ ὁμιλῇς σὺ πρὸς αὐτὸν καὶ θὰ βάζῃς εἰς τὸ στόμα δώσεις τὰ ρήματά μου εἰς τὸ λόγια μου εἰς τὸ στόμα του. Ἐγὼ θὰ ἀνοίξω τὸ του τὰ λόγια μου. Ἐγὼ δὲ θὰ σᾶς καθοδηγῶ. Θὰ ἀνοίξω καὶ στόμα αὐτοῦ καὶ ἐγὼ ἀνοίξω τὸ στόμα σου καὶ τὸ στόμα ἐκείνου καὶ θὰ σᾶς τὸ ἰδικόν σου καὶ τὸ ἰδικόν του στόμα καὶ θὰ σᾶς διδάξω ὅσα στόμα σου καὶ τὸ στόμα αὐτοῦ καὶ καθοδηγήσω εἰς ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα θὰ κάμετε. πρέπει νὰ κάνετε. συμβιβάσω ὑμᾶς ἃ ποιήσετε 16 καὶ αὐτός σοι λαλήσει πρὸς τὸν 16 Αὐτὸς θὰ ὁμιλῇ ἀντὶ σοῦ πρὸς τὸν λαόν, 16 Ὁ ἀδελφός σου θὰ εἶναι βοηθός σου. Θὰ ὁμιλῇ ἐξ λαόν, καὶ αὐτὸς ἔσται σου στόμα, αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ στόμα σου, σὺ δὲ θὰ εἶσαι εἰς ὀνόματός σου εἰς τὸν λαόν. Αὐτὸς θὰ εἶναι τὸ στόμα σου, σὺ δὲ αὐτῷ ἔσῃ τὰ πρὸς τὸν Θεόν. αὐτὸν ἀντὶ τοῦ Θεοῦ, διότι ἀπὸ ἐμὲ θὰ ἐνῷ σὺ θὰ εἶσαι δι αὐτὸν στόμα τοῦ Θεοῦ. Θὰ τοῦ λαμβάνῃς καὶ θὰ μεταφέρῃς τὰς ἐντολάς. ἀνακοινῶνῃς τὰς ἐντολάς μου καὶ θὰ ὁμιλῇς ἐξ ὀνόματός μου. 4,17 Καὶ τὴν ράβδον ταύτην τὴν 17 Τὴν δὲ ράβδον αὐτήν, ἡ ὁποία μετεβλήθη εἰς 17 Πάρε δὲ εἰς τὸ χέρι σου καὶ αὐτὸ τὸ ραβδί, ποὺ ἔγινε στραφεῖσαν εἰς ὄφιν λήψῃ ἐν τῇ ὄφιν, θὰ πάρῃς εἰς τὸ χέρι σου, καὶ μὲ αὐτὴν θὰ προηγουμένως φίδι. Μὲ αὐτὸ θὰ κάμνῃς τὰ θαύματα>. χειρί σου, ἐν ᾖ ποιήσεις ἐν αὐτῇ κάμῃς τὰ σημεῖα, ποὺ σοῦ εἶπα>. τὰ σημεῖα. 4,18 Ἐπορεύθη δὲ Μωυσῆς καὶ 18 Ὑπήκουσεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν διαταγὴν τοῦ 18 Χωρὶς καμμίαν πλέον ἀμφιβολίαν ὁ Μωυσῆς ἐπέστρεψεν ἀπέστρεψε πρὸς Ἰοθὸρ τὸν Θεοῦ, ἀνεχώρησεν ἀπὸ ἐκεῖ, ἐπέστρεψε πρὸς εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ πεθεροῦ του Ἰοθόρ. Καὶ ἐπειδὴ ἦτο γαμβρὸν αὐτοῦ καὶ λέγει τὸν πενθερόν του τὸν Ἰοθὸρ καὶ τοῦ εἶπε <θὰ ἄνθρωπος ταπεινὸς καὶ συνετός, δὲν τὰ ἐφανέρωσεν ὅλα 19/229

20 πορεύσομαι καὶ ἀποστρέψω πρὸς ὑπάγω καὶ θὰ ἐπανέλθω πρὸς τοὺς ἀδελφούς εἰς τὸν πεθερόν του, ἀλλὰ τοῦ εἶπε: <Θὰ φύγω καὶ θὰ τοὺς ἀδελφούς μου τοὺς ἐν μου εἰς τὴν Αἴγυπτον, διὰ νὰ ἴδω, ἐὰν ἀκόμη ἐπιστρέψω εἰς τοὺς ἀδελφούς μου ποὺ εἶναι εἰς τὴν Αἰγύπτῳ καὶ ὄψομαι, εἰ ἔτι ζῶσι. ζοῦν>. Ὁ Ιοθὸρ εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν Αἴγυπτον, διὰ νὰ μάθω ἐὰν ἀκόμη ζοῦν ἢ ὄχι>. Καὶ εἶπε Καὶ εἶπεν Ἰοθὸρ Μωυσῇ βάδιζε <πήγαινε εἰς τὸ καλό>. Ἔπειτα ἀπὸ ἱκανὸν χωρὶς καμμίαν ἀντίρρησιν ὁ Ἰοθὸρ εἰς τὸν Μωυσήν: ὑγιαίνων. Μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς χρόνον, ἀπέθανε κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκεῖνας ὁ <Πήγαινε εἰς τὸ καλὸ μὲ ὑγείαν>. Ἐν τῷ μεταξὺ ἔπειτα ἀπὸ πολλὰς ἐκείνας ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου. βασιλεὺς Αἰγύπτου. τὸ μεγάλο αὐτὸ χρονικὸν διάστημα ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου. 4,19 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 19 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν, ὁ ὁποῖος 19 Εἶπε λοιπὸν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, ἐνῷ εύρίσκετο εἰς ἐν Μαδιάμ βάδιζε, ἄπελθε εἰς εὑρίσκετο ἀκόμη εἰς τὴν Μαδιάμ <βάδιζε καὶ τὴν Μαδιάμ: <Προχώρει καὶ πήγαινε εἰς τὴν Αἴγυπτον. Δὲν Αἴγυπτον τεθνήκασι γὰρ πάντες πήγαινε εἰς τὴν Αἴγυπτον, διότι ἔχουν πλέον διατρέχεις κανένα κίνδυνον πλέον, διότι ὅλοι, ὅσοι ἤθελαν οἱ ζητοῦντές σου τὴν ψυχήν. ἀποθάνει, ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐζητοῦσαν τὴν νὰ ἐκδικηθοῦν καὶ νὰ σὲ σκοτώσουν, εἶναι νεκροί>. ζωήν σου>. 4,20 Ἀναλαβὼν δὲ Μωυσῆς τὴν 20 Παρέλαβεν ὁ Μωϋσῆς τὴν γυναῖκα καὶ τὰ 20 Χωρὶς ἀναβολὴν λοιπὸν ὁ Μωυσῆς, ἐπῆρε τὴν γυναῖκα γυναῖκα καὶ τὰ παιδία παιδιά του, ἀνεβίβασε τὰ παιδιά του εἰς τὰ του καὶ τὰ παιδιά του, τὰ ἀνέβασεν εἰς τὰ ὑποζύγια καὶ ἀνεβίβασεν αὐτὰ ἐπὶ τὰ ὑποζύγια ὑποζύγια καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Αἴγυπτον. ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ἐπῆρε δὲ εἰς τὸ χέρι του καὶ καὶ ἐπέστρεψεν εἰς Αἴγυπτον Εἶχε δὲ εἰς τὸ χέρι του τὴν ράβδον τοῦ Θεοῦ. τὸ θαυματουργὸ ραβδὶ τοῦ Θεοῦ. ἔλαβε δὲ Μωυσῆς τὴν ράβδον τὴν παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ. 4,21 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 21 Εἶπε δὲ πρὸς τὸν Μωυσῆν ὁ Θεός <τώρα, ποὺ 21 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Τώρα ποὺ πορευομένου σου καὶ μεταβαίνεις καὶ ἐπιστρέφεις εἰς τὴν Αἴγυπτον, πηγαίνεις πάλιν πίσω εἰς τὴν Αἴγυπτον πρόσεχε νὰ κάνης ἀποστρέφοντος εἰς Αἴγυπτον, ὅρα πρόσεξε, ὥστε νὰ κάμῃς ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ ὅλα τὰ μεγάλα θαύματα ποὺ σοῦ πάντα τὰ τέρατα, ἃ δέδωκα ἐν ὅλα τὰ μεγάλα θαύματα, ποὺ ἔδωσα εἰς τὰ ἔχω δώσει τὴν δύναμιν νὰ κάνῃς μὲ τὰ χέρια σου. Σοῦ λέγω ταῖς χερσί σου, ποιήσεις αὐτὰ χέρια σου. Σοῦ προαναγγέλλω ὅμως ὅτι ἐγὼ θὰ ὅμως ἐκ τῶν προτέρων ὅτι, ἐπειδὴ ὁ Φαραὼ δὲν ἔχει καλὴν ἐναντίον Φαραώ ἐγὼ δὲ ἀφήσω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία του, ὥστε διάθεσιν, θὰ ἐπιτρέψω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία του καὶ δεν σκληρυνῶ τὴν καρδίαν αὐτοῦ, καὶ ἐκεῖνος νὰ μὴ συγκατατεθῇ καὶ ἀφήσῃ ἀμέσως θὰ θελήσῃ νὰ ἀφήσῃ τὸν λαὸν νὰ φύγῃ. οὐ μὴ ἐξαποστείλῃ τὸν λαόν. ἐλεύθερον τὸν λαόν μου. 4,22 Σὺ δὲ ἐρεῖς τῷ Φαραώ τάδε 22 Ἀλλὰ σὺ θὰ εἴπῃς εἰς τὸν Φαραώ Αὐτὰ λέγει 22 Παρ ὃλην τὴν σκληρότητά του ὃμως σὺ θὰ μιλήσῃς μὲ 20/229

21 λέγει Κύριος υἱὸς πρωτότοκός μου ὁ Κύριος πρὸς σέ ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι ὁ θάρρος καὶ θὰ εἴπῃς εἰς τὸν Φαραώ: <Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ἰσραήλ πρωτότοκος υἱός μου Ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός, ποὺ τὸν ἔχεις δοῦλον σου, εἶναι υἱός μου ἀγαπητός, τόσον ἀγαπητὸς ὅσον εἶναι εἰς τὸν πατέρα ὁ πρωτότοκος υἱός του. 4,23 εἶπα δέ σοι ἐξαπόστειλον τὸν 23 σὲ διατάσσω, ἄφησε τὸν λαόν μου ἐλεύθερον 23 Σοῦ λέγω λοιπὸν νὰ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, νὰ λαόν μου, ἵνα μοι λατρεύσῃ εἰ νὰ ἀναχωρήσῃ, διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ ἐκεῖ ποὺ βγῇ εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ. Ἐὰν δὲν θελήσῃς μὲν οὖν μὴ βούλει ἐξαποστεῖλαι ἐγὼ θὰ τὸν ὁδηγήσω. Ἐὰν δὲ καὶ δὲν θελήσῃς νὰ τοὺς ἀφήσῃς νὰ φύγουν, πρόσεχε, θὰ σὲ τιμωρήσω αὐτούς, ὅρα οὖν, ἐγὼ ἀποκτενῶ νὰ ἀφήσῃς αὐτοὺς ἐλευθέρους, πρόσεξε πολύ, σκληρά. Θὰ θανατώσω ἐγὼ τὸν ἀγαπητόν σου υἱόν, τὸν τὸν υἱόν σου τὺν πρωτότοκον. ἐγὼ θὰ φονεύσω τὸν πρωτότοκον υἱόν σου>. πρωτότοκον>. 4,24 Ἐγένετο δὲ ἐν τῇ ὁδῷ ἐν τῷ 24 Ἐνῶ ὁ Μωϋσῆς ἐβάδιζε πρὸς τὴν Αἴγυπτον, 24 Καθὼς λοιπὸν ἐβάδιζεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὴν Αἴγυπτον καταλύματι συνήντησεν αὐτῷ καθ' ὁδόν, εἰς κάποιο κατάλυμα, συνήντησεν ἔμεινεν εἰς κάποιο κατάλυμα καθ ὁδόν. Ἐκεῖ τὸν ἄγγελος Κυρίου καὶ ἐζήτει αὐτὸν αὐτὸν ἄγγελος Κυρίου καὶ ἐζήτει νὰ τὸν συνήντησεν ἄγγελος τοῦ Κυρίου καὶ ἤθελε νὰ τὸν ἀποκτεῖναι. θανατώσῃ - διότι τὸ παιδί του ἦτο ἀπερίτμητον. θανατώσῃ, διότι εἶχε συγκατατεθῇ εἰς τὴν σύζυγόν του καὶ δεν ἐφρόντισε νὰ περιτμηθῇ ὁ υἱός του συμφώνως πρὸς ρητὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ. 4,25 Καὶ λαβοῦσα Σεπφώρα 25 Ἡ Σεπφώρα ἔλαβε τότε μίαν κοπτερὴν 25 Μόλις ἡ Σεπφώρα εἶδε τὸν κίνδυνον, ποὺ διέτρεχεν ὁ ψῆφον περίτεμε τὴν ἀκροβυστίαν πέτραν, περιέταμε τὸν υἱόν της, ἔπεσεν ἐμπρὸς σύζυγός της, συνῃσθάνθη τὸ σφάλμα των, ἐπῆρεν ἀμέσως τοῦ υἱοῦ αὐτῆς καὶ προσέπεσε εἰς τὰ πόδια τοῦ ἀγγέλου καὶ τοῦ εἶπεν <ἡ μίαν κοπτερὴν πέτραν, ἔκανε τὴν περιτομὴν τοῦ υἱοῦ της, πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ εἶπεν περιτομὴ ἐτελείωσε, διότι ἐσταμάτησεν ἡ ποὺ δὲν εἶχε περιτμηθῇ καὶ κατόπιν ἔπεσεν ἐμπρὸς εἰς τὰ ἔστη τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ αἱμορραγία ἀπὸ τὴν περιτομὴν τοῦ παιδιοῦ>. παιδίου μου. πόδια τοῦ ἀγγέλου καὶ εἶπεν: <Ἐσταμάτησε νὰ τρέχῃ τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ υἱοῦ μου. Ἔγινε πλέον ἡ περιτομή>. 4,26 Καὶ ἀπῆλθεν ἀπ' αὐτοῦ, διότι 26 Ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου ἀνεχώρησε, διότι ἡ 26 Τότε ὁ ἄγγελος ἄφησε ἥσυχον τὸν Μωϋσῆν καὶ ἔφυγε, εἶπεν ἔστη τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς γυνὴ τοῦ Μωϋσέως τοῦ εἶπεν Ἐσταμάτησεν ἡ ἐπειδὴ τὸ εἶπεν ἡ ἰδία ἡ σύζυγός του: <Ἡ περιτομὴ ἔγινε τοῦ παιδίου μου. αἱμορροὴ ἀπὸ τὴν περιτομὴν τοῦ παιδιοῦ μου, πλέον. Ἐσταμάτησε νὰ τρέχῃ τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ γεγονὸς τὸ ὁποῖον μαρτυρεῖ ὅτι ἡ περιτομὴ υἱοῦ μου>. ὠλοκληρώθη. 4,27 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Ἀαρών 27 Καθ' ὃν χρόνον ὁ Μωϋσῆς ἐβάδιζε πρὸς τὴν 27 Ἐν τῷ μεταξὺ ὁ Κύριος, ποὺ ρυθμίζει τὰ πάντα, εἶπε πρὸς 21/229

22 πορεύθητι εἰς συνάντησιν Μωυσῆ Αἴγυπτον, εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Ἀαρών τὸν Ἄαρων: <Πήγαινε εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ συναντήσῃς εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἐπορεύθη καὶ <πήγαινε νὰ συναντήσῃς τὸν Μωϋσῆν εἰς τὴν τὸν Μωϋσῆν>. Ὑπήκουσεν ἀμέσως ἐκεῖνος εἰς τὴν ἐντολὴν συνήντησεν αὐτῷ ἐν τῷ ὄρει τοῦ ἔρημον>. Ἐπορεύθη ὁ Ἀαρών, συνήντησε τὸν τοῦ Κυρίου καὶ ἐπῆγε καὶ συνήντησε τὸν Μωϋσῆν εἰς τὸ Θεοῦ καὶ κατεφίλησαν ἀλλήλους. Μωϋσῆν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸ Σινᾶ, καὶ βουνό, ὅπου ὁ Θεὸς τοῦ ἔκαμε προηγουμένως αἰσθητὴν τὴν κατεφίλησεν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. παρουσίαν του. Οἱ δύο ἀδελφοὶ συνεκινήθησαν, διότι εἶχαν πολλὰ χρόνια νὰ ἰδωθοῦν καὶ ἐφιλήθησαν μεταξύ των. 4,28 Καὶ ἀνήγγειλε Μωυσῆς τῷ 28 Ἀνήγγειλεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἀαρὼν ὅλα 28 Ἔπειτα ὁ Μωϋσῆς ἐνημέρωσε τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ εἶπεν Ἀαρὼν πάντας τοὺς λόγους ὅσα τοῦ εἶχεν εἴπει ὁ Κύριος καὶ ὅλα τὰ σημεῖα, ὅλα τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἀπέστειλε καθὼς Κυρίου, οὓς ἀπέστειλε καὶ πάντα τὰ ὁποῖα τὸν διέταξε νὰ κάμῃ. καὶ ὅλα τὰ θαύματα, ποὺ τοῦ παρήγγειλε νὰ κάμῃ. τὰ σημεῖα, ἃ ἐνετείλατο αὐτῷ. 4,29 Ἐπορεύθη δὲ Μωυσῆς καὶ 29 Ἐπορεύθη ὁ Μωϋσῆς μαζῆ με τὸν Ἀαρὼν 29 Μαζὶ μὲ τὸν Ἀαρὼν λοιπὸν ὁ Μωυσῆς ἦλθεν εἰς τὴν Ἀαρὼν καὶ συνήγαγον τὴν πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας, συνεκέντρωσαν τὴν Αἴγυπτον καὶ συνεκέντρωσαν ἐκεῖ ὅλους τοὺς προεστούς, γερουσίαν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. γερουσίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν, δηλαδὴ τὴν γερουσίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν. 4,30 Καὶ ἐλάλησεν Ἀαρὼν πάντα 30 καὶ ὁ Ἀαρὼν ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅλα 30 Τότε ὁ Ἀαρὼν ὡμίλησεν ἐκ μέρους τοῦ Μωϋσέως καὶ τὰ ρήματα ταῦτα, ἃ ἐλάλησεν ὁ αὐτὰ τὰ λόγια, τὰ ὁποῖα εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν τοὺς ἀνεκοίνωσεν ὅλα τὰ λόγια ποὺ εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Θεὸς πρὸς Μωυσῆν, καὶ ἐποίησε Μωϋσῆν, ὁ δὲ Μωϋσῆς ἔκαμεν ἐνώπιον τοῦ Μωϋσῆν, ὁ δὲ Μωϋσῆς ἔκανε ἐνώπιον τοῦ Ἑβραϊκοῦ λαοῦ τὰ σημεῖα ἐναντίον τοῦ λαοῦ. ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ τὰ σημεῖα ἐκεῖνα. τὰ θαύματα, ποὺ τοῦ εἶπεν ὁ Θεός. 4,31 Καὶ ἐπίστευσεν ὁ λαὸς καὶ 31 Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐπίστευσεν, ἐχάρη, 31 Καὶ ὁ λαὸς ἐπίστευσεν ἀμέσως καὶ ἐχάρη, διότι ὁ Θεὸς ἐχάρη ὅτι ἐπεσκέψατο ὁ Θεὸς διότι ὁ Θεὸς εἶδε τὰς ταλαιπωρίας των καὶ ἐπεσκέφθη τοὺς Ἰσραηλίτας, ἐπειδὴ εἶδε τὴν συμφοράν των τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ καὶ ὅτι εἶδεν ἐπεσκέφθη τοὺς Ἰσραηλίτας. Ὅλος ὁ λαὸς καὶ ἐπενέβη ὑπὲρ αὐτῶν. Ἔσκυψε δὲ ὁ λαὸς μὲ αὐτῶν τὴν θλῖψιν κύψας δὲ ὁ ἔσκυψε μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ σεβασμὸν καὶ εὐγνωμοσύνην καὶ προσεκύνησε μὲ εὐλάβειαν τὸν Θεόν. λαὸς προσεκύνησε. προσεκύνησε τὸν Θεόν. ΕΞΟΔΟΣ - 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 5,1 Καὶ μετὰ ταῦτα εἰσῆλθε Μετὰ ταῦτα εἰσῆλθεν ὁ Μωϋσῆς μὲ τὸν Ἀαρὼν Αφοῦ ἀνεγνωρίσθη ἀπὸ τὸν λαὸν ὡς ἀπὸ Θεοῦ ἡγέτης του ὁ 22/229

23 Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν πρὸς Φαραὼ εἰς τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ καὶ τοῦ εἶπαν Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν Ἀαρὼν εἰσῆλθαν εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ καὶ εἶπαν αὐτῷ τάδε λέγει Κύριος <τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ ἰσραηλιτικοῦ παρουσιάσθησαν εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὸν εἶπαν ἐκ μέρους ὁ Θεὸς Ἰσραήλ ἐξαπόστειλον τὸν λαοῦ Ἄφησε τὸν λαόν μου ἐλεύθερον, διὰ νὰ τοῦ Θεοῦ: <Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν: λαόν μου, ἵνα μοι ἑορτάσωσιν ἐν μεταβῇ εἰς τὴν ἔρημον καὶ τελέσῃ ἑορτὴν πρὸς Ἄφησε τὸν λαόν μου νὰ βγῇ εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ ἑορτάσῃ τῇ ἐρήμῳ. τιμήν μου>. καὶ να προσφέρῃ θυσίας εἰς ἐμέ>. 5,2 Καὶ εἶπε Φαραώ τίς ἐστιν οὐ 2 Ὁ Φαραὼ ἀπήντησε μὲ ἀγερωχίαν <ποιὸς 2 Ὁ Φαραὼ ὅμως, ποὺ ἔκρινε τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν εἰσακούσομαι τῆς φωνῆς αὐτοῦ, εἶναι αὐτὸς ὁ Κύριος καὶ Θεός, εἰς τὴν ἐντολὴν ἀθλιότητα τοῦ λαοῦ, ποὺ τὸν ἐλάτρευεν, εἶπε: <Ποῖος εἶναι ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς τοῦ ὁποίου ἐγὼ θὰ ὑπακούσω, ὥστε νὰ ἀφήσω αὐτὸς ὁ Θεὸς καὶ διατὶ θὰ πρέπῃ νὰ ὑπακούσω εἰς αὐτὸν καὶ Ἰσραήλ; Οὐκ οἶδα τὸν Κύριον καὶ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας; Δὲν γνωρίζω ἐγὼ νὰ ἐπιτρέψω εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν; Δὲν γνωρίζω τὸν Ἰσραὴλ οὐκ ἐξαποστέλλω. αὐτὸν τὸν Κύριον καὶ δὲν θὰ ἀφήσω αὐτὸν τὸν Κύριον καὶ δὲν ἐπιτρέπω εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ βγοῦν εἰς τὴν ἔρημον>. ἀναχωρήσουν>. 5,3 Καὶ λέγουσιν αὐτῷ ὁ Θεὸς τῶν 3 Εἶπον πρὸς αὐτὸν ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρών <ὁ 3 Ἐκεῖνοι ὅμως μὲ σταθερότητα τοῦ λέγουν: <Ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων προσκέκληται ἡμᾶς Θεὸς τῶν Ἑβραίων μᾶς ἔχει καλέσει. Θὰ Ἑβραίων μᾶς ἔχει καλέσει. Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ κάνωμεν πορευσόμεθα οὖν ὁδὸν τριῶν πορευθῶμεν λοιπὸν πορείαν τριῶν ἡμερῶν εἰς πορείαν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον, ὅπως τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίαν εἰς θυσίας εἰς Κύριον, τὸν Θεόν μας. Ἐὰν δὲν συμμορφωθῶμεν, θύσωμεν Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν, μή Κύριον τὸν Θεόν μας, εἰδ' ἄλλως θὰ πέσῃ θὰ τιμωρηθῶμεν μὲ θανατικό, ἢ θὰ φονευθῶμεν ἀπὸ ποτε συναντήσῃ ἡμῖν θάνατος ἢ ἐπάνω μας θάνατος ἢ θὰ ἐξοντωθῶμεν ἀπὸ ἐχθρούς>. φόνος. ἐχθρούς>. 5,4 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεὺς 4 Εἶπεν εἰς αὐτοὺς ὁ βασιλεὺς τῆς Αἰγύπτου 4 Ὁ Φαραὼ ὅμως ἐθεώρησε τοὺς θρησκευτικοὺς λόγους των Αἰγύπτου ἱνατί Μωυσῆ καὶ <διατί, Μωϋσῆ καὶ Ἀαρών, ἀναταράσσετε τὸν ὡς πρόσχημα τῆς ἰδικῆς των φιλοδοξίας καὶ δι αὐτὸ τοὺς Ἀαρὼν διαστρέφετε τὸν λαὸν ἀπὸ λαὸν καὶ τὸν ἀποστρέφετε ἀπὸ τὰ ἔργα του; εἶπε: <Διατὶ Μωϋσῆ καὶ Ἀαρὼν γυρίζετε τὰ μυαλὰ τοῦ λαοῦ, τῶν ἔργων; Ἀπέλθατε ἕκαστος Πηγαίνετε ὁ καθένας σας εἰς τὰ ἔργα του>. ὑμῶν πρὸς τὰ ἔργα αὐτοῦ. ὥστε νὰ ἐγκαταλείπουν τὰ ἔργα των; Φύγετε καὶ πηγαίνετε ἀμέσως ὁ καθένας εἰς τὰ ἔργα του>. 5,5 Καὶ εἶπε Φαραώ ἰδοὺ νῦν 5 Καί, ἀφοῦ ἐκεῖνοι ἔφυγαν, εἶπεν ὁ Φαραὼ εἰς 5 Εἶπε κατόπιν ὁ Φαραὼ εἰς τοὺς συμβούλους του: <Βλέπετε: πολυπληθεῖ ὁ λαός μὴ οὖν τοὺς αὐλικούς του <ἰδοὺ τώρα, αὐτὸς ὁ λαὸς Ὅτι ὁ λαὸς αὐτὸς εἶναι πολυάριθμος καὶ ἐπομένως καταπαύσωμεν αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ὁλονὲν καὶ πολλαπλασιάζεται. Ἂς μὴ τοὺς ἐπικίνδυνος. Μὲ κανένα τρόπον λοιπὸν δὲν πρέπει νὰ τοὺς 23/229

24 ἔργων. ἀφήσωμεν νὰ ἀναπαυθοῦν καθόλου ἀπὸ τὰς ἐπιτρέψωμεν νὰ διακόψουν τὰς ἐργασίας των καὶ νὰ ἐργασίας των>. ἀναπαυθοῦν>. 5,6 Συνέταξε δὲ Φαραὼ τοῖς 6 Διέταξε δὲ ὁ Φαραὼ τοὺς Αἰγυπτίους 6 Συνέπεια τούτου ἦτο νὰ ἐπιβαρυνθῇ ἡ θέσις τῶν ἐργοδιώκταις τοῦ λαοῦ καὶ τοῖς ἐπιστάτας ἐπὶ τῶν ἔργων, ποὺ ἔκανεν ὁ λαός, Ἰσραηλιτῶν. Ὁ Φαραὼ ἔδωσε τὴν ἑξῆς διαταγὴν εἰς τοὺς γραμματεῦσι λέγων καὶ τοὺς Ἰσραηλίτας γραμματεῖς λέγων ἐπιστάτας τῶν καταναγκαστικῶν ἔργων καὶ εἰς τοὺς ἐλεγκτὰς τῆς ἐργασίας τῶν Ἑβραίων: 5,7 οὐκέτι προστεθήσεσθε διδόναι 7 <δὲν θὰ συνεχίσετε ἀπὸ ἐδῶ καὶ εἰς τὸ ἑξῆς νὰ 7 <Εἰς τὸ ἑξῆς δὲν θὰ προμηθεύετε εἰς τοὺς Ἑβραίους τὸ ἄχυρον τῷ λαῷ εἰς τὴν δίδετε ἄχυρον εἰς τὸν λαὸν διὰ τὴν κατασκευὴν ἄχυρον, ποὺ χρειάζεται διὰ νὰ εἶναι στερεὰ τὰ πλιθιά, ποὺ πλινθουργίαν καθάπερ χθὲς καὶ τῶν πλίνθων, ὅπως ἐκάνατε προηγουμένως. κατασκευάζουν, ὅπως ἐκάμνατε χθὲς καὶ προχθές, δηλαδὴ τρίτην ἡμέραν ἀλλ' αὐτοὶ Ἀλλὰ οἱ ἴδιοι οἱ Ἰσραηλῖται ἂς πηγαίνουν νὰ μέχρι τώρα. Εἰς τὸ ἑξῆς νὰ πηγαίνουν μόνοι των νὰ πορευέσθωσαν καὶ μαζεύουν μόνοι των τὰ ἄχυρα, ποὺ τοὺς μαζεύουν τὸ ἄχυρον, ποὺ τοὺς χρειάζεται. συναγαγέτωσαν ἑαυτοῖς ἄχυρα. χρειάζονται. 5,8 Καὶ τὴν σύνταξιν τῆς 8 Καὶ τὸ ποσὸν τῶν πλίνθων, τοὺς ὁποίους ἕως 8 Ὡς πρὸς τὴν ποσότητα ὅμως τῶν πλιθιῶν, ποὺ πλινθείος, ἧς αὐτοὶ ποιοῦσι, καθ' τώρα ἔκαμνον, θὰ τοὺς ὑποχρεώσῃς νὰ τοὺς κατασκευάζουν κάθε ἡμέραν, θὰ τοὺς ὑποχρεώση ὁ ἐκάστην ἡμέραν ἐπιβαλεῖς αὐτοῖς, παρασκευάζουν κάθε ἡμέραν ὅπως καὶ καθένας σας νὰ εἶναι ἡ ἴδια, ὅπως ἕως τώρα οὔτε ἕνα πλιθὶ οὐκ ἀφελεῖς οὐδέν σχολάζουσι πρότερον. Δὲν θὰ μειώσῃς καθόλου τὴν νὰ μὴ λείπῃ. Εἶναι ὀκνηροί, καὶ δεν ἔχουν τί νὰ κάμουν καὶ γάρ διὰ τοῦτο κεκράγασι ἐργασίαν των. Μένουν ἀργοὶ καὶ διὰ τοῦτο διὰ τοῦτο φωνάζουν καὶ λέγουν: Θὰ σηκωθῶμεν καὶ θὰ λέγοντες ἐγερθῶμιν καὶ θύσωμεν κραυγάζουν λέγοντες Θὰ ὑπάγωμεν νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίας εἰς τῷ Θεῷ ἡμῶν. θυσιάσωμε εἰς τὸν Θεόν μας. τὸν Θεόν μας. 5,9 Βαρυνέσθω τὰ ἔργα τῶν 9 Ἐπιβαρύνατε τοὺς ἀνθρώπους τούτους μὲ 9 Ἂς γίνῃ λοιπὸν βαρυτέρα ἡ ἐργασία τῶν ἀνθρώπων ἀνθρώπων τούτων, καὶ περισσότερα καὶ δυσκολώτερα ἔργα καὶ δῶστε αὐτῶν καὶ ἂς ἀσχολοῦνται συνεχῶς μὲ αὐτὴν καὶ ἂς μὴ μεριμνάτωσαν ταῦτα καὶ μὴ τους νὰ ἐννοήσουν ὅτι πρέπει νὰ φροντίζουν δι' εἶναι ἕτοιμοι νὰ ἀκούουν λόγια μάταια καὶ ἀπατηλά>. μεριμνάτωσαν ἐν λόγοις κενοῖς. αὐτὰ καὶ νὰ μὴ κατατρίβωνται εἰς κούφια λόγια>. 5,10 Κατέσπευδον δὲ αὐτοὺς οἱ 10 Τοιαύτας ἐντολάς λαβόντες οἱ Αἰγύπτιοι 10 Κατόπιν αὐτῆς τῆς διαταγῆς τοῦ Φαραὼ οἱ ἐπιστάται καὶ ἐργοδιῶκται καὶ οἱ γραμματεῖς ἐπιστάται καὶ οἱ Ἰσραηλῖται γραμματεῖς, οἱ ἐλεγκταὶ τῆς ἐργασίας ἐπίεζαν τὸν λαὸν νὰ ἐργάζεται καὶ ἔλεγον πρὸς τὸν λαὸν κατεπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ σπεύδουν εἰς σύντομα καὶ ἔλεγαν: <Αὐτὸ εἶπε καὶ διέταξεν ὁ Φαραώ: 24/229

25 λέγοντες τάδε λέγει Φαραώ τὰ ἔργα των καὶ ἔλεγον πρὸς αὐτούς <αὐτὰ <Δὲν σᾶς δίδω πλέον ἄχυρα>. οὐκέτι δίδωμι ὑμῖν ἄχυρα διέταζεν ὁ Φαραώ Δὲν σᾶς δίδομεν πλέον ἄχυρα διὰ τοὺς πλίνθους. 5,11 αὐτοὶ ὑμεῖς πορευόμενοι 11 Σεῖς οἱ ἴδιοι πηγαίνετε καὶ μαζεύετε, ὅπου 11 Θὰ πηγαίνετε οἱ ἴδιοι, διὰ νὰ μαζεύετε ἄχυρα συλλέγετε ἑαυτοῖς ἄχυρα, ὅθεν εὕρετε ἄχυρα, διὰ τὴν ἐργασίαν σας. Δὲν θὰ ὅπουδήποτε θὰ τὰ εὑρίσκετε διὰ τὰ ἔργα σας. Ἡ ἐργασία ἐὰν εὕρητε, οὐ γὰρ ἀφαιρεῖται μειώσωμεν ὅμως καθόλου τὸ ποσὸν τῆς σας ὅμως καὶ ἡ ἀπόδοσίς σας δὲν θὰ ἐλαττωθοῦν καθόλου>. ἀπὸ τῆς συντάξεως ὑμῶν οὐδέν. ἐργασίας σας>. 5,12 Καὶ διεσπάρη ὁ λαὸς ἐν ὅλῃ 12 Διεσκορπίσθησαν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς ὅλην τὴν 12 Τότε οἱ Ἰσραηλῖται διεσκορπίσθησαν εἰς ὅλην τὴν γῇ Αἰγύπτῳ, συναγαγεῖν Αἴγυπτον νὰ μαζεύουν καλαμιὲς δι' ἄχυρα. Αἴγυπτον, διὰ νὰ μαζεύσουν καλαμιὲς ἀπὸ θερισμένα καλάμην εἰς ἄχυρα. χωράφια, διὰ νὰ ἔχουν ἄχυρα. 5,13 Οἱ δὲ ἐργοδιῶκται 13 Οἱ ἐπιστάται δὲ τῶν ἔργων τοὺς κατεπίεζον 13 Οἱ δὲ ἐπιστάται τοὺς ἐπίεζαν, διὰ νὰ ἐργάζωνται κατέσπευδον αὐτοὺς λέγοντες λέγοντες <ἐκτελεῖτε τὰ ἔργα τῆς κάθε ἡμέρας, γρήγορα καὶ ἔλεγαν: <Νὰ κάμνετε κανονικὰ τὴν ἐργασίαν συντελεῖτε τὰ ἔργα τὰ καθήκοντα ὅπως καὶ ὅταν σᾶς ἐδίδετο τὸ ἄχυρον>. καθ' ἡμέραν, καθάπερ καὶ ὅτε τὸ κάθε ἡμέρας, ὅπως ἀκριβῶς καὶ τότε, ποὺ σᾶς ἐδίδετο τὸ ἄχυρον ἕτοιμον>. ἄχυρον ἐδίδοτο ὑμῖν. 5,14 Καὶ ἐμαστιγώθησαν οἱ 14 Οἱ ἐπιστάται δὲ τοῦ Φαραὼ ἐμαστίγωσαν 14 Ἐνῷ ὅμως ἦτο ἀδύνατον αὐτὸ ποὺ ἐζητοῦσαν, ἐν τούτοις γραμματεῖς τοῦ γένους τῶν υἱῶν τοὺς Ἰσραηλίτας γραμματεῖς, τοὺς ὁποίους οἱ ἐπιστάται τοῦ Φαραὼ ἐμαστίγωσαν τοὺς Ἑβραίους, ποὺ Ἰσραήλ, οἱ κατασταθέντες ἐπ' εἶχαν καταστήσει οἱ ἴδιοι ὡς ἐπόπτας εἰς τὸν ἦσαν ὡρισμένοι, διὰ νὰ ἐλέγχουν καὶ παραδίδουν τὴν αὐτοὺς ὑπὸ τῶν ἐπιστατῶν τοῦ λαὸν, καὶ τοὺς ἔλεγαν <διατὶ δὲν ἐργασίαν, καὶ τοὺς εἶπαν: <Διατὶ δεν ὠλοκληρώσατε τὴν Φαραώ, λέγοντες διατὶ οὐ ἐπραγματοποιήσατε κατὰ τὴν σημερινὴν παραγωγὴν τῶν πλιθιῶν καὶ σήμερον, ὅπως ἐγίνετο χθὲς συνετελέσατε τὰς συντάξεις ἡμέραν παραγωγὴν πλίνθων, ὅσην εἴχατε καὶ προχθές>; ὑμῶν τῆς πλινθείας καθάπερ πραγματοποιήσει προηγουμένως;> χθὲς καὶ τρίτην ἡμέραν, καὶ τὸ τῆς σήμερον; 5,15 Εἰσελθόντες δὲ οἱ γραμματεῖς 15 Οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰσῆλθον εἰς 15 Τότε οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ ἤλεγχαν καὶ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ κατεβόησαν τὰ ἀνάκτορα καὶ μὲ γοερὰν φωνὴν παρέδιδαν τὴν ἐργασίαν, κατέφυγαν εἰς τὸν Φαραὼ καὶ μὲ πρὸς Φαραὼ λέγοντες ἱνατί σὺ παρεπονέθησαν εἰς τὸν Φαραὼ λέγοντες <διατὶ τὸ παράπονον τοῦ ἀδικουμένου τοῦ εἶπαν: <Διατὶ σὺ 25/229

26 οὕτως ποιεῖς τοῖς σοῖς οἰκέταις; σὺ κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον μεταχειρίζεσαι τοὺς φέρεσαι μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον πρὸς ἡμᾶς τοὺς δούλους σου; δούλους σου; 5,16 Ἄχυρον οὐ δίδοται τοῖς 16 Ἄχυρον δὲν δίδεται εἰς τοὺς δούλους σου καὶ 16 Δὲν δίδεται ἄχυρον εἰς ἡμᾶς τοὺς δούλους σου καὶ ὅμως οἰκέταις σου, καὶ τὴν πλίνθον οἱ ἐπιστάται σου μᾶς διατάσσουν νὰ οἰ ἐπιστάται ζητοῦν να γίνωνται ὅπως καὶ προηγουμένως ἡμῖν λέγουσι ποεῖν, καὶ ἰδοὺ οἱ κατασκευάσωμεν τὸ αὐτὸ ποσὸν τῶν πλίνθων. τὰ πλιθιά, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἀδύνατον. Διὰ τὸν λόγον παῖδές σου μεμαστίγωνται Ἐπειδὴ ὅμως αὐτὸ εἶναι ἀδύνατον, οἱ δοῦλοι αὐτὸν οἱ δοῦλοι σου ἔχουν μαστιγωθῆ. Θὰ ἀδικήσῃς λοιπὸν ἀδικήσεις οὖν τὸν λαόν σου. σου, ἡμεῖς ἐμαστιγώθημεν. Θὰ ἀδικήσῃς τὸν λαόν σου;> λοιπὸν τὸν λαόν σου!> 5,17 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς σχολάζετε, 17 Τοὺς εἶπεν ὁ Φαραώ <δὲν ἐργάζεσθε, εἶσθε 17 Ὁ Φαραὼ ὅμως τοὺς ἀπήντησε μὲ σκληρότητα: <Δὲν σχολασταί ἐστε διὰ τοῦτο λέγετε τεμπέληδες. Δι' αὐτὸ καὶ λέγετε Θὰ δουλεύετε εἶσθε ὀκνηροί! Δὲν σᾶς ἀρέσει ἡ ἐργασία δι αὐτὸ πορευθῶμεν, θύσωμεν τῷ Θεῷ πορευθῶμεν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ λέγετε: <Θέλομεν νὰ ὑπάγωμεν εἰς τὴν ἔρημον, διὰ νὰ ἡμῶν. θυσιάσωμεν εἰς τὸν Θεόν μας. προσφέρωμεν θυσίας εἰς τὸν Θεόν μας>. 5,18 Νῦν οὖν πορευθέντες 18 Τώρα λοιπὸν πηγαίνετε ἀμέσως νὰ 18 Δὲν δέχομαι διαμαρτυρίας! Πηγαίνετε λοιπὸν ἀμέσως νὰ ἐργάζεσθε τὸ γὰρ ἄχυρον οὐ ἐργασθῆτε, τὸ ἄχυρον δὲν θὰ σᾶς δοθῇ καὶ τὸ ἐργασθῆτε. Διότι ἐνῷ δὲν θὰ σᾶς δοθῇ ἄχυρον, ὅμως τὴν δοθήσεται ὑμῖν, καὶ τὴν σύνταξιν ποσὸν τῶν πλίνθων θὰ τὸ ἀποδίδετε εἰς τὸ ποσότητα τῶν πλιθιῶν θὰ τὴν ἀποδώσετε εἰς τὸ ἀκέραιον>. τῆς πλινθείας ἀποδώσετε. ἀκέραιον>! 5,19 Ἑώρων δὲ οἱ γραμματεῖς τῶν 19 Οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἔβλεπον ὅτι 19 Μετὰ τὴν ἀποτυχίαν τοῦ διαβήματός των ἐνώπιον τοῦ υἱῶν Ἰσραὴλ ἑαυτοὺς ἐν κακοῖς εὑρίσκονται εἰς πολὺ δύσκολον θέσιν καὶ Φαραὼ οἱ γραμματεῖς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἔβλεπαν τὸν ἑαυτόν λέγοντες οὐκ ἀπολείψετε τῆς ἔλεγον εἰς τὸν λαόν <δὲν θὰ μειώσετε καθόλου των νὰ εἶναι εἰς πολὺ δύσκολον θέσιν, μὲ τὴν διαταγήν, ποὺ πλινθείας τὸ καθῆκον τῇ ἡμέρᾳ. τὴν καθημερινὴν ποσότητα τῶν πλίνθων>. τοὺς ἐδόθη νὰ εἶπουν εἰς τὸν λαόν: <Δὲν θὰ ἐλαττώσετε οὔτε εἰς τὸ ἐλάχιστον τὴν καθημερινὴν ποσότητα τῶν πλιθιῶν>. 5,20 Συνήντησαν δὲ Μωυσῇ καὶ 20 Συνήντησαν δὲ τὸν Μωυσῆν καὶ Ἀαρών, ποὺ 20 Ὅταν δὲ ἔφευγαν ἀπὸ τὸν Φαραώ, συνήντησαν τὸν Ἀαρὼν ἐρχομένοις εἰς συνάντησιν ἤρχοντο εἰς συνάντησίν των, ὅταν αὐτοὶ Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών, ποὺ ἤρχοντο νὰ τοὺς αὐτοῖς ἐκπορευομένων αὐτῶν ἐξήρχοντο ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. συναντήσουν. ἀπὸ Φαραώ. 5,21 Καὶ εἶπαν αὐτοῖς ἴδοι ὁ Θεὸς 21 Εἶπαν δὲ πρὸς αὐτοὺς οἱ γραμματεῖς <ὁ Θεὸς 21 Καὶ εἶπαν πρὸς αὐτούς: <Εἴθε νὰ ἰδῇ ὁ Θεὸς καὶ νὰ σᾶς 26/229

27 ὑμᾶς καὶ κρῖναι, ὅτι ἐβδελύξατε νὰ ἴδῃ καὶ νὰ σᾶς κρίνῃ, διότι ἐκάματε κρίνῃ! Ἐξ αἰτίας σας ἐγίναμεν σιχαμεροὶ εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὴν ὀσμὴν ἡμῶν ἐναντίον Φαραὼ ἀποκρουστικὴν τὴν παρουσίαν μας ἐνώπιον τοὺς αὐλικούς του. Ἐδώσατε εἰς τὰ χέρια του τὸ μαχαίρι, διὰ καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων τοῦ Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν του. νὰ μᾶς σφάξῃ!> αὐτοῦ, δοῦναι ρομφαίαν εἰς τὰς Ἐδώσατε εἰς τὰ χέρια του μάχαιραν, διὰ νὰ μᾶς χεῖρας αὐτοῦ, ἀποκτεῖναι ἡμᾶς. φονεύσῃ>. 5,22 Ἐπέστρεψε δὲ Μωυσῆς πρὸς 22 Ὁ Μωϋσῆς ἐστράφη πρὸς τὸν Κύριον καὶ μὲ 22 Τότε ὁ Μωϋσῆς κατέφυγεν ἀμέσως διὰ τῆς προσευχῆς εἰς Κύριον καὶ εἶπε δέομαι, Κύριε τί θερμὴν προσευχὴν τοῦ εἶπε <θερμῶς σὲ τὸν Θεὸν καὶ εἶπε μὲ ἁπλότητα: <Σὲ παρακαλῶ, Κύριε, πές ἐκάκωσας τὸν λαὸν τοῦτον; Καὶ παρακαλῶ, Κύριε διατὶ τάσον πολὺ μου, διατὶ ἠθέλησες νὰ κακοπαθήσῃ περισσότερον αὐτὸς ὁ ἱνατί ἀπέσταλκάς με; ταλαιπωρεῖς τὸν λαὸν αὐτόν; Καὶ διατί μὲ λαός σου; Καὶ διατὶ μὲ ἔχεις ἀποστείλει; ἀπέστειλες πρὸς τὸν Φαραώ; 5,23 Καὶ ἀφ' οὖ πεπόρευμαι πρὸς 23 Ἀπὸ τὴν ἡμέραν, ποὺ ἐπορεύθην εἰς τὸν 23 Ἀπὸ τὴν στιγμὴν ποὺ ἐπῆγα εἰς τὸν Φαραώ, διὰ νὰ τοῦ Φαραὼ λαλῆσαι ἐπὶ τῷ σῷ Φαραὼ νὰ τοῦ ὁμιλήσω ἐξ ὀνόματός σου, ὁμιλήσω ὡς ἐκπρόσωπός σου, ἄρχισε νὰ φέρεται χειρότερα ὀνόματι, ἐκάκωσε τὸν λαὸν ἐκεῖνος ἔθλιψεν ἀκόμη περισσότερον τὸν λαὸν πρὸς τὸν λαὸν αὐτὸν καὶ σὺ δὲν ἔκανες τίποτε, διὰ νὰ τοῦτον, καὶ οὐκ ἐρρύσω τὸν λαόν τοῦτον καὶ σὺ δὲν ἔσωσες καὶ δὲν σώσῃς τὸν λαόν σου!> σου. ἀπηλευθέρωσες τὸν λαὸν ἀπὸ τὴν σκληρὰν αὐτὴν τυραννίαν>. ΕΞΟΔΟΣ - 6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 6,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <τώρα Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Τώρα θὰ ἰδῇς αὐτά, ποὺ Μωυσῆν ἤδη ὄψει ἃ ποιήσω τῷ θὰ ἴδῃς, πόσα ἐγὼ θὰ κάμω ἐναντίον τοῦ πρόκειται νὰ κάμω εἰς τὸν Φαραώ. Ἀναλαμβάνω ἑγὼ τὴν Φαραώ ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ Φαραώ. Διότι τιμωρούμενος ἀπὸ τὴν ὑπόθεσιν. Τὸ παντοδύναμον χέρι μου θὰ τὸν ὑποχρεώσῃ νὰ ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς καὶ ἐν παντοδύναμον δεξιάν μου θὰ ἀναγκασθῇ νὰ ἀφήσῃ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας. Ὁ πανίσχυρος βραχίων μου βραχίονι ὑψηλῷ ἐκβαλεῖ αὐτοὺς ἀφήσῃ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ θὰ τὸν πιέσῃ, ὥστε νὰ ἀναγκασθῇ νὰ τοὺς βγάλῃ ἀπὸ τὴν χώραν ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. ἐξουθενωμένος ἀπὸ τὴν μεγαλοπρεπῆ του>. δύναμίν μου ὁ ἴδιος θὰ τοὺς συστήσῃ νὰ 27/229

28 φύγουν, ὅσον τὸ δυνατὸν συντομώτερον ἀπὸ τὴν χώραν του>! 6,2 Ἐλάλησε δὲ ὁ Θεὸς πρὸς 2 Ὡμίλησεν ἀκόμη ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν 2 Καὶ ὡμίλησε πάλιν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσὴν καὶ τοῦ εἶπε: <Ἐγὼ Μωυσῆν κοὶ εἶπε πρὸς αὐτόν καὶ τοῦ εἶπεν <ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος. καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ ὁρίζω τὸ κάθε τι. ἐγὼ Κύριος 6,3 καὶ ὤφθην πρὸς Ἁβραὰμ καὶ 3 Ἐνεφανίσθην εἰς τὸν Ἁβραὰμ καὶ τὸν 3 Ἐγὼ εἶμαι ποὺ ἐφανερώθην εἰς τὸν Ἀβραὰμ καὶ τὸν Ἰσαὰκ καὶ Ἰσαάκ καὶ Ἰακώβ, Θεὸς ὢν Ἰσαάκ καὶ τὸν Ἰακώβ, ὡς ὁ Θεός των ὁ τὸν Ἰακὼβ ὄτι εἶμαι Θεός των παντοκράτωρ, χωρὶς ὅμως νὰ τοὺς αὐτῶν, καὶ τὸ ὄνομά μου Κύριος παντοδύναμος. Ἀλλὰ τὸ ὄνομά μου Κύριος ἀποκαλύψω τότε τὸ ὄνομά μου Κύριος,ὅπως γίνεται τώρα. οὐκ ἐδήλωσα αὐτοῖς δὲν τὸ ἐγνωστοποίησα εἰς αὐτούς. 6,4 καὶ ἔστησα τὴν διαθήκην 4 Ἔκαμα ἐπίσημον συμφωνίαν μὲ αὐτοὺς καὶ 4 Ἐγὼ εἶμαι ἐπίσης, ποὺ ἔκαμα ὁριστικὴν διαθήκην πρὸς αὐτοὺς μου πρὸς αὐτοὺς ὥστε δοῦναι τοὺς ἔδωσα τὴν ὑπόσχεσιν, ὅτι θὰ τοὺς δώσω καὶ ἔδωσα ἐπίσημον ὑπόσχεσιν, ὅτι θὰ τοὺς δώσω ὁπωσδήποτε αὐτοῖς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων, τὴν χώραν τῶν Χαναναίων, τὴν χώραν εἰς τὴν γῆν Χαναάν, τὴν χώραν ὅπου εἶχαν μεταναστεύσει ἀπὸ τὴν τὴν γῆν, ἣν παρῳκήκασιν, ἐν ᾖ τὴν ὁποίαν ἔζησαν ὡς προσωρινοὶ καὶ πατρίδα των καὶ εἰς τὴν ὁποίαν εἶχαν παραμείνει ὡς ξένοι. καὶ παρῴκησαν ἐπ' αὐτῆς. πάροικοι. 6,5 Καὶ ἐγὼ εἱσήκουσα τὸν 5 Ἐγὼ ἤκουσα τὸν στεναγμὸν τῶν 5 Καὶ ἔχω ἀκούσει ἐγὼ τὸν στεναγμὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐξ αἰτίας στεναγμὸν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ὃν Ἰσραηλιτῶν, τὸν ὁποῖον οἱ Αἰγύπτιοι τῆς ἀδικίας καὶ ὑποδουλώσεως ἐκ μέρους τῶν Αἰγυπτίων καὶ οἱ Αἰγύπτιοι καταδουλοῦνται προκαλοῦν εἰς αὐτοὺς μὲ τὴν σκληρὰν ἔκρινα, ὅτι ἦλθε πλέον ἡ ὤρα, διὰ νὰ ἐκτελεσθῇ ἡ συμφωνία καὶ ἡ αὐτούς, καὶ ἐμνήσθην τῆς δουλείαν, εἰς τὴν ὁποίαν τοὺς ὑποβάλλουν. ὑπόσχεσίς μου. διαθήκης ὑμῶν. Ἐνεθυμήθην τὴν ὑπόσχεσίν μου πρὸς σᾶς. 6,6 Βάδιζε, εἰπὸν τοῖς υἱοῖς 6 Πήγαινε λοιπὸν καὶ εἰπὲ εἰς τοὺς 6 Πήγαινε λοιπὸν χωρὶς δισταγμὸν καὶ νὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραὴλ λέγων ἐγὼ Κύριος καὶ Ἰσραηλίτας: Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος καὶ ἐγὼ θὰ Ἰσραηλίτας τὰ ἑξῆς: <Ἐγὼ ὁ μόνος καὶ ἀληθινὸς Κύριος θὰ σᾶς ἐξάξω ὑμᾶς ἀπὸ τῆς δυναστείας σᾶς βγάλω ἀπὸ τὴν τυραννίαν τῶν βγάλω ἀπὸ τὴν τυραννικὴν καταπίεσιν τῶν Αἰγυπτίων. Θὰ σᾶς τῶν Αἰγυπτίων καὶ ρύσομαι Αἰγυπτίων, θὰ σᾶς ἀπολυτρώσω ἀπὸ τὴν γλυτώσω ἀπὸ τὴν δουλείαν. Θὰ σᾶς ἐλευθερώσω μὲ τὴν ὑμᾶς ἐκ τῆς δουλείας καὶ δουλείαν, καὶ θὰ σᾶς ἐλευθερώσω μὲ τὴν ἀκαταμάχητον δύναμίν μου καὶ μὲ μεγάλην καὶ δικαίαν τιμωρίαν λυτρώσομαι ὑμᾶς ἐν βραχίονι μεγαλοπρεπῆ δύναμίν μου καὶ μὲ τὴν πρὸς αὐτούς. ὑψηλῷ καὶ κρίσει μεγάλῃ. σκληρὰν τιμωρίαν ποὺ θὰ ἀποστείλω κατὰ τῶν Αἰγυπτίων. 28/229

29 6,7 Καὶ λήψομαι ἐμαυτῷ ὑμᾶς 7 Σᾶς θὰ ἐκλέξω καὶ θὰ σᾶς ἔχω ὡς 7 Καὶ θὰ σᾶς παραλάβω ἑγὼ ὡς λαὸν ἰδικόν μου καὶ θὰ εἶμαι ἑγὼ λαὸν ἐμοὶ καὶ ἔσομαι ὑμῶν ἰδιαίτερον λαόν μου θὰ εἶμαι ὁ Θεός σας καὶ ὁ Θεός σας. Θὰ μάθετε δὲ μὲ τὰ θαύματα, ποὺ θὰ κάμνω πρὸς Θεός, καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ θὰ μάθετε, ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σας, χάριν σας, ὅτι εἶμαι ἐγὼ ὁ Κύριος, ὁ Θεός σας, ποὺ σᾶς ἐλύτρωσα Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν ὁ ὁ ὁποῖος σᾶς ἔβγαλα ἀπὸ τὴν καταπίεσιν ἀπὸ τὴν τυραννίαν τῶν Αἰγυπτίων. ἐξαγαγὼν ὑμᾶς ἐκ τῆς τῶν Αἰγυπτίων. καταδυναστείας τῶν Αἰγυπτίων, 6,8 καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς τὴν γῆν, 8 Θὰ σᾶς ὁδηγήσω καὶ θὰ σᾶς ἐγκαταστήσω 8 Καὶ θὰ σᾶς βάλω εἰς τὴν χώραν, εἰς τὴν ὁποίαν ὕψωσα τὸ χέρι εἰς ἣν ἐξέτεινα τὴν χεῖρά μου, εἰς τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν ὡρκίσθην μὲ μου καὶ ἐπῆρα ὅρκον ὅτι θὰ τὴν δώσω εἰς τὸν Ἀβραάμ, καὶ τὸν δοῦναι αὐτὴν τῷ Ἅβραὰμ καὶ ὑψωμένην τὴν χεῖρα νὰ δώσω εἰς τὸν Ἰσαὰκ καὶ τὸν Ἰακώβ. Θὰ σᾶς τὴν δώσω νὰ τὴν κατέχετε ὡς Ἰσαάκ καὶ Ἰακώβ, καὶ δώσω Ἁβραάμ, εἰς τὸν Ἰσαὰκ καὶ εἰς τὸν Ἰακώβ. κληρονομίαν σας. Ἐγὼ ὁ Κύριος, ὁ παντοδύναμος καὶ ἀληθινὸς ὑμῖν αὐτὴν ἐν κλήρῳ ἐγὼ Αὐτὴν λοιπὸν τὴν χώραν θὰ τὴν δώσω πρὸς σᾶς τὸ ὑπόσχομαι>. Κύριος. σᾶς ὡς κληρονομίαν. Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐκπληρώνω πάντοτε ὅσα ὑπόσχομαι>. 6,9 Ἐλάλησε δὲ Μωυσῆς οὕτω 9 Ὅπως ὁ Θεὸς διέταξεν, ἔτσι ὡμίλησεν ὁ 9 Αὐτὰ εἶπεν ὁ Μωυσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας. Ἐκεῖνοι ὅμως δὲν τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ οὐκ Μωϋσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας. Ἐκεῖνοι ὅμως ἔδωσαν καμμίαν προσοχὴν εἰς τὰ λόγια του, ἐξ αἰτίας τῆς εἱσήκουσαν Μωυσῆ ἀπὸ τῆς δὲν ὑπήκουσαν εἰς τὸν Μωϋσῆν ἕνεκα τῆς ὀλιγοπιστίας των καὶ τῆς ἀποθαρρύνσεώς των λόγῳ τῆς ὀλιγοψυχίας καὶ ἀπὸ τῶν ἔργων ἀποκαρδιώσεως, εἰς τὴν ὁποίαν εἶχαν καταπιέσεως τῶν σκληρῶν ἔργων. τῶν σκληρῶν. καταντήσει ἀπὸ τὰ σκληρὰ ἔργα. Εἶχαν χάσει τὸ ἠθικόν των. 6,10 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 10 Ὁ Κύριος εἶπεν εἰς τὸν Μωυσῆν 10 Τότε ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν: Μωυσῆν λέγων 6,11 εἴσελθε, λάλησον Φαραὼ 11 <πήγαινε εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ εἰπὲ εἰς τὸν 11 <Πήγαινε μέσα εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ να εἰπῇς εἰς τὸν Φαραώ, βασιλεῖ Αἰγύπτου, ἵνα Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ να φύγουν ἀπὸ τὴν χώραν ἐξαποστείλῃ τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ του οἱ Ἰσραηλῖται>. ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. ἐξέλθουν ἀπὸ τὴν χώραν του>. 6,12 Ἐλάλησε δὲ Μωυσῆς ἔναντι 12 Ὁ Μωϋσῆς ἀπήντησε πρὸς τὸν Κύριον καὶ 12 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἀπήντησε καὶ εἶπεν εἰς τὸν Κύριον: <Ἐδῶ ὁ 29/229

30 Κυρίου λέγων ἰδοὺ οἱ υἱοὶ τοῦ εἶπεν <ἰδού, οἱ ἴδιοι οἱ Ισραηλῖται δὲν λαός σου, οἱ Ἰσραηλῖται δὲν ἄκουσαν τὰ λόγια μου καὶ θὰ μὲ Ἰσραὴλ οὐκ εἱσήκουσάν μου, ὑπήκουσαν εἰς τὰ λόγια μου, καὶ θὰ ἀκούσῃ ὁ Φαραώ; Ἐξ ἄλλου ἐγὼ δὲν εἶμαι ἱκανὸς ὁμιλητής>. καὶ πῶς εἰσακούσεταί μου ὑπακούσῃ εἰς ἐμὲ ὁ Φαραώ; Ἄλλωστε ἐγὼ Φαραώ; Ἐγὼ δὲ ἄλογός εἰμι. δὲν ἔχω καὶ τὴν ἱκανότητα τοῦ λόγου>. 6,13 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 13 Εἶπε τότε ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἰς 13 Ὁ Κύριος ὅμως ἔδωσεν ἐντολὴν εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς διέταξε νὰ ὁμιλήσουν Ἀαρών, νὰ εἶπουν ὁπωσδήποτε εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς συνέταξεν αὐτοῖς πρὸς Φαραὼ πρὸς τὸν Φαραὼ τὸν βασιλέα Αἰγύπτου, νὰ Αἰγύπτου, νὰ ἀφήσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν βασιλέα Αἰγύπτου, ὥστε ἀφήσῃ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ Αἴγυπτον. ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου. 6,14 Καὶ οὗτοι ἀρχηγοὶ οἴκων 14 Οἱ ἀρχηγοὶ δὲ τῶν ἰσραηλιτικῶν 14 Αὐτοὶ ἦσαν οἰ ἀρχηγοὶ τῶν πατριαρχικῶν οἰκογενειῶν τῶν πατριῶν αὐτῶν. Υἱοὶ Ρουβὴν οἰκογενειῶν κατὰ τὰς φυλὰς αὐτῶν ἦσαν Ἰσραηλιτῶν. Οἱ υἱοὶ τοῦ Ρουβήν, τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ τοῦ Ἰακὼβ πρωτοτόκου Ἰσραήλ. Ἐνὼχ καὶ Υἱοὶ τοῦ Ρουβὴν τοῦ πρωτοτόκου Ἰακὼβ ἦσαν ἦσαν ὁ Ἐνὼχ καὶ ὁ Φαλλούς, ὁ Ἀσρὼν καὶ ὁ Χαρμεί. Αὐτὴ ἦτο ἡ Φαλλούς, Ἀσρὼν καὶ Χαρμεί ὁ Ἐνώχ, ὁ Φαλλούς, ὁ Ἀσρὼν καὶ ὁ Χαρμεί. πατριαρχικὴ οἰκογένεια τοῦ Ρουβήν. αὕτη ἡ συγγένεια Ρουβήν. Αὐταὶ ἦσαν αἱ οἰκογένειαι τοῦ Ρουβήν. 6,15 Καὶ υἱοὶ Συμεών Ἰεμουὴλ 15 Υἱοὶ τοῦ Συμεὼν ἦσαν ὁ Ἰεμουήλ, ὁ 15 Οἱ υἱοὶ τοῦ Συμεὼν ἦσαν ὁ Ἰεμουὴλ καὶ ὁ Ἰαμεὶν καὶ ὁ Ἀὼδ καὶ καὶ Ἰαμεὶτ καὶ Ἀὼδ καὶ Ἰαχεὶν Ἰαμείν, ὁ Ἀώδ, ὁ Ἰαχείν, ὁ Σαὰρ καὶ ὁ Σαοὺλ ὁ Ἰαχεὶν καὶ ὁ Σαὰρ καὶ ὁ Σαούλ, ὁ υἱὸς τῆς Χαναναίας γυναικὸς καὶ Σαὰρ καὶ Σαοὺλ ὁ ἐκ τῆς ὁ γεννηθεὶς ἀπὸ Φοίνισσαν γυναῖκα. Αὐταὶ ἀπὸ τὴν Φοινίκην. Αὐτοὶ ἦσαν οἰ ἀπόγονοι τοῦ Συμεὼν κατὰ Φοινίσσης αὖται αἱ πατριαὶ τῶν ἦσαν αἱ πατριαρχικαὶ οἰκογένειαι τῶν υἱῶν οἰκογενείας. υἱῶν Συμεών. τοῦ Συμεών. 6,16 Καὶ ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν 16 Αὐτὰ δὲ εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ 16 Τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Λευΐ μὲ τοὺς ἀπογόνους των ἦσαν υἱῶν Λευὶ κατὰ συγγενείας Λευῒ κατὰ τὰς μεγάλας οἰκογενείας των αὐτά Ὁ Γεδσών, ὁ Καὰθ καὶ ὁ Μεραρεί. Ἔζησε δὲ ὁ Λευΐ ἑκατὸν αὐτῶν Γεδσών, Καὰθ καὶ Γεδσών, Καάθ, καὶ Μεραρεί ἔζησε δὲ ὁ Λευῒ τριάντα ἑπτὰ χρόνια. Μεραρεί καὶ τὰ ἔτη τῆς ζωῆς ἑκατὸν τριάκοντα ἑπτὰ ἔτη. Λευὶ ἑκατὸν τριακονταεπτά. 6,17 Καὶ οὗτοι υἱοὶ Γεδσών 17 Οἱ υἱοὶ τοῦ Γεδσὼν ἦσαν ὁ Λοβενεὶ καὶ 17 Καὶ αὐτοὶ ἦσαν οἰ υἱοὶ τοῦ Γεδσών: Ὁ Λοβενεὶ καὶ ὁ Σεμεεὶ μὲ Λοβενεὶ καὶ Σεμεεί, οἴκοι Σεμεεί, ἀρχηγὸς ὁ καθένας καὶ γενάρχης τὴν πατριαρχικὴν οἰκογένειάν του ὁ καθένας. 30/229

31 πατριᾶς αὐτῶν. πατριαρχικῆς οἰκογενείας. 6,18 Καὶ υἱοὶ Καάθ Ἀμβρὰμ καὶ 18 Οἱ υἱοὶ τοῦ Καὰθ ἦσαν ὁ Ἀμβράμ, ὁ 18 Οἱ υἱοὶ τοῦ Καὰθ ἦσαν ὁ Ἀμβρὰμ καὶ ὁ Ἰσσαάρ, ὁ Χεβρὼν καὶ ὀ Ἰσαάρ, Χεβρὼν καὶ Ὀζειήλ καὶ Ἰσσαάρ, ὁ Χεβρὼν καὶ ὁ Ὀζειήλ. Εζησε δὲ ὁ Ὀζειήλ. Ὁ Καὰθ ἔζησεν ἑκατὸν τριάντα τρία χρόνια. τὰ ἔτη τῆς ζωῆς Καὰθ ἑκατὸν Καὰθ ἑκατὸν τριάκοντα τρία ἔτη. τριακοντατρία ἔτη. 6,19 Καὶ υἱοὶ Μεραρεί Μοολεὶ 19 Υἱοὶ τοῦ Μεραρεὶ ἦσαν ὁ Μοολεὶ καὶ ὁ 19 Οἱ υἱοὶ τοῦ Μεραρεὶ ἦσαν ὁ Μοολεὶ καὶ ὁ Ὀμουσεί. Αὐταὶ αἱ καὶ Ὁμουσεί. Οὗτοι οἱ οἴκοι Ὁμουσεί. Αὐταὶ ἦσαν αἱ μεγάλαι οἰκογένειαι οἰκογένειαι ἀποτελοῦσαν τὴν φυλὴν τοῦ Λευΐ κατὰ τὰς πατριῶν Λευὶ κατὰ συγγενείας τῆς φυλῆς Λευῒ κατὰ τὰς συγγενείας αὐτῶν. συγγενείας των. αὐτῶν. 6,20 Καὶ ἔλαβεν Ἀμβρὰμ τὴν 20 Ὁ Ἁμβρὰμ ἔλαβεν ὡς σύζυγον τὴν 20 Ἐπῆρε δὲ ὁ Ἀμβρὰμ ὡς γυναῖκα του τὴν Ἰωχαβέδ, τὴν κόρην Ἰωχαβὲδ θυγατέρα τοῦ Ἰωχαβέδ, θυγατέρα τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ πατρός τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ πατρός του, (τοῦτο ἀπηγορεύθη κατόπιν, ὄταν ἀδελφοῦ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ του, καὶ ἀπέκτησεν υἱὸν τὸν Ἀαρών, τὸν ἐδόθη ὁ Μωσαϊκὸς Νόμος) καὶ τοῦ ἐγέννησεν ἐκείνη τὸν Ἀαρών, ἑαυτῷ εἰς γυναῖκα, καὶ Μωϋσῆν καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν Μαριάμ. τὸν Μωϋσῆν καὶ τὴν ἀδελφήν των Μαριάμ. Ἔζησε δὲ ὁ Ἀμβρὰμ ἐγέννησεν αὐτῷ τόν τε Ἀαρὼν Ἔζησε δὲ ὁ Ἁμβράμ ἑκατὸν τριάκοντα δύο ἑκατὸν τριάντα δύο χρόνια. καὶ τὸν Μωυσῆν καὶ Μαριὰμ ἔτη. τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν τὰ δὲ ἔτη τῆς ζωῆς Ἀμβράμ ἑκατὸν τριακονταδύο ἔτη. 6,21 Καὶ υἱοὶ Ἰσσαάρ Κορέ καὶ 21 Υἱοὶ τοῦ Ἰσσαὰρ ἦσαν ὁ Κορέ, ὁ Ναφὲκ καὶ ὁ 21 Οἱ υἱοὶ τοῦ Ἰσσαὰρ ἦσαν ὁ Κορέ καὶ ὁ Ναφὲκ καὶ ὁ Ζεχρεῖ. Ναφὲκ καὶ Ζεχρεί. Ζεχρεί. 6,22 Καὶ υἱοὶ Ὀζειήλ Μισαὴλ 22 Υἱοὶ τοῦ Ὀζειήλ ἦσαν ὁ Μισαήλ, ὁ Ἐλισαφὰν 22 Οἱ υἱοὶ τοῦ Ὀζειὴλ ἦσαν ὁ Μισαὴλ καὶ ὁ Ἐλισαφὰν καὶ ὁ καὶ Ἐλισαφὰν καὶ Σεγρεί. καὶ ὁ Σεγρεί. Σεγρεί. 6,23 Ἔλαβε δὲ Ἀαρὼν τὴν 23 Ὁ Ἀαρὼν ἔλαβεν ὡς σύζυγον τὴν Ἐλισαβέθ, 23 Ὁ δὲ Ἀαρὼν ἐπῆρεν ὠς γυναῖκα του τὴν Ἐλισαβέθ, τὴν Ἐλισαβὲθ θυγατέρα Ἀμειναδάβ θυγατέρα τοῦ Ἀμειναδὰβ καὶ ἀδελφὴν τοῦ κόρην τοῦ Ἀμειναδὰβ καὶ ἀδελφὴν τοῦ Ναασσών. Αὐτὴ τοῦ ἀδελφὴν Ναασσὼν αὐτῷ Ναασσών. Ἀπέκτησε δὲ ἀπὸ αὐτὴν υἱοὺς τὸν ἐγέννησε τὸν Ναδὰβ καὶ τὸν Ἀβιοὺδ καὶ τὸν Ἐλεάζαρ καὶ τὸν γυναῖκα, καὶ ἔτεκεν αὐτῷ τόν τε Ναδάδ, τὸν Ἀβιούδ, τὸν Ἐλεάζαρ καὶ τὸν Ἰθάμαρ. Ναδὰβ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ τὸν Ἰθάμαρ. 31/229

32 Ἐλεάζαρ καὶ Ἰθάμαρ. 6,24 Υἱοὶ δὲ Κορέ Ἀσεὶρ καὶ 24 Υἱοὶ τοῦ Κορὲ ἦσαν ὁ Ἀσείρ, ὁ Ἑλκανὰ καὶ ὁ 24 Οἱ υἱοὶ τοῦ Κορέ ἦσαν ὁ Ἀσεὶρ καὶ ὁ Ἐλκανὰ καὶ ὁ Ἀβιάσαφ. Ἑλκανὰ καὶ Ἀβιάσαφ αὖται αἱ Ἀβιάσαφ. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ ἀπόγονοι τοῦ Κορέ. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ ἀπόγονοι τοῦ Κορέ, οἱ Κορεΐται. γενέσεις Κορέ. 6,25 Καὶ Ἐλεάζαρ ὁ τοῦ Ἀαρὼν 25 Ὁ Ἐλεάζαρ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀαρὼν ἐπῆρεν ὡς 25 Ὁ δὲ Ἐλεάζαρ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀαρών, ἐπῆρεν ὡς γυναῖκα του ἔλαβε θυγατέρων Φουτιὴλ σύζυγον μίαν ἀπὸ τὰς θυγατέρας τοῦ Φουτιὴλ μίαν ἀπὸ τὰς θυγατέρας τοῦ Φουτιὴλ καὶ ἐκείνη τοῦ αὐτῷ γυναῖκα, καὶ ἔτεκεν αὐτῷ καὶ ἀπέκτησεν ἀπὸ αὐτὴν υἱόν, τὸν Φινεές. ἐγέννησε τὸν Φινεές. Αὐτοὶ ἦσαν οἱ ἀρχηγοὶ τῶν τὸν Φινεές. Αὖται αἱ ἀρχαὶ Αὐταὶ εἶναι αἱ ἀρχαὶ τῶν μεγάλων λευϊτικῶν οἰκογενειῶν, ποὺ κατήγοντο ἀπὸ τὸν Λευΐ μὲ τὴν σειρὰν τῶν πατριᾶς Λευιτῶν κατὰ γενέσεις οἰκογενειῶν κατὰ τὰς γενέσεις αὐτῶν. ἀπογόνων των. αὐτῶν. 6,26 Οὗτος Ἀαρὼν καὶ Μωυσῆς, 26 Αὐτὸς εἶναι ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Μωϋσῆς, εἰς τοὺς 26 Αὐτὸς λοιπὸν εἶναι ὁ Ἀαρὼν καὶ αὐτὸς ὁ Μωϋσῆς, εἰς τοὺς οἷς εἶπεν αὐτοῖς ὁ Θεὸς ὁποίους εἶπεν ὁ Θεὸς νὰ βγάλουν τὸν ὁποίους εἶπεν ὁ Θεὸς νὰ βγάλουν τοὺς Ἰσραηλίτας, μὲ ὅλην ἐξαγαγεῖν τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ ἰσραηλιτικὸν λαόν, μὲ τὸν στρατὸν αὐτοῦ, ἀπὸ τὴν δύναμιν ποὺ διέθεταν, ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. γῆς Αἰγύπτου σὺν δυνάμει τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. αὐτῶν 6,27 οὗτοί εἰσιν οἱ διαλεγόμενοι 27 Αὐτοὶ ἦσαν ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ὡμίλησαν πρὸς 27 Αὐτοὶ ἦσαν οἰ ἄνθρωποι, ποὺ ὡμίλησαν εἰς τὸν Φαραώ, πρὸς Φαραὼ βασιλέα Αἰγύπτου τὸν Φαραὼ βασιλέα τῆς Αἰγύπτου καὶ ἔβγαλαν τὸν βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, καὶ ἔβγαλαν τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἐξήγαγον τοὺς υἱοὺς τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Αὐτὸς ἦτο ὁ Ἀαρὼν καὶ αὐτὸς ὁ Μωϋσῆς. Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου αὐτὸς Αὐτὸς ἦτο ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Μωϋσῆς. Ἀαρὼν καὶ Μωυσῆς. 6,28 Ἧ ἡμέρᾳ ἐλάλησε Κύριος 28 Κατὰ τὴν ἡμέραν, κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ Κύριος 28 Κατὰ τὴν ἡμέραν δὲ ἐκείνην, ποὺ ὁ Θεὸς ὡμίλησεν εἰς τὸν Μωυσῇ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ὡμίλησεν εἰς τὸν Μωϋσῆν εἰς τὴν Αἴγυπτον, Μωϋσῆν, ἐνῷ εὑρίσκετο εἰς τὴν Αἴγυπτον, 6,29 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 29 τοῦ εἶπεν <ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος. Ἐγὼ σοῦ δίδω 29 εἶπε πάλιν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Ἐγὼ εἶμαι ὁ μόνος Μωυσῆν λέγων ἐγὼ Κύριος ἐντολήν ἀνακοίνωσε εἰς τὸν Φαραὼ βασιλέα Κύριος. Νὰ διαβιβάσῃς εἰς τὸν Φαραώ, τὸν βασιλέα τῆς λάλησον πρὸς Φαραὼ βασιλέα τῆς Αἰγύπτου, ὅσα ἐγὼ θὰ σοῦ λέγω>. Αἰγύπτου, ὅλα ὅσα ἐγὼ σοῦ λέγω>. Αἰγύπτου ὅσα ἐγὼ λέγω πρὸς σέ. 32/229

33 6,30 Καὶ εἶπε Μωυσῆς ἐναντίον 30 Ὁ Μωϋσῆς εἶπεν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου <ἰδοὺ 30 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως ἐπανέλαβε καὶ πάλιν τοὺς δισταγμούς Κυρίου ἰδοὺ ἐγὼ ἰσχνόφωνός ἐγὼ ἔχω ἀδύνατον τὴν φωνὴν καὶ πῶς θὰ δώσῃ του καὶ εἶπεν εἰς τὸν Κύριον: <Τὸ βλέπεις ὅτι ἐγὼ δὲν εἶμαι εἰμι, καὶ πῶς εἰσακούσεταί μου προσοχὴν εἰς ἐμὲ καὶ θὰ μὲ ἀκούσῃ ὁ Φαραώ;> ἱκανὸς νὰ ὁμιλῶ. Πῶς λοιπὸν θὰ μὲ ἀκούσῃ ὁ Φαραώ;> Φαραώ; ΕΞΟΔΟΣ - 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 7,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Ο Κύριος εἶπεν εἰς τὸν Μωϋσῆν <ἰδοὺ σὲ Ο δὲ Κύριος, διὰ νὰ ἐνδυναμώσῃ τὸν δοῦλον του, εἶπεν εἰς τὸν Μωυσῆν λέγων ἰδοὺ δέδωκά σε καθιστῶ εἶδος θεοῦ, κύριον καὶ κριτὴν τοῦ Μωϋσῆν: <Μὴ ἀνησυχὴς δι αὐτό! Θὰ παρουσιασθῇς σὰν ἄλλος θεὸν Φαραώ, καὶ Ἀαρὼν ὁ Φαραώ, ὁ δὲ ἀδελφός σου ὁ Ἀαρὼν θὰ εἶναι θεὸς ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραώ. Ὁ δὲ Ἀαρών, ὁ ἀδελφός σου, θὰ ἀδελφός σου ἔσται σου αὐτὸς ποὺ θὰ ὁμιλῇ ἀντὶ σοῦ. εἶναι ὁ προφήτης σου. Θὰ ὁμιλῇ κατ ἐντολήν σου. προφήτης 7,2 σὺ δὲ λαλήσεις αὐτῷ πάντα, 2 Σὺ θὰ ἀνακοινώνῃς εἰς τὸν Ἀαρὼν ὅσα ἐγὼ 2 Σὺ μὲν θὰ εἰπῇς εἰς αὐτὸν ὃλα ὅσα σὲ διατάσσω, ὁ δὲ ἀδελφός ὅσα σοι ἐντέλλομαι, ὁ δὲ Ααρὼν θὰ διατάσσω, ὁ δὲ Ἀαρὼν ὁ ἀδελφός σου θὰ σου ὁ Ἀαρὼν θὰ τὰ διαβιβάσῃ εἰς τὸν Φαραώ, διὰ νὰ ἀφήσῃ νὰ ὁ ἀδελφός σου λαλήσει πρὸς λέγῃ αὐτὰ πρὸς τὸν Φαραώ, διὰ νὰ ἀφήσῃ φύγουν ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν χώραν του οἱ Ἰσραηλῖται. Φαραώ, ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν χώραν του. 7,3 Ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν 3 Σοῦ προαναγγέλλω ὅμως ὅτι ἐγὼ θὰ ἀφήσω 3 Σοῦ λέγω ὅμως ἐκ τῶν προτέρων, ὅτι θὰ ἐπιτρέψω νὰ καρδίαν Φαραὼ καὶ πληθυνῶ τὰ νὰ σκληρυνθῇ διὰ τὰς κακίας του ἡ καρδία σκληρυνθῇ ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ λὸγὼ τῆς κακῆς τοῦ διαθέσεως σημεῖά μου καὶ τὰ τέρατα ἐν γῇ τοῦ Φαραώ, θὰ κάμω δὲ πάρα πολλὰ σημεῖα καὶ θὰ κάμω πλῆθος ἀπὸ θαύματα, τέρατα καὶ σημεῖα εἰς τὴν Αἰγύπτῳ. καὶ θαύματα πρὸς τιμωρίαν του εἰς τὴν χώραν Αἴγυπτον. τῆς Αἰγύπτου. 7,4 Καὶ οὐκ εἰσακούσεται ὑμῶν 4 Παρ' ὅλα αὐτὰ δὲν θὰ ὑπακούσῃ εἰς σᾶς ὁ 4 Καὶ ὅμως δὲν θὰ σᾶς ἀκούσῃ ὁ Φαραώ. Θὰ βάλω λοιπὸν ἐγὼ Φαραώ καὶ ἐπιβαλῶ τὴν χεῖρά Φαραώ. Τότε θὰ ἀπλώσω τὴν παντοδύναμον τὸ παντοδύναμον χέρι μου ἐπάνω εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ θὰ μου ἐπ' Αἴγυπτον καὶ ἐξάξω σὺν χεῖρα μου καὶ θὰ ἐπιφέρω μεγάλην τιμωρίαν βγάλω μὲ τὴν δύναμίν μου τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ δυνάμει μου τὸν λαόν μου τοὺς εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ θὰ βγάλω ἀπὸ ἐκεῖ τὸν τὴν χώραν αὐτὴν μὲ μεγάλην καὶ δικαίαν τιμωρίαν τῶν 33/229

34 υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου στρατόν μου καὶ τὸν λαόν μου, ὅλους τοὺς Αἰγυπτίων. σὺν ἐκδικήσει μεγάλῃ, Ἰσραηλίτας. 7,5 καὶ γνώσονται πάντες οἱ 5 Καὶ θὰ μάθουν ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ 5 Θὰ μάθουν τότε ὃλοι οἱ Αἰγύπτιοι, ὅτι εἶμαι ἐγὼ ὁ Κύριος, ποὺ Αἰγυπτιοι, ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος εἶμαι ὁ παντοδύναμος Κύριος, ὁ ὁποῖος ἀπλώνω τὸ παντοδύναμον χέρι μου εἰς τὴν Αἴγυπτον. Καὶ θὰ ἐκτείνων τὴν χεῖρά μου ἐπ' ἐξέτεινα τὴν ἀκατανίκητον δεξιάν μου βγάλω ὁπωσδήποτε μέσα ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους τοὺς Αἴγυπτον, καὶ ἐξάξω τοὺς υἱοὺς ἐναντίον των καὶ ἔβγαλα τοὺς Ἰσραηλίτας ἐκ Ἰσραηλίτας>. Ἰσραὴλ ἐκ μέσου αὐτῶν. μέσου αὐτῶν>. 7,6 Ἐποίησε δὲ Μωυσῆς καὶ 6 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν, ὅπως τοὺς 6 Χωρὶς καμμίαν ἀντίρρησιν πλέον ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν Ἀαρὼν καθάπερ ἐνετείλατο εἶχε διατάξει ὁ Θεός. Ετσι ἀκριβῶς ἔκαμαν. ἔκαμαν ὅ,τι ἀκριβῶς τοὺς παρήγγειλεν ὁ Κύριος. Ἔτσι ἔκαμαν. αὐτοῖς Κύριος, οὕτως ἐποίησαν. 7,7 Μωυσῆς δὲ ἦν ἐτῶν 7 Ἦτο δὲ τότε ὁ Μωϋσῆς ὀγδοήκοντα ἐτῶν, ὁ 7 Τότε δὲ ποὺ παρουσιάσθησαν καὶ ὡμίλησαν πρὸς τὸν Φαραώ, ὀγδοήκοντα, Ἀαρὼν δὲ ὁ δὲ ἀδελφός του Ἀαρὼν ὀγδοήκοντα τριῶν, ὁ Μωϋσῆς ἦτο ὀγδόντα ἐτῶν, ἐνῷ ὁ ἀδελφός του ὁ Ἀαρὼν ἦτο ἀδελφὸς αὐτοῦ ἐτῶν ὅταν ὁ Θεὸς τοὺς ἔδωσε τὴν ἐντολὴν νὰ ὀγδόντα τριῶν ἐτῶν. ὀγδοηκοντατριῶν, ἡνίκα ὁμιλήσουν πρὸς τὸν Φαραώ. ἐλάλησε πρὸς Φαραώ. 7,8 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 8 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 8 Καὶ ὡμίλησε πάλιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν λέγων Ἀαρών καὶ εἶπε: 7,9 καὶ ἐὰν λαλήσῃ πρὸς ὑμᾶς 9 <ἐὰν ὁ Φαραὼ σᾶς εἴπῃ, δόστε μου ἕνα 9 <Ἐὰν ὁ Φαραὼ σᾶς εἰπῇ: <Κάνετε ἐμπρός μου ἕνα θαῦμα ἢ ἕνα Φαραὼ λέγων δότε ἡμῖν σημεῖον ἢ κάμετε ἕνα θαῦμα, διὰ νὰ πιστεύσω ἔκτακτον σημεῖον, ποὺ νὰ φανερώνῃ τὴν ἀποστολήν σας>, τότε σημεῖον ἢ τέρας, καὶ ἐρεῖς ὅτι σᾶς στέλλει ὁ Θεός, θὰ εἴπῃς εἰς τὸν σύ, Μωϋσῆ, θὰ εἰπῇς εἰς τὸν Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου <πάρε Ἀαρὼν τῷ ἀδελφῷ σου λάβε τὴν Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου πάρε τὴν ράδδον αὐτὸ τὸ ραβδὶ καὶ νὰ τὸ ρίξῃς κάτω ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ καὶ ράβδον καὶ ρίψον ἐπὶ τὴν γῆν μου καὶ ρίψε αὐτὴν κατὰ γῆς ἐνώπιον τοῦ ἐμπρὸς εἰς τοὺς αὐλικούς του>. Θὰ γίνῃ ἀμέσως φίδι μεγάλο καὶ ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ καὶ τρομερό>. τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, καὶ θὰ γίνῃ μέγας ὄφις>. ἔσται δράκων. 7,10 Εἰσῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 10 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν παρουσιάσθησαν 10 Ἐνεφανίσθη λοιπὸν ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὴν Ἀαρὼν ἐναντίον Φαραὼ καὶ τῶν ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ ἀκολουθίαν του ὁ Μωϋσῆς με τὸν Ἀαρὼν καὶ ἔκαμαν, ὅπως 34/229

35 θεραπόντων αὐτοῦ καὶ καὶ ἔκαμαν, ὅπως τοὺς εἶχε δώσει ἐντολὴν ὁ ἀκριβῶς τοὺς διέταξεν ὁ Κύριος. Καὶ ἔρριξε τὸ ραβδὶ ὁ Ἀαρὼν ἐποίησαν οὕτως, καθάπερ Κύριος. Ερριψεν ὁ Ἀαρὼν τὴν ράβδον ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραὼ καὶ ἐμπρὸς εἰς τοὺς αὐλικούς του καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς Κύριος καὶ ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν αὐλικῶν του καὶ ἀμέσως τὸ ραβδὶ ἔγινε φίδι μεγάλο καὶ τρομερό. ἔρριψεν Ἀαρὼν τὴν ράβδον αὐτὴ ἔγινε μεγάλος ὄφις. ἐναντίον Φαραώ, καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, καὶ ἐγένετο δράκων. 7,11 Συνεκάλεσε δὲ Φαραὼ τοὺς 11 Δύσπιστος ὁ Φαραὼ διὰ τὴν θείαν 11 Ὁ Φαραὼ ὅμως δέν ἐπείσθη ὅτι τοὺς ἔστελλεν ὁ Θεός. Διὰ σοφιστὰς Αἰγύπτου καὶ τοὺς ἀποστολὴν τοῦ Μωϋσῆ καὶ Ἀαρὼν τοῦτο ἐκάλεσεν ὅλους μαζὶ τοὺς σοφοὺς καὶ θαυματοποιοὺς τῆς φαρμακούς, καὶ ἐποίησαν καὶ οἱ προσεκάλεσε τοὺς μάντεις καὶ τοὺς μάγους Αἰγύπτου, εἰς τοὺς ὁποίους ἐφαντάσθη ὅτι ἐμαθήτευσεν ὁ ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς τῆς Αἰγύπτου. Αὐτοί, μάγοι καὶ ἐξορκισταὶ Μωϋσῆς. Μὲ τὰς μαγικάς των δὲ δυνάμεις οἱ Αἰγύπτιοι φαρμακείαις αὐτῶν ὠσαύτως. τῶν Αἰγυπτίων, ἔκαμαν τὸ ἴδιο μὲ τὰς μαγείας ἐξορκισταὶ ἔκαμαν καὶ αὐτοὶ τὸ ἴδιο θαῦμα. των. 7,12 Καὶ ἔρριψαν ἕκαστος τὴν 12 Ἔρριψαν δηλαδὴ ὁ καθένας τὴν ράβδον του 12 Ἔρριξε καθένας τὸ ραβδί του κατὰ γῆς καὶ ἔγιναν τὰ ραβδιὰ ράβδον αὐτῶν, καὶ ἐγένοντο καὶ ἔγιναν ὅλαι μεγάλοι ὄφεις. Ἀλλὰ ἡ ράβδος φίδια τρομερά. Ὁ θρίαμβός των ὅμως ἦτο προσωρινός. Διότι τὸ δράκοντες καὶ κατέπιεν ἡ τοῦ Ἀαρών, ποὺ εἶχε γίνει ὄφις, κατέπιε τὰς φίδι ποὺ προῆλθεν ἀπὸ τὸ ραβδὶ τοῦ Ἀαρὼν κατεβρόχθισεν ράβδος ἡ Ἀαρὼν τὰς ἐκείνων ράβδους τῶν μάγων, αἱ ὁποῖαι ἐπίσης εἶχον ἀμέσως ὅλα τὰ ἄλλα φίδια. ράβδους. γίνει ὄφεις. 7,13 Καὶ κατίσχυσεν ἡ καρδιά 13 Ἐσκληρύνθη ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν 13 Ὁ Φαραὼ ὅμως δεν εἶχε καλὴν διάθεσιν καὶ ἐσκληρύνθη ἡ Φαραώ, καὶ οὐκ εἱσήκουσεν ὑπήκουσεν εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ Ἀαρών, διὰ νὰ καρδία του καὶ δὲν ἔδωσε σημασίαν εἰς ὅσα τοῦ εἶπαν, αὐτῶν, καθάπερ ἐνετείλατο κάμῃ ὅσα διὰ μέσου αὐτῶν διέταξεν ὁ Θεός. συμφώνως πρὸς τὰς ἐντολὰς ποὺ ἐπῆραν ἀπὸ τὸν Κύριον. αὐτοῖς Κύριος. 7,14 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 14 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ἡ καρδία 14 Εἶπε τότε ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Ἔγινε βαρειὰ καὶ Μωυσῆν βεβάρηται ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ ἔχει σκληρυνθῆ καὶ δὲν θέλει νὰ ἐσκληρύνθη ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραώ. Δὲν ἔχει τὴν διάθεσιν νὰ Φαραὼ τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι τὸν ἀφήσῃ ἐλεύθερον τὸν λαόν. ἀφήσῃ τὸν λαὸν νὰ φύγῃ. λαόν. 7,15 Βάδισον πρὸς Φαραὼ τὸ 15 Πήγαινε εἰς τὸν Φαραὼ τὸ πρωΐ. Εἶναι ἡ 15 Πήγαινε λοιπὸν τὸ πρωΐ νὰ ἰδῇς τὸν Φαραώ. Ἰδοὺ αὐτὸς θὰ 35/229

36 πρωΐ ἰδοὺ αὐτὸς ἐκπορεύεται στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποίαν ἐκεῖνος ἐξέρχεται, διὰ περιπατῇ δίπλα εἰς τὸν ποταμὸν Νεῖλον, ποὺ οἱ Αἰγύπτιοι τὸν ἐπὶ τὸ ὕδωρ, καὶ ἔσῃ συναντῶν νὰ μεταβῇ πρὸς τὸ ὕδωρ τοῦ Νείλου, θὰ τὸν θεωροῦν ἱερόν. Θὰ τὸν συναντήσῃς εἰς τὴν ὄχθην τοῦ ποταμοῦ. αὐτῷ ἐπὶ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ συναντήσῃς εἰς τὴν ὄχθην τοῦ ποταμοῦ, θὰ Νὰ κρατῇς δὲ εἰς τὸ χέρι σου καὶ τὸ ραβδί, ποὺ ἔγινε φίδι. καὶ τὴν ράβδον τὴν στραφεῖσαν πάρῃς εἰς τὸ χέρι σου τὴν ράβδον, ἡ ὁποία εἶχε εἰς ὄφιν λήψῃ ἐν τῇ χειρί σου. γίνει ὄφις, 7,16 Καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν 16 καὶ θὰ εἴπῃς πρὸς αὐτόν Κύριος ὁ Θεὸς τῶν 16 Καὶ θὰ τοῦ εἰπῇς χωρὶς καμμίαν εἰσαγωγὴν τὰ ἐξῆς: <Ὁ Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων Ἑβραίων μὲ ἀπέστειλε πρὸς σὲ διὰ νὰ σοῦ Κύριος, ὁ Θεός, ποὺ λατρεύουν οἱ Ἑβραῖοι, μὲ ἔχει στείλει πρὸς ἀπέσταλκέ με πρὸς σὲ λέγων εἴπω ἐκ μέρους του ἄφησε τὸν λαόν μου σὲ καὶ σοῦ εἶπα ἐκ μέρους του: <Ἄφησε τὸν λαόν μου, νὰ μὲ ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου, ἵνα ἐλεύθερον, διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ εἰς τὴν λατρεύσῃ εἰς τὴν ἔρημον>. Σὺ ὅμως μέχρι τώρα ἀρνεῖσαι μοι λατρεύσῃ ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ ἔρημον. Καὶ ἰδοὺ ὅτι σὺ μέχρι τῆς ὥρας αὐτῆς ἐπιμόνως νὰ ἀκούσῃς. ἰδοὺ οὐκ εἱσήκουσας ἕως τούτου. δὲν ὑπήκουσες. 7,17 Τάδε λέγει Κύριος ἐν τούτῳ 17 Διὰ τοῦτο τάδε λέγει Κύριος Μὲ τὸ 17 Τώρα λοιπόν, αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Μὲ τὸ θαῦμα ποὺ θὰ ἰδῇς, γνώσῃ ὅτι ἐγὼ Κύριος ἰδοὺ ἐγὼ σημεῖον, ποὺ θὰ ἐπακολουθήσῃ, θὰ μάθῃς ὅτι θὰ καταλάβῃς ὅτι ἐγὼ καὶ μόνον ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος. Ἰδοὺ ἐγὼ τύπτω τῇ ράβδῳ τῇ ἐν τῇ χειρί ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος. Ἰδοὺ ἐγὼ κτυπῶ μὲ τὴν θὰ κτυπήσω μὲ τὸ ραβδί, ποὺ ἔχω εἰς τὸ χέρι μου, τὸ νερὸ τοῦ μου ἐπὶ τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ράβδον, ποὺ κρατῶ εἰς τὸ χέρι μου, τὸ ὕδωρ ποταμοῦ καὶ θὰ γίνῃ ἀμέσως αὐτὸ αἷμα. ποταμῷ, καὶ μεταβαλεῖ εἰς αἷμα τοῦ ποταμοῦ, καὶ αὐτὸ θὰ μεταβληθῇ εἰς αἷμα. 7,18 καὶ οἱ ἰχθύες οἱ ἐν τῷ 18 Οἱ ἰχθύες τοῦ ποταμοῦ θὰ ψοφήσουν, ὁ 18 Τὰ δὲ ψάρια ποὺ εὑρίσκονται εἰς τὸ ποτάμι θὰ ψοφήσουν. Ὁ ποταμῷ τελευτήσουσι, καὶ ποταμὸς θὰ βρωμήσῃ καὶ δὲν θὰ ἠμποροῦν οἱ Νεῖλος ποὺ τὸν θεωρεῖτε πηγὴν ζωῆς, θὰ γίνῃ βρωμερὸς καὶ δὲν ἐποζέσει ὁ ποταμός, καὶ οὐ Αἰγύπτιοι νὰ πίνουν νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμόν>. θὰ ἠμπορῇ πλέον κανεὶς Αἰγύπτιος νὰ πίνῃ ἀπὸ τὰ νερὰ τοῦ δυνήσονται οἱ Αἰγύπτιοι πιεῖν ποταμοῦ>. ὕδωρ ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ. 7,19 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 19 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 19 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωῦσῆν: <Αὐτὰ θὰ εἰπῇς εἰς τὸν Μωυσῆν εἰπὸν Ἀαρὼν τῷ <εἰπὲ εἰς τὸν ἀδελφόν σου, τὸν Ἀαρών Πάρε Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου: <Πάρε τὸ ραβδί σου εἰς τὸ χέρι σου καὶ ἀδελφῷ σου λάβε τὴν ράβδον εἰς τὸ χέρι σου τὴν ράβδον σου, ἄπλωσε τὸ ἅπλωσε τὸ χέρι σου εἰς τὰ νερὰ τῆς Αἴγυπτου εἰς τοὺς σου ἐν τῇ χειρί σου καὶ ἔκτεινον χέρι σου πρὸς ὅλα τὰ ὕδατα τῆς Αἰγύπτου, εἰς ποταμούς των, τὰ κανάλια των, τὰ στάσιμα νερά των καὶ τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὰ ὕδατα τοὺς ποταμούς της, εἰς τὰς διώρυγας καὶ τὰ ὁπουδήποτε ὑπάρχει συγκεντρωμένον ἰδικόν των νερό>. 36/229

37 Αἰγύπτου καὶ ἐπὶ τοὺς ποταμοὺς ἕλη της καὶ γενικῶς εἰς κάθε σημεῖον, ὅπου Ἀμέσως ὅλα τὰ νερὰ θὰ γίνουν αἷμα. Εἰς κάθε περιοχὴν τῆς αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰς διώρυγας ὑπάρχει συγκεντρωμένον νερό, καὶ θὰ Αἰγύπτου θὰ ἰδοῦν ὅτι τὸ νερὸ ἔγινεν αἷμα ἀκόμη καὶ αὐτὸ ποὺ αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἕλῃ αὐτῶν καὶ μεταβληθοῦν τὰ ὕδατα αὐτὰ εἰς αἷμα. Θὰ γίνῃ ἦτο μέσα εἰς δοχεῖα ξύλινα καὶ πέτρινα>. πᾶν συνεστηκὸς ὕδωρ αὐτῶν καὶ αἷμα εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον καὶ αὐτὸ ἀκόμη ἔσται αἷμα. Καὶ ἐγένετο αἷμα ἐν τὸ ὕδωρ, ποὺ ὑπάρχει μέσα εἰς τὰ ξύλινα καὶ πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἔν τὲ τοῖς τὰ λίθινα δοχεῖα>. ξύλοις καὶ ἐν τοῖς λίθοις. 7,20 Καὶ ἐποίησαν οὕτως 20 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν, ὅπως 20 Καὶ ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν ἀμέσως ὅπως ἀκριβῶς Μωυσῆς καὶ Ἀαρών καθάπερ ἀκριβῶς τοὺς εἶχε διατάξει ὁ Κύριος ὕψωσε τοὺς διέταξεν ὁ Κύριος. Καὶ ἐσήκωσεν ὁ Ἀαρὼν τὸ ραβδί του καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς Κύριος καὶ δηλαδὴ τὴν ράβδον του ὁ Ἀαρών, ἐκτύπησε τὸ ἐκτύπησε τὸ νερὸ τοῦ ποταμοῦ ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τοῦ Φαραὼ ἐπάρας τῇ ράβδῳ αὐτοῦ ἐπάταξε ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ καὶ τῆς ἀκολουθίας του. Τὴν ἰδίαν στιγμὴν ὅλο τὸ νερὸ τοῦ τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ποταμῷ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν του καὶ μετέβαλεν ὅλον ποταμοῦ μετεβλήθη καὶ ἔγινεν αἷμα. ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐναντίον τὸ ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ εἰς αἷμα. τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ μετέβαλε πᾶν τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ποταμῷ εἰς αἷμα. 7,21 Καὶ οἱ ἰχθύες οἱ ἐν τῷ 21 Οἱ ἰχθύες τοῦ ποταμοῦ ἐψόφησαν, 21 Τὰ δὲ ψάρια, ποὺ ἦσαν εἰς τὸ ποτάμι, ἐψόφησαν. Ὁ Νεῖλος ποταμῷ ἐτελεύτησαν, καὶ ἐβρώμησεν ὅλος ὁ ποταμὸς καὶ οἱ Αἰγύπτιοι ἐβρώμησε καὶ δὲν ἠμποροῦσαν οἱ Αἰγύπτιοι νὰ πίνουν ἀπὸ τὰ ἐπώζεσεν ὁ ποταμός, καὶ οὐκ δὲν ἠμποροῦσαν νὰ πίουν νερὸ ἐκ τοῦ νερὰ τοῦ ποταμοῦ. Τὸ δὲ αἷμα ὑπῆρχεν εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς ἠδύναντο οἱ Αἰγύπτιοι πιεῖν ποταμοῦ. Τὸ αἷμα ἦτο εἰς ὅλα τὰ νερὰ τῆς Αἰγύπτου. ὕδωρ ἐκ τοῦ ποταμοῦ, καὶ ἦν τὸ Αἰγύπτου. αἷμα ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου. 7,22 Ἐποίησαν δὲ ὠσαύτως καὶ οἱ 22 Ἀλλὰ καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων ἔκαμαν 22 Ὅμως καὶ οἱ μάγοι καὶ θαυματοποιοὶ τῶν Αἰγυπτίων ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς τὸ ἴδιο μὲ τὰς μαγείας των. Ἡ καρδία τοῦ ἠμπόρεσαν καὶ ἔκαμαν μὲ τὰς μαγείας των τὸ ἴδιο. Κατόπιν φαρμακείαις αὐτῶν καὶ Φαραὼ ἐσκληρύνθη καὶ δὲν ὑπήκουσεν εἰς αὐτοῦ ἐσκληρύνθη ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἐδέχθη νὰ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία Φαραώ, τὸν Μωϋσῆν καὶ Ἀαρών, εἰς ὅσα δηλαδὴ εἶχε ἀκούσῃ τὸ αἴτημά των, ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπεν ὁ Κύριος. καὶ οὐκ εἱσήκουσεν αὐτῶν, διατάξει ὁ Κύριος. 37/229

38 καθάπερ εἶπε Κύριος. 7,23 Ἐπιστραφεὶς δὲ Φαραὼ 23 Ὁ Φαραὼ ἐπέστρεψεν ἐσκληρυμμένος εἰς 23 Καὶ ἐπέστρεψεν ὁ Φαραὼ εἰς τὰ ἀνάκτορά του καὶ δεν ἔδωσε εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ καὶ τὰ ἀνάκτορά του καὶ δὲν ἐσκέπτετο πλέον τὸ καμμίαν προσοχὴν οὔτε καὶ μετὰ ἀπὸ τὸ θαῦμα. οὐκ ἐπέστησε τὸν νοῦν αὐτοῦ ζήτημα αὐτό, τὸ νὰ ἀφήσῃ δηλαδὴ ἐλευθέρους οὐδὲ ἐπὶ τούτῳ. τοὺς Ἰσραηλίτας, οὔτε καὶ κοτόπιν ἀπὸ αὐτὸ τὸ θαῦμα. 7,24 Ὤρυξαν δὲ πάντες οἱ 24 Ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ἐν τῷ μεταξὺ ἔσκαψαν 24 Τότε ὃλοι οἱ Αἰγύπτιοι ἔσκαψαν καὶ ἄνοιξαν λάκκους γύρω Αἰγύπτιοι κύκλῳ τοῦ ποταμοῦ λάκκους καὶ ἤνοιξαν φρέατα γύρω ἀπὸ τὸν ἀπὸ τὰς ὅχθας τοῦ ποταμοῦ, διὰ νὰ εὕρουν νερὸ νὰ πίουν, διότι ὥστε πιεῖν ὕδωρ, καὶ οὐκ Νεῖλον ποταμόν, διὰ νὰ εὔρουν πόσιμον ὕδωρ, δὲν ἠμποροῦσαν νὰ πίνουν ἀπὸ τὰ νερὰ τοῦ Νείλου. ἠδύναντο πιεῖν ὕδωρ ἀπὸ τοῦ ἐπειδὴ δὲν ἠμποροῦσαν νὰ πίουν ὕδωρ ἀπὸ ποταμοῦ. τὸν ποταμόν. 7,25 Καὶ ἀνεπληρώθησαν ἑπτὰ 25 Ἐπέρασαν ἑπτὰ ἡμέραι ἀπὸ τὴν ἡμέραν 25 Καὶ συνεπληρώθησαν ἑπτὰ ἡμέραι, ἀπὸ τότε ποὺ ἐκτύπησεν ἡμέραι μετὰ τὸ πατάξαι Κύριον ποὺ ἐκτύπησεν ὁ Κύριος τὸν ποταμὸν καὶ ὁ Κύριος τὸν ποταμὸν καὶ ἔγιναν τὰ νερὰ τοῦ αἷμα. τὸν ποταμόν. μετέβαλε τὰ ὕδατά του εἰς αἷμα. 7,26 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 26 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 26 Εἶπε τότε ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Πήγαινε εἰς τὸν Φαραὼ Μωυσῆν εἴσελθε πρὸς Φαραὼ <πήγαινε εἰς τὸν Φαραὼ καὶ εἰπέ του Αὐτὰ καὶ νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος Ἄφησε ἐλεύθερον τὸν καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν τάδε λέγει διατάσσει ὁ Κύριος. Ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου νὰ βγῇ εἰς τὴν ἔρημον καὶ νὰ μοῦ προσφέρῃ θυσίας. Κύριος ἐξαπόστειλον τὸν λαόν λαόν μου διὰ νὰ μὲ λατρεύσῃ εἰς τὴν ἔρημον. μου, ἵνα μοι λατρεύσωσιν 7,27 εἰ δὲ μὴ βούλει σὺ 27 Ἐὰν δὲ καὶ δὲν θελήσῃς νὰ τὸν ἀφήσῃς 27 Ἐὰν δὲν συγκατατεθῇς νὰ τοὺς ἀφήσῃς νὰ φύγουν, νὰ ἐξαποστεῖλαι, ἰδοὺ ἐγὼ τύπτῳ ἐλεύθερον, ἰδοὺ ἐγὼ πλήττω ὅλην τὴν χώραν ἠξεύρῃς ὅτι θὰ κτυπήσω ἀπ ἄκρου εἰς ἄκρον τὴν χώραν σου μὲ πάντα τὰ ὅριά σου τοῖς σου ἀπὸ τὰ ὅριά της καὶ ἐντεῦθεν διὰ βατράχους. βατράχοις. βατράχων. 7,28 Καὶ ἐξερεύξεται ὁ ποταμὸς 28 Ὁ Νεῖλος ποταμὸς θὰ βγάλῃ βατράχους, οἱ 28 Τὸ ποτάμι σας, ὁ Νεῖλος, θὰ βγάλῃ βατράχους. Θὰ ἀνεβοῦν βατράχους, καὶ ἀναβάντες ὁποῖοι, ἀτελείωτα πλήθη, θὰ ἀνεβοῦν ἀπὸ καὶ θὰ ἐμβοῦν εἰς τὰ ἀνάκτορά σου καὶ εἰς τὰ ὑπνοδωμάτιά σου εἰσελεύσονται εἰς τοὺς οἴκους αὐτόν, θὰ εἰσέλθουν εἰς τὰ ἀνάκτορά σου, εἰς καὶ εἰς τὰ κρεββάτιά σου. Θὰ ἐμβοῦν καὶ εἰς τὰ σπίτια τῶν σου καὶ τὰ ταμιεῖα τῶν τὰ δωμάτια τοῦ ὕπνου σου, ἐπάνω εἰς τὰ ἀρχόντων καὶ αὐλικῶν σου καὶ ὅλου τοῦ λαοῦ σου, ἀκόμη καὶ 38/229

39 κοιτώνων σου καὶ ἐπὶ τῶν κρεββάτια σου, εἰς τὰ σπίτια τῶν αὐλικῶν σου ἐκεῖ ποὺ ζυμώνουν τὰ ψωμιά σου καὶ εἰς τοὺς φούρνους σου. κλινῶν σου καὶ ἐπὶ τοὺς οἴκους καὶ τοῦ λαοῦ σου, εἰς τὰ ζυμάρια τοῦ ἀλεύρου τῶν θεραπόντων σου καὶ τοῦ καὶ εἰς τοὺς φούρνους σου. λαοῦ σου καὶ ἐν τοῖς φυράμασί σου καὶ ἐν τοῖς κλιβάνοις σου 7,29 καὶ ἐπὶ σὲ καὶ ἐπὶ τοὺς 29 Θὰ ἀνεβοῦν ἐπάνω σου, ἐπάνω εἰς τοὺς 29 Οἱ βάτραχοι θὰ ἀνεβοῦν ἐπάνω εἰς σὲ τὸν ἴδιον, ἐπάνω εἰς θεράποντάς σου καὶ ἐπὶ τὸν αὐλικούς σου, θὰ ἀνεβοῦν ἐπάνω εἰς τοὺς τοὺς ἀξιωματούχους σου καὶ εἰς ὃλον τὸν λαόν σου. λαόν σου ἀναβήσονται οἱ κατοίκους τῆς Αἰγύπτου. βάτραχοι. ΕΞΟΔΟΣ - 8ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 8,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <εἰπὲ εἰς Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Δῶσε αὐτὴν τὴν ἐντολὴν εἰπὸν Ἀαρὼν τῷ ἀδελφῷ σου τὸν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρών Ἄπλωσε μὲ τὸ εἰς τὸν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρών: Ἄπλωσε μὲ τὸ χέρι σου τὸ ἔκτεινον τῇ χειρὶ τὴν ράβδον σου χέρι τὴν ράβδον σου εἰς τοὺς ποταμοὺς καὶ εἰς ραβδί σου πρὸς τοὺς ποταμοὺς καὶ τὰ κανάλια καὶ τὰ στάσιμα ἐπὶ τοὺς ποταμοὺς καὶ ἐπὶ τὰς τὰς διώρυγας καὶ εἰς τὰ ἕλη καὶ βγάλε ἀπὸ νερὰ καὶ βγάλε ἐπάνω ἀπὸ ἐκεῖ βατράχους εἰς τὴν χώραν>. διώρυγας καὶ ἐπὶ τὰ ἕλη καὶ ἐκεῖ βατράχους>. ἀνάγαγε τοὺς βατράχους. 8,2 Καὶ ἐξέτεινον Ἀαρὼν τὴν 2 Ὁ Ἀαρὼν ἐξέτεινε τὴν χεῖρα του μὲ τὴν 2 Ἐτέντωσε λοιπὸν ὁ Ἀαρὼν τὸ χέρι του εἰς τὰ νερὰ τῆς χεῖρα ἐπὶ τὰ ὕδατα Αἰγύπτου καὶ ράβδον εἰς τὰ ὕδατα τῆς Αἰγύπτου καὶ ἔβγαλε Αἰγύπτου καὶ ἔβγαλεν ἐπάνω εἰς τὴν γῆν τοὺς βατράχους. Οἱ ἀνήγηγε τοὺς βατράχους καὶ βατράχους. Ἀνέβησαν οἱ βάτραχοι ἀπὸ τὰ βάτραχοι ἐβγῆκαν καὶ ἐσκέπασαν τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. ἀνεβιβάσθη ὁ βάτραχος καὶ ὕδατα καὶ ἐσκέπασαν ὅλην τὴν χώραν τῆς ἐκάλυψε τὴν γῆν Αἰγύπτου. Αἰγύπτου. 8,3 Ἐποίησαν δὲ ὠσαύτως καὶ οἱ 3 Ἀλλὰ καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων ἔκαμαν 3 Τὸ ἴδιον ὅμως ἔκαμαν καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων μὲ τὰς ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς τὰ ἴδια μὲ τὰς μαγείας των καὶ ἔφεραν μαγικάς των δυνάμεις. Ἀνέβασαν καὶ αὐτοὶ βατράχους εἰς τὴν φαρμακείαις αὐτῶν καὶ βατράχους εἰς τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. χώραν τῆς Αἰγύπτου. 39/229

40 ἀνήγαγον τοὺς βατράχους ἐπὶ γῆν Αἰγύπτου. 8,4 Καὶ ἐκάλεσε Φαραὼ Μωυσῆν 3 Ἀλλὰ καὶ οἱ μάγοι τῶν Αἰγυπτίων ἔκαμαν 4 Τότε ὁ Φαραὼ ἠναγκάσθη καὶ ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν καὶ Ἀαρὼν καὶ εἶπεν εὔξασθε τὰ ἴδια μὲ τὰς μαγείας των καὶ ἔφεραν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε: <Προοευχηθῆτε δι ἐμὲ εἰς τὸν Κύριον καὶ περὶ ἐμοῦ πρὸς Κύριον, καὶ βατράχους εἰς τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. περιελέτω τοὺς βατράχους ἀπ' ἐμοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ ἐμοῦ λαοῦ, καὶ ἂς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ ἐμὲ καὶ τὸν λαόν μου τοὺς βατράχους. Σᾶς ὑπόσχομαι δὲ νὰ ἀφήσω ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν καὶ νὰ προσφέρουν θυσίας εἰς τὸν Κύριον>. ἐξαποστελῶ αὐτούς, καὶ θύσωσι τῷ Κυρίῳ. 8,5 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Φαραώ 5 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς, πρὸς τὸν Φαραώ <ὅρισέ 5 Καὶ ὁ Μωυσῆς, διὰ νὰ φανῇ ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ, τοῦ εἶπεν: τάξαι πρός με πότε εὔξομαι περὶ μου, πότε θέλεις νὰ προσευχηθῶ διὰ σέ, διὰ <Ὅρισέ μου σὺ ὁ ἴδιος, πότε ἀκριβῶς νὰ προσευχηθῶ διὰ σὲ καὶ σοῦ καὶ περὶ τῶν θεραπόντων τοὺς αὐλικοὺς καὶ τὸν λαόν σου, διὰ νὰ τοὺς αὐλικούς σου καὶ τὸν λαόν σου, ὥστε νὰ ἑξαφανίσῃ ὁ σου καὶ τοῦ λαοῦ σου ἀφανίσαι ἐξαφανίσῃ ὁ Θεὸς τοὺς βατράχους ἀπὸ σένα, Θεὸς τοὺς βατράχους ἀπὸ σὲ καὶ ἀπὸ τὸν λαόν σου καὶ ἀπὸ τὰ τοὺς βατράχους ἀπὸ σοῦ καὶ ἀπὸ τὸν λαόν σου καὶ ἀπὸ τὰς οἰκίας σας. Δὲν σπίτια σας. Δὲν θὰ μείνουν ἀλλοῦ παρὰ μόνον εἰς τὸν ἀπὸ τοῦ λαοῦ σου καὶ ἐκ τῶν θὰ μείνουν παρὰ μόνον εἰς τὸν Νεῖλον ποταμὸν Νεῖλον>. οἰκιῶν ὑμῶν, πλὴν ἐν τῷ ποταμόν>. ποταμῷ ὑπολειφθήσονται. 8,6 Ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὔριον. Εἶπεν 6 <Αὔριον>, ἀπήντησεν ὁ Φαραώ. Ὁ Μωϋσῆς 6 Ὁ Φαραὼ ἀπήντησεν ἀμέσως: <Αὔριον>. Τοῦ εἶπε λοιπὸν ὁ οὖν ὡς εἴρηκας, ἵνα εἰδῇς ὅτι εἶπε <θὰ κάμω, ὅπως μοῦ εἶπες, διὰ νὰ μάθῃς Μωυσῆς: <Θὰ γίνῃ, ὅπως εἶπες, διὰ νὰ μάθῃς ὅτι δὲν ὑπάρχει οὐκ ἔστιν ἄλλος πλὴν Κυρίου καλὰ ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεὸς πλὴν τοῦ κανεὶς ἄλλος Θεὸς ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Κύριον ἡμῶν. Κυρίου ἡμῶν. 8,7 καὶ περιαιρεθήσονται οἱ 7 Οἱ βάτραχοι θὰ περιμαζευθοῦν καὶ θὰ 7 Καὶ θὰ ἀπομακρυνθοῦν οἱ βάτραχοι ἀπὸ σὲ καὶ ἀπὸ τὰ βάτραχοι ἀπὸ σοῦ καὶ ἀπὸ τῶν ἀπομακρυνθοῦν ἀπὸ σὲ, ἀπὸ τὰ σπίτια σας, σπίτια καὶ τὰς ἐπαύλεις σας καὶ ἀπὸ τοὺς αὐλικούς σου καὶ οἰκιῶν ὑμῶν καὶ ἀπὸ τῶν ἀπὸ τὰ ἐξοχικά σας σπίτια, ἀπὸ τοὺς αὐλικούς ἀπὸ τὸν λαόν σου. Θὰ μείνουν μόνον εἰς τὸ ποτάμι>. ἐπαύλεων καὶ ἀπὸ τῶν σου καὶ ἀπὸ τὸν λαόν σου. Δὲν θὰ μείνουν θεραπόντων σου καὶ ἀπὸ τοῦ παρὰ μόνον εἰς τὸν Νεῖλον ποταμόν>. λαοῦ σου, πλὴν ἐν τῷ ποταμῷ 40/229

41 ὑπολειφθήσονται. 8,8 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 8 Ἐξῆλθον ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἀπὸ τὰ 8 Ἐβγῆκε δὲ ὁ Μωυσῆς μὲ τὸν Ἀαρὼν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Ἀαρὼν ἀπὸ Φαραώ καὶ ἐβόησε ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. Ὁ Μωϋσῆς Φαραὼ καὶ τὴν ὡρισμένην ὤραν ὁ Μωϋσῆς παρεκάλεσε Μωυσῆς πρὸς Κύριον περὶ τοῦ προσηυχήθη θερμῶς πρὸς τὸν Κύριον διὰ τὴν θερμῶς τὸν Κύριον διὰ τὴν ἀπομάκρυνσιν τῶν βατράχων, ὁρισμοῦ τῶν βατράχων, ὡς ἐκδίωξιν τῶν βατράχων, ὅπως εἶχεν ὑποσχεθῆ ὅπως συνεφώνησε μὲ τὸν Φαραώ. ἐτάξατο Φαραώ. εἰς τὸν Φαραώ. 8,9 Ἐποίησε δὲ Κύριος καθάπερ 9 Ὁ Κύριος ἔκαμεν ὅπως τὸν εἶχε 9 Ὁ δὲ Κύριος ἔκαμε πράγματι, ὅπως ἀκριβῶς τὸν εἶπε Μωυσῆς καὶ ἐτελεύτησαν οἱ παρακαλέσει ὁ Μωϋσῆς καὶ ἐψόφησαν οἱ παρεκάλεσεν ὁ Μωϋσῆς. Οἱ βάτραχοι ἐψόφησαν καὶ βάτραχοι ἐκ τῶν οἰκιῶν καὶ ἐκ βάτραχοι, ποὺ ὑπῆρχον εἰς τὰς οἰκίας, εἰς τὰ ἐξηφανίσθησαν ἀπὸ τὰ σπίτια καὶ τὰς ἐπαύλεις καὶ ἀπὸ τὰ τῶν ἐπαύλεων καὶ ἐκ τῶν ἀγροτικὰ σπίτια καὶ εἰς τὴν ὕπαιθρον. χωράφια. ἀγρῶν 8,10 καὶ συνήγαγον αὐτοὺς 10 Τοὺς ἐμαζεψαν εἰς σωρούς - σωροὺς οἱ 10 Τοὺς ἐμάζευσαν δὲ σωροὺς - σωροὺς καὶ ἀπὸ τὴν δυσωδίαν θημωνίας θημωνίας, καὶ ὤζεσεν Αἰγύπτιοι καὶ ἐγέμισεν ἡ χώρα ἀπὸ τὴν των ἐβρώμησεν ἡ χώρα. ἡ γῆ. κακοσμίαν τῶν ἀποσυντεθειμένων βατράχων. 8,11 Ἰδὼν δὲ Φαραὼ ὅτι γέγονεν 11 ὁ Φαραὼ ὅμως, ὅταν εἶδε ὅτι ἦλθεν 11 Ὅταν εἶδεν ὅμως ὁ Φαραὼ ὅτι ἀνεκουφίσθη ἡ χώρα ἀπὸ ἀνάπτυξις, ἐβαρύνθη ἡ καρδία ἀναψυχὴ εἰς αὐτὸν καὶ τὸν λαόν του ἀπὸ τὴν τοὺς βατράχους, ἐσκληρύνθη ἡ καρδιά του καὶ δὲν ἄκουσε τὸ αὐτοῦ, καὶ οὐκ εἱσήκουσεν ἐξαφάνισιν τῶν βατράχων, ἐσικληρήνθη αἴτημά των, ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπεν ὁ Κύριος. αὐτῶν, καθάπερ ἐλάλησε πάλιν καὶ δὲν ὑπήκουσεν εἰς ὅσα ὁ Κύριος εἶχε Κύριος. διατάξει διὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρών. 8,12 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 12 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <εἰπὲ 12 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Δῶσε τώρα εἰς τὸν Μωυσῆν. Εἰπὸν Ἀαρών, ἔκτεινον εἰς τὸν Ἀαρών: Ἅπλωσε μὲ τὸ χέρι τὴν ράβδον Ἀαρὼν αὐτὴν τὴν ἐντολήν: Ἄπλωσε μὲ τὸ χέρι σου τὸ ραβδίσου τῇ χειρὶ τὴν ράβδον σου καὶ σου καὶ κτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς, καὶ θὰ καὶ κτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς. Θὰ παρουσιασθοῦν ἀμέσως πάταξον τὸ χῶμα τῆς γῆς, καὶ γίνουν σκνῖπες, αἱ ὁποῖαι θὰ ἐπιπέσουν εἰς σκνῖπες καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ κτήνη καὶ εἰς ὅλην ἔσονται σκνῖφες ἐν τὲ τοῖς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ τετράποδα καθ' τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου>. ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσι ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου>. καὶ ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου. 8,13 Ἐξέτεινεν οὖν Ἀαρὼν τῇ 13 Ἥπλωσεν ὁ Ἀαρὼν διὰ τῆς χειρός του τὴν 13 Ἄπλωσε λοιπὸν ὁ Ἀαρὼν μὲ τὸ χέρι του τὸ ραβδὶ καὶ 41/229

42 χειρὶ τὴν ράβδον καὶ ἐπάταξε τὸ ράβδον, ἐκτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς καὶ ἔγιναν ἐκτύπησε τὸ χῶμα τῆς γῆς. Ἀμέσως παρουσιάσθησαν σκνῖπες χῶμα τῆς γῆς, καὶ ἐγένοντο οἱ σκνῖπες. Εἰς τοὺς ἀνθρώπους, εἰς τὰ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα καὶ ἐσκέπασαν οἱ σκνῖπες σκνῖφες ἐν τοῖς ἀνθρώποις καὶ τετράποδα, εἰς ὅλον τὸ χῶμα τῆς γῆς ἔγιναν ὅλον τὸ χῶμα τῆς Αἰγύπτου. ἐν τοῖς τετράποσι, καὶ ἐν παντὶ σκνῖπες. χώματι τῆς γῆς ἐγένοντο οἱ σκνῖφες. 8,14 Ἐποίησαν δὲ ὠσαύτως καὶ οἱ 14 Προσπάθησαν καὶ οἱ μάγοι τῆς Αἰγύπτου 14 Ἐπεχείρησαν δὲ καὶ οἱ μάγοι μὲ τὰς μαγείας των νὰ κάνουν ἐπαοιδοὶ ταῖς φαρμακίαις αὐτῶν μὲ τὰς μαγείας των νὰ βγάλουν σκνῖπες ἀπὸ τὸ ἴδιον καὶ νὰ βγάλουν σκνῖπες ἀπὸ τὸ χῶμα, ἀλλὰ δὲν ἐξαγαγεῖν τὸν σκνῖφα καὶ οὐκ τὴν γῆν, ἀλλὰ δὲν τὸ κατώρθωσαν. Αἱ σκνῖπες ἠμπόρεσαν. Οἱ σκνῖπες ἐν τῷ μεταξὺ ἔπεσαν ἐπάνω εἰς τοὺς ἠδύναντο. Καὶ ἐγένοντο οἱ ὅμως, ποὺ μὲ τὸ χέρι τοῦ Ἀαρὼν ἀνεπήδησαν ἀνθρώπους καὶ τὰ τετράποδα. σκῖφες ἔν τὲ τοῖς ἀνθρώποις καὶ εἰς ἀτελείωτα σμήνη ἀπὸ τὴν γῆν, ἐπέπεσαν ἐν τοῖς τετράποσιν. εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα. 8,15 Εἶπαν οὖν οἱ ἐπαοιδοὶ τῷ 15 Εἶπαν τότε οἱ μάγοι πρὸς τὸν Φαραώ 15 Τότε λοιπόν οἱ μάγοι εἶπαν εἰς τὸν Φαραώ: <Τὸ θαῦμα αὐτὸ Φαραώ δάκτυλος Θεοῦ ἐστι <δάκτυλος Θεοῦ εἶναι τοῦτο>. Ἀλλὰ ἡ καρδία εἶναι δάκτυλος Θεοῦ>. Ἐν τούτοις ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ τοῦτο. Καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ ἐσκληρύνθη περισσότερον καὶ δὲν ἐσκληρύνθη περισσότερον καὶ δὲν ἄκουσε τὸ αἴτημα τῶν Φαραώ, καὶ οὐκ εἱσήκουσεν ὑπήκουσεν εἰς ὅσα διὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ Ἰσραηλιτῶν, ὅπως ἀκριβῶς τὸ εἶπεν ὁ Κύριος. αὐτῶν, καθάπερ ἐλάλησε Ἀαρὼν διέταξεν ὁ Κύριος. Κύριος. 8,16 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 16 Εἶπε πάλιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 16 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Νὰ ἐξυπνήσῃς ἐνωρὶς Μωυσῆν ὄρθρισον τὸ πρωΐ καὶ <Σήκω πολὺ πρωῒ καὶ στάσου ἐνώπιον τοῦ αὔριον τὸ πρωὶ καὶ να σταθῇς ἐμπρὸς εἰς τὸν Φαραώ, καθὼς στῆθι ἐναντίον Φαραώ καὶ ἰδοὺ Φαραώ. Κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην αὐτὸς θὰ αὐτὸς θὰ βγαίνῃ, διὰ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ ποτάμι καὶ νὰ τοῦ εἰπῇς: αὐτὸς ἐξελεύσεται ἐπὶ τὸ ὕδωρ, ἐξέλθῃ πρὸς τὸ ὕδωρ τοῦ Νείλου καὶ εἶπε πρὸς Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ἄφησε τὸν λαόν μου νὰ φύγῃ, διὰ νὰ μὲ καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν τάδε λέγει αὐτόν Αὐτὰ διατάσσει ὁ Κύριος ἄφησε λατρεύσουν εἰς τὴν ἔρημον. Κύριος ἐξαπόστειλον τὸν λαόν ἐλεύθερον τὸν λαόν μου νὰ μὲ λατρεύσῃ εἰς μου, ἵνα μοι λατρεύσωσιν ἐν τῇ τὴν ἔρημον. ἐρήμῳ 8,17 ἐὰν δὲ μὴ βούλῃ 17 Ἐὰν δὲν θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν 17 Σὲ προειδοποιῷ δὲ ὅτι, ἐὰν δὲν θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς τὸν 42/229

43 ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου, ἰδοὺ λαόν μου, ἐγὼ θὰ ἐξαποστείλω ἐναντίον σου λαόν μου νὰ φύγῃ, θὰ στείλω ἀμέσως ἐναντίον σου καὶ ἐγὼ ἐξαποστέλλω ἐπὶ σὲ καὶ ἐπὶ καὶ ἐναντίον τῶν αὐλικῶν σου καὶ ἐναντίον ἐναντίον τῶν αὐλικῶν σου καὶ ἐναντίον τοῦ λαοῦ σου καὶ εἰς τοὺς θεράποντάς σου καὶ ἐπὶ τὸν τοῦ λαοῦ σου καὶ εἰς τὰ σπίτια σας τὰ σπίτια σᾶς σκυλόμυγαν. Θὰ γεμίσουν δὲ ἀπὸ αὐτὴν τὴν λαόν σου καὶ ἐπὶ τοὺς οἴκους σκυλόμυιγα, ποὺ κεντᾷ ὀδυνηρῶς ἀνθρώπους σκυλόμυγαν τὰ σπίτια τῶν Αἰγυπτίων καὶ ὅλη ἡ γῆ, εἰς τὴν ὑμῶν κυνόμυιαν, καὶ καὶ ζῶα. Τὰ σπίτια τῶν Αἰγυπτίων θὰ ὁποίαν αὐτοὶ κατοικοῦν. πλησθήσονται αἱ οἰκίαι τῶν γεμίσουν ἀπὸ αὐτὴν τὴν σκυλόμυιγαν εἰς Αἰγυπτίων τῆς κυνομυίης καὶ εἰς κάθε μέρος τῆς χώρας, ὅπου ὑπάρχουν τὴν γῆν, ἐφ' ἧς εἰσιν ἐπ' αὐτῆς. Αἰγύπτιοι 8,18 Καὶ παραδοξάσω ἐν τῇ 18 τὴν ἡμέραν ἐκείνην θὰ δοξάσω πολὺ ἐγὼ 18 Διὰ τὴν περιοχὴν Γεσὲμ ὅμως, εἰς τὴν ὁποίαν διαμένει ὁ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τὴν γῆν Γεσέμ, ἐφ' τὴν χώραν Γεσέμ, ὅπου κατοικεῖ ὁ λαός μου. λαός μου, κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην θὰ κάμω κάτι ἐκπληκτικὸν ἧς ὁ λαός μου ἔπεστιν ἐπ' αὐτῆς, Εἰς αὐτὴν μόνον δὲν θὰ ὑπάρξῃ σκυλόμυιγα. καὶ θὰ δοξασθῇ: Δὲν θὰ εὑρεθῇ ἐκεῖ καμμία σκυλόμυγα, διὰ ἐφ' ἧς οὐκ ἔσται ἐκεῖ ἡ κυνόμυια, Καὶ τοῦτο, διὰ νὰ μάθῃς ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος νὰ καταλάβῃς ὅτι ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς ὅλης ἵνα εἰδῇς ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ ὁ Θεὸς ὅλης τῆς γῆς. τῆς γῆς. Θεὸς πάσης τῆς γῆς. 8,19 Καὶ δώσω διαστολὴν ἀνὰ 19 Καὶ θὰ διαχωρίσω τὸν λαόν μου ἀπὸ τὸν 19 Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν θὰ διαχωρίσω τὸν ἰδικόν μου λαὸν μέσον τοῦ ἐμοῦ λαοῦ καὶ ἀνὰ λαόν σου αὔριον θὰ γίνῃ τὸ σημεῖον τοῦτο εἰς ἀπὸ τὸν λαὸν τὸν ἰδικόν σου. Θὰ γίνῃ δὲ τὸ μεγάλο αὐτὸ μέσον τοῦ σοῦ λαοῦ ἐν δὲ τῇ τὴν χώραν σου, διὰ τοῦ ὁποίου οἱ Αἰγύπτιοι θαῦμα εἰς τὴν χώραν αὔριον>. αὔριον ἔσται τὸ σημεῖον τοῦτο μόνον, καὶ ὄχι οἱ Ἑβραῖοι, θὰ τιμωρηθοῦν>. ἐπὶ τῆς γῆς. 8,20 Ἐποίησε δὲ Κύριος οὕτως, 20 Ἔκαμεν ὁ Κύριος ὅπως προεῖπε. Καὶ ἦλθαν 20 Ἔτσι πράγματι ἔκαμεν ὁ Κύριος καὶ ἦλθαν ἀμέσως πλῆθος καὶ παρεγένετο ἡ κυνόμυια σμήνη ἀπὸ σκυλόμυιγαν μέσα εἰς τὰ σκυλόμυγες καὶ ἐγέμισαν τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ καὶ τὰ πλῆθος εἰς τοὺς οἴκους Φαραὼ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ, εἰς τὰ σπίτια τῶν σπίτια τῶν αὐλικῶν του καὶ ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ καὶ εἰς τοὺς οἴκους τῶν αὐλικῶν του, ἠπλώθησαν εἰς ὅλην τὴν γῆν κατεστράφη ἡ χώρα ἀπὸ τὴν σκυλόμυγαν. θεραπόντων αὐτοῦ καὶ εἰς τῆς Αἰγύπτου. Καὶ κατεστράφη ἡ χώρα τῆς πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου, καὶ Αἰγύπτου ἀπὸ τὴν σκυλόμυιγαν. ἐξωλοθρεύθη ἡ γῆ ἀπὸ τῆς κυνομυίας. 43/229

44 8,21 Ἐκάλεσε δὲ Φαραὼ Μωυσῆν 21 Ἐκάλεσεν ὁ Φαραὼ τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 21 Τότε ὁ Φαραὼ ἐκάλεσε τὸν Μωυσὴν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ εἶπε: καὶ Ἀαρὼν λέγων ἐλθόντες Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε <πηγαίνετε καὶ <Πηγαίνετε να προσφέρετε θυσίαν εἰς τὸν Θεόν σας. Θὰ θύσατε Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν ἐν θυσιάσετε εἰς τὸν Κύριον καὶ Θεόν σας, ὄχι μείνετε ὅμως μέσα εἰς τὴν χώραν. Δὲν θὰ βγῆτε εἰς τὴν τῇ γῇ. ὅμως εἰς τὴν ἔρημον ἀλλὰ ἐντὸς τῆς χώρας ἔρημον>. τῆς Αἰγύπτου>. 8,22 Καὶ εἶπε Μωυσῆς οὐ 22 Ὁ Μωϋσῆς ἀπήντησε <δὲν εἶναι δυνατὸν 22 <Δὲν ἠμποροῦν νὰ γίνουν αὐτὰ ποὺ λέγεις>, εἶπεν ἀμέσως ὁ δυνατὸν γενέσθαι οὕτως τὰ γὰρ νὰ γίνῃ ὅπως λέγεις. Διότι ἡμεῖς θὰ Μωυσῆς. <Διότι ἡμεῖς θὰ θυσιάσωμεν εἰς Κύριον, τὸν Θεόν βδελύγματατων Αἰγυπτίων θυσιάσωμεν εἰς τὸν Κύριον καὶ Θεόν μας ζῶα, μας, ὡρισμένα ζῶα, ποὺ τὰ τιμοῶν ὡς ἱερὰ οἱ Αἰγύπτιοι καὶ ὁ θύσομεν Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἡμῶν τῶν ὁποίων ἡ σφαγῇ θὰ θεωρηθῇ θάνατός των θὰ θεωρηθῇ ἀπὸ αὐτοὺς πρᾶξις βδελυρὰ καὶ ἐὰν γὰρ θύσωμεν τῷ ἀποκρουστικὸν καὶ μισητὸν γεγονὸς ἐνώπιον ἀποκρουστική. Ἐὰν λοιπὸν κάνωμεν ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τῶν βδελύγματα τῶν Αἰγυπτίων τῶν Αἰγυπτίων καὶ θὰ τοὺς ἐξερεθίσῃ, ὥστε Αἰγυπτίων θυσίας, ποὺ ἀποστρέφονται ἐκεῖνοι, θὰ μᾶς ἐναντίον αὐτῶν, νὰ μᾶς λιθοβολήσουν. λιθοβολήσουν. λιθοβοληθησόμεθα. 8,23 Ὁδὸν τριῶν ἡμερῶν 23 Θὰ βαδίσωμεν τρεῖς ἡμέρας πρὸς τὴν 23 Πρέπει νὰ κάνωμεν πορείαν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον πορευσόμεθα εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἔρημον ἐκτὸς τῆς Αἰγύπτου καὶ ἐκεῖ θὰ καὶ νὰ προσφέρωμεν ἐκεῖ θυσίας εἰς τὸν Θεόν μας, ὅπως μᾶς θύσομεν τῷ Θεῷ ἡμῶν, καθάπερ θυσιάσωμεν, ὅπως μᾶς ἔχει διατάξει ὁ ἔδωσεν ἐντολὴν ὁ Κύριος>. εἶπε Κύριος ἡμῖν. Κύριος>. 8,24 Καὶ εἶπε Φαραώ ἐγὼ 24 Εἶπε τότε ὁ Φαραώ <συγκατατίθεμαι. Ἐγὼ 24 Ὁ Φαραὼ ἠναγκάσθη καὶ εἶπε: <Μάλιστα, δέχομαι νὰ ἀποστέλλω ὑμᾶς, καὶ θύσατε τῷ σᾶς ἀφήνω ἐλευθέρους νὰ ἀναχωρήσετε. φύγετε καὶ νὰ προσφέρετε θυσίας εἰς τὸν Θεόν σας εἰς τὴν Θεῷ ὑμῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἀλλ' οὐ Θυσιάσατε εἰς τὴν ἔρημον πρὸς τὸν Θεόν σας, ἔρημον. Ὅμως προσέξετε νὰ μὴ ἀπομακρυνθῆτε. μακρὰν ἀποτενεῖτε πορευθῆναι ἀλλὰ μὴ συνεχίσετε τὴν πορείαν σας καὶ Προσευχηθῆτε λοιπὸν δι' ἐμὲ πρὸς τὸν Κύριον>. εὔξασθε οὖν περὶ ἐμοῦ πρὸς πέραν τῆς ἐρήμου. Προσευχηθῆτε λοιπὸν καὶ Κύριον. περὶ ἐμοῦ εἰς τὸν Κύριον>. 8,25 Εἶπε δὲ Μωυσῆς Ὅδε ἐγὼ 25 Εἶπεν ὁ Μωυσῆς <μάλιστα ἰδοὺ ἐγὼ θὰ 25 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς: <Ἰδοὺ μόλις θὰ φύγω ἀπὸ ἐμπρός σου θὰ ἐξελεύσομαι ἀπὸ σοῦ καὶ ἐξέλθω ἀπὸ τὰ ἀνάκτορά σου, θὰ προσευχηθῶ πρὸς τὸν Θεόν, καὶ αὔριον θὰ φύγῃ ἡ σκυλόμυγα εὔξομαι πρὸς τὸν Θεόν, καὶ προσευχηθῶ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ θὰ καὶ ἀπὸ τοὺς αὐλικούς σου καὶ ἀπὸ τὸν λαόν σου. Μὴ ἀπελεύσεται ἡ κυνόμυια καὶ ἀπὸ ἐξαφανισθῇ αὔριον ἡ σκυλόμυιγα ἀπὸ τοὺς ἐπιχειρήσῃς ὅμως, Φαραώ, καὶ πάλιν νὰ μᾶς ἐξαπατήσῃς καὶ 44/229

45 τῶν θεραπόντων σου καὶ ἀπὸ αὐλικούς σου καὶ ἀπὸ τὸν λαόν σου. Ἀλλὰ μὴ νὰ μὴ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν λαὸν νὰ θυσιάση εἰς τὸν τοῦ λαοῦ σου αὔριον μὴ θελήσῃς καὶ πάλιν, Φαραώ, νὰ μᾶς Κύριον!> προσθῇς ἔτι, Φαραώ, ἐξαπατήσῃς καὶ νὰ μὴ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν ἐξαπατῆσαι τοῦ μὴ λαὸν νὰ θυσιάσῃ πρὸς τὸν Κύριον>. ἐξαποστεῖλαι τὸν λαὸν θῦσαι Κυρίῳ. 8,26 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ 26 Ἐξῆλθεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ 26 Ἐβγῆκε δὲ ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ καὶ Φαραὼ καὶ ηὔξατο πρὸς τὸν Φαραὼ καὶ προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν. προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν. Θεόν 8,27 ἐποίησε δὲ Κύριος καθάπερ 27 Ὁ δὲ Κύριος ἐξεπλήρωσε τὴν προσευχὴν 27 Καὶ ὁ Κύριος ἔκαμεν ὅ,τι ἐζήτησεν ὁ Μωϋσῆς. Ἀπεμάκρυνε εἶπε Μωυσῆς, καὶ περιεῖλε τὴν τοῦ Μωϋσέως καὶ ἀπεμάκρυνε τὴν τὴν σκυλόμυγαν ἀπὸ τὸν Φαραὼ καὶ ἀπὸ τοὺς αὐλικούς του κυνόμυιαν ἀπὸ Φαραὼ καὶ τῶν σκυλόμυιγαν ἀπὸ τὸν Φαραώ, ἀπὸ τοὺς καὶ ἀπὸ τὸν λαόν του καὶ δὲν ἔμεινεν οὔτε μία. θεραπόντων αὐτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ αὐλικούς του, ἀπὸ τὸν λαόν του, ὥστε οὔτε αὐτοῦ, καὶ οὐ κατελείφθη μία πλέον νὰ μὴ ὑπολειφθῇ. οὐδεμία. 8,28 Καὶ ἐβάρυνε Φαραὼ τὴν 28 Ἡ καρδία ὅμως τοῦ Φαραὼ καὶ κατὰ τὴν 28 Ὁ Φαραὼ ὅμως καὶ αὐτὴν ἐπίσης τὴν φορὰν ἐσκλήρυνε τὴν καρδίαν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοῦ περίστασιν αὐτὴν ἐσκληρύνθη πάλιν καὶ δὲν καρδίαν του καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ ἀφήσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ καιροῦ τούτου, καὶ οὐκ ἠθέλησε νὰ ἀποστείλῃ ἐλεύθερον τὸν φύγουν. ἠθέλησεν ἐξαποστεῖλαι τὸν ἰσραηλιτικὸν λαόν. λαόν. ΕΞΟΔΟΣ - 9ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 9,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Πήγαινε εἰς τὸν Φαραὼ καὶ εἴσελθε πρὸς Φαραὼ καὶ ἐρεῖς <πήγαινε πάλιν πρὸς τὸν Φαραὼ καὶ εἰπέ του νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων: Ἄφησε αὐτῷ τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς Αὐτὰ λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ να μοῦ 45/229

46 τῶν Ἑβραίων ἐξαπόστειλον τὸν ἄφησε ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, διὰ νὰ μὲ προσφέρουν θυσίας. λαόν μου, ἵνα μοι λατρεύσωσιν λατρεύσῃ. 9,2 εἰ μὲν οὖν μὴ βούλει 2 Ἐὰν ὅμως δὲν θελήσῃς νὰ ἀποστείλῃς 2 Διότι, ἐὰν δὲν συγκατατεθῇς νὰ ἀφήσῃς τὸν λαόν μου νὰ ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου, ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, ἀλλὰ ἐπιχειρήσῃς φύγῃ καὶ ἐπιμένῃς ἀκόμη νὰ τὸν κρατῇς καὶ νὰ τὸν ἐμποδίζῃς, ἀλλὰ ἔτι ἐγκρατεῖς αὐτοῦ, καὶ πάλιν νὰ τὸν κατακρατήσῃς, 9,3 ἰδοὺ χεὶρ Κυρίου ἐπέσται ἐν 3 ἰδοὺ ἡ τιμωρὸς χεὶρ τοῦ Κυρίου θὰ ἐπέλθῃ 3 σοῦ προλέγω ὅτι τὸ χέρι τοῦ δικαίου Κυρίου θὰ πέσῃ ἐπάνω τοῖς κτήνεσί σου τοῖς ἐν τοῖς εἰς τὰ ζῶα σου ποὺ βόσκουν εἰς τὰς πεδιάδας, εἰς τὰ ζῶ σου, ποὺ εἶναι εἰς τὰς πεδιάδας καὶ εἰς τὰ ἄλογα καὶ πεδίοις, ἔν τε τοῖς ἵπποις καὶ ἐν εἰς τοὺς ἵππους, εἰς τὰ ὑποζύγια, εἰς τὰς εἰς τὰ ὑποζύγια (ὄνους) καὶ εἰς τὰς καμήλας καὶ εἰς τὰ βόδια καὶ τοῖς ὑποζυγίοις καὶ ταῖς καμήλους, εἰς τὰ βόδια καὶ εἰς τὰ πρόβατα, καὶ εἰς τὰ πρόβατα. Θὰ πέσῃ πολὺ μεγάλο θανατικό. καμήλοις καὶ βουσὶ καὶ θὰ ἐπιπέσῃ εἰς αὐτὰ θανατικό, πολὺ μεγάλη προβάτοις, θάνατος μέγας καταστροφή. σφόδρα. 9,4 Καὶ παραδοξάσω ἐγὼ ἐν τῷ 4 Πάλιν ὅμως ἐγὼ καὶ εἰς τὴν περίστασιν 4 Ἑγὼ ὅμως ὁ Κύριος θὰ κάνω κάτι ἐκπληκτικὸν πρὸς δόξαν τοῦ καιρῷ ἐκείνῳ ἀνὰ μέσον τῶν αὐτὴν κατὰ τρόπον θαυματουργικὸν καὶ εἰς λαοῦ μου κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας. Θὰ κάνω διάκρισιν μεταξὺ κτηνῶν τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἀνὰ δόξαν τοῦ λαοῦ μου, θὰ χωρίσω τὰ κτήνη τῶν τῶν ζώων τῶν Αἰγυπτίων καὶ τῶν ζώων τῶν Ἰσραηλιτῶν. μέσον τῶν κτηνῶν τῶν υἱῶν Αἰγυπτίων ἀπὸ τὰ κτήνη τοῦ ἰσραηλιτικοῦ Κανένα ζῶον,ποὺ ἀνήκει εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας, δὲν θὰ Ἰσραήλ οὐ τελευτήσει ἀπὸ λαοῦ, ὥστε κανένα ἀπὸ τὰ ζῶα τῶν υἱῶν τοῦ θανατωθῇ. πάντων τῶν τοῦ Ἰσραὴλ υἱῶν Ἰσραὴλ νὰ μὴ ἀποθάνῃ>. ρητόν. 9,5 Καὶ ἔδωκεν ὁ Θεὸς ὅρον 5 Ὥρισε δὲ ὁ Θεὸς καὶ τὸν χρόνον τοῦ 5 Καθώρισε δὲ ὁ Θεὸς καὶ τὸν χρόνον τοῦ θαύματος. Εἶπεν ὅτι λέγων ἐν τῇ αὔριον ποιήσει θαύματος καὶ εἶπε <κατὰ τὴν αὐριανὴν θὰ πραγματοποιήσῃ αὐτὸν τὸν λόγον Του εἰς τὴν χώραν ὁ Κύριος τὸ ρῆμα τοῦτο ἐπὶ τῆς ἡμέραν θὰ πραγματοποιήσῃ ὁ Κύριος τὸν Κύριος κατὰ τὴν αὐριανὴν ἡμέραν>. γῆς. λόγον του αὐτὸν εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου>. 9,6 Καὶ ἐποίησε Κύριος τὸ ρῆμα 6 Ἐπραγματοποίησεν ὄντως ὁ Κύριος τὴν 6 Καὶ πράγματι τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἐπραγματοποίησεν ὁ τοῦτο τῇ ἐπαύριον, καὶ ἀπειλήν του αὐτὴν κατὰ τὴν ἑπομένην Κύριος αὐτὸ ποὺ εἶπε καὶ ἐψόφησαν ὅλα τὰ ζῶα τῶν Αἰγυπτίων. ἐτελεύτησε πάντα τὰ κτήνη τῶν ἡμέραν καὶ ἐψόφησαν ὅλα τὰ ζῶα τῶν Ἀπὸ τὰ ζῶα ὅμως τῶν Ἰσραηλιτῶν δεν ἐψόφησε κανένα. 46/229

47 Αἰγυπτίων ἀπὸ δὲ τῶν κτηνῶν Αἰγυπτίων, ἐνῶ ἀπὸ τὰ ζῶα τῶν Ἰσραηλιτῶν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ οὐκ δὲν ἀπέθανεν οὔτε ἕνα. ἐτελεύτησεν οὐδέν. 9,7 Ἰδὼν δὲ Φαραὼ ὅτι οὐκ 7 Ὅταν ἐπληροφορήθη ὁ Φαραὼ ὅτι κανένα 7 Ὅταν λοιπὸν ὁ Φαραὼ ἔμαθεν ὅτι δὲν ἐψόφησεν οὔτε ἕνα ἀπὸ ἐτελεύτησεν ἀπὸ πάντων τῶν ἀπὸ τὰ ζῶα τῶν Ἰσραηλιτῶν δὲν ἀπέθανε, ὅλα τὰ ζῷα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἀντὶ νὰ ἐπηρεασθῇ ἀπὸ τὸ θαῦμα, κτηνῶν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ οὐδέν, σκεφθεὶς ἴσως ὅτι ἀρκοῦν αὐτὰ διὰ τοὺς ἐσκλήρυνε περισσότερον τὴν καρδιάν του καὶ δὲν ἄφησε ἐβαρύνθη ἡ καρδία Φαραώ, καὶ Αἰγυπτίους, ἐσκλήρυνε τὴν καρδίαν του καὶ ἐλεύθερον τὸν λαὸν τῶν Ἑβραίων. οὐκ ἐξαπέστειλε τὸν λαόν. δὲν ἀφῆκε ἐλεύθερον τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν νὰ ἀναχωρήσῃ. 9,8 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 8 Ὁ Κύριος εἶπε τότε πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 8 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσὴν καὶ τὸν Ἀαρών: <Πάρετε καὶ Ἀαρὼν λέγων λάβετε ὑμεῖς τὸν Ἀαρών <πάρετε καὶ γεμίστε τὰ χέρια σας στάκτην ἀπὸ καμίνι καὶ γεμίσετε μὲ αὐτὴν τὰ χέρια σας. Ἔπειτα πλήρεις τὰς χεῖρας αἰθάλης ἀπὸ καπνιὰ καμίνου καὶ ἂς σκορπίσῃ αὐτὴν ὁ ὁ Μωϋσῆς νὰ σκορπίσῃ τὴν στάκτην πρὸς τὸν οὐρανὸν ἐμπρὸς καμιναίας, καὶ πασάτω Μωυσῆς Μωϋσῆς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ εἰς τὸν Φαραὼ καὶ ἐμπρὸς εἰς τοὺς αὐλικούς του. εἰς τὸν οὐρανὸν ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ. καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, 9,9 καὶ γενηθήτω κονιορτὸς ἐπὶ 9 Καὶ θὰ γίνῃ κονιορτὸς εἰς ὅλην τὴν χώραν 9 Καὶ θὰ γίνῃ μὲ τὴν δύναμίν μου ἐκείνη ἡ στάκτη σκόνη λεπτὴ πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου, καὶ τῆς Αἰγύπτου. Αὐτὸς ὁ κονιορτός, καθὼς θὰ εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. Ἀπὸ δὲ τὴν σκόνην αὐτὴν θὰ ἔσται ἐπὶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ πέφτῃ ἐπάνω εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ προκληθοῦν καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα εἰς ὅλην τὴν ἐπὶ τὰ τετράποδα ἕλκη, τετράποδα, θὰ προκαλέσῃ ἕλκη καὶ καυτερὲς χώραν τῆς Αἰγύπτου πληγαί, φουσκαλίδες ποὺ θὰ κάμνουν νὰ φλυκτίδες ἀναζέουσαι ἐν τὲ τοῖς φουσκάλες εἰς ἀνθρώπους καὶ εἰς ζῶα καθ' καίῃ ὅλον τὸ σῶμα καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ζῶων εἰς κάθε ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσι ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου>. γωνίαν τῆς Αἰγύπτου>. καὶ ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου. 9,10 Καὶ ἔλαβε τὴν αἰθάλην τῆς 10 Ὁ Μωϋσῆς ἐπῆρε τὴν καπνιὰν ἀπὸ τὴν 10 Ἐπῆρε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς τὴν στάκτην ἀπὸ τὸ καμίνι καὶ καμιναίας ἐναντίον Φαραώ, καὶ κάμινον καὶ ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ ἐσκόρπισεν ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τοῦ Φαραὼ τὴν ἐτίναξε πρὸς τὸν οὐρανόν. ἔπασεν αὐτὴν Μωυσῆς εἰς τὸν αὐτὴν εἰς τὸν οὐρανόν. Ἀμέσως δὲ Ἀμέσως ἐβγῆκαν εἰς τὸ σῶμα καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ζώων οὐρανόν, καὶ ἐγένετο ἕλκη, παρουσιάσθησαν πληγαὶ καὶ καυτερὲς πληγαί, φουσκαλίδες ποὺ ἔκαιαν σὰν φωτιά. 47/229

48 φλυκτίδες ἀναζέουσαι, ἐν τε τοῖς φουσκάλες εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποδα. τετράποσι. 9,11 Καὶ οὐκ ἠδυναντο οἱ 11 Καὶ οἱ ἴδιοι οἱ μάγοι δὲν ἠμποροῦσαν νὰ 11 Ἐξ αἰτίας δὲ τῶν πληγῶν οἱ μάγοι δὲν ἠμποροῦσαν νὰ φαρμακοὶ στῆναι ἐναντίον σταθοῦν ἐνώπιον τοῦ Μωϋσέως ἐξ αἰτίας τῶν σταθοῦν ἐμπρὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν. Διότι τὰ ἕλκη ἐσκέπασαν τὸ Μωυσῆ διὰ τὰ ἕλκη ἐγένετο γὰρ πληγῶν των. Διότι αἱ πληγαὶ αὐταὶ σῶμα τῶν μάγων, ὅπως καὶ ὅλην τὴν Αἴγυπτον. τὰ ἕλκῃ ἐν τοῖς φαρμακοῖς καὶ ἐπροξενήθησαν εἰς τοὺς μάγους καὶ εἰς ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτῳ. ὁλόκληρον τὴν Αἴγυπτον. 9,12 Ἐσκλήρυνε δὲ Κύριος τὴν 12 Ὁ Κύριος ἐπέτρεψε νὰ σκληρυνθῇ καὶ 12 Ἐγκατέλειψε δὲ ὁ Θεὸς τὸν Φαραὼ καὶ ἄφησε νὰ σκληρυνθῇ καρδίαν Φαραώ, καὶ οὐκ πάλιν ἡ καρδία τοῦ ἀμετανοήτου Φαραὼ καὶ ἡ καρδιά του καὶ δὲν ἄκουσε καὶ πάλιν τὸ αἴτημα τῶν εἱσήκουσεν αὐτῶν, καθὰ ἔτσι ἐκεῖνος δὲν ὑπήκουσεν εἰς τὸν Μωϋσέα Ἰσραηλιτῶν, ὅπως τὸ εἶχεν εἰπεῖ ὁ Κύριος. συνέταξε Κύριος. καὶ εἰς τὸν Ἀαρών, ποὺ τοῦ διεβίβασαν τὴν ἐντολὴν τοῦ Κυρίου. 9,13 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 13 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <σήκω 13 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Νὰ σηκωθῇς ἐνωρὶς Μωυσῆν ὄρθρισον τὸ πρωῒ καὶ πολὺ πρωΐ, στάσου ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ αὔριον τὸ πρωῒ καὶ νὰ παρουσιασθῇς ἐνώπιον τοΰ Φαραὼ καὶ στῆθι ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἐρεῖς εἰπὲ πρὸς αὐτόν Τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς νὰ τοῦ εἰπῇς: Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων: Ἄφησε πρὸς αὐτόν τάδε λέγει Κύριος ὁ τῶν Ἑβραίων ἀπόστειλε ἐλεύθερον τὸν λαόν ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ μὲ Θεὸς τῶν Ἑβραίων μου, διὰ νὰ μὲ λατρεύσουν. λατρεύσουν. ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου, ἵνα λατρεύσωσί μοι 9,14 ἐν τῷ γὰρ νῦν καιρῷ ἐγὼ 14 Ἐὰν ὅμως καὶ πάλιν παρακούσῃς, θὰ 14 Διότι σοῦ λεγω πλέον ὅτι κατὰ τὸν καιρὸν αὐτὸν θὰ ἐξαποστέλλω πάντα τὰ ἀποστείλω κατὰ τὸν καιρὸν αὐτὸν ὅλας τὰς ἐξαπολύσω ὅλας τὰς τιμωρίας μου εἰς τὴν καρδιάν σου καὶ εἰς συναντήματά μου εἰς τὴν τιμωρίας μου εἰς τὴν καρδίαν σου, εἰς τὴν τὴν καρδιὰν τῶν αὐλικῶν σου καὶ τοῦ λαοῦ σου, διὰ νὰ καρδίαν σου καὶ τῶν καρδίαν τῶν αὐλικῶν σου καὶ τοῦ λαοῦ σου, καταλάβῃς ὅτι δεν ὑπάρχει κανεὶς ἄλλος εἰς ὅλην τὴν γῆν θεραπόντων σου καὶ τοῦ λαοῦ διὰ νὰ μάθῃς ὅτι δὲν ὑπάρχει εἰς ὅλην τὴν γῆν ὅμοιος μὲ ἐμέ. σου, ἵνα εἰδῇς ὅτι οὐκ ἔστιν ὡς ἄλλος Θεός, ὅπως ἐγώ. ἐγὼ ἄλλος ἐν πάσῃ τῇ γῇ 48/229

49 9,15 νῦν γὰρ ἀποστείλας τὴν 15 Διότι τώρα θὰ ἀπλώσω τὸ παντοδύναμο 15 Διότι τώρα ἦλθεν ὁ καιρός, ποὺ θὰ ἀπλώσω τὸ χεῖρα πατάξω σε, καὶ τὸν λαόν χέρι μου, θὰ κτυπήσω σέ, θὰ θανατώσω τὸν παντοδύναμον χέρι μου καὶ θὰ σὲ κτυπήσω. Θὰ θανατώσω δὲ σου θανατώσω, καὶ ἐκτριβήσῃ λαόν σου, καὶ θὰ ξεπαστρευθῇς ἀπὸ τὴν γῆν. ἀπὸ τῆς γῆς τὸν λαόν σου καὶ θὰ ἑξαφανισθῇς τελείως ἀπὸ τὸ πρόσωπον τῆς γῆς. 9,16 καὶ ἕνεκεν τούτου 16 Μέχρι τώρα διετηρήθης εἰς τὴν ζωήν, διὰ 16 Δι' αὐτὸ δὲ ἀκριβῶς διετηρήθης μέχρι τώρα εἰς τὴν ζωήν. Διὰ διετηρήθης, ἵνα ἐνδείξωμαι ἐν νὰ σοῦ δείξω τὴν ἄπειρον δύναμίν μου καὶ νὰ νὰ φανερώσω μὲ τὴν τιμωρίαν σου τὴν δύναμίν μου καὶ νὰ σοὶ τὴν ἰσχύν μου, καὶ ὅπως δοξασθῇ τὸ ὄνομά μου εἰς ὅλην τὴν ἀκουσθῇ τὸ ὄνομά μου εἰς ὅλην τὴν γῆν. διαγγελῇ τὸ ὄνομά μου ἐν πάσῃ οἰκουμένην. τῇ γῇ. 9,17 Ἔτι οὖν σὺ ἐμποιῇ τοῦ λαοῦ 17 Ἀκόμη λοιπὸν σὺ θὰ πράξῃς τὰ ἴδια 17 Ἐπιμένεις λοιπὸν ἀκόμη καὶ ἐμποδίζεις τὸν λαόν μου καὶ δὲν μου τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι ἐναντίον τοῦ λαοῦ μου καὶ δὲν θὰ τὸν ἀφήνεις ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας; αὐτούς; ἀποστείλῃς ἐλεύθερον; 9,18 Ἰδοὺ ἐγὼ ὕω ταύτην τὴν 18 Ἰδοὺ ἐγὼ ρίπτω αὐτὴν τὴν ὥραν αὔριον 18 Νά! Τὴν ἰδίαν ὥραν αὔριον θὰ βρέξω πολὺ καὶ πυκνὸ χαλάζι ὥραν αὔριον χάλαζαν πολλὴν πυκνὴν καὶ μεγάλην χάλαζαν, τόσην πολλὴν τόσον, ὅσον δὲν ἔπεσε ποτὲ ἄλλοτε εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀφ ὅτου σφόδρα, ἥτις τοιαύτη οὐ γέγονεν ὅση ποτὲ δὲν ἔχει πέσει ἐπὶ τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ ἐδημιουργήθη, μέχρι σήμερον. ἐν Αἰγύπτῳ, ἀφ' ἧς ἡμέρας τὴν ἡμέραν ποὺ ἐκτίσθη μέχρι σήμερον. ἔκτισται ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης. 9,19 Νῦν οὖν κατάσπευσον 19 Τώρα λοιπὸν σπεῦσε χωρὶς ἀργοπορίαν νὰ 19 Ἐμπρὸς λοιπόν, μὴ ἀργοπορῇς! Φρόντισε τώρα ἐπειγόντως συναγαγεῖν τὰ κτήνη σου καὶ μαζέψῃς τὰ κατοικίδια ζῶα σου καὶ ὅσα ἄλλα νὰ μαζεύσῃς τὰ ζῶα σου καὶ ὅσα ἔχεις εἰς τὰς πεδιάδας. Διότι ὅσα σοί ἐστιν ἐν τῷ πεδίῳ ἀκόμη εὑρίσκονται εἰς τὰς πεδιάδας, διότι θὰ θανατωθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ ζῶα, ποὺ θὰ εὐρεθοῦν πάντες γὰρ οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ ὅλοι, ἄνθρωποι καὶ ζῶα, ποὺ θὰ εὐρεθοῦν εἰς ἔξω εἰς τὰς πεδιάδας καὶ δὲν θὰ ἐμβοῦν εἰς κάποιο σπίτι καὶ θὰ κτήνη, ὅσα ἐὰν εὑρεθῇ ἐν τοῖς τὰς πεδιάδας καὶ δὲν θὰ εἰσέλθουν εἰς τᾶς πέσῃ ἐπάνω των τὸ χαλάζι>. πεδίοις καὶ μὴ εἰσέλθῃ εἰς οἰκίας, θὰ πέσῃ δὲ χάλαζα ἐπάνω των, θὰ οἰκίαν, πέσῃ δὲ ἐπ' αὐτὰ ἡ θανατωθοῦν>. χάλαζα, τελευτήσει. 9,20 Ὁ φοβούμενος τὸ ρῆμα 20 Καθένας ἀπὸ τοὺς αὐλικοὺς τοῦ Φαραώ, 20 Τότε καθένας ἀπὸ τοὺς αὐλικοὺς τοῦ Φαραώ, ποὺ ὑπελόγιζε Κυρίου τὸν θεραπόντων Φαραὼ ποὺ εὐλαβεῖτο τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ἐμάζευσε καὶ ἐφοβεῖτο τὸν λόγον τοῦ Κυρίου, ἐμάζευσε τὰ ζῶα του εἰς 49/229

50 συνήγαγε τὰ κτήνη αὐτοῦ εἰς τὰ ζῶα του εἰς τοὺς σταύλους των. τοὺς στάβλους. τοὺς οἴκους 9,21 ὃς δὲ μὴ προσέσχε τῇ 21 Ὅποιος ὅμως δὲν ἔδωσε προσοχὴν εἰς τὸν 21 Ἀντιθέτως καθένας, ποὺ δεν ἐπῆρεν εἰς τὰ σοβαρὰ αὐτὸ ποὺ διανοίᾳ εἰς τὸ ρῆμα Κυρίου, λόγον τοῦ Κυρίου, ἀφῆκε τὰ ζῶα του εἰς τὰς εἶπεν ὁ Κύριος, ἄφησεν ἐκτεθειμένα τὰ ζῶα του εἰς τὰς ἀφῆκε τὰ κτήνη ἐν τοῖς πεδίοις. πεδιάδας. πεδιάδας. 9,22 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 22 Τὴν ἄλλην ἡμέραν εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν 22 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἄπλωσε τὸ χέρι σου Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου Μωϋσῆν <ἄπλωσε τὸ χέρι σου εἰς τὸν πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ θὰ πέσῃ χαλάζι εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ ἔσται οὐρανὸν καὶ θὰ πέσῃ χάλαζα εἰς ὅλην τὴν Αἰγύπτου καὶ εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ εἰς τὰ ζῶα καὶ εἰς ὅλα τὰ χάλαζα ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἴγυπτον ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων, καὶ τῶν φυτὰ τῆς γῆς>. Αἰγύπτου, ἐπί τε τοὺς ζώων καὶ ἐπάνω εἰς ὅλην τὴν χλόην τῆς γῆς>. ἀνθρώπους καὶ τὰ κτήνη καὶ ἐπὶ πᾶσαν βοτάνην τὴν ἐπὶ τῆς γῆς. 9,23 Ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 23 Ἥπλωσεν ὁ Μωυσῆς τὸ χέρι του εἰς τὸν 23 Ἄπλωσε πράγματι ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι του πρὸς τὸν οὐρανὸν χεῖρα εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ οὐρανόν, καὶ ὁ Κύριος ἔδωσε βροντὰς καὶ καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος ἑξαπέλυσε βροντὰς καὶ χαλάζι, ἡ δὲ φωτιὰ Κύριος ἔδωκε φωνὰς καὶ ἔβρεξε χάλαζαν, ἐνῶ τὸ πῦρ τῶν ἀστραπῶν τῶν κεραυνῶν διέτρεχεν ὅλην τὴν χώραν. Ὁ Κύριος ἔβρεξε χάλαζαν, καὶ διέτρεχε τὸ πῦρ ἐπὶ διέτρεχε τὴν γῆν. Καὶ ἔβρεξεν ὁ Κύριος χαλάζι εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. τῆς γῆς, καὶ ἔβρεξε Κύριος φοβερὰν χάλαζαν εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς χάλαζαν ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου. Αἰγύπτου. 9,24 Ἦν δὲ ἡ χάλαζα καὶ τὸ πῦρ 24 Καθὼς δὲ ἡ χάλαζα ἔπιπτεν εἰς τὴν γῆν 24 Ἐπεφτε δὲ χαλάζι καὶ φωτιὰ ποὺ τὸ ἐφλόγιζε. Καὶ τὸ χαλάζι φλογίζον ἐν τῇ χαλάζῃ ἡ δὲ φλόγες ἀστραπῶν ἀνεμιγνύοντο μὲ αὐτήν. Ἡ ἦτο τόσον πολὺ καὶ δυνατό, ὅσον δεν ἔπεσε ποτὲ ἄλλοτε εἰς τὴν χάλαζα πολλὴ σφόδρα, ἥτις χάλαζα ἦτο πολλὴ πάρα πολλή, ὁμοία τῆς Αἴγυπτον, ἀπὸ τὴν ἡμέραν ποὺ ἐγκατεστάθη εἰς τὴν χώραν τοιαύτη οὐ γέγονεν ἐν Αἰγύπτῳ, ὁποίας ποτὲ ἄλλοτε δὲν εἶχε πέσει εἰς τὴν αὐτὴν λαός. ἀφ' ἧς ἡμέρας γεγένηται ἐπ' Αἴγυπτον ἀπὸ τῆς ἐποχῆς, κατὰ τὴν ὁποίαν αὐτῆς ἔθνος. ὠργανώθη εἰς αὐτὴν τὸ κράτος τῶν Αἰγυπτίων. 9,25 Ἐπάταξε δὲ ἡ χάλαζα ἐν 25 Ἐκτύπησεν ἡ χάλαζα καὶ ἐφόνευσεν εἰς 25 Τὸ χαλάζι ἐκτύπησεν εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον τὰ πάντα, 50/229

51 πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἀπὸ ὅλην τὴν Αἴγυπτον ἀνθρώπους καὶ ζῶα. ἀνθρώπους καὶ ζῶα. Ὅλα τὰ χόρτα εἰς τὰς πεδιάδας τὰ ἀνθρώπου ἕως κτήνους, καὶ Ἐκτύπησε καὶ κατέστρεψε ὅλην τὴν χλόην ἐκτύπησε καὶ τὰ ἔλειωσε τὸ χαλάζι. Ἔσπασε δὲ καὶ ὅλα τὰ πᾶσαν βοτάνην τὴν ἐν τῷ πεδίῳ τῶν πεδιάδων καὶ συνέτριψεν ὅλα τὰ δένδρα δένδρα, ποὺ ἦσαν εἰς τὸ ὕπαιθρον. ἐπάταξεν ἡ χάλαζα, καὶ κοντὰ τῆς χώρας. τὰ ξύλα τὰ ἐν τοῖς πεδίοις συνέτριψεν ἡ χάλαζα 9,26 πλὴν ἐν γῆ Γεσέμ, οὖ ἦσαν 26 Εἰς τὴν Γεσὲμ ὅμως, ὅπου ἦσαν οἱ 26 Μόνον εἰς τὴν περιοχὴν Γεσέμ, ὅπου διέμεναν οἱ Ἰσραηλῖται, οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, οὐκ ἐγένετο ἡ Ἰσραηλῖται, δὲν ἔπεσε χάλαζα. δὲν ἔπεσε χαλάζι. χάλαζα. 9,27 Ἀποστείλας δὲ Φαραὼ 27 Καθ' ὃν χρόνον ἔπιπτεν ἡ καταστρεπτικὴ 27 Τότε ὁ Φαραὼ ἀπέστειλεν ἀνθρώπους του καὶ ἐκάλεσε τὸν ἐκάλεσε Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν καὶ χάλαζα, ἔστειλεν ὁ Φαραὼ ἀνθρώπους, Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπεν: <Αὐτὴν τὴν φορὰν εἶπεν αὐτοῖς ἡμάρτηκα τὸ νῦν ὁ ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ ἀναγνωρίζω ὅτι ἔχω ἁμαρτήσει. Ὁ Κύριος εἶναι δίκαιος, ἐνῷ ἐγὼ Κύριος δίκαιος, ἐγὼ δὲ καὶ ὁ καταφοβισμένος ἀπὸ τὴν φοβερὰν πληγὴν καὶ ὁ λαός μου εἴμεθα ἀσεβεῖς καὶ ἔνοχοι. λαός μου ἀσεβεῖς. τοὺς εἶπεν <ἡμάρτησα αὐτὴν τὴν φορὰν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Ὁ Θεὸς εἶναι δίκαιος, ἐγὼ δὲ καὶ ὁ λαός μου εἴμεθα ἀσεβεῖς. 9,28 Εὔξασθε οὖν περὶ ἐμοῦ πρὸς 28 Προχευχηθῆτε, λοιπόν, ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς τὸν 28 Προσευχηθῆτε λοιπὸν ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς τὸν Κύριον καὶ Κύριον, καὶ παυσάσθω τοῦ Θεὸν διὰ νὰ παύσουν αἱ βρονταὶ τοῦ Θεοῦ, ἡ παρακαλέσατε νὰ σταματήσουν αἱ βρονταὶ τοῦ Θεοῦ, τὸ χαλάζι γενηθῆναι φωνὰς Θεοῦ καὶ χάλαζα καὶ τὸ πῦρ καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς ἀφήσω καὶ ἡ φωτιά. Καὶ σᾶς ὑπόσχομαι ὅτι θὰ σᾶς ἀφήσω νὰ φύγετε χάλαζαν καὶ πῦρ καὶ ἐλευθέρους νὰ ἀναχωρήσετε. Δὲν θὰ μείνετε καὶ δεν πρόκειται να μείνετε περισσότερον>. ἐξαποστελῶ ὑμᾶς, καὶ ὅτι πλέον ἐδῶ>. προστεθήσεσθε μένειν. 9,29 Εἶπε δὲ αὐτῷ Μωυσῆς ὡς 29 Ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπήντησεν <ἀμέσως μόλις 29 Ὁ δὲ Μωϋσῆς φωτισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸν εἶπε: <Μόλις θὰ βγῶ ἂν ἐξέλθω τὴν πόλιν, ἐκπετάσω ἐξέλθω ἀπὸ τὴν πόλιν θὰ ὑψώσω τὰ χέρια ἀπὸ τὴν πόλιν, θὰ ἀπλώσω τὰ χέριά μου πρὸς τὸν Κύριον εἰς τὰς χεῖρας μου πρὸς τὸν Κύριον, μου πρὸς τὸν Κύριον καὶ θὰ παύσουν αἱ στάσιν προσευχῆς καὶ ἀμέσως θὰ παύσουν αἱ βρονταὶ καὶ θὰ αἱ φωναὶ παύσονται, καὶ ἡ βρονταί, θὰ σταματήσῃ ἡ χάλαζα καὶ ἡ βροχή, σταματήσῃ πλέον τὸ χαλάζι καὶ ἡ βροχή, διὰ νὰ καταλάβῃς ὅτι χάλαζα καὶ ὁ ὑετὸς οὐκ ἔσται διὰ νὰ μάθῃς ὅτι ἡ γῆ ὅλη ἀνήκει εἰς τὸν ἡ γῆ ὅλη εἶναι κτῆμα τοῦ Κυρίου. 51/229

52 ἔτι, ἵνα γνῷς ὅτι τοῦ Κυρίου ἡ Κύριον. γῆ. 9,30 Καὶ σὺ καὶ οἱ θεράποντές 30 Ἀλλὰ γνωρίζω καλὰ ὅτι δὲν ἔχετε ἀκόμη 30 Γνωρίζω ὅμως πολὺ καλὰ ὅτι καὶ σὺ ὁ ἴδιος καὶ οἱ αὐλικοί σου σου, ἐπίσταμαι ὅτι οὐδέπω φοβηθῇ τὸν Κύριον, οὔτε σύ, οὔτε οἱ αὐλικοί δεν ἔχετε ἀκόμη φοβηθῇ τὸν Κύριον>. πεφόβησθε τὸν Κύριον σου>. 9,31 Τὸ δὲ λίνον καὶ ἡ κριθὴ 31 Ἀπὸ τὴν χάλαζαν εἶχε καταστραφῆ καὶ τὸ 31 Ἀπὸ τὸ χαλάζι κατεστράφη τὸ λινάρι καὶ τὸ κριθάρι. Διότι ἐπλήγη ἡ γὰρ κριθὴ λινάρι καὶ ἡ κριθή διότι ἡ μὲν κριθὴ εἶχε ἦτο ἐποχὴ ποὺ τὸ κριθάρι εἶχεν ἤδη ἀναπτυχθῆ, τὸ δὲ λινάρι παρεστηκυῖα, τὸ δὲ λίνον πετάξει τότε μεγάλον βλαστόν, τὸ δὲ λινάρι εἶχε δέσει καρπόν. σπερματίζον. εἶχε δέσει τὰ σπέρματά του. 9,32 Ὁ δὲ πυρὸς καὶ ἡ ὀλύρα οὐκ 32 Ὁ σῖτος ὅμως καὶ ἡ ὀλύρα (εἶδος λευκοῦ 32 Τὸ κοινὸ σιτάρι ὅμως, καθὼς καὶ τὸ ἄσπρο σιτάρι, ποὺ ἐπλήγησαν, ὄψιμα γὰρ ἦν. σίτου) δὲν κατεστράφησαν, διότι ἦσαν ὄψιμα. λέγεται ὀλύρα, δὲν κατεστράφησαν, διότι ἦσαν ὄψιμα καὶ δεν εἶχαν ἀναπτυχθῆ. 9,33 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ 33 Ἐξῆλθεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ 33 Ἔφυγε δὲ ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸν Φαραὼ καὶ ἐβγῆκεν ἔξω ἀπὸ Φαραὼ ἐκτὸς τῆς πόλεως καὶ Φαραὼ καί, ἔξω ἀπὸ τὴν πόλιν, ὕψωσε τὰ τὴν πόλιν καὶ ὕψωσε τὰ χέρια του πρὸς τὸν Κύριον καὶ ἐξέτεινε τὰς χεῖρας πρὸς Κύριον, χέρια του πρὸς τὸν Θεόν. Ἀμέσως δὲ αἱ προσευχήθη. Ἀμέσως ἔπαυσαν αἱ βρονταὶ καὶ τὸ χαλάζι καὶ καὶ αἱ φωναὶ ἐπαύσαντο καὶ ἡ βρονταὶ καὶ ἡ χάλαζα ἐσταμάτησαν καὶ οὔτε οὔτε σταγόνα βροχῆς δὲν ἔπεσε πλέον εἰς τὴν γῆν. χάλαζα, καὶ ὁ ὑετὸς οὐκ σταγὼν βροχῆς δὲν ἔσταξεν εἰς τὴν γῆν. ἔσταξαν ἔτι ἐπὶ τὴν γῆν. 9,34 Ἰδὼν δὲ Φαραὼ ὅτι 34 Ὁ Φαραὼ εἰδὼν ὅτι ἐσταμάτησαν ἡ βροχὴ 34 Ὁ Φαραὼ ὅμως, ἀμετανόητος καθὼς ἦτο, ὅταν εἶδεν ὅτι πέπαυται ὁ ὑετὸς καὶ ἡ χάλαζα καὶ ἡ χάλαζα καὶ οἱ κεραυνοί, ἡμάρτησε καὶ ἔπαυσαν ἡ βροχή, τὸ χαλάζι καὶ αἱ βρονταί, ἡμάρτησε καὶ πάλιν καὶ αἱ φωναί, προσέθετο τοῦ πάλιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καὶ ἐσκλήρυνε τὴν καρδιάν του, ἐπηρέασε δὲ καὶ τοὺς αὐλικούς ἁμαρτάνειν καὶ ἐβάρυνεν αὐτοῦ καρδία αὐτοῦ καὶ τῶν αὐλικῶν του. του. τὴν κορδίαν καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ. 9,35 Καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία 35 Ἐσκληρύνθη ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν 35 Καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἄφησε τοὺς Φαραώ, καὶ οὐκ ἐξαπέστειλε ἀφῆκεν ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν, ὅπως τὸ εἶχεν εἰπεῖ ὁ Κύριος εἰς τὸν 52/229

53 τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, καθάπερ ἀναχωρήσουν, ὅπως τὸν εἶχε διατάξει διὰ τοῦ Μωϋσῆν. ἐλάλησε Κύριος τῷ Μωυσῇ. Μωϋσέως ὁ Θεός. ΕΞΟΔΟΣ - 10ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 10,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <εἴσελθε εἰς Ωμίλησε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε: <Πήγαινε εἰς τὰ Μωυσῆν λέγων εἴσελθε πρὸς τὰ ἀνάκτορα πρὸς τὸν Φαραώ. Ἐγὼ διὰ τὴν ἀνάκτορα, διὰ νὰ συναντήσῃς τὸν Φαραώ. Διότι ἑγὼ ἐπέτρεψα Φαραώ ἐγὼ γὰρ ἐσκλήρυνα κακότητά του παρεχώρησα νὰ σκληρυνθῇ ἡ νὰ σκληρυνθῇ καὶ ἡ ἰδική του καρδιὰ καὶ τῶν αὐλικῶν του αὐτοῦ τὴν καρδίαν καὶ τῶν καρδία αὐτοῦ καὶ τῶν αὐλικῶν του διὰ νὰ οὕτως, ὥστε νὰ γίνουν ἐν συνεχείᾳ εἰς τὴν χώραν των τὸ ἕνα θεραπόντων αὐτοῦ, ἵνα ἑξῆς ἔλθουν ἐναντίον αὐτῶν ὡς τιμωρία ἐν κατόπιν τοῦ ἄλλου αὐτὰ τὰ θαύματα, ποὺ φανερώνουν τὴν ἐπέλθῃ τὰ σημεῖα ταῦτα ἐπ' συνεχείᾳ τὰ θαύματά μου. δύναμιν τῆς παρουσίας μου. αὐτούς. 10,2 Ὅπως διηγήσησθε εἰς τὰ 2 Θὰ γίνουν αὐτά, διὰ νὰ διηγῆσθε καὶ σεῖς εἰς 2 Διὰ νὰ διηγῆσθε σεῖς καὶ νὰ ἀκούουν τὰ παιδιά σας καὶ τὰ ὦτα τῶν τέκνων ὑμῶν καὶ τοῖς τὰ τέκνα σας καὶ εἰς τὰ παιδιὰ τῶν τέκνων παιδιὰ τῶν παιδιῶν σας ὅσα ἐπροξένησα εἰς τοὺς Αἰγυπτίους, τέκνοις τῶν τέκνων ὑμῶν, ὅσα σας, πῶς καὶ μὲ πόσας τιμωρίας ἐπαίδευσα σὰν νὰ ἦσαν παιχνίδι εἰς τὰ χέρια μου, καθὼς καὶ ὅλα τὰ ἐμπέπαιχα τοῖς Αἰγυπτίοις, καὶ ἐγὼ τοὺς Αἰγυπτίους, νὰ ἀναφέρετε τὰ μεγάλα θαύματα, ποὺ ἔκανα εἰς αὐτοὺς καὶ ἔτσι νὰ μάθετε τὰ σημεῖά μου, ἃ ἐποίησα ἐν θαύματά μου, τὰ ὁποῖα ἔκαμα εἰς αὐτούς, διὰ καλὰ ὅτι ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος>. αὐτοῖς, καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ νὰ μάθετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ παντοδύναμος Κύριος. Κύριος>. 10,3 Εἰσῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ 3 Ἀνῆλθεν ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν εἰς τὰ 3 Τότε ὁ Μωϋσῆς συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν Ἀαρὼν ἐμβῆκεν εἰς τὰ Ἀαρὼν ἐναντίον Φαραὼ καὶ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ, παρουσιάσθησαν ἀνάκτορα καὶ ἀφοῦ ἐστάθησαν ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ τοῦ εἶπαν: εἶπαν αὐτῷ τάδε λέγει Κύριος ὁ ἐνώπιον αὐτοῦ καὶ τοῦ εἶπαν <Αὐτὰ λέγει <Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων: Ἕως πότε θὰ Θεὸς τῶν Ἑβραίων ἕως τίνος οὐ Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἑβραίων Ἕως πότε δὲν ἀρνῆσαι νὰ μὲ σεβασθῇς καὶ νὰ ὑπολογίσῃς τοὺς λόγους μου; βούλῃ ἐντραπῆναί με; θέλεις νὰ ὑποχωρήσῃς εἰς ἐμέ; Ἄφησε Ἄφησε τὸν λαόν μου τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν, διὰ νὰ μοῦ Ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου, ἵνα ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, διὰ νὰ μὲ προσφέρουν τὴν λατρείαν των. λατρεύσωσί μοι. λατρεύσουν. 53/229

54 10,4 Ἐὰν δὲ μὴ θέλῃς σὺ 4 Ἐὰν ὅμως δὲν θελήσῃς νὰ ἀποστείλῃς 4 Διότι ἐὰν καὶ τώρα δὲν θελήσῃς νὰ ἀφήσῃς ἐλεύθερον τὸν ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου, ἰδοὺ ἐλεύθερον τὸν λαόν μου, ἰδοὺ ἐγὼ ἐπιφέρω λαόν μου, σοῦ προλέγω ὅτι τὴν ἰδίαν ὥραν αὔριον θὰ ρίξω ἐγὼ ἐπάγω ταύτην τὴν ὥραν αὔριον αὐτὴν τὴν ὥραν πολλὴν ἀκρίδα ἐπάνω ἐπάνω εἰς ὅλην τὴν ἐπικράτειάν σου πολλὴν ἀκρίδα. αὔριον ἀκρίδα πολλὴν ἐπὶ εἰς ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς χώρας σου. πάντα τὰ ὅριά σου, 10,5 καὶ καλύψει τὴν ὄψιν τῆς 5 Καὶ θὰ σκεπάσῃ αὐτὴ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς 5 Θὰ εἶναι τόσον πολλή, ὥστε θὰ σκεπάσῃ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς γῆς, καὶ οὐ δυνήσῃ κατιδεῖν τὴν γῆς καὶ δὲν θὰ ἠμπορῇς νὰ ἴδῃς τὸ ἔδαφος. γῆς καὶ δὲν θὰ ἠμπορῇ κανεὶς νὰ ἰδῇ τὸ ἔδαφος. Θὰ γῆν, καὶ κατέδεται πᾶν τὸ Αὐτὴ θὰ καταφάγῃ ὅ,τι ἀπέμεινεν εἰς τὴν καταφάγουν δὲ ὀτιδήποτε ἀπέμεινεν εἰς σᾶς μετὰ τὴν περισσὸν τῆς γῆς τὸ χώραν σου, ὅ,τι χλωρὸ σᾶς ἀφῆκε ἡ χάλαζα. καταστροφήν, ποὺ ἐπέφερε τὸ χαλάζι. Θὰ καταφάγουν ὅλα τὰ καταλειφθέν, ὃ κατέλιπεν ὑμῖν Θὰ καταφάγῃ καὶ κάθε δένδρον, τὸ ὁποῖον δένδρα, ποὺ φυτρώνουν εἰς τὴν χώραν σας. ἡ χάλαζα, καὶ κατέδεται πᾶν φυτρώνει εἰς τὴν χώραν σας. ξύλον τὸ φυόμενον ὑμῖν ἐπὶ τῆς γῆς 10,6 καὶ πλησθήσονταί σου αἱ 6 Ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν ἀκρίδων θὰ γεμίσουν τὰ 6 Θὰ γεμίσουν δὲ ἀπὸ τὴν ἀκρίδα τὰ ἀνάκτορά σου καὶ τὰ οἰκίαι καὶ αἱ οἰκίαι τῶν ἀνάκτορά σου, αἱ οἰκίαι τῶν αὐλικῶν σου καὶ σπίτια τῶν αὐλικῶν σου, καθὼς καὶ ὅλα τὰ σπίτια τῶν θεραπόντων σου καὶ πᾶσαι αἱ ὅλαι αἱ οἰκίαι εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγυπτίων εἰς ὅλην τὴν χώραν, πρᾶγμα ποὺ δεν εἶδαν νὰ οἰκίαι ἐν πάσῃ γῇ τῶν Αἰγύπτου. Γεγονότα τὰ ὁποῖα ποτὲ δὲν εἶδαν συμβαίνῃ ποτὲ οἱ πατέρες σου, ἀλλ οὔτε καὶ οἱ προπάπποι των, Αἰγυπτίων, ἃ οὐδέποτε οἱ πατέρες σου, οὔτε οἱ προπάπποι αὐτῶν ἀπὸ ἀπὸ τὴν ἡμέραν ποὺ ἦλθαν εἰς τὴν γῆν αὐτήν, μέχρι σήμερον>. ἑωράκασιν οἱ πατέρες σου, οὐδ' τὴν ἡμέραν ποὺ ἐγεννήθησαν εἰς τὴν χώραν Καὶ ἀφοῦ εἶπεν αὐτὰ ὁ Μωϋσῆς ἐστράφη καὶ ἀνεχώρησεν ἀπὸ οἱ πρόπαπποι αὐτῶν, ἀφ' ἧς αὐτὴν μέχρι σήμερον, θὰ πραγματοποιηθοῦν τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. ἡμέρας γεγόνασιν ἐπὶ τῆς γῆς αὔριον>. Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς καὶ στραφεὶς ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης, καὶ ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. ἐκκλίνας Μωυσῆς ἐξῆλθεν ἀπὸ Φαραώ. 10,7 Καὶ λέγουσι οἱ θεράποντες 7 Οἱ αὐλικοὶ τοῦ Φαραὼ εἶπαν τότε πρὸς 7 Τότε οἰ αὐλικοὶ τοῦ Φαραὼ τοῦ εἶπαν: <Ἕως πότε θὰ Φαραὼ πρὸς αὐτόν ἕως τίνος αὐτόν <ἕως πότε θὰ ἔχωμεν αὐτὸ τὸ βάσανο συνεχίζεται αὐτὸ τὸ βάσανον; Ἀφησε ἐπὶ τέλους ἐλευθέρους ἔσται τοῦτο ἡμῖν σκῶλον; μὲ τοὺς Ἰσραηλίτας; Στειλε τους ἐλευθέρους τοὺς ἀνθρώπους νὰ ὑπάγουν, διὰ νὰ λατρεύσουν τὸν Θεόν των! 54/229

55 Ἐξαπόστειλον τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ἀνθρώπους αὐτοὺς νὰ λατρεύσουν τὸν Ἢ μήπως θέλεις νὰ πληροφορηθῇς ὅτι κατεστράφη ἐντελῶς ἡ ὅπως λατρεύσωσι τῷ Θεῷ Θεόν των ἢ θέλεις νὰ μάθῃς ὅτι κατεστράφη Αἴγυπτος;> αὐτῶν ἢ εἰδέναι βούλῃ ὅτι ἡ Αἴγυπτος καὶ ἔπειτα νὰ τοὺς ἀφήσῃς;> ἀπόλωλεν Αἴγυπτος; 10,8 Καὶ ἀπέστρεψαν τόν τε 8 Οἱ αὐλικοὶ τοῦ Φαραὼ τρομοκρατημένοι ἀπὸ 8 Μετὰ τὴν ἐπέμβασιν αὐτὴν τῶν αὐλικῶν, ἔφεραν πίσω εἰς τὸν Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν πρὸς τὰς μέχρι τῆς ἡμέρας ἐκείνης πληγὰς Φαραὼ καὶ τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ ἐκεῖνος τοὺς εἶπεν: Φαραώ, καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὡδήγησαν πάλιν τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν <Ἐμπρὸς λοιπόν! Πηγαίνετε καὶ λατρεύσατε τὸν Κύριον καὶ πορεύεσθε καὶ λατρεύσατε πρὸς τὸν Φαραώ. Ὁ ὁποῖος καὶ τοὺς εἶπε Θεόν σας! Ποῖοι ὅμως καὶ ποῖοι συγκεκριμένους εἶναι αὐτοί, ποὺ Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν τίνες δὲ καὶ <πηγαίνετε νὰ λατρεύσετε Κύριον τὸν Θεόν θὰ ὑπάγουν;> τίνες εἰσὶν οἱ πορευέμενοι; σας. Ἀλλὰ ποῖοι καὶ ποῖοι εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι θὰ πορευθοῦν διὰ τὸν σκοπὸν αὐτόν;> 10,9 Καὶ λέγει Μωυσῆς σὺν τοῖς 9 Ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπήντησε <θὰ πορευθῶμεν 9 <Θὰ φύγωμεν ὅλοι>, τοῦ ἀπαντᾷ ὁ Μωϋσῆς, <μαζὶ μὲ τοὺς νεανίσκοις καὶ πρεσβυτέροις μαζῆ μὲ τοὺς νέους καὶ τοὺς γέροντας, μὲ τοὺς νέους καὶ τοὺς γέροντας, τοὺς υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας, τὰ πορευσόμεθα, σὺν τοῖς υἱοῖς καὶ υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας μας, μὲ τὰ πρόβατα πρόβατα καὶ τὰ βόδια μας. Διότι δι ἠμᾶς αὐτὸ εἶναι ἑορτὴ θυγατράσι καὶ προβάτοις καὶ καὶ τὰ βόδια μας καὶ τοῦτο, διότι ἡ ἡμέρα αὐτὴ Κυρίου τοῦ Θεοῦ μας>. βουσὶν ἡμῶν ἔστι γὰρ ἑορτὴ θὰ εἶναι ἑορτὴ Κυρίου τοῦ Θεοῦ μας>. Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. 10,10 Καὶ εἶπε πρὸς αὐτούς ἔστω 10 Ὁ Φαραὼ εἶπε πρὸς αὐτούς <ἂς γίνῃ ὅπως 10 Τοὺς εἶπε τότε εἰρωνικῶς ὁ Φαραώ: <Ἂς γίνῃ ἔτσι, ὁ Κύριος οὕτω, Κύριος μεθ' ὑμῶν καθότι εἴπατε, ὁ Κύριος ἂς εἶναι μαζῆ σας ἐπειδὴ μαζί σας! Ἐπειδὴ σᾶς δίδω τὴν ἄδειαν νὰ φύγετε, νομίζετε ὅτι ἀποστέλλω ὑμᾶς, μὴ καὶ τὴν ἀφήνω σᾶς ἐλευθέρους νὰ ἀναχωρήσετε, ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε καὶ τὰ παιδιὰ καὶ ὅσας ἀποσκευὰς ἔχετε ἀποσκευὴν ὑμῶν; Ἴδετε ὅτι μήπως σκέπτεσθε νὰ πάρετε μαζῆ σας καὶ τὰ εἰς τὰ σπίτια σας; Βλέπετε ὅτι ἔχετε πονηρὸν σκοπὸν μέσα σας; πονηρία πρόσκειται ὑμῖν. παιδιά σας; Προσέξατε, διότι πιθανὸν νὰ κρύπτῃ κάποιαν πονηρίαν ἡ πάνδημος αὐτὴ ἀναχώρησίς σας. Ἴσως σκέπτεσθε νὰ δραπετεύσετε. 10,11 Μὴ οὕτως πορευέσθωσαν 11 Ἀλλὰ δὲν θὰ γίνῃ ἔτσι ἡ ἀναχώρησίς σας. 11 Ὄχι ἔτσι! Νὰ φύγουν μόνον οἱ ἄνδρες καὶ νὰ λατρεύσουν τὸν δὲ οἱ ἄνδρες, καὶ Ἂς πορευθοῦν μόνον οἱ ἄνδρες, καὶ αὐτοὶ ἂς Θεόν. Αὐτὸ ἄλλως τε ζητεῖτε σεῖς οἱ ἴδιοι>. Κατόπιν τῆς 55/229

56 λατρευσάτωσαν τῷ Θεῷ τοῦτο λατρεύσουν τὸν Θεόν. Ἄλλωστε σεῖς οἱ ἴδιοι ἀποφάσεως αὐτῆς τοῦ Φαραὼ ἐξεδίωξαν ἀπὸ ἐμπρός του ὡς γὰρ αὐτοὶ ἐκζητεῖτε. Ἐξέβαλον αὐτὸ ζητεῖτε>. Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ ἐνοχλητικοὺς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών. δὲ αὐτοὺς ἀπὸ προσώπου Ἀαρὼν ἐπέμενον εἰς τὴν πρότασίν των, τοὺς Φαραώ. ἐξεδίωξαν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. 10,12 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 12 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 12 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἄπλωσε τὸ χέρι σου Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρα ἐπὶ <ἄπλωσε τὸ χέρι σου πρὸς ὅλην τὴν γῆν τῆς ἐπάνω ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ μὲ τὴν δύναμίν μου θὰ ἔλθη εἰς γῆν Αἰγύπτου, καὶ ἀναβήτω Αἰγύπτου θὰ ἀναβοῦν καὶ θὰ ἐπιπέσουν ὅλην τὴν χώραν ἀκρίδα. Αὐτὴ θὰ καταφάγῃ ὅλην τὴν ἀκρὶς ἐπὶ τὴν γῆν καὶ κατέδεται ἀκρίδες καθ' ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς χώρας, αἱ βλάστησιν τῆς χώρας καὶ ὅλους τοὺς καρποὺς τῶν δένδρων, ποὺ πᾶσαν βοτάνην τῆς γῆς καὶ ὁποῖαι θὰ καταφάγουν κάθε χλόην τῆς γῆς ἄφησε τὸ χαλάζι>. πάντα τὸν καρπὸν τῶν ξύλων, καὶ κάθε καρπὸν δένδρου, ποὺ ἀφῆκεν ἡ ὃν ὑπελίπετο ἡ χάλαζα. χάλαζα>. 10,13 Καὶ ἐπῇρε Μωυσῆς τὴν 13 Ὕψωσεν ὁ Μωϋσῆς τὴν ράβδον του εἰς τὸν 13 Ὕψωσε τότε ὁ Μωϋσῆς τὸ ραβδί του πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ ράβδον εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ οὐρανόν, καὶ ὁ Κύριος ἤγειρε νότιον ἄνεμον ἀμέσως ὁ Κύριος ἐσήκωσε νότιον ἄνεμον εἰς τὴν Αἴγυπτον ὅλην Κύριος ἐπήγαγεν ἄνεμον νότον εἰς τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκτα. Ἦλθε τὸ πρωῒ καὶ ὁ ἐπὶ τὴν γῆν, ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην καὶ ὅλην τὴν νύκτα ἔγινε πρωῒ καὶ ὁ νότιος ἄνεμος ἐπῆρε μαζί του καὶ τὴν ἀκρίδα, ἐκείνην καὶ ὅλην τὴν νύκτα τὸ νότιος ἄνεμος παρέσυρε τὰς ἀκρίδας, πρωΐ ἐγενήθη, καὶ ὁ ἄνεμος ὁ νότος ἀνέλαβε τὴν ἀκρίδα 10,14 καὶ ἀνήγαγεν αὐτὴν ἐπὶ 14 καὶ τὰς ἔφερεν εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. 14 καὶ τὴν ἔφερεν ἐπάνω ἀπὸ ὅλην τὴν Αἴγυπτον καὶ ἔπεσε πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου, καὶ Αὐταὶ δὲ ἐπέπεσαν καὶ ἐκάλυψαν ὅλην τὴν πολλὴ καὶ πυκνὴ ἀπ ἄκρου ἕως ἄκρου ὅλης τῆς χώρας. Ἦτο δὲ κατέπαυσεν ἐπὶ πάντα τὰ ὅρια περιοχὴν τῆς Αἰγύπτου εἰς σμήνη τόσον πολλὴ ἡ ἀκρίδα, ὥστε οὐδέποτε προηγουμένως Αἰγύπτου πολλὴ σφόδρα ἀπειροπληθῆ. Οὐδέποτε προηγουμένως ἐπαρουσιάσθη τέτοια ἀκρίδα, ἀλλ οὔτε καὶ θὰ γίνῃ κάτι προτέρα αὐτῆς οὐ γέγονε παρουσιάσθη τόση πολλὴ ἀκρὶς καὶ οὔτε μετὰ παρόμοιόν ποτὲ εἰς τὸ μέλλον. τοιαύτη ἀκρὶς καὶ μετὰ ταῦτα ταῦτα θὰ παρουσιασθῇ τόσον πλῆθος. οὐκ ἔσται οὕτως. 10,15 Καὶ ἐκάλυψε τὴν ὄψιν τῆς 15 Τὰ σμήνη τῶν ἀκρίδων ἐσκέπασαν τὴν 15 Καὶ ἐσκέπασεν ἡ ἀκρίδα τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ ἐδάφους καὶ γῆς, καὶ ἐφθάρη ἡ γῆ καὶ ὄψιν τῆς Αἰγύπτου καὶ κατεστράφη ἡ χώρα κατεστράφη ἡ χώρα. Κατέφαγεν ὅλα τὰ χόρτα τῆς γῆς καὶ 56/229

57 κατέφαγε πᾶσαν βοτάνην τῆς ἐκείνη, διότι αἱ ἀκρίδες κατέφαγον ὅλον τὸ ὅλους τοὺς καρποὺς τῶν δένδρων, ποὺ ἀπέμειναν μετὰ ἀπὸ τὸ γῆς καὶ πάντα τὸν καρπὸν τῶν χόρτον τῆς γῆς καὶ ὅλους τοὺς καρποὺς τῶν χαλάζι. Δὲν ἔμεινε κανένα χλωρὸ κλαδὶ εἰς τὰ δένδρα, οὔτε ξύλων, ὃς ὑπελείφθη ἀπὸ τῆς δένδρων, ὅσα εἶχον ἀπομείνει ἀπὸ τὴν χορτάρι εἰς τὰ λειβάδια εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. χαλάζης οὐχ ὑπελείφθη χλωρὸν χάλαζαν. Καὶ δὲν ἔμεινε πλέον τίποτε τὸ οὐδὲν ἐν τοῖς ξύλοις καὶ ἐν πάσῃ χλωρὸν οὔτε εἰς τὰ δένδρα οὔτε εἰς τὰ χόρτα βοτάνῃ τοῦ πεδίου, ἐν πάσῃ γῇ τῶν πεδιάδων καθ' ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς Αἰγύπτου. Αἰγύπτου. 10,16 Κατέσπευδε δὲ Φαραὼ 16 Ἔστειλε τότε ἐσπευσμένως ὁ Φαραώ, 16 Ἡ καταστροφὴ ἠνάγκασε τὸν Φαραὼ νὰ καλέσῃ ἐπειγόντως καλέσαι Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ νὰ τοὺς εἰπῃ ταπεινωμένος: λέγων ἡμάρτηκα ἐναντίον εἶπε <ἡμάρτησα ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ <Ἀναγνωρίζω καὶ ὁμολογῶ ὅτι ἁμάρτησα καὶ ἐνώπιον Κυρίου Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὑμῶν καὶ εἰς σας καὶ ἐνώπιόν σας. τοῦ Θεοῦ σας καὶ εἰς σᾶς. ὑμᾶς 10,17 προσδέξασθε οὖν μου τὴν 17 Δεχθῆτε τὴν μετάνοιάν μου καὶ 17 Σᾶς παρακαλῶ λοιπὸν νὰ συγχωρήσετε καὶ αὐτὴν τὴν φορὰν ἁμαρτίαν ἔτι νῦν καὶ συγχωρήσατέ μου πάλιν τὴν παροῦσαν τὴν ἁμαρτίαν μου. Προσευχηθῆτε πρὸς Κύριον τὸν Θεόν σας προσεύξασθε πρὸς Κύριον τὸν ἁμαρτίαν. Προσευχηθῆτε πρὸς τὸν Κύριον τὸν καὶ ἂς ἀπομακρύνῃ ἀπὸ ἐμὲ αὐτὸ τὸ θανατικό>. Θεὸν ὑμῶν, καὶ περιελέτω ἀπ' Θεόν σας, διὰ νὰ εὐδοκήσῃ καὶ ἀπομακρύνῃ ἐμοῦ τὸν θάνατον τοῦτον. ἀπὸ ἐμὲ αὐτὴν τὴν θανάσιμον καταστροφήν>. 10,18 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς ἀπὸ 18 Ἔφυγεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τὸ 18 Ἐπιεικὴς ὁ Μωϋσῆς ἐβγῆκεν ἀμέσως ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραὼ καὶ ηὔξατο πρὸς τὸν Φαραὼ καὶ προσηυχήθη πρὸς τὸν Θεόν. Φαραὼ καὶ προσευχήθη πρὸς τὸν Θεόν. Θεόν. 10,19 Καὶ μετέβαλε Κύριος 19 Καὶ ὁ Κύριος ἤγειρεν ἄνεμον σφοδρὸν ἀπὸ 19 Καὶ ὁ Κύριος ἔφερεν ἀμέσως ἄλλον ἄνεμον δυνατὸν ἀπὸ τὴν ἄνεμον ἀπὸ θαλάσσης σφοδρόν, τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, ὁ ὁποῖος παρέσυρε Μεσόγειον θάλασσαν καὶ αὐτὸς ἐσήκωσε τὰς ἀκρίδας καὶ τὰς καὶ ἀνέλαβε τὴν ἀκρίδα καὶ τὴν ἀκρίδα καὶ τὴν ἔρριψεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν ἔρριξεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν. Καὶ δὲν ἀπέμεινεν οὔτε μία ἔβαλεν αὐτὴν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, ὥστε καμμία ἀκρὶς δὲν ἀπέμεινεν ἀκρίδα εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον. θάλασσαν, καὶ οὐχ ὑπελείφθη εἰς ὅλην τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. ἀκρὶς μία ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου. 10,20 Καὶ ἐσκλήρυνε Κύριος τὴν 20 Ὁ Κύριος παρεχώρησε καὶ ἐσκληρύνθη 20 Ὁ Κύριος ὅμως ἐπέτρεψε νὰ σκληρυνθῇ καὶ πάλιν ἡ καρδιὰ 57/229

58 καρδίαν Φαραώ. Καὶ οὐκ πάλιν ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἀφῆκεν τοῦ Φαραὼ καὶ ἔτσι δὲν ἔδωσε τὴν ἄδειαν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας ἐξαπέστειλε τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. ἐλευθέρους τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ νὰ διὰ νὰ φύγουν. ἀναχωρήσουν. 10,21 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 21 Ὁ Κύριος εἶπεν εἰς τὸν Μωϋσῆν <ἄπλωσε 21 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἀπλωσε τὸ χέρι σου Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου τὸ χέρι σου εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἂς ἀπλωθῆ πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ ἂς γίνῃ σκοτάδι εἰς τὴν χώραν τῆς εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ γενηθήτω σκότος εἰς ὅλην τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου Αἰγύπτου, σκοτάδι πυκνό, ψηλαφητό>. σκότος ἐπὶ γῆς Αἰγύπτου, πυκνό, ψηλαφητὸ σκοτάδι>. ψηλαφητὸν σκότος. 10,22 Ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 22 Ἥπλωσεν ὁ Μωϋσῆς τὴν χεῖρα του εἰς τὸν 22 Ἐτέντωσε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι πρὸς τὸν οὐρανὸν καὶ χεῖρα εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ οὐρανὸν καὶ ἔγινε κατ' ἀρχὰς ἐλαφρὸ σκοτάδι, ἔγινε σκοτάδι σὰν πυκνὴ ὁμίχλη, καταχνιὰ καὶ θύελλα εἰς ὅλην ἐγένετο σκότος, γνόφος, θύελλα ἔπειτα βαθὺ σκοτάδι καὶ θύελλα εἰς ὅλην τὴν τὴν Αἴγυπτον ἐπὶ τρεῖς συνεχεῖς ἡμέρας. ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου τρεῖς γῆν τῆς Αἰγύπτου ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας. ἡμέρας, 10,23 καὶ οὐκ εἶδεν οὐδεὶς τὸν 23 Ἐξ αἰτίας τοῦ πυκνοτάτου αὐτοῦ σκότους 23 Ἐπειδὴ δὲ τὸ σκοτάδι ἦτο πυκνότατον, δὲν ἠμποροῦσε νὰ ἰδῃ ἀδελφὸν αὐτοῦ τρεῖς ἡμέρας, καὶ κανεὶς δὲν εἶδεν οὔτε τὸν πλησίον ἀδελφόν κανεὶς οὔτε τὸν ἀδελφόν του, ποὺ ἦτο δίπλα του, ἐπὶ τρεῖς οὐκ ἐξανέστη οὐδεὶς ἐκ τῆς του καὶ κανεὶς δὲν ἐσηκώθη ἀπὸ τὴν κλίνην ἡμέρας. Τὰς τρεῖς αὐτὰς ἡμέρας ἐπίσης δὲν ἐσηκώθη κανεὶς ἀπὸ κοίτης αὐτοῦ τρεῖς ἡμέρας πᾶσι του κατὰ τὰς τρεῖς αὐτὰς ἡμέρας. Μόνον δὲ τὸ κρεββάτι του. Εἰς ὅλους ὅμως τοὺς Ἰσραηλίτας, παντοῦ ὅπου δὲ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ φῶς ἦν ἐν εἰς τὴν περιοχήν, εἰς τὴν ὁποίαν κατοικοῦσαν κατεγίνοντο μὲ τὰ ἔργα των, ὑπῆρχε φῶς. πᾶσιν, οἷς κατεγίνοντο. οἱ Ἰσραηλῖται, ἦτο φῶς καὶ εἰς ὅλα τὰ ἔργα, μὲ τὰ ὁποῖα ἠσχολοῦντο. 10,24 Καὶ ἐκάλεσε Φαραὼ 24 Ἐκάλεσε πάλιν ὁ Φαραὼ τὸν Μωϋσῆν καὶ 24 Τότε ὁ Φαραὼ ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ εἶπε: Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν λέγων τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε <πηγαίνετε ὅπου <Πηγαίνετε. Ἔχετε τὴν ἄδειαν νὰ φύγετε, διὰ νὰ προσφέρετε βαδίζετε, λατρεύσατε Κυρίῳ τῷ θέλετε, λατρεύσατε Κύριον τὸν Θεόν σας, τὴν λατρείαν σας εἰς τὸν Κύριον, τὸν Θεόν σας. Νὰ ἀφήσετε Θεῷ ὑμῶν, πλὴν τῶν προβάτων πάρετε μαζῆ σας καὶ τὰ παιδιά σας, ἀλλὰ τὰ ὅμως ἐδῶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια. Ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε καὶ τὰ καὶ τῶν βοῶν ὑπολείπεσθε καὶ πρόβατα καὶ τὰ βόδια σας θὰ τὰ ἀφήσετε παιδιὰ μὲ τὰς ἀποσκευάς σας>. ἡ ἀποσκευὴ ὑμῶν ἀποτρεχέτω ἐδῶ>. μεθ' ὑμῶν, 58/229

59 10,25 καὶ εἶπε Μωυσῆς ἀλλὰ καὶ 25 Τοῦ εἶπε τότε ὁ Μωϋσῆς <ὄχι μόνον θὰ 25 Καὶ ὁ Μωϋσῆς τοῦ εἶπε: <Χρειάζεται καὶ σὺ ὁ ἴδιος νὰ μᾶς σὺ δώσεις ἡμῖν ὁλοκαυτώματα πάρωμε μαζῆ μας τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια δώσῃς ζῶα, διὰ νὰ ἔχωμεν ἀρκετὰ διὰ τὰ ὁλοκαυτώματα καὶ τὰς καὶ θυσίας, ἃ ποιήσομεν Κυρίῳ μας, ἀλλὰ καὶ σὺ ὁ ἴδιος θὰ μᾶς δώσῃς ζῶα θυσίας, ποὺ θὰ προσφέρωμεν εἰς τὸν Κύριον καὶ Θεόν μας! τῷ Θεῷ ἡμῶν διὰ τὰ ὁλοκαυτώματά μας καὶ διὰ τὰς ἄλλας θυσίας, τὰς ὁποίας θὰ προσφέρωμεν εἰς τὸν Κύριον καὶ Θεόν μας. 10,26 καὶ τὰ κτήνη ἡμῶν 26 Λοιπὸν καὶ τὰ ζῶα μας θὰ ἔλθουν μαζῆ 26 Θὰ πάρωμεν μαζί μας ὅλα τὰ ζῶα μας καὶ δὲν θὰ ἀφήσωμεν πορεύσεται μεθ' ἡμῶν, καὶ οὐχ μας, καὶ δὲν θὰ ἀφήσωμεν οὔτε ἕνα νύχι των. οὔτε νύχι ἀπὸ αὐτά. Διότι ἀπὸ αὐτὰ θὰ διαλέξωμεν, διὰ νὰ ὑπολειψόμεθα ὁπλήν ἀπ' αὐτῶν Διότι ἀπὸ αὐτὰ τὰ ζῶα θὰ πάρωμεν, διὰ νὰ προσφέρωμεν θυσίας εἰς τὸν Κύριον, τὸν Θεόν μας. Ἕως ὅτου γὰρ ληψόμεθα λατρεύσαι Κυρίῳ προσφέρωμεν θυσίαν εἰς Κύριον τὸν Θεόν ὅμως φθάσωμεν ἐκεῖ εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας, δὲν τῷ Θεῷ ἡμῶν, ἡμεῖς δὲ οὐκ μας. Ἡμεῖς, ἄλλωστε, δὲν γνωρίζομεν ποῖα γνωρίζομεν ποία ζῶα θὰ ζητήσῃ ὁ Κύριος, ὁ Θεὸς μας, νὰ τοῦ οἴδαμεν τί λατρεύσομεν Κυρίῳ ζῶα θὰ προσφέρωμεν θυσίαν εἰς Κύριον τὸν προσφέρωμεν θυσίαν. Χρειάζονται λοιπὸν ὅλα>. τῷ Θεῷ ἡμῶν, ἕως τοῦ ἐλθεῖν Θεόν μας, ἕως ὅτου φθάσωμεν ἐκεῖ, ὅπου θὰ ἡμᾶς ἐκεῖ. πρασφερθῇ ἡ θυσία>. 10,27 Ἐσκλήρυνε δὲ Κύριος τὴν 27 Ὁ Κύριος παρεχώρησε καὶ πάλιν νὰ 27 Ἐπέτρεψε δὲ ὁ Κύριος καὶ ἐσκληρύνθη καὶ πάλιν ἡ καρδιὰ καρδίαν Φαραὼ καὶ οὐκ σκληρυνθῇ διὰ τὴν κακότητά της ἡ καρδιὰ τοῦ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ ἀφήσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ ἐβουλήθη ἐξαποστεῖλαι αὐτούς. Φαραώ, ὁ ὁποῖος καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ ἀφήσῃ φύγουν. ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας. 10,28 Καὶ λέγει Φαραώ ἄπελθε 28 Γεμᾶτος δὲ ὀργὴν ἐφώναξε πρὸς τὸν 28 Εἶπε μάλιστα ὠργισμένος ὁ Φαραὼ πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Φύγε ἀπ' ἐμοῦ πρόσεχε σεαυτῷ ἔτι Μωϋσῆν <φύγε ἀπὸ ἐμπρός μου. Πρόσεχε, ἀπὸ ἐμπρός μου! Πρόσεχε, μὴ ἐπιχειρήσῃς νὰ ἀντικρύσης προσθεῖναι ἰδεῖν μου τὸ μήπως τυχὸν καὶ θελήσῃς νὰ ξαναδῇς τὸ ἄλλην φορὰν τὸ πρόσωπόν μου! Θὰ ἀποθάνῃς τὴν ἰδίαν ἡμέραν πρόσωπον ᾖ δ' ἂν ἡμέρᾳ ὀφθῇς πρόσωπόν μου. Τὴν ἡμέραν ποὺ θὰ τολμήσῃς ποὺ θὰ ἐμφανισθῇς ἐμπρός μου>. μοι, ἀποθανῇ. νὰ παρουσιασθῇς ἐμπρός μου, θὰ θανατωθῇς>. 10,29 Λέγει δὲ Μωυσῆς εἴρηκας 29 Ὁ Μωϋσῆς μὲ δικαίαν ἀγανάκτησιν τοῦ 29 Καὶ ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπαντᾷ: <Ὅπως τὸ εἶπες θὰ γίνῃ. Δὲν οὐκ ἔτι ὀφθήσομαί σοι εἰς ἀπήντησε <τὸ εἶπες! Δὲν θὰ παρουσιασθῶ πρόκειται νὰ ἐμφανισθῶ ἄλλην φορὰν ἐμπρός σου>. πρόσωπον. πλέον ἐνώπιόν σου>. 59/229

60 ΕΞΟΔΟΣ - 11ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 11,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Έπειτα ἀπὸ τὰ γεγονότα αὐτὰ εἶπεν ὁ Κύριος Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωυσῆν: <Μίαν ἀκόμη τιμωρίαν θὰ Μωυσῆν ἔτι μίαν πληγὴν ἐγὼ πρὸς τὸν Μωϋσῆν <μίαν ἀκόμη πληγὴν θὰ ἐπιφέρω εἰς τὸν Φαραὼ καὶ τὴν Αἴγυπτον καὶ μετὰ ταῦτα θὰ ἐπάξω ἐπὶ Φαραὼ καὶ ἐπ' ἐπιφέρω ἐγὼ ἐναντίον τοῦ Φαραὼ καὶ τῆς σᾶς ἀφήσῃ νὰ φύγετε ἀπὸ ἐδῶ. Ὅταν δὲ τελικῶς σᾶς ἀφήσῃ Αἴγυπτον, καὶ μετὰ ταῦτα Αἰγύπτου, καὶ μετὰ ταῦτα θὰ σᾶς ἀφήσῃ ἐλευθέρους, θὰ σᾶς ἐξαποστείλῃ ἐπειγόντως μὲ ὀτιδήποτε ἐξαποστελεῖ ὑμᾶς ἐντεῦθεν ἐλευθέρους νὰ φύγετε ἀπὸ ἐδῶ. Ὅταν δὲ θὰ ἔχετε. ὅταν δὲ ἐξαποστέλλῃ ὑμᾶς, σὺν σᾶς ἀποστείλῃ, θὰ σᾶς ἀφήσῃ νὰ φύγετε μὲ παντὶ ἐκβαλεῖ ὑμᾶς ἐκβολῇ. ὅλα τὰ ὑπάρχοντά σας. 11,2 Λάλησον οὖν κρυφῇ εἰς τὰ 2 Λάλησε λοιπὸν κρυφίως εἰς τὰ αὐτιὰ τοῦ 2 Εἰδοποίησε λοιπὸν κρυφά, χωρὶς νὰ τὸ ἀκούσουν οἱ ὦτα τοῦ λαοῦ, καὶ αἰτησάτω λαοῦ σου καὶ εἰπὲ εἰς αὐτοὺς νὰ ζητήσῃ ὁ Αἰγύπτιοι, τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαὸν καὶ ἂς ζητήσῃ ὁ καθεὶς ἀπὸ ἕκαστος παρὰ τοῦ πλησίον καθένας ἀπὸ τὸν γείτονά του Αἰγύπτιον τὸν γείτονά του Αἰγύπτιον σκεύη ἀσημένια καὶ χρυσά, καθὼς σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ σκεύη καὶ ἰματιαμόν>. καὶ ἐνδύματα>. ἱματισμόν. 11,3 Κύριος δὲ ἔδωκε τὴν χάριν 3 Ἔδωκεν ὁ Κύριος αὐτὴν τὴν χάριν εἰς τὸν 3 Ὁ δὲ Κύριος ἔδωκε χάριν εἰς τὸν λαόν του ἐνώπιον τῶν τῷ λαῷ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν λαόν του ἀπέναντι τῶν Αἰγυπτίων, ὥστε Αἰγυπτίων καὶ αὐτοὶ τοὺς ἔδωσαν ὅσα ἐζήτησαν. Ὁ δὲ Αἰγυπτίων, καὶ ἔχρησαν αὐτοῖς ἐκεῖνοι ἔδωσαν εἰς αὐτοὺς ὅσα τοὺς ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὁ Μωϋσῆς, ἀνεδείχθη πολὺ μεγάλη καὶ ὁ ἄνθρωπος Μωυσῆς μέγας ἐχρειάζοντο. Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἀνεδείχθη μέγας, προσωπικότης ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἐνώπιον τοῦ ἐγενήθη σφόδρα ἐναντίον τῶν πολὺ μέγας καὶ ἔνδοξος ἐνώπιον τῶν Φαραὼ καὶ ἐνώπιον τῶν αὐλικῶν του. Αἰγυπτίων καὶ ἐναντίον Φαραὼ Αἰγυπτίων, ἐνώπιον τοῦ Φαραὼ καὶ ἐνώπιον καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων τῶν αὐλικῶν αὐτοῦ. αὐτοῦ. 11,4 Καὶ εἶπε Μωυσῆς τάδε λέγει 4 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Φαραώ <αὐτὰ 4 Εἶπε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Φαραώ: <Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Κύριος περὶ μέσας νύκτας ἐγὼ λέγει ὁ Κύριος Κατὰ τὸ μεσονύκτιον Περὶ τὰ μεσάνυκτα ἐγὼ ὁ Κύριος θὰ περάσω μέσα ἀπὸ τὴν εἰσπορεύομαι εἰς μέσον εἰσέρχομαι εἰς τὴν Αἴγυπτον. Αἴγυπτον. Αἰγύπτου, 11,5 καὶ τελευτήσει πᾶν 5 Καὶ θὰ ἀποθάνῃ κάθε πρωτότοκον εἰς ὅλην 5 Καὶ θὰ πεθάνῃ ἀμέσως κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν τῆς 60/229

61 πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ τὸ πρωτότοκον Αἰγύπτου ἀπὸ τὸν πρωτότοκον υἱὸν τοῦ Φαραώ, ποὺ κάθεται πρωτοτόκου Φαραώ, ὃς κάθηται τοῦ Φαραώ, ὁ ὁποῖος, κάθεται εἰς τὸν εἰς τὸν βασιλικὸν θρόνον του, μέχρι τὸν πρωτότοκον τῆς ἐπὶ τοῦ θρόνου, καὶ ἕως βασιλικὸν θρόνον, ἕως τὸ πρωτότοκον τῆς πτωχῆς δούλης, ποὺ εἶναι δίπλα εἰς τὸν κοπιαστικὸν πρωτοτόκου τῆς θεραπαίνης τῆς δούλης ἡ ὁποία κάθεται εἰς τὸν χειρόμυλόν χερόμυλον καὶ ἕως τὸ πρωτογέννητον κάθε ζώου. παρὰ τὸν μύλον καὶ ἕως της, καὶ μέχρι τὸ πρωτότοκον παντὸς ζώου. πρωτοτόκου παντὸς κτήνους, 11,6 καὶ ἔσται κραυγὴ μεγάλη 6 Ἐξ αἰτίας τοῦ θανάτου τῶν πρωτοτόκων θὰ 6 Θὰ γίνῃ τότε εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον θρῆνος καὶ κοπετός. Θὰ κατὰ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου, ἥτις γίνῃ μεγάλη γοερὰ κραυγὴ καθ' ὅλην τὴν εἶναι δὲ πολὺ μεγάλη ἡ πένθιμη κραυγή. Σὰν αὐτὴν οὔτε ἔγινε τοιαύτη οὐ γέγονε καὶ τοιαύτη χώραν τῆς Αἰγύπτου, τέτοια, ὁποία δὲν ἔγινε ποτέ, οὔτε πρόκειται νὰ γίνῃ εἰς τὸ μέλλον. οὐκ ἔτι προστεθήσεται. μέχρι τώρα καὶ οὔτε θὰ γίνῃ εἰς τὸ μέλλον. 11,7 Καὶ ἐν πᾶσι τοῖς υἱοῖς 7 Μεταξὺ ὅμως τῶν Ἰσραηλιτῶν οὔτε κύων 7 Μεταξὺ ὅμως τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ ἐπικρατῆ ἀπόλυτος Ἰσραὴλ οὐ γρύξει κύων τῇ δὲν θὰ μουρμουρίσῃ μὲ τὴν γλῶσσαν του. Θὰ ἠρεμία. Οὔτε σκυλὶ δὲν θὰ γρύξῃ εἰς ἄνθρωπον ἢ εἰς ζῶον. Καὶ γλώσσῃ αὐτοῦ ἀπὸ ἀνθρώπου ἐπικρατήσῃ ἀπόλυτος ἠρεμία ἀπὸ ἀνθρώπου θὰ γίνῃ αὐτό, διὰ νὰ γνωρίσῃς, βασιλεῦ, πόσα ἐκπληκτικὰ ἕως κτήνους, ὅπως εἰδῇς ὅσα ἕως κτήνους. Αὐτὰ δὲ ὅλα θὰ γίνουν, διὰ νὰ ἔργα ἐπιτελεῖ ὁ Κύριος, διὰ να δοξάσῃ καὶ ξεχωρίσῃ τοὺς παραδοξάσει Κύριος ἀνὰ μέσον γνωρίσῃς πόσα θαύματα κάμνει ὁ Θεὸς διὰ νὰ Ἰσραηλίτας ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους. τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ Ἰσραήλ. δοξάσῃ τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπέναντι τῶν Αἰγυπτίων. 11,8 Καὶ καταβήσονται πάντες οἱ 8 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ὅλοι οἱ δοῦλοι σου θὰ 8 Τότε ὅλοι αὐτοὶ οἱ δοῦλοι σου, ποὺ εἶναι γύρω σου, θὰ παῖδες σου οὗτοι πρός με καὶ ἔλθουν πρὸς ἐμέ, θὰ μὲ προσκυνήσουν καὶ θὰ κατεβοῦν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα, θὰ ἔλθουν νὰ μὲ εὔρουν καὶ ἀφοῦ προσκυνήσουσί με λέγοντες εἴπουν: Ἀναχώρησε ἀπὸ τὴν χώραν μας σὺ με προσκυνήσουν θὰ εἰποῦν: <Φύγετε γρήγορα σὺ καὶ ὅλος ὁ ἔξελθε σὺ καὶ πᾶς ὁ λαός σου, οὗ καὶ ὅλος ὁ λαός, τοῦ ὁποίου εἶσαι ἀρχηγός. λαός σου, τοῦ ὁποίου εἶσαι σὺ ὁ ἀρχηγός!> Καὶ μετὰ ταῦτα θὰ σὺ ἀφηγῇ καὶ μετὰ ταῦτα Καὶ ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ θὰ ἀναχωρήσω ἀναχωρήσω ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον>. Ἀφοῦ εἶπεν αὐτὰ ὁ Μωϋσῆς, ἐξελεύσομαι. Ἐξῆλθε δὲ ἐλεύθερος πλέον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον>. Γεμᾶτος ἐβγῆκεν ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα γεμᾶτος ἱερὰν ἀγανάκτησιν διὰ τὴν Μωυσῆς ἀπὸ Φαραὼ μετὰ δὲ ἱερὰν ἀγανάκτησα ἐξῆλθεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ πεισματικὴν ἀμετανοησίαν τοῦ Φαραώ. θυμοῦ. τὰ ἀνάκτορα τοῦ Φαραώ. 11,9 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 9 Εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν <Δὲν θὰ σᾶς 9 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Δὲν πρόκειται νὰ σᾶς Μωυσῆν οὐκ εἰσακούσεται ἀκούσῃ καὶ πάλιν ὁ Φαραώ ὥστε ἐγὼ θὰ ἀκούσῃ καὶ νὰ δεχθῇ τὸ αἴτημά σας ὁ Φαραώ, διὰ νὰ κάμω 61/229

62 ὑμῶν Φαραώ, ἵνα πληθύνων ἀναγκασθῶ νὰ πληθύνω ἀκόμη περισσότερον ἔτσι κι ἐγὼ εἰς τὴν Αἴγυπτον πολὺ περισσότερα τέρατα καὶ πληθυνῶ μου τὰ σημεῖα καὶ τὰ τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα εἰς τὴν Αἴγυπτον>. σημεῖα, ποὺ φανερώνουν τὴν δύναμίν μου>. τέρατα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ. 11,10 Μωυσῆς δὲ καὶ Ἀαρὼν 10 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαμαν ὅλα αὐτὰ 10 Ὁ Μωϋσῆς λοιπὸν καὶ ὁ Ἀαρὼν ἔκαναν ὅλα αὐτὰ τὰ ἐποίησαν πάντα τὰ σημεῖα καὶ τὰ καταπληκτικὰ σημεῖα καὶ τέρατα εἰς τὴν θαύματα τοῦ Θεοῦ, ποὺ προκαλοῦν ἔκπληξιν καὶ φόβον, εἰς τὰ τέρατα αὐτὰ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ χώραν τῆς Αἰγύπτου ἐναντίον τοῦ Φαραώ. Ὁ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια τοῦ Φαραώ. Ὁ ἐναντίον Φαραώ ἐσκλήρυνε δὲ δὲ Κύριος παρεχώρησε νὰ σκληρυνθῇ ἡ Κύριος ὅμως ἐπέτρεψε νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ Κύριος τὴν καρδίαν Φαραώ, καὶ καρδία τοῦ Φαραώ, ὁ ὁποῖος καὶ δὲν δὲν ἠθέλησε νὰ συγκατατεθῇ καὶ νὰ ἀφήσῃ ἐλευθέρους τοὺς οὐκ εἰσήκουσεν ἐξαποστεῖλαι ὑπήκουσεν εἰς τὴν θείαν ἐντολὴν νὰ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ ἐκ γῆς ἀποστείλῃ ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ Αἰγύπτου. τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. ΕΞΟΔΟΣ - 12ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 12,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών, Ωμίλησε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ Ἀαρών, ἐνῷ καὶ Ἀαρὼν ἐν γῇ Αἰγύπτου λέγων. ὅταν ἀκόμη ἦσαν εἰς τὴν Αἴγυπτον ἀκόμη εὑρίσκοντο εἰς τὴν Αἴγυπτον, καὶ εἶπεν: 12,2 Ὁ μὴν οὗτος ὑμῖν ἀρχὴ 2 <ὁ μὴν αὐτὸς θὰ εἶναι διὰ σᾶς ἡ ἀρχὴ τῶν 2 <Ὁ μῆνας αὐτὸς θὰ εἶναι διὰ σᾶς ἡ ἀρχὴ τῶν ἄλλων μηνῶν, πρῶτός ἐστιν ὑμῖν ἐν τοῖς ἄλλων μηνῶν, ὁ πρῶτος μεταξὺ τῶν μηνῶν τοῦ μηνῶν, ὁ πρῶτος ἀπὸ τοὺς μῆνας τοῦ ἔτους. μησὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ. ἔτους. 12,3 Λάλησον πρὸς πᾶσαν 3 Λάλησε πρὸς ὅλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν 3 Νὰ ὁμιλήσετε πρὸς ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ νὰ τοὺς συναγωγὴν υἱῶν Ἰσραὴλ λέγων καὶ εἰπὲ εἰς αὐτούς Τὴν δεκάτην αὐτοῦ τοῦ εἰπῆτε τὰ ἑξῆς: Τὴν δεκάτην ἡμέραν αὐτοῦ τοῦ μηνὸς νὰ τῇ δεκάτῃ τοῦ μηνὸς τούτου μηνὸς θὰ πάρῃ κάθε οἰκογενειάρχης ἀνὰ ἓν προμηθευθοῦν ὅλοι οἱ οἰκογενειάρχαι ἀπὸ ἕνα πρόβατον λαβέτωσαν ἕκαστος πρόβατον πρόβατον διὰ τὴν οἰκογένειάν του, διὰ τὴν οἰκίαν διὰ τὴν οἰκογένειάν των, ἕνα πρόβατον ὁ καθένας διὰ τὸ κατ' οἴκους πατριῶν, ἕκαστος του. σπίτι του. πρόβατον κατ' οἰκίαν. 12,4 Ἐὰν δὲ ὀλιγοστοὶ ὦσιν ἐν τῇ 4 Ἐὰν δὲ τὰ μέλῃ τῆς οἰκογενείας του εἶναι 4 Ἐὰν ὅμως μία οἰκογένεια εἶναι ὀλιγομελὴς καὶ δὲν 62/229

63 οἰκίᾳ, ὥστε μὴ εἶναι ἱκανοὺς εἰς ὀλίγα, ὥστε νὰ μὴ ἠμποροῦν νὰ φάγουν τὸ ἠμποροῦν νὰ φάγουν ἕνα ὁλόκληρον πρόβατον, ἂς πρόβατον, συλλήψεται μεθ' πρόβατον, ὁ οἰκογενειάρχης θὰ προσκαλέσῃ ἀπὸ συνεταιρισθοῦν μὲ τὴν πλησιεστέραν των γειτονικὴν ἑαυτοῦ τὸν γείτονα τὸν πλησίον τὴν οἰκογένειαν τοῦ γείτονός του ἀνάλογον οἰκογένειαν ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ τῶν προσώπων. Θὰ αὐτοῦ κατὰ ἀριθμὸν ψυχῶν ἀριθμὸν ἀνθρώπων, εἰς ἕκαστον ἀπὸ τῶν ὑπολογίσετε τὸ πρόβατον συμφώνως πρὸς τὴν ποσότητα, ἕκαστος τὸ ἀρκοῦν αὐτῷ ὁποίων θὰ ὑπολογισθῇ ἡ ἀνάλογος μερὶς ἀπὸ τὸ ποὺ ἠμπορεῖ νὰ φάγῃ καθένας. συναριθμήσεται εἰς πρόβατον. πρόβατον. 12,5 Πρόβατον τέλειον, ἄρσεν, 5 Τὸ πρόβατον θὰ εἶναι ἀρτιμελές, χωρὶς 5 Τὸ πρόβατόν σας πρέπει νὰ εἶναι ἀρτιμελές, νὰ μὴ ἔχῃ ἐνιαύσιον ἔσται ὑμῖν ἀπὸ τῶν σωματικὴν τινα βλάβην, ἀρσενικὸν ἑνὸς ἔτους. καμμίαν σωματικὴν βλάβην, νὰ εἶναι ἐπίσης ἀρσενικὸν καὶ ἀρνῶν καὶ τῶν ἐρίφων λήψεσθε. Ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε ἢ ἀμνὸν ἢ ἐρίφιον. ἡλικίας ἑνὸς ἔτους. Ἠμπορεῖτε νὰ πάρετε ἢ ἀρνὶ ἢ κατσίκι. 12,6 Καὶ ἔσται ὑμῖν 6 Τοῦτο θὰ διατηρηθῇ ἐν ζωῇ μέχρι τῆς δεκάτης 6 Πρέπει δὲ νὰ διατηρηθῇ ζωντανὸν μέχρι τὴν δεκάτην διατετηρημένον ἕως τῆς τετάρτης τοῦ μηνός, ὁπότε ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται θὰ τετάρτην ἡμέραν αὐτοῦ τοῦ μηνὸς καὶ τότε θὰ τὸ σφάξουν τεσσαρεσκαιδεκάτης τοῦ μηνὸς σφάξουν αὐτὸ κατὰ τὴν ἑσπέραν τῆς ἡμέρας ὅλοι μαζὶ οἱ Ἰσραηλῖται τὸ βράδυ. τούτου, καὶ σφάξουσιν αὐτὸ πᾶν αὐτῆς. τὸ πλῆθος συναγωγῆς υἱῶν Ἰσραὴλ πρὸς ἑσπέραν. 12,7 Καὶ λήψονται ἀπὸ τοῦ 7 Οἱ οἰκογενειάρχαι θὰ πάρουν ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ 7 θὰ πάρουν κατόπιν ἀπὸ τὸ αἷμα του καὶ θὰ ἀλείψουν τὰς αἵματος καὶ θήσουσιν ἐπὶ τῶν δύο σφαγίου αὐτοῦ καὶ θὰ θέσουν εἰς τοὺς δύο δύο παραστάδας καὶ τὸ ἀνώφλι τῆς πόρτας, εἰς τὰ σπίτια σταθμῶν καὶ ἐπὶ τὴν φλιὰν ἐν παραστάτας καὶ εἰς τὸ ἀνώφλιον τῶν θυρῶν τῶν ὅπου θὰ φάγουν τὰ πρόβατα. τοῖς οἴκοις, ἐν οἷς ἐὰν φάγωσιν οἰκιῶν των, ἐντὸς τῶν ὁποίων αὐτοὶ θὰ φάγουν αὐτὰ ἐν αὐτοῖς, τὸν ἀμνὸν ἢ τὸ ἐρίφιον. 12,8 καὶ φάγονται τὰ κρέα τῇ 8 Θὰ φάγουν δὲ τὸ κρέας κατὰ τὴν νύκτα αὐτήν, 8 Θὰ φάγουν δὲ τὰ κρέατα κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην. Θὰ τὰ νυκτὶ ταύτῃ ὀπτὰ πῦρ καὶ ἄζυμα ψημένον εἰς τὴν φωτιά. Θὰ τὸ φάγουν μὲ ἄζυμον φάγουν ψημένα εἰς τὴν φωτιὰν μὲ ἄζυμον ψωμὶ καὶ πικρὰ ἐπὶ πικρίδων ἔδονται. ἄρτον καὶ πικρὰ χόρτα. χόρτα. 12,9 Οὐκ ἔδεσθε ἀπ' αὐτῶν ὠμὸν 9 Δὲν θὰ φάγετε τὸ κρέας ὠμὸν ἢ, βραστὸν ἀλλὰ 9 Δὲν θὰ φάγετε κάτι ἀπὸ αὐτὰ ὠμὸν ἢ βρασμένον εἰς τὸ οὐδὲ ἠψημένον ἐν ὕδατι. Ἀλλ' ἢ ψημένον εἰς τὴν φωτιάν. Καὶ θὰ φάγετε ὅλον τὸν νερό, ἀλλὰ τὸ κάθε τὶ ψημένον εἰς τὴν φωτιὰν καὶ τὸ κεφάλι ὀπτὰ πυρί, κεφαλὴν σὺν τοῖς ποσὶ ἀμνὸν καὶ τὸ κεφάλι καὶ τὰ πόδια καὶ τὰ μαζὶ μὲ τὰ πόδια καὶ τὰ ἐντόσθια. καὶ τοῖς ἐνδοσθίοις. ἐντόσθια. 63/229

64 12,10 Οὐκ ἀπολείψετε ἀπ' αὐτοῦ 10 Ἕως τὸ πρωῒ τίποτε δὲν θὰ ἀφήσετε ἀπὸ αὐτὸ 10 Δὲν θὰ ἀφήσετε τίποτε ἀπὸ τὸ πρόβατον μέχρι τὸ πρωῒ ἕως πρωῒ καὶ ὀστοῦν οὐ καὶ ὀστοῦν δὲν θὰ συντρίψετε ἀπὸ αὐτό. Ἐὰν καὶ δὲν θὰ σπάσετε οὔτε ἕνα κόκκαλόν του. Ὀτιδήποτε δὲ συντρίψετε ἀπ' αὐτοῦ τὰ δὲ ὅμως καὶ μείνῃ κάτι μέχρι τὸ πρωΐ, θὰ τὸ θὰ ἀπομείνῃ μέχρι τὸ πρωῒ θὰ τὸ καύσετε εἰς τὴν φωτιάν. καταλειπόμενα ἀπ' αὐτοῦ ἕως καύσετε εἰς τὴν φωτιάν. πρωῒ ἐν πυρὶ κατακαύσετε. 12,11 Οὕτω δὲ φάγεσθε αὐτό αἱ 11 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ τὸ φάγετε ἡ μέση 11 Θὰ φάγετε δὲ τὸ πρόβατον ὡς ἐξῇς: Ἡ μέση σας θὰ εἶναι ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι, καὶ σας θὰ εἶναι ζωσμένη, τὰ ὑποδήματά σας ζωσμένη, θὰ φοράτε εἰς τὰ πόδια σας τὰ ὑποδήματά σας τὰ ὑποδήματα ἐν τοῖς πόσιν φορεμένα εἰς τὰ πόδια σας καὶ αἱ ράβδοι εἰς τὰ καὶ θὰ κρατᾶτε εἰς τὰ χέρια σας τὰ ραβδιά, ἕτοιμοι πρὸς ὑμῶν, καὶ αἱ βακτηρίαι ἐν ταῖς χέρια σας. Θὰ φᾶτε αὐτὸ βιαστικά. Αὐτὸ εἶναι ἀναχώρησιν. Καὶ θὰ τὸ φάγετε γρήγορα - γρήγορα, εἰς τὸ χερσὶν ὑμῶν καὶ ἔδεσθε αὐτὸ Πάσχα (=Διάβασις) Κυρίου. πόδι. Εἶναι Πάσχα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. μετὰ σπουδῆς. Πάσχα ἐστὶ Κυρίῳ. 12,12 Καὶ διελεύσομαι ἐν γῇ 12 Διότι κατὰ τὴν νύκτα αὐτὴν θὰ περάσω τὴν 12 Κατὰ τὴν νύκτα αὐτὴν θὰ περάσω ἐγὼ μέσα ἀπὸ τὴν Αἰγύπτῳ ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ καὶ χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ θανατώσω κάθε χώραν τῆς Αἰγύπτου καὶ θὰ θανατώσω κάθε πρωτότοκον, πατάξω πᾶν πρωτότοκον ἐν γῆ πρωτότοκον τῆς Αἰγύπτου ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως ποὺ ὑπάρχει εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους. Αἰγύπτῳ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως ζώου καὶ θὰ ἐκδικηθῶ ὅλους τοὺς ψευδεῖς θεοὺς Θὰ ταπεινώσω καὶ θὰ ἐκδικηθῶ μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν ὅλους κτήνους καὶ ἐν πᾶσι τοῖς θεοῖς τῶν Αἰγυπτίων. Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος καὶ Θεός. τοὺς ψευδεῖς θεοὺς τῶν Αἰγυπτίων. Ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ τῶν Αἰγυπτίων ποιήσω τὴν Κύριος! ἐκδίκησιν ἐγὼ Κύριος. 12,13 Καὶ ἔσται τὸ αἷμα ὑμῖν ἐν 13 Τὸ αἷμα τοῦτο τοῦ ἀμνοῦ εἰς τὰς οἰκίας σας, 13 Τὸ δὲ αἷμα τοῦ προβάτου θὰ εἶναι σὰν σημάδι εἰς τὰ σημείῳ ἐπὶ τῶν οἰκιῶν, ἐν αἷς εἰς τὰς ὁποίας μένετε, θὰ εἶναι σημεῖον δι' ἐμέ. σπίτια, ὅπου θὰ εὑρίσκεσθε. Θὰ ἴδω τὸ αἷμα καὶ θὰ σᾶς ὑμεῖς ἐστε ἐκεῖ, καὶ ὄψομαι τὸ Θὰ ἴδω τὸ αἷμα τοῦτο, θὰ σᾶς προφυλάξω ἀπὸ προστατεύσω. Δὲν θὰ σᾶς ἐγγίσῃ τὸ θανατηφόρον αἷμα καὶ σκεπάσω ὑμᾶς, καὶ οὐκ τὴν τιμωρίαν καὶ δὲν θὰ σᾶς κτυπήσῃ ἡ κτύπημα, ὅταν θὰ τιμωρῶ τὴν Αἴγυπτον. ἔσται ἐν ὑμῖν πληγὴ τοῦ θανατικὴ πληγὴ, ὅταν ἐγὼ θὰ κτυπῶ τὴν χώραν ἐκτριβῆναι, ὅταν παίω ἐν γῇ τῆς Αἰγύπτου. Αἰγύπτῳ. 12,14 Καὶ ἔσται ἡ ἡμέρα ὑμῖν αὕτη 14 Τὴν ἡμέραν αὐτὴν τοῦ Πάσχα πρέπει νὰ τὴν 14 Θὰ εἶναι δὲ διὰ σᾶς ἡ ἡμέρα αὐτὴ εἰς ἀνάμνησιν τῶν μνημόσυνον καὶ ἑορτάσετε αὐτὴν ἐνθυμῆσθε πάντοτε. Θὰ τὴν καθιερώσετε ὡς ὅσων ἔχω κάμει πρὸς χάριν σας. Πρέπει νὰ τὴν ἑορτάζετε 64/229

65 ἑορτὴν Κυρίῳ εἰς πάσας τὰς ἑορτὴν πρὸς τιμὴν καὶ δόξαν τοῦ Κυρίου εἰς ὅλας εἰς τὸ ἑξῆς σὰν ἑορτὴν ἀφιερωμένην εἰς ἐμὲ τὸν Κύριον εἰς γενεὰς ὑμῶν νόμιμον αἰώνιον τὰς διὰ μέσου τῶν αἰώνων γενεάς σας. Θὰ τὴν ὅλας τὰς γενεάς σας. Θὰ τηρῆτε αὐτὴν τὴν ἑορτὴν ὡς νόμον ἑορτάσετε αὐτήν. ὁρίσετε καὶ θὰ τὴν ἑορτάζετε ὡς αἰώνιον αἰώνιον καὶ ἀπαράβατον. ἀπαράβατον νόμον. 12,15 Ἑπτὰ ἡμέρας ἄζυμα ἔδεσθε, 15 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τρώγετε ἄζυμα, ψωμὶ 15 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τρώγετε ψωμὶ χωρὶς προζύμι. Ἀπὸ ἀπὸ δὲ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης χωρὶς προζύμι. Ἀπὸ τὴν πρώτην ἡμέραν θὰ δὲ τὴν πρώτην ἡμέραν θὰ ἑξαφανίσετε τὸ προζύμι ἀπὸ τὰ ἀφανιεῖτε ζύμην ἐκ τῶν οἰκιῶν ἐξαφανίζετε ἀπὸ τὸ σπίτι σας κάθε ἔνζυμον σπίτια σας. Ὁποιοσδήποτε θὰ φάγῃ ψωμὶ μὲ προζύμι καθ ὑμῶν πᾶς ἂς ἂν φάγῃ ζύμην, ἄρτον. Ὅποιος θὰ φάγῃ ἔνζυμον ἄρτον (ψωμὶ ὅλον τὸ διάστημα ἀπὸ τῆς πρώτης ἕως τῆς ἑβδόμης ἡμέρας ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ζυμωμένο μὲ προζύμι) ἀπὸ τὴν πρώτην μέχρι θὰ ἀποκοπῇ καὶ θὰ ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ Ἰσραήλ. ἐξ Ἰσραὴλ ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς τὴν ἑβδόμην ἡμέραν τοῦ Πάσχα θὰ ἐξολοθρευθῇ πρώτης ἕως τῆς ἡμέρας τῆς ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ἐκ μέσου τῶν Ἰσραηλιτῶν. ἑβδόμης. 12,16 Καὶ ἡ ἡμέρα ἡ πρώτη 16 Ἡ πρώτη ἡμέρα θὰ θεωρηθῇ καὶ θὰ κληθῇ 16 Ἡ πρώτη ἀπὸ αὐτὰς τὰς ἡμέρας θὰ ὁρισθῇ ὡς ἡμέρα κληθήσεται ἁγία, καὶ ἡ ἡμέρα ἡ ἁγία καὶ ἐπίσημος, ὅπως ἐπίσης ἁγία καὶ ἁγία ἀφιερωμένη εἰς τὴν λατρείαν τοῦ Κυρίου. Καὶ τὴν ἑβδόμη κλητὴ ἁγία ἐστοι ὑμῖν ἐπίσημος θὰ εἶναι καὶ ἡ ἑβδόμη ἡμέρα. Κατὰ τὰς ἑβδόμην ἐπίσης ἡμέραν θὰ τὴν ἔχετε ἁγίαν, ἀφιερωμένην πᾶν ἔργον λατρευτὸν οὐ ποιήσετε ἡμέρας τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα δὲν θὰ ἐπιδοθῆτε εἰς τὸν Κύριον. Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἀπολύτως ἀπαραίτητα ἔργα ἐν αὐταῖς, πλὴν ὅσα ποιηθήσεται εἰς ἔργα, ποὺ ἀπαιτοῦν ὁλόκληρον τὴν φροντίδα διὰ τὴν συντήρησιν κάθε ἀνθρώπου, δὲν θὰ κάνετε κατὰ πάσῃ ψυχῇ, τοῦτο μόνον σας, πλὴν μόνον εἰς ἐκεῖνα ποὺ εἶναι τὰς ἡμέρας αὐτὰς κανένα ἔργον, ποὺ ἐπιθυμεῖτε καὶ εἰς τὸ ποιηθήσεται ὑμῖν. ἀπαραίτητα διὰ τὴν συντήρησίν σας. Αὐτὰ ὁποῖον ἀφοσιώνεσθε. μόνον τὰ ἔργα θὰ κάμνετε. 12,17 Καὶ φυλάξετε τὴν ἐντολὴν 17 Θὰ φυλάξετε αὐτὴν τὴν ἐντολὴν διὰ τὴν 17 Θὰ τηρήσετε ὁπωσδήποτε τὴν ἐντολὴν αὐτὴν διὰ τὴν ταύτην ἐν γὰρ τῇ ἡμέρα ταύτῃ ἑορτήν του Πάσχα, διότι κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν ἑορτήν. Διότι κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν θὰ βγάλω ἀπὸ τὴν ἐξάξω τὴν δύναμιν ὑμῶν ἐκ γῆς θὰ ἀπελευθερώσω τὴν δύναμίν σας καὶ θὰ σᾶς Αἴγυπτον ὅλους σας μὲ ὅλην τὴν δύναμίν σας. Καὶ θὰ Αἰγύπτου, καὶ ποιήσετε τὴν βγάλω ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, καὶ θὰ καθιερώσετε ὁρίσετε τὴν ἡμέραν αὐτὴν τῆς ἑορτῆς ὡς αἰώνιον θεσμὸν εἰς ἡμέραν ταύτην εἰς γενεὰς ὑμῶν τὴν ἡμέραν αὐτὴν εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας ὡς τὰς γενεᾶς σας. νόμιμον αἰώνιον. παντοτεινὴν ἑορτήν. 12,18 Ἐναρχόμενοι τῇ 18 Θὰ ἀρχίσετε νὰ τρώγετε ἄζυμα ἀπὸ τὴν 18 Θὰ ἀρχίζετε νὰ τρώγετε ψωμιὰ χωρὶς προζύμι ἀπὸ τὸ 65/229

66 τεσσαρεσκαιδεκάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ ἑσπέραν ποὺ ἀρχίζει ἡ δεκάτη τετάρτη τοῦ βράδυ μὲ τὴν ἀρχὴν τῆς δεκάτης τετάρτης ἡμέρας τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου ἀφ' ἑσπέρας πρώτου μηνὸς μέχρι τῆς ἑσπέρας τῆς εἰκοστῆς πρώτου μηνὸς καὶ μέχρι τὸ βράδυ τῆς εἰκοστῆς πρώτης ἔδεσθε ἄζυμα ἕως ἡμέρας μιᾶς πρώτης τοῦ αὐτοῦ μηνός. ἡμέρας τοῦ ἰδίου μηνός. καὶ εἰκάδος τοῦ μηνός, ἕως ἑσπέρας. 12,19 Ἑπτὰ ἡμέρας ζύμη οὐχ 19 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας δὲν θὰ εὑρεθῇ ἔνζυμος 19 Προσέχετε! Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας δὲν πρέπει νὰ εὑρεθῇ εὑρεθήσεται ἐν ταῖς οἰκίαις ὑμῶν ἄρτος εἰς τὰς οἰκίας σας. Ὅποιος δὲ φάγῃ προζύμι εἰς τὰ σπίτια σας. Ὁποιοσδήποτε θὰ φάγῃ ζυμωτὸν πᾶς ὃς ἂν φάγῃ ζυμωτόν, ἔνζυμον ἄρτον, θὰ ἐξολοθρευθῇ ὁ ἄνθρωπος ψωμί, νὰ ξεύρετε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος εἴτε εἶναι ξένος ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη αὐτὸς ἐκ μέσου τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, εἴτε ὡς καὶ πάροικος, εἴτε ἐντόπιος κάτοικος θὰ ἀποκοπῇ καὶ θὰ ἐκ συναγωγῆς Ἰσραήλ, ἐν τε τοῖς ξένος παρεπιδημεῖ εἰς τὴν χώραν σας εἴτε ἀνήκει ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ Ἰσραήλ. γειώραις καὶ αὐτόχθοσι τῆς γῆς. εἰς τοὺς ἐντοπίους. 12,20 Πὰν ζυμωτὸν οὐκ ἔδεσθε, ἐν 20 Τίποτε τὸ ἐνζυμον δὲν θὰ φάγετε. Εἰς ὅλας δὲ 20 Ὀτιδήποτε ἔχει προζύμι δὲν θὰ τὸ φάγετε. Μόνον ψωμιὰ παντὶ δὲ κατοικητηρίω ὑμῶν τὰς κατοικίας σας θὰ τρώγετε ἄζυμον ἄρτον>. χωρὶς προζύμι θὰ τρώγετε, ὅπου θὰ εὑρεθῆτε καὶ ἔδεσθε ἄζυμα. κατοικήσετε>. 12,21 Ἐκάλεσε δὲ Μωυσῆς πᾶσαν 21 Προσεκάλεσεν ὁ Μωϋσῆς ὅλην τὴν γερουσίαν 21 Κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς συνεκάλεσεν ὅλην τὴν γερουσίαν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ εἶπε τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ τοὺς εἶπε <πηγαίνετε καὶ γερουσίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ τοὺς εἶπε: <Πηγαίνετε καὶ πρὸς αὐτούς ἀπελθόντες λάβετε πάρετε ὁ καθένας διὰ τὴν οἰκογένειάν του ἀνὰ πάρετε ἀναλόγως πρὸς τὴν οἰκογένειάν του ὁ καθεὶς ἀπὸ ὑμῖν αὐτοῖς πρόβατον κατὰ ἓν πρόβατον καὶ θυσιάσατε τὸν πασχάλιον ἕνα πρόβατον καὶ νὰ τὸ σφάξετε, διὰ νὰ ἑορτάσετε τὸ συγγενείας υἱῶν καὶ θύσατε τὸ αὐτὸν ἀμνόν. Πάσχα. πάσχα. 12,22 Λήψεσθε δὲ δέσμην 22 Θὰ λάβετε δέσμην ἀπὸ ὕσσωπον θὰ βυθίσετε 22 Θὰ πάρετε ἐπίσης καὶ μίαν δεσμίδα ἀπὸ κλαδιὰ ὑσσώπου ὑσσώπου, καὶ βάψαντες ἀπὸ τοῦ αὐτὴν εἰς τὸ αἷμα, ποὺ θὰ τὸ ἔχετε ἐντὸς δοχείου καὶ ἀφοῦ τὴν βουτήσετε εἰς τὸ αἷμα, ποὺ θὰ τὸ ἔχετε κοντὰ αἵματος τοῦ παρὰ τὴν θύραν πλησίον τῆς θύρας. θὰ ἀλείψετε τὸ ἀνώφλιον εἰς τὴν θύραν μέσα εἰς δοχεῖον, νὰ ἀλείψετε μὲ τὸ αἷμα αὐτὸ καθίξετε τῆς φλιᾶς καὶ ἐπ' τῆς θύρας καὶ τοὺς δύο παραστάτας αὐτῆς μὲ τὸ τὸ ἀνώφλι καὶ τὰς δύο παραστάδας τῆς θύρας. Προσέξετε ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν ἀπὸ τοῦ αἷμα, ποὺ θὰ εἶναι πλησίον εἰς τὴν θύραν. ὅμως νὰ μὴ βγῇ κανείς σας ἀπὸ τὴν θύραν τοῦ σπιτιοῦ του αἵματος, ὅ ἐστι παρὰ τὴν θύραν Κανεὶς δὲ ἀπὸ σᾶς δὲν θὰ βγῇ ἀπὸ τὴν θύραν μέχρι τὸ πρωΐ. ὑμεῖς δὲ οὐκ ἐξελεύσεσθε ἕκαστος τοῦ σπιτιοῦ του μέχρι τῆς πρωΐας. 66/229

67 τὴν θύραν τοῦ οἴκου αὐτοῦ ἕως πρωΐ. 12,23 Καὶ παρελεύσεται Κύριος 23 Διότι θὰ διέλθῃ ὁ Κύριος καὶ θὰ θανατώσῃ τὰ 23 Πρόκειται νὰ περάσῃ ὁ Κύριος ἀπὸ τὰ σπίτια, διὰ νὰ πατάξαι τοὺς Αἰγυπτίους καὶ πρωτότοκα τῶν Αἰγυπτίων. Θὰ ἴδῃ δὲ τὸ αἷμα εἰς τιμωρήσῃ τοὺς Αἰγυπτίους. Καὶ θὰ ἰδῇ τὸ αἷμα, ποὺ θὰ εἶναι ὄψεται τὸ αἷμα ἐπὶ τῆς φλιᾶς καὶ τὸ ἀνώφλιον καὶ εἰς τοὺς δύο παραστάτας τῆς εἰς τὸ ἀνώφλι καὶ τὰ δύο πρεβάζια τῆς θύρας καὶ θὰ ἐπ' ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν, καὶ θύρας καὶ θὰ προσπεράσῃ ὁ Κύριος τὴν θύραν προσπεράσῃ τὴν θύραν ἐκείνην ὁ Κύριος καὶ δὲν θὰ παρελεύσεται Κύριος τὴν θύραν σας. Δὲν θὰ ἀφήσῃ τὸν ἐξολοθρευτὴν ἄγγελον ἐπιτρέψῃ εἰς τὸν ἄγγελον, ποὺ θὰ ἔχῃ ἀναλάβει τὴν καὶ οὐκ ἀφήσει τὸν ὀλοθρεύοντα νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὰς οἰκίας σας καὶ νὰ πλήξῃ διὰ ἐκτέλεσιν τῆς θανατικῆς τιμωρίας, νὰ ἐμβῇ εἰς τὰ σπίτια εἰσελθεῖν εἰς τὰς οἰκίας ὑμῶν θανάτου. σας καὶ νὰ θανατώσῃ τὰ πρωτότοκά σας. πατάξαι. 12,24 Καὶ φυλάξασθε τὸ ρῆμα 24 Θὰ φυλάξετε αὐτὴν τὴν ἐντολὴν ὡς νόμον 24 Προσέξατε! Πρέπει νὰ τηρήσετε τὴν ἐντολὴν αὐτὴν ὡς τοῦτο νόμιμον σεαυτῷ, καὶ τοῖς ἀπαράβατον διὰ τὸν ἑαυτόν σας καὶ τοὺς νόμον αἰώνιον διὰ σᾶς καὶ τοὺς ἀπογόνους σας. υἱοῖς σου ἕως αἰῶνος. ἀπογόνους σας εἰς τοὺς αἰῶνας. 12,25 Ἐὰν δὲ εἰσέλθητε εἰς τὴν 25 Ὅταν δὲ εἰσέλθετε εἰς τὴν γῆν, τὴν ὁποίαν ὁ 25 Τότε δὲ ποὺ θὰ ἐμβῆτε εἰς τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν γῆν, ἣν ἂν δῷ Κύριος ὑμῖν, καθότι Κύριος, καθὼς ἔχει ὑποσχεθῆ, θὰ σᾶς δώσῃ, θὰ ὁπωσδήποτε θὰ σᾶς χαρίσῃ ὁ Κύριος, ἐφ ὅσον τὸ εἶπεν ἐλάλησε, φυλάξασθε τὴν φυλάξετε τὴν ἑορτὴν αὐτήν. Ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ἀπολύτως ἀξιόπιστος, νὰ τηρήσετε λατρείαν ταύτην. ἐπακριβῶς τὸ τυπικὸν αὐτῆς τῆς ἑορτῆς. 12,26 Καὶ ἔσται ἐὰν λέγωσι πρὸς 26 Ὅταν δὲ σᾶς ἐρωτοῦν τὰ παιδιά σας, τί εἶναι 26 Καὶ ὅταν θὰ σᾶς ἐρωτοῦν τὰ παιδιά σας: Τί νόημα ἔχει ὑμᾶς οἱ υἱοὶ ὑμῶν τίς ἡ λατρεία καὶ τί σημαίνει αὐτὴ ἡ ἑορτή; αὐτὴ ἡ ἑορτή; αὕτη; 12,27 Καὶ ἐρεῖτε αὐτοῖς θυσία τὸ 27 Θὰ ἀπαντήσετε εἰς αὐτά τὸ Πάσχα τοῦτο 27 Θὰ ἀπαντᾶτε εἰς αὐτά: <Τὸ Πάσχα αὐτὸ εἶναι θυσία πρὸς πάσχα τοῦτο Κυρίῳ, ὡς ἐσκέπασε εἶναι θυσία πρὸς τὸν Κύριον, ὁ ὁποῖος τιμὴν τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος ἐσκέπασε καὶ ἐπροστάτευσε τὰς τοὺς οἴκους τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐν ἐπροστάτευσε τὰς οἰκογενείας τῶν Ἰσραηλιτῶν οἰκογενείας τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὅταν Αἰγύπτῳ, ἡνίκα ἐπάταξε τοὺς εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὅταν ἐθανάτωσε τὰ ἐθανάτωσε μὲν τὰ πρωτοτόκα τῶν Αἰγυπτίων, ἐλύτρωσε δὲ Αἰγυπτίους τοὺς δὲ οἴκους ἡμῶν πρωτότοκα τῶν Αἰγυπτίων, τὰς δὲ ἰδικάς μας τὰς ἰδικάς μας οἰκογενείας>. Τότε οἱ Ἰσραηλῖται ἔσκυψαν ἐρρύσατο. Καὶ κύψας ὁ λαὸς οἰκογενείας ἐπροφύλαξεν ἀπὸ τὸν ὄλεθρον>. καὶ προσεκύνησαν μὲ εὐλάβειαν καὶ εὐγνωμοσύνην τὸν προσεκύνησε. Ἤκουσεν αὐτὰ ὁ λαός, ἔσκυψαν μὲ εὐλάβειαν Κύριον. 67/229

68 καὶ μὲ εὐγνωμοσύνην προσεκύνησαν τὸν Κύριον. 12,28 Καὶ ἀπελθόντες ἐποίησαν οἱ 28 Ἀπεχώρησαν οἱ Ἰσραηλῖται καὶ ἔκαμαν ὅσα 28 Ἀφοῦ δὲ ἔφυγαν ἀπὸ ἐκεῖ, ὅπου τοὺς εἶχε συγκεντρώσει ὁ υἱοὶ Ἰσραὴλ καθὰ ἐνετείλατο εἶχε διατάξει ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Μωϋσῆς, ἔκαναν οἱ Ἰσραηλῖται ὅ,τι διέταξεν ὁ Κύριος εἰς Κύριος τῷ Μωυσῆ καὶ Ἀαρών, Ἀαρών. Ἔτσι ἀκριβῶς ἔκαμαν. οὕτως ἐποίησαν. τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών. Ἔκαναν ἀκριβῶς αὐτὸ ποὺ τοὺς εἶπε. 12,29 Ἐγενήθη δὲ μεσούσης τῆς 29 Ὅταν δὲ ἦλθε τὸ μεσονύκτιον τῆς νυκτὸς 29 Ὅταν ἦλθε λοιπὸν τὸ μεσονύκτιον ποὺ ὥρισεν ὁ Θεός, νυκτὸς καὶ Κύριος ἐπάταξε πᾶν ἐκείνης, ἐκτύπησεν ὁ Κύριος διὰ θανάτου κάθε ἐθανάτωσεν ὁ Κύριος κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν Αἴγυπτον πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ἀπὸ πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἀπὸ τὸ ἀπὸ τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ τοῦ Φαραώ, ποὺ κάθεται εἰς τὸν πρωτοτόκου Φαραὼ τοῦ πρωτότοκον τοῦ Φαραὼ ποὺ κάθεται εἰς τὸν βασιλικὸν θρόνον του, μέχρι τοῦ πρωτοτόκου τῆς καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου ἕως θρόνον, ἕως τὸ πρωτότοκον τῆς αἰχμαλώτου ποὺ τελευταίας αἰχμαλώτου γυναικός, ποὺ εἶναι φυλακισμένη πρωτοτόκου τῆς αἰχμαλωτίδος εἶναι φυλακισμένη εἰς τὸν λάκκον, μέχρι καὶ τοῦ βαθειὰ εἰς σκοτεινὴν φυλακὴν καὶ ἕως τοῦ πρωτοτόκου τῆς ἐν τῷ λάκκῳ καὶ ἕως πρωτοτόκου παντὸς κτήνους. κάθε κτήνους. πρωτοτόκου παντὸς κτήνους. 12,30 Καὶ ἀναστὰς Φαραὼ νυκτὸς 30 Κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην ἠγέρθη ὁ Φαραὼ καὶ 30 Ἐξύπνησε τότε καὶ ἐσηκώθη μέσα εἰς τὴν νύκτα ὁ Φαραὼ καὶ οἱ θεράποντες αὐτοῦ καὶ ὅλοι οἱ αὐλικοὶ αὐτοῦ καὶ ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι καὶ καὶ μαζί του ἐξύπνησαν καὶ οἱ αὐλικοί του καὶ ὅλοι οἱ πάντες οἱ Αἰγύπτιοι καὶ ἐγενήθη ἔγινε μεγάλη γοερὰ κραυγὴ εἰς ὅλην τὴν χώραν Αἰγύπτιοι. Ἔγινε δὲ κραυγὴ μεγάλη, θρῆνος καὶ ὀδυρμὸς εἰς κραυγὴ μεγάλη ἐν πάσῃ γῇ τῆς Αἰγύπτου, διότι δὲν ὑπῆρχεν οἰκία, ὅπου δὲν ὅλην τὴν Αἴγυπτον, διότι δὲν ὑπῆρχε σπίτι, ποὺ νὰ μὴ εἶχε Αἰγύπτῳ οὐ γὰρ ἦν οἰκία, ἐν ᾖ κατέκειτο καὶ ἕνας νεκρός. μέσα του νεκρόν. οὐκ ἦν ἐν αὐτῇ τεθνηκώς. 12,31 Καὶ ἐκάλεσε Φαραὼ 31 Ὁ Φαραὼ ἐκάλεσε κατὰ τὴν νύκτα τὸν 31 Καὶ ἐκάλεσεν ἀμέσως κατὰ τὴν ἰδίαν νύκτα ὁ Φαραὼ τὸν Μωυσῆν καὶ Ἀαρὼν νυκτὸς καὶ Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς εἶπε: <Σηκωθῆτε καὶ εἶπεν αὐτοῖς ἀνάστητε καὶ <σηκωθῆτε καὶ φύγετε ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ μου φύγετε μέσα ἀπὸ τὴν χώραν μου καὶ τὸν λαόν μου καὶ σεῖς ἐξέλθετε ἐκ τοῦ λαοῦ μου καὶ καὶ σεῖς καὶ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. Πηγαίνετε καὶ καὶ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. Πηγαίνετε καὶ λατρεύσατε Κύριον ὑμεῖς καὶ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ βαδίζετε λατρεύσατε Κύριον τὸν Θεόν σας, ὅπως εἴπατε. τὸν Θεόν σας, ὅπως τὸ εἴπατε. καὶ λατρεύσατε Κυρίῳ τῷ Θεῷ ὑμῶν, καθὰ λέγετε. 68/229

69 12,32 Καὶ τὰ πρόβατα καὶ τοὺς 32 Πάρετε μαζῆ σας τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια 32 Πάρετε μαζί σας καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια σας καὶ βόας ὑμῶν ἀναλαβόντες σας καὶ πηγαίνετε προσευχηθῆτε δὲ καὶ ὑπὲρ φύγετε. Εὐχηθῆτε ὅμως καὶ εὐλογήσατε καὶ ἐμὲ οὕτως, πορεύεσθε, εὐλογήσατε δὲ κἀμέ. ἐμοῦ>. ὥστε νὰ μὴ πάθω χειρότερα. 12,33 Καὶ κατεβιάζοντο οἱ 33 Καὶ οἱ Αἰγύπτιοι ἐπιμόνως ἐβίαζον τοὺς 33 Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ἐπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ νὰ Αἰγύπτιοι τὸν λαὸν σπουδῇ Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ὅσον τὸ δυνατὸν βιασθοῦν καὶ νὰ ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν χώραν τὸ ἐκβαλεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς εἶπαν συντομώτερον ἀπὸ τὴν χώραν των, διότι ἔλεγον ταχύτερον. Διότι ἔλεγαν, <δὲν θὰ μείνῃ ζωντανὸς κανείς γάρ, ὅτι πάντες ἡμεῖς <ἂν δὲν φύγουν αὐτοὶ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἡμεῖς μας, ὅλοι μας θὰ ἀποθάνωμεν>. ἀποθνήσκομεν. ὅλοι θὰ ἀποθάνωμεν>. 12,34 Ἀνέλαβε δὲ ὁ λαὸς τὸ σταῖς 34 Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς χωρὶς ἀργοπορίαν 34 Τότε οἱ Ἰσραηλῖται ἐπῆραν τὸ ζυμάρι ποὺ ἐτοίμαζαν διὰ αὐτῶν πρὸ τοῦ ζυμωθῆναι τὰ ἔσπευσε νὰ ἀναχωρήσῃ. Καὶ ἐν τῇ βίᾳ των ψωμί, πρὶν ἀκόμη προλάβουν νὰ ζυμωθοῦν καὶ νὰ φυράματα αὐτῶν ἐνδεδεμένα ἐν ἐτύλιξαν εἰς τὰ ἱμάτιά των τὸ ζυμάρι πρὶν ἀκόμη ἐτοιμασθοῦν τὰ ψωμιά, καὶ ὅπως ἦσαν ἀζύμωτα τὰ τοῖς ἱματίοις αὐτῶν ἐπὶ τῶν ὤμων. αὐτὸ ζυμωθῇ μὲ τὴν ζύμην, τὸ ἐφορτώθησαν εἰς ἐτύλιξαν βιαστικὰ μὲ τὰ ἐνδύματά των καὶ τὰ ἔβαλαν εἰς τοὺς ὤμους των καὶ ἐξεκίνησαν. τοὺς ὤμους των. 12,35 Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐποίησαν 35 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαμαν προηγουμένως ὅπως 35 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαναν ἐπίσης καὶ αὐτό, ποὺ τοὺς εἶχεν καθὰ συνέταξεν αὐτοῖς Μωυσῆς, τοὺς εἶχε συμβουλεύσει ὁ Μωϋσῆς ἐζήτησαν εἰπεῖ ὁ Μωυσῆς: Ἐζήτησαν δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους καὶ ᾔτησαν παρὰ τῶν Αἰγυπτίων δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ σκεύη ἀσημένια καὶ χρυσᾶ, καθὼς καὶ ἐνδύματα. σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ σκεύη, ὅπως ἐπίσης καὶ ἱματισμόν. ἱματισμόν 12,36 καὶ ἔδωκε Κύριος τὴν χάριν 36 Ὁ δὲ Κύριος ἔδωκε κάποιαν ἰδιαιτέραν χάριν 36 Ὁ δὲ Κύριος ἔδωσε χάριν εἰς τὸν λαόν του ἐνώπιον τῶν τῷ λαῷ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν εἰς τὸν λαόν του ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων, καὶ οἱ Αἰγυπτίων καὶ τοὺς ἐφέρθησαν μὲ καλὴν διάθεσιν. Τοὺς Αἰγυπτίων, καὶ ἔχρησαν αὐτοῖς Αἰγύπτιοι προθύμως ἔδωκαν εἰς αὐτοὺς ὅ,τι τοὺς ἔδωσαν ὅσα ἐζήτησαν καὶ ἔτσι οἱ Ἰσραηλῖται καὶ ἐσκύλευσαν τοὺς Αἰγυπτίους. εἶχαν ζητήσει. Ἔτσι δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ἐπῆραν ἐλαφυραγώγησαν τοὺς Αἰγυπτίους. μαζῆ των, ὡσὰν λάφυρα, πολλὰ ἀντικείμενα ἀξίας ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους. 12,37 Ἀπάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 37 Ἐξεκίνησαν λοιπὸν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν 37 Καὶ ἀφοῦ ἐξεκίνησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν πόλιν ἐκ Ραμεσσῆ εἰς Σοκχὼθ εἰς περιοχὴν Ραμεσσῆ καὶ ἦλθον εἰς Σοκχώθ. Οἱ Ραμεσσῆ, ἐπῆραν κατεύθυνση πρὸς τὴν πόλιν Σοκχώθ. ἑξακοσίας χιλιάδας πεζῶν, οἱ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι ἀπετέλουν τὸν πεζικὸν Ἦσαν ἑξακόσιαι χιλιάδες πεζοὶ μάχιμοι ἂνδρες, πλὴν τῶν 69/229

70 ἄνδρες, πλὴν τῆς ἀποσκευῆς, στρατόν, ἦσαν ἑξακόσιαι χιλιάδες, πλήν, φυσικά, ὑπολοίπων μελῶν τῆς οἰκογενείας καθενός. τῶν παιδιῶν καὶ τοῦ ἀμάχου πληθυσμοῦ. 12,38 καὶ ἐπίμικτος πολὺς 38 Μαζῆ μὲ τοὺς Ἰσραηλίτας ἔφυγε καὶ ἄλλος 38 Μαζί των ἠκολούθησαν καὶ ἕνα ἀνάμικτον πλῆθος συνανέβη αὐτοῖς καὶ πρόβατα καὶ ἀνάμικτος λαὸς ἀπὸ Αἰγυπτίους καὶ ἑτέρους ἀνθρώπων ξένων καὶ ἐντοπίων, ποὺ ὑπέφεραν εἰς τὴν βόες καὶ κτήνη πολλὰ σφόδρα. ἀλλοεθνεῖς. Παρέλαβον δὲ οἱ Ἰσραηλῖται μαζῆ Αἴγυπτον ὅπως οἱ Ἰσραηλῖται. Εἶχαν μαζί των ἐπίσης των καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια καὶ τὰ κτήνη πρόβατα καὶ βόδια καὶ ἄλλα ζῶα, κοπάδια ἀναρίθμητα. των, κοπάδια πολλά. 12,39 Καὶ ἔπεψαν τὸ σταῖς, ὃ 39 Ἐζύμωσαν δὲ εἰς Σοκχὼθ τὰ προζύμια, ποὺ 39 Ἀπὸ τὸ ζυμάρι ποὺ ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον ἔφτιασαν ἐξήνεγκαν ἐξ Αἰγύπτου, εἶχαν πάρει μαζῆ των ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ καὶ ἔψησαν λαγάνες, διότι δεν εἶχε προλάβει νὰ ζυμωθῇ. ἐγκρυφίας ἀζύμους οὐ γὰρ ἔψησαν λαγάνες εἰς τὴν φωτιάν. Τὸ φύραμα δὲν Ἐπειδὴ οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς ἐπίεσαν νὰ ἀναχωρήσουν ἐζυμώθη ἐξέβαλον γὰρ αὐτοὺς οἱ εἶχε ὑποστῇ ζύμωσιν τὴν ὥραν, ποὺ οἱ Αἰγύπτιοι γρήγορα, δεν ἠμπόρεσαν νὰ περιμένουν μέχρι νὰ ζυμωθῇ, Αἰγύπτιοι, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν τοὺς ἐξηνάγκασαν νὰ φύγουν, αὐτοὶ δὲ δὲν ἀλλ οὔτε ἐπρόλαβαν νὰ πάρουν μαζί των καὶ τρόφιμα, ἐπιμεῖναι οὐδὲ ἐπισιτισμὸν ἠμποροῦσαν νὰ παραμείνουν ὥστε νὰ ζυμώσουν ὥστε νὰ ἔχουν διὰ τὸν δρόμον. ἐποίησαν ἑαυτοῖς εἰς τὴν ὁδόν. αὐτό, οὔτε δὲ καὶ ἐπρόλαβαν νὰ παραλάβουν τρόφιμα διὰ τὸν δρόμον των. 12,40 Ἡ δὲ κατοίκησις τῶν υἱῶν 40 Ὁ χρόνος τῆς παραμονῆς τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς 40 Ἡ διάρκεια κατὰ τὴν ὁποίαν παρέμειναν ὡς ξένοι καὶ Ἰσραήλ, ᾓν κατώκησαν ἐν γῇ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τότε ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ τὴν πάροικοι οἱ Ἰαραηλῖται εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ εἰς τὴν Χαναὰν Αἰγύπτῳ καὶ ἐν γῆ Χαναάν, ἔτη Χαναάν, ἦσαν τετρακόσια τριάκοντα ἔτη. ἦτο τετρακόσια τριάντα χρόνια. τετρακόσια τριάκοντα. 12,41 Καὶ ἐγένετο μετὰ τὰ 41 Ἔπειτα δὲ ἀπὸ τὰ τετρακόσια τριάκοντα αὐτὰ 41 Ὅταν λοιπὸν συνεπληρώθησαν τὰ τετρακόσια τριάντα τετρακόσια τριάκοντα ἔτη, ἐξῆλθε ἔτη ἐξῆλθεν ὅλος αὐτὸς ὁ στρατὸς τοῦ Κυρίου χρόνια, ὅλος ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός, ὁ στρατὸς αὐτὸς τοῦ πᾶσα ἡ δύναμις Κυρίου ἐκ γῆς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον ἐν καιρῷ νυκτός. Κυρίου, ἀνεχώρησε κατὰ τὴν νύκτα ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Αἰγύπτου νυκτός. 12,42 Προφυλακή ἐστι τῷ Κυρίῳ, 42 Ἄγρυπνοι κατὰ διαταγὴν τοῦ Κυρίου ἔμειναν 42 Ἡ νύκτα ἐκείνη, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔβγαλεν ὁ Κύριος μὲ ὥστε ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ γῆς οἱ Ἰσραηλῖται κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην, κατὰ τὴν ἄγρυπνον φροντίδα τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, θὰ Αἰγύπτου ἐκείνη ἡ νύξ αὕτη ὁποίαν ὁ Θεὸς τοὺς ἐξήγαγεν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. εἶναι εἰς τὸ ἑξῆς νύκτα ἀγρυπνίας πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. προφυλακὴ Κυρίῳ, ὥστε πᾶσι τοῖς Νύξ ἀγρυπνίας θὰ εἶναι ἡ ἡμερομηνία αὐτὴ εἰς Θὰ ὁρισθῇ, ὥστε ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ γενεᾶς εἰς γενεὰν 70/229

71 υἱοῖς Ἰσραὴλ εἶναι εἰς γενεὰς τὸ μέλλον χάριν τοῦ Κυρίου, ὥστε ὅλοι οἱ νὰ τὴν ἐνθυμοῦνται μὲ εὐγνωμοσύνην. αὐτῶν. Ἰσραηλῖται νὰ τὴν τιμοῦν ὡς ἑορτὴν εἰς ὅλας αὐτῶν τὰς γενεάς. 12,43 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 43 Ὁ Κύριος εἶπε τότε εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν 43 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἀαρών: <Αὐτὸς καὶ Ἀαρών οὗτος ὁ νόμος τοῦ Ἀαρών <αὐτὸς εἶναι ὁ νόμος τοῦ Πάσχα κανεὶς εἶναι ὁ νόμος διὰ τὸ Πάσχα: Κανεὶς μὴ Ἰσραηλίτης δὲν θὰ πάσχα πᾶς ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀλλοεθνὴς δὲν θὰ τρώγῃ ἀπὸ αὐτό. φάγῃ ἀπὸ αὐτό. ἀπ' αὐτοῦ 12,44 καὶ πάντα οἰκέτην ἢ 44 Κάθε δοῦλον ἢ διὰ χρημάτων ἀγορασθέντα 44 Καὶ κάθε δοῦλον, ἢ καθένα ποὺ ἔχει ἀγορασθῆ μὲ ἀργυρώνητον περιτεμεῖς αὐτόν, δοῦλον θὰ τὸν περιτάμῃς καὶ τότε θὰ ἔχῃ τὸ χρήματα πρέπει πρῶτον νὰ τὸν ὑποβάλῃς εἰς τὴν καὶ τότε φάγεται ἀπ' αὐτοῦ δικαίωμα νὰ φάγῃ ἀπὸ τὸν πασχάλιον ἀμνόν. περιτομήν, καὶ μόνον τότε θὰ ἔχῃ τὸ δικαίωμα νὰ φάγῃ ἀπὸ τὸ Πάσχα. 12,45 πάροικος ἢ μισθωτὸς οὐκ 45 Ὁ ξένος, ὅπως καὶ ὁ ἡμερομίσθιος ἐργάτης 45 Προσωρινὸς καὶ ξένος κάτοικος, καθὼς καὶ μισθωτὸς ἔδεται ἀπ' αὐτοῦ. δὲν θὰ φάγουν ἀπὸ αὐτό. δοῦλος δὲν πρέπει νὰ φάγῃ ἀπὸ αὐτό. 12,46 Ἐν οἰκίᾳ μιᾷ βρωθήσεται, 46 Μέσα εἰς τὴν ἰδίαν οἰκίαν θὰ φαγωθῇ καὶ 46 Πρέπει νὰ φαγωθῇ τὸ πρόβατον μέσα εἰς τὸ σπίτι, ὅπου καὶ οὐκ ἐξοίσετε ἐκ τῆς οἰκίας τῶν ἐκτὸς τῆς οἰκίας δὲν θὰ ἐξέλθῃ κρέας. Δὲν θὰ θὰ προετοιμασθῇ. Δὲν θὰ βγάλετε τίποτε ἀπὸ τὰ κρέατα κρεῶν ἔξω καὶ ὀστοῦν οὐ σπάσετε κανένα ὀστοῦν ἀπὸ τὸν πασχάλιον ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι. Δὲν θὰ σπάσετε ἐπίσης οὔτε ἕνα συντρίψετε ἀπ' αὐτοῦ. ἀμνόν. κόκκαλον ἀπὸ αὐτὸ τὸ πρόβατον. 12,47 Πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν 47 Αὐτὸ θὰ κάμουν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. 47 Θὰ ἑορτάζετε τὸ Πάσχα ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ Ἰσραηλῖται. Ἰσραὴλ ποιήσει αὐτό. 12,48 Ἐὰν δὲ τις προσέλθῃ πρὸς 48 Ἐὰν δὲ ἀπὸ ἄλλην τινὰ χώραν ἔλθῃ πρὸς σᾶς 48 Ἐὰν δὲ κάποιος μὴ Ἰσραηλίτης, ποὺ ἐκτιμᾷ ὅμως τὴν ὑμᾶς προσήλυτος ποιῆσαι τὸ ξένος νὰ κάμῃ τὸ Πάσχα Κυρίου, θὰ περιτάμῃ θρησκείαν σας, σᾶς πλησιάσῃ, διὰ νὰ ἑορτάσῃ μαζί σας τὸ πάσχα Κυρίῳ, περιτεμεῖς αὐτοῦ κάθε ἀρσενικὸν αὐτοῦ καὶ κατόπιν θὰ προσέλθῃ Πάσχα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου, θὰ πρέπῃ νὰ κάνῃς πᾶν ἀρσενικόν, καὶ τότε νὰ κάμῃ τὸ Πάσχα τοῦτο μὲ τὰ ἴδια δικαιώματα, περιτομὴν εἰς κάθε ἀρσενικόν του καὶ τότε θὰ γίνῃ δεκτός, προσελεύσεται ποιῆσαι αὐτὸ καὶ ποὺ ἔχει καὶ ὁ Ἑβραῖος. Ἀλλὰ κανεὶς διὰ νὰ ἑορτάσῃ τὸ Πάσχα. Θὰ εἶναι πλέον ἐκεῖνος ὅπως καὶ ἔσται ὥσπερ καὶ ὁ αὐτόχθων τῆς ἀπερίτμητος δὲν θὰ φάγῃ ἀπὸ τὸν ἀμνὸν τοῦ ὁ ἐκ γενετῆς Ἑβραῖος. Κάθε ἀπερίτμητος ὅμως δὲν ἔχει γῆς πᾶς ἀπερίτμητος οὐκ ἔδεται Πάσχα. δικαίωμα νὰ φάγῃ ἀπὸ τὸ πρόβατον τοῦ Πάσχα. ἀπ' αὐτοῦ. 71/229

72 12,49 Νόμος εἷς ἔσται τῷ ἐγχωρίῳ 49 Ὁ ἴδιος νόμος θὰ εἶναι διὰ τὸν ἐντόπιον 49 Ἕνας καὶ ὁ ἴδιος νόμος θὰ ἰσχύῃ καὶ διὰ τὸν ἐκ γενετῆς καὶ τῷ προσελθόντι προσηλύτῳ Ἑβραῖον καὶ διὰ τὸν προσελθόντα μεταξύ σας Ἰσραηλίτην καὶ διὰ τὸν ξένον, ποὺ ἐκτιμᾷ τὴν θρησκείαν ἐν ὑμῖν. ξένον πρὸς ἐορτασμὸν τοῦ Πάσχα>. σας καὶ γίνεται μετὰ τὴν περιτομὴν μέλος τῆς κοινωνίας σας>. 12,50 Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 50 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαμαν, ὅπως ὁ Θεὸς διὰ τοῦ 50 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ἐνήργησαν συμφώνως πρὸς αὐτά, ποὺ καθὰ ἐνετείλατο Κύριος τῷ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρὼν τοὺς εἶχε διατάξει. τοὺς διέταξεν ὁ Κύριος διὰ μέσου τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ Μωυσῇ καὶ Ἀαρὼν πρὸς αὐτούς, Ἔτσι ἀκριβῶς ἔκαμαν. Ἀαρών. Ἔκαναν ἀκριβῶς ὅπως τοὺς εἶπε. οὕτως ἐποίησαν. 12,51 Καὶ ἐγένετο ἐν τῇ ἡμέρᾳ 51 Κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην ἀπηλευθέρωσεν ὁ 51 Κατὰ τὴν ἱστορικὴν λοιπὸν ἐκείνην ἡμέραν ὁ Κύριος ἐκείνῃ, ἐξήγαγε Κύριος τοὺς υἱοὺς Κύριος τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ τοὺς ἔβγαλεν ἀπὸ ἔβγαλεν ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον τοὺς Ἰσραηλίτας Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου σὺν τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου μὲ ὅλην αὐτῶν τὴν μαζὶ μὲ ὅλα, ὅσα διέθεταν. δυνάμει αὐτῶν. δύναμιν. ΕΞΟΔΟΣ - 13ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 13,1 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν Ελάλησε δὲ ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε: λέγων 13,2 ἁγίασόν μοι πᾶν πρωτότοκον 2 <νὰ ἀφιερώσῃς εἰς ἐμὲ κάθε πρωτότοκον, 2 <Νὰ μοῦ ξεχωρίσῃς καὶ νὰ μοῦ ἀφιερώσῃς κάθε πρωτογενὲς διανοῖγον πᾶσαν κάθε πρωτογέννητον μεταξὺ τῶν πρωτότοκον, κάθε ἀρσενικὸν ποὺ γεννᾶται πρῶτον καὶ μήτραν ἐν τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ ἀπὸ Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους, τὸ ἀνοίγει κάθε μήτραν μεταξὺ τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἀπὸ ἀνθρώπου ἀνθρώπου ἕως κτήνους ἐμοὶ ἐστιν. ὁποῖον ἀνοίγει μήτραν, διότι τοῦτο ἀνήκει μέχρι ζώου. Τὰ πρωτότοκα ἀνήκουν εἰς ἐμέ, ποὺ σᾶς εἰς ἐμέ>. ἐλύτρωσα>. 13,3 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν 3 Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν <νὰ 3 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν: <Πρέπει νὰ μνημονεύετε τὴν ἡμέραν ταύτην, ἐν ἐνθυμῆσθε τὴν ἡμέραν αὐτήν, κατὰ τὴν ἐνθυμῆσθε πάντοτε τὴν ἱστορικὴν αὐτὴν ἡμέραν, κατὰ τὴν ᾗ ἐξήλθετε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ ὁποῖον ἐξήλθατε ἀπὸ τὴν χώραν τῆς ὁποίαν ἐβγήκατε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὸν τόπον τῆς οἴκου δουλείας ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ Αἰγύπτου, ἀπὸ τὸν οἶκον αὐτὸν τῆς φοβερᾶς φρικτῆς σκλαβιᾶς. Διότι αὐτὴν τὴν ἡμέραν σᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ 72/229

73 ἐξήγαγεν ὑμᾶς Κύριος ἐντεῦθεν καὶ δουλείας. Διότι κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν διὰ ἐδῶ καὶ σᾶς ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος μὲ τὸ παντοδύναμον χέρι οὐ βρωθήσεται ζύμη. τῆς παντοδυνάμου δεξιᾶς του σᾶς ἔβγαλεν ὁ Του. Δὲν πρέπει νὰ φαγωθῇ τὴν ἡμέραν αὐτὴν ψωμὶ μὲ Θεὸς ἀπὸ ἐδῶ. Κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν δὲν προζύμι. θὰ φάγεται ἄρτον, ποὺ ἔχει προζύμι. 13,4 Ἐν γὰρ τῇ σήμερον ὑμεῖς 4 Διότι σήμερον κατὰ τὸν μῆνα τοῦτον τῶν 4 Διότι κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν τοῦ μηνὸς τῶν νέων ἐκπορεύεσθε ἐν μηνὶ τῶν νέων. νέων σιτηρῶν ἐξέρχεσθε σεῖς ἐλεύθεροι ἀπὸ σιτηρῶν φεύγετε πλέον ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. τὴν Αἴγυπτον. 13,5 Καὶ ἔσται ἡνίκα ἐὰν εἰσαγάγῃ 5 Ὅταν δὲ Κύριος ὁ Θεὸς σὲ εἰσαγάγῃ εἰς τὴν 5 Ὅταν λοιπόν, λαὲ τοῦ Θεοῦ, θὰ σὲ βάλῃ Κύριος ὁ Θεός σου σε Κύριος ὁ Θεός σου εἰς τὴν γῆν τῶν χώραν τῶν Χαναναίων, τῶν Χετταίων, τῶν μέσα εἰς τὴν χώραν, ποὺ κατέχουν οἱ Χαναναῖοι καὶ οἱ Χαναναίων καὶ Χετταίων καὶ Ἀμορραίων, τῶν Εὐαίων, τῶν Ἰεβουσαίων, Χετταῖοι καὶ οἱ Ἀμορραῖοι καὶ οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι καὶ Ἀμορραίων καὶ Εὐαίων καὶ τῶν Γεργεσαίων καὶ τῶν Φερεζαίων, εἰς τὴν οἱ Γεργεσαῖοι καὶ οἱ Φερεζαῖοι, τὴν χώραν ποὺ ὑπεσχέθη ὁ Ἰεβουσαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ χώραν τὴν ὁποίαν δι' ὅρκου ὑπεσχέθη εἰς Θεὸς μὲ ὅρκον εἰς τοὺς πατέρας σου ὅτι θὰ σοῦ τὴν χαρίσῃ, Φερεζαίων, ἣν ὤμοσε τοῖς πατράσι τοὺς πατέρας σου νὰ δώσῃ εἰς σέ, καὶ εἰς τὴν χώραν ὅπου τρέχει γάλα καὶ μέλι, πρέπει τότε νὰ κάμνῃς τὴν σου δοῦναί σοι γῆν ρέουσαν γάλα ὁποίαν ρέει γάλα καὶ μέλι, πρέπει νὰ λατρευτικὴν αὐτὴν ἑορτὴν κατὰ τὸν μῆνα αὐτόν. καὶ μέλι, καὶ ποιήσεις τὴν λατρείαν προσφέρῃς τὴν λατρείαν αὐτὴν κατὰ τὸν ταύτην ἐν τῷ μηνὶ τούτῳ. μῆνα τοῦτον. 13,6 Ἓξ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα, τῇ δὲ 6 Ἐπὶ ἓξ ἡμέρας θὰ τρώγετε ἄρτον χωρὶς 6 Ἐπὶ ἓξ ἡμέρας θὰ τρώγετε ψωμιὰ χωρὶς προζύμι, κατὰ τὴν ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ ἑορτὴ Κυρίου προζύμι. Ἡ ἑβδόμη ἡμέρα - ὅπως καὶ ἡ ἑβδόμην δὲ ἡμέραν θὰ κάμνετε ἐπίσημον ἑορτὴν πρὸς τιμὴν πρώτη - θὰ εἶναι ἐπίσημος ἑορτὴ τοῦ Κυρίου. τοῦ Κυρίου. 13,7 ἄζυμα ἔδεσθε ἑπτὰ ἡμέρας, οὐκ 7 Ἄρτον χωρὶς προζύμι θὰ τρώγετε ἐπὶ ἑπτὰ 7 Θὰ τρώγετε λοιπὸν ψωμιὰ χωρὶς προζύμι ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας. ὀφθήσεταί σοι ζυμωτόν, οὐδὲ ἔσται ἡμέρας. Δὲν θὰ παρουσιασθῇ ἄρτος ἔνζυμος Δὲν πρέπει νὰ φανῇ εἰς τὸ σπίτι κανενός σας ψωμὶ μὲ σοι ζύμη ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις σου. εἰς τὸ τραπέζι σου, οὔτε θὰ ὑπάρξῃ ἔνζυμος προζύμι, ἀλλ οὔτε καὶ προζύμι δὲν πρέπει νὰ ἔχῃ κανείς σας, ἄρτος εἰς τὴν περιοχήν σου. εἰς ὅλην τὴν περιοχὴν ὅπου θὰ διαμένετε. 13,8 Καὶ ἀναγγελεῖς τῷ υἱῷ σου ἐν τῇ 8 Κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην θὰ 8 Κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην καθένας σας θὰ κάνῃ γνωστὸν ἡμέρᾳ ἐκείνῃ λέγων διὰ τοῦτο πληροφορήσῃς τὸν υἱόν σου, ὅτι τοῦτο εἰς τὸν υἱόν του τὸ νόημα τῆς ἑορτῆς καὶ θὰ εἰπῇ: <Τοῦτο ἐποίησε Κύριος ὁ Θεός μοι, ὡς γίνεται εἰς ἀνάμνησιν ἐκείνου, τὸ ὁποῖον γίνεται δι αὖτο, ποὺ ἔκαμεν ὁ Κύριος, ὁ Θεός μας, πρὸς χάριν ἐξεπορευόμην ἐξ Αἰγύπτου. ἔκαμεν ὑπὲρ ἡμῶν ὁ Θεός, ὅταν μὲ τὴν μας, ὅταν ἐφεύγαμεν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον>. 73/229

74 ἰδικήν του προστασίαν ἐξηρχόμεθα ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. 13,9 Καὶ ἔσται σοι σημεῖον ἐπὶ τῆς 9 Θὰ βάλῃς δὲ καὶ κάποιο σημάδι εἰς τὸ χέρι 9 Θὰ σοῦ γίνῃ τὸ γεγονὸς αὐτὸ σημάδι εἰς τὸ χέρι σου. Θὰ τὸ χειρός σου καὶ μνημόσυνον πρὸ σου, διὰ νὰ τὸ βλέπῃς καὶ νὰ ἐνθυμῆσαι τὸ ἔχῃς πάντοτε ἐμπρὸς εἰς τὰ μάτια σου καὶ θὰ ἐνθυμῆσαι ὀφθαλμῶν σου, ὅπως ἂν γένηται ὁ γεγονὸς αὐτὸ τῆς ἀπελευθερώσεώς σου. αὐτὸ ποὺ ἔγινε τὴν ἡμέραν αὐτήν, ὥστε ὁ νόμος αὐτός, ποὺ νόμος Κυρίου ἐν τῷ στόματί σου ἐν Ἔτσι δὲ ὁ Νόμος τοῦ Κυρίου θὰ εὑρίσκεται ὥρισεν ὁ Κύριος διὰ τὸ Πάσχα, νὰ εἶναι συνεχῶς εἰς τὸ στόμα γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγέ σε Κύριος πάντοτε εἰς τὸ στόμα σου. Διότι μὲ τὴν σου. Διότι σὲ ἔβγαλεν ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον ὁ Κύριος ὁ Θεὸς ἐξ Αἰγύπτου. παντοδύναμον δεξιάν του σὲ ἔβγαλεν ὁ καὶ Θεός σου μὲ θαύματα ποὺ ἔκανε τὸ παντοδύναμον χέρι Κύριος ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Του. 13,10 Καὶ φυλάξασθε τὸν νόμον 10 Θὰ φυλάξετε αὐτὸν τὸν Νόμον κάθε 10 Πρέπει δὲ νὰ τηρῆτε τὸν νόμον αὐτὸν ἐπακριβῶς κατὰ τὸν τοῦτον κατὰ καιροὺς ὡρῶν, ἀφ' χρόνον καὶ εἰς τὰς ἡμέρας τοῦ μηνός, ποὺ ὡρισμένον καιρόν, ἀπὸ χρόνου εἰς χρόνον συνεχῶς. ἡμερῶν εἰς ἡμέρας. ἔχει ὁρίσει ὁ Κύριος. 13,11 Καὶ ἔσται ὡς ἂν εἰσαγάγῃ σε 11 Ὅταν δὲ Κύριος ὁ Θεὸς σὲ ἐγκαταστήσῃ 11 Καὶ ὅταν θὰ σὲ ὁδηγήσῃ Κύριος ὁ Θεός σου μέσα εἰς τὴν Κύριος ὁ Θεός σου εἰς τὴν γῆν τῶν εἰς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων καὶ δώσῃ εἰς σὲ χώραν, ποὺ κατοικοῦν οἱ Χαναναῖοι, ὅπως ἀκριβῶς τὸ Χαναναίων, ὃν τρόπον ὤμοσε τοῖς αὐτὴν τὴν χώραν σύμφωνα μὲ τὴν ἔνορκον ὑπεσχέθη μὲ ὅρκον εἰς τοὺς πατέρας σου καὶ θὰ σοῦ τὴν πατράσι σου, καὶ δώσει σοι αὐτήν, ὑπόσχεσίν του πρὸς τοὺς πατέρας σου, χαρίσῃ ὡς κτῆμα σου, 13,12 καὶ ἀφελεῖς πᾶν διονοῖγον 12 θὰ βάλῃς κατὰ μέρος καὶ θὰ ἀφιερώσῃς 12 πρέπει νὰ ξεχωρίσῃς πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου κάθε μήτραν, τὰ ἀρσενικά, τῷ Κυρίῳ πᾶν πρὸς τὸν Κύριον κάθε ἀρσενικὸν πρωτογέννητον ἀρσενικόν. Κάθε ἀρσενικὸν ποὺ ἀνοίγει διανοῖγον μήτραν ἐκ βουκολίων ἢ ἐν πρωτογέννητον. Κάθε, λοιπόν, πρῶτον τὴν μήτραν τῆς μητέρας του ἀπὸ τὰ βόδια σου καὶ τοῖς κτήνεσί σου, ὅσα ἐὰν γένηταί πρωτογέννητον ἀρσενικὸν ἀπὸ τὰ βόδια σου ἀπὸ τὰ ἄλλα κτήνη σου, ποὺ θὰ ἀποκτήσης, θὰ τὸ ἀφιερώνῃς σοι, τὰ ἀρσενικὰ ἁγιάσεις τῷ Κυρίῳ. καὶ ἀπὸ τὰ ζῶα σου, ὅσα θὰ γεννηθοῦν εἰς τὸν Κύριον. μεταξύ σας, θὰ τὰ ἀφιερώσῃς εἰς τὸν Κύριον. 13,13 Πᾶν διανοῖγον μήτραν ὄνου 13 Ὅμως κάθε πρωτογέννητον ὄνου θὰ τὸ 13 Κάθε πρωτότοκον τῆς ὄνου ὅμως, ποὺ εἶναι ζῶον ἀλλάξεις προβάτω ἐὰν δὲ μὴ ἀντικαταστήσῃς μὲ πρόβατον. Ἐὰν δὲν τὸ ἀκάθαρτον καὶ ἀκατάλληλον διὰ θυσίαν, θὰ τὸ ἀντικαθιστὰς ἀλλάξῃς, λυτρώσῃ αὐτό. Πᾶν ἀντικαταστήσῃς μὲ πρόβατον, θὰ μὲ πρόβατον. Ἐὰν ὅμως δὲν ἠμπορῇς νὰ τὸ ἀντικαταστήσῃς, πρωτότοκον ἀνθρώπου τῶν υἱῶν προσφέρῃς ἀντ' αὐτοῦ τὸ ἀνάλογον χρῆμα. θὰ καταβάλῃς ἀνάλογα χρηματικὰ λύτρα, Θὰ τὸ σου λυτρώσῃ. Ἐπίσης διὰ καθ' πρωτότοκον ἀνθρώπου θὰ ἀντικαταστήσῃς δηλαδὴ μὲ χρῆμα. Χρηματικὰ λύτρα θὰ 74/229

75 καταβάλῃς εἰς τὸν ναὸν τὸ καθοριζόμενον καταβάλλῃς ἐπίσης εἰς τὸν Ναὸν καὶ διὰ κάθε πρωτότοκον χρῆμα. ἀνθρώπου, διότι δὲν δέχεται ἀνθρωποθυσίας ὁ Κύριος. 13,14 Ἐὰν δὲ ἐρωτήσῃ σε ἑ υἱός σου 14 Ἐὰν μετὰ ταῦτα σὲ ἐρωτήσῃ ὁ υἱός σου Τί 14 Ἐὰν δὲ εἰς τὸ μέλλον σὲ ἐρωτήσῃ ὁ υἱός σου καὶ εἰπῇ: <Τί μετὰ ταῦτα λέγων τί τοῦτο; Καὶ εἶναι αὐτὸ ποῦ κάνεις; Θὰ τοῦ ἀπαντήσῃς νόημα ἔχει αὐτό;>, Θὰ τοῦ ἀπαντήσῃς: <Γίνεται αὐτὴ ἡ ἐρεῖς αὐτῷ, ὅτι ἐν χειρὶ κραταιᾷ αὐτὸ τὸ κάμνω, διὰ νὰ ἐνθυμούμεθα προσφορά, διότι μᾶς ἔβγαλε καὶ μᾶς ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος ἀπὸ ἐξήγαγε Κύριος ἡμᾶς ἐκ γῆς πάντοτε ὅτι ὁ Κύριος μὲ τὸ παντοδύναμον τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὸν τόπον τῆς φρικτῆς σκλαβιᾶς μὲ τὸ Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας χέρι του μᾶς ἔβγαλεν ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν παντοδύναμον χέρι Του. Αἴγυπτον, ἀπὸ τὴν χώραν τῆς δουλείας. 13,15 ἡνίκα δὲ ἐσκλήρυνε Φαραὼ 15 Ὅταν ὁ Φαραὼ ἐσκληρύνετο ἀπέναντί 15 Ὅταν ἐσκληρύνθη καρδιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν ἤθελεν ἐπ ἐξαποστεῖλαι ἡμᾶς, ἀπέκτεινε πᾶν μας καὶ μὲ κανένα τρόπον δὲν ἤθελε νὰ μᾶς οὐδενὶ λόγῳ νὰ μᾶς ἐπιτρέψῃ νὰ φύγωμεν, ἐπενέβη ὁ Θεὸς πρωτότοκον ἐν γῆ Αἰγύπτῳ, ἀπὸ ἀφήσῃ ἐλευθέρους, ὁ Θεός, διὰ νὰ τὸν καὶ ἐθανάτωσε κάθε πρωτότοκον εἰς τὴν χώραν τῆς πρωτοτόκων ἀνθρώπων ἕως ἐξαναγκάσῃ, ἐθανάτωσε κάθε πρωτότοκον Αἰγύπτου ἀπὸ τὰ πρωτότοκα τῶν ἀνθρώπων μέχρι τὰ πρωτοτόκων κτηνῶν καὶ διὰ τοῦτο εἰς τὴν χώραν τῶν Αἰγυπτίων ἀπὸ πρωτότοκα τῶν κτηνῶν. Δι' αὐτὸν τὸν λόγον προσφέρω τώρα ἐγὼ θύω πᾶν διανοῖγον μήτραν, τὰ ἀνθρώπου μέχρι κτήνους. Διὰ τοῦτο καὶ ἐγὼ θυσίαν εὐγνωμοσύνης εἰς τὸν Κύριον κάθε ἀρσενικὸν ἀρσενικά, τῷ Κυρίῳ, καὶ πᾶν κάθε ἀρσενικὸν πρωτότοκον ἀπὸ τὰ ζῶα τὸ πρωτογέννητον. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν δέχεται ἀνθρωποθυσίας ὁ πρωτότοκον τῶν υἱῶν μου προσφέρω θυσίαν εἰς τὸν Κύριον, διὰ κάθε Θεός, διὰ τοῦτο διὰ κάθε πρωτότοκον ἀπὸ τὰ παιδιά μου θὰ λυτρώσομαι. δὲ πρωτότοκον τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καταβάλλω εἰς τὸν Ναὸν χρηματικὰ λύτρα>. καταβάλλομεν εἰς ἐξαγορὰν χρῆμα εἰς τὸν ναόν, ὥστε τὸ πρωτότοκον νὰ μένῃ εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός του. 13,16 Καὶ ἔσται εἰς σημεῖον ἐπὶ τῆς 16 Καὶ εἰς ἀνάμνησιν αὐτοῦ τοῦ γεγονότος 16 Τὸ γεγονὸς αὐτὸ θὰ εἶναι σημάδι εἰς τὸ χέρι σου, διὰ νὰ τὸ χειρός σου καὶ ἀσάλευτον πρὸ θὰ ἔχῃς κάποιο σημεῖον εἰς τὸ χέρι σου, τὸ βλέπης πάντοτε. Θὰ τὸ ἔχῃς διαρκῶς ἐνώπιόν σου. Διότι δὲν ὀφθαλμῶν σου ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ὁποῖον βλέπων πάντοτε, θὰ ἐνθυμῆσαι ὅτι ὁ πρέπει νὰ λησμονῇς ποτὲ ὅτι ὁ Κύριος μὲ τὸ παντοδύναμον ἐξήγαγέ σε Κύριος ἐξ Αἰγύπτου. Κύριός μὲ τὸ παντοδύναμον χέρι του σὲ χέρι Του σὲ ἔβγαλε καὶ σὲ ἐλύτρωσεν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον>. ἔβγαλεν ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον>. 13,17 Ὡς δὲ ἐξαπέστειλε Φαραὼ τὸν 17 Ὅταν δὲ ὁ Φαραὼ ἀφῆκεν ἐλεύθερον τὸν 17 Ὅταν ὁ Φαραὼ ἔδωσεν ἐσπευσμένως τὴν ἄδειάν του, διὰ λαόν, οὐχ ὠδήγησεν αὐτοὺς ὁ Θεὸς ἰσραηλιτικὸν λαόν, ὁ Θεὸς δὲν τοὺς ὡδήγησε νὰ ἀναχωρήσῃ ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός, ὁ Θεὸς δὲν τοὺς 75/229

76 ὁδὸν γῆς Φυλιστιείμ, ὅτι ἐγγὺς ἦν κατ' εὐθεῖαν εἰς τὴν Χαναὰν διὰ μέσου τῆς ὠδήγησε πρὸς τὴν Χαναὰν διὰ μέσου τῆς χώρας τῶν εἶπε γὰρ ὁ Θεός μήποτε μεταμελήσῃ χώρας τῶν Φιλισταίων, διότι ἡ χώρα αὐτὴ Φιλισταίων, μολονότι ὁ δρόμος αὐτὸς ἦτο συντομότερος, διότι τῷ λαῷ ἰδόντι πόλεμον, καὶ ἧτο πλησίον τῆς Αἰγύπτου. Ὁ Θεὸς ἐσκέφθη, ἦτο κοντὰ εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ἔγινε δὲ αὐτό, διότι εἶπεν ὁ ἀποστρέψῃ εἰς Αἴγυπτον. μήπως τυχὸν συναντήσῃ πόλεμον ἐκ μέρους Θεός: <Μήπως ὁ λαός μου, ὅταν ἰδῇ ἐξ ἀρχῆς ὅτι πρέπει νὰ τῶν Φιλισταίων ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς καὶ πολεμήσῃ πρὸς τὸν πολεμοχαρῆ λαὸν τῶν Φιλισταίων, μεταμεληθεὶς ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν Αἴγυπτον. ἀλλάξῃ γνώμην καὶ ἐπιστρέψῃ πάλιν εἰς τὴν Αἴγυπτον>. 13,18 Καὶ ἐκύκλωσεν ὁ Θεὸς τὸν 18 Δι' αὐτὸ διέταξεν ὁ Θεὸς νὰ πορευθοῦν οἱ 18 Ὠδήγησε λοιπὸν τὸν λαὸν Του ὁ Θεὸς ἔτσι, ὥστε νὰ λαὸν ὁδὸν τὴν εἰς τὴν ἔρημον, εἰς Ἰσραηλῖται κυκλικῶς διὰ τῆς ὁδοῦ, ποὺ κάνουν κύκλον καὶ νὰ πάρουν τὸν δρόμον πρὸς τὴν ἔρημον τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, πέμπτη δὲ ὁδηγεῖ εἰς τὴν ἔρημον καὶ εἰς τὴν Ἐρυθρὰν καὶ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν. Οἱ Ἰσραηλῖται, ποὺ ἔβγαιναν γενεᾷ ἀνέβησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐκ Θάλασσαν. Οἱ Ἰσραηλῖται κατὰ τὴν πέμπτην τότε ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀποτελοῦσαν τὴν γῆς Αἰγύπτου. γενεάν, ἀπὸ τότε ποὺ εἰσῆλθον εἰς τὴν πέμπτην γενεὰν ἐκείνων, ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθῇ εἰς τὴν Αἴγυπτον, ἐξῆλθον ἀπὸ αὐτήν. χώραν τοῦ Φαραὼ ἐπὶ Ἰωσήφ. 13,19 Καὶ ἔλαβε Μωυσῆς τὰ ὀστᾶ 19 Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐπῆρε μαζῆ του καὶ τὰ ὀστᾶ 19 Ἐπῆρε δὲ ὁ Μωϋσῆς μαζί του καὶ τὰ ὀστᾶ τοῦ Ἰωσήφ. Τὸ Ἰωσὴφ μεθ' ἑαυτοῦ ὅρκῳ γὰρ ὥρκισε τοῦ Ἰωσήφ, διότι ὁ Ἰωσὴφ εἶχεν ὁρκίσει τοὺς ἔκανε τοῦτο, διότι Ἰωσὴφ ὀλίγον πρὸ τοῦ θανάτου του ὥρκισε τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ λέγων ἐπισκοπῇ Ἰσραηλίτας λέγων <θὰ σᾶς ἐπισκεφθῇ τοὺς 1σραηλίτας καὶ εἶπε: <Ὁπωσδήποτε κάποτε ὁ Θεὸς θὰ ἐπισκέψεται ὑμᾶς Κύριος καὶ ἀσφαλῶς καὶ βεβαίως ὁ παντοδύναμος δείξῃ τὴν προστασίαν Του εἰς σᾶς καὶ θὰ σᾶς ἐπαναφέρῃ εἰς συνανοίσετέ μου τὰ ὀστᾶ ἐντεῦθεν Κύριος, διὰ νὰ σᾶς ἐπαναφέρῃ εἰς τὴν τὴν Χαναάν. Θέλω λοιπὸν νὰ πάρετε μαζί σας ἀπὸ ἐδῶ καὶ μεθ' ὑμῶν. Χαναάν. Νὰ πάρετε τότε μαζῆ σας ἀπὸ ἐδῶ τὰ ὀστά μου>. τὰ ὀστᾶ μου>. 13,20 Ἐξάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐκ 20 Ἐξεκίνησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν 20 Καὶ ἀφοῦ ἐξεκίνησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν Σοκχώθ, Σοκχὼθ ἐστρατοπέδευσαν ἐν Ὀθὼμ Σοκχὼθ καὶ στρατοπέδευσαν εἰς Ὀθώμ, ἦλθαν καὶ ἐστρατοπέδευσαν εἰς τὴν Ὀθώμ, ποὺ εὑρίσκεται παρὰ τὴν ἔρημον. πλησίον τῆς ἐρήμου. εἰς τὸ ἄκρον τῆς ἐρήμου. 13,21 Ὁ δὲ Θεὸς ἡγεῖτο αὐτῶν, 21 Ὁ δὲ Θεὸς ὠδηγοῦσεν αὐτοὺς καὶ τοὺς 21 Ἐπὶ κεφαλῆς δὲ τῆς πορείας των ἦτο ὁ Θεός, κατὰ τὴν ἡμέρας μὲν ἐν στύλῳ νεφέλης, ἐδείκνυε τὴν ὁδὸν κατὰ μὲν τὴν ἡμέραν μὲ ἡμέραν μὲν μὲ στῦλον δροσερᾶς νεφέλης, διὰ νὰ σκιάζῃ καὶ δεῖξαι αὐτοῖς τὴν ὁδόν, τὴν δὲ νύκτα νεφέλην ὑπὸ μορφὴν στύλου, τὴν δὲ νύκτα νὰ τοὺς δείχνῃ τὸν δρόμον μέσα εἰς τὴν ἔρημον, κατὰ δὲ τὴν ἐν στύλῳ πυρός μὲ πύρινον στῦλον, ὥστε καὶ νὰ τοὺς φωτίζῃ. νύκτα μὲ στῦλον φωτεινόν, διὰ νὰ φωτίζῃ καὶ νὰ τοὺς ὁδηγῇ, ὥστε νὰ προχωροῦν ἡμέραν καὶ νύκτα. 76/229

77 13,22 οὐκ ἐξέλιπε δὲ ὁ στῦλος τῆς 22 Ποτὲ δὲ ὁ στῦλος τῆς νεφέλης κατὰ τὴν 22 Καθ ὃλην δὲ τὴν διαδρομὴν δὲν ἔλειψαν ποτὲ ἐμπρὸς ἀπὸ νεφέλης ἡμέρας καὶ ὁ στῦλος τοῦ ἡμέραν καὶ ὁ στῦλος τοῦ πυρὸς κατὰ τὴν ὅλον τὸν λαὸν οὔτε ὁ στῦλος τῆς νεφέλης τὴν ἡμέραν, οὔτε ὁ πυρὸς νυκτὸς ἐναντίον τοῦ λαοῦ νύκτα δὲν ἔλειψαν ἐνώπιον τοῦ ἰσραηλιτικοῦ πύρινος στῦλος τὴν νύκτα. παντός. λαοῦ. ΕΞΟΔΟΣ - 14ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 14,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Ελάλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ Ωμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε: Μωυσῆν λέγων εἶπε 14,2 λάλησον τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, 2 <εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ ἐπιστρέψουν 2 <Νὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Ὀθὼμ καὶ ἀποστρέψαντες ἀπὸ τὴν Ὀθὼμ καὶ νὰ στρατοπεδεύσουν καὶ ἀφοῦ γυρίσουν ὀπίσω νὰ ἔλθουν καὶ νὰ στρατοπεδευσάτωσαν ἀπέναντι ἀπέναντι, τῆς Ἐπαύλεως, ποὺ κεῖται μεταξὺ στρατοπεδεύσουν ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Ἔπαυλιν, ποὺ εὑρίσκεται τῆς ἐπαύλεως, ἀνὰ μέσον τῆς Μαγδώλου καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης, μεταξὺ τῆς Μαγδώλου καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης, Μαγδώλου καὶ ἀνὰ μέσον τῆς καταντικρὺ τῆς Βεελσεπφῶν. Ἀπέναντι αὐτῶν ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βεελσεπφῶν. Ἀκριβῶς ἀπέναντί των θαλάσσης, ἐξεναντίας θὰ στρατοπεδεύσῃς, πλησίον τῆς Ἐρυθρᾶς κοντὰ εἰς τὴν θάλασσαν θὰ στρατοπεδεύσῃς. Βεελσεπφῶν, ἐνώπιον αὐτῶν Θαλάσσης. στρατοπεδεύσεις ἐπὶ τῆς θαλάσσης. 14,3 Καὶ ἐρεῖ Φαραὼ τῷ λαῷ 3 Ὁ Φαραώ, ὅταν ἴδῃ τοῦτο, θὰ εἴπῃ εἰς τὸν 3 Ὅταν ἰδῇ τὴν πορείαν αὐτὴν ὁ Φαραώ, θὰ εἰπῇ εἰς τὸν αὐτοῦ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ πλανῶνται λαόν του Αὐτοὶ οἱ Ἰσραηλῖται περιπλανῶνται λαὸν του: Οἱ Ἰσραηλῖται ἔχασαν τὸν δρόμον καὶ οὗτοι ἐν τῇ γῇ συγκέκλεικε γὰρ εἰς τὴν περιοχὴν ἐκείνην, διότι τοὺς ἔχει κλείσει περιπλανῶνται εἰς τὴν χώραν, διότι τοὺς ἔχει κλείσει ἀπὸ αὐτοὺς ἡ ἔρημος. ἡ ἔρημος καὶ δὲν γνωρίζουν ποῦ νὰ παντοῦ ἡ ἔρημος. κατευθυνθοῦν. 14,4 Ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν 4 Ἐγὼ θὰ παραχωρήσω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδία 4 Ἑγὼ δὲ θὰ ἐπιτρέψω νὰ σκληρυνθῇ καὶ πάλιν ἡ καρδιὰ καρδίαν Φαραώ, καὶ καταδιώξεται τοῦ Φαραὼ καὶ παρὰ τὰς τιμωρίας ποὺ ἔλαβε, τοῦ Φαραὼ καὶ θὰ καταδιώξῃ τοὺς Ἰσραηλίτας. Τότε ὅμως ὀπίσω αὐτῶν καὶ θὰ ἐξέλθῃ ἀμετανόητος εἰς καταδίωξιν τῶν ἐγὼ θὰ δοξασθῶ περισσότερον μὲ τὴν τιμωρίαν τοῦ Φαραὼ 77/229

78 ἐνδοξασθήσομαι ἐν Φαραὼ καὶ ἐν Ἰσραηλιτῶν. Τότε θὰ δοξασθῶ ἐγὼ διὰ τῆς καὶ ὄλης τῆς στρατιωτικῆς του δυνάμεως. Θὰ ἀντιληφθοῦν πᾶσι τῇ στρατιᾷ αὐτοῦ, καὶ ὁλοκληρωτικῆς συντριβῆς τοῦ Φαραὼ καὶ ὅλου δὲ ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ ἐξουσιάζω γνώσονται πάντες οἱ Αἰγύπτιοι τοῦ στρατοῦ του, καὶ θὰ μάθουν ὅλοι οἱ τὰ πάντα>. Ὁ δὲ Μωϋσῆς καὶ ὁ λαὸς ἔκαναν, ὅπως ἀκριβῶς ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος. Καὶ ἐποίησαν Αἰγύπτιοι, ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος>. Οἱ τοὺς εἶπεν ὁ Θεός. οὕτως. Ἰσραηλῖται ἔκαμαν ὅπως διέταξεν ὁ Θεός. 14,5 Καὶ ἀνηγγέλη τῷ βασιλεῖ τῶν 5 Ἀνηγγέλθη εἰς τὸν βασιλέα τῶν Αἰγυπτίων, 5 Ἀνήγγειλαν τότε εἰς τὸν βασιλέα τῶν Αἰγυπτίων ὅτι ἔχει Αἰγυπτίων ὅτι πέφευγεν ὁ λαός ὅτι ἔχει φύγει ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς καὶ φύγει ὁριστικῶς πλέον ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός. Ἀμέσως ἡ καὶ μετεστράφη ἡ καρδία Φαραὼ μετεστράφη ἡ καρδία αὐτοῦ καὶ τῶν αὐλικῶν ψυχικὴ διάθεσις τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν αὐλικῶν του, ποὺ δεν καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ ἐπὶ του ἐναντίον τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, καὶ εἶπαν εἶχαν συνετισθῆ ἀπὸ τὰς τιμωρίας, ἄλλαξε καὶ πάλιν τὸν λαόν, καὶ εἶπαν τί τοῦτο <τί εἶναι αὐτὸ ποὺ ἐκάμαμεν, νὰ ἀφήσωμεν ἐναντίον τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ εἶπαν: <Τί ἦταν αὐτὸ ποὺ ἐποιήσαμεν τοῦ ἐξαποστεῖλαι ἐλευθέρους νὰ φύγουν τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἐκάναμεν; Ἀφήσαμεν τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φύγουν καὶ δὲν τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, τοῦ μὴ ἔτσι νὰ μὴ ἐργάζονται δι' ἡμᾶς ὡς δοῦλοι;> θὰ τοὺς ἔχωμεν πλέον κοντά μας, διὰ νὰ δουλεύουν εἰς τὰ δουλεύειν ἡμῖν; ἔργα μας>. 14,6 Ἔζευξεν οὖν Φαραὼ τὰ 6 Ὁ Φαραὼ διέταξε καὶ ἔζευξαν τὰ πολεμικά 6 Διέταξε λοιπὸν ἀμέσως ὁ Φαραὼ νὰ ζεύξουν τὰ πολεμικά ἅρματα αὐτοῦ καὶ πάντα τὸν του ἅρματα καὶ παρέλαβε μαζῆ του ὅλον τὸν του ἅρματα, ἐπῆρε δὲ μαζί του καὶ ὅλον τὸν στρατόν του. λαὸν αὐτοῦ συναπήγαγε μεθ' στρατόν του. ἑαυτοῦ 14,7 καὶ λαβὼν ἑξακόσια ἅρματα 7 Ἔλαβεν ἑξακόσια ἐκλεκτὰ ἅρματα, ὅλον τὸ 7 Ἐπῆρε δὲ ἑξακόσια ἐκλεκτὰ πολεμικὰ ἅρματα καὶ ὅλον τὸ ἐκλεκτὰ καὶ πᾶσαν τὴν ἵππον τῶν ἱππικὸν τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοὺς ἐμπείρους εἰς ἱππικὸν τῶν Αἰγυπτίων μὲ ἐμπειροπολέμους ἀξιωματικοὺς Αἰγυπτίων καὶ τριστάτας ἐπὶ πόλεμον ἀρχηγούς, καὶ ἐξῆλθε ἐναντίον τῶν εἰς ὅλα τὰ ἅρματα. πάντων. Ἰσραηλιτῶν. 14,8 Καὶ ἐσκλήρυνε Κύριος τὴν 8 Ὁ Κύριος εἶχε παραχωρήσει νὰ σκληρυνθῇ ἡ 8 Καὶ ἐπέτρεψεν ὁ Κύριος νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδιὰ τοῦ καρδίαν Φαραὼ βασιλέως καρδία τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου καὶ τῶν Φαραώ, τοῦ βασιλέως τῆς Αἰγύπτου, καθὼς καὶ τῶν Αἰγύπτου καὶ τῶν θεραπόντων αὐλικῶν του, καὶ ἔτσι ἀμετανόητος ὁ Φαραὼ ἀρχόντων ποὺ ἦσαν εἰς τὴν αὐλήν του, καὶ κατεδίωξε τοὺς αὐτοῦ, καὶ κατεδίωξεν ὀπίσω τῶν ἀπὸ τὰς τόσας τιμωρίας ἐκινήθη ὀπίσω τῶν Ἰσραηλίτας. Οἱ Ἰσραηλῖται ὅμως ἔφευγαν ἀπὸ τὴν υἱῶν Ἰσραήλ οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ Ἰσραηλιτῶν εἰς καταδίωξιν αὐτῶν. Οἱ Αἴγυπτον προστατευόμενοι ἀπὸ τὸ παντοδύναμον χέρι τοῦ ἐξεπορεύοντο ἐν χειρὶ ὑψηλῇ. Ἰσραηλῖται ὅμως ἐπροχωροῦσαν Ὑψίστου. 78/229

79 προστατευόμενοι ἀπὸ τὴν ἔνδοξον καὶ παντοδύναμον χεῖρα τοῦ Θεοῦ. 14,9 Καὶ καταδίωξαν οἱ Αἰγύπτιοι 9 Οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς ἐκυνήγησαν καὶ τοὺς 9 Τοὺς κατεδίωξαν λοιπόν οἱ Αἰγύπτιοι καὶ τοὺς ὀπίσω αὐτῶν καὶ εὕροσαν αὐτοὺς ἔφθασαν στρατοπεδευμένους πλησίον τῆς συνήντησαν, καθὼς ἦσαν στρατοπεδευμένοι, εἰς τὸ ἄκρον παρεμβεβληκότας παρὰ τὴν Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης. Ὅλον τὸ ἱππικόν, τὰ τῆς θαλάσσης. Ὅλον τὸ ἱππικὸν καὶ τὰ πολεμικὰ ἅρματα θάλασσαν, καὶ πᾶσα ἡ ἵππος καὶ ἅρματα τοῦ Φαραώ, οἱ ἱππεῖς καὶ ὅλη ἡ στρατιὰ τοῦ Φαραὼ καὶ οἱ ἱππεῖς μαζὶ μὲ ὅλον τὸ στράτευμά του τὰ ἅρματα Φαραὼ καὶ οἱ ἱππεῖς αὐτοῦ ἐστρατοπέδευσαν πλησίον τῆς ἔφθασαν καὶ ἐστρατοπέδευσαν κοντὰ εἰς τὴν Ἔπαυλιν, καὶ ἡ στρατιὰ αὐτοῦ ἀπέναντι τῆς Ἐπαύλεως ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βεελσεπφῶν. ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Βεελσεπφῶν. ἐπαύλεως ἐξεναντίας Βεελσεπφῶν. 14,10 Καὶ Φαραὼ προσῆγε καὶ 10 Ὁ Φαραὼ ὠδηγοῦσε τὸ στράτευμά του. Οἱ 10 Ὁ Φαραὼ λοιπὸν ἐπλησίαζεν. Ὅταν ἔρριξαν τὰ ἀναβλέψαντες οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τοῖς Ἰσραηλῖται ὑψώσαντες τὰ βλέμματά των εἶδον βλέμματά των οἱ Ἰσραηλῖται πρὸς ἐκείνην τὴν κατεύθυνσιν ὀφθαλμοῖς ὁρῶσι, καὶ οἱ κατάπληκτοι ὅτι οἱ Αἰγύπτιοι εἶχον καὶ εἶδαν ὅτι ἐστρατοπέδευσαν οἱ Αἰγύπτιοι ὀπίσω ἀπὸ Αἰγύπτιοι ἐστρατοπέδευσαν στρατοπεδεύσει ὄπισθεν αὐτῶν. Τρομαγμένοι αὐτούς, ἐφοβήθησαν ὑπερβολικά. Ἀρχισαν δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ὀπίσω αὐτῶν, καὶ ἐφοβήθησαν ἐβόησαν πρὸς τὸν Κύριον νὰ κραυγάζουν πρὸς τὸν Κύριον, διὰ νὰ τοὺς βοηθήσῃ. σφόδρα ἀνεβόησαν υἱοὶ υἱοὶ Ἰσραὴλ πρὸς Κύριον. 14,11 Καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν 11 καὶ φοβούμενοι σφαγήν των εἰς τὴν ἔρημον 11 Εἰς δὲ τὸν Μωϋσῆν εἶπαν: <Μήπως ὑπῆρχεν ἔλλειψις παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν μνήματα ἐν εἶπον ἐν τῇ ὀλιγοπιστίᾳ των πρὸς τὸν Μωϋσῆν τάφων εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ δι αὐτὸ μᾶς ἔβγαλες ἀπὸ ἐκεῖ, γῇ Αἰγύπτῳ ἐξήγαγες ἡμᾶς <μήπως, ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχουν τάφοι εἰς τὴν διὰ νὰ πεθάνωμεν εἰς τὴν ἔρημον; Τί ἦταν αὐτὸ ποὺ μᾶς θανατῶσαι ἐν τῇ ἐρήμῳ; Τί τοῦτο Αἴγυπτον, μᾶς ἔβγαλες νὰ φονευθῶμεν εἰς τὴν ἔκανες, μὲ τὸ νὰ μᾶς βγάλῃς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον; ἐποίησας ἡμῖν ἐξαγαγὼν ἐξ ἔρημον; Τί εἶναι αὐτὸ ποῦ μᾶς ἔκαμες Αἰγύπτου; βγάζοντας ἡμᾶς ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον; 14,12 Οὐ τοῦτο ἦν τὸ ρῆμα, ὃ 12 Μήπως ἡμεῖς, ὅταν εὑρισκόμεθα εἰς τὴν 12 Δὲν σοῦ ἐλέγαμεν τότε ποὺ ἦλθες εἰς τὴν Αἴγυπτον, διὰ ἐλαλάσαμεν πρὸς σὲ ἐν Αἰγύπτῳ, Αἴγυπτον, δὲν σοῦ εἴχαμεν εἴπει, ἄφησέ μας νὰ μᾶς ἐλευθερώσῃς, ἄφησέ μας νὰ δουλεύωμεν σὰν λέγοντες πάρες ἡμᾶς, ὅπως ἐδῶ νὰ εἴμεθα καὶ νὰ ἐργαζώμεθα ὡς δοῦλοι σκλάβοι εἰς τοὺς Αἰγυπτίους; Διότι εἶναι προτιμότερον νὰ δουλεύσωμεν τοῖς Αἰγυπτίοις; διὰ τοὺς Αἰγυπτίους; Διότι εἶναι προτιμότερον εἴμεθα δοῦλοι τῶν Αἰγυπτίων, παρὰ νὰ πεθάνωμεν ἐδῶ εἰς 79/229

80 Κρεῖσσον γὰρ ἡμᾶς δουλεύειν τοῖς νὰ εἴμεθα δοῦλοι εἰς τοὺς Αἰγυπτίους, παρὰ νὰ αὐτὴν τὴν ἔρημον>. Αἰγυπτίοις ἢ ἀποθανεῖν ἐν τῇ ἀποθάνωμεν εἰς αὐτὴν τὴν ἔρημον>. ἐρήμῳ ταύτῃ. 14,13 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν 13 Ἀπήντησε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν 13 Ὁ Μωϋσῆς ὅμως εἶπε πρὸς τὸν λαόν: <Ἔχετε θάρρος καὶ λαόν. Θαρσεῖτε, στῆτε καὶ ὁρᾶτε <ἔχετε θάρρος. Σταθῆτε ἀκλόνητοι καὶ ἀνδρεῖοι μὴ πανικοβάλλεσθε. Σταθῆτε γενναῖοι εἰς τὰς θέσεις σας τὴν σωτηρίαν τὴν παρὰ τοῦ καὶ θὰ ἰδῆτε τὴν σωτηρίαν, τὴν ὁποίαν σήμερον καὶ θὰ ἰδῆτε τὴν σωτηρίαν, ποὺ θὰ προέλθῃ ἀπὸ τὸν Κύριον Κυρίου, ἣν ποιήσει ἡμῖν σήμερον θὰ πραγματοποιήσῃ ὁ Θεὸς πρὸς χάριν σας. καὶ θὰ μᾶς τὴν χαρίσῃ σήμερον. Διότι ὅπως εἴδατε σήμερον ὃν τρόπον γὰρ ἑωράκατε τοὺς Διότι, ὅπως βλέπετε τὰ αἰγυπτιακὰ τοὺς Αἰγυπτίους,δεν πρόκειται νὰ τοὺς ἰδῆτε πλέον ποτέ, εἰς Αἰγυπτίους σήμερον, οὐ στρατεύματα σήμερον, δὲν πρόκειται ποτὲ τὸν αἰῶνα τὸν ἅπαντα. προσθήσεσθε ἔτι ἰδεῖν αὐτοὺς εἰς πλέον νὰ τὰ ἴδετε εἰς τὸ μέλλον. τὸν αἰῶνα χρόνον 14,14 Κύριος πολεμήσει περὶ 14 Ὁ Κύριος θὰ πολεμήσῃ διὰ τὴν σωτηρίαν 14 Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος θὰ ἀναλάβῃ νὰ πολεμήσῃ πρὸς χάριν ὑμῶν, καὶ ὑμεῖς σιγήσετε. σας. Λοιπὸν σταματήσατε τὰ παράπονα καὶ σας. Ἠρεμήσατε λοιπὸν καὶ περιμένετε τὴν ἐπέμβασιν τοῦ περιμένετε μὲ πίστιν>. Καὶ ὁ Μωϋσῆς ἐπεδόθη Κυρίου>. εἰς θερμὴν προσευχὴν πρὸς τὸν Κύριον. 14,15 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 15 Τοῦ εἶπε δὲ ὁ Κύριος <τί φωνάζεις πρὸς ἐμὲ 15 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν, ὁ ὁποῖος προσηυχήθη Μωυσῆν τί βοᾷς πρός με; προσευχόμενος; Εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ τὴν στιγμὴν ἐκείνην ἀπὸ καρδίας: <Διατὶ κραυγάζεις πρὸς Λάλησον τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ ἐτοιμασθοῦν διὰ νὰ ἀναχωρήσουν. ἀναζευξάτωσαν ἐμέ; Δῶσε ἐντολὴν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ ἐτοιμαοθοῦν πρὸς ἀναχώρησιν. 14,16 καὶ σὺ ἔπαρον τῇ ράβδῳ σου 16 Σὺ δὲ σήκωσε τὴν ράβδον σου, ἄπλωσε τὸ 16 Σὺ δὲ σήκωσε ὑψηλὰ τὸ ραβδί σου καὶ ἄπλωσε τὸ χέρι καὶ ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἐπὶ χέρι σου εἰς τὴν θάλασσαν καὶ διαχώρισε αὐτὴν σου ἐπάνω ἀπὸ τὴν θάλασσαν καὶ σχίσε την εἰς τὰ δύο καὶ τὴν θάλασσαν καὶ ρῆξον αὐτήν, εἰς τὰ δύο. Καὶ ἀφοῦ διαχωρισθῇ ἡ θάλασσα, ἂς ἂς περάσουν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς τὸ στεγνὸν ἔδαφος μέσα ἀπὸ καὶ εἰσελθάτωσαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ εἰσέλθουν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς τὴν ξηρὰν διὰ τὴν θάλασσαν. εἰς μέσον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ μέσου αὐτῆς ὁδόν. ξηρόν. 14,17 Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ σκληρυνῶ τὴν 17 Ἐγὼ δὲ θὰ παραχωρήσω νὰ σκληρυνθῇ ἡ 17 Καὶ νὰ ἐγὼ θὰ ἐπιτρέψω νὰ σκληρυνθῇ ἡ καρδιὰ τοῦ καρδίαν Φαραὼ καὶ τῶν καρδία τοῦ Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Αἰγυπτίων, Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Αἰγυπτίων καὶ θὰ ἔμβουν χωρὶς 80/229

81 Αἰγυπτίων πάντων, καὶ ὥστε ἀμετανόητοι αὐτοὶ καὶ ἀπὸ τοῦτο τὸ σκέψιν ὀπίσω ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας εἰς τὴν θάλασσαν. Τότε εἰσελεύσονται ὀπίσω αὐτῶν καὶ θαῦμα νὰ εἰσέλθουν εἰς τὴν θάλασσαν ὀπίσω ὅμως ἐγὼ θὰ δοξασθῶ μὲ τὴν τιμωρίαν ποὺ θὰ ἐπιπέσῃ εἰς ἐνδοξασθήσομαι ἐν Φαραὼ καὶ ἐν ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας. Τότε θὰ φανῇ ἡ δόξα μου, τὸν Φαραὼ καὶ εἰς ὅλην του τὴν στρατιωτικὴν δύναμιν καὶ πάσῃ τῇ στρατιᾷ αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς διότι ὁ Φαραὼ καὶ ὅλη ἡ στρατιά του καὶ τὰ εἰς τὰ πολεμικὰ ἅρματα καὶ εἰς τὸ ἱππικόν του. ἅρμασι καὶ ἐν τοῖς ἵπποις αὐτοῦ. ἅρματα καὶ τὸ ἱππικόν του θὰ πνιγοῦν εἰς τὴν θάλασσαν, ἐνῶ σεῖς θὰ σωθῆτε ὑγιεῖς εἰς τὴν ἀπέναντι ἀκτήν. 14,18 Καὶ γνώσονται πάντες οἱ 18 Καὶ ὅταν ἔτσι δοξασθῶ μὲ τὴν καταστροφὴν 18 Καὶ καθὼς θὰ δοξάζωμαι ἐγὼ μὲ τὴν καταστροφὴν τοῦ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμι Κύριος τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν ἁρμάτων καὶ τοῦ ἱππικοῦ, Φαραὼ καὶ τῶν ἁρμάτων του καὶ τοῦ ἱππικοῦ του, θὰ ἐνδοξαζομένου μου ἐν Φαραὼ καὶ θὰ μάθουν ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι μάθουν ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ ἐν τοῖς ἅρμασι καὶ ἵπποις αὐτοῦ. Κύριος ὁ Θεός>. ἐξουσιάζω τὰ πάντα>. 14,19 Ἐξῇρε δὲ ὁ ἄγγελος τοῦ 19 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ὁ ἄγγελος τοῦ Θεοῦ, ὁ 19 Μετὰ τὰ λόγια αὐτὰ ὁ ἄγγελος, ποὺ ἐστάλη ἀπὸ τὸν Θεοῦ ὁ προπορευόμενος τῆς ὁποῖος ἐπροπορεύετο ἀπὸ τὸ στρατόπεδον τῶν Θεὸν καὶ ἐπροχωροῦσεν ἐπὶ κεφαλῆς τῆς στρατιᾶς τῶν παρεμβολῆς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ Ἰσραηλιτῶν ἀνῆλθε πρὸς τὰ ἄνω καὶ μετέβη Ἑβραίων, μετεκινήθη καὶ ἦλθε καὶ ἐστάθη ὀπίσω των ἐπορεύθη ἐκ τῶν ὄπισθεν ἐξῇρε ὄπισθεν τοῦ στρατοπέδου. Ὑψώθη ἐπίσης καὶ ἡ μετεκινήθη δὲ ἐπίσης ἀπὸ ἐμπρός των καὶ ἡ στήλη τῆς δὲ καὶ ὁ στῦλος τῆς νεφέλης ἀπὸ στήλη τῆς νεφέλης ποὺ εὑρίσκετο ἐμπρὸς ἀπὸ νεφέλης καὶ ἐστάθη καὶ αὐτὴ ὀπίσω των. προσώπου αὐτῶν καὶ ἔστη ἐκ τῶν αὐτοὺς καὶ ἐστάθη ὄπισθεν αὐτῶν. ὀπίσω αὐτῶν. 14,20 Καὶ εἰσῆλθεν ἀνὰ μέσον τῆς 20 Ἡ νεφέλη δηλαδὴ αὐτὴ παρενετέθη μεταξὺ 20 Καὶ ἦλθεν ἡ νεφέλη καὶ ἐστάθη ἀνάμεσα εἰς τὸ παρεμβολῆς τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ στρατοπέδου τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ στρατόπεδον τῶν Αἰγυπτίων καὶ εἰς τὸ στρατόπεδον τῶν ἀνὰ μέσον τῆς παρεμβολῆς στρατοπέδου τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ ἐκεῖ ἐστάθη. Ἰσραηλιτῶν. Καὶ ἔγινε πυκνὸ σκοτάδι καὶ καταχνιά, Ἰσραὴλ καὶ ἔστη καὶ ἐγένετο Ἔγινε δὲ σκότος καὶ πυκνὴ ὁμίχλη. Ἐπέρασεν ἡ ἐπέρασεν ἡ νύκτα καὶ καθ' ὅλον τὸ διάστημα τῆς νυκτὸς δὲν σκότος καὶ γνόφος, καὶ διῆλθεν ἡ νύκτα καὶ δὲν ἦλθον εἰς ἐπαφὴν τὸ ἕνα μὲ τὸ ἐπλησίασαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον οἱ δύο ἀντίπαλοι. νύξ, καὶ οὐ συνέμιξαν ἀλλήλοις ἄλλο τὰ δύο στρατόπεδα. ὅλην τὴν νύκτα 14,21 ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 21 Ὁ Μωϋσῆς ἄπλωσε τὸ χέρι του εἰς τὴν 21 Ἅπλωσε δὲ ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι του ἐπάνω ἀπὸ τὴν χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ Ἐρυθρὰν Θάλασσαν καὶ ἀμέσως ὁ Θεὸς θάλασσαν καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος παρέσυρε τὴν θάλασσαν μὲ 81/229

82 ὑπήγαγε Κύριος τὴν θάλασσαν ἐν ἐξαπέλυσε καθ' ὅλην τὴν νύκτα ἰσχυρότατον σφοδρὸν νότιον ἄνεμον, ποὺ ἐφυσοῦσεν ὅλην τὴν νύκτα καὶ ἀνέμῳ νότῳ βιαίῳ ὅλην τὴν νότιον ἄνεμον εἰς τὴν θάλασσαν, διῃρέθη τὸ ἔκανε τὴν θάλασσαν ξηρὰν γῆν καὶ ἐσχίσθη εἰς δύο τὸ νερὸ νύκτα καὶ ἐποίησε τὴν θάλασσαν ὕδωρ εἰς δύο καὶ ἔκαμε ξηρὸν τὸν πυθμένα τῆς τῆς θαλάσσης. ξηράν, καὶ ἐσχίσθη τὸ ὕδωρ. θαλάσσης. 14,22 Καὶ εἰσῆλθον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ 22 Οἱ Ἰσραηλῖται εἰσῆλθαν εἰς τὴν ξηρὰν αὐτὴν 22 Ἐμβῆκαν τότε μέσα εἰς τὴν θάλασσαν, εἰς τὸ ξηρὸν εἰς μέσον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ ὁδόν του πυθμένος τῆς θαλάσσης, τὰ δὲ ὕδατα ἔδαφος, οἱ Ἰσραηλῖται. Τὸ δὲ νερὸ τῆς θαλάσσης ἔμενεν ξηρόν, καὶ τὸ ὕδωρ αὐτῆς τεῖχος αὐτῆς ἑκατέρωθεν τῆς διόδου εἶχαν γίνει ἀκίνητον δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ σὰν τεῖχος πελώριον. ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων ἀκίνητα ὡσὰν δύο τείχη, ἕνα ἐκ δεξιῶν καὶ ἕνα ἐξ ἀριστερῶν, διὰ τοὺς διερχομένους Ἰσραηλίτας. 14,23 Καὶ κατεδίωξαν οἱ Αἰγύπτιοι 23 Οἱ Αἰγύπτιοι κατεδίωξαν τοὺς Ἰσραηλίτας, 23 Ἀλλὰ καὶ οἱ Αἰγύπτιοι ἔτρεξαν καὶ ἐπῆραν ἀπὸ ὀπίσω καὶ εἰσῆλθον ὀπίσω αὐτῶν, πᾶς ἠκολούθησαν ὀπίσω αὐτῶν, ὅλον τὰ ἱππικὸν τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἐπροχώρησαν μέσα εἰς τὴν θάλασσαν. ἵππος Φαραὼ καὶ τὰ ἅρματα καὶ τοῦ Φαραὼ καὶ τὰ ἅρματα καὶ οἱ ἀναβάται καὶ Πλέον ὅλον τὸ ἱππικὸν τοῦ Φαραὼ καὶ τὰ πολεμικὰ ἅρματα οἱ ἀναβάται, εἰς μέσον τῆς ἐπροχωροῦσαν διὰ τοῦ ξηροῦ βυθοῦ μεταξὺ μὲ τοὺς ἀναβάτας των εὑρίσκοντο εἰς τὸ μέσον τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης. τῶν διαχωρισμένων ὑδάτων τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης. Θαλάσσης. 14,24 Ἐγενήθη δὲ ἐν τῇ φυλακῇ τῇ 24 Κατὰ τὰς μεταμεσονυκτίους ὥρας καὶ πρὸς 24 Ὀλίγον δὲ πρὶν νὰ ξημερώσῃ, ἔρριξεν ὁ Θεὸς μὲ τὴν ἑωθινῇ καὶ ἐπέβλεψε Κύριος ἐπὶ τὸ γλυκοχάραμα ἔρριψεν ὁ Θεὸς διὰ τοῦ στήλην τοῦ πυρὸς καὶ τῆς νεφέλης τὸ αὐστηρόν Του βλέμμα τὴν παρεμβολὴν τῶν Αἰγυπτίων πυρίνου στύλου ὠργισμένον βλέμμα κατὰ τῶν ἐπάνω εἰς τὴν στρατιὰν τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἐπροκάλεσε ἐν στύλῳ πυρὸς καὶ νεφέλης καὶ Αἰγυπτίων καὶ ἐπροκάλεσε ταραχὴν καὶ σύγχυσιν καὶ ταραχὴν εἰς τὸν στρατὸν τῶν Αἰγυπτίων. συνετάραξε τὴν παρεμβολὴν τῶν σύγχυσιν εἰς τὸν στρατόν των. Αἰγυπτίων. 14,25 Καὶ συνέδησε τοὺς ἄξονας 25 Ἐνέπλεξε τοὺς ἄξονας καὶ τοὺς τροχοὺς τῶν 25 Καὶ συνέπλεξε τοὺς ἄξονας τῶν πολεμικῶν ἁρμάτων τῶν ἁρμάτων αὐτῶν καὶ ἤγαγεν ἁρμάτων μάχης μεταξύ των καὶ ὤθησεν αὐτοὺς μεταξύ των καὶ τὰ ἔσπρωξε τὸ ἕνα ἐπάνω εἰς τὸ ἄλλο μὲ αὐτοὺς μετὰ βίας, καὶ εἶπαν οἱ ὀρμητικῶς εἰς καταστροφήν. Ἔντρομοι τότε οἱ ὁρμήν. Εἶπαν τότε ἔντρομοι οἱ Αἰγύπτιοι: <Νὰ φύγωμεν Αἰγύπτιοι φύγωμεν ἀπὸ Αἰγύπτιοι εἶπαν <ἂς φύγωμεν ἀπὸ τοὺς μακρυὰ ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας, διότι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶναι προσώπου Ἰσραήλ, ὁ γὰρ Κύριος Ἰσραηλίτας, διότι ὁ Κύριος πολεμεῖ ἐναντίον σύμμαχός των καὶ πολεμεῖ πρὸς χάριν αὐτῶν ἐναντίον 82/229

83 πολεμεῖ περὶ αὐτῶν τοὺς μας εἰς ὑπεράσπισιν αὐτῶν>. ἠμῶν τῶν Αἰγυπτίων>. Αἰγυπτίους. 14,26 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 26 Ὅταν δὲ ἐξῆλθον οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν 26 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἅπλωσε τὸ χέρι σου Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου θάλασσαν εἰς τὴν ἀντίπεραν ἀκτήν, εἶπεν ὁ ἐπάνω ἀπὸ τὴν θάλασσαν καὶ θὰ ἀποκατασταθοῦν μὲ τὴν ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν <ἄπλωσε τὸ χέρι σου δύναμίν μου τὰ νερὰ εἰς τὴν θέσιν των καὶ θὰ σκεπάσουν ἀποκαταστήτω τὸ ὕδωρ καὶ εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἐγὼ θὰ ἐπαναφέρω τὰ τοὺς Αἰγυπτίους καὶ τὰ ἅρματα μαζὶ μὲ τοὺς ἱππεῖς των>. ἐπικαλυψάτω τοὺς Αἰγυπτίους, ὕδατα εἰς τὴν θέσιν των καὶ θὰ καταποντίσω ἐπί τε τὰ ἅρματα καὶ τοὺς τοὺς Αἰγυπτίους, τὰ ἅρματά των καὶ τοὺς ἀναβάτας. ἀναβάτας αὐτῶν>. 14,27 Ἐξέτεινε δὲ Μωυσῆς τὴν 27 Ἅπλωσε πράγματι τὸ χέρι του ὁ Μωϋσῆς εἰς 27 Ἅπλωσε πράγματι ὁ Μωϋσῆς τὸ χέρι του ἐπάνω ἀπὸ τὴν χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ τὴν θάλασσαν καὶ τὸ ὕδωρ ἀποκατεστάθη κατὰ θάλασσαν καὶ τὰ νερὰ μὲ τὴν αὐγὴν τῆς ἡμέρας ἀποκατέστη τὸ ὕδωρ πρὸς ἡμέραν τὴν πρωΐαν, εἰς τὴν προτέραν αὐτοῦ θέσιν. Οἱ ἐπανῆλθαν εἰς τὸν κανονικὸν τόπον των. Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ἐπὶ χώρας οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ἔφυγον Αἰγύπτιοι προσεπάθησαν νὰ διαφύγουν ἀπὸ τὸ ἐπεχείρησαν νὰ διαφύγουν κάτω ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ ὑπὸ τὸ ὕδωρ, καὶ ἐξετίναξε Κύριος κατακαλύπτον αὐτοὺς ὕδωρ. Ὁ Κύριος ὅμως ἐπανήρχετο καὶ τοὺς ἐσκέπαζεν, ἀλλ ὁ Κύριος ἐτίναξε καὶ τοὺς Αἰγυπτίους μέσον τῆς ἐξετίναξε τοὺς Αἰγυπτίους μὲ τὰ ἐπερχόμενα διεσκόρπισε τοὺς Αἰγυπτίους μέσα εἰς τὴν θάλασσαν. θαλάσσης. κύματα καὶ τοὺς διεσκόρπισεν ἐντὸς τῆς θαλάσσης. 14,28 Καὶ ἐπαναστραφὲν τὸ ὕδωρ 28 Τὰ ὕδατα ἐπανελθόντα εἰς τὴν προτέραν 28 Ἐπανῆλθαν λοιπὸν τὰ νερὰ εἰς τὴν θέσιν των καὶ ἐκάλυψε τὰ ἅρματα καὶ τοὺς των θέσιν ἐσκέπασαν τὰ πολεμικὰ ἅρματα, ἐσκέπασαν τὰ ἅρματα καὶ τοὺς ἱππεῖς καὶ ὅλην τὴν ἀναβάτας καὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοὺς ἀναβάτας αὐτῶν, ὅλην τὴν δύναμιν τοῦ στρατιωτικὴν δύναμιν τοῦ Φαραώ, ποὺ εἶχεν ἐμβῆ μέσα εἰς Φαραώ, τοὺς εἰσπορευομένους Φαραώ, ὅλους ἐκείνους ποὺ εἶχαν εἰσέλθει εἰς τὴν θάλασσαν ὀπίσω ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ δὲν ὀπίσω αὐτῶν, εἰς τὴν θάλασσαν, τὴν θάλασσαν, διὰ νὰ καταδιώξουν τοὺς ἀπέμεινε ζωντανὸς κανεὶς ἀπὸ αὐτούς. καὶ οὐ κατελείφθη ἐξ αὐτῶν οὐδὲ Ἰσραηλίτας. Δὲν ἀπέμεινεν οὔτε ἕνας ἀπὸ εἷς. αὐτούς. 14,29 Οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ 29 Οἱ δὲ Ἰσραηλῖται ἐπροχώρησαν χαίροντες 29 Ἀντιθέτους οἱ Ἰσραηλῖται ἐβάδισαν εἰς τὸ ξηρὸν ἔδαφος ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ διὰ τῆς ξηρᾶς τοῦ βυθοῦ ἐν μέσῳ τῆς μέσα ἀπὸ τὴν θάλασσαν, ἐνῷ δεξιὰ καὶ ἀριστερά των τῆς θαλάσσης, τὸ δὲ ὕδωρ αὐτῆς θαλάσσης, τὰ δὲ ὕδατα αὐτῆς εἶχον σταθῆ ἔστεκαν ἀκίνητα τὰ ὑδάτινα τείχη. 83/229

84 τεῖχος ἐκ δεξιῶν, καὶ τεῖχος ἐξ ἀκίνητα, τεῖχος ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων. ἀριστερῶν. 14,30 Καὶ ἐρρύσατο Κύριος τὸν 30 Καὶ ἔσωσεν ἔτσι ὁ Κύριος τοὺς Ἰσραηλίτας 30 Ἔτσι ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος τοὺς Ἰσραηλίτας κατὰ τὴν Ἰσραὴλ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐκ κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην ἀπὸ τὰ χέρια τῶν ἡμέραν ἐκείνην ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Αἰγυπτίων. Εἶδαν δὲ οἱ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων καὶ εἶδεν Αἰγυπτίων. Εἶδον οἱ Ἰσραηλῖται νεκροὺς πλέον Ἰσραηλῖται τὰ πτώματα τῶν Αἰγυπτίων, ποὺ τὰ ἔβγαλαν τὰ Ἰσραὴλ τοὺς Αἰγυπτίους τοὺς Αἰγυπτίους νὰ ἐκβράζωνται ἀπὸ τὰ κύματα εἰς τὴν ἀκτήν. τεθνηκότας παρὰ τὸ χεῖλος τῆς κύματα εἰς τὴν παραλίαν, θαλάσσης. 14,31 Εἶδε δὲ Ἰσραὴλ τὴν χεῖρα τὴν 31 Εἶδον ὅμως ἀκόμη καὶ τὸ παντοδύναμον χέρι 31 Καὶ εἶδαν οἱ Ἰσραηλῖται τὸ παντοδύναμον χέρι τοῦ Θεοῦ, μεγάλην, ἃ ἐποίησε Κύριος τοῖς τοῦ Θεοῦ ὅσα ὁ παντοδύναμος Κύριος διὰ τὴν ὅλα δηλαδὴ τὰ θαυμαστὰ ποὺ ἔκαμεν ὁ Κύριος εἰς τοὺς Αἰγυπτίοις ἐφοβήθη δὲ ὁ λαὸς προστασίαν αὐτῶν ἔπραξε κατὰ τῶν Αἰγυπτίους καὶ ἐφοβήθησαν τὸν Κύριον. Καὶ ἐπίστευσαν τὸν Κύριον καὶ ἐπίστευσαν τῷ Αἰγυπτίων. Ἐφοβήθησαν τὸ Κύριον, ἀκόμη περισσότερον εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὸν δοῦλον του Θεῷ καὶ Μωυσῇ τῷ θεράποντι ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν περισσότερον καὶ εἰς τὸν τὸν Μωϋσῆν. αὐτοῦ. δοῦλον του τὸν Μωϋσῆν. ΕΞΟΔΟΣ - 15ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 15,1 Τότε ᾖσε Μωυσῆς καὶ οἱ υἱοὶ Τότε ἔψαλεν ὁ Μωϋσῆς, καὶ μαζῆ μὲ αὐτοῦ οἱ Τότε ὁ Μωϋσῆς μαζι μὲ ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας ἔψαλεν αὐτὸ Ἰσραὴλ τὴν ᾠδὴν ταύτην τῷ Θεῷ Ἰσραηλῖται, αὐτὸν τὸν εὐχαριστήριον ὕμνον τὸ εὐχαριστήριον ᾆσμα πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εἶπαν τὰ ἑξῆς: <Ἂς καὶ εἶπαν λέγοντες ᾄσωμεν τῷ πρὸς τὸν Θεὸν λέγοντες <ἂς ψάλωμεν καὶ ἂς ψάλωμεν πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου, διότι ἐδοξάσθη πολὺ μὲ Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται δοξολογήσωμεν τὸν Κύριον, διότι μὲ θαυμαστὰ ἔργα. Ἔρριξεν εἰς τὴν θάλασσαν τὰ ἄλογα καὶ ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θαυμαστὸν τρόπον μεγάλως ἐδοξάσθη. Ἔρριψε τοὺς ἱππεῖς τῶν Αἰγυπτίων. θάλασσαν. καὶ κατεπόντισεν εἰς τὴν θάλασσαν τοὺς ἵππους τῶν Αἰγυπτίων μαζῆ μὲ τοὺς ἱππεῖς. 15,2 Βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς 2 Εἰς ἡμᾶς ὅμως ἔγινε βοηθὸς καὶ προστάτης 2 Ἔγινε βοηθός μου. Μὲ ἐσκέπασε μὲ τὴν δύναμίν Του καὶ μὲ ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίαν οὗτός καὶ μᾶς ἐχάρισε σωτηρίαν καὶ ἀσφάλειαν. ἔσωσεν. Αὐτὸς καὶ μόνον εἶναι Θεός μου καὶ θὰ Τὸν δοξάσω, 84/229

85 μου Θεός, καὶ δοξάσω αὐτόν, Αὐτὸς εἶναι ὁ Θεός μας καὶ αὐτὸν θὰ ὄπως Τοῦ ἁρμόζει. Εἶναι Θεὸς τοῦ πατρός μου καὶ θὰ Θεὸς τοῦ πατρός μου, καὶ ὑψώσω δοξάσωμεν. Εἶναι ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μας καὶ μεγαλύνω τὸ ὄνομά Του. αὐτόν. αὐτὸν θὰ μεγαλύνωμεν. 15,3 Κύριος συντρίβων πολέμους, 3 Εἶναι ὁ Κύριος, ποὺ συντρίβει τοὺς ἐχθροὺς 3 Ὁ Κύριος συντρίβει καὶ κατανικᾷ τοὺς ἐχθρούς. Κύριος Κύριος ὄνομα αὐτῷ. καὶ νικᾷ εἰς τοὺς πολέμους. Κύριος εἶναι τὸ εἶναι τὸ ὄνομα ποὺ Τοῦ πρέπει. ὄνομά του. 15,4 Ἅρματα Φαραὼ καὶ τὴν 4 Τὰ πολεμικὰ ἅρματα τοῦ Φαραὼ καὶ τὴν 4 Ἔρριξεν εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης τὰ ἅρματα καὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔρριψεν εἰς πολεμικήν του δύναμιν ἔρριψε καὶ πολεμικὴν δύναμιν τοῦ Φαραώ. Τοὺς ἐκλεκτούς θάλασσαν, ἐπιλέκτους ἀναβάτας κατεπόντισεν εἰς τὴν θάλασσαν, ἐκλεκτοὺς ἀξιωματικοὺς τοῦ ἰππικοῦ τοὺς κατέπνιξεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν τριστάτας κατεπόντισεν ἐν ἄνδρας τῶν πολεμικῶν ἁρμάτων, μεγάλους καὶ θάλασσαν. ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ, ἐμπείρους ἐρχηγοὺς ἐβύθισεν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν. 15,5 πόντῳ ἐκάλυψεν αὐτούς, 5 Τοὺς ἐσκέπασε τὸ πέλαγος, ἐβυθίσθησαν εἰς 5 Τοὺς ἐσκέπασε μὲ τὴν θάλασσαν. Ἐβούλιαξαν εἰς τὸν κατέδυσαν εἰς βυθὸν ὡσεὶ λίθος. τὸν πυθμένα σὰν λίθος. πυθμένα τῆς θαλάσσης, ὅπως βουλιάζει ἡ πέτρα. 15,6 Ἡ δεξιά σου, Κύριε, 6 Ἡ παντοδύναμος δεξιά σου, Κύριε, ἐδοξάσθη 6 Ἡ παντοδύναμος δεξιά Σου, Κύριε, ἐδοξάσθη πολὺ μὲ τὴν δεδόξασται ἐν ἰσχύϊ ἡ δεξιά σου διὰ τῆς δυνάμεώς της, ἡ δεξιά σου χείρ, Κύριε, ἀκατανίκητον δύναμίν της. Ἡ παντοδύναμος δεξιά Σου, χείρ, Κύριε, ἔθραυσεν ἐχθρούς. συνέτριψε τοὺς ἐχθρούς. Κύριε, ἐτσάκισε τοὺς ἐχθρούς. 15,7 Καὶ τῷ πλήθει τῆς δόξης σου 7 Μὲ τὴν ἀπέραντον θεϊκήν σου δόξαν 7 Μὲ τὸ ἀσύγκριτον μεγαλεῖον τῆς δυνάμεώς Σου συνέτριψες συνέτριψας τοὺς ὑπεναντίους κατέστρεψες τοὺς ἀντιθέτους. Ἐξαπέστειλες τοὺς ἀντιπάλους. Ἔστειλες ἐπάνω των τὴν δικαίαν ὀργήν ἀπέστειλας τὴν ὀργήν σου καὶ ἐναντίον αὐτῶν τὴν ὀργήν σου καὶ τοὺς Σου καὶ τοὺς κατέφαγεν ὅπως ἡ φωτιὰ τὴν καλαμιά. κατέφαγεν αὐτοὺς ὡς καλάμην. κατέφαγεν ἐξ ὁλοκλήρου, ὅπως ἡ φλόγα κατατρώγει τὴν καλαμιά. 15,8 Καὶ διὰ πνεύματος τοῦ θυμοῦ 8 Μὲ τὴν πνοὴν καὶ μόνον τοῦ θυμοῦ σου 8 Μὲ τὸ φύσημα τῆς ὀργής Σου ἐχωρίσθη εἰς δύο τὸ νερό. Τὰ σου διέστη τὸ ὕδωρ ἐπάγη ὠσεὶ διῃρέθη εἰς δύο τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, τὰ νερὰ ἔγιναν στερεὰ σὰν τείχη. Τὰ κύματα ἔγιναν σὰν τὸν τεῖχος τὰ ὕδατα, ἐπάγη τὰ κύματα ὕδατα αὐτῆς ἔγιναν στερεὰ ὡσὰν τεῖχος, πάγον εἰς τὸ μέσον τῆς θαλάσσης. ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης. ἔγιναν σὰν πάγος σκληρὰ τὰ κύματά της ἐν τῷ μέσῳ αὐτῆς. 85/229

86 15,9 Εἶπεν ὁ ἐχθρός, διώξας 9 Ὁ Αἰγύπτιος ἐχθρὸς εἶπε τότε Θὰ καταδιώξω 9 Εἶπεν ὁ ἐχθρός: Θὰ τοὺς κυνηγήσω καὶ θὰ τοὺς πιάσω καταλήψομαι, μεριῶ σκῦλα, καὶ θὰ συλλάβω τοὺς Ἰσραηλίτας, θὰ πάρω καὶ ζωντανούς. Θὰ διαμοιράσω τὰ λάφυρα. Θὰ χορτάσω τὴν ἐμπλήσω ψυχήν μου, ἀνελῶ τῇ θὰ μοιράσω τὴν περιουσίαν των σὰν λάφυρα, ψυχήν μου. Θὰ σφάξω μὲ τὸ μαχαίρι μου. Θὰ κυριαρχήσῃ ἡ μαχαίρᾳ μου, κυριεύσει ἡ χείρ θὰ χορτάσῃ ἡ ψυχή μου, θὰ σφάξω μὲ τὸ δύναμίς μου. μου. μαχαίρι μου, θὰ κυριεύσῃ τὸ χέρι μου αὐτοὺς καὶ τὰ ὑπάρχοντά των. 15,10 Ἀπέστειλας τὸ πνεῦμά σου, 10 Σὺ ὅμως ἐξαπέλυσες τὸν ἄνεμον, ὡσὰν 10 Σὺ ὅμως, Κύριε, ἔστειλες τὸν ἄνεμόν σου καὶ ἡ θάλασσα ἐκάλυψεν αὐτοὺς θάλασσα, ἰδικήν σου πνοήν, καὶ τοὺς ἐσκέπασεν ἡ τοὺς ἐσκέπασεν. Ἐβούλιαξαν σὰν τὸ μολύβι εἰς τὴν ἔδυσαν ὡσεὶ μόλιβος ἐν ὕδατι θάλασσα. Ἐβυθίσθησαν εἰς ἀπροσμέτρητον ἀγριεμένην θάλασσαν. σφοδρῷ. βάθος βαρεῖς σὰν τὸ μολύβι. 15,11 Τίς ὅμοιός σοι ἐν θεοῖς, 11 Ποιὸς ἀπὸ τοὺς ἄλλους θεοὺς εἶναι ὅμοιος 11 Ποῖος, Κύριε, μεταξὺ τῶν θεῶν εἶναι ὅμοιος μὲ Σέ; Ποῖος Κύριε; Τίς ὅμοιός σοι, μὲ σένα, Κύριε; Ποιὸς εἶναι ὅμοιός σου, τόσον εἶναι ὅμοιός Σου, τόσον ἔνδοξος μέσα εἰς τοὺς ἁγίους, δεδοξασμένος ἐν ἁγίοις, πολὺ ἔνδοξος εἰς τοὺς ἁγίους, τόσον ἐκπληκτικὸς εἰς ἔνδοξα ἀνδραγαθήματα καὶ ποὺ να κάμνῃ θαυμαστὸς ἐν δόξαις, ποιῶν θαυμαστὸς εἰς ἐνδόξους ἐνεργείας, δημιουργὸς ἔργα θαυμαστά; τέρατα. τόσων καπληκτικῶν θαυμάτων; 15,12 Ἐξέτεινας τὴν δεξιάν σου, 12 Ἅπλωσες τὴν παντοδύναμον δεξιάν σου καὶ 12 Ἅπλωσες τὸ παντοδύναμον χέρι Σου καὶ τοὺς κατέπιεν ἡ κατέπιεν αὐτοὺς γῆ. κατέπιεν ἡ γῆ τοὺς Αἰγυπτίους. γῆ. 15,13 Ὡδήγησας τῇ δικαιοσύνῃ 13 Ὡδήγησες μὲ τὴν χάριν καὶ τὴν ἀγαθότητά 13 Ὠδήγησες μὲ τὴν δικαίαν προστασίαν Σου τὸν λαόν Σου σου τὸν λαόν σου τοῦτον, ὃν σου τὸν λαὸν τοῦτον, τὸν ὁποῖον ἠλευθέρωσες αὐτόν, ποὺ Σὺ τὸν ἐλύτρωσες. Μὲ τὴν δύναμίν Σου ἔδωσες ἐλυτρώσω, παρεκάλεσας τῇ ἰσχύΐ ἀπὸ τὴν τυραννίαν τῶν Αἰγυπτίων. Λιπόψυχον θάρρος εἰς τὸν φοβισμένον λαόν Σου καὶ τὸν ὠδήγησες εἰς σου εἰς κατάλυμα ἅγιόν σου. καὶ ἀποκαρδιωμένον, τὸν ἐνίσχυσες μὲ τὴν τὴν ἁγίαν γῆν τῆς ἐπαγγελίας Σου. δύναμίν σου καὶ τὸν φέρεις τώρα εἰς τόπον ἅγιον, εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας. 15,14 Ἤκουσαν ἔθνη καὶ 14 Τὰ καταπληκτικὰ αὐτὰ γεγονότα τὰ 14 Τὸ ἔμαθαν τὰ γύρω ἔθνη καὶ ἀνεστατώθησαν. Ἀγωνία καὶ ὠργίσθησαν ὠδῖνες ἔλαβον ἐπληροφορήθησαν εἰδωλολατρικὰ ἔθνη καὶ ὀδύνη ἐκυρίευσαν τοὺς κατοίκους τῆς γῆς τῶν Φιλισταίων. κατοικοῦντας Φυλιστιείμ. συνεταράχθησαν. Φόβοι καὶ πόνοι κατέλαβαν τοὺς κατοικοῦντας τὴν χώραν τῶν Φιλισταίων. 86/229

87 15,15 Τότε ἔσπευσαν ἡγεμόνες 15 Ἀνεστατώθησαν τότε οἱ ἡγεμόνες τῆς 15 Ὅταν ἄκουσαν τὰ συμβάντα οἰ διοικηταὶ τῆς Ἰδουμαίας Ἐδώμ, καὶ ἄρχοντες Μωαβιτῶν, Ἰδουμαίας καὶ οἱ ἄρχοντες τῶν Μωαβιτῶν, διότι καὶ οἱ ἄρχοντες τῶν Μωαβιτῶν ἐθορυβήθησαν καὶ ἔλαβεν αὐτοὺς τρόμος, ἐτάκησαν κατέλαβεν αὐτοὺς τρόμος ἔλυωσαν ἀπὸ τὸν ἐταράχθησαν. Τοὺς ἐκυρίευσε τρόμος. Ἔλειωσαν ἀπὸ τὸν πάντες οἱ κατοικοῦντες Χαναάν. πανικόν των ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Χαναάν. φόβον των ὅλοι οἰ κάτοικοι τῆς Χαναάν. 15,16 Ἐπιπέσοι ἐπ' αὐτοὺς τρόμος 16 Ἂς πέσῃ ἐπάνω των φόβος καὶ τρόμος ἂς 16 Φόβος καὶ τρόμος εἴθε νὰ πέσῃ ἐπάνω των, διὰ να τοὺς καὶ φόβος, μεγέθει βραχίονός σου ἀπολιθωθοῦν, καθὼς θὰ ἀντικρύζουν τὴν παραλύσῃ. Ἐμπρὸς εἰς τὸ παντοδύναμον χέρι Σου εἴθε νὰ ἀπολιθωθήτωσαν, ἕως ἂν μεγαλοπρεπῆ δύναμιν τῆς παντοδυνάμου ἀπολιθωθοῦν τρομαγμένοι, μέχρις ὅτου νὰ περάσῃ ἀπὸ παρέλθῃ λαός σου, Κύριε, ἕως ἂν δεξιᾶς σου καὶ ἂς μένουν παράλυτοι ἀπὸ τὸν ἐμπρός των θριαμβευτὴς ὁ λαός Σου, Κύριε, ἕως ὅτου νὰ παρέλθῃ ὁ λαός σου οὗτος, ὃν πανικόν των, ἕως ὅτου διαβῇ ὁ λαός σου, αὐτὸς περάσῃ ὁ λαός Σου αὐτός, ποὺ Σὺ τὸν ἔκανες κτῆμα Σου. ἐκτήσω. ὁ λαός σου τὸν ὁποῖον σὺ ἔκαμες ἰδικόν σου, ἕως ὅτου διαβῇ καὶ εἰσέλθῃ εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας. 15,17 Εἰσαγαγὼν καταφύτευσον 17 Ὅταν δὲ ὁδηγήσῃς μέσα εἰς τὴν γῆν τῆς 17 Βάλε τους μέσα εἰς τὴν γῆν Σου, Κύριε καὶ ρίζωσέ τους αὐτοὺς εἰς ὄρος κληρονομίας σου, ἐπαγγελίας τοὺς Ἰσραηλίτας, ἐγκατάστησε στερεὰ εἰς τὸ ὄρος Σιών, τὸ βουνὸ τῆς κληρονομίας Σου, εἰς εἰς ἕτοιμον κατοικητήριόν σου, ὃ αὐτοὺς μονίμως καὶ ἀσφαλῶς εἰς τὴν περιοχήν, τὸν τόπον ποὺ ἔχει ἐτοιμασθῆ σὰν κατοικία Σου, τὸν τόπον κατηρτίσω, Κύριε, ἁγίασμα, Κύριε, τὴν ὁποίαν σὺ τοὺς ἔδωσες κληρονομίαν των, ποὺ Σὺ τὸν ἐξεχώρισες καὶ τὸν ἔκανες ἅγιον καὶ ἱερόν, τὸν ὃ ἡτοίμασαν αἱ χεῖρές σου. εἰς κατοικητήριόν σου ἕτοιμον, τὸ ὁποῖον σὺ δι' τόπον, Κύριε, ποὺ ἐτοίμασαν τὰ χέρια Σου. αὐτούς, Κύριε, ἠτοίμασες, εἰς τὸ ἁγίασμα τὸ ὁποῖον ἔχουν ἑτοιμάσει αἱ χεῖρες σου. 15,18 Κύριος βασιλεύων τὸν αἰῶνα 18 Ὁ Κύριος εἶναι αὐτός, ποὺ βασιλεύει 18 Ὁ Κύριος βασιλεύει διαρκῶς εἰς ὅλους τοὺς αἰῶνας καὶ καὶ ἐπ' αἰῶνα καὶ ἔτι. πάντοτε εἰς ὅλους τοὺς αἰῶνας καὶ πέραν τῶν ἀκόμη περισσότερον. Δὲν τελειώνει ποτὲ ἡ βασιλεία Του. αἰώνων. 15,19 Ὅτι εἰσῆλθεν ἵππος Φαραὼ 19 Ἂς εἶναι δοξασμένος ὁ Θεός, διότι αὐτὸς 19 Εἶναι ὁλοφάνερη ἡ ἐξουσία Του. Διότι ὥρμησαν μέσα εἰς σὺν ἅρμασι καὶ ἀναβάταις εἰς ἐξαπέλυσε τὰ ὕδατα ἐναντίον τοῦ Φαραὼ καὶ τὴν θάλασσαν τὸ ἱππικὸν τοῦ Φαραὼ μὲ τὰ πολεμικὰ θάλασσαν καὶ ἐπήγαγεν ἐπ' τῶν ἁρμάτων του καὶ τῶν ἀναβατῶν, ὅταν ἅρματα καὶ τοὺς πολεμιστάς, ἀλλ ὁ Κύριος ἔρριξεν ἐπάνω αὐτοὺς Κύριος τὸ ὕδωρ τῆς αὐτοὶ εἰσῆλθον εἰς τὴν θάλασσαν, διὰ νὰ τῶν τὰ νερὰ τῆς θαλάσσης καὶ ἐπνίγησαν. Ἀντιθέτως οἱ θαλάσσης οἱ δὲ υἱοὶ Ἰσραὴλ καταδιώξουν τοὺς Ἰσραηλίτας. Οἱ Ἰσραηλῖται Ἰσραηλῖται περιεπάτησαν εἰς ξηρὸν ἔδαφος μέσα εἰς τὴν 87/229

88 ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ ὅμως ἐπρρεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἀνάμεσα εἰς τὴν θάλασσαν>. τῆς θαλάσσης. θάλασσαν>. 15,20 Λαβοῦσα δὲ Μαριάμ, ἡ 20 Ἡ Μαριάμ, ἡ προφήτις, ἀδελφὴ τοῦ Ἀαρών, 20 Τότε ἡ προφήτις Μαριάμ, ἡ ἀδελφὴ τοῦ Ἀαρών, ἐπῆρεν εἰς προφῆτις, ἡ ἀδελφὴ Ἀαρών, τὸ ἐπῆρεν εἰς τὸ χέρι της τύμπανον, καὶ μαζῆ μὲ τὸ χέρι της τὸ τύμπανον καὶ ὅλαι αἱ γυναῖκες ἐβγῆκαν ὀπίσω τύμπανον ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς, καὶ αὐτὴν καὶ ὀπίσω ἀπὸ αὐτὴν ἐβγῆκαν ὅλαι αἱ της μὲ τύμπανα καὶ χορούς. ἐξήλθοσαν πᾶσαι αἱ γυναῖκες γυναῖκες τῶν Ἰσραηλιτῶν μὲ τύμπανα καὶ ὀπίσω αὐτῆς μετὰ τυμπάνων καὶ χορούς, διὰ νὰ πανηγυρίσουν τὴν θαυμαστὴν χορῶν, σωτηρίαν των. 15,21 ἐξῆρχε δὲ αὐτῶν Μαριὰμ 21 Ἐπρωτοστατοῦσε μεταξὺ αὐτῶν ἡ Μαριὰμ 21 Ἐπρωτοστατοῦσε δὲ ἡ Μαριὰμ καὶ ἔλεγεν: <Ἂς ψάλωμεν λέγουσα ἄσωμεν τῷ Κυρίῳ, καὶ ὅλαι ἀντιφωνικῶς ἔψαλλον <ἂς πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου, διότι μὲ θαυμαστὰ ἔργα ἐδοξάσθη ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται ἵππον ὑμνολογήσωμεν καὶ ἂς δοξάσωμεν τὸν Κύριον, πολύ. Ἔρριξεν εἰς τὴν θάλασσαν τὰ ἄλογα καὶ τοὺς ἱππεῖς καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς διότι μεγάλως ἐδοξάσθη ἵππους καὶ ἱππεῖς τῶν Αἰγυπτίων>. θάλασσαν. ἔρριψεν εἰς τὴν θάλασσαν>. 15,22 Ἐξῇρε δὲ Μωυσῆς τοὺς υἱοὺς 22 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ ἀνέλαβε καὶ ὠδήγησεν ὁ 22 Ἐσήκωσε δὲ ὁ Μωυσῆς τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν Ἰσραὴλ ἀπὸ θαλάσσης ἐρυθρὰς Μωϋσῆς τοὺς Ἰσραηλίτας ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν καὶ τοὺς κατηύθυνε πρὸς τὴν ἔρημον Σούρ. Καὶ καὶ ἤγαγεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἔρημον Θάλασσαν καὶ τοὺς ἔφερεν εἰς τὴν ἔρημον ἐβάδιζαν ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας εἰς αὐτὴν τὴν ἔρημον, χωρὶς να Σούρ καὶ ἐπορεύοντο τρεῖς Σούρ. Τρεῖς ἡμέρας ἐβάδιζαν εἰς τὴν ἔρημον εὕρουν νερό, διὰ νὰ πιοῦν. ἡμέρας ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ οὐχ αὐτὴν καὶ δὲν εὕρισκον νερὸ νὰ πίουν. ηὕρισκον ὕδωρ ὥστε πιεῖν. 15,23 Ἦλθον δὲ εἰς Μερρᾶ καὶ οὐκ 23 Ἦλθον εἰς Μερρᾶ, ὅπου ὑπῆρχεν ὕδωρ ἀλλὰ 23 Ἔφθασαν δὲ εἰς μίαν τοποθεσίαν, ποὺ ἐλέγετο Μερρᾶ. Δὲν ἠδύναντο πιεῖν ἐκ Μερρᾶς, πικρὸν δὲν ἠμποροῦσαν νὰ τὸ πίουν, διότι ἦτο πικρόν. ἠμποροῦσαν ὅμως νὰ πιοῦν ἀπὸ τὸ νερὸ τῆς Μερρᾶς, διότι γὰρ ἦν διὰ τοῦτο ἐπωνόμασε τὸ Διὰ τοῦτο ἔδωσε ἕνα ἄλλο ὄνομα εἰς τὸν τόπον ἦτο πικρόν. Δι' αὐτὸ μάλιστα καὶ ἐδόθη εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου Πικρία. αὐτὸν ὁ Μωϋσῆς, τὸ ὄνομα <Πικρία>. τὸ ὄνομα <Πικρία>. 15,24 Καὶ διεγόγγυζεν ὁ λαὸς ἐπὶ 24 Ὁ λαὸς ἕνεκα τῆς δίψης, ποῦ τὸν 24 Τότε ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἄρχισε νὰ γογγύζῃ ἐναντίον τοῦ Μωυσῇ λέγοντες τί πιόμεθα; ἐβασάνιζεν, ἤρχισε νὰ γογγύζῃ κατὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ ἔλεγαν ὅλοι: <Τί θὰ πιοῦμε;> Μωϋσέως λέγων, <τί θὰ πίωμεν;> 15,25 Ἐβόησε δὲ Μωυσῆς πρὸς 25 Ὁ Μωϋσῆς προσηυχήθη βαβύτατα πρὸς τὸν 25 Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐβόησε μὲ θερμὴν προσευχὴν πρὸς τὸν 88/229

89 Κύριον, καὶ ἔδειξεν αὐτῷ Κύριος Κύριον, καὶ ὁ Κύριος ἀπαντῶν εἰς τὴν Κύριον καὶ ὁ Κύριος τοῦ ἔδειξεν ἕνα ξύλον. Τὸ ἔβαλε λοιπὸν ξύλον, καὶ ἐνέβαλεν αὐτὸ εἰς τὸ προσευχήν του ἔδειξεν εἰς αὐτὸν ἕνα ξύλον καὶ μέσα εἰς τὸ νερὸ καὶ ἀμέσως τὸ νερὸ ἐγλυκάνθη καὶ ἔγινε ὕδωρ, καὶ ἐγλυκάνθη τὸ ὕδωρ. ἔβαλεν ὁ Μωυσῆς αὐτὸ εἰς τὸ ὕδωρ καὶ ἀμέσως πόσιμον. Ἐκεῖ εἰς τὴν Μερρᾶ ἔδωσεν ὁ Κύριος εἰς τὸν λαὸν Ἐκεῖ ἔθετο αὐτῷ δικαιώματα καὶ τὸ ὕδωρ ἔγινε εὔγευστον, πόσιμον. Ἐκεῖ δὲ ὁ νόμους καὶ προστάγματα, διὰ νὰ μὴ λησμονοῦν τὰς κρίσεις καὶ ἐκεῖ αὐτὸν ἐπείρασε. Θεὸς ἔδωσε διὰ τοῦ Μωυσέως εἰς τὸν λαὸν ὑποχρεώσεις των. Ἐκεῖ τοὺς ἔθεσε καὶ ὑπὸ δοκιμασίαν. ἐντολάς, ἀλλὰ καὶ δοκιμασίας, διὰ νὰ φανῇ ἡ πίστις καὶ ἡ ὑπακοή του. 15,26 Καὶ εἶπεν ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσῃς 26 Εἶπε δηλαδή <ἐάν μὲ προσοχὴν ὑπακούσῃς 26 Εἶπε λοιπὸν ὁ Θεός: <Ἐὰν ὑπακούῃς προθύμως εἰς τὴν τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου εἰς τὰς ἐντολάς αὐτάς του Κυρίου καὶ Θεοῦ σου φωνὴν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου καὶ κάμνῃς ὅσα ἀρέσκουν εἰς καὶ τὰ ἀρεστὰ ἐναντίον αὐτοῦ καὶ πράξῃς ὅσα εἶναι εὐάρεστα εἰς αὐτὸν καὶ Αὐτὸν καὶ ἀκούῃς μὲ προσοχὴν τὰς ἐντολάς Του καὶ τηρῇς ποιήσῃς καὶ ἐνωτίσῃ ταῖς βάλῃς μέσα εἰς τὴν καρδίαν σου τὰς ἐντολάς ὅλους τοὺς νόμους Του, σὲ διαβεβαιώνω ὅτι δὲν πρόκειται νὰ ἐντολαῖς αὐτοῦ καὶ φυλάξῃς του καὶ φυλάξῃς ὅλα τὰ προστάγματά του, τότε στείλω ἐπάνω σου καμμίαν ἀπὸ τὰς ἀσθενείας καὶ τὰς πάντα τὰ δικαιώματα αὐτοῦ, δὲν θὰ ἐπιφέρω ἐναντίον σου καμμίαν τιμωρίας, ποὺ ἔστειλα εἰς τοὺς Αἰγυπτίους. Διότι ἐγὼ εἶμαι ὁ πᾶσαν νόσον, ἣν ἐπήγαγον τοῖς ἀσθένειαν, ἀπὸ ἐκείνας ποὺ ἐπέφερα κατὰ τῶν Κύριος, ὁ Θεός σου, ποὺ σοῦ θεραπεύω τοὺς πόνους καὶ τὰς Αἰγυπτίοις, οὐκ ἐπάξω ἐπί σέ ἐγὼ Αἰγυπτίων. Διότι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου, πληγάς σου>. γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου ὁ ποὺ ἔχω τὴν δύναμιν νὰ σὲ θεραπεύω καὶ νὰ σε ἰώμενός σε. προφυλάσσω ἀπὸ νόσους καὶ συμφοράς>! 15,27 Καὶ ἤλθοσαν εἰς Αἰλείμ, καὶ 27 Οἱ Ἰσραηλῖται ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὴν Μερρᾶν 27 Ἀνεχώρησαν κατόπιν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν Μερρᾶ καὶ ἦσαν ἐκεῖ δώδεκα πηγαὶ ὑδάτων καὶ ἦλθον εἰς Αἰλείμ, ὅπου ὑπῆρχον δώδεκα ἦλθαν εἰς τὴν ὄασιν Αἰλείμ. Ἐκεῖ ὑπῆρχαν δώδεκα πηγαὶ καὶ καὶ ἑβδομήκοντα στελέχη πηγαὶ ὑδάτων καὶ ἑβδομήκοντα φοίνικες. Ἐκεῖ, ἑβδομῆντα φοινικόδενδρα. Καὶ ἐστρατοπέδευσαν ἐκεῖ, εἰς φοινίκων παρενέβαλον δὲ ἐκεῖ πλησίον εἰς τὰ ὕδατα ἐστρατοπέδευσαν οἱ αὐτὴν τὴν ὄασιν, κοντὰ εἰς τὰ νερὰ παρὰ τὰ ὕδατα. Ἰσραηλῖται. ΕΞΟΔΟΣ - 16ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 16,1 Απῆραν δὲ ἐξ Αἰλεὶμ καὶ Όλος ὁ λαὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀνεχώρησαν ἀπὸ Εξεκίνησε λοιπὸν ὅλος ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἀπὸ τὴν Αἰλεὶμ 89/229

90 ἤλθοσαν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν τὴν Αἰλεὶμ καὶ ἦλθον εἰς τὴν ἔρημον Σίν, ἡ καὶ ἦλθαν εἰς τὴν πετρώδη ἔρημον Σίν, ποὺ εὑρίσκεται Ἰσραὴλ εἰς τὴν ἔρημον Σίν, ὃ ὁποία εὑρίσκεται μεταξὺ τῆς Αἰλεὶμ καὶ τοῦ μεταξὺ Αἰλεὶμ καὶ ὄρους Σινᾶ. Ὅταν ἔφθασαν ἐκεῖ, κατὰ ἐστιν ἀνὰ μέσον Αἰλεὶμ καὶ ἀνὰ ὄρους Σινᾶ. Ἐκεῖ, κατὰ τὴν δεκάτην πέμπτην τὴν δεκάτην πέμπτην ἡμέραν τοῦ δευτέρου μηνός, ἀφ' ὅτου μέσον Σινά. Τῇ δὲ πεντεκαιδεκάτῃ τοῦ δευτέρου μηνὸς ἀπὸ τῆς ἀναχωρήσεώς των ἐβγῆκαν ἐλεύθεροι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἡμέρᾳ τῷ μηνὶ τῷ δευτέρῳ ἐκ τῆς Αἰγύπτου, ἐξεληλυθότων αὐτῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου, 16,2 διεγόγγυζε πᾶσα συναγωγὴ 2 ἐγόγγυζεν ὅλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν 2 ἄρχισαν νὰ παραπονοῦνται καὶ νὰ γογγύζουν ὅλοι, λαὸς υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπὶ Μωυσῆν καὶ κατὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρὼν καὶ εἶπαν καὶ πρόκριτοι τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως καὶ Ἀαρών, εἰς αὐτούς <καλύτερα νὰ εἴχαμε πεθάνει εἰς τοῦ Ἀαρών. τὴν Αἴγυπτον κτυπημένοι μὲ μίαν ἀπὸ τὰς πληγάς, ποὺ εἶχε στείλει ἐκεῖ ὁ Κύριος εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὅπου ἐπὶ τέλους ἐκαθήμεθα πλησίον εἰς τὰ καζάνια τὰ γεμᾶτα κρέας καὶ ἐχορταίναμεν ψωμὶ καὶ φαγητὸν, 16,3 καὶ εἶπαν πρὸς αὐτοὺς οἱ υἱοὶ 3 παρὰ ποὺ μᾶς ἐβγάλατε εἰς τὴν ἔρημον αὐτὴν 3 Εἶπαν δὲ πρὸς αὐτοὺς οἱ Ἰσραηλῖται καὶ τὰ ἑξῆς ἀχάριστα Ἰσραήλ ὄφελον ἀπεθάνομεν νὰ μᾶς θανατώσετε ὅλους μὲ τὴν πεῖναν>. λόγια: <Μάκαρι νὰ εἴχαμε πεθάνει κτυπημένοι μὲ κάποιαν πληγέντες ὑπὸ Κυρίου ἐν γῇ Αἰγύπτῳ, ὅταν ἐκαθίσαμεν ἐπὶ τῶν λεβήτων τῶν κρεῶν καὶ ἠσθίομεν ἄρτους εἰς πλησμονήν τιμωρίαν τοῦ Κυρίου εἰς τὴν Αἴγυπτον, τότε ποὺ ἤμεθα καθισμένοι κοντὰ εἰς τὰ καζάνια μὲ τὰ κρέατα καὶ ἐτρώγαμε ἄφθονο ψωμὶ καὶ ἐχορταίναμε. Διότι τώρα μᾶς ἐβγάλατε καὶ μᾶς ἐφέρατε εἰς αὐτὴν τὴν ἔρημον, διὰ νὰ ὅτι ἐξηγάγετε ἡμᾶς εἰς τὴν θανατώσετε ὅλον αὐτὸν τὸν κόσμον μὲ πεῖναν>. ἔρημον ταύτην ἀποκτεῖναι πᾶσαν τὴν συναγωγὴν ταύτην ἐν λιμῷ. 16,4 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν 4 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ἰδοὺ ἐγὼ 4 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Νά, θὰ βρέξω ἐγὼ ἰδοὺ ἐγὼ ὕω ὑμῖν ἄρτους ἐκ τοῦ θὰ βρέξω διὰ σᾶς ἄρτους ἀπὸ τὸν οὐρανόν. Καὶ ψωμιὰ ἀπὸ τὸν οὐρανὸν καὶ θὰ βγαίνουν ἀπὸ τὰς σκηνάς οὐρανοῦ, καὶ ἐξελεύσεται ὁ λαὸς ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς θὰ ἐξέλθῃ καὶ θὰ των καὶ θὰ μαζεύουν κάθε ἡμέραν τὸ ἀπαραίτητον διὰ τὴν 90/229

91 καὶ συλλέξουσι τὸ τῆς ἡμέρας εἰς συλλέγουν ὅλοι κάθε ἡμέραν ὅσον τοὺς εἶναι ἡμέραν. Θέλω ἔτσι νὰ τοὺς βάλω εἰς δοκιμασίαν, διὰ νὰ ἡμέραν, ὅπως πειράσω αὐτούς, εἰ ἀρκετὸν διὰ τὴν ἡμέραν. Ἡ ἐντολή μου αὐτὴ φανῇ κατὰ πόσον εἶναι πρόθυμοι ἢ ὄχι νὰ πορεύσονται τῷ νόμῳ μου ἢ οὔ εἶναι καὶ δοκιμασία δι' αὐτούς, διὰ νὰ ἴδω, ἐὰν συμμορφώνωνται πρὸς τὸν νόμον μου. θὰ συμμορφωθοῦν μὲ αὐτὴν ἢ, ὄχι. 16,5 καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρα τῇ ἕκτῃ 5 Κατὰ τὴν ἕκτην ὅμως ἡμέραν, τὴν παραμονὴν 5 Κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν ὅμως θὰ κάμνουν ἰδιαιτέραν καὶ ἑτοιμάσουσιν ὃ ἂν δηλαδὴ τοῦ Σαβάτου, θὰ προμηθευθοῦν καὶ θὰ ἑτοιμασίαν διὰ τὸ ψωμί, ποὺ θὰ φέρουν μέσα εἰς τὰς εἰσενέγκωσι, καὶ ἔσται διπλοῦν ὃ φέρουν εἰς τὸ σπίτι των μεγαλυτέραν σκηνάς. Ἡ ποσότης δηλαδὴ ποὺ θὰ μαζεύουν θὰ εἶναι ἐὰν συναγάγωσι τὸ καθ' ἡμέραν ποσότητα διπλῆν ἀπὸ ἐκείνην τὴν ὁποίαν διπλάσια ἀπὸ ἐκείνην, ποὺ θὰ μαζεύουν κάθε ἡμέραν>. εἰς ἡμέραν. συλλέγουν κατὰ τὰς ἄλλας ἡμέρας>. 16,6 Καὶ εἶπε Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν 6 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν εἶπαν πρὸς ὅλον τὸ 6 Εἶπαν δὲ ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρών πρὸς ὅλον τὸ πλῆθος τῶν πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν <αὐτὴν τὴν ἑσπέραν Ἰσραηλιτῶν: <Τὸ βράδυ θὰ μάθετε ὅτι ὁ Κύριος ἦτο Ἐκεῖνος, Ἰσραήλ ἑσπέρας γνώσεσθε ὅτι θὰ μάθετε, ὅτι ὁ Κύριος σᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ τὴν ποὺ σᾶς ἔβγαλεν ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. Κύριος ἐξήγαγεν ὑμᾶς ἐκ γῆς Αἴγυπτον, ὄχι διὰ νὰ σᾶς θανατώσῃ μὲ τὴν Αἰγύπτου, πεῖναν. 16,7 καὶ πρωῒ ὄψεσθε τὴν δόξαν 7 Αὔριον τὸ πρωΐ θὰ ἰδῆτε τὴν δόξαν τοῦ 7 Καὶ αὔριον τὸ πρωῒ θὰ ἰδῆτε τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου, ἐπειδὴ Κυρίου ἐν τῷ εἰσακοῦσαι τὸν Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἤκουσε τὸν ἐναντίον του εἱσήκουσεν ἤδη ὁ Κύριος τὸν γογγυσμόν σας, ποὺ γογγυσμὸν ὑμῶν ἐπὶ τῷ Θεῷ γογγυσμόν σας, διότι οἱ γογγυσμοί σας στρέφεται ἐναντίον Του. Διότι τί εἴμεθα πράγματι ἡμεῖς καὶ ἡμεῖς δὲ τί ἐσμεν ὅτι διαγογγύζετε ἐναντίον αὐτοῦ στρέφονται. Ἡμεῖς τί εἴμεθα, γογγύζετε καὶ παραπονεῖσθε ἐναντίον μας;> καθ' ἡμῶν; ὥστε νὰ γογγύζετε ἐναντίον μας;> 16,8 Καὶ εἶπε Μωυσῆς ἐν τῷ 8 Καὶ προσέθεσεν ἀκόμη ὁ Μωϋσῆς <θὰ ἰδῆτε 8 Εἶπε δὲ πάλιν ὁ Μωϋσῆς: <Θὰ γίνῃ αὐτὸ καὶ θὰ ἰδῆτε τὴν διδόναι Κύριον ὑμῖν ἑσπέρας κρέα τὴν πανάγαθον πρρστασίαν τοῦ Κυρίου, ὅταν δόξαν τοῦ Θεοῦ, καθὼς θὰ σᾶς δίδῃ τὸ βράδυ κρέατα, διὰ νὰ φαγεῖν καὶ ἄρτους τὸ πρωῒ εἰς τὴν μὲν ἑσπέραν θὰ σᾶς δώσῃ κρέατα νὰ τρώγετε καὶ τὸ πρωῒ ψωμιά, διὰ νὰ χορταίνετε. Διότι ὁ πλησμονὴν διὰ τὸ εἰσακοῦσαι φάγετε, τὸ δὲ πρωΐ ἄφθονο ψωμί, ὥστε νὰ Κύριος εἱσήκουσε τὰ παράπονα καὶ τὸν γογγυσμόν σας, Κύριον τὸν γογγυσμὸν ὑμῶν, ὃν χορτάσετε, διότι ἤκουσε τοὺς γογγυσμούς σας ποὺ στρέφετε σεῖς ἐναντίον μας. Τί εἴμεθα ὅμως ἡμεῖς καὶ ὑμεῖς διαγογγύζετε καθ' ἡμῶν ἐναντίον ἡμῶν. Τί εἴμεθα ἡμεῖς καὶ γογγύζετε γογγύζετε ἐναντίον μας; Διότι πρέπει να γνωρίζετε ὅτι ὁ ἡμεῖς δὲ τί ἐσμεν; Οὐ γὰρ καθ' ἐναντίον μας; Εἴμεθα ἁπλοῖ ὑπηρέται τοῦ Θεοῦ. γογγυσμός σας δὲν στρέφεται ἐναντίον μας, ἀλλ ἐναντίον ἡμῶν ἐστιν ὁ γογγυσμὸς ὑμῶν, Ἐπομένως ὁ γογγυαμός σας δὲν στρέφεται τοῦ Θεοῦ>. 91/229

92 ἀλλ' ἢ κατὰ τοῦ Θεοῦ. ἐναντίον μας, ἀλλὰ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ>. 16,9 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Ἀαρών 9 Ὁ Μωϋσῆς εἶπεν εἰς τὸν Ἀαρών <εἰπὲ εἰς 9 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Ἀαρών: <Δῶσε αὐτὴν τὴν εἰπὸν πάσῃ συναγωγῇ υἱῶν ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας: Προσέλθετε ἐνώπιον παραγγελίαν εἰς ὅλους τοὺς Ἰσμαηλίτας: Ἐλᾶτε νὰ Ἰσραήλ προσέλθετε ἐναντίον τοῦ τοῦ Κυρίου, παρουσιασθῆτε εἰς αὐτὸν μὲ παρουσιασθῆτε ἐμπρὸς εἰς τὸν Κύριον, διότι ἤδη ἔχει Θεοῦ εἰσακήκοε γὰρ τὸν εὐλάβειαν, διότι ἤκουσε τοὺς γογγυσμούς σας>. ἀκούσει τὸν γογγυσμόν σας>. γογγυσμὸν ἡμῶν. 16,10 Ἡνίκα δὲ ἐλάλει Ἀαρὼν 10 Τὴν ὥραν, ποὺ ὁ Ἀαρὼν ὠμιλοῦσεν εἰς τὸ 10 Συνέβη δὲ ὥστε, ἐνῶ ὡμιλοῦσεν ὁ Ἀαρὼν πρὸς ὅλον τὸ πάσῃ συναγωγῇ υἱῶν Ἰσραήλ, καὶ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἔστρεψαν ἐκεῖνοι τὰ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἔστρεψαν αὐτοὶ τὰ βλέμματά των ἐπεστράφησαν εἰς τὴν ἔρημον, βλέμματά των εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἰδού, ἐφάνηκε πρὸς τὴν ἔρημον καὶ τότε ἐφάνη ἡ δόξα τοῦ Κυρίου σὰν καὶ ἡ δόξα Κυρίου ὤφθη ἐν ἡ δόξα τοῦ Κυρίου ὑπὸ μορφὴν νεφέλης. λαμπρὸν σύννεφον. νεφέλῃ. 16,11 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 11 Ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 11 Ὡμίλησε δὲ τότε ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε: Μωυσῆν λέγων εἶπεν 16,12 εἰσακήκοα τὸν γογγυσμὸν 12 <ἤκουσα τὸν γογγυσμὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν. 12 <Ἔχω ἀκούσει τὰ παράπονα καὶ τὰς διαμαρτυρίας τῶν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ λάλησον πρὸς Εἰπὲ εἰς αὐτούς Τὴν ἐσπέραν θὰ φάγετε Ἰσραηλιτῶν. Νὰ ὁμιλήσῃς πρὸς αὐτοὺς καὶ νὰ τοὺς εἰπῇς τὰ αὐτοὺς λέγων τὸ πρὸς ἑσπέραν κρέατα καὶ τὸ πρωΐ θὰ χορτάσετε ἀπὸ ἄρτους ἑξῆς: Ὅταν βραδυάσῃ, θὰ φάγετε κρέατα καὶ τὸ πρωῒ θὰ ἔδεσθε κρέα καὶ τὸ πρωῒ ἔτσι θὰ μάθετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός χορτάσετε ἀπὸ ψωμιά. Ἔτσι θὰ καταλάβετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ πλησθήσεσθε ἄρτων καὶ σας. Κύριος ὅλων, ὁ Θεός σας>. γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν. 16,13 Ἐγένετο δὲ ἑσπέρα, καὶ 13 Ὅταν ἦλθεν ἡ ἑσπέρα, ἔπεσαν πλῆθος 13 Ἦλθε πράγματι τὸ βράδυ καὶ ἐνεφανίσθησαν σμήνη ἀπὸ ἀνέβη ὀρτυγομήτρα καὶ ἐκάλυψε ὀρτύκια εἰς τὴν περιοχήν, τόσα πολλὰ ὥστε ὀρτύκια, ποὺ ἐσκέπασαν ὅλον τὸ στρατόπεδον τῶν τὴν παρεμβολήν τὸ πρωῒ ἐγένετο ἐσκέπασαν τὴν κατασκήνωσιν τῶν Ἑβραίων. Ἰσραηλιτῶν. Κατὰ τὸ πρωῒ δέ, καθὼς ἐξηφανίζετο ἡ δροσιὰ καταπαυομένης τῆς δρόσου Τὴν δὲ πρωΐαν, καθὼς ἔπαυεν ἡ πτῶσις τῆς γύρω ἀπὸ τὸν χῶρον ὅποὺ ἦσαν στρατοπεδευμένοι, κύκλῳ τῆς παρεμβολῆς δρόσου γύρω ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν, 16,14 καὶ ἰδοὺ ἐπὶ πρόσωπον τῆς 14 ἐφάνη αἴφνης ἀπλωμένον εἰς τὴν ἔρημον 14 βλέπουν ὅλοι ὅτι ἡ ἐπιφάνεια τῆς ἐρήμου ἦτο ἐρήμου λεπτὸν ὡσεὶ κόριον κάτι λεπτόν, ὅπως εἶναι οἱ σπόροι ἀπὸ τὸ κεχρί, σκεπασμένη μὲ ἕνα λεπτὸν στρῶμα ἀπὸ ἄσπρους μικροὺς 92/229

93 λευκόν, ὡσεὶ πάγος ἐπὶ τῆς γῆς. καὶ λευκὸν ὅπως ὁ πάγος ἐπάνω εἰς τὴν γῆν. κόκκους σὰν τὸ κεχρί, ὅπως ὅταν πέφτῃ πάχνη εἰς τὴν γῆν. 16,15 Ἰδόντες δὲ αὐτὸ οἱ υἱοὶ 15 Ὅταν τὸ εἶδον οἱ Ἰσραηλῖται, ἐρωτοῦσαν ὁ 15 Ὅταν τὸ εἶδαν αὐτὸ οἱ Ἰσραηλῖται, εἶπαν ἔκπληκτοι ὁ Ἰσραὴλ εἶπαν ἕτερος τῷ ἑτέρῳ τί ἕνας τὸν ἄλλον <τί εἶναι τοῦτο;> Διότι δὲν ἕνας πρὸς τὸν ἄλλον: <Τὶ εἶναι αὐτό;>, διότι δὲν ἐγνώριζαν ἐστι τοῦτο; Οὐ γὰρ ᾔδεισαν, τί ἦν. ἐγνώριζαν τί πράγματι ἦτο ἐκεῖνο. Ὁ Μωϋσῆς τί ἦτο. Τότε ὁ Μωϋσῆς τοὺς εἶπεν: <Αὐτὸ εἶναι τὸ ψωμί, ποὺ Εἶπε δὲ Μωυσῆς αὐτοῖς οὗτος ὁ ὅμως τοὺς εἶπεν <αὐτὸς εἶναι ὁ ἄρτος, τὸν σᾶς ἔδωσεν ὁ Κύριος, διὰ νὰ φάγετε. ἄρτος, ὃν ἔδωκε Κύριος ὑμῖν ὁποῖον ὁ Κύριος σᾶς ἔδωκε νὰ φάγετε. φαγεῖν 16,16 τοῦτο τὸ ρῆμα ὃ συνέταξε 16 Αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ ἐντολή, ποὺ σᾶς ἔδωσεν ὁ 16 Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ ἐντολὴ ποὺ ἔδωσεν ὁ Κύριος: Νὰ Κύριος συναγάγετε ἀπ' αὐτοῦ Κύριος Συλλέξατε ἀπὸ αὐτὸ ὁ καθένας τόσον, μαζεύσετε ἀπὸ αὐτὸ καθένας ἀναλόγως πρὸς τὰς ἀνάγκας ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας, ὅσον εἶναι ἀρκετὸν διὰ τὰ μέλῃ τῆς οἰκογενείας τῶν ἰδικῶν του Ἕνα γομόρ (=δοχεῖον ποὺ χωροῦσε περίπου γομὸρ κατὰ κεφαλὴν κατὰ σας. Ἕνα γομὸρ θὰ συλλέγετε διὰ τὸ κάθε 3 σημερινὰ κιλὰ) κατ ἄτομον καὶ ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ ἀριθμὸν ψυχῶν ὑμῶν, ἕκαστος μέλος τῆς οἰκογενείας σας, διὰ τὸν κάθε τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας σας. Νὰ μαζεύσετε ὁ καθεὶς καὶ σὺν τοῖς συσκηνίοις ὑμῶν ὁμόσκηνόν σας>. ὅσα χρειάζονται διὰ τὴν διατροφὴν αὐτῶν, ποὺ συντρώγουν συλλέξατε. καὶ συζοῦν μαζί σας>. 16,17 Ἐποίησαν δὲ οὕτως οἱ υἱοὶ 17 Ἔτσι ἔκαμαν οἱ Ἰσραηλῖται καὶ ἐμάζεψαν 17 Πράγματι δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ἔκαναν ὅπως παρήγγειλεν ὁ Ἰσραὴλ καὶ συνέλεξαν ὁ τὸ πολὺ ἄλλος πολὺ καὶ ἄλλος ὀλίγον Θεὸς καὶ ἐμάζευσαν ἄλλος πολὺ καὶ ἄλλος ὀλίγον. καὶ ὁ τὸ ἔλαττον. 16,18 Καὶ μετρήσαντες γομόρ, οὐκ 18 Ὅταν ὅμως ἐμέτρησαν τὸ συλλεγὲν ποσὸν 18 Ὑπελόγισαν κατόπιν τὰ γομὸρ ποὺ ἐμάζευσαν καὶ εἶδαν ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ, καὶ ὁ τὸ διὰ τοῦ δοχείου, ποὺ ἐχωροῦσεν ἕνα γομόρ, ὅτι αὐτὸς ποὺ ἐμάζευσε πολύ, δὲν εἶχε περισσότερον ἀπὸ ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν εἶδαν ὅτι ὅποιος εἶχε συλλέξει πολὺ δὲν ὄσον ἐχρειάζετο καὶ ἐκεῖνος ποὺ ἐμάζευσεν ὀλίγον, δὲν εἶχε ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ' ἐξεπέρασε τὸ ἕνα γομόρ, καὶ ὅποιος ἐμάζεψεν ὀλιγώτερον ἀπὸ τὸ ἀπαραίτητον. Ὁ καθένας ἐμάζευσεν ἑαυτῷ συνέλεξαν. ὀλίγον δὲν εἶχεν ὀλιγώτερον ἀπὸ ἕνα γομόρ. Ὁ ἀναλόγως πρὸς τὰς ἀνάγκας τῶν προσώπων, ποὺ ἦσαν καθένας δηλαδὴ εἶχεν εἰς τὴν διάθεσίν του ἕνα μέλη τῆς οἰκογενείας του. γομὸρ διὰ τὸ κάθε ἄτομον τῆς οἰκογενείας του 16,19 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς 19 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς <κανεὶς δὲν 19 Εἶπε δὲ ὁ Μωῦσῆς πρὸς τοὺς 1σραηλίτας: <Προσέξατε! αὐτούς μηδεὶς καταλειπέτω ἀπ' θὰ ἀφήσῃ περίσσευμα ἀπὸ αὐτὸ διὰ τὴν Δὲν πρέπει νὰ ἀφήσῃ κανείς σας κάτι ἀπὸ αὐτὸ διὰ τὸ πρωῒ αὐτοῦ εἰς τὸ πρωΐ. ἑπομένην ἡμέραν>. τῆς ἑπομένης ἡμέρας>. 93/229

94 16,20 Καὶ οὐκ εἱσήκουσαν Μωυσῇ, 20 Μερικοὶ ὅμως δὲν ὑπήκουσαν εἰς τὸν 20 Μερικοὶ ὅμως δὲν ὑπήκουσαν εἰς τὴν ἐντολὴν τοῦ ἀλλὰ κατέλιπον τινες ἀπ' αὐτοῦ Μωυσῆν καὶ ἀφῆκαν περίσσευμα διὰ τὸ ἄλλο Μωϋσέως καὶ ἄφησαν ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ μάννα διὰ τὸ πρωῒ εἰς τὸ πρωΐ καὶ ἐξέζεσε σκώληκας πρωΐ. Αὐτὸ ὅμως ἔβγαλε σκουλήκια καὶ τῆς ἄλλης ἡμέρας. Αὐτὸ ὅμως ἔβγαλε σκουλήκια καὶ καὶ ἐπώζεσε καὶ ἐπικράνθη ἐπ' ἐβρώμησε. Ἐπικράνθη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὴν ἐβρώμησεν. Ὁ δὲ Μωϋσῆς ἐπικράθη καὶ ἐλυπήθη βαθύτατα αὐτοῖς Μωυσῆς. παρακοήν των αὐτήν. δι αὐτούς. 16,21 Καὶ συνέλεξαν αὐτὸ πρωῒ 21 Κάθε πρωῒ οἱ Ἰοραηλῖται συνέλεγαν αὐτό. 21 Κάθε ἡμέραν πολὺ πρωῒ ἐμάζευαν ἀπὸ τὸ μάννα πρωΐ, ἕκαστος τὸ καθῆκον αὐτῷ Καθένας τὸ καθωρισμένον διὰ τὴν οἰκογένειάν καθένας ἀναλόγως πρὸς τὰς ἀνάγκάς του. Ὅταν δὲ ἡνίκα ὁ διεθέρμαινεν ὁ ἥλιος, του ποσόν. Ὅταν δὲ ἀνέτελλεν ὁ ἥλιος καὶ ἐπροχωροῦσεν ἡ ἡμέρα καὶ ὁ ἥλιος ἐθέρμαινε τὴν γῆν, τὸ ἐτήκετο. ηὔξανεν ἡ θερμότης, αὐτὸ ἔλυωνε. μάννα ἔλειωνε. 16,22 Ἐγένετο δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ 22 Κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν συνέλεξαν διπλῆν 22 Κατὰ δὲ τὴν ἕκτην ἡμέραν ἐμάζευσαν πάλιν αὐτὸ ποὺ συνέλεξαν τὰ δέοντα διπλᾶ, δύο ποσότητα, δύο γομόρ (περὶ τὰ ἓξ κιλά) διὰ κάθε ἔπρεπε νὰ μαζεύσουν, εἰς διπλασίαν ὅμως ποσότητα ἀπὸ γομὸρ τῷ ἑνί εἰσήλθοσαν δὲ ἄτομον. Οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐκείνην ποὺ ἐμάζευαν τὰς ἄλλας ἡμέρας δύο γομὸρ κατ πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς ἐπληροφόρησαν τὸν Μωϋσέα σχετικῶς. ἄτομον. Ἦλθαν δὲ ὅλοι οἱ προεστοὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς τὴν συναγωγῆς καὶ ἀνήγγειλαν σκηνὴν τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ ἀνεκοίνωσαν ὅσα συνέβησαν. Μωυσῇ. 16,23 Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς 23 Ὁ δὲ Μωϋσῆς τοὺς εἶπεν <αὐτὴ δὲν εἶναι ἡ 23 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς αὐτούς: <Αὐτὴ δὲν εἶναι ἡ ἐντολή, αὐτούς οὐ τοῦτο τὸ ρῆμά ἐστιν, ὃ ἐντολή, ποὺ σᾶς ἔδωσεν ὁ Κύριος; Αὔριον εἶναι ποὺ ἔδωσεν ὁ Κύριος; Αὔριον εἶναι Σάββατον ἀνάπαυσις ἐλάλησε Κύριος; Σάββατα Σάββατον, ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἀφιερωμένη εἰς ἁγία, ἀφιερωμένη πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Ὅσα λοιπὸν ἀνάπαυσις ἁγία τῷ Κυρίῳ αὔριον τὸν Κύριον. Ὅσος ἄρτος σᾶς χρειάζεται νὰ θέλετε νὰ βράσετε, νὰ τὰ βράσετε σήμερον, καὶ ὅσα πρέπει ὅσα ἐὰν πέσσητε, πέσσετε, καὶ ζυμώσετε διὰ τὰς δύο ἡμέρας, ζυμώσατέ τους νὰ ψήσετε, ψήσατέ τα σήμερον. Καὶ ὀτιδήποτε θὰ ὅσα ἐὰν ἕψητε, ἕψετε καὶ πᾶν τὸ σήμερον καὶ ὅσα ἔχετε νὰ ψήσετε, ψήσατέ τα περισσεύσῃ, νὰ τὸ ἀποθηκεύσετε διὰ τὸ πρωῒ τῆς ἄλλης πλεονάζον καταλείπετε αὐτὸ εἰς σήμερον. Ὅσα δὲ ἀπὸ αὐτά, ἀφοῦ φάγετε ἡμέρας>. ἀποθήκην εἰς τὸ πρωΐ. σήμερον, σᾶς περισσεύσουν, φυλάξατέ τα ὡς ἀπόθεμα διὰ τὴν αὐριανὴν ἡμέραν>. 16,24 Καὶ κατελίποσαν ἀπ' αὐτοῦ 24 Ἀφῆκαν τὸ περισσεῦσαν ἀπὸ αὐτὸ μέχρι τὴν 24 Πράγματι δὲ οἱ Ἰσραηλῖται ἄφησαν ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ εἰς τὸ πρωΐ, καθὼς συνέταξεν ἄλλην ἡμέραν, ὅπως τοὺς εἶχε διατάξει ὁ μάννα διὰ τὸ πρωΐ, ὅπως τοὺς παρήγγειλεν ὁ Μωϋσῆς, καὶ αὐτοῖς Μωυσῆς καὶ οὐκ Μωϋσῆς. Εἶδαν δὲ ὅτι οὔτε ἐβρώμησεν οὔτε δεν ἐβρώμησεν, οὔτε ἐβγῆκεν εἰς αὐτὸ κανένα σκουλήκι. 94/229

95 ἐπώζεσεν, οὐδὲ σκώληξ ἐγένετο ἔβγαλε σκώληκας. ἐν αὐτῷ. 16,25 εἶπε δὲ Μωυσῆς φάγετε 25 Τοὺς εἶπεν ὁ Μωϋσῆς <φάγετε σήμερον ἀπὸ 25 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς: <Φάγετε σήμερον αὐτὸ τὸ περίσσευμα, σήμερον, ἔστι γὰρ σάββατα τὸ χθεσινὸν περίσσευμα, διότι σήμερον εἶναι διότι σήμερον εἶναι ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἀφιερωμένῃ πρὸς σήμερον τῷ Κυρίῳ οὐχ Σάββατον, ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον καὶ δὲν τιμὴν τοῦ Κυρίου. Δὲν πρόκειται νὰ εὑρεθῇ τροφὴ εἰς τὴν εὑρεθήσεται ἐν τῷ πεδίῳ. θὰ ὑπάρξῃ μάνα εἰς τὴν πεδιάδα. πεδιάδα. 16,26 Ἓξ ἡμέρας συλλέξετε τῇ δὲ 26 Ἓξ ἡμέρας θὰ συλλέγετε, τὴν ἑβδόμην τὴν 26 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ μαζεύετε ἀπὸ τὸ μάννα, ποὺ στέλλει ὁ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα, ὅτι ἡμέραν εἶναι Σάββατον, ἀνάπαυσις δὲν θὰ Θεός. Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν πρέπει νὰ οὐκ ἔσται ἐν αὐτῇ. ὑπάρχῃ εἰς τὴν πεδιάδα ὁ ἄρτος αὐτός>. ἀναπαύεσθε, διότι δεν θὰ ὑπάρχῃ κατ' αὐτὴν τὴν ἡμέραν τροφὴ εἰς τὴν πεδιάδα>. 16,27 Ἐγένετο δὲ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ 27 Ἐν τούτοις κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν 27 Ἐν τούτοις ὅμως καὶ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ἐβγῆκαν ἑβδόμῃ ἐξήλθοσάν τινες ἐκ τοῦ ἐξῆλθον μερικοὶ ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν τοῦ μερικοὶ ἀπὸ τὸν λαόν, διὰ νὰ μαζεύσουν, ἀλλὰ δὲν εὑρῆκαν λαοῦ συλλέξαι καὶ οὐχ εὖρον. λαοῦ, διὰ νὰ συλλέξουν ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἄρτον, τίποτε. ἀλλὰ δὲν εὑρῆκαν. 16,28 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς 28 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ἕως πότε 28 Εἶπε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τὰ διεβίβασε Μωυσῆν ἕως τίνος οὐ βούλεσθε δὲν θέλετε νὰ ὑπακούετε εἰς τὰς ἐντολάς μου κατόπιν καὶ ἐκεῖνος πρὸς τοὺς Ἰσμαηλίτας: <Ἕως πότε θὰ εἰσακούειν τὰς ἐντολάς μου καὶ καὶ εἰς τὸν νόμον μου; τὸν νόμον μου; ἀρνῆσθε νὰ συμμορφώνεσθε πρὸς τὰς ἐντολάς μου καὶ τὸν νόμον μου; 16,29 Ἴδετε, ὁ γὰρ Κύριος ἔδωκεν 29 Ἰδέτε, ὁ Κύριος σᾶς διέταξε νὰ τηρῆτε ἀργίαν 29 Προσέξατε! Ἐπειδὴ ὁ Κύριος σᾶς ἔδωσεν ἐντολὴν ὑμῖν σάββατα τὴν ἡμέραν ταύτην κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν τοῦ Σαββάτου. Διὰ ἀναπαύσεως κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτήν, διὰ τοῦτο ὁ Ἴδιος σᾶς διὰ τοῦτο αὐτὸς ἔδωκεν ὑμῖν τῇ τοῦτο καὶ τὴν ἕκτην ἡμέραν, τὴν Παρασκευήν, ἔδωσε κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν τροφὴν δύο ἡμερῶν. Μείνετε ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ ἄρτους δύο σᾶς ἔδωκεν ἄρτους διὰ δύο ἡμέρας. Καθήσατε λοιπὸν καθένας ἐκεῖ, ὅπου κατοικεῖτε. Κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμερῶν καθήσεσθε ἕκαστος εἰς λοιπὸν ὅλοι μέσα εἰς τὰς κατοικίας σας. Κανεὶς ἡμέραν νὰ μὴ βγῇ κανεὶς ἀπὸ τὸν τόπον του, ὅπου τοὺς οἴκους ὑμῶν, μηδεὶς δὲν θὰ ἐξέλθῃ ἀπὸ τὸν τόπον του κατὰ τὴν διαμένει>. ἐκπορευέσθω ἐκ τοῦ τόπου αὐτοῦ ἑβδόμην ἡμέραν>. τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ. 16,30 Καὶ ἐσαββάτισεν ὁ λαὸς τῇ 30 Ὑπήκουσεν ὁ λαὸς καὶ ἐτήρησεν ἀργίαν, 30 Κατόπιν αὐτοῦ ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐτήρησεν ἀργίαν τὴν 95/229

96 ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ. κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν. ἑβδόμην ἡμέραν. 16,31 Καὶ ἐπωνόμασαν οἱ υἱοὶ 31 Οἱ Ἰσραηλῖται ὠνόμασαν αὐτὸν τὸν ἄρτον 31 Ἔδωσαν δέ οἰ Ἰσραηλῖται εἰς τὴν τροφὴν αὐτὴν τὸ ὄνομα: Ἰσραὴλ τὸ ὄνομα αὐτοῦ, μάν ἦν <μάνα>. Ἦτο δὲ λευκὸν σὰν σπόροι κορίου, ἡ δὲ <Μάννα>, ποὺ εἶναι λέξις ἑβραϊκὴ καὶ σημαίνει: <τί εἶναι δὲ ὡσεὶ σπέρμα κορίου λευκόν, τὸ γεῦσις του σὰν τηγανίτα μὲ μέλι. δὲ γεῦμα αὐτοῦ ὡς ἐγκρὶς ἐν τοῦτο;> Ἦτο δὲ ἄσπρον καὶ ὠμοίαζε μὲ τοὺς σπόρους ἀπὸ τὸ κεχρί, ἡ δὲ γεῦσις του ἦτο σὰν τηγανίτα μὲ μέλι. μέλιτι. 16,32 Εἶπε δὲ Μωυσῆς τοῦτο τὸ 32 Ὁ Μωϋσῆς εἶπεν <ἀκοῦστε τὴν ἐντολήν, ποὺ 32 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς: <Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐντολή, ποὺ ρῆμα, ὃ συνέταξε Κύριος ἔδωσεν ὁ Κύριος γεμίσατε ἕνα γομὸρ ἀπὸ τὸ παρήγγειλεν ὁ Κύριος: Νὰ γεμίσετε ἕνα γομὸρ μὲ <μάννα> πλήσατε τὸ γομὸρ τοῦ μὰν εἰς μάνα καὶ φυλάξατέ το διὰ τὰς γενεάς, ποὺ θὰ καὶ νὰ τὸ διατηρήσετε διὰ τοὺς ἀπογόνους σας, διὰ νὰ ἀποθήκην εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν, ἔλθουν ὕστερον ἀπὸ σᾶς, νὰ ἴδουν τὸν ἄρτον βλέπουν τὸ ψωμί, ποὺ ἐφάγατε εἰς τὴν ἔρημον, ὅταν σᾶς ἵνα ἴδωσι τὸν ἄρτον, ὃν ἐφάγετε τὸν ὁποῖον ἐφάγατε σεῖς εἰς τὴν ἔρημον, ὅταν ἔβγαλεν ὁ Κύριος ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον>. ὑμεῖς ἐν τῇ ἐρήμῳ, ὡς ἐξήγαγεν σᾶς ἔβγαλεν ἐλευθέρους ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν ὑμᾶς Κύριος ἐκ γῆς Αἰγύπτου. χώραν τῆς Αἰγύπτου>. 16,33 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς 33 Εἰς δὲ τὸν Ἀαρὼν εἶπεν ὁ Μωϋσῆς <πάρε 33 Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Ἀαρών: <Πάρε μίαν Ἀαρών λάβε στάμνον χρυσοῦν μίαν χρυσῆν στάμναν καὶ βάλε εἰς αὐτὴν ἕνα χρυσὴν στάμναν καὶ βάλε μέσα εἰς αὐτὴν ἕνα ὁλόκληρον ἕνα καὶ ἔμβαλε εἰς αὐτὸν πλῆρες γομὸρ ἀπὸ τὸ μάνα. Τοποθέτησε αὐτὴν εἰς τὴν γομὸρ ἀπὸ τὸ <μάννα> καὶ τοποθέτησέ την εἰς τὸν τόπον τὸ γομὸρ τοῦ μὰν καὶ ἀποθήσεις σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ τῆς λατρείας, ἐμπρὸς εἰς τὸν Κύριον, διὰ νὰ διατηρηθῇ διὰ αὐτὸ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ εἰς νὰ διατηρηθῇ εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεάς τοὺς ἀπογόνους σας>. διατήρησιν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν σας>. 16,34 ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος 34 Ὅπως διέταξεν ὁ Θεὸς τὸν Μωϋσῆν, ἔτσι καὶ 34 Συμφώνως λοιπὸν πρὸς τὴν ὁδηγίαν, ποὺ ἔδωσεν ὁ τῷ Μωυσῆ, καὶ ἀπέθηκεν Ἀαρὼν ἔκαμεν ὁ Ἀαρών ἐπῆρε τὴν χρυσῆν στάμναν μὲ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, ὁ Ἀαρὼν ἐτοποθέτησε κατόπιν τὴν ἐναντίον του μαρτυρίου εἰς τὸ μάνα καὶ ἔθεσεν αὐτὴν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ χρυσῆν στάμναν μὲ τὸ <μάννα> εἰς τὴν Κιβωτὸν τῆς διατήρησιν, Μαρτυρίου πρὸς διαφύλαξιν. Διαθήκης μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, διὰ νὰ διατηρῆται ὡς θεῖον κειμήλιον εἰς ἀνάμνησιν. 16,35 οἱ δὲ υἱοὶ Ισραὴλ ἔφαγον τὸ 35 Οἱ Ἰσραηλῖται ἔτρωγον κατὰ συνέχειαν τὸ 35 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ἔτρωγαν τὸ <μάννα> ἐπὶ σαράντα μὰν ἔτη τεσσαράκοντα, ἕως μάνα ἐπὶ σαράντα ἔτη εἰς τὴν ἔρημον ἕως ὅτου ὁλόκληρα χρόνια, ἕως ὅτου ἔφθασαν εἰς περιοχὴν ἦλθον εἰς γῆν οἰκουμένην ἦλθον εἰς χώραν κατοικουμένην ἔφαγον τὸ κατοικουμένην ἀπὸ ἀνθρώπους. Ἔτρωγαν τὸ <μάννα>, ἕως 96/229

97 ἐφάγοσαν τὸ μάν, ἕως μάνα, ἕως ὅτου ἤλθαν εἰς περιοχὴν τῆς ὅτου ἐπλησίασαν εἰς τὰ σύνορα τῆς Φοινίκης, τὴν γῆν παρεγένοντο εἰς μέρος τῆς Φοινίκης. Χαναάν. Φοινίκης 16,36 τὸ δὲ γομὸρ τὸ δέκατον τῶν 36 Τὸ γομὸρ εἶναι, τὸ ἓν δέκατον τῶν τριῶν 36 Τὸ δὲ γομὸρ εἶναι μέτρον βάρους. Ἀποτελεῖ τὸ ἓν δέκατον τριῶν μέτρων ἦν μέτρων. τῶν τριῶν μέτρων, ποὺ εἶναι ἡ ἑβραϊκὴ μονὰς μετρήσεως βάρους ποὺ λέγεται: Ἐφᾶ ἢ Οἰφί. Ἀντιστοιχεῖ πρὸς τρία περίπου σημερινὰ κιλά. ΕΞΟΔΟΣ - 17ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 17,1 Καὶ ἀπῇρε πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ἰσραὴλ ἐκ τῆς ἐρήμου Σὶν κατὰ παρεμβολὰς αὐτῶν διὰ ρήματος Κυρίου καὶ παρενεβάλοσαν ἐν Ραφιδείν οὐκ ἦν δὲ ὕδωρ τῷ λαῷ πιεῖν. 17,2 Καὶ ἐλοιδορεῖτο ὁ λαὸς πρὸς Μωυσῆν λέγοντες δὸς ἡμῖν ὕδωρ, ἵνα πίωμεν, καὶ εἶπεν αὐτοῖς Μωυσῆς τί λοιδορεῖσθέ μοι, καὶ τί πειράζετε Κύριον; 17,3 Ἐδίψησε δὲ ἐκεῖ ὁ λαὸς ὕδατι, καὶ διεγόγγυζεν ἐκεῖ ὁ λαὸς πρὸς Μωυσῆν λέγοντες ἱνατί τοῦτο; Ἀνεβίβασας ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου ἀποκτεῖναι ἡμᾶς καὶ τὰ τέκνα ἡμῶν καὶ τὰ κτήνη τῷ δίψει; Όλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν, κατόπιν Καὶ ἐξεκίνησαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν ἔρημον Σὶν κατὰ ἐντολῆς τοῦ Κυρίου, ἐξεκίνησαν ἀπὸ τὴν τμήματα, συμφώνως πρὸς τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου καὶ ἔρημον Σὶν κατὰ τμήματα καὶ κατεσκήνωσαν ἔφθασαν καὶ ἐστρατοπέδευσαν εἰς τὴν βραχώδη περιοχὴν εἰς Ραφιδείν. Ἐκεῖ ὅμως δὲν ὑπῆρχε νερό, διὰ νὰ Ραφιδείν. Δὲν ὑπῆρχεν ὅμως ἐκεῖ νερό, διὰ νὰ πιῇ ὁ λαός. πίῃ ὁ λαός. 2 Καὶ οἱ Ἰσραηλῖται ὕβριζον τὸν Μωϋσῆν 2 Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ὁ λαὸς ἐναντιώθη πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ λέγοντες <δός μας νερὸ νὰ πιοῦμε>! Καὶ τοῦ ἔλεγαν ἀπαιτητικῶς ὅλοι των: <Δός μας νερό, διὰ νὰ ἐκεῖνος τοὺς ἀπήντησε <διατί μὲ ὑβρίζετε; πιοῦμε>. Καὶ ὁ Μωϋσῆς τοὺς ἀπήντησε: <Διατὶ ὁμιλεῖτε μὲ Διατὶ πειράζετε τὸν Κύριον;> αὐτὸν τὸν τρόπον ἐναντίον μου καὶ μὲ ὑβρίζετε; Διατὶ πειράζετε τὸν Κύριον;> 3 Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἐδίψησε πολὺ ἐκεῖ γιὰ 3 Εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον ἐδίψησε πολὺ ὁ λαός. Δι αὐτὸ νερὸ καὶ ἐγόγγυζον ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως ἐγόγγυζε καὶ παρεπονεῖτο ἐκεῖ ὁ λαὸς ἐναντίον τοῦ λέγοντες <διατὶ μᾶς τὸ ἔκαμες αὐτό; Μᾶς Μωϋσέως καὶ ἔλεγαν μὲ γλῶσσαν ἀσυγκράτητον καὶ ἔβγαλες ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, διὰ νὰ φονεύσῃς ἀχάριστον: <Διατὶ μᾶς ἔκανες αὐτὸ τὸ κακόν; Μᾶς ἔβγαλες ἡμᾶς καὶ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ ζῶα μας μὲ τὴν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ μᾶς ἔφερες ἐδῶ ἐπάνω, διὰ νὰ φοβερὰν δίψαν;> θανατώσῃς καὶ ἡμᾶς καὶ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ ζῶα μας μὲ 97/229

98 τὴν δίψαν;> 17,4 Ἐβόησε δὲ Μωυσῆς πρὸς Κύριον λέγων τί ποιήσω τῷ λαῷ τούτῳ; Ἔτι μικρὸν καὶ καταλιθοβολήσουσί με. 17,5 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν προπορεύου τοῦ λαοῦ τούτου, λαβὲ δὲ σεαυτῷ ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων τοῦ λαοῦ καὶ τὴν ράβδον, ἐν ᾗ ἐπάταξας τὸν ποταμόν, λαβὲ ἐν τῇ χειρί σου καὶ πορεύσῃ. 17,6 Ὅδε ἐγὼ ἕστηκα ἐκεῖ πρὸ τοῦ σε ἐπὶ τῆς πέτρας ἐν Χωρήβ καὶ πατάξεις τὴν πέτραν, καὶ ἐξελεύσεται ἐξ αὐτῆς ὕδωρ, καὶ πίεται ὁ λαός. Ἐποίησε δὲ Μωυσῆς οὕτως ἐναντίον τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. 17,7 Καὶ ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου Πειρασμὸς καὶ Λοιδόρησις, διὰ τὴν λοιδορίαν τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ διὰ τὸ πειράζειν Κύριον λέγοντας εἰ ἔστι Κύριος ἐν ἡμῖν ἢ οὔ; 17,8 Ἦλθε δὲ Ἀμαλὴκ καὶ ἐπολέμει Ἰσραὴλ ἐν Ραφιδείν. 4 Μὲ θερμὴν προσευχὴν ἐτόνισεν ὁ Μωϋσῆς 4 Ὁ δὲ Μωϋσῆς κατέφυγεν εἰς τὸν Θεὸν μὲ τὴν προσευχὴν πρὸς τὸν Θεόν <τί νὰ κάμω, Κύριε, εἰς τὸν λαὸν καὶ εἶπε μὲ θέρμην πρὸς τὸν Κύριον: <Τί θὰ κάνω μὲ τὸν λαὸν αὐτόν; Ὀλίγον ἀκόμη καὶ θὰ μὲ λιθοβολήσουν αὐτόν; Ὀλίγον ἀκόμη καὶ θὰ μὲ πετροβολήσουν>. μὲ μανίαν>. 5 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 5 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Πέρασε ἐμπρὸς ἀπὸ <προχώρησε ἐμπρὸς ἀπὸ τὸν λαὸν αὐτόν, πάρε τὸν λαόν. Πάρε δὲ μαζί σου καὶ μερικοὺς ἀπὸ τοὺς μαζῆ σου μερικοὺς ἀπὸ τοὺς γεροντοτέρους τοῦ προκρίτους τοῦ λαοῦ. Νὰ κρατῇς εἰς τὸ χέρι σου καὶ τὸ ραβδί, λαοῦ πάρε εἰς τὰ χέρια σου τὴν ράβδον, μὲ τὴν μὲ τὸ ὁποῖον ἐκτύπησες τότε τὸν ποταμὸν Νεῖλον καὶ ὁποίαν ἐκτύπησες τὸν Νεῖλον ποταμόν, καὶ προχώρησε ἄφοβος. προχώρει. 6 Ἐγὼ δὲ θὰ ἔχω σταθῆ ἐκεῖ πρὶν ἀπὸ σὲ εἰς τὴν 6 Καὶ νά, ἐγὼ θὰ ἔχω σταθῇ πρὶν ἀπὸ σὲ ἐπάνω εἰς τὴν γυμνὴν πέτραν τοῦ ὅρους Χωρήβ. Κτύπησε τὴν πέτραν, ποὺ εὑρίσκεται εἰς τὸ Χωρήβ. Θὰ κτυπήσῃς λοιπὸν πέτραν καὶ θὰ ἀναπηδήσῃ ὕδωρ ἀπὸ αὐτήν, διὰ τὴν πέτραν καὶ θὰ ἀναπηδήσῃ νερὸ ἄφθονον ἀπὸ αὐτήν, νὰ πίῃ ὅλος ὁ λαός>. Ὅπως εἶπεν ὁ Θεός, ἔτσι ὥστε νὰ πιῇ ὅλος ὁ λαός>. Πράγματι δὲ ὁ Μωϋσῆς ἔκανεν ὅ,τι ἔκαμεν ὁ Μωϋσῆς ἐνώπιον τῶν Ἰσραηλιτῶν. τοῦ εἶπεν ὁ Κύριος ἐνώπιον τῶν Ἰσραηλιτῶν. 7 Ἔδωσε δὲ εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον τὸ ὄνομα 7 Ἔδωσε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν περιοχὴν Ραφιδεὶν τὰ ὀνόματα <Πειρασμὸς καὶ Λοιδόρησις> διὰ τὰς ὕβρεις τῶν <Πειρασμὸς> καὶ <Λοιδόρησις>. Τὸ ἔκανεν αὐτό, διότι ἐκεῖ οἱ υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ διότι ἐπίκραναν τὸν Κύριον διψασμένοι Ἰσραηλῖται ὡμίλησαν μὲ αὐθάδειαν καὶ λέγοντες <εἶναι ἆραγε ὁ Θεὸς μαζῆ μας ἢ ὄχι;> ἀχαριστίαν καὶ ἔθεσαν εἰς πειρασμὸν τὸν Κύριον, ἐπειδὴ παρὰ τὰς τόσας εὐεργεσίας Τοῦ ἔλεγαν: <Εἶναι ἢ δὲν εἶναι μαζί μας ὁ Κύριος;> 8 Ἐκεῖ δὲ εἰς τὴν Ραφιδεὶν ἐπῆλθον οἱ 8 Τότε, ἐνῷ εὑρίσκοντο εἰς τὴν Ραφιδεὶν οἱ Ἰσραηλῖται, ἦλθαν Ἀμαληκῖται καὶ ἐπολεμοῦσαν τοὺς Ἰσραηλίτας. καὶ ἐπετέθησαν ἐναντίον των οἱ Ἀμαληκῖται 17,9 Εἶπε δὲ Μωυσῆς τῷ Ἰησοῦ 9 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἰησοῦν, τὸν υἱὸν τοῦ 9 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ναυῆ: ἐπίλεξον σεαυτῷ ἄνδρας 98/229

99 δυνατοὺς καὶ ἐξελθὼν παράταξαι Ναυῆ <διάλεξε καὶ πάρε μαζῆ σου ἄνδρας <Διάλεξε καὶ πάρε μαζί σου ἄνδρας δυνατοὺς καὶ βγὲς τῷ Ἀμαλὴκ αὔριον, καὶ ἰδοὺ ἐγὼ δυνατοὺς καὶ αὔριον ἔβγα νὰ ἀντιπαραταχθῇς αὔριον ἀπὸ τὸ στρατόπεδόν μας, διὰ νὰ παραταχθῇς ἕστηκα ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ εἰς πόλεμον ἐναντίον τῶν Ἀμαληκιτῶν. Ἐγὼ δὲ ἀντιμέτωπος εἰς τοὺς Ἀμαληκίτας. Ἔχε δὲ ὑπ ὄψει σου ὅτι βουνοῦ, καὶ ἡ ράβδος τοῦ Θεοῦ ἐν θὰ εἶμαι εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ λόφου καὶ ἡ ἐγὼ θὰ ἔχω σταθῇ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ, τὸ δὲ ραβδὶ τῇ χειρί μου. ράβδος τοῦ Θεοῦ θὰ εἶναι εἰς τὸ χέρι μου>. τοῦ Θεοῦ, μὲ τὸ ὁποῖον ἔγιναν τόσα θαῦματα, θὰ εὑρίσκεται 17,10 Καὶ ἐποίησεν Ἰησοῦς καθάπερ εἶπεν αὐτῷ Μωυσῆς, καὶ ἐξελθὼν παρετάξατο τῷ Ἀμαλήκ καὶ Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ ἀνέβησαν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ. 17,11 Καὶ ἐγίνετο ὅταν ἐπῇρε Μωυσῆς τὰς χεῖρας, κατίσχυεν Ἰσραήλ ὅταν δὲ καθῆκε τὰς χεῖρας, κατίσχυεν Ἀμαλήκ. 17,12 Αἱ δὲ χεῖρες Μωυσῆ βαρεῖαι καὶ λαβόντες λίθον ὑπέθηκαν ὑπ' αὐτόν, καὶ ἐκάθητο ἐπ' αὐτοῦ, καὶ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ ἐστήριζον τὰς χεῖρας αὐτοῦ, ἐντεῦθεν εἷς καὶ ἐντεῦθεν εἷς καὶ ἐγένοντο αἱ χεῖρες Μωυσῆ ἐστηριγμέναι ἕως δυσμῶν ἡλίου. εἰς τὸ χέρι μου>. 10 Ἔκαμεν ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυή, ὅπως τοῦ εἶπεν 10 Καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ συνεμορφώθη πλήρως πρὸς ὅσα ὁ Μωϋσῆς ἔξῆλθεν ἀπὸ τὸ στρατόπεδον τῶν τοῦ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς. Ἐβγῆκε καὶ παρετάχθη εἰς πόλεμον μὲ Ἑβραίων καὶ ἤρχισε πόλεμον κατὰ τῶν τοὺς Ἀμαληκίτας, ἐνῷ ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ Ἀμαληκιτῶν. Ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ ἀνέβησαν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ. ἀνέβησαν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ λόφου. 11 Καὶ συνέβαινε τοῦτο τὸ παράδοξον ὅταν ὁ 11 Συνέβη δὲ ὥστε, ὅταν ἐσήκωνεν εἰς στάσιν προσευχῆς τὰ Μωϋσῆς προσευχόμενος ὕψωνε τὰς χεῖρας, χέρια του ὁ Μωϋσῆς, ἐνικοῦσαν οἱ Ἰσραηλῖται. Ὅταν ὅμως ἐνικοῦσαν οἱ Ἰσραηλῖται. Ὅταν δὲ κατεβίβαζε ἄφηνε τὰ χέρια του νὰ πέσουν, ἐνικοῦσαν οἱ Ἀμαληκῖται. τὰς χεῖρας του, ἐνικοῦσαν οἱ Ἀμαληκῖται. 12 Αἱ χεῖρες ὅμως τοῦ Μωϋσέως, γέροντος 12 Τὰ χέρια ὅμως τοῦ Μωϋσέως ἔγιναν βαρειὰ ἀπὸ τὸν πλέον, ἦσαν ἀδύνατοι, τοῦ ἐφαίνοντο βαρεῖαι κόπον. Δι αὐτὸ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ ἐπῆραν μίαν μεγάλην καὶ ὑψούμεναι τὸν ἐκούραζον. Διὰ τοῦτο πέτραν καὶ τὴν ἔβαλαν κάτω ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν. Ἐκάθησε ἔλαβον λίθον καὶ τὸν ἔθεσαν κάτω ἀπὸ τὸν τότε ἐκεῖνος εἰς τὴν πέτραν καὶ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὤρ, ὁ ἕνας Μωϋσῆν, ὅπου αὐτὸς ἐκάθισεν. Ὁ δὲ Ἀαρὼν καὶ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ ὁ ἄλλος ἀπὸ τὸ ἄλλο, ἐστήριζαν τὰ ὁ Ὤρ, ὁ ἕνας ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ ὁ ἄλλος ἀπὸ χέρια του, διὰ νὰ μένουν ὑψωμένα. Ἔμειναν δὲ στηριγμένα τὸ ἄλλο ἐστήριζον τὰς ὑψωμένας χεῖρας τοῦ εἰς τὴν στάσιν αὐτὴν τὰ χέρια τοῦ Μωϋσέως, ἕως ὅτου Μωϋσέως. Ἔτσι δὲ αἱ ὑψωμέναι χεῖρες τοῦ ἐβασίλευσεν ὁ ἥλιος. προσευχομένου Μωϋσῆ ὑπεβαστάζοντο μέχρι τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου. 17,13 Καὶ ἐτρέψατο Ἰησοῦς τὸν 13 Κατὰ τὰς ὥρας δὲ αὐτὰς ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ 13 Ἔτσι ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἐνίκησε καὶ ἔτρεψεν εἰς φυγὴν Ἀμαλήκ καὶ πάντα τὸν λαὸν ἔτρεψεν εἰς φυγὴν τοὺς Ἀμαληκίτας τοὺς Ἀμαληκίτας καὶ ἐξώντωσεν ὅλον τὸν λαόν των μὲ 99/229

100 αὐτοῦ ἐν φόνῳ μαχαίρας. 17,14 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν κατάγραψον τοῦτο εἰς μνημόσυνον ἐν βιβλίῳ καὶ δὸς εἰς τὰ ὦτα Ἰησοῦ, ὅτι ἀλοιφῇ ἐξαλείψω τὸ μνημόσυνον Ἀμαλήκ ἐκ τῆς ὑπὸ τὸν οὐρανόν. 17,15 Καὶ ᾠκοδόμησε Μωυσῆς θυσιαστήριον Κυρίῳ καὶ ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Κύριος καταφυγή μου στρατιώτας καὶ ὅλον αὐτὸν τὸν λαὸν τὸν μαχαίρι. ἐφόνευσε μὲ μαχαίρας. 14 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <γράψε 14 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Γράψε τὸ γεγονὸς αὐτὸ τὸ γεγονὸς εἰς βιβλίον, διὰ νὰ μένῃ αὐτο εἰς ἕνα βιβλίον, ὥστε νὰ μένῃ εἰς ἀνάμνησιν πάντοτε εἰς ἀνάμνησιν καὶ εἰπὲ εἰς τὸν Ἰησοῦν παντοτινήν. Καὶ φρόντισε νὰ καταλάβῃ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ τοῦ Ναυῆ νὰ τὸ ἀκούσῃ καλὰ ὅτι ὀπωσδήποτε ὅτι θὰ σβήσω ὁλοσχερῶς τὴν ἐνθύμησιν τῶν Ἀμαληκιτῶν θὰ ἐξαλείψω τὴν μνήμην τῶν Ἀμαληκιτῶν ἀπὸ ἀπὸ ὅλην τὴν γῆν, ποὺ ἀπλώνεται κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανόν>. ὅλην τὴν γῆν, τὴν ὑπὸ τὸν οὐρανόν>. 15 Οἰκοδήμησεν ἐκεῖ ὁ Μωϋσῆς θυσιαστήριον 15 Μετὰ τὴν νίκην ὁ Μωϋσῆς ἔκτισεν εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον πρὸς τιμὴν καὶ λατρείαν τοῦ Κυρίου καὶ θυσιαστήριον πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου καὶ τὸ ὠνόμασε: ὠνόμασεν αὐτὸ <Κύριος καταφυγή μου>. 17,16 ἔτι ἐν χειρὶ κρυφαίᾳ πολεμεῖ 16 Διότι ὁ Κύριος ἀοράτως καὶ μυστικῶς μὲ τὸ Κύριος ἐπὶ Ἀμαλήκ ἀπὸ γενεῶν παντοδύναμο χέρι του πολεμεῖ τοὺς εἰς γενεάς. Ἀμαληκίτας ἀπὸ γενεῶν εἰς γενεάς. <Κύριος καταφυγή μου>. 16 Διότι ὁ Κύριος, ὁ ἀήττητος πολεμιστής, εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ πολεμεῖ μὲ τὸ παντοδύναμον χέρι Τοῦ κατὰ τρόπον μυστικὸν καὶ ἀόρατον τοὺς Ἀμαληκίτας ἀπὸ γενεῶν εἰς γενεὰς αἰωνίως. ΕΞΟΔΟΣ - 18ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 18,1 Ήκουσε δὲ Ἰοθὸρ ἱερεὺς Μαδιὰμ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ πάντα ὅσα ἐποίησε Κύριος Ἰσραὴλ τῷ ἑαυτοῦ λαῷ ἐξήγαγε γὰρ Κύριος τὸν Ἰσραὴλ ἐξ Αἰγύπτου. Ο Ἰσθόρ, ὁ ἱερεὺς εἰς τὴν Μαδιάμ, ὁ πενθερὸς Ο Ἰοθὸρ ὁ ἱερεὺς τῆς Μαδιάμ, ποὺ ἦτο πεθερὸς τοῦ τοῦ Μωϋσέως, ἐπληροφορήθη ὅσα μεγάλα καὶ Μωϋσέως, ἄκουσε νὰ γίνεται λόγος δι ὅλα ἐκεῖνα τὰ θαυμαστὰ ἔκαμεν ὁ Κύριος εἰς τὸν ἰδικόν του θαυμαστὰ ἔργα, ποὺ ἔκαμεν ὁ Κύριος χάριν τοῦ λαοῦ Του, λαὸν τὸν ἰσραηλιτικόν, ὅτι δηλαδὴ τοῦ Ἰσραήλ, τὸ πῶς δηλαδὴ ἔβγαλεν ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν ἀπηλευθέρωσε καὶ ἔβγαλε τὸν λαὸν αὐτὸν Αἴγυπτον ἐλευθέρους τοὺς Ἰσραηλίτας. κατὰ τρόπον θαυμαστὸν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. 18,2 Ἔλαβε δὲ Ἰοθὸρ ὁ γαμβρὸς 2 Ὁ Ἰοθόρ, ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως, ἐπῆρε 2 Ἐπῆρε δὲ μαζί του ὁ Ἰοθόρ, ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσέως, τὴν Μωυσῆ Σεπφώραν τὴν γυναῖκα 100/229

101 Μωυσῆ μετὰ τὴν ἄφεσιν αὐτῆς 18,3 καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτῆς ὄνομα τῷ ἐνὶ αὐτῶν Γηρσὰμ λέγων πάροικος ἤμην ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ 18,4 καὶ τὸ ὄνομα τοῦ δευτέρου Ἐλιέζερ λέγων ὁ γὰρ Θεὸς τοῦ πατρός μου βοηθός μου καὶ ἐξείλατό με ἐκ χειρὸς Φαραώ. 18,5 Καὶ ἐξῆλθεν Ἰοθὸρ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ καὶ οἱ υἱοὶ καὶ ἡ γυνὴ πρὸς Μωυσῆν εἰς τὴν ἔρημον, οὗ παρενέβαλεν ἐπ' ὄρος τοῦ Θεοῦ. 18,6 Ἀνηγγέλη δὲ Μωυσῇ λέγοντες ἰδοὺ ὁ γαμβρός σου Ἰοθὸρ παραγίνεται πρός σε, καὶ ἡ γυνὴ καὶ οἱ δύο υἱοί σου μετ' αὐτοῦ. 18,7 Ἐξῆλθε δὲ Μωυσῆς εἰς συνάντησιν τῷ γαμβρῷ καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ καὶ ἐφίλησεν αὐτόν, καὶ ἠσπάσαντο ἀλλήλους καὶ εἰσήγαγεν αὐτοὺς εἰς τὴν σκηνήν. μαζῆ του τὴν Σεπφώραν, τὴν γυναῖκα τοῦ Σεπφώραν, τὴν γυναῖκα τοῦ Μωϋσέως, ποὺ τὴν εἶχεν Μωϋσέως, ἡ ὁποία μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσίν της ἀποστείλει ἐν τῷ μεταξὺ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πατέρα της. δὲν εἶχεν ἐπανέλθει πρὸς τὸν Μωϋσῆν, 3 ἐπῆρε ἐπίσης καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτῆς. Τὸν 3 Ἐπῆρεν ἐπίσης καὶ τοὺς δύο υἱούς της. Ὁ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἕνα ἐξ αὐτῶν εἶχεν ὀνομάσει ὁ Μωϋσῆς Γηρσὰμ ὠνομάζετο Γηρσάμ. Τοῦ ἐδόθη τὸ ὄνομα αὐτό, διότι ὅταν δηλώνων μὲ αὐτὸ ὅτι <ξένος ἤμην εἰς ξένην ἐγεννήθη αὐτός, εἶπεν ὁ Μωϋσῆς: <Ἤμουν προσωρινὸς γῆν>. κάτοικος εἰς ξένην γῆν>. 4 Τὸν δεύτερον ὠνόμασεν Ἐλιέζερ λέγων <ὁ 4 Τὸ δὲ ὄνομα τοῦ δευτέρου υἱοῦ ἦτο Ἐλιέζερ, διότι εἰς τὴν Θεὸς τοῦ πατρός μου εἶναι βοηθός μου καὶ μὲ γέννησίν του ὁ Μωϋσῆς εἶπεν: <Ὁ Θεὸς τοῦ πατρός μου ἔβγαλε ἀπὸ τὸ χέρι του Φαραώ>. εἶναι βοηθός μου καὶ μὲ ἔσωσεν ἀπὸ τὸ ὡπλισμένον χέρι τοῦ Φαραώ>. 5 Ὁ Ἰοθόρ, λοιπόν, ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως, 5 Ὁ Ἰοθορ λοιπόν, ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσέως μαζὶ μὲ τοὺς τὰ παιδιὰ καὶ ἡ γυναίκα τοῦ Μωϋσέως, ἐξῆλθον υἱοὺς καὶ τὴν γυναῖκα του ἐβγῆκε, διὰ να συναντήσῃ τὸν εἰς τὴν ἔρημον, ὅπου ὁ Μωϋσῆς εἶχε Μωϋσῆν εἰς τὴν ἔρημον, ἐκεῖ ὅπου ἐκεῖνος κατασκηνώσει εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὅρους τοῦ ἐστρατοπέδευσεν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ, τὸ Σινᾶ. Θεοῦ, δηλαδὴ τοῦ Σινᾶ. 6 Μερικοὶ Ἰσραηλῖται ἀνήγγειλαν εἰς τὸν 6 Τότε μερικοί, ποὺ τὸν εἶδαν, τὸ ἀνήγγειλαν εἰς τὸν Μωϋσῆν λέγοντες <ἰδού, ὁ πενθερός σου ὁ Μωϋσῆν καὶ εἶπαν: <Νά, ἔρχεται εἰς συνάντησή σου ὁ Ἰοθὸρ ἔρχεται εἰς ἐπίσκεψίν σου, καὶ μαζῆ μὲ πεθερός σου ὁ Ἰοθόρ, εἶναι δὲ μαζί του καὶ ἡ γυναῖκα σου αὐτὸν εἶναι ἡ σύζυγός σου καὶ τὰ δύο παιδιά καὶ οἱ δύο υἱοί σου>. σου>. 7 Ὁ Μωϋσῆς ἐβγῆκεν ἀμέσως πρὸς συνάντησιν 7 Μόλις τὸ ἄκουσεν ὁ Μωϋσῆς, ἐβγῆκεν ἀμέσως πρὸς τοῦ πενθεροῦ του, καὶ ὅταν τὸν συνήντησε τὸν συνάντησιν τοῦ πεθεροῦ του. Τὸν προσεκύνησε καὶ τὸν προσεκύνησε καὶ τὸν ἐφίλησε καὶ οἱ δύο ἐφίλησε καὶ ἀσπάσθηκαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Κατόπιν ὁ ἠσπάσθησαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Ὁ Μωϋσῆς Μωϋσῆς τοὺς ἔβαλε μέσα εἰς τὴν σκηνήν του. ὠδήγησεν αὐτοὺς εἰς τὴν σκηνήν του. 101/229

102 18,8 Καὶ διηγήσατο Μωυσῆς τῷ γαμβρῷ πάντα, ὅσα ἐποίησε Κύριος τῷ Φαραὼ καὶ πᾶσι τοῖς Αἰγυπτίοις ἕνεκεν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ πάντα τὸν μόχθον τὸν γενόμενον αὐτοῖς ἐν τῇ ὁδῷ καὶ ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς Κύριος ἐκ χειρὸς Φαραὼ καὶ ἐκ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων. 18,9 Ἐξέστη δὲ Ἰοθὸρ ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς, οἷς ἐποίησεν αὐτοῖς Κύριος, ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς ἐκ χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐκ χειρὸς Φαραώ. 18,10 Καὶ εἶπεν Ἰοθόρ εὐλογητὸς Κύριος, ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς ἐκ χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐκ χειρὸς Φαραώ 8 Διηγήθη δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πενθερόν του 8 Διηγήθη δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πεθερόν του ὅλα, ὅσα ὅσα θαυμαστὰ ἔκαμεν ὁ Θεὸς ἐναντίον τοῦ ἔκανεν ὁ Κύριος εἰς βάρος τοῦ Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Φαραὼ καὶ ὅλων τῶν Αἰγυπτίων διὰ τὴν Αἰγυπτίων χάριν τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, καὶ ὅλας τὰς ἀπελευθέρωσιν τῶν Ἰσραηλιτῶν, ὅλας τὰς ταλαιπωρίας, ποὺ ὑπέφεραν καθ ὁδόν, καὶ πῶς τοὺς ταλαιπωρίας, τὰς ὁποίας ὑπέστησαν καθ' ὁδόν, ἐλύτρωσεν ὁ Κύριος ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν καὶ πρὸ παντὸς ὅτι ἔβγαλεν αὐτοὺς ὁ Κύριος Αἰγυπτίων. ἐλευθέρους ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Φαραὼ καὶ τῶν Αἰγυπτίων. 9 Ἐξεπλάγη δὲ πολὺ ὁ Ἰοθὸρ δι' ὅλας τὰς 9 Ὁ δὲ Ἰοθὸρ ἔμεινεν ἔκπληκτος δι ὅλα τὰ καλὰ ποὺ ἔκαμεν εὐεργεσίας, τὰς ὁποίας ἔκαμεν εἰς αὐτοὺς ὁ εἰς αὐτοὺς ὁ Κύριος καὶ διότι τοὺς ἔσωσεν ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Κύριος καὶ ἰδίως διότι τοὺς ἀπηλευθέρωσεν ἀπὸ Αἰγυπτίων καὶ τοῦ Φαραώ. τὰς χεῖρας τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ Φαραώ. 10 Εἶπε δὲ γεμᾶτος θαυμασμὸν ὁ Ἰοθόρ 10 Εἶπε δὲ ὁ Ἰοθορ: <Δοξασμένος να εἶναι ὁ Κύριος! Διότι <δοξασμένος ἂς εἶναι ὁ Κύριος, διότι σᾶς ἐλύτρωσε πλέον τοὺς Ἰσμαηλίτας ἀπὸ τὰ χέρια τῶν ἐγλύτωσεν ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Αἰγυπτίων καὶ Αἰγυπτίων καὶ τὰ χέρια τοῦ Φαραώ. ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Φαραώ. 18,11 νῦν ἔγνων ὅτι μέγας Κύριος 11 Τώρα κατάλαβα καλὰ ὅτι εἶναι μέγας ὁ παρὰ πάντας τοὺς θεούς, ἕνεκεν Κύριος ὑπεράνω ἀπὸ ὅλους τοὺς ψευδεῖς θεούς, τούτου ὅτι ἐπέθεντο αὐτοῖς. διότι παντοδύναμος παρουσιάσθη αὐτός, ὅταν 18,12 Καὶ ἔλαβεν Ἰοθὸρ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας τῷ Θεῷ παρεγένετο δὲ Ἀαρὼν καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι Ἰσραὴλ συμφαγεῖν ἄρτον μετὰ τοῦ γαμβροῦ Μωυσῆ ἐναντίον τοῦ κατεδούλωναν καὶ κατεπίεζον τοὺς Ἰσραηλίτας μὲ περιφρόνησιν καὶ σκληρότητα πρὸς τὸν λαόν Του>. οἱ Αἰγύπτιοι>. 11 Τώρα ἔμαθα καλὰ ὅτι πράγματι ὁ Κύριος, ποὺ λατρεύετε, εἶναι μέγας καὶ ἀνώτερος ἀπὸ ὅλους τοὺς θεούς, διότι ἐφάνη παντοδύναμος τιμωρός, τότε ποὺ οἱ ἐχθροὶ ἐφέροντό 12 Ὁ Ἰοθόρ, ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως, ἐπῆρε 12 Κατόπιν ὁ Ἰοθόρ, ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσεως, ἐπῆρε καὶ καὶ προσέφερεν ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας εἰς προσέφερεν εἰς τὸν Θεὸν ζῶα, ποὺ ἐκάησαν τελείως εἰς τὸν τὸν Θεόν. Ἦλθον δὲ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὅλοι οἱ βωμόν, καθὼς καὶ ἄλλας θυσίας. Ἦλθαν δὲ ὁ Ἀαρών καὶ γεροντότεροι ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ὅλοι οἱ προεστοὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν, διὰ νὰ παρακαθήσουν εἰς συνέφαγον εἰς κοινὸν συμπόσιον μὲ τὸν τὸ συμπόσιον μαζὶ μὲ τὸν πεθερὸν τοῦ Μωϋσέως ἐνώπιον πενθερὸν τοῦ Μωϋσέως ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. τοῦ Θεοῦ. 102/229

103 Θεοῦ. 18,13 Καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν ἐπαύριον συνεκάθισε Μωυσῆς κρίνειν τὸν λαόν παρειστήκει δὲ πᾶς ὁ λαὸς Μωυσῇ ἀπὸ πρωΐθεν ἕως δείλης. 18,14 Καὶ ἰδὼν Ἰοθὸρ πάντα ὅσα ποιεῖ τῷ λαῷ, λέγει τί τοῦτο, ὃ σὺ ποιεῖς τῷ λαῷ; Διατὶ σὺ κάθησαι μόνος, πᾶς δὲ ὁ λαὸς παρέστηκέ σοι ἀπὸ πρωΐθεν ἕως δείλης; 18,15 Καὶ λέγει Μωυσῆς τῷ γαμβρῷ, ὅτι παραγίνεται πρός με ὁ λαὸς ἐκζητῆσαι κρίσιν παρὰ τοῦ Θεοῦ. 18,16 Ὅταν γὰρ γένηται αὐτοῖς ἀντιλογία καὶ ἔλθωσι πρός με, διακρίνω ἕκαστον καὶ συμβιβάζω αὐτοὺς τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον αὐτοῦ. 13 Κατὰ τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἐκάθισεν ὁ 13 Συνέβη δὲ τὴν ἄλλην ἡμέραν τὸ ἑξῆς γεγονός: Ἐκάθισεν Μωϋσῆς νὰ δικάσῃ τὰς διαφορὰς τοῦ λαοῦ, ὁ ὁ Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν λαόν, διὰ νὰ δικάζῃ τὰς ὑποθέσεις ὁποῖος καὶ παρουσιάζετο ἐνώπιόν του, ἀπὸ τὸ των. Παρέστεκαν δὲ ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ἐμπρὸς εἰς τὸν πρωῒ ἕως τὸ βράδυ. Μωϋσῆν ἀπὸ τὸ πρωῒ μέχρι τὸ δειλινόν. 14 Ὅταν εἶδεν ὁ Ἰοθὸρ ὅλα ὅσα ἔκαμνεν ὁ 14 Ὅταν λοιπὸν εἶδεν ὁ Ἰοθὸρ ὅλα, ὅσα ἔκαμνε διὰ τὸν λαὸν Μωϋσῆς εἰς τὸν λαόν, τοῦ εἶπε <τί εἶναι αὐτό, ὁ Μωυσῆς, τοῦ λέγει: <Τὶ εἶναι αὐτό, ποὺ κάνεις εἰς τὸν τὸ ὁποῖον κάμνεις σὺ εἰς τὸν λαόν; Διατὶ λαόν; Διατὶ κάθεσαι καὶ δικάζεις μόνος σου ὅλους καὶ ὅλος κάθεσαι καὶ δικάζεις σὺ αὐτοπροσώπως ὅλας ὁ λαὸς στέκεται ἐμπρός σου ἀπὸ τὸ πρωῒ μέχρι τὸ τὰς ὑποθέσεις, καὶ ὁ λαὸς στέκει ὄρθιος ἀπὸ τὸ δειλινόν;>. πρωῒ ἕως τὸ βραδύ;> 15 Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν πενθερόν του 15 <Διότι ὅλος ὁ λαὸς ἔρχεται εἰς ἐμὲ νὰ ζητήσῃ τὸ δίκαιόν <πράττω αὐτό, διότι εἰς ἐμὲ ἔρχεται ὁ λαὸς νὰ του ὡς ἐκπρόσωπον τοῦ Θεοῦ>, ἀπαντᾷ εἰς τὸν πεθερόν του ζητήσῃ, σὰν ἀπὸ ἀντιπρόσωπον τοῦ Θεοῦ, τὸ ὁ Μωυσῆς. δίκαιόν του. 16 Διότι ὅταν ἔχουν διαφορὰς καὶ φιλονεικίας 16 <Ὅταν δηλαδὴ συμβῇ κάποια διαφορὰ καὶ διαφωνία καὶ ἔλθουν πρὸς ἐμέ, ἐγὼ δικάζω τὸν καθένα μεταξύ των καὶ ἔλθουν εἰς ἑμέ, τότε κρίνω μεταξὺ τοῦ ἑνὸς καὶ συγχρόνως διδάσκω αὐτοὺς τὰς ἐντολάς καὶ τοῦ ἄλλου καὶ εἰς τὴν κάθε περίπτωσιν τοὺς διδάσκω τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον του>. τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον Του>. 18,17 Εἶπε δὲ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ 17 Εἶπεν ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως πρὸς αὐτόν 17 Καὶ ὁ πεθερὸς τοῦ Μωϋσεως τοῦ εἶπε: <Δὲν ἐνεργεῖς πρὸς αὐτόν οὐκ ὀρθῶς σὺ ποιεῖς <Δὲν πράττεις ὀρθῶς εἰς τὴν περίστασιν αὐτήν, σωστὰ εἰς τὴν περίπτωσιν αὐτήν. τὸ ρῆμα τοῦτο 18,18 φθορᾷ καταφθαρήσῃ ἀνυπομονήτῳ καὶ σὺ καὶ πᾶς ὁ λαὸς οὗτος, ὃς ἐστι μετὰ σοῦ βαρύ σοι τὸ ρῆμα τοῦτο, οὐ δυνήσῃ ποιεῖν σὺ μόνος. 18 διότι μὲ τὴν συνεχῆ αὐτὴν ἐργασίαν θὰ 18 Θὰ φθαρῇς ὁπωσδήποτε καὶ θὰ ἀποκάμῃς ἀπὸ τὸ ἀποκάμῃς καὶ θὰ καταβληθῇς καὶ ὅλος αὐτὸς ὁ ἀνυπόφορον φορτίον καὶ σὺ ὁ ἴδιος,ἀλλὰ ταλαιπωρεῖται καὶ λαός, ποὺ εἶναι μαζῆ σου. Εἶναι βαρὺ τὸ ἔργον ὅλος ὁ λαὸς αὐτός, ποὺ εἶναι μαζί σου. Τὸ ἔργον αὐτὸ εἶναι αὐτὸ καὶ δὲν δύνασαι νὰ τὸ ἐκτελῇς μόνος σου. βαρὺ διὰ σέ. Δὲν θὰ ἠμπορέσῃς νὰ τὸ φέρῃς εἰς πέρας μόνος 103/229

104 18,19 Νῦν οὖν ἄκουσόν μου καὶ συμβουλεύσω σοι, καὶ ἔσται ὁ Θεὸς μετὰ σοῦ. Γίνου σὺ τῷ λαῷ τὰ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἀνθίσεις τοὺς λόγους αὐτῶν πρὸς τὸν Θεόν, 18,20 καὶ διαμαρτύρῃ αὐτοῖς τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον αὐτοῦ καὶ σημανεῖς αὐτοῖς τὰς ὁδούς, ἐν αἷς πορεύσονται ἐν αὐτοῖς, καὶ τὰ ἔργα ἃ ποιήσουσι. σου. 19 Τώρα, λοιπόν, θὰ σοῦ δώσω μίαν συμβουλήν 19 Ἄκουσέ με λοιπὸν τώρα. Θὰ σὲ συμβουλεύσω καὶ ὁ Θεὸς ἄκουσέ με καὶ ὁ Θεὸς θὰ εἶναι μαζῆ σου γίνε θὰ εἶναι μαζί σου: Νὰ κρατήσῃς σὺ τὴν θέσιν τοῦ σὺ διὰ τὸν λαὸν αὐτὸν ἀντιπρόσωπος τοῦ Θεοῦ Ἀντιπροσώπου τοῦ Θεοῦ ἐνώπιον τοῦ λαοῦ καὶ νὰ καὶ ἀνάφερε πρὸς τὸν Θεὸν τὰς ὑποθέσεις τοῦ ἀναφέρῃς τὰς ὑποθέσεις των εἰς τὸν Θεόν. λαοῦ του. 20 Σύ, ἐντόνως θὰ καθιστᾷς εἰς αὐτοὺς 20 Θὰ τοὺς γνωστοποιῇς δὲ μὲ ἔντονον τρόπον τὰς ἐντολὰς γνωστὰς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν Νόμον τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν νόμον Του καὶ θὰ χαράσσῃς τὰς του καὶ θὰ δεικνύῃς εἰς αὐτοὺς τὰς ὁδούς, ὅπου κατευθύνσεις, μέσα εἰς τὰς ὁποίας πρέπει νὰ πορεύωνται πρέπει νὰ πορεύωνται, καὶ τὰ ἔργα τὰ ὁποῖα αὐτοὶ καὶ θὰ ὑποδεικνύῃς τὰ ἔργα, ποὺ πρέπει νὰ κάμνουν. πρέπει νὰ πράττουν. 18,21 Καὶ σὺ σεαυτῷ σκέψαι ὀπὸ 21 Σκέψου ὅμως καὶ ἔκλεξε μὲ πολλὴν 21 Σκέψου δὲ καὶ διάλεξε σὰν βοηθούς σου ἀπὸ ὅλον τὸν παντὸς τοῦ λαοῦ ἄνδρας προσοχήν, ὡς βοηθούς σου, ἄνδρας ἀπὸ ὅλον λαὸν ἄνδρας ἱκανούς, μὲ φόβον καὶ εὐλάβειαν πρὸς τὸν δυνατούς, θεοσεβεῖς, ἄνδρας τὸν λαόν σου, ἱκανοὺς καὶ θεοσεβεῖς, ἄνδρας Θεόν, ἄνδρας δικαίους καὶ ἐναρέτους, ποὺ μισοῦν τὴν δικαίους, μισοῦντας δικαίους, ταπεινοὺς καὶ ἀποστρεφομένους τὴν ὑπερηφάνειαν, καὶ νὰ τοὺς ἐγκαταστήσῃς ἐπὶ τοῦ λαοῦ ὑπερηφανίαν, καὶ καταστήσεις ὑπερηφάνειαν, τοὺς ὁποίους θὰ διορίσῃς εἰς τὸν ἄλλους μὲν ἀρχηγοὺς χιλίων προσώπων, ἄλλους ἑκατόν, ἐπ' αὐτὸν χιλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους καὶ λαόν σου ἀρχηγοὺς καὶ δικαστάς, ἄλλους μὲν ἄλλους πενήντα καὶ ἄλλους δέκα προσώπων. πεντηκοντάρχους καὶ ἐπὶ χιλίων ἀνθρώπων, ἄλλους ἐπὶ ἑκατόν, δεκαδάρχους, ἄλλους εἰς πεντήκοντα καὶ ἄλλους ἐπὶ δέκα. 18,22 καὶ κρινοῦσι τὸν λαὸν πᾶσαν ὥραν τὸ δὲ ρῆμα τὸ ὑπέρογκον ἀνοίσουσιν ἐπὶ σέ, τὰ δὲ βραχέα τῶν κριμάτων κρινοῦσιν αὐτοὶ καὶ κουφιοῦσι ἀπὸ σοῦ καὶ συναντιλήψονταί σοι. 22 Αὐτοὶ θὰ δικάζουν τὸν λαὸν πάντοτε. Τὰς 22 Αὐτοὶ λοιπὸν θὰ λύουν τὰς διαφορὰς τοῦ λαοῦ διαρκῶς. σπουδαίας ὅμως ὑποθέσεις θὰ τὰς ἀναφέρουν Τὰς μὲν πολὺ σοβαρὰς ὑποθέσεις θὰ τὰς ἀναφέρουν εἰς σέ, εἰς σέ, ἐνῶ τὰ ἐλαφρότερα πλημμελήματα θὰ ἐνῷ τὰ μικρὰ θέματα θὰ τὰ διευθετοῦν οἱ ἴδιοι. Ἔτσι θὰ σὲ τὰ δικάζουν αὐτοί. Ἔτσι δὲ θὰ σὲ ξεκουράσουν ἁπαλλάξουν ἀπὸ ἕνα βάρος καὶ θὰ σὲ βοηθοῦν. καὶ θὰ σὲ βοηθήσουν. 18,23 Ἐὰν τὸ ρῆμα τοῦτο ποιήσῃς, 23 Ἐὰν ἐφαρμήσῃς αὐτὸ τὸ σύστημα, θὰ σὲ 23 Ἐὰν ἐφαρμόσῃς τὸν τρόπον αὐτόν, θὰ σὲ ἐνδυναμώσῃ ὁ κατισχύσει σε ὁ Θεός, καὶ δυνήσῃ ἐνισχύσῃ ὁ Θεὸς καὶ θὰ ἡμπορέσῃς νὰ ἀνθέξης, Θεὸς καὶ θὰ ἠμπορέσῃς νὰ ἀντέξῃς, ἀλλὰ καὶ ὅλος ὁ λαὸς παραστῆναι, καὶ πᾶς ὁ λαὸς οὗτος 104/229

105 εἰς τὸν ἑαυτοῦ τόπον μετ' εἰρήνης ἥξει. καὶ ὅλος αὐτὸς ὁ λαὸς θὰ ἐπιστρέψῃ μὲ εἰρήνην θὰ ἐπιστρέφῃ εἰς τὰς σκηνάς του εἰρηνικὸς μὲ εἰς τὰς σκηνάς του>. 18,24 Ἤκουσε δὲ Μωυσῆς τῆς 24 Ὁ Μωϋσῆς ἐδέχθη τὴν συμβουλὴν τοῦ φωνῆς τοῦ γαμβροῦ καὶ ἐποίησεν πενθεροῦ του καὶ ἔθεσεν εἰς ἐφαρμογὴν ὅσα ὅσα εἶπεν αὐτῷ. ἐκεῖνος τοῦ εἶπε. 18,25 Καὶ ἐπέλεξε Μωυσῆς ἄνδρας δυνατοὺς ἀπὸ παντὸς Ἰσραὴλ καὶ ἐποίησεν αὐτοὺς ἐπ' αὐτῶν χιλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους καὶ πεντηκοντάρχους καὶ δεκαδάρχους. 18,26 Καὶ ἐκρίνοσαν τὸν λαὸν πᾶσαν ὥραν πᾶν δὲ ρῆμα ὑπέρογκον ἀναφέροσαν ἐπὶ Μωυσῆν, πᾶν δὲ ρῆμα ἐλαφρὸν ἐκρίνοσαν αὐτοί. τακτοποιημένας τὰς διαφοράς του. 24 Πράγματι δὲ ὁ Μωϋσῆς ἐπρόσεξεν αὐτό, ποὺ τὸν συνεβούλευσεν ὁ πεθερός του καὶ ἔκανεν αὐτά, ποὺ τοῦ εἶπε. 25 Ἐξέλεξεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ ὅλους τοὺς 25 Καὶ ἐδιάλεξεν ὁ Μωϋσῆς ἱκανοὺς ἄνδρας μέσα ἀπὸ Ἰσραηλίτας ἄνδρας ἱκανοὺς καὶ τοὺς διώρισεν ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ τοὺς ὥρισεν ἀρχηγούς των εἰς ἐπὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν ὡς χιλιάρχους, χίλια καὶ ἑκατὸν καὶ πενήντα καὶ δέκα πρόσωπα. ἑκατοντάρχους, πεντηκοντάρχους καὶ δεκαδάρχους. 26 Αὐτοὶ ἐδίκαζαν τὰς ὑποθέσεις τοῦ λαοῦ 26 Καὶ ἐδίκαζαν αὐτοὶ κάθε ὥραν τὰς ὑποθέσεις τοῦ λαοῦ. πάντοτε. Τὰς μὲν σοβαρὰς ὑποθέσεις ἀνέφερον Κάθε δὲ σοβαρὰν ὑπόθεσιν τὴν παρέπεμπαν εἰς τὸν εἰς τὸν Μωϋσῆν, τὰς δὲ ἐλαφρὰς ἐδίκαζαν Μωϋσῆν, ἐνῷ ὅλα τὰ μικρὰ θέματα τὰ ἐδίκαζαν οἱ ἴδιοι. ἐκεῖνοι. 18,27 Ἐξαπέστειλε δὲ Μωυσῆς τὸν 27 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ κατευώδωσεν ὁ Μωϋσῆς 27 Κατόπιν ὁ Μωϋσῆς κατευώδωσε τὸν πεθερόν του καὶ ἑαυτοῦ γαμβρόν, καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὸν πενθερόν του, ὁ ὁποῖος καὶ ἐπανῆλθεν εἰς ἐκεῖνος ἐπέστρεψεν εἰς τὸν τόπον του. τὴν γῆν αὐτοῦ. τὴν χώραν του. ΕΞΟΔΟΣ - 19ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 19,1 Τοῦ δὲ μηνὸς τοῦ τρίτου τῆς ἐξόδου τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου τῇ ἡμέρᾳ τούτῃ ἤλθοσαν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ. Κατὰ τὸν τρίτον μῆνα τῆς ἐξόδου τῶν Όταν δὲ ἔφθασεν ὁ τρίτος μῆνας ἀπὸ τότε ποὺ ἔφυγαν Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἦλθαν οἱ ἐλεύθεροι οἱ Ἰσραηλῖται ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ἦλθαν Ἰσραηλῖται αὐθημερὸν ἀπὸ τὴν Ραφιδεὶν εἰς κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ. τὴν ἔρημον Σινᾶ. 19,2 Καὶ ἀπῇραν ἐκ Ραφιδεὶν καὶ 2 Ἐξεκίνησαν ἀπὸ τὴν Ραφιδείν, ἦλθον εἰς τὴν 2 Ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὴν Ραφιδεὶν καὶ ἔφθασαν εἰς τὴν ἔρημον 105/229

106 ἤλθοσαν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινά, ἔρημον τοῦ ὄρους Σινὰ καὶ κατεσκήνωσαν τοῦ Σινᾶ καὶ ἐκεῖ, ἀπέναντι ἀκριβῶς ἀπὸ τὸ ὄρος Σινᾶ, καὶ παρενέβαλεν ἐκεῖ Ισραὴλ ἀπέναντι ἀπὸ τὸ ὄρος. ἐστρατοπέδευσαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται. κατέναντι τοῦ ὅρους. 19,3 Καὶ Μωυσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ καὶ ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ Θεὸς ἐκ τοῦ ὄρους λέγων τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ Ἰακὼβ καὶ ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ 19,4 αὐτοὶ ἑωράκατε ὅσα πεποίηκα τοῖς Αἰγυπτίοις, καὶ ἀνέλαβον ὑμᾶς ὡσεὶ ἐπὶ πτερύγων ἀετῶν καὶ προσηγαγόμην ὑμᾶς πρὸς ἐμαυτόν 19,5 καὶ νῦν ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ φυλάξητε τὴν διαθήκην μου, ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν ἐμὴ γὰρ ἐστι πᾶσα ἡ γῆ 3 Ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ. 3 Καὶ ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ. Τὸν ἐκάλεσεν ὁ Ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ Θεὸς ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ τοῦ Θεὸς ἀπὸ τὸ βουνὸ καὶ τοῦ εἶπεν: <Αὐτὰ θὰ εἰπῇς εἰς τοὺς εἶπεν <αὐτὰ θὰ εἴπῃς εἰς τοὺς ἀπογόνους τοῦ ἀπογόνους τοῦ Ἰακὼβ αὐτὰ θὰ ἀνακοινώσῃς εἰς τοὺς Ἰακώβ, αὐτὰ θὰ ἀναγγείλῃς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: ἀπογόνους τοῦ Ἰσραήλ. 4 Σεῖς οἱ ἴδιοι μὲ τὰ ἴδια σᾶς τὰ μάτια εἴδατε 4 Εἴδατε μὲ τὰ ἴδια σας τὰ μάτια ὅσα ἔκανα εἰς βάρος τῶν πόσα ἐγὼ ἔκαμα εἰς τιμωρίαν τῶν Αἰγυπτίων, Αἰγυπτίων καὶ πῶς σᾶς ἐσήκωσα, σὰν νὰ σᾶς ἔβαλα ἐπάνω πῶς δὲ ἐπῆρα σᾶς ὡσὰν εἰς πτέρυγας ἀετῶν εἰς πτερὰ ἀετῶν, καὶ σᾶς προσείλκυσα κοντά μου. καὶ σᾶς ἔκαμα ἰδικούς μου, λαὸν ἰδικόν μου. 5 Καὶ τώρα ἐὰν προσεκτικὰ ἀκούσετε τὴν 5 Τώρα λοιπόν, ἐὰν δεχθῆτε ὁλοψύχως νὰ ὑπακούσετε εἰς τὸν ἐντολήν μου καὶ φυλάξετε τὴν διαθήκην μου, λόγον μου καὶ τηρήσετε τὴν συμφωνίαν μου, θὰ εἶσθε δι ἐμὲ θὰ εἶσθε εἰς ἐμὲ λαὸς ἐκλεκτὸς μεταξὺ ὅλων λαὸς ἰδιαιτέρως ἀγαπητὸς μεταξὺ ὅλων τῶν ἐθνῶν, σὰν τῶν ἄλλων ἐθνῶν, τὰ ὁποῖα, εἴτε τὸ θέλουν εἴτε περιουσία μου. Ὅλη ἡ γῆ ἄλλωστε ἀνήκει εἰς ἐμὲ καὶ ἐγὼ τὴν ὄχι, εἶναι καὶ αὐτὰ ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν μου, διότι ὁρίζω, ἰδική μου εἶναι ὅλη ἡ γῆ. 19,6 ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι βασίλειον 6 Σεῖς ὅμως θὰ εἶσθε ἰδικόν μου ἰδιαίτερον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον ταῦτα βασίλειον ἱερέων καὶ ἔθνος ἅγιον. Αὐτὰ τὰ τὰ ρήματα ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ. λόγια θὰ πῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας>. 19,7 Ἦλθε δὲ Μωυσῆς καὶ ἐκάλεσε τοὺς πρεσβυτέρους τοῦ λαοῦ καὶ παρέθηκεν αὐτοῖς πάντας τοὺς λόγους τούτους, οὓς συνέταξεν αὐτῷ ὁ Θεός. 6 Καὶ θὰ εἶσθε σεῖς βασίλειον ἀπὸ ἱερεῖς, πολὺ κοντά μου δηλαδὴ ἐν συγκρίσει πρὸς τὰ ἄλλα ἔθνη. Θὰ εἶσθε ἔθνος ξεχωριστόν, ἀφιερωμένον εἰς ἐμέ. Αὐτὰ τὰ λόγια θὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας>. 7 Ἦλθεν ὁ Μωϋσῆς, ἐκάλεσε τοὺς 7 Κατόπιν αὐτοῦ ὁ Μωϋσῆς ἦλθεν εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ γεροντοτέρους τοῦ λαοῦ καὶ ἔθεσεν ἐνώπιον ἐκάλεσεν ἀμέσως τοὺς προεστοὺς τοῦ λαοῦ καὶ τοὺς αὐτῶν ὅλους αὐτοὺς τοὺς λόγους, ποὺ εἶχε ἀνεκοίνωσεν ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια, ποὺ παρήγγειλεν εἰς αὐτὸν παραγγείλει εἰς αὐτὸν ὁ Θεός. ὁ Θεός. 106/229

107 19,8 Ἀπεκρίθη δὲ πᾶς ὁ λαὸς ὁμοθυμαδὸν καὶ εἶπαν πάντα, ὅσα εἶπεν ὁ Θεός, ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα, ἀνήνεγκε δὲ Μωυσῆς τοὺς λόγους τούτους πρὸς τὸν Θεόν. 19,9 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἐγὼ παραγίνομαι πρὸς σὲ ἐν στύλῳ νεφέλης, ἵνα ἀκούσῃ ὁ λαὸς λαλοῦντός μου πρὸς σὲ καὶ σοὶ πιστεύσωσιν εἰς τὸν αἰῶνα. Ἀνήγγειλε δὲ Μωυσῆς τὰ ρήματα τοῦ λαοῦ πρὸς Κύριον. 19,10 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν καταβὰς διαμάρτυραι τῷ λαῷ καὶ ἄγνισον αὐτοὺς σήμερον καὶ αὔριον, καὶ πλυνάτωσαν τὰ ἱμάτια 19,11 καὶ ἔστωσαν ἕτοιμοι εἰς τὴν ἡμέραν τὴν τρίτην τῇ γὰρ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ καταβήσεται Κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐναντίον παντὸς τοῦ λαοῦ. 19,12 Καὶ ἀφοριεῖς τὸν λαὸν κύκλῳ λέγων προσέχετε ἑαυτοῖς τοῦ ἀναβῆναι εἰς τὸ ὄρος καὶ θίγειν τι αὐτοῦ πᾶς ὁ ἁψάμενος τοῦ ὄρους θανάτῳ τελευτήσει. 8 Ὅλος ὁ λαὸς μὲ μίαν ψυχὴν καὶ φωνὴν 8 Μόλις τὰ ἤκουσαν οἰ Ἰσραηλῖται, ἀπήντησαν μὲ μίαν ἀπεκρίθη <ὅλα ὅσα διέταξεν ὁ Θεὸς θὰ ψυχὴν καὶ εἶπαν: <Ὅλα, ὅσα εἶπεν ὁ Θεός, θὰ τὰ ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν>. ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ κάνωμεν ὑπακοήν>. Τότε ὁ Μωϋσῆς Ἀνέφερεν ὁ Μωϋσῆς τὴν ἀπάντησιν αὐτὴν τῶν ἀνέβη εἰς τὸ βουνὸ καὶ ἀνέφερεν εἰς τὸν Θεὸν τὰ λόγια αὐτὰ Ἰσραηλιτῶν εἰς τὸν Θεόν. τῶν Ἰσραηλιτῶν. 9 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ἰδοὺ ἐγὼ 9 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Νά, ἐγὼ θὰ θὰ ἔλθω πρὸς σὲ διὰ στύλου νεφέλης, διὰ νὰ μὲ παρουσιασθῶ καὶ θὰ ἔλθω πρὸς σὲ μὲ μίαν στήλην νεφέλης, ἀκούσῃ ὁ λαός, ὅταν λαλῶ πρὸς σὲ καὶ διὰ νὰ ἀκούσῃ ὁ λαὸς ὅταν σοῦ ὁμιλῶ καὶ νὰ ἔχεις εἰς τὸ ἑξῆς ἀποκτήσῃ ἔτσι ἰσόβιον ἀκλόνητον ἐμπιστοσύνην παντοτινὴν εἰς σέ>. Ὁ Μωϋσῆς ἀνέφερεν εἰς ἐμπιστοσύνην πρὸς σέ>. Ὁ Μωϋσῆς ἀνήγγειλε τὸν Κύριον ὅσὰ εἶπεν ὁ λαός. τὴν ἀπάντησιν τοῦ λαοῦ πρὸς τὸν Κύριον. 10 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <κατέβα, 10 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωυσήν: <Πήγαινε κάτω καὶ ἐντόνως μίλησε πρὸς τὸν λαὸν νὰ καθαρισθοῦν μίλησε εἰς τὸν λαόν μὲ ἔντονον τρόπον καὶ παρακίνησέ τους σωματικῶς καὶ ψυχικῶς σήμερον καὶ αὔριον, νὰ καθαρισθοῦν ὅλοι των σήμερον καὶ αὔριον καὶ νὰ νὰ πλύνουν τὰ ἱμάτιά των, πλύνουν τὰ ροῦχα των. 11 καὶ νὰ εἶναι ἕτοιμοι τὴν τρίτην ἡμέραν. Διότι 11 Νὰ εἶναι δὲ ἕτοιμοι κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν. Διότι κατὰ κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν θὰ καταβῇ ὁ Κύριος εἰς τὴν τρίτην ἀπὸ σήμερον ἡμέραν θὰ κατεβῇ ὁ Κύριος εἰς τὸ τὸ ὄρος Σινὰ ἐνώπιον ὅλου τοῦ λαοῦ. ὅρος τὸ Σινᾶ ἐμπρὸς εἰς ὅλον τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν. 12 Θὰ περιορίσῃς καὶ θὰ τοποθετήσῃς τὸν λαὸν 12 Θὰ βάλῃς δὲ ἕνα σύνορον διὰ τὸν λαὸν γύρω ἀπὸ τὸ βουνὸ εἰς μικρὰν ἀπόστασιν κύκλῳ ἀπὸ τὸ ὄρος Σινὰ καὶ θὰ τοὺς εἰπῇς: <Προσέχετε τὸν ἑαυτόν σας καὶ καὶ θὰ τοὺς εἴπῃς Προσέχετε πολύ, μήπως συγκρατηθῆτε, ὥστε νὰ μὴ ἀνέβητε εἰς τὸ βουνὸ καὶ νὰ μὴ τυχὸν καὶ ἀναβῇ κανεὶς εἰς τὸ ὄρος καὶ ἐγγίσῃ ἐγγίσετε κάτι ἀπὸ αὐτό. Ὁποιοσδήποτε ἐγγίσῃ τὸ βουνὸ θὰ κάτι ἀπὸ αὐτό. Ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἐγγίσῃ τὰ ὄρος, θανατωθῇ ἀμέσως. θὰ θανατωθῇ ἀμέσως. 19,13 Οὐχ ὄψεται αὐτοῦ χείρ ἐν 13 Καμμία χεὶρ δὲν θὰ ἐγγίσῃ αὐτό. Ὅποιος τὸ 13 Κανένα χέρι δὲν πρέπει νὰ ἐγγίσῃ τὸ βουνὸ διότι 107/229

108 γὰρ λίθοις λιθοβοληθήσεται ἢ βολίδι κατατοξευθήσεται ἐάν τε κτῆνος ἐάν τε ἄνθρωπος, οὐ ζήσεται. Οταν αἱ φωναὶ καὶ αἱ σάλπιγγες καὶ ἡ νεφέλη ἀπέλθῃ ἀπὸ τοῦ ὄρους, ἐκεῖνοι ἀναβήσονται ἐπὶ τὸ ὄρος. ἐγγίσῃ, θὰ λιθοβοληθῇ ἢ θὰ τοξευθῇ μὲ βέλος διαφορετικὰ θὰ λιθοβοληθῇ ἀμέσως ἢ θὰ τοξευθῇ μὲ βέλος καὶ θὰ φονευθῇ. Εἴτε ζῶον εἶναι αὐτό, εἴτε καὶ θὰ θανατωθῇ. Εἴτε εἶναι ζῶον εἴτε εἶναι ἄνθρωπος, δὲν ἄνθρωπος, δὲν θὰ ζήσῃ. Ὅταν αἱ βρονταὶ καὶ οἱ πρόκειται νὰ ζήσῃ. Ὅταν παύσουν αἱ βρονταὶ καὶ αἱ ἦχοι τῶν σαλπίγγων παύσουν νὰ ἀκούωνται σάλπιγγες καὶ φύγῃ τὸ σύννεφον, τότε ἠμποροῦν ἐκεῖνοι νὰ εἰς τὸ ὄρος καὶ ἡ νεφέλη ἀπέλθῃ, τότε οἱ ἀνεβοῦν εἰς τὸ βουνό> Ἰσραηλῖται θὰ ἀναβοῦν εἰς αὐτό>. 19,14 Κατέβη δὲ Μωυσῆς ἐκ τοῦ 14 Κατέβη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸ ὄρος, ἦλθε πρὸς ὄρους πρὸς τὸν λαὸν καὶ ἡγίασεν τὸν λαὸν καὶ τοὺς ἀνήγγειλεν ὅσα τοῦ εἶπεν ὁ αὐτούς, καὶ ἔπλυναν τὰ ἱμάτια. Θεός. Ἐκεῖνοι ἐκαθαρίσθησαν, ἔπλυναν τὰ ἱμάτιά των καὶ ἡτοιμάσθησαν. 14 Κατέβη δὲ ὁ Μωυσῆς ἀπὸ τὸ βουνὸ πρὸς τὸν λαὸν τῶν Ἑβραίων καὶ τοὺς παρεκίνησε νὰ καθαρισθοῦν καὶ νὰ εἶναι ἔτοιμοι. Ὅλοι τότε ἔπλυναν τὰ ροῦχα των. 19,15 Καὶ εἶπε τῷ λαῷ γίνεσθε 15 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν <νὰ 15 Εἶπεν ἐπίσης ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν: <Νὰ εἶσθε ἕτοιμοι ἕτοιμοι τρεῖς ἡμέρας, μὴ εἶσθε ἕτοιμοι ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας καὶ μὴ ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας νὰ μὴ ἔλθετε εἰς σχέσιν μὲ γυναῖκα>. προσέλθητε γυναικί. πλησιάσετε γυναῖκα>. 19,16 Ἐγένετο δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ γενηθέντος πρὸς ὄρθρον καὶ ἐγίνοντο φωναὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ νεφέλη γνοφώδης ἐπ' ὄρους Σινά, φωνὴ τῆς σάλπιγγος ἤχει μέγα καὶ ἐπτοήθη πᾶς ὁ λαὸς ὁ ἐν τῇ παρεμβολῇ. 19,17 Καὶ ἐξήγαγε Μωυσῆς τὸν λαὸν εἰς συνάντησαν τοῦ Θεοῦ ἐκ τῆς παρεμβολῆς, καὶ παρέστησαν ὑπὸ τὸ ὄρος. 16 Ἐνωρὶς τὸ πρωῒ κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν 16 Κατὰ τὴν τρίτην λοιπὸν ἡμέραν, μόλις ἐξημέρωσεν, ἔγιναν βρονταὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ νεφέλη ἄρχισαν νὰ ἀντηχοῦν βρονταὶ καὶ νὰ λάμπουν ἀστραπαὶ καὶ σκοτεινὴ ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος Σινά, ὁ ἦχος τῆς ἕνα σύννεφον σκοτεινὸν ἦλθεν ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος Σινᾶ καὶ ὁ σάλπιγγος ἀντηχοῦσε πολὺ δυνατά. Ὅλος ὁ ἦχος ἀπὸ σάλπιγγα ἀντηχοῦσε μὲ δύναμιν πολλήν. Ἐξ αἰτίας λαός, ποὺ εὑρίσκετο ἀκόμη εἰς τὴν αὐτῶν ὅλος ὁ λαός, ποὺ ἦτο εἰς τὸ στρατόπεδον, ἐκυριεύθη κατασκήνωσίν του, ἐφοβήθη καὶ ἐτρόμαξε. ἀπὸ τρόμον. 17 Ἔδωσεν ἐντολὴν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν 17 Ἔβγαλε τότε ὁ Μωϋσῆς τὸν λαὸν ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, διὰ ἰσραηλιτικὸν λαὸν νὰ ἐξέλθῃ ἀπὸ τὴν νὰ συναντήσουν τὸν Θεόν, καὶ ἐστάθησαν οἱ Ἰσραηλῖται κατασκήνωσίν του πρὸς συνάντησιν τοῦ Θεοῦ. κάτω, εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ βουνοῦ. Ἐξῆλθον πράγματι καὶ ἐσταμάτησαν ὄρθιοι εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους. 19,18 Τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐκαπνίζετο 18 Τὸ ὄρος Σινὰ ἐκάπνιζεν ὅλο, διότι ὡσὰν πῦρ 18 Ὅλον τὸ ὄρος Σινᾶ ἦτο γεμᾶτον καπνούς, διότι εἶχε ὅλον διὰ τὸ καταβεβηκέναι ἐπ' εἶχε καταβῆ ἐπάνω εἰς αὐτὸ ὁ Θεός. Ἀνέβαινεν κατεβῆ ἐπάνω εἰς αὐτὸ ὁ Θεὸς σὰν φωτιά. Ἀνέβαινε δὲ ὁ αὐτὸ τὸν Θεὸν ἐν πυρί, καὶ ὁ καπνὸς πυκνὸς ὅπως ὁ καπνὸς τῆς καπνὸς σὰν καπνὸς ἀπὸ καμίνι. Καὶ ὅλος ὁ λαὸς ἐκυριεύθη 108/229

109 ἀνέβαινεν ὁ καπνὸς ὡσεὶ καπνὸς ἀσβεστοκαμίνου. Ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἀπὸ φόβον καὶ ἔκπληξιν. καμίνου, καὶ ἐξέστη πᾶς ὁ λαὸς ἐκυριεύθη ἀπὸ κατάπληξιν καὶ δέος πολύ. σφόδρα 19,19 ἐγίνοντο δὲ αἱ φωναὶ τῆς 19 Οἱ ἦχοι τῶν σαλπίγγων ἐγίνοντο ὁλονὲν καὶ 19 Σὺν τῷ χρόνῳ οἱ ἦχοι τῆς σάλπιγγος ἐγίνοντο ὁλοὲν καὶ σάλπιγγας προβαίνουσαι δυνατώτεροι. Κατὰ τὴν ὥραν αὐτὴν ὁ Μωϋσῆς δυνατώτεροι. Μέσα εἰς αὐτὴν τὴν ἐκπληκτικὴν ἰσχυρότεροι σφόδρα Μωυσῆς ἠρώτα τὸν Θεὸν καὶ ὁ Θεὸς ἀπεκρίνετο πρὸς μεγαλοπρέπειαν ὁ Μωυσῆς ὠμιλοῦσεν, ὁ δὲ Θεὸς τοῦ ἐλάλει, ὁ δὲ Θεὸς ἀπεκρίνατο αὐτόν μὲ φωνήν. ἀπεκρίνετο μὲ φωνήν. αὐτῷ φωνῇ 19,20 κατέβη δὲ Κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινὰ ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους καὶ ἐκάλεσε Κύριος Μωυσῆν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους, καὶ ἀνέβη Μωυσῆς. 19,21 Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς Μωυσῆν λέγων καταβὰς διαμάρτυραι τῷ λαῷ, μή ποτε ἐγγίσωσι πρὸς τὸν Θεὸν κατανοῆσαι καὶ πέσωσιν ἐξ αὐτῶν πλῆθος 19,22 καὶ οἱ ἱερεῖς οἱ ἐγγίζοντες Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἁγιασθήτωσαν, μή ποτε ἀπαλλάξῃ ἀπ' αὐτῶν Κύριος. 19,23 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν Θεόν οὐ δυνήσεται ὁ λαὸς προσαναβῆναι πρὸς τὸ ὄρος τὸ Σινά σὺ γὰρ διαμεμαρτύρησαι ἡμῖν λέγων ἀφόρισαι τὸ ὄρος καὶ ἁγίασαι αὐτό. 20 Ὁ Κύριος κατέβη εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους 20 Κατέβη δὲ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος τὸ Σινᾶ, εἰς Σινά. Ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν εἰς τὴν κορυφὴν τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ. Καὶ ἐκάλεσεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν τοῦ ὄρους καὶ ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη. νὰ ἀνεβῇ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ καὶ ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη ἀμέσως. 21 Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Θεός <κατέβα καὶ 21 Εἶπε δὲ ὁ Θεὸς τὰ ἑξῆς λόγια εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Πήγαινε ἐντόνως εἰπὲ εἰς τὸν λαὸν νὰ μὴ πλησιάσουν, κάτω καὶ μίλησε μὲ τρόπον ἔντονον εἰς τὸν λαόν, ὥστε νὰ μὴ διὰ νὰ ἴδουν τὸν Θεόν, καὶ ὅτι ἂν παρακούσουν, πλησιάσουν περισσότερον πρὸς τὸν Θεόν, διὰ νὰ ἰδοῦν τί θὰ φονευθοῦν πολλοὶ ἀπὸ αὐτούς. συμβαίνει καὶ ἐξ αἰτίας αὐτοῦ πέσουν πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς νεκροί. 22 Καὶ οἱ ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι πλησιάζουν τὸν Θεὸν 22 Ἀκόμη καὶ οἱ ἱερεῖς, ποὺ πλησιάζουν καὶ ὑπηρετοῦν τὸν καὶ ὑπηρετοῦν αὐτόν, ἂς καθαρισθοῦν ψυχικῶς Θεόν, πρέπει νὰ ἑξαγνισθοῦν καὶ νὰ καθαρισθοῦν, διὰ νὰ μὴ καὶ σωματικῶς διὰ νὰ μὴ ἀφαιρέσῃ καὶ ἀπὸ θανατώσῃ κανένα ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Κύριος>. αὐτοὺς τὴν ζωὴν ἂν τὸν παρακούσουν>. 23 Ὁ Μωϋσῆς εἶπε πρὸς τὸν Θεόν <ὁ λαὸς 23 Ἀπεκρίθη δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Θεόν: <Ὁ λαὸς δὲν θὰ ὑπακούων εἰς τὴν ἐντολήν σου, δὲν θὰ ἀναβῇ τολμήσει νὰ ἀνέβη ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος, τὸ Σινᾶ, διότι Σὺ ὁ εἰς τὸ ὄρος Σινά διότι σὺ ρητῶς μᾶς ἔχεις ἴδιος μᾶς τὸ ἔχεις ἀπαγορεύσει αὐστηρῶς μὲ τὰ λόγια Σου: διατάξει, χώρισε τὸν λαὸν ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ <Ξεχώρισε τὸ βουνὸ καὶ βάλε ὅρια γύρω ἀπὸ αὐτὸ καὶ κήρυξε αὐτὸ ἅγιον καὶ ἄβατον>. ἀνακήρυξέ το ἅγιον καὶ ἱερόν>. 19,24 Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος βάδιζε, 24 Εἶπεν εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος <πήγαινε, κατέβα 24 Εἶπε δὲ εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος: <Προχώρει! Πήγαινε κάτω καὶ 109/229

110 κατάβηθι καὶ ἀνάβηθι σὺ καὶ Ἀαρὼν μετὰ σοῦ οἱ δὲ ἱερεῖς καὶ ὁ λαὸς μὴ βιαζέσθωσαν ἀναβῆναι πρὸς τὸν Θεόν, μή ποτε ἀπολέσῃ ἀπ' αὐτῶν Κύριος. 19,25 Κατέβη δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν λαὸν καὶ εἶπεν αὐτοῖς. ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ ἀνέβα πάλιν ἔχων μαζῆ σου νὰ ἀνεβῇς πάλιν, ἀφοῦ πάρῃς μαζί σου καὶ τὸν Ἀαρών. Οἱ καὶ τὸν Ἀαρών. Οἱ δὲ ἱερεῖς καὶ ὁ λαὸς ἂς μὴ ἱερεῖς ὅμως καὶ ὁ λαὸς νὰ μὴ σπεύσουν νὰ ξεπεράσουν τὸ βιασθοῦν νὰ ἀνεβοῦν πρὸς τὸν Θεόν, διὰ νὰ μὴ σύνορον, διὰ νὰ ἀνεβοῦν πρὸς τὴν κορυφήν, πρὸς τὸν Θεόν, τοὺς ἐξολοθρεύσῃ ὁ Κύριος>. διὰ νὰ μὴ ἐξολοθρεύσῃ κανένα ἀπὸ αὐτοὺς ὁ Κύριος>. 25 Ὁ Μωϋσῆς κατέβη, ἦλθε πρὸς τὸν λαὸν καὶ 25 Κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς κατέβη πρὸς τὸν λαὸν καὶ διεβίβασεν εἰς αὐτοὺς τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ. ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅσα τοῦ εἶπεν ὁ Θεός. ΕΞΟΔΟΣ - 20ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 20,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πάντας τοὺς λόγους τούτους λέγων Καὶ ἐλάλησε τότε ὁ Κύριος ὅλους τοὺς λόγους Καὶ ὡμίλησεν ὁ Θεὸς καὶ εἶπεν ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια: τούτους λέγων 20,2 ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, 2 Ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου, ὁ ὁποῖος σε ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς ἔβγαλα ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἀπὸ τὴν χώραν Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. ἐκείνην τῆς δουλείας. 20,3 Οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ. 20,4 Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς 2 <Ἐγὼ εἶμαι, λαέ μου, ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου, ὁ Ὁποῖος σὲ ἔβγαλα ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ σὲ ἐλύτρωσα ἀπὸ τὸν τόπον τῆς σκληρᾶς δουλείας. 3 Δὲν θὰ ὑπάρχουν διὰ σὲ ἄλλοι θεοὶ πλὴν 3 Ἐκτὸς ἀπὸ ἐμὲ δὲν πρέπει νὰ ἔχῃς ἄλλους θεούς, διὰ νὰ ἐμοῦ. τοὺς λατρεύῃς ὅπως οἱ ἄλλοι λαοί. 4 Δὲν θὰ κατασκευάσῃς ποτὲ διὰ τὸν ἑαυτόν 4 Δὲν πρέπει νὰ κατασκευάσῃς κάποιο εἴδωλον, ποὺ νὰ τὸ σου εἴδωλον οὔτε εἰκόνα ἀπὸ ὅσα ὑπάρχουν εἰς ἔχῃς καὶ νὰ τὸ λατρεύῃς σὰν θέον, οὔτε κάτι ποὺ νὰ τὸν οὐρανὸν ἄνω, ὅσα εἰς τὴν γῆν κάτω καὶ ὅσα εἰκονίζῃ αὐτὰ ποὺ ὑπάρχουν ἐπάνω εἰς τὸν οὐρανόν, ἄστρα εἰς τὰ ὕδατα κάτω ἀπὸ τὴν γῆν. δηλαδὴ καὶ πουλιά, ἢ αὐτὰ ποὺ ὑπάρχουν κάτω εἰς τὴν γῆν, ἀνθρώπους δηλαδὴ καὶ ζῶα, ἢ ὅσα ὑπάρχουν κάτω ἀπὸ τὴν γῆν μέσα εἰς τὴν θάλασσαν, δηλαδὴ ψάρια καὶ κροκοδείλους, ὅπως κάμνουν διάφοροι λαοὶ 20,5 οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ 5 Δὲν θὰ προσκυνήσῃς αὐτά, οὔτε θὰ τὰ 5 Σύ, ὁ λαός μου, δὲν πρέπει νὰ προσκυνήσῃς αὐτὰ τὰ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς ἐγὼ γάρ λατρεύσῃς διότι Ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου, εἴδωλα, οὔτε νὰ λατρεύσῃς αὐτοὺς τοὺς ψευδεῖς θεούς. εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς 110/229

111 ζηλωτής, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας Θεὸς ζηλότυπος, ὁ ὁποῖος ἐπιβάλλει τιμωρίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ εἰς τὰ τέκνα διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν γονέων των τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσί με μέχρι τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς, εἰς ὅσους μὲ 20,6 καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου. 20,7 Οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ οὐ γὰρ μὴ καθαρίσῃ Κύριος ὁ Θεός σου τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίῳ. 20,8 Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. 20,9 Ἕξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου 20,10 τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ μισοῦν. Διότι ἐγὼ καὶ μόνον εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλότυπος. Ἀποστρέφομαι καὶ δὲν ἀνέχομαι τὴν εἰδωλολατρίαν. Ἀποδίδω καὶ τιμωρῶ τὰς ἁμαρτίας τῶν γονέων, ποὺ μὲ μισοῦν, εἰς τὰ τέκνα των ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς, ἐὰν βεβαίως αὐτὰ μιμοῦνται τοὺς γονεῖς των. 6 Ἀλλὰ στέλλω τὸ ἔλεός μου εἰς τὰς χιλιάδας 6 Ἀντιθέτως ἐκδηλώνω ἀνεξάντλητον ἔλέος καὶ ἐκείνων, ποὺ μὲ ἀγαποῦν καὶ φυλάσσουν τὰς εὐσπλαγχνίαν εἰς χιλιάδας ἀνθρώπων, ποὺ εἶναι ἀπόγονοι ἐντολάς μου. ἐκείνων, ποὺ μὲ ἀγαποῦν καὶ ἐφαρμόζουν τὰς ἐντολάς μου. 7 Δὲν θὰ πάρῃς εἰς τὸ στόμα σου τὸ ὄνομα τοῦ 7 Δὲν θὰ παίρνῃς εἰς τὸ στόμα σου τὸ Ὄνομα Κυρίου τοῦ Κυρίου ματαίως καὶ χωρὶς λόγον, διότι ὁ Κύριος Θεοῦ σου διὰ ματαίας καὶ μηδαμινὰς ὑποθέσεις σου, ἢ διὰ δὲν θὰ θεωρήσῃ ἀθῶον ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος νὰ καλύπτῃς τὰς ἁμαρτωλὰς ἐνεργείας σου. Διότι ὁ Κύριος, προφέρει τὸ ὄνομά του ματαίως καὶ ὁ Θεός σου, θὰ θεωρῇ ἀκάθαρτον, μολυσμένον καὶ ἔνοχον ἀνευλαβῶς. καθένα, ποὺ χρησιμοποιεῖ κακῶς καὶ χωρὶς σεβασμὸν τὸ Ὄνομά Του. 8 Ἐνθυμήσου νὰ ἀφιερώνῃς τὴν ἡμέραν τοῦ 8 Νὰ ἐνθυμῆσαι πάντοτε τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου καὶ νὰ Σαββάτου εἰς ἐμὲ καὶ νὰ τηρῇς κατὰ τὴν τὴν κρατῇς ὡς ἱερὰν καὶ ἁγίαν, ξεχωριστήν, ἀφιερωμένην ἡμέραν αὐτὴν ἀργίαν. εἰς τὸν Θεόν. 9 Ἓξ ἡμέρας πρέπει νὰ ἐργάζεσαι καὶ νὰ κάνῃς 9 Ἐπὶ ἕξ ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος θὰ ἐργάζεσαι καὶ θὰ κάμνῃς ὅλα τὰ ἔργα σου ὅλας τὰς ἐργασίας σου. 10 τὴν δὲ ἡμέραν τὴν ἑβδόμην, ἡμέραν 10 Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ διακόπτῃς τὴν ἀναπαύσεως, θὰ τὴν ἀφιερώνῃς εἰς Κύριον τὸν ἐργασίαν πρὸς τιμὴν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Δὲν θὰ κάμνῃς Θεόν σου. Κατ' αὐτὴν δὲν θὰ κάμῃς κανένα κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν καμμίαν ἐργασίαν βιοποριστικὴν ἔργον σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου καὶ ὁ οὔτε σύ, οὔτε ὁ υἱός σου, οὔτε ἡ κόρη σου, οὔτε ὁ δοῦλος σου, δοῦλος σου καὶ ἡ δούλη σου, τὸ βόδι σου, τὸ οὔτε ἡ δούλη σου, οὔτε τὸ βόδι σου, οὔτε ὁ ὄνος σου, οὔτε ὑποζύγιόν σου καὶ κάθε ζῶον σου καὶ αὐτὸς κάθε κατοικίδιον ζῶον σου, ἀλλ οὔτε καὶ κάθε ξένος, ποὺ 111/229

112 προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. 20,11 Ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ διὰ τοῦτο εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν. 20,12 Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς, ἧς Κύριος ὁ Θεός σου διδῶσί σοι. ἀκόμη ὁ ξένος, ὁ ὁποῖος παραμένει προσωρινῶς διαμένει προσωρινῶς μαζί σου. κοντά σου. 11 Διότι εἰς ἓξ ἡμέρας ἐδημιούργησεν ὁ Θεὸς 11 Θὰ τηρῇς τὴν ἀργίαν τοῦ Σαββάτου, διότι ὁ Κύριος εἰς ἕξ τὸν οὐρανόν, τὴν γῆν, τὴν θάλασσαν καὶ ὅλα ἡμέρας ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν ὅσα ὑπάρχουν εἰς αὐτά. Καὶ κατέπαυσε κατὰ θάλασσαν καὶ ὅλα τὰ δημιουργήματα, ποὺ ὑπάρχουν εἰς τὴν ἑβδόμην ἡμέραν. Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος αὐτά, κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν διέκοψε τὰ ἔργα Του καὶ εὐλόγησε τὴν ἑβδόμην ἡμέραν καὶ τὴν ἔκαμε ἀνεπαύθη. Διὰ τοῦτο εὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὴν ἑβδόμην καὶ δι' ἡμᾶς ἁγίαν, ἀφιερωμένην εἰς αὐτόν. ἡμέραν καὶ τὴν ἐξεχώρισεν, ὥστε νὰ εἶναι ἁγία καὶ ἱερὰ πρὸς τιμὴν Του. 12 Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, διὰ 12 Νὰ τιμᾷς καὶ νὰ σέβεσαι μὲ λόγια καὶ ἔργα ἕως τοῦ νὰ εὐημερήσῃς καὶ γίνῃς μακροχρόνιος εἰς τὴν θανάτου των τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, διὰ νὰ πλουσίαν καὶ εὔφορον χώραν, τὴν ὁποίαν θὰ εὐτυχῇς καὶ νὰ ζῇς πολλὰ χρόνια μέσα εἰς τὰ ἄφθονα σοῦ δώσῃ ὁ Κύριος. ἀγαθὰ τῆς γῆς τῆς ἐπαγγελίας, ποὺ σοῦ χαρίζει ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου. 20,13 Οὐ μοιχεύσεις. 13 Δὲν θὰ μοιχεύσῃς. 13 Δὲν θὰ μοιχέυσῃς. Δὲν θὰ ἔχῃς σχέσεις ἁμαρτωλὰς καὶ ἐνόχους. 20,14 Οὐ κλέψεις. 14 Δὲν θὰ κλέψῃς. 14 Δὲν θὰ κλέψῃς. Δὲν θὰ πάρῃς μὲ κανένα τρόπον τὰ ἀγαθά, ποὺ ἀνήκουν εἰς ἄλλον. 20,15 Οὐ φονεύσεις. 15 Δὲν θὰ φονεύσῃς. 15 Δὲν θὰ σκοτώσῃς. Δὲν θὰ ἀφαιρέσῃς κατ οὐδένα τρόπον τὴν ζωὴν τοῦ συνανθρώπου σου. 20,16 Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ 16 Δὲν θὰ καταθέσῃς ποτε μαρτυρίαν ψευδῆ 16 Δὲν θὰ μαρτυρῇς ψευδῶς εἰς βάρος τοῦ συνανθρώπου τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ἐναντίον τοῦ πλησίον σου. σου. ψευδῆ. 20,17 Οὐχ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου, οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν 17 Δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃς τὴν γυναῖκα τοῦ 17 Δὲν θὰ ποθήσῃς νὰ ἔχῃς ἰδικήν σου τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου. Δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃς τὴν οἰκίαν πλησίον σου. Δὲν θὰ ποθήσῃς ἐπίσης τὸ σπίτι τοῦ τοῦ πλησίον σου, οὔτε τὸν ἀγρόν του, οὔτε τὸν συνανθρώπου σου, οὔτε τὸ χωράφι του, οὔτε τὸν δοῦλον δοῦλον του, οὔτε τὴν δούλην του, οὔτε τὸ βόδι του, οὔτε τὴν δούλην του, οὔτε τὸ βόδι του, οὔτε τὸν ὄνον 112/229

113 αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί. 20,18 Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἑώρα τὴν φωνὴν καὶ τὰς λαμπάδας καὶ τὴν φωνὴν τῆς σάλπιγγος καὶ τὸ ὄρος τὸ καπνίζον φοβηθέντες δὲ πᾶς ὁ λαὸς ἔστησαν μακρόθεν. 20,19 Καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν λάλησον σὺ ἡμῖν, καὶ μὴ λαλείτω πρὸς ἡμᾶς ὁ Θεός, μὴ ἀποθάνωμεν. 20,20 Καὶ λέγει αὐτοῖς Μωυσῆς θαρσεῖτε, ἕνεκεν γὰρ τοῦ πειράσαι ὑμᾶς παρεγενήθη ὁ Θεὸς πρὸς ὑμᾶς, ὅπως ἂν γένηται ὁ φόβος αὐτοῦ ἐν ὑμῖν, ἵνα μὴ ἁμαρτάνητε. του, οὔτε τὸ ὑποζύγιόν του, οὔτε κανένα ἄλλο του, οὔτε ὁποιοδήποτε κατοικίδιον ζῶον του. Γενικῶς δὲν θὰ ἀπὸ τὰ κτήνη του καὶ γενικῶς τίποτε ἀπὸ ὅσα ἐπιθυμήσῃς νὰ ἔχῃς ὅσα ἀνήκουν εἰς τὸν πλησίον σου, διότι ἀνήκουν εἰς τὸν πλησίον σου>. σύντομα ἡ ἐπιθυμία αὐτὴ θὰ σὲ ὁδηγήσῃ καὶ εἰς πράξεις ἁμαρτωλάς>. 18 Ὅλος ὁ λαὸς ἤκουε τὴν φωνὴν τοῦ Θεοῦ καὶ 18 Καὶ ὅλος ὁ λαὸς ἤκουε τὴν φωνήν, καὶ ἔβλεπε τὰς τὸν ἦχον τῶν σαλπίγγων, ἔβλεπε τὰς φλόγας φλόγας καὶ τοὺς καπνούς, ποὺ ἀνέβαιναν πρὸς τὸν καὶ τὸ καπνίζον ὄρος Σινά, ἐφοβήθησαν δὲ ὅλοι οὐρανὸν ἀπὸ τὸ βουνό, ἤκουε δὲ καὶ τὸν ἦχον τῆς καὶ ἐστάθησαν μακρὰν ἀπὸ τὸ ὄρος Σινά. σάλπιγγος. Ἐκυριεύθησαν δὲ ὅλοι ἀπὸ φόβον καὶ ἐστάθησαν εἰς μακρινὴν ἀπόστασιν ἀπὸ τὸ βουνό. 19 Καταπτοημένοι τότε οἱ Ἰσραηλῖται εἶπαν 19 Καὶ εἶπαν πρὸς τὸν Μωϋσην: <Γίνε μεσίτης μας! Νὰ πρὸς τὸν Μωϋσῆν <μίλησε σὺ πρὸς ἡμᾶς καὶ ἂς ὁμιλῇς σὺ πρὸς ἡμᾶς! Ἂςμὴ ὁμιλῇ ἀπ εὐθείας εἰς ἡμᾶς ὁ μὴ λαλῇ ὁ Θεὸς πρὸς ἡμᾶς, διὰ νὰ μὴ Θεός! Φοβούμεθα μήπως πεθάνωμεν ἀπὸ τὸν τρόμον μας>. ἀποθάνωμεν>. 20 Ἀπήντησε πρὸς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς <ἔχετε 20 Καὶ ὁ Μωϋσῆς, τοὺς λέγει: <Ἔχετε θάρρος! Μὴ τὰ χάνετε! θάρρος! Ἦλθεν ὁ Θεὸς κοντά σας, διὰ νὰ σᾶς Διότι ἔγιναν ὅλα αὐτὰ καὶ σᾶς ἐπλησίασεν ὁ Θεός, διὰ νὰ θέσῃ ὑπὸ δοκιμασίαν, διὰ νὰ αἰσθανθῆτε μέσα σᾶς βάλῃ εἰς δοκιμασίαν καὶ διὰ νὰ ἔχετε πάντοτε μέσα σας σας τὸν φόβον του καὶ νὰ μὴ ἁμαρτάνετε τὸν φόβον αὐτὸν οὕτως, ὥστε νὰ μὴ παραβαίνετε τὸν πλέον>. 20,21 Εἱστήκει δὲ ὁ λαὸς 21 Ὁ λαὸς ἐστέκετο ὄρθιος μακρὰν ἀπὸ τὸ ὄρος, μακρόθεν, Μωυσῆς δὲ εἰσῆλθεν ὁ δὲ Μωϋσῆς εἰσῆλθεν εἰς τὴν σκιερὰν εἰς τὸν γνόφον, οὖ ἦν ὁ Θεός. νεφέλην, ὅπου ἦτο ὁ Θεός. 20,22 Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωυσῆν τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ Ἰακὼβ καὶ ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ ὑμεῖς ἑωράκατε ὅτι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λελάληκα πρὸς ὑμᾶς Νόμον Του καὶ ἁμαρτάνετε>. 21 Ἐνῷ δὲ ἔστεκε φοβισμένος ὁ λαὸς εἰς μακρινὴν ἀπόστασιν, ὁ Μωϋσῆς ἀνέβη εἰς τὸ βουνὸ καὶ ἐμβῆκεν εἰς τὸ πυκνὸν συννεφον, ἐκεῖ ὅπου ἦτο ὁ Θεός. 22 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <αὐτὰ θὰ 22 Εἶπε δὲ ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Αὐτὰ θὰ εἰπῇς εἰς πῇς εἰς τὸ ἔθνος τοῦ ἰακώβ, αὐτὰ θὰ τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἰακώβ. Αὐτὰ θὰ ἀνακοινώσῃς εἰς τοὺς ἀναγγείλης εἰς τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἰσραήλ Μὲ Ἰσραηλίτας: Εἴδατε μὲ τὰ μάτια σας ὅτι Ἐγὼ ὁ Κύριος τὰ ἴδια σας τὰ μάτια εἴδατε ὅτι σᾶς ὡμίλησα ἐνεφανίσθην καὶ σᾶς ὡμίλησα ἀπὸ τὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ. ἐγὼ ὁ Θεὸς ἀπὸ τὸν οὐρανόν! 113/229

114 20,23 Οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς 23 Λοιπόν, δὲν θὰ κατασκευάσετε διὰ τὸν θεοὺς ἀργυροῦς καὶ θεοὺς ἑαυτόν σας θεοὺς ἀσημένιους, οὔτε θεοὺς χρυσοῦς οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς. χρυσοῦς θὰ κάμετε διὰ τὸν ἑαυτόν σας. 23 Ἐπαναλαμβάνω: Δὲν θὰ κατασκευάσετε διὰ τοὺς ἑαυτούς σας θεοὺς ἀπὸ άσῆμι! Δὲν θὰ κατασκευάσετε θεοὺς ἀπὸ χρυσάφι, εἴδωλα δηλαδὴ διὰ νὰ τὰ ἔχετε καὶ νὰ τὰ λατρεύετε σὰν θεούς. 20,24 Θυσιαστήριον ἐκ γῆς 24 Θὰ κτίσετε δι' ἐμὲ θυσιαστήριον ἀπὸ χῶμα 24 Θὰ κατασκευάσετε ἀντιθέτως ἕνα ἀπλοῦν θυσιαστήριον ποιήσετέ μοι καὶ θύσετε ἐπ' αὐτοῦ καὶ ἐπάνω εἰς αὐτὸ θὰ θυσιάζετε τὰ ἀπὸ χῶμα πρὸς τιμήν μου καὶ θὰ θυσιάζετε ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὰ ὁλοκαυτώματα ὑμῶν καὶ τὰ ὁλοκαυτώματά σας, θὰ προσφέρετε τὰς τὰ ζῶα σας, ποὺ θὰ καίωνται ὁλόκληρα,καὶ θὰ προσφέρετε σωτήια ὑμῶν καὶ τὰ πρόβατα καὶ εὐχαριστηρίους διὰ τὴν σωτηρίαν σας θυσίας, τὰς ἄλλας θυσίας σας, τὰς εἰρηνικὰς δηλαδὴ ποὺ θὰ τοὺς μόσχους ὑμῶν ἐν παντὶ τὰ πρὸς θυσίαν πρόβατα, τὰ βόδια σας καὶ τὰ προσφέρετε εἰς ἐκδήλωσιν εὐγνωμοσύνης διὰ τὴν διάσωσίν τόπῳ, οὖ ἐὰν ἐπονομάσω τὸ ὄνομά μου ἐκεῖ, καὶ ἥξω πρὸς σὲ μοσχάρια σας. Εἰς κάθε τόπον, τὸν ὁποῖον ἐγὼ σας. Θὰ προσφέρετε ἐπίσης καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ καὶ εὐλογήσω σε. θὰ θελήσω νὰ ἀφιερωθῇ εἰς τὸ ὄνομά μου, ἐκεῖ μοσχάρια σας εἰς κάθε τόπον, ὅπου θὰ ὁρίσω νὰ τελοῦνται θὰ ἔρχωμαι πρὸς σὲ καὶ θὰ σὲ εὐλογῶ. θυσίαι καὶ νὰ γίνεται ἐπίκλησις τοῦ Ὀνόματός μου, καὶ θὰ 20,25 Ἐὰν δὲ θυσιαστήριον ἐκ λίθων ποιῇς μοι, οὐκ οἰκοδομήσεις αὐτοὺς τμητούς τὸ γὰρ ἐγχειρίδιόν σου ἐπιβέβληκας ἐπ' αὐτούς, καὶ μεμίανται. 20,26 Οὐκ ἀναβήσῃ ἐν ἀναβαθμίσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν μου, ὅπως ἂν μὴ ἀποκαλύψῃς τὴν ἀσχημοσύνην σου ἐπ' αὐτοῦ. ἐρχωμαι ἐκεῖ πρὸς σέ, λαέ μου, καὶ θὰ σὲ εὐλογῶ. 25 Ἐὰν δὲ κατασκευάσῃς θυσιαστήριον ἀπὸ 25 Ἐὰν δὲ κατασκευάζῃς πρὸς τιμήν μου θυσιαστήριον ἀπὸ λίθους, δὲν θὰ πελεκήσῃς αὐτοὺς τοὺς λίθους, λίθους, δὲν πρέπει νὰ χρησιμοποιῇς λίθους πελεκητούς. διότι, ἐὰν θὰ ἔχῃς βάλει σμίλην εἰς τοὺς λίθους Δὲν πρέπει νὰ χαράζῃς τοὺς λίθους μὲ τὸ χέρι σου καὶ νὰ αὐτούς, θὰ εἶναι αὐτοὶ μολυσμένοι. σχηματίσῃς ὁποιανδήποτε παράστασιν ἐπάνω των. Νὰ χρησιμοποιηθοῦν ὅπως εὑρίσκονται εἰς τὴν φύσιν. Διότι ἐὰν βάλῃς τὴν σμίλην σου ἐπάνω των, θὰ παύσουν νὰ εἶναι κατάλληλοι πρὸς χρῆσιν ἰδικήν μου, θὰ εἶναι μολυσμένοι. 26 Δὲν θὰ ἀνέλθῃς εἰς τὸ θυσιαστήριόν μου μὲ 26 Τὸ θυσιαστήριον ἂς εἶναι χαμηλόν. Νὰ μὴ ἀνεβαίνῃς εἰς σκαλοπάτια, διὰ νὰ μὴ φανῇ ἐπάνω εἰς αὐτὸ ἡ αὐτὸ μὲ σκαλοπάτια, διὰ νὰ μὴ φαίνεται ἡ γυμνότης σου γυμνότης καὶ ἀπρέπεια τῶν ποδῶν σου. κάτω ἀπὸ τὸ ἔνδυμά σου, καθὼς θὰ εὐρίσκεσαι ἐπάνω εἰς αὐτό, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ἀνάρμοστον. 114/229

115 ΕΞΟΔΟΣ - 21ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 21,1 Καὶ ταῦτα τὰ δικαιώματα, ἃ παραθήσῃ ἐνώπιον αὐτῶν. 21,2 Ἐὰν κτήσῃ παῖδα Ἑβραῖον, ἓξ ἔτη δουλεύσει σοι τῷ δὲ ἑβδόμῳ ἔτει ἀπελεύσεται ἐλεύθερος δωρεάν. 21,3 Ἐὰν αὐτὸς μόνος εἰσέλθῃ, καὶ μόνος ἐξελεύσεται, ἐὰν δὲ γυνὴ συνεισέλθῃ μετ' αὐτοῦ, ἐξελεύσεται καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ. 21,4 Καὶ ἐὰν δὲ ὁ κύριος δῷ αὐτῷ γυναῖκα, καὶ τέκῃ αὐτῷ υἱοὺς ἢ θυγατέρας, ἡ γυνὴ καὶ τὸ παιδία ἔσται τῷ κυρίῳ αὐτοῦ, αὐτὸς δὲ μόνος ἐξελεύσεται. 21,5 Ἐὰν δὲ ἀποκριθεὶς εἴπῃ ὁ παῖς, ἠγάπηκα τὸν κύριόν μου καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδία, οὐκ ἀποτρέχω ἐλεύθερος Αὐταὶ εἶναι, αἱ ἐντολαί, τὰς ὁποίας θὰ Αὖται εἶναι αἱ διατάξεις, ποὺ θὰ δώσῃς διὰ νὰ τὰς ἔχουν παραθέσῃς ἐνώπιον τῶν Ἰσραηλιτῶν. ἐνώπιόν των: 2 Ἐὰν ἀποκτήσῃς Ἑβραῖον ὡς δοῦλον, ἓξ ἔτη θὰ 2 <Ἐὰν σὺ ὁ Ἑβραῖος ἀγοράσῃς καὶ ἔχῃς ὑπὸ τὴν κατοχήν εἶναι δοῦλος σου. Κατὰ τὸ ἕβδομον ἔτος θὰ σου κάποιον Ἑβραῖον σὰν δοῦλον σου, θὰ σοῦ προσφέρῃ ἀπέλθῃ ἐλεύθερος δωρεάν, χωρὶς νὰ καταβάλῃ αὐτὸς τὰς ὑπηρεσίας του ἐπὶ ἕξι χρόνια. Κατὰ τὸν ἕβδομον εἰς σὲ ἐξαγοράν. ὅμως χρόνον πρέπει νὰ φύγῃ ἐλεύθερος, χωρὶς νὰ πληρώσῃ τίποτε ὡς λύτρον. 3 Ἐὰν αὐτὸς μόνος, χωρὶς σύζυγον καὶ τέκνα, 3 Ἐὰν αὐτὸς εἰσέλθῃ εἰς τὴν ὑπηρεσίαν σου μόνος, δηλαδὴ ἄγαμος γίνῃ δοῦλος σου, μόνος πάλιν θὰ ἄγαμος,καὶ παραμείνῃ ἔτσι κατὰ τὰ ἕξι χρόνια, θὰ φύγῃ ἀπὸ ἀπέλθῃ ἀπὸ σὲ ἐλεύθερος. Ἐὰν ὅμως, ὅταν θὰ τὴν ὑπηρεσίαν σου πάλιν μόνος. Ἐὰν ὅμως εἶναι ἔγγαμος καὶ γίνῃ εἰς σὲ δοῦλος, ἔχῃ μαζῆ του καὶ τὴν εἰσέλθῃ εἰς τὴν ὑπηρεσίαν σου καὶ ἡ γυναῖκα του μαζί του, σύζυγόν του, θὰ ἐξέλθῃ ἐλεύθερος κατὰ τὸ τότε θὰ φύγῃ ἐλεύθερα καὶ ἐκείνη. ἕβδομον ἔτος μαζῆ μὲ τὴν σύζυγόν του. 4 Ἐὰν ὅμως ὁ κύριος τοῦ ἀγάμου δούλου τοῦ 4 Ἀλλ ἐὰν ὁ κύριος δώσῃ εἰς τὸν ἄγαμον δοῦλον του μίαν δώσῃ σύζυγον καὶ ἀποκτήσῃ ὁ δοῦλος υἱοὺς καὶ γυναῖκα ὡς σύζυγον καὶ τοῦ γεννήσῃ ἐκείνη υἱοὺς ἢ θυγατέρας, ἡ γυνὴ καὶ τὰ παιδιά θὰ ἀνήκουν θυγατέρας, τότε καὶ ἡ γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα ἀνήκουν εἰς τὸν εἰς τὸν κύριον. Ὅταν δὲ αὐτός, ὁ Ἑβραῖος κύριον καὶ ὄχι εἰς τὸν δοῦλον. Θὰ φύγῃ ἐλεύθερος κατὰ τὸ δοῦλος, κατὰ τὸ ἕβδομον ἔτος ἐξέλθῃ ἕβδομον ἔτος μόνον ὁ δοῦλος, χωρὶς τὴν οἰκογένειάν του. ἐλεύθερος, μόνος θὰ ἀναχωρήσῃ χωρὶς τὴν σύζυγον καὶ τὰ παιδιά. 5 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος αὐτὸς εἴπῃ Ἐγὼ ἔχω 5 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος ἐκφράσῃ τὴν ἐπιθυμίαν του καὶ εἰπῇ: ἀγαπήσει τὸν κύριόν μου καὶ τὴν γυναῖκα μου <Ἔχω ἀγαπήσει τὸν κύριόν μου καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τὰ παιδιά μου καὶ δὲν θέλω νὰ φύγω, διὰ νὰ μου δεν θέλω νὰ τοὺς ἀφήσω καὶ νὰ φύγω μακρυὰ ἀπὸ ζήσω ἐλεύθερος, αὐτοὺς ἐλεύθερος>, 115/229

116 21,6 προσάξει αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πρὸς τὸ κριτήριον τοῦ Θεοῦ καὶ τότε προσάξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν θύραν ἐπὶ τὸν σταθμόν, καὶ τρυπήσει ὁ κύριος αὐτοῦ τὸ οὖς τῷ ὀπητίῳ, καὶ δουλεύσει αὐτῷ εἰς τὸν αἰῶνα. 6 ὁ κύριός του θὰ τὸν ὁδηγήσῃ ἐνώπιον τῶν 6 τότε ὁ κύριός του θὰ τὸν φέρῃ ἐμπρὸς εἰς τὸ δικαστήριον δικαστῶν, τοὺς ὁποίους ὁ Θεὸς ὥρισε, διὰ νὰ τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ διακηρύξῃ ἐπὶ παρουσία τῶν ἐκπροσώπων ὁμολογήσῃ ἐκεῖ ὁ δοῦλος τὴν ἀπόφασίν του. τοῦ Κυρίου ἐπισήμως τὴν ἀπόφασίν του. Κατόπιν ὁ κύριός Ἔπειτα θὰ τὸν φέρῃ εἰς τὴν θύραν τῆς οἰκίας του θὰ τὸν πλησιάσῃ εἰς τὴν θύραν τῆς οἰκίας του καὶ του, πλησίον τοῦ παραστάτου, καὶ θὰ τρυπήσῃ συγκεκριμένως εἰς τὸν ὀρθοστάτην τῆς θύρας καὶ ἐκεῖ θὰ τὸ αὐτὶ τοῦ δούλου ἐκείνου μὲ σουβλάκι, καὶ τρυπήσῃ τὸ αὐτὶ τοῦ δούλου του με ἕνα σουβλὶ εἰς τὸ ἑξῆς ἔτσι ὁ Ἑβραῖος αὐτὸς θὰ μείνῃ ἰσοβίως, αὐτὸς θὰ εἶναι ἰσόβιος δοῦλος τοῦ κυρίου του. σύμφωνα μὲ τὴν θέλησίν του, δοῦλος εἰς τὸν κύριόν του. 21,7 Ἐὰν δὲ τις ἀποδῶται τὴν 7 Ἐὰν Ἑβραῖος πωλήσῃ εἰς ἄλλον Ἑβραῖον τὴν 7 Ἐὰν δὲ κάποιος πωλήσῃ τὴν κόρην του εἰς ἕνα Ἑβραῖον σὰν ἑαυτοῦ θυγατέρα οἰκέτιν, οὐκ θυγατέρα του ὡς δούλην, αὐτὴ δὲν θὰ ἐξέλθῃ δούλην (μ σκοπὸν νὰ τὴν πάρη αὐτὸς καὶ σὰν γυναῖκα του), ἀπελεύσεται, ὥσπερ ἐλευθέρα, ὅπως ἐξέρχονται αἱ δοῦλαι τῶν αὐτὴ δὲν πρέπει νὰ φύγῃ κατὰ τὸ ἕβδομον ἔτος, ὅπως ἀποτρέχουσιν αἱ δοῦλαι. εἰδωλολατρῶν, φεύγουν αἱ ἄλλαι δοῦλαι. 21,8 Ἐὰν μὴ εὐαρεστήσῃ τῷ κυρίῳ αὐτῆς ἣν αὐτῷ καθωμολογήσατο, ἀπολυτρώσει αὐτήν ἔθνει δὲ ἀλλοτρίῳ οὐ κύριός ἐστι πωλεῖν αὐτήν, ὅτι ἠθέτησεν ἐν αὐτῇ. 21,9 Ἐὰν δὲ τῷ υἱῷ καθομολογήσηται αὐτήν, κατὰ τὸ δικαίωμα τῶν θυγατέρων ποιήσει αὐτῇ. 21,10 Ἐὰν δὲ ἄλλην λάβῃ ἑαυτῷ, τὰ δέοντα καὶ τὸν ἱματισμὸν καὶ τὴν ὁμιλίαν αὐτῆς οὐκ ἀποστερήσει. 8 ἀλλὰ ἐὰν δὲν εὐχαριστήσῃ τὸν κύριόν της, εἰς 8 Ἐὰν ὅμως δεν ἀρέσῃ εἰς τὸν κύριόν της, εἰς τὸν ὁποῖον εἶχε τὸν ὁποῖον αὐτὴ ἔχει δοθῇ ὡς δούλη, ἢ ὡς δοθῇ διὰ νὰ γίνῃ σὰν ἄλλη σύζυγός του, τότε ἐκείνη ἠμπορεῖ σύζυγος δευτέρας σειρᾶς, δύναται ὁ κύριός της νὰ ἑξαγορασθῇ ἀπὸ τὸν πατέρα της ἢ ἀπὸ ἄλλον νὰ τὴν πωλήσῃ εἰς ὁμοεθνῆ του. Δὲν ἔχει ὅμως Ἰσραηλίτην. Δὲν ἔχει ἐξουσίαν ὁ κύριός της νὰ τὴν πωλήσῃ τὸ δικαίωμα, ἐπειδὴ τὴν κατεφρόνησε καὶ τὴν εἰς ἀνθρώπους ἀλλοεθνεῖς καὶ εἰδωλολάτρας, ἐπειδὴ τὴν ἀπέρριψε, νὰ τὴν πωλήσῃ εἰς εἰδωλολάτρην. περιεφρόνησε. 9 Ἐὰν ὁ κύριος τῆς δούλης ὑπανδρεύσῃ αὐτὴν 9 Ἐὰν δὲ τὴν ἔχῃ προωρισμένην ὡς σύζυγον διὰ τὸν υἱόν του, μὲ τὸν υἱόν του, θὰ θεωρῇ αὐτὴν ὡς θυγατέρα πρέπει νὰ τῆς φέρεται συμφώνως πρὸς τὰ δικαιώματα, ποὺ του καὶ ἔτσι θὰ φέρεται πρὸς αὐτήν. ἔχουν αἱ κανονικαὶ θυγατέρες. 10 Ἐὰν ὁ κύριος οὗτος λάβῃ ἄλλην ὡς σύζυγον, 10 Ἐὰν ὅμως λάβῃ ἄλλην ὡς σύζυγόν του, δὲν πρέπει νὰ δὲν θὰ στερήσῃ αὐτὴν ἀπὸ τὰ μέσα τῆς στερήσῃ ἀπὸ τὴν πρώτην τὰ ἀπαραίτητα, δηλαδὴ τὴν συντηρήσεως της, ἀπὸ τὸν ἱματισμὸν καὶ τὰ τροφήν, τὴν ἐνδυμασίαν καὶ τὴν συζυγικὴν σχέσιν. συζυγικά του πρὸς αὐτὴν καθήκοντα. 116/229

117 21,11 Ἐὰν δὲ τὰ τρία ταῦτα μὴ 11 Ἐὰν δὲν ἐκπληρώσῃ ὁ κύριος τὰς τρεῖς αὐτὰς ποιήσῃ αὐτῇ, ἐξελεύσεται δωρεὰν πρὸς ἐκείνην ὑποχρεώσεις του, δύναται αὐτὴ ἄνευ ἀργυρίου. νὰ ἀναχωρήσῃ δωρεάν, χωρὶς νὰ καταβάλῃ 21,12 Ἐὰν δὲ πατάξῃ τίς τινα, καὶ ἀποθάνῃ, θανάτῳ θανατούσθω 21,13 ὁ δὲ οὐχ ἑκών, ἀλλ' ὁ Θεὸς παρέδωκεν εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ, δώσω σοι τόπον, οὗ φεύξεται ἐκεῖ ὁ φονεύσας. 21,14 Ἐὰν δὲ τίς ἐπιθῆται τῷ πλησίον ἀποκτεῖναι αὐτὸν δόλῳ καὶ καταφύγῃ, ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου μου λήψῃ αὐτὸν θανατῶσαι. χρηματικόν τι ποσόν. 11 Καὶ ἐὰν ὁ κύριός της δὲν ἐκπληρώσῃ τὰς τρεῖς αὐτὰς ὑποχρεώσεις του πρὸς αὐτήν, τότε ἐκείνη ἠμπορεῖ νὰ φύγῃ ἐλευθέρα ἀπὸ αὐτόν, χωρὶς νὰ πληρώσῃ τίποτα ὡς λύτρον. 12 Ἐὰν κανεὶς κτυπήσῃ κάποιον καὶ ἀποθάνῃ, ὁ 12 Ἐὰν δὲ κάποιος κτυπήσῃ ἕνα συνάνθρωπόν του καὶ φονεὺς θὰ τιμωρηθῇ μὲ θάνατον. πεθάνῃ ἐκεῖνος ἐξ αἰτίας τοῦ κτυπήματος, τότε ὁ φονεὺς πρέπει νὰ τιμωρηθῇ μὲ τὴν ποινὴν τοῦ θανάτου. 13 Ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ θὰ φονεύσῃ χωρὶς νὰ τὸ 13 Ἐὰν ὅμως ἔγινε φονεὺς ὄχι ἐκ προμελέτης καὶ μὲ τὴν θέλῃ, ἀλλὰ διότι ὁ Θεὸς παρεχώρησε νὰ γίνῃ θέλησίν του, ἀλλ ἐπειδὴ ἐπέτρεψεν ὁ Θεὸς νὰ πέσῃ τὸ θῦμα κάτι τέτοιο, διὰ τὸν ἀκούσιον αὐτὸν φονέα θὰ εἰς τὰ χέρια του, τότε θὰ σοῦ ὁρίσω ἐγὼ ὁ Κύριος ἕνα τόπον, παραχωρήσω εἰς σὲ ὡρισμένον τόπον, ὅπου θὰ ὅπου θὰ ἠμπορῇ νὰ καταφύγῃ ὁ ἀκούσιος αὐτὸς φονεύς, διὰ καταφύγῃ πρὸς ἀσφάλειάν του. νὰ εὕρῃ ἄσυλον καὶ νὰ ἀποφύγῃ τὴν ἐκδίκησιν τῶν συγγενῶν τοῦ θύματος. 14 Ἐὰν κανεὶς ἐκ προμελέτης ἀποφασίσῃ 14 Ἐὰν ὅμως κάποιος σχεδιάση ἐκ τῶν προτέρων καὶ φόνον καὶ διὰ δόλου φονεύσῃ τὸν πλησίον του, δολοφονήσῃ τὸν συνάνθρωπόν του καὶ καταφύγῃ εἰς τὸ καταφύγῃ δὲ εἰς τὸ θυσιαστήριόν μου διὰ νὰ θυσιαστήριόν μου, διὰ νὰ εὕρῃ ἄσυλον, πρέπει νὰ τὸν πάρῃς σωθῇ, θὰ τὸν πάρῃς ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον αὐτό, ἀπὸ ἐκεῖ καὶ νὰ τὸν θανατώσῃς. διὰ νὰ δικασθῇ καὶ θανατωθῇ. 21,15 Ὃς τύπτει πατέρα αὐτοῦ ἢ 15 Ἐκεῖνος ποὺ κτυπᾷ τὸν πατέρα του ἢ τὴν 15 Καθένας ποὺ κτυπᾷ τὸν πατέρα του ἢ τὴν μητέρα του, μητέρα αὐτοῦ, θανάτῳ μητέρα του, νὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον. πρέπει νὰ τιμωρῆται μὲ τὴν ποινὴν τοῦ θανάτου, θανατούσθω. 21,16 Ὁ κακολογῶν πατέρα αὐτοῦ 16 Ἐκεῖνος ἐπίσης ποὺ ὑβρίζει τὸν πατέρα του ἢ 16 Ἐκεῖνος ἐπίσης ποὺ ὑβρίζει, βλασφημεῖ καὶ καταρῶνται ἢ μητέρα αὐτοῦ τελευτήσει τὴν μητέρα του, νὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον. τὸν πατέρα του ἢ τὴν μητέρα του, νὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον. θανάτῳ. 21,17 Ὃς ἐὰν κλέψῃ τίς τινα τῶν 17 Ἐκεῖνός ποὺ θὰ ἁρπάξῃ κρυφίως ἕνα 17 Ἐὰν κάποιος ἁρπάσῃ δολίως ἕνα ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καί, υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ Ἰσραηλίτην καὶ τὸν βασανίσῃ καὶ τὸν πωλήσῃ ἀφοῦ τὸν βασανίσῃ, τὸν πωλήσῃ ἢ τὸν κρατήσῃ ὑπὸ τὴν καταδυναστεύσας αὐτὸν κατόπιν ὡς δοῦλον θὰ τιμωρῆται μὲ θάνατον, ἐξουσίαν του καὶ εὑρεθῇ εἰς τὰ χέρια του καὶ γίνῃ φανερὰ ἡ ἀποδῶται, καὶ εὑρεθῇ ἐν αὐτῷ, 117/229

118 θανάτῳ τελευτάτω. ἐὰν ἀποδειχθῇ ἡ ἐνοχή του. πρᾶξις του, πρέπει νὰ θανατωθῇ αὐτὸς ποὺ τὸν ἔκλεψε. 21,18 Ἐὰν δὲ λοιδορῶνται δύο ἄνδρες καὶ πατάξῃ τις τὸν πλησίον λίθῳ ἢ πυγμῇ, καὶ μὴ ἀποθάνῃ, κατακλιθῇ δὲ ἐπὶ τὴν κοίτην, 21,19 ἐὰν ἐξαναστὰς ὁ ἄνθρωπος περιπατήσῃ ἔξω ἐπὶ ράβδου, ἀθῷος ἔσται ὁ πατάξας πλὴν τῆς ἀργίας αὐτοῦ ἀποτίσει καὶ τὰ ἰατρεῖα. 21,20 Ἐὰν δέ τις πατάξῃ τὸν παῖδα αὐτοῦ ἢ τὴν παιδίσκην αὐτοῦ ἐν ράβδῳ καὶ ἀποθάνῃ ὑπὸ τὰς χεῖρας αὐτοῦ, δίκῃ ἐκδικηθήσεται. 18 Ἐὰν δύο ἄνδρες φιλονεικοῦν καὶ ὁ ἕνας 18 Ἐὰν δὲ δύο ἄνδρες ὑβρίζωνται μεταξύ των καὶ τελικῶς κτυπήσῃ τὸν ἄλλον μὲ λιθάρι ἢ μὲ τὴν γροθιάν κτυπήσῃ ὁ ἕνας τὸν ἄλλον μὲ μίαν πέτραν ἢ μὲ τὴν γροθιάν του, καὶ ὁ κτυπηθεὶς δὲν ἀποθάνῃ, ἀλλὰ μείνῃ του καὶ ἐκεῖνος δὲν πεθάνη, ἄλλα τραυματισθῇ σοβαρῶς καὶ εἰς τὴν κλίνην του, ἀναγκασθῇ νὰ μείνῃ εἰς τὸ κρεββάτι, 19 κατόπιν δὲ ἐγερθῇ καὶ περιπατήσῃ 19 τότε, ἐὰν ὁ τραυματίας σηκωθῇ καὶ περιπατήσῃ ἀπὸ τὸ στηριζόμενος εἰς τὴν ράβδον του, ὁ κτυπήσας σπίτι του στηριζόμενος εἰς ἕνα ραβδί, θὰ εἶναι ἀθῷος αὐτὸς αὐτὸν θὰ εἶναι ἀθῶος μόνον θὰ πληρώσῃ εἰς ποὺ τὸν ἐκτύπησε. Πρέπει ὅμως νὰ τοῦ καταβάλῃ εἰς αὐτὸν τὰ νοσήλεια καὶ τὰς ἡμέρας τῆς ἀργίας μετρητὰ ὅσα ἔχασε κατὰ τὰς ἡμέρας ποὺ δὲν εἰργάζετο καὶ του. ὅσα χρειάζονται διὰ τὴν θεραπείαν του. 20 Ἐὰν κανεὶς κτυπήσῃ μὲ ράβδον τὸν δοῦλον 20 Ἐὰν δὲ κάποιος κτυπήσῃ μὲ ραβδὶ τὸν δοῦλον του ἢ τὴν του ἢ τὴν δούλην του καὶ ἀποθάνῃ κατὰ τὴν δούλην του καὶ πεθάνουν ἀπὸ τὰ κτυπήματα μέασα εἰς τὰ ὥραν ποὺ δέρεται, θὰ τιμωρηθῇ ὁ κύριος οὗτος, χέρια του, τότε ὁ κύριος αὐτὸς πρέπει νὰ τιμωρῇ διότι εἶναι ἔνοχος. 21,21 Ἐὰν δὲ διαβιώσῃ ἡμέραν 21 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος οὗτος ζήσῃ μίαν ἢ δύο μίαν ἢ δύο, οὐκ ἐκδικηθήσεται τὸ ἡμέρας, δὲν θὰ τιμωρηθῇ ὁ κύριος οὗτος, διότι ὁ γὰρ ἀργύριον αὐτοῦ ἐστιν. δοῦλος θεωρεῖται ὅτι εἶναι χρῆμα του, 21,22 Ἐὰν δὲ μάχωνται δύο ἄνδρες καὶ πατάξωσι γυναῖκα ἐν γαστρὶ ἔχουσαν καὶ ἐξέλθῃ τὸ παιδίον αὐτῆς μὴ ἐξεικονισμένον, ἐπιζήμιον ζημιωθήσεται καθότι ἂν ἐπιβάλῃ ὁ ἀνὴρ τῆς γυναικός, δώσει μετὰ ἀξιώματος ἰδιοκτησία του. 21 Ἐὰν ὅμως ὁ δοῦλος ἢ ἡ δούλη, ποὺ θὰ κτυπηθοῦν, ἐπιζήσουν μίαν ἢ δύο ἡμέρας, τότε δὲν χρειάζεται νὰ τιμωρηθῇ ὁ κύριός των. Διότι εἶναι ἰδιοκτησία του καὶ εἶναι ἀρκετὴ ἡ τιμωρία του μὲ τὴν ἀπώλειαν τοῦ δούλου του, ποὺ τὸν εἶχεν ἀγοράσει μὲ τὰ χρήματά του. 22 Ἐὰν συμπλακοῦν δύο ἄνδρες καὶ κτυπήσουν 22 Ἐὰν δὲ πιασθοῦν εἰς τὰ χέρια δύο ἄνδρες καὶ κτυπήσουν γυναῖκα ἔγκυον, ἐξέλθῃ δὲ τὸ παιδίον μίαν γυναῖκα ἔγκυον, ποὺ ἐπενέβη νὰ τοὺς χωρίσῃ καὶ ἀσχημάτιστον, ὁ ἔνοχος θὰ πληρώσῃ ἀποβάλῃ αὐτή, πρὶν νὰ σχηματισθῇ τελείως τὸ παιδὶ ποὺ ἀποζημίωσιν, τὴν ὁποίαν θὰ ζητήσῃ ὁ σύζυγος εἶχεν εἰς τὰ σπλάγχνα της, τότε ὁ ἔνοχος πρέπει νὰ πληρώσῃ τῆς γυναικὸς καὶ τὴν ὁποίαν θὰ ἐπιβάλῃ τὴν ἀποζημίωσιν, ποὺ θὰ ζητήσῃ ὁ σύζυγός της. Θὰ δώσῃ δὲ τὸ δικαστήριον. τὴν ἀποζημίωσιν ποὺ θὰ ὁρίσουν οἱ Κριταί. 21,23 ἐὰν δὲ ἐξεικονισμένον ᾖ, 23 Ἐὰν ὅμως τὸ παιδὶ εἶναι τελείως 23 Ἐὰν ὅμως τὸ παιδὶ ποὺ θὰ ἀποβληθῇ νεκρὸν ἦτο ἤδη 118/229

119 δώσει ψυχὴν ἀντὶ ψυχῆς, διαμορφωμένον, ὁ ἔνοχος θὰ δώσῃ ζωὴν ἀντὶ ὠλοκληρωμένον, τότε πρέπει νὰ τιμωρηθῇ ὁ ἔνοχος μὲ τὸ νὰ ζωῆς θὰ καταδικασθῇ εἰς θάνατον, σύμφωνα χάσῃ καὶ ἐκεῖνος τὴν ζωήν του ἀντὶ τῆς ζωῆς, ποὺ ἔγινεν μὲ τὸν νόμον τῆς ἀνταποδόσεως, αἴτιος νὰ χαθῇ. 24 ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, 24 ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, ὀδόντα ἀντὶ 24 Θὰ τιμωρῆτε αὐτὸν ποὺ γίνεται αἰτία νὰ χάσῃ ὁ ἄλλος τὸ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος, χεῖρα ἀντὶ ὀδόντος, χεῖρα ἀντὶ χειρός, πόδα ἀντὶ ποδός, χειρός, πόδα ἀντὶ ποδός, μάτι του μὲ τὸ νὰ βγῇ καὶ τὸ ἰδικόν του μάτι. Τὸ δόντι θὰ ἀνταποδίδεται μὲ δόντι, τὸ χέρι μὲ χέρι, τὸ πόδι μὲ πόδι, 21,25 κατάκαυμα ἀντὶ 25 ἔγκαυμα ἀντὶ ἐγκαύματος, τραῦμα ἀντὶ 25 τὸ ἔγκαυμα μὲ ἔγκαυμα, ἡ πληγὴ μὲ πληγήν, τὸ κτύπημα κατακαύματος, τραῦμα ἀντὶ τραύματος, μώλωπα ἀντὶ μώλωπος. μὲ κτύπημα. τραύματος, μώλωπα ἀντὶ μώλωπος. 21,26 Ἐὰν δέ τις πατάξῃ τὸν ὀφθαλμὸν τοῦ οἰκέτου αὐτοῦ ἢ τὸν ὀφθαλμὸν τῆς θεραπαίνης αὐτοῦ, καὶ ἐκτυφλώσῃ, ἐλευθέρους ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ αὐτῶν. 21,27 Ἐὰν δὲ τὸν ὀδόντα τοῦ οἰκέτου ἢ τὸν ὀδόντα τῆς θεραπαίνης αὐτοῦ ἐκκόψῃ, ἐλευθέρους ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς ἀντὶ τοῦ ὀδόντος αὐτῶν. 21,28 Ἐὰν δὲ κερατίσῃ ταῦρος ἄνδρα ἢ γυναῖκα καὶ ἀποθάνῃ, λίθοις λιθοβοληθήσεται ὁ ταῦρος, καὶ οὐ βρωθήσεται τὰ κρέα αὐτοῦ ὁ δὲ κύριος τοῦ ταύρου ἀθῷος ἔσται. 26 Ἐὰν κανεὶς κτυπήσῃ καὶ καταστρέψῃ τὸν 26 Ἐὰν δὲ κάποιος κτυπήσῃ τὸ μάτι τοῦ δούλου του ἢ τὸ μάτι ὀφθαλμὸν τοῦ δούλου του ἢ κτυπήσῃ τὸν τῆς δούλης του καὶ ἐξ αἰτίας τοῦ κτυπήματος τυφλωθοῦν, ὀφθαλμὸν τῆς δούλης του καὶ τοὺς τυφλώσῃ, πρέπει ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ των νὰ τοὺς χαρίσῃ τὴν θὰ τοὺς ἀφήσῃ ἐλευθέρους ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἐλευθερίαν των. των. 27 Ἐὰν κανεὶς ξερριζώσῃ τὸ δόντι τοῦ δούλου 27 Ἐὰν δὲ κάποιος κύριος μὲ τὰ κτυπήματά του σπάσῃ τὸ του ἢ τῆς δούλης του, θὰ τοὺς ἀφήσῃ δόντι τοῦ δούλου του ἢ τὸ δόντι τῆς δούλης του, πρέπει νὰ ἐλευθέρους ἀντὶ τοῦ καταστραφέντος δοντιοῦ. τοὺς χαρίσῃ τὴν ἐλευθερίαν των, ἀντὶ τοῦ κακοῦ ποὺ τοὺς ἔκανε μὲ τὸ νὰ σπάσῃ τὸ δόντι των. 28 Ἐὰν ταῦρος κτυπήσῃ καὶ θανατώσῃ μὲ τὰ 28 Ἐὰν δὲ ἕνας ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του ἄνδρα ἢ κέρατα αὐτοῦ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, ὁ ταῦρος αὐτὸς γυναῖκα καὶ πεθάνουν, ὁ ταῦρος πρέπει νὰ πετροβοληθῇ καὶ πρέπει νὰ λιθοβοληθῇ καὶ τὸ κρέας του δὲν θὰ νὰ μὴ ζήσῃ. Τὸ δὲ κρέας του δὲν πρέπει νὰ φαγωθῇ. Ὁ δὲ φαγωθῇ. Ὁ κύριος ὅμως τοῦ ταύρου θὰ εἶναι ἄνθρωπος, εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκει ὁ ταῦρος, θὰ εἶναι ἀθῷος. ἀθῶος. 21,29 Ἐὰν δὲ ὁ ταῦρος κερατιστὴς 29 Ἐὰν ὅμως ὁ ταῦρος ἀπὸ ἀρκετοῦ χρόνου 29 Ἐὰν ὅμως ὁ ταῦρος ἦτο ἐπιθετικὸς καὶ ἐκτυποῦσε μὲ τὰ ἦ πρὸ τῆς χθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης, ἐκτυποῦσε μὲ τὰ κέρατα καὶ ἔγιναν κέρατά του ἀπὸ πολλοῦ καιροῦ καὶ παρ ὅλον ποὺ ἔγιναν καὶ διαμαρτύρονται τῷ κυρίῳ 119/229

120 αὐτοῦ, καὶ μὴ ἀφανίσῃ αὐτόν, ἀνέλῃ δὲ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, ὁ ταῦρος λιθοβοληθήσεται καὶ ὁ κύριος αὐτοῦ προσαποθανεῖται. διαμαρτυρίαι εἰς τὸν κύριόν του, ἐκεῖνος δὲ δὲν διαμαρτυρίαι εἰς τὸν ἰδιοκτήτην του, ἐκεῖνος δὲν ἐφρόντισε ἠθέλησε νὰ φονεύσῃ τὸν ταῦρον, ὅταν ὁ ταῦρος νὰ τὸν ἑξαφανίσῃ καὶ ὁ ταῦρος σκοτώσῃ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, αὐτὸς φονεύσῃ ἄνδρα ἢ γυναῖκα, θὰ φονευθῇ τότε πρέπει νὰ πετροβοληθῇ ὁ ταῦρος καὶ νὰ θανατωθῇ μαζί διὰ λιθοβολισμοῦ, μαζῆ δὲ μὲ αὐτὸν θὰ του καὶ ὁ ἰδιοκτήτης του. θανατωθῇ καὶ ὁ κύριός του. 21,30 Ἐὰν δὲ λύτρα ἐπιβληθῇ 30 Ἐὰν ὅμως ἐπιβάλλουν εἰς τὸν κύριον τοῦ αὐτῷ, δώσει λύτρα τῆς ψυχῆς ταύρου αὐτοῦ χρηματικὴν ἀποζημίωσιν, θὰ αὐτοῦ ὅσα ἐὰν ἐπιβάλωσιν αὐτῷ. πληρώσῃ αὐτήν, διὰ νὰ γλυτώσῃ ἔτσι τὴν ζωήν του. 21,31 Ἐὰν δὲ υἱὸν ἢ θυγατέρα 31 Ἐὰν ὁ ταῦρος κτυπήσῃ καὶ θανατώσῃ υἱὸν ἢ κερατίσῃ, κατὰ τὸ δικαίωμα τοῦτο θυγατέρα, ὁ ἴδιος νόμος θὰ ἐφαρμοσθῇ καὶ εἰς ποιήσωσιν αὐτῷ. τὴν περίστασιν αὐτήν. 21,32 Ἐὰν δὲ παῖδα κερατίσῃ ὁ ταῦρος ἢ παιδίσκην, ἀργυρίου τριάκοντα δίδραχμα δώσει τῷ κυρίῳ αὐτῶν, καὶ ὁ ταῦρος λοθοβοληθήσεται. 21,33 Ἐὰν δέ τις ἀνοίξῃ λάκκον ἢ λατομήσῃ λάκκον καὶ μὴ καλύψῃ αὐτόν, καὶ ἐμπέσῃ ἐκεῖ μόσχος ἢ ὄνος, 21,34 ὁ κύριος τοῦ λάκκου ἀποτίσει ἀργύριον δώσει τῷ κυρίῳ αὐτῶν, τὸ δὲ τετελευτηκὸς αὐτῷ ἔσται. 30 Ἐὰν δὲ οἱ Κριταὶ ἀποφασίσουν νὰ καταβάλῃ χρηματικὴν ἀποζημίωσιν διὰ νὰ γλυτώσῃ τὸν θάνατον, πρέπει ἀντὶ τῆς ζωῆς του νὰ πληρώσῃ ὅσα θὰ τοῦ ἐπιβάλουν. 31 Ἐὰν δὲ ὁ ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του υἱὸν ἢ θυγατέρα, πρέπει νὰ τηρηθῇ ἢ ἴδια διαδικασία, ποὺ ἀνεφέρθη προηγουμένως. 32 Ἐὰν ὁ ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατα δοῦλον 32 Ἐὰν ὅμως ὁ ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του δοῦλον ἢ ἢ δούλην, ὁ μὲν ταῦρος θὰ φονευθῇ διὰ δούλην, πρέπει ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ ταύρου νὰ πληρώσῃ λιθοβολισμοῦ, ὁ δὲ κύριος τοῦ ταύρου θὰ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν κύριον τῶν δούλων τριάντα δίδραχμα πληρώσῃ εἰς τὸν κύριον τοῦ δούλου τριάκοντα ἀπὸ ἀσῆμι καὶ ὁ ταῦρος νὰ πετροβοληθῃ καὶ νὰ θανατωθῇ. ἀργυρᾶ δίδραχμα. 33 Ἐὰν κανεὶς ἀνοίξῃ λάκκον ἢ λατομήσῃ εἰς 33 Ἐὰν δὲ κάποιος σκάψῃ εἰς τὸ χῶμα καὶ ἀνοίξῃ λάκκον, ἢ πετρώδη περιοχὴν καὶ δὲν σκεπάσῃ τὸν λαξεύσῃ βράχον καὶ ἀνοίξῃ λάκκον καὶ δὲν φροντίσῃ νὰ τὸν λάκκον, πέσῃ δὲ ἐκεῖ καὶ φονευθῇ μοσχάρι ἢ σκεπάσῃ καὶ πέσῃ ἐκεῖ μέσα καὶ σκοτωθῇ μοσχάρι ἢ ὄνος, ὄνος, 34 αὐτὸς ποὺ ἤνοιξε τὸν λάκκον θὰ πληρώσῃ 34 τότε ἐκεῖνος εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκεο ὁ λάκκος πρέπει νὰ πρόστιμον εἰς τὸν κύριον τοῦ ζώου, τὸ δὲ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν ἰδιοκτήτην τῶν ζώων, τὸ δὲ συντριβὲν ζῶον θὰ ἀνήκῃ εἰς αὐτόν. νεκρὸν ζῶον θὰ ἀνήκῃ εἰς αὐτὸν ποὺ θὰ πληρώσῃ. 21,35 Ἐὰν δὲ κερατίσῃ τινὸς 35 Ἐὰν ἕνας ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατα καὶ 35 Ἐὰν δὲ ἕνας ταῦρος κτυπήσῃ μὲ τὰ κέρατά του τὸν ταῦρον, ταῦρος τὸν ταῦρον τοῦ πλησίον φονεύσῃ τὸν ταῦρον τοῦ πλησίον, θὰ πωληθῇ ὁ ποὺ ἀνήκει εἰς ἄλλον ἰδιοκτήτην καὶ θανατωθῇ, πρέπει νὰ 120/229

121 καὶ τελευτήσῃ, ἀποδώσονται τὸν ταῦρον τὸν ζῶντα καὶ διελοῦνται τὸ ἀργύριον αὐτοῦ, καὶ τὸν ταῦρον τὸν τεθνηκότα διελοῦνται. 21,36 Ἐὰν δὲ γνωρίζηται ὁ ταῦρος ὅτι κερατιστὴς ἐστι πρὸ τῆς χθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης ἡμέρας, καὶ διαμεμαρτυρημένοι ὦσι τῷ κυρίῳ αὐτοῦ, καὶ μὴ ἀφανίσῃ αὐτόν, ἀποτίσει ταῦρον ἀντὶ ταύρου, ὁ δὲ τετελευτηκὼς αὐτῷ ἔσται. ζῶν ταῦρος καὶ θὰ μοιρασθοῦν τὸ χρῆμα οἱ πωλήσουν τὸν ταῦρον ποὺ ζῇ καὶ νὰ μοιρασθοῦν τὸ ποσὸν κύριοι τῶν ταύρων, οἱ ὁποῖοι θὰ μοιρασθοῦν ποὺ θὰ πάρουν. Νὰ μοιρασθοῦν ἐπίσης μεταξύ των καὶ τὸν ἐπίσης καὶ τὰ κρέας τοῦ φονευθέντος ταύρου. σκοτωμένον ταῦρον. 36 Ἐὰν ὅμως ἦτο γνωστὸν ὅτι ὁ κερατίσας 36 Ἐὰν ὅμως ἦτο γνωστὸν ὅτι ὁ ταῦρος ἦτο ἐπιθετικὸς καὶ ταῦρος ἀπὸ ἀρκετοῦ χρόνου ἐκτυποῦσε μὲ τὰ ἐκτυποῦσε μὲ τὰ κέρατά του πρὸ πολλοῦ καὶ ἐνῷ εἶχαν γίνει κέρατα καὶ εἶχον διαμαρτυρηθῆ οἱ ἄλλοι διαμαρτυρίαι πρὸς τὸν ἰδιοκτήτην του, ἐν τούτοῖς δὲν ἄνθρωποι εἰς τὸν κύριόν του, ἐκεῖνος δὲ δὲν τὸν ἐφρόντισεν ἐκεῖνος νὰ τὸν ἑξαφανίσῃ, τότε θὰ δώσῃ ἕνα ἐξηφάνισε, θὰ δώσῃ τὸν ζῶντα ταῦρον ἀντὶ τοῦ ταῦρον ἀντὶ ἐκείνου ποὺ ἐσκοτώθη, ὁ δὲ σκοτωμένος θὰ εἶναι φονευθέντος καὶ ὁ φονευθεὶς ταῦρος θὰ ἀνήκῃ ἰδικός του. πάλιν εἰς τὸν κύριόν του. ΕΞΟΔΟΣ - 22ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 22,1 Εὰν δὲ τις κλέψῃ μόσχον ἢ Εὰν κανεὶς κλέψῃ μοσχάρι ἢ πρόβατον καὶ τὸ Εὰν δὲ κάποιος κλέψῃ μοσχάρι ἢ πρόβατον καὶ τὸ σφάξῃ ἢ πρόβατον καὶ σφάξῃ ἢ ἀποδῶται, σφάξῃ, διὰ νὰ τὸ φάγῃ ἢ τὸ πωλήσῃ, θὰ τὸ πωλήσῃ, θὰ πληρώσῃ σὰν ἀποζημίωσιν πέντε μοσχάρια πέντε μόσχους ἀποτίσει ἀντὶ τοῦ πληρώσῃ πέντε μόσχους ἀντὶ τοῦ ἑνὸς καὶ ἀντὶ τοῦ ἑνὸς ποὺ ἔκλεψε, καὶ τέσσερα πρόβατα ἀντὶ τοῦ μόσχου καὶ τέσσαρα πρόβατα τέσσαρα πρόβατα ἀντὶ τοῦ ἑνὸς προβάτου. ἑνὸς προβάτου, ποὺ εἶχε κλέψει. ἀντὶ τοῦ προβάτου. 22,2 Ἐὰν δὲ ἐν τῷ διορύγματι 2 Ἐὰν δὲ ὁ κλέπτῃς γίνῃ ἀντιληπτὸς τὴν ὥραν, εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς καὶ πληγεὶς ποὺ ἐπιχειρεῖ τὴν διάρρηξιν, καὶ κτυπηθεὶς ἀποθάνῃ, οὐκ ἔστιν αὐτῷ φόνος ἀποθάνῃ, δὲν θὰ καταλογισθῇ ἐνοχὴ φόνου εἰς 22,3 ἐὰν δὲ ἀνατείλῃ ὁ ἥλιος ἐπ' αὐτῷ, ἔνοχός ἐστιν, ἀνταποθανεῖται. Ἐὰν δὲ μὴ ὑπάρχῃ αὐτῷ, πραθήτω ἀντὶ τοῦ κλέμματος. τὸν φονέα. 2 Καὶ ἐὰν γίνῃ ἀντιληπτὸς ὁ κλέπτῃς κατὰ τὴν στιγμὴν τῆς διαρρήξεως μέσα εἰς τὸ σκοτάδι καὶ κτυπηθῇ θανάσιμα, τότε αὐτὸς ποὺ τὸν ἐσκότωσε δὲν θὰ θεωρῆται φονεύς. 3 Ἐὰν ὅμως φονεύσῃ κανεὶς τὸν νυκτερινὸν 3 Ἐὰν ὅμως φονεύσῃ τὸν κλέπτην μετὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ κλέπτην μετὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ ἡλίου, ὁ ἡλίου, τότε εἶναι φονεὺς καὶ ἀντὶ τοῦ φόνου, ποὺ διέπραξε, φονεὺς εἶναι ἔνοχος καὶ θὰ καταδικασθῇ εἰς πρέπει νὰ θανατωθῇ καὶ ὁ ἴδιος. Ὁ κλέπτῃς πρέπει νὰ θάνατον. Ἐὰν ὁ κλέπτῃς δὲν ἔχῃ νὰ πληρώσῃ καταβάλῃ τὴν ἀποζημίωσιν, ποὺ ὡρίσθη προηγουμένως. 121/229

122 22,4 Ἐὰν δὲ καταληφθῇ καὶ εὑρεθῇ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ κλέμμμα ἀπό τε ὄνου ἕως προβάτου ζῶντα, διπλᾶ αὐτὰ ἀποτίσει. 22,5 Ἐὰν δὲ καταβοσκήσῃ τις ἀγρὸν ἢ ἀμπελῶνα καὶ ἀφῇ τὸ κτῆνος αὐτοῦ καταβοσκῆσαι ἀγρὸν ἕτερον, ἀποτίσει ἐκ τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ κατὰ τὸ γέννημα αὐτοῦ ἐὰν δὲ πάντα τὸν ἀγρὸν καταβοσκήσῃ, τὰ βέλτιστα τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ καὶ τὰ βέλτιστα τοῦ ἀμπελῶνος αὐτοῦ ἀποτίσει. 22,6 Ἐὰν δὲ ἐξελθὸν πῦρ εὕρῃ ἀκάνθας καὶ προσεμπρήσῃ ἅλωνα ἢ στάχυς ἢ πεδίον, ἀποτίσει ὁ τὸ πῦρ ἐκκαύσας. 22,7 Ἐὰν δέ τις δῶ τῷ πλησίον ἀργύριον ἢ σκεύη φυλάξαι, καὶ κλαπῇ ἐκ τῆς οἰκίας τοῦ ἀνθρώπου, ἐὰν εὑρεθῇ ὁ κλέψας, ἀποτίσει τὸ διπλοῦν τὴν ἐπιβληθεῖσαν ποινήν, νὰ πωληθῇ ὡς Ἐὰν ὅμως δὲν ἔχῃ αὐτὴν τὴν δυνατότητα, πρέπει νὰ δοῦλος, διὰ νὰ πληρώσῃ τὸ κλοπιμαῖον. πωληθῇ ὁ ἴδιος σὰν δοῦλος εἰς ἀντικατάστασιν αὐτοῦ, τὸ ὁποῖον ἔκλεψε. 4 Ἐὰν ὁ κλέπτῃς συλληφθῇ καὶ εὑρεθῇ εἰς τὴν 4 Ἐὰν ὄμως, ὅταν συλληφθῇ ὁ κλέπτῃς, εὑρεθοῦν ζωντανὰ κατοχήν του τὸ κλεμμένον ζῶον, ἀπὸ ὄνου ὑπὸ τὴν κατοχήν του ὅσα ἔκλεψε, ἀπὸ ὄνου καὶ ἕως μέχρι προβάτου, θὰ πληρώσῃ εἰς τὸ διπλοῦν προβάτου, τότε δὲν θὰ πληρώσῃ εἰς τὸ πενταπλάσιον ἢ αὐτὰ ποὺ ἔκλεψε. τετραπλάσιον, ἀλλὰ εἰς τὸ διτιλάσιον τὴν ἀξίας τοῦ κάθε ζώου, ποὺ ἔκλεψε. 5 Ἐὰν κανεὶς βόσκῃ τὸ ζῶον του εἰς τὸν ἀγρὸν ἢ 5 Ἐὰν δὲ κάποιος βόσκῃ τὸ ζῶον του εἰς τὸ χωράφι ἢ τὸ τὴν ἄμπελόν του καὶ τὸ ἀφήσῃ νὰ βοσκήσῃ ἀμπέλί του καὶ τὸ ἀφήσῃ νὰ βοσκήσῃ εἰς ξένον χωράφι, θὰ ἄλλον ἀγρόν, θὰ πληρώσῃ ἀπὸ τὸν ἰδικόν του πληρώσῃ ἀποζημίωσιν ἀπὸ τὸ χωράφι του ἀναλόγως πρὸς ἀγρὸν τὴν ζημία, τὴν ὁποίαν ἔχει προκαλέσει τὸ εἰσόδημά του καὶ τὴν ζημίαν ποὺ προεκλήθη. Ἐὰν δὲ εἰς τὸν ἄλλον. Ἐὰν δὲ βοσκήσῃ καὶ καταστρέψῃ ἀφήσῃ τὸ ζῶον του νὰ βοσκήσῃ ὅλο τὸ ξένον χωράφι, ὅλον τὸν ἀγρόν, θὰ καταβάλῃ ὡς ἀποζημίωσιν πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν, μὲ τὸ νὰ προσφέρῃ εἰς τὰ καλύτερα προϊόντα τοῦ ἀγροῦ του καὶ τοῦ τὸν ἄλλον τὰ καλύτερα προϊόντα ἀπὸ τὸ χωράφι ἢ ἀπὸ τὸ ἀμπελῶνος του. ἀμπέλι του. 6 Ἐὰν κανεὶς ἀνάψῃ φωτιά, αὐτὴ δὲ ἐπεκταθῇ 6 Καὶ ἐὰν κάποιος ἀνάψῃ φωτιὰν καὶ αὐτὴ ἀπλωθῃ καὶ εὕρῃ εἰς ἀκάνθας καὶ γίνῃ πυρκαϊὰ καὶ καταστρέψῃ ἀγκάθια καὶ μεγαλώσ καὶ καύσῃ θημωνιὲς εἰς ξένον ἀλῶνι, ἁλῶνι ἢ χωράφι μὲ στάχεις ἢ πεδιάδα, θὰ ἢ ἀνεπτυγμένα σιτηρὰ ἢ καὶ μόνον τὸ χωράφι, θὰ πληρώσῃ πρόστιμον αὐτός ποὺ ἤναψε τὴν ἀποκαταστήσῃ τὴν ζημίαν αὐτός, ποὺ ἔβαλε τὴν φωτιάν. φωτιάν. 7 Ἐὰν κανεὶς δώσῃ εἰς τὸν πλησίον του 7 Ἐὰν δὲ κάποιος δώσῃ εἰς ἕνα γνωστόν του χρήματα ἢ χρήματα ἢ σκεύη πρὸς φύλαξιν, καὶ κλαποῦν διάφορα σκεύη, διὰ νὰ τοῦ τὰ διαφυλάξῃ καὶ κλαποῦν αὐτὰ ἀπὸ τὴν οἰκίαν τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ, ἐὰν ὁ ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου, τότε ἐὰν μὲν εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς συλληφθῇ θὰ καταβάλῃ ἐκεῖνος εἰς κλέπτῃς, θὰ πληρώσῃ ὁ ἴδιος κλέπτῃς ὡς ἀποζημίσιν ποσὸν τὸν ἰδιοκτήτην τὰ διπλάσια διπλάσιον τῆς ἀξίας ἐκείνου ποὺ ἔκλεψεν. 22,8 ἐὰν δὲ μὴ εὑρεθῇ ὁ κλέψας, 8 Ἐὰν ὅμως δὲν εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς, θὰ 8 Ἐὰν ὅμως δὲν εὑρεθῇ ὁ κλέπτῃς, πρέπει ὁ οἰκοδεσπότης 122/229

123 προσελεύσεται ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ ὀμεῖται ἦ μὴν μὴ αὐτὸν πεπονηρεῦσθαι ἐφ' ὅλης τῆς παρακαταθήκης τοῦ πλησίον. 22,9 Κατὰ πᾶν ρητὸν ἀδίκημα, περί τε μόσχου καὶ ὑποζυγίου καὶ προβάτου καὶ ἱματίου καὶ πάσης ἀπωλείας τῆς ἐγκαλουμένης, ὅ,τι οὖν ἂν ᾖ, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἐλεύσεται ἡ κρίσις ἀμφοτέρων, καὶ ὁ ἁλοὺς διὰ τοῦ Θεοῦ ἀποτίσει διπλοῦν τῷ πλησίον 22,10 ἐὰν δέ τις δῶ τῷ πλησίον ὑποζύγιον ἢ μόσχον ἢ πρόβατον ἢ πᾶν κτῆνος φυλάξαι, καὶ συντριβῇ τελευτήσῃ ἢ αἰχμάλωτον γένηται, καὶ μηδεὶς γνῷ, 22,11 ὅρκος ἔσται τοῦ Θεοῦ ἀνὰ μέσον ἀμφοτέρων, ἢ μὴν μὴ αὐτὸν πεπονηρεῦσθαι καθόλου τῆς παρακαταθήκης τοῦ πλησίον καὶ οὕτως προσδέξεται ὁ κύριος αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἀποτίσει. παρουσιασθῇ ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἐνώπιον τοῦ ἐκεῖνος, εἰς τὸν ὁποῖον εἶχαν δοθῇ πρὸς φύλαξιν τὰ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ὁρισθέντος δικαστηρίου καὶ θὰ χρήματα ἢ τὰ σκεύη, νὰ παρουσιασθῇ ἐνώπιον τῶν Κριτῶν, ὁρκισθῇ ὅτι οὐδέποτε ἐσκέφθη κάτι πονηρόν, ποὺ ὥρισεν ὁ Θεὸς καὶ ἐκεῖ,ἐνώπιον τοῦ τόπου τῆς λατρείας, δὲν ἐσκέφθη ποτὲ νὰ καταχρασθῇ τὴν νὰ ὁρκισθῇ ὅτι δὲν τοῦ ἐπέρασε καμμία πονηρὰ ἐπιθυμία κατάθεσιν τοῦ πλησίον. διὰ κάθε ἀγαθόν, ποὺ τοῦ ἐνεπιστεύθη ὁ γνωστός του. 9 Αὐτὸ θὰ γίνεται διὰ κάθε ἀδίκημα, εἴτε τὸ 9 Δι' ὁποιοδήποτε συγκεκριμένον παράπτωμα ποὺ θὰ κλαπὲν εἶναι μόσχος ἢ ὑποζύγιον ἢ πρόβατον καταγγελθῇ ἁρμοδίως, εἴτε πρόκειται διὰ μοσχάρι, ἢ δι' ἢ ἱμάτιον, διὰ κάθε καταγγελλομένην ὄνον, ἢ διὰ πρόβατον, ἢ δι' ἔνδυμα, ἢ διὰ κάθε ἀπώλειαν, ἀπώλειαν, ὁποιαδήποτε καὶ ἂν εἶναι αὐτή, ὁποιαδήποτε καὶ ἐὰν εἶναι ατή, πρέπει τελικῶς νὰ φθάσῃ ἡ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ θὰ γίνῃ ἡ κρίσις τῶν κρίσις τῶν δύο ἀντιδίκων ἐνώπιον τοῦ κριτηρίου, ποὺ ἀντιδίκων. Ἐὰν ἀπὸ τὸ δικαστήριον εὑρεθῇ ὥρισεν ὁ Θεός. Καὶ ἐκεῖνος ποὺ θὰ ἀποδειχθῇ ἔνοχος ἀπὸ ἔνοχος κατακρατήσεως ξένης περιουσίας τὸ κριτήριον τοῦ Θεοῦ, πρέπει νὰ πληρώσῃ διπλασίαν ἐκεῖνος εἰς τὸν ὁποῖον εἶχε γίνει ἡ κατάθεσις, ἀποζημίωσιν εἰς τὸν συνάνθρωπόν του, τὸν ὁποῖον θὰ καταδικασθῇ νὰ πληρώσῃ εἰς τὸν πλησίον ἐζημίωσεν. του διπλασίαν τὴν ἀξίαν τοῦ ἀπολεσθέντος. 10 Ἐὰν κανεὶς δώσῃ εἰς τὸν πλησίον του πρὸς 10 Ἐὰν δὲ κάποιος δώσῃ εἰς τὸν συνάνθρωπόν του πρὸς φύλαξιν ὑποζύγιον ἢ μοσχάρι ἢ πρόβατον ἢ φύλαξιν ὄνον ἢ μοσχάρι ἢ πρόβατον ἢ ὁποιοδηήποτε ζῶον οἰονδήποτε ἄλλο κατοικίδιον ζῶον, καὶ συμβῇ καὶ συμβῇ ὥστε τὸ ζῶον αὐτὸ νὰ πάθῃ ἕνα κάταγμα, ἢ νὰ ὥστε αὐτὸ νὰ πάθῃ κάταγμα ἢ νὰ ἀποθάνῃ ἢ ψοφήσῃ, ἢ νὰ ἁρπαγῇ καὶ νὰ μεταφερθῇ εἰς ἄλλον τόπον νὰ κλαπῇ καὶ δὲν ὑπάρχῃ κανεὶς μάρτυς νὰ καὶ δὲν ὑπάρχῃ κάποιος αὐτόπτης μάρτυς ποὺ νὰ βεβαιώσῃ ἐπιβεβαίωσῃ τοῦτο, τὶ ἀκριβῶς συνέβη, 11 θὰ γίνῃ ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου τοῦ Θεοῦ 11 τότε πρέπει νὰ δοθῇ ὅρκος ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ ἀπὸ ὅρκος ἀπὸ τὸν λαβόντα πρὸς φύλαξιν τὸ αὐτόν, ποὺ ἐδέχθη πρὸς φύλαξιν τὸ ζῶον τοῦ ἄλλου, ὅτι δὲν ἀπολεσθὲν ζῶον, ὅτι ποτὲ δὲν εἶχε σκεφθῆ ἐσκέφθη τίποτε πονηρὸν εἰς βάρος τῆς περιουσίας, ποὺ τοῦ κάτι τὸ πονηρὸν εἰς βάρος τῆς ἐμπιστευθείσης ἐνεπιστεύθη ὁ συνάνθρωπός του. Καὶ ἔτσι θὰ συμφωνήσῃ ὁ εἰς αὐτὸν καταθέσεως. Ἡ ἔνορκος ἰδιοκτήτης καὶ δεν θὰ πληρώσῃ ὁ ἄλλος καμμίαν αὐτὴ διαβεβαίωσις πρέπει νὰ γίνῃ δεκτὴ καὶ ἀποζημίωσιν. 123/229

124 22,12 Ἐὰν δὲ κλαπῇ παρ' αὐτοῦ, ἀποτίσει τῷ κυρίῳ. θὰ ἀπαλλαγῇ πάσης ἀποζημιώσεως ὁ ὁρκισθείς. 12 Ἐὰν ὅμως ἀποδειχθῇ ὅτι ὁ φύλαξ τοῦ ζώου 12 Ἐὰν ὅμως ἀποδειχθῇ κλέπτης αὐτός, ποὺ ἀνέλαβε τὴν τὸ ἔκλεψε, θὰ πληρῶσῃ εἰς τὸν κύριον τοῦ ζώου φύλαξιν, πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν εἰς τὸν ἀποζημίωσιν. 22,13 Ἐὰν δὲ θηριάλωτον γένηται, 13 Ἐὰν τὸ παραδοθὲν πρὸς φάλαξιν ζῶον ἄξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν θήραν καὶ οὐκ κατασπαραχθῇ ὑπὸ θηρίου, θὰ ὁδηγήσῃ ὁ ἀποτίσει. φύλαξ τὸν κύριον τοῦ ζώου ἐκεῖ, ὅπου αὐτὸ 22,14 Ἐὰν δὲ αἰτήσῃ τις παρὰ τοῦ πλησίον, καὶ συντριβῇ ἢ ἀποθάνῃ ἢ αἰχμάλωτον γένηται, ὁ δὲ κύριος μὴ ᾖ μετ' αὐτοῦ, ἀποτίσει 22,15 ἐὰν δὲ ὁ κύριος ᾖ μετ' αὐτοῦ, οὐκ ἀποτίσει ἐὰν δὲ μισθωτὸς ᾖ, ἔσται αὐτῷ ἀντὶ τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ. 22,16 Ἐὰν δὲ ἀπατήσῃ τις παρθένον ἀμνήστευτον καὶ κοιμηθῇ μετ' αὐτῆς, φερνῇ φερνιεῖ αὐτὴν αὐτῷ γυναῖκα. ἰδιοκτήτην. εἶχε φαγωθῆ ἀπὸ τὸ θηρίον, καὶ δὲν θὰ ὅπου κατεσπαράχθη, διὰ νὰ βεβαιωθῇ ὁ ἴδιος μὲ τὰ μάτια πληρώσῃ ἀποζημίωσιν. 13 Ἐὰν δὲ τὸ ζῶον ποὺ κάποιος ἀνέλαβε νὰ τὸ φυλάξῃ φαγωθῇ ἀπὸ ἄγρια θηρία, πρέπει ἐκεῖνος ποὺ ἀνέλαβε τὴν φύλαξιν νὰ ὁδηγήσῃ τὸν ἰδιοκτήτην τοῦ ζώου εἰς τὸν τόπον, του καὶ ἔτσι δὲν θὰ τοῦ πληρώσῃ καμμίαν ἀποζημίωσιν. 14 Ἐὰν ζητήσῃ κανεὶς καὶ πάρῃ ἀπὸ τὸν 14 Ἐὰν δὲ κάποιος ζητήσῃ δανεικὸν ἀπὸ τὸν συνάνθρωπόν πλησίον σκεῦος ἢ ζῶον καὶ συμβῇ ὥστε τὸ του ἕνα ζῶον καὶ αὐτὸ πάθη κάποιο κάταγμα, ἢ ψοφήση, ἢ σκεῦος νὰ συντριβῇ ἢ τὸ ζῷον νὰ ἀποθάνῃ ἢ ἁρπαγῇ καὶ μεταφερθῇ εἰς ἄλλον τόπον, καθ' ἣν στιγμὴν κλαπῇ, ἂν ὁ δανεισθεὶς δὲν εὑρίσκετο εἰς δὲν ἦτο παρὼν αὐτός, ποὺ τὸ εἶχε λάββει ὑπὸ τὴν κυριότητά τὴν περιοχὴν ἐκείνην, θὰ πληρώσῃ του, πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν, διότι ἔδειξεν ἀποζημίωσιν. ἀδιαφορίαν διὰ τὴν ξένην ἰδιοκτησίαν. 15 Ἐὰν ὅμως ὁ δανεισθεὶς ἦτο πλησίον τῶν 15 Ἐὰν ὅμως ἦτο παρών αὐτός, ποὺ τὸ εἶχεν ὑπὸ τὴν δανεισθέντων καὶ αὐτὰ χαθοῦν, δὲν θὰ κυριότητά του καὶ ἐν τούτοις συνέβη τὸ ἀτύχημα εἰς τὸ ζῶον πληρώσῃ ἀποζημίωσιν. Ἐὰν ὁ λαβὼν ἦτο ποὺ ἐδανείσθη, δὲν πρέπει νὰ πληρώσῃ ἀποζημίωσιν. Καὶ ἡμερομίσθιος ἐργάτης, θὰ κρατηθῇ ὁ μισθὸς ἐὰν αὐτὸς ποὺ ἐδανείσθη εἶναι μισθωτὸς ἐργάτης, πρέπει αὐτοῦ ὡς ἀποζημίωσις διὰ τὸ ἀπολεσθὲν νὰ ὑπολογισθῇ ἡ ζημία εἰς τὸν μισθόν του, ἀντικείμενον. 16 Ἐὰν κανεὶς ἀπατήσῃ παρθένον, ἡ ὁποία δὲν 16 Ἐὰν δὲ κάποιος ἐξαπατήσῃ μίαν παρθένον κόρην ἡ ἔχει μνηστευθῆ καὶ κοιμηθῇ μὲ αὐτήν, θὰ ὁποία δὲν ἔχει μνηστευθῇ,καὶ ἐλθῃ εἰς γενετήσιον σχέσιν καταβάλῃ τὴν προῖκα της εἰς τὸν πατέρα της μαζί της, πρέπει νὰ πληρώσῃ ὁ ἴδιος ὅσα χρειάζονται διὰ καὶ θὰ τὴν νυμφευθῇ. τὴν προῖκα τῆς νύφης καὶ νὰ τὴν νυμφευθῇ. 22,17 Ἐὰν δὲ ἀνανεύων ἀνανεύσῃ 17 Ἐὰν ὅμως ὁ πατὴρ ἐπιμόνως ἀρνῆται καὶ δὲν 17 Ἐὰν ὅμως ὁ πατέρας της δὲν δεχθῇ ἐπ' οὐδενὶ λόγῳ νὰ 124/229

125 καὶ μὴ βούληται ὁ πατὴρ αὐτῆς δοῦναι αὐτὴν αὐτῷ γυναῖκα, ἀργύριον ἀποτίσει τῷ πατρὶ καθ' ὅσον ἐστὶν ἡ φερνὴ τῶν παρθένων. συγκατατίθεται νὰ δώσῃ τὴν θυγατέρα του εἰς τοῦ δώσῃ τὴν κόρην του ὡς σύζυγον, πρέπει αὐτός, ποὺ τὴν ἐκεῖνον γυναῖκα, ἐκεῖνος θὰ καταβάλῃ εἰς τὸν ἐξηπάτησε, να καταβάλῃ εἰς τὸν πατέρα της χρηματικὸν πατέρα τὴν κανονικὴν προῖκα τῶν παρθένων. ποσὸν ἀνάλογον πρὸς τὴν προῖκα τῶν παρθένων. 22,18 Φαρμακοὺς οὐ περιποιήσετε. 18 Μάγους δὲν θὰ ἀφήσετε νὰ ζοῦν. 18 Δὲν πρέπει να τιμᾶτε καὶ νὰ ἀφήνετε νὰ ὑπάρχουν 19 Πᾶν κοιμώμενον μετὰ κτήνους, θανάτῳ ἀποκτενεῖτε αὐτούς. μεταξύ σας μάγοι. 19 Κάθε κτηνοβάτην θὰ τὸν τιμωρῆτε μὲ 19 Νὰ σκοτώνετε κάθε κτηνοβάτην, ποὺ ἁμαρτάνει μὲ ζῶα. θάνατον. 22,20 Ὁ θυσιάζων θεοῖς θανάτῳ 20 Ἐκεῖνος ποὺ προσφέρει θυσίαν εἰς τὰ ἐξολοθρευθήσεται, πλὴν Κυρίῳ εἴδωλα, θὰ καταδικάζεται, καὶ θὰ μόνῳ. ἐξολοθρεύεται διὰ θανάτου. Μόνον εἰς τὸν 22,21 Καὶ προσήλυτον οὐ κακώσετε, οὐδὲ μὴ θλίψητε αὐτόν ἦτε γὰρ προσήλυτοι ἐν γῇ Αἰγύπτῳ. 22,22 Πᾶσαν χήραν καὶ ὀρφανὸν οὐ κακώσετε Κύριον θὰ προσφέρετε θυσίας. 20 Ἐκεῖνος ποὺ προσφέρει θυσίας εἰς ψευδεῖς θεούς πλὴν μόνον τοῦ Κυρίου, πρέπει να θανατώνεται καὶ νὰ ἑξαφανίζεται ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς. 21 Δὲν θὰ ἀδικήσετε καὶ δὲν θὰ στενοχωρήσετε 21 Κάθε ξένον καὶ πάροικον δὲν πρέπει νὰ τὸν ξένον, διότι καὶ σεῖς ὑπήρξατε κάποτε ξένοι εἰς κακομεταχειρίζεσθε, οὔτε νὰ τὸν καταπιέζετε. Διότι κάποτε τὴν Αἴγυπτον. ὑπήρξατε καὶ σεῖς ξένοι καὶ πάροικοι εἰς τὴν Αἴγυπτον, 22 Καμμίαν χήραν καὶ κανένα ὀρφανὸν δὲν θὰ 22 Νὰ μὴ κάνετε κακὸν εἰς καμμίαν χήραν καὶ εἰς κανένα ἀδικήσετε. 22,23 ἐὰν δὲ κακίᾳ κακώσητε 23 Ἐὰν ἀδικήσετε αὐτοὺς καὶ κράξουν πρὸς ἐμὲ αὐτούς, καὶ κεκράξαντες ἐναντίον σας, ἐγὼ θὰ ἀκούσω τὴν φωνήν των καταβοήσωσι πρός με, ἀκοῇ εἰσακούσομαι τῆς φωνῆς αὐτῶν 22,24 καὶ ὀργισθήσομαι θυμῷ καὶ ἀποκτενῶ ὑμὰς μαχαίρᾳ, καὶ ἔσονται αἱ γυναῖκες ὑμῶν χῆραι καὶ τὰ παιδιά ὑμῶν ὀρφανά. ὀρφανόν. 23 Διότι ἐὰν φερθῆτε μὲ κακὸν τρόπον πρὸς αὐτοὺς καὶ κράξουν μέσα εἰς τὴν θλῖψιν των πρὸς Ἐμέ, τότε Ἐγὼ ὁ Κύριος θὰ ἀκούσω τὴν φωνήν των ὁπωσδήποτε, 24 καὶ θὰ ὀργισθῶ, καὶ θὰ ἐπιτρέψω νὰ 24 καὶ θὰ ἐκδηλώσω τὴν δικαίαν ὀργήν μου καὶ θὰ φονευθῆτε ἐν στόματι μαχαίρας καὶ ἔτσι αἱ ἐπιτρέψω νὰ φονευθῆτε μὲ μαχαίρι, ὥστε νὰ χηρεύσουν καὶ γυναῖκες σας θὰ γίνουν χῆραι καὶ τὰ παιδιά αἱ ἰδικαί σας γυναῖκες καὶ νὰ ὀρφανεύσουν καὶ τὰ ἰδικά σας σας ὀρφανά, ὡσὰν ἐκεῖνα ποὺ σεῖς ἠδικήσατε. 22,25 Ἐὰν δὲ ἀργύριον ἐκδανείσῃς 25 Ἐὰν δανείσῃς χρήματα εἰς τὸν πτωχὸν 25 Καὶ ἐὰν δώσῃς χρηματικὸν δάνειον εἰς τὸν ἀδελφόν σου, παιδιά. 125/229

126 τῷ ἀδελφῷ τῷ πενιχρῷ παρὰ σοί, ἀδελφόν σου, δὲν θὰ καταπιέσῃς αὐτὸν νὰ σοῦ οὐκ ἔσῃ αὐτὸν κατεπείγων, οὐκ ἐπιστρέψῃ τὸ δάνειον, οὔτε θὰ τοῦ ἐπιβάλῃς ἐπιθήσεις αὐτῷ τόκον. τόκον. 22,26 Ἐὰν δὲ ἐνεχύρασμα ἐνεχυράσῃς τὸ ἱμάτιον τοῦ πλησίον, πρὸ δυσμῶν ἡλίου ἀποδώσεις αὐτῷ 22,27 ἔστι γὰρ τοῦτο περιβόλαιον αὐτοῦ, μόνον τοῦτο τὸ ἱμάτιον ἀσχημοσύνης αὐτοῦ ἐν τίνι κοιμηθήσεται; Ἐὰν οὖν καταβοήσῃ πρός με, εἰσακούσομαι αὐτοῦ ἐλεήμων γάρ εἰμι. τὸν πτωχὸν συνάνθρωπόν σου, δεν πρέπει νὰ τὸν βιάζῃς διὰ τὴν ἐπιστροφὴν τοῦ δανείου, οὔτε νὰ τοῦ βάλῃς τόκον σὰν τοκογλύφος. 26 Ἐὰν δὲ πάρῃς ὡς ἐνέχυρον τὸ ἱμάτιον τοῦ 26 Ἐὰν δὲ πάρῃς σὰν ἐνέχυρον διὰ κάτι ποὺ σοῦ ὀφείλει ὁ πλησίον, νὰ τοῦ τὸ ἐπιστρέψῃς πρὶν δύσῃ ὁ συνάνθρωπός σου τὸ ἐξωτερικὸν ἔνδυμά του, τὸ ἐπανωφόρι ἥλιος. το, πρέπει νὰ τοῦ τὸ ἐπιστρέψῃς πρὶν ἀπὸ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου. 27 Διότι αὐτὸ εἶναι τὸ σκέπασμά του εἰς τὸν 27 Διότι αὐτὸ τὸ ἔνδυμα εἶναι τὸ μόνον μὲ τὸ ὁποῖον ὕπνον του, τὸ μοναδικόν του ἔνδυμα, μὲ τὸ σκεπάζεται, διὰ νὰ ζεσταθῇ, αὐτὸ τὸ ἴδιο μὲ τὸ ὁποῖον ὁποῖον καλύπτει τὴν γύμνωσίν του. Ἂν ἐσὺ τὸ καλύπτει καὶ τὴν γύμνωσίν του. Ἂν δὲν τὸ ἔχῃ, πῶς θὰ κρατήσῃς, μὲ τί ἐκεῖνος θὰ σκεπασθῇ; Ἐὰν δὲ κοιμηθῇ; Ἐὰν λοιπὸν δὲν τοῦ τὸ ἐπιστρέψῃς καὶ κραυγάσῃ κράξῃ αὐτὸς πρὸς ἐμὲ ἐναντίον σου, ἐγὼ θὰ πρὸς Ἑμὲ μέσα εἰς τὴν συμφοράν του, θὰ τὸν ἀκούσω ἀκούσω τὴν φωνήν του, διότι εἶμαι ὁπωσδήποτε καὶ θὰ ἀναλάβω τὴν προστασίαν του, διότι εὔσπλαγχνος. 22,28 Θεοὺς οὐ κακολογήσεις καὶ 28 Νὰ μὴν κακολογῇς τοὺς δικαστὰς καὶ ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐ κακῶς γενικῶς τοὺς ἀνωτέρους σου, οὔτε νὰ ἐρεῖς. κατακρίνῃς τὸν ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου. 22,29 Ἐπαρχὰς ἅλωνος καὶ ληνοῦ σου οὐ καθυστερήσεις τὰ πρωτότοκα τῶν υἱῶν σου δώσεις ἐμοί. 22,30 Οὕτω ποιήσεις τὸν μόσχον σου καὶ τὸ πρόβατόν σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου ἑπτὰ ἡμέρας ἔσται ὑπὸ τὴν μητέρα, τῇ δὲ ὀγδόῃ εἶμαι ἐλεήμων, συμπαθὴς καὶ φιλάνθρωπος. 28 Δὲν πρέπει νὰ ὑβρίσῃς ποτε τοὺς Κριτάς, ποὺ σὰν ἐκπρόσωποι τοῦ Θεοῦ ἀπονέμουν τὴν δικαιοσύνην, οὔτε νὰ κακολογήσῃς ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου (ποὺ ἔλαβεν ἀπὸ Ἑμὲ τὴν ἐξουσίαν του διὰ τὴν κοινωνικὴν εὐταξίαν). 29 Τὰς ἀπαρχὰς τοῦ σίτου ἀπὸ τὸ ἁλῶνι σου καὶ 29 Δὲν θὰ καθυστερήσῃς νὰ προσφέρῃς εἰς Ἐμὲ τμῆμα τῆς τοῦ οἴνου ἀπὸ τὸν ληνόν σου δὲν πρέπει νὰ πρώτης ἐσοδείας τῶν σιτηρῶν ἀπὸ τὸ ἁλῶνι σου καὶ τῶν καθυστερήσῃς νὰ τὰ δώσῃς εἰς τὸν Κύριον. Τὰ κρασιῶν ἀπὸ τὸ πατητήρι σου. Θὰ μοῦ προσφέρης ἐπίσης πρωτοτόκα ἐκ τῶν παιδιῶν σου θὰ τὰ δώσῃς εἰς καὶ αὐτοὺς ποὺ γεννῶνται πρῶτοι ἀπὸ τοὺς υἱούς σου. ἐμέ. 30 Τὸ ἴδιο ἐπίσης θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὸ μοσχάρι 30 Τὸ ἴδιο πρέπει νὰ κάνῃς καὶ διὰ τὸ μοσχάρι σου καὶ διὰ τὸ σου καὶ διὰ τὸ πρόβατόν σου καὶ διὰ τὸ πρόβατόν σου καὶ διὰ τὴν ὄνον σου. Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας μετὰ μεταφορικόν σου μέσον. Ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τὴν γέννησίν των νὰ μένουν εἰς τὴν μητέρα των. Κατὰ τὴν θηλάζῃ τὴν μητέρα του, κατὰ δὲ τὴν ὀγδόην ὀγδόην ὅμως ἡμέραν πρέπει νὰ τὰ προσφέρης εἰς Ἐμέ. 126/229

127 ἡμέρᾳ ἀποδώσεις μοι αὐτῷ. ἡμέραν θὰ τὸ προσφέρῃς εἰς ἐμέ. 22,31 Καὶ ἄνδρες ἅγιοι ἔσεσθέ μοι. 31 Ἐὰν τηρήσετε ὅλα αὐτά, θὰ εἶσθε ἁγνοὶ καὶ Καὶ κρέας θηριάλωτον οὐκ καθαροὶ ἐνώπιόν μου. Κρέας ζώου ἔδεσθε, τῷ κυνὶ ἀπορρίψατε αὐτό. κατασπαραχθέντος ἀπὸ θηρίον δὲν θὰ τὸ φάγετε, θὰ τὸ ρίψετε εἰς τὸ σκυλί. 31 Καὶ νὰ εἶσθε ἄνθρωποι ἅγιοι, πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι εἰς Ἐμὲ τὸν ἅγιον Θεόν. Δὲν πρέπει δὲ νὰ τρώγετε κρέας ζώου, ποὺ τὸ κατεσπάραξεν ἄγριον θηρίον, ἀλλὰ νὰ τὸ πετάτε εἰς τὸ σκυλί. ΕΞΟΔΟΣ - 23ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 23,1 Μή παραδέξῃ ἀκοὴν ματαίαν, οὐ συγκαταθήσῃ μετὰ τοῦ ἀδίκου γενέσθαι μάρτυς ἄδικος. 23,2 Οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ κακίᾳ, οὐ προστεθήσῃ μετὰ πλήθους ἐκκλῖναι μετὰ τῶν πλειόνων, ὥστε ἐκκλῖναι κρίσιν. 23,3 Καὶ πένητα οὐκ ἐλεήσεις ἐν κρίσει. 23,4 Ἐὰν δὲ συναντήσῃς τῷ βοῒ τοῦ ἐχθροῦ σου ἢ τῷ ὑποζυγίῳ αὐτοῦ πλανωμένοις, ἀποστρέψας ἀποδώσεις αὐτῷ. Εὰν εἶσαι δικαστής, δὲν πρέπει νὰ παραδεχθῇς Προκειμένου νὰ βγάλῃς ἀπόφασιν ὡς Κριτής, δεν πρέπει νὰ ποτὲ ἐπιπολαίαν καὶ ἀναπόδεικτον δεχθῇς καὶ νὰ λάβῃς ὑπ' ὄψιν σου κατηγορίαν ἀστήρικτον, κατηγορίαν. Ἐὰν κληθῇς ὡς μάρτυς, ποτὲ δὲν ποὺ διαδίδεται ψευδῶς καὶ χωρὶς ἀποδείξεις. Δὲν πρέπει πρέπει νὰ ἔλθῃς εἰς συμφωνίαν μὲ τὸν ἐπίσης νὰ πάρῃς τὸ μέρος τοῦ ἀδίκου καὶ νὰ δεχθῇς νὰ ἀδικήσαντα, ὥστε νὰ γίνῃς ψευδομάρτυς. καταθέσῃς ψευδῆ μαρτυρίαν ὑπὲρ αὐτοῦ, 2 Ποτὲ δὲν θὰ συνταυτισθῇς μὲ τὴν 2 Δὲν πρέπει νὰ ἀκολουθήσῃς καὶ νὰ ταχθῇς μὲ τοὺς πλειοψηφίαν, διὰ νὰ κάμῃς κάτι κακόν. Δὲν θὰ περισσοτέρους, διὰ νὰ διαπραχθῇ κάτι ἄδικον καὶ κακόν. ἀκολουθήσῃς τὸ πολὺ πλῆθος, ὥστε νὰ Οὔτε νὰ γίνῃς ἕνα μὲ τοὺς πολλοὺς ἔτσι, ὥστε νὰ παρεκτροπῇς καὶ σὺ μὲ τοὺς πολλοὺς καὶ νὰ ἀκολουθήσῃς τὸν λανθασμένον δρόμον τῶν περισσοτέρων παρεκκλίνῃς ἀπὸ τὴν δικαίαν κρίσιν. Ὁ καὶ νὰ παρεκκλίνῃς ἀπὸ τὴν ὀρθὴν καὶ δικαίαν κρίσιν. καθένας εἶναι ὑπεύθυνος διὰ τὰς πράξεις του. 3 Οὔτε παρασυρόμενος ἀπὸ συμπάθειαν θὰ 3 Δὲν θὰ ἐπηρεασθῇς ἀπὸ τὴν πτωχείαν κάποιου, ὅταν μεροληπτήσῃς ὑπὲρ τοῦ πτωχοῦ κατὰ τὴν εἶναι ἔνοχος, ὥστε νὰ τὸν δικαιώσῃς διὰ λόγους δίκην. εὐσπλαγχνίας. 4 Ἐὰν συναντήσῃς τὸ βόδι τοῦ ἐχθροῦ σου ἢ τὸ 4 Ἐὰν δὲ συναντήσῃς τὸ βόδι ἢ τὸ ὑποζύγιον κάποιου, ποὺ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου περιπλανώμενα, εἶναι ἐχθρός σου, νὰ γυρίζουν χαμένα ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, πρέπει γύρισέ τα καὶ δόσε τα εἰς αὐτόν. νὰ τὰ φέρῃς ὀπίσω καὶ νὰ τὰ παραδώσῃς εἰς τὸν ἰδιοκτήτην των. 127/229

128 23,5 Ἐὰν δὲ ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου πεπτωκὸς ὑπὸ τὸν γόμον αὐτοῦ, οὐ παρελεύσῃ αὐτό, ἀλλὰ συναρεῖς αὐτὸ μετ' αὐτοῦ. 23,6 Οὐ διαστρέψεις κρίμα πένητος ἐν κρίσει αὐτοῦ. 23,7 Ἀπὸ παντὸς ρήματος ἀδίκου ἀποστήσῃ ἀθῷον καὶ δίκαιον οὐκ ἀποκτενεῖς καὶ οὐ δικαιώσεις τὸν ἀσεβῆ ἕνεκεν δώρων. 23,8 Καὶ δῶρα οὐ λήψῃ τὰ γὰρ δῶρα ἐκτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς βλεπόντων καὶ λυμαίνεται ρήματα δίκαια. 23,9 Καὶ προσήλυτον οὐ θλίψετε ὑμεῖς γὰρ οἴδατε τὴν ψυχὴν τοῦ προσηλύτου αὐτοὶ γὰρ προσήλυτοι ἦτε ἐν γῇ Αἰγύπτῳ. 5 Ἐὰν ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου νὰ ἔχει 5 Ἐὰν δέ, καθὼς περνᾷς εἰς τὸν δρόμον, ἰδῇς τὸ ὑποζύγιον πέσει ὑπὸ τὸ βάρος τοῦ φορτίου του, δὲν θὰ τὸ τοῦ ἐχθροῦ σου νὰ ἔχῃ πέσει κάτω λόγῳ τοῦ φορτίου, δὲν προσπεράσῃς μὲ ἀδιαφορίαν, ἀλλὰ μαζῆ μὲ θὰ προσπεράσεις ἀδιάφορος πρέπει νὰ βοηθήσῃς τὸν αὐτὸν θὰ τὸ σηκώσῃς. ἐχθρόν σου καὶ νὰ σηκώσετε μαζὶ τὸ ζῶον του. 6 Δὲν θὰ διαστρέψῃς καὶ δὲν θὰ καταπατήσῃς 6 Κατὰ τὴν δίκην ἐνὸς πτωχοῦ ἀνθρώπου δὲν θὰ κάνῃς τὸ δίκαιον τοῦ πτωχοῦ κατὰ τὴν δίκην. ἀδικίαν μὲ τὸ νὰ στραγγαλίσῃς τὸ δίκαιόν του. 7 Φύγε μακρὰν ἀπὸ κάθε ἀδικίαν. Δὲν θὰ 7 Κράτησε τὸν ἑαυτόν σου μακρυὰ ἀπὸ κάθε τι ἄδικον. Δὲν καταδικάσῃς εἰς θάνατον ἀθῶον καὶ δίκαιον. θὰ ἀποφασίσῃς νὰ θανατωθῇ ἄνθρωπος, ποὺ εἶναι ἀθῶος Δὲν θὰ δικαιώσῃς τὸν ἀσεβῆ δελεαζόμενος ἀπὸ καὶ δίκαιος. Οὔτε θὰ δικαιώσῃς τὸν ἀσεβῆ, ἐπειδὴ σοῦ τὰ δῶρα του. προσέφερε δῶρα καὶ σὲ ἐπηρέασεν ὑπὲρ αὐτοῦ. 8 Ὡς δικαστὴς δὲν θὰ λάβῃς ποτὲ δῶρα, διότι τὰ 8 Καὶ δεν πρέπει νὰ δέχεσαι ποτὲ δῶρα ἀπὸ ὅσους δικάζεις. δῶρα τυφλώνουν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ αὐτῶν Διότι τὰ δῶρα τυφλώνουν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς διανοίας καὶ ἀκόμη τῶν συνετῶν ἀνθρώπων καὶ γίνονται τῶν συνετῶν ἀνθρώπων καὶ καταστρέφουν κάθε ἰδέαν ἀφορμὴ καταδολιεύσεως τῆς δικαιοσύνης. δικαιοσύνης. 9 Δὲν θὰ στενοχωρήσετε ξένον. Διότι καὶ σεῖς 9 Δὲν πρέπει ἐπίσης νὰ καταπιέσετε κάποιον, ποὺ δὲν εἶναι γνωρίζετε τὴν ζωὴν τοῦ ξένου, ἐπειδὴ καὶ οἱ μὲν Ἰσραηλίτης, ζῇ ὅμως μαζί σας. Διότι γνωρίζετε πῶς ζῇ ἴδιοι ἐζήσατε ὡς ξένοι εἰς τὴν Αἴγυπτον. καὶ τί αἰσθάνεται ἕνας ξένος, ἐπειδὴ ἐζήσατε καὶ σεῖς οἱ ἴδιοι σὰν ξένοι καὶ πάροικοι εἰς τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου. 23,10 Ἓξ ἔτη σπερεῖς τὴν γῆν σου 10 Ἓξ ἔτη κατὰ συνέχειαν θὰ σπείρῃς τοὺς 10 Ἐπὶ ἕξι χρόνια θὰ σπείρῃς τὰ ἀγροκτήματά σου καὶ θὰ καὶ συνάξεις τὰ γεννήματα ἀγρούς σου καὶ θὰ μαζεύῃς τὰ γεννήματά των. συγκεντρώνῃς τὰ προϊόντα, ποὺ σοῦ προσφέρουν. αὐτῆς 23,11 τῷ δὲ ἑβδόμῳ ἄφεσιν ποιήσεις καὶ ἀνήσεις αὐτὴν καὶ ἔδονται οἱ πτωχοὶ τοῦ ἔθνους σου, τὰ δὲ ὑπολειπόμενα ἔδεται τὰ ἄγρια θηρία. Οὕτω ποιήσεις τὸν ἀμπελῶνά σου καὶ τὸν ἐλαιῶνά σου. 11 Κατὰ τὸ ἔβδομον ὅμως ἔτος θὰ ἀφήσῃς 11 Κάθε ἕβδομον ὅμως χρόνον θὰ ἀφήνῃς τὰ χωράφια σου αὐτοὺς ἀκαλλιεργήτους, τὰ δὲ αὐτοφυῆ ἀκαλλιέργητα, διὰ νὰ ἀναπαύωνται. Κάθε τι ποὺ θὰ προϊόντα τῶν ἀγρῶν σου κατὰ τὸ ἔτος τοῦτο θὰ φυτρώσει καὶ ἀναπτυχθῇ μόνον του εἰς αὐτὰ κατὰ τὸν τὰ φάγουν οἱ πτωχοί, καὶ ὅσα ὑπολειφθοῦν θὰ χρόνον αὐτόν, θὰ τὸ τρώγουν οἱ πτωχοὶ Ἰσραηλῖται καὶ ὅ,τι τὰ φάγουν τὰ ἄγρια θηρία. Τὸ ἴδιο πρᾶγμα θὰ ἀπομένει τελικῶς θὰ τὸ τρώγουν τὰ ἄγρια ζῶα. Τὸ ἴδιο θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὸν ἀμπελῶνά σου καὶ διὰ τὸν κάνεις καὶ στὸ ἀμπέλι καὶ διὰ τὸν ἐλαιῶνα σου. 128/229

129 ἐλαιῶνά σου. 23,12 Ἓξ ἡμέρας ποιήσεις τὰ ἔργα σου τῇ δὲ ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ ἀνάπαυσις, ἵνα ἀναπαύσηται ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου, καὶ ἵνα ἀναψύξῃ ὁ υἱὸς τῆς παιδίσκης σου καὶ ὁ προσήλυτος. 23,13 Πάντα ὅσα εἴρηκα πρὸς ὑμᾶς, φυλάξασθε. Καὶ ὄνομα θεῶν ἑτέρων οὐκ ἀναμνησθήσεσθε, οὐδὲ μὴ ἀκουσθῇ ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν. 23,14 Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑορτάσατέ μοι. 23,15 Τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξασθε ποιεῖν ἑπτὰ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα, καθάπερ ἐνετειλάμην σοι, κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ μηνὸς τῶν νέων ἐν γὰρ αὐτῷ ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου. Οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός. 23,16 Καὶ ἑορτὴν θερισμοῦ πρωτογεννημάτων ποιήσεις τῶν ἔργων σου, ὦν ἐὰν σπείρῃς ἐν τῷ ἀγρῷ σου, καὶ ἑορτὴν συντελείας ἐπ' ἐξόδου τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐν τῇ 12 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐκτελῇς ὅλα τὰ ἔργα σου, 12 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι, διὰ νὰ κάμνῃς τὰ διάφορα κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν θὰ γίνεται ἔργα σου. Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ γίνεται ἀνάπαυσις, διὰ νὰ ἀναπαυθῇ τὸ βόδι σου καὶ τὸ διακοπή, διὰ νὰ ἀναπαυθῇ τὸ βόδι καὶ τὸ ὑποζύγιον σου καὶ ὑποζύγιόν σου, νὰ εὕρῃ ἀναψυχὴν τὸ παιδὶ τῆς διὰ νὰ ἀναπαυθοῦν ὁ υἱὸς τῆς δούλης σου καὶ ὀ ξένος, ποὺ δούλης σου καὶ ὁ ξένος, ποὺ ἐργάζεται κοντά μένει καὶ ἐργάζεται μαζί σου. σου. 13 Ὅλα ὅσα σᾶς ἔχω πεῖ θὰ τὰ 13 Ὅλα, ὅσα σᾶς ἔχω εἰπῇ, πρέπει νὰ τὰ φυλάξετε. Καὶ φυλάξετε.ὄνομα ἄλλων θεῶν δὲν θὰ φέρετε προσέχετε, ὥστε οὔτε νὰ βάλετε εἰς τὸν νοῦν σας ὄνομα εἰς τὴν μνήμην σας οὔτε πρέπει νὰ ἀκουσθῇ ἄλλων θεῶν, ἀλλ οὔτε καὶ νὰ βγῇ καὶ νὰ ἀκουσθῇ ἀπὸ τὸ λεγόμενον ἀπὸ τὸ στόμα σας. στόμα σας. Μόνον ἐμὲ θὰ σκέπτεσθε καὶ θὰ ἐπικαλῆσθε. 14 Εἰς τρεῖς ἐποχὰς τοῦ ἔτους θὰ μοῦ 14 Τρεῖς φορὰς κατὰ τὸ διάστημα τοῦ χρόνου θὰ ἔχετε ἀφιερώσετε ἑορτάς. ἑορτὰς πρὸς τιμήν μου. 15 Προσέξατε, ὥστε νὰ τηρῆτε τὴν ἑορτὴν τῶν 15 Προσέχετε, ὥστε νὰ τηρῆτε πάντοτε τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων, δηλαδὴ τὸ Πάσχα. Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας, Ἀζύμων. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς ἀνοίξεως, ὅταν θὰ φθάνετε ὅπως σᾶς ἔχω διατάξει, θὰ τρώγετε ἄζυμον εἰς τὸν μῆνα τῆς ἀναπτύξεως τῶν νέων γεννημάτων, ἄρτον κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ μηνὸς τῶν νέων πρέπει νὰ τρώγετε ἄζυμα ψωμία ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας, γεννημάτων, διότι κατὰ τὸν καιρὸν αὐτὸν συμφώνως πρὸς τὰς ἐντολὰς ποὺ σᾶς ἔχω δώσει. Διότι κατ' ἐξῆλθες ἐλεύθερος ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Δὲν θὰ αὐτὸν τὸν μῆνα ἐβγῆκες σὺ ὁ Ἰσραηλίτης ἐλεύθερος ἀπὸ ἐμφανισθῇς εἰς τὸ θυσιαστήριον ἐνώπιόν μου τὴν Αἴγυπτον. Δὲν πρέπει δὲ νὰ ἐμφανισθῇς ποτὲ ἐνώπιόν μὲ τὰ χέρια ἀδειανά, χωρὶς προσφορὰν θυσίας. μου εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας ἀδειανός, χωρὶς νὰ φέρῃς δηλαδὴ κάποιαν προσφορὰν θυσίας. 16 Θὰ ἑορτάσῃς ἐπίσης ἑορτὴν θερισμοῦ τῶν 16 Θὰ κάμνῃς ἐπίσης ἑορτὴν καὶ διὰ τὸν θερισμὸν τῶν πρωτογεννημάτων ἀπὸ τὰ σιτηρά, τὰ ὁποῖα πρώτων καρπῶν τῆς ἐργασίας σου, διὰ κάθε τι ποὺ ἔσπειρες ἔσπειρες εἰς τὸν ἀγρόν σου καὶ ἄλλην ἑορτὴν εἰς τὸ χωράφι σου. Θὰ ἐορτάζῃς ἐπὶ πλέον καὶ κατὰ τὸ τέλος κατὰ τὸ τέλος τοῦ γεωργικοῦ ἔτους μὲ τὴν τὸν χρόνου, κατὰ τὴν συγκομιδὴν δηλαδὴ ὅλων τῶν 129/229

130 συναγωγῇ τῶν ἔργων σου τῶν ἐκ τοῦ ἀγροῦ σου. συγκομιδὴν τῶν προϊόντων τοῦ ἀγροῦ σου. 23,17 Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ 17 Κατὰ τὰς ἑορτὰς τῶν τριῶν αὐτῶν ἐποχῶν ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου θὰ παρουσιάσῃς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου κάθε ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. ἀρσενικὸν εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου. 23,18 Ὅταν γὰρ ἐκβάλω τὰ ἔθνη ἀπὸ προσώπου σου καὶ ἐμπλατύνω τὰ ὅριά σου, οὐ θύσεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυσιάσματός μου, οὐ δὲ μὴ κοιμηθῇ στέαρ τῆς ἑορτῆς μου ἕως πρωΐ. 23,19 Τὰς ἀπαρχὰς τῶν πρωτογεννημάτων τῆς γῆς σου εἰσοίσεις εἰς τὸν οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ. 23,20 Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ἵνα φυλάξῃ σε ἐν τῇ ὁδῷ, ὅπως εἰσαγάγῃ σε εἰς τὴν γῆν, ἣν ἡτοίμασά σοι. καρπῶν τῆς ἐργασίας σου, ποὺ ἔκανες εἰς τὸ χωράφι σου. 17 Μὲ τὰς ἑορτὰς αὐτὰς τρεῖς φορὰς κάθε χρόνον ὅλα τὰ ἀρσενικά σου θὰ ἐμφανίζωνται εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας, ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. 18 Ὅταν διώξω ἐγὼ πρὸς χάριν σας ἀπὸ τὴν 18 Ὅταν λοιπὸν ἀπομακρύνω ἀπὸ ἐμπρός σου λαέ μου, τὰ γῆν Χαναὰν ὅλα τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη καὶ διάφορα ἔθνη καὶ πλατύνω πολὺ τὰ σύνορά σου καὶ γίνῃς μεγαλώσω τὰ ὅρια τῆς χώρας σου, δὲν θὰ μεγάλο κράτος, δὲν πρέπει νὰ μοῦ προσφέρῃς τὸ αἷμα τῆς προσφέρῃς αἱματηρὰν κατὰ τὸ Πάσχα θυσίαν πασχαλινῆς θυσίας μαζὶ μὲ ἔνζυμο ψωμὶ ἀλλὰ μὲ ἄζυμον. πρὸς ἐμὲ μὲ ἔνζυμον ἄρτον οὔτε θὰ μείνουν Καὶ δὲν πρέπει νὰ μείνῃ ἀπὸ τὰς θυσίας τῆς ἑορτῆς μου μέχρι πρωΐας τὰ λίπη καὶ τὰ κρέατα τῶν ἐκείνης λίπος μέχρι τὸ πρωΐ, ἄλλα πρέπει νὰ φαγωθῇ. θυσιαζομένων κατὰ τὴν ἑορτήν μου (κατὰ τὸ Πάσχα) ἀμνῶν, ἀλλὰ θὰ φαγωθοῦν κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς νυκτός. 19 Τὰ πρωτογεννήματα ἀπὸ τοὺς ἀγρούς σου 19 Τὰ πρῶτα καὶ καλύτερα προϊόντα τῆς πρώτης ἐσοδειάς θὰ τὰ προσφέρῃς ἀφιέρωμα εἰς τὸν οἶκον σου ἀπὸ τὰ κτήματά σου θὰ τὰ προσφέρῃς ὡς θυσίαν Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου - εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ εὐγνωμοσύνης εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας Κυρίου τοῦ Θεοῦ Μαρτυρίου καὶ βραδύτερον εἰς τὸν ναόν. Δὲν σου. Δὲν θὰ βράσῃς ποτὲ ἀρνὶ εἰς τὸ γάλα τῆς μητρός του, θὰ βράσῃς ἀρνὶ μέσα εἰς τὸ γάλα τῆς μητρός ὅπως κάμνουν οἱ εἰδωλολάτραι, (ποὺ χύνουν κατόπιν τὸ του. γάλα εἰς τοὺς ἀγροὺς διὰ νὰ εἶναι εὔφοροι). 20 Ἰδοὺ ἐγὼ στέλλω ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ τὸν 20 Καὶ νά, ἐγὼ θὰ στείλω ἐμπρός σου τὸν ἄγγελόν μου, διὰ ἄγγελόν μου, διὰ νὰ σὲ προφυλάξῃ εἰς τὴν ὁδόν νὰ σὲ προστατεύῃ κατὰ τὴν πορείαν καὶ νὰ σὲ ὁδηγήσῃ σου, νὰ σὲ ὁδηγήσῃ καὶ ἐγκαταστήσῃ εἰς τὴν μέσα εἰς τὴν χώραν, ποὺ ἔχω ἑτοιμάσει πρὸς χάριν σου. χώραν, τὴν ὁποίαν ἔχω ἑτοιμάσει διὰ σέ. 23,21 Πρόσεχε σεαυτῷ καὶ 21 Πρόσεχε εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ἀκοῦε πάντοτε 21 Πρόσεχε εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ὥστε νὰ τὸν ὑπακούῃς καὶ εἰσάκουε αὐτοῦ καὶ μὴ ἀπείθει τὸν ὁδηγόν σου ἄγγελον καὶ μὴ δείξῃς νὰ μὴ τὸν προκαλῇς μὲ τὴν ἀπείθειάν σου. Διότι δὲν αὐτῷ οὐ γὰρ μὴ ὑποστείληταί σε, ἀπείθειαν πρὸς αὐτόν. Διότι αὐτὸς δὲν θὰ πρόκειται νὰ σοῦ χαρισθῇ καὶ νὰ παραβλέψῃ τὴν 130/229

131 τὸ γὰρ ὄνομά μού ἐστιν ἐπ' αὐτῷ. ὑποχωρῇ εἰς τὰς παραβάσεις καὶ τὰς ἀνομίας ἀνυπακοήν σου, ἐπειδὴ θὰ εἶναι ἐκπρόσωπός μου καὶ θὰ 23,22 Ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ ποιήσῃς πάντα, ὅσα ἂν ἐντείλωμαί σοι, καὶ φυλάξητε τὴν διαθήκην μου, ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν ἐμὴ γὰρ ἐστι πᾶσα ἡ γῆ, ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι βασίλειον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον. Ταῦτα τὰ ρήματα ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς φωνῆς μου καὶ ποιήσητε πάντα ὅσα ἂν εἴπω σοι, ἐχθρεύσω τοῖς ἐχθροῖς σου καὶ ἀντικείσομαι τοῖς ἀντικειμένοις σοι 23,23 πορεύσεται γὰρ ὁ ἄγγελός μου ἡγούμενός σου καὶ εἰσάξει σε πρὸς τὸν Ἀμορραῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Εὐαῖον καὶ Ἰεβουσαῖον, καὶ ἐκτρίψω αὐτούς. 23,24 Οὐ προσκυνήσεις τοῖς θεοῖς αὐτῶν, οὐ δὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς οὐ ποιήσεις κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν, ἀλλὰ καθαιρέσει καθελεῖς καὶ συντρίβων συντρίψεις τὰς σου, ἐπειδὴ θὰ ἐνεργῇ ἐξ ὀνόματός μου. ἐνεργῇ ἐξ ὀνόματός μου. 22 Ἐὰν ἀκούσετε μὲ προσοχὴν τοὺς λόγους μου 22 Ἐὰν ὑπακούσετε μὲ προθυμίαν εἰς τὸν λόγον μου καὶ καὶ κάμετε ὅσα ἐγὼ διατάσσω καὶ φυλάξετε ἐφαρμόσετε ὅλα, ὅσα θὰ σᾶς παραγγείλω καὶ τηρήσετε τὸν τὴν διαθήκην μου, θὰ εἶσθε δι' ἐμὲ ὁ ἐκλεκτὸς Νόμον μου, θὰ εἶσθε δι ἐμὲ λαὸς ἐκλεκτὸς καὶ πιὸ λαὸς μεταξὺ ὅλων τῶν ἄλλων ἐθνῶν. Ἰδική μου ἀγαπητὸς ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη, σὰν περιουσία ἰδική μου. Δική βέβαια εἶναι ἡ γῆ καὶ ὅλα τὰ ἔθνη, ἀλλὰ σεῖς μου ἄλλως τε εἶναι ὅλη ἡ γῆ καὶ ἐγὼ τὴν ὁρίζω. Καὶ θὰ μόνον θὰ εἶσθε δι' ἐμὲ βασίλειον ἱερέων, ἔθνος εἶσθε σεῖς ἕνα βασίλειον ἱερατικόν, τόσον πλησίον μου ἅγιον, θεοκρατικὸς λαός. Αὐτὰ θὰ εἴπῃς εἰς δηλαδὴ ἐν σχέσει πρὸς τὰ ἄλλα βασίλεια, ὅσον εἶναι καὶ οἱ τοὺς Ἰσραηλίτας Ἐὰν ὑπακούσετε εἰς τοὺς ἱερεῖς ποὺ μὲ πλησιάζουν καὶ μὲ ὑπηρετοῦν ἐν σχέσει πρὸς λόγους μου καὶ κάμετε ὅλα ὅσα θὰ σᾶς εἴπω, τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Θὰ εἶσθε ἔθνος ἅγιον, θὰ εἶμαι ἐχθρὸς εἰς τοὺς ἐχθρούς σας καὶ θὰ ξεχωρισμένον ἀπὸ τὰ ἄλλα ἔθνη, ἀφιερωμένον εἰς ἐμέ. ἀντιπαρατάσσωμαι ἐναντίον ἐκείνων, ποὺ Αὐτὰ τὰ λόγια θὰ εἰπῇς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: Ἐὰν ἀκούσετε ἀνθίστανται εἰς σᾶς. Θὰ ἔχετε δὲ αὐτὴν τὴν μὲ προθυμίαν τὸν λόγον μου καὶ κάμετε ὅλα ὅσα θὰ σᾶς προστασίαν μου, εἴπω, σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι θὰ γίνω καὶ ἐγὼ ἐχθρὸς πρὸς ὅσους εἶναι ἐχθροί σας καὶ θὰ σταθῶ ἀντιμέτωπος πρὸς τοὺς ἀντιπάλους σας. 23 διότι ὁ ἄγγελός μου θὰ προπορεύεται ὡς 23 Διότι ὁ ἀπεσταλμένος μου ἄγγελος θὰ προχωρῇ ἐπὶ ὁδηγός σας καὶ θὰ σᾶς εἰσαγάγῃ εἰς τὴν κεφαλῆς σας ὡς ὁδηγὸς καὶ θὰ σᾶς ὁδηγήσῃ πρὸς τοὺς Χαναάν, ὅπου σήμερον κατοικοῦν οἱ Ἀμορραῖοι, Ἀμορραίους καὶ τοὺς Χετταίους καὶ τοὺς Φερεζαίους, πρὸς οἱ Χετταῖοι, οἱ Φερεζαῖοι, οἱ Χαναναῖοι, οἱ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Γεργεσαίους, πρὸς τοὺς Εὐαίους Γεργεσαῖοι, οἱ Εὐαῖοι καὶ οἱ Ἰεβουσαῖοι. Αὐτοὺς καὶ τοὺς Ἰεβουσαίους. Ὅλους αὐτοὺς τοὺς λαοὺς θὰ τοὺς ἐγὼ θὰ τοὺς ξεπαστρέψω. ἐξοντώσω. 24 Προσέξατε, δὲν θὰ προσκυνήσετε τοὺς θεοὺς 24 Δὲν πρέπει νὰ προσκυνήσῃς σὺ ὁ λαός μου τοὺς θεοὺς αὐτῶν οὔτε θὰ τοὺς λατρεύσετε, οὔτε θὰ αὐτῶν τῶν λαῶν, οὔτε νὰ προσφέρῃς λατρείαν εἰς αὐτούς. κάμετε τὰ ἔργα, ποὺ ἐκεῖνοι κάμνουν, ἀλλὰ θὰ Πρόσεχε νὰ μὴ κάνης ὅ,τι κάμνουν αὐτοὶ ἀλλὰ νὰ κρημνίσετε ἐκ θεμελίων καὶ θὰ συντρίψετε ἐξ κρημνίσῃς ὁπωσδήποτε τὰ εἴδωλά των καὶ νὰ συντρίψῃς 131/229

132 στήλας αὐτῶν. ὁλοκλήρου τὰς εἰδωλολατρικάς των στήλας. ὁλοτελῶς τὰς λιθίνας στήλας των, ποὺ συμβολίζουν τοὺς 23,25 Καὶ λατρεύσεις Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου, καὶ εὐλογήσω τὸν ἄρτον σου καὶ τὸν οἶνόν σου καὶ τὸ ὕδωρ σου, καὶ ἀποστρέψω μαλακίαν ἀφ' ὑμῶν. 23,26 Οὐκ ἔσται ἄγονος οὐδὲ στεῖρα ἐπὶ τῆς γῆς σου τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν σου ἀναπληρῶν ἀναπληρώσω. 23,27 Καὶ τὸν φόβον ἀποστελῶ ἡγούμενόν σου καὶ ἐκστήσω πάντα τὰ ἔθνη, εἰς οὓς σὺ εἰσπορεύῃ εἰς αὐτούς, καὶ δώσω πάντας τοὺς ὑπεναντίους σου φυγάδας. 23,28 Καὶ ἀποστελῶ τὰς σφηκίας προτέρας σου, καὶ ἐκβαλεῖς τοὺς Ἀμορραίους καὶ τοὺς Εὐαίους καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Χετταίους ἀπὸ σοῦ. 23,29 Οὐκ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἐν ἐνιαυτῷ ἑνί, ἵνα μὴ γένηται ἡ γῆ ἔρημος καὶ πολλὰ γένηται ἐπὶ σὲ τὰ θηρία τῆς γῆς θεούς των. 25 Θὰ λατρεύσετε μόνον Κύριον τὸν Θεόν σας 25 Καὶ νὰ προσφέρῃς τὴν λατρείαν σου μόνον εἰς Κύριον καὶ ἐγὼ θὰ εὐλογήσω καὶ θὰ πληθύνω τὸν τὸν Θεόν σου καὶ ἐγὼ ὁ Κύριος σοῦ ὑπόσχομαι ὅτι θὰ ἄρτον σας, τὸν οἶνον σας, τὰ ὕδατά σας καὶ θὰ εὐλογήσω τὸ ψωμὶ ποὺ τρώγεις καὶ τὸ κρασὶ καὶ τὸ νερὸ ποὺ ἀπομακρύνω ἀπὸ σᾶς καὶ τὴν πιὸ μικρὰν πίνεις καὶ θὰ διώξω μακρυὰ ἀπὸ σᾶς κάθε ἀρρώστιαν. ἀδιαθεσίαν. 26 Δὲν θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὴν χώραν σου ἄγονος 26 Δὲν θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὴν χώραν σου ἄνδρας ἄγονος καὶ ἀνὴρ οὔτε στεῖρα γυνή. Θὰ μεγαλώνω πάντοτε γυναῖκα στεῖρα. Θὰ σοῦ χαρίσω μακροζωΐαν καὶ θὰ φθάνῃς τὰ ἔτη τῆς ζωῆς σας καὶ θὰ γίνουν πλήρη εἰς τὸν θάνατον πολύχρονος, πλήρης ἡμερῶν. εὐτυχισμένων ἡμερῶν. 27 Καθὼς σεῖς θὰ προχωρῆτε διὰ τὴν γῆν τῆς 27 Καὶ θὰ στείλω πρὶν ἀπὸ ἐσὲ τὸν φόβον θὰ συντελέσω δέ, ἐπαγγελίας, θὰ στείλω ἐμπρὸς ἀπὸ σᾶς τὸν ὥστε νὰ κυριευθοῦν ἀπὸ ταραχὴν ὅλα τὰ ἔθνη, εἰς τὰς φόβον μου, θὰ κατατρομάξω ὅλα τὰ ἔθνη, ὅπου χώρας τῶν ὁποίων θὰ εἰσέρχεσαι καὶ νὰ φεύγουν ἀπὸ σεῖς θὰ εἰσέλθετε, καὶ θὰ ἐμβάλω πανικὸν εἰς ἐμπρός σου τρομαγμένοι ὅλοι οἱ ἐχθροί σοῦ. τοὺς ἐχθρούς σας, ὥστε νὰ τραποῦν εἰς φυγήν. 28 Θὰ στείλω ἐμπρὸς ἀπὸ σᾶς ἐναντίον τῶν 28 Θὰ στείλω ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ καὶ τὰς σφήκας, ποὺ θὰ ἐχθρῶν σας σμήνη ἀπὸ σφῆκας, ὥστε σεῖς σκορπίζουν πανικὸν εἰς τοὺς ἐχθρούς σου καὶ ἔτσι θὰ εὔκολα νὰ ἐκδιώξετε ἀπὸ ἐμπρός σας τοὺς ἐκδιώξῃς ἀπὸ ἐμπρός σου τοὺς Ἀμορραίους καὶ τοὺς Ἀμορραίους, τοὺς Εὐαίους, τοὺς Χαναναίους Εὐαίους, καθὼς ἐπίσης καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς καὶ τοὺς Χετταίους. Χετταίους. 29 Ἀλλὰ δὲν θὰ ἐκδιώξω αὐτοὺς ἐντὸς ἑνὸς 29 Δὲν θὰ ἐκτοπίσω ὅμως αὐτοὺς τοὺς ἐχθροὺς ἀμέσως, ἔτους, διὰ νὰ μὴ μείνῃ ἔρημος καὶ μέσα εἰς ἕνα χρόνον, διὰ νὰ μὴ ἐρημωθῇ ἡ γῆ καὶ αὐξηθοῦν ἀκαλλιέργητος ἡ χώρα καὶ πολλαπλασιασθοῦν πολὺ τὰ ἄγρια θηρία τῆς χώρας καὶ ἀπειλῆται ἐξ αἰτίας των τὰ θηρία τῆς γῆς ἐναντίον σας. ἡ ζωή σου. 23,30 κατὰ μικρὸν ἐκβαλῶ αὐτοὺς 30 Ὀλίγον κατ' ὀλίγον θὰ τοὺς ἐκδιώκω, ἕως 30 Θὰ τοὺς ἑξαφανίζω ἀπὸ ἐμπρός σου σιγά - σιγά, ἕως ἀπὸ σοῦ, ἕως ἂν αὐξηθῇς καὶ 132/229

133 κληρονομήσῃς τὴν γῆν. ὅτου σεῖς αὐξηθῆτε καὶ ἀπλωθῆτε καὶ ὅτου αὐξηθῇς ἀρκετὰ σὰν λαὸς καὶ κληρονομήσῃς τὴν 23,31 Καὶ θήσω τὰ ὅριά σου ἀπὸ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης, ἕως τῆς θαλάσσης τῆς Φυλιστιεὶμ καὶ ἀπὸ τῆς ἐρήμου ἕως τοῦ μεγάλου ποταμοῦ Εὐφράτου καὶ παραδώσω εἰς τὰς χεῖρας ὑμῶν τοὺς ἐγκαθημένους ἐν τῇ γῇ καὶ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ. 23,32 Οὐ συγκαταθήσῃ αὐτοῖς καὶ τοῖς θεοῖς αὐτῶν διαθήκην, 23,33 καὶ οὐκ ἐγκαθήσονται ἐν τῇ γῇ σου, ἵνα μὴ ἁμαρτεῖν σε ποιήσωσι πρός με ἐὰν γὰρ δουλεύσῃς τοῖς θεοῖς αὐτῶν, οὗτοι ἔσονταί σοι πρόσκομμα. κληρονομήσετε ὅλην τὴν χώραν. χώραν των. 31 Θὰ ἐκτείνω καὶ θὰ θέσω τὰ ὅρια τῆς χώρας 31 Καὶ θὰ ἁπλώσω τὰ σύνορά σου ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν σᾶς ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν ἕως τὴν θάλασσαν μέχρι τὴν Μεσόγειον, τὴν θάλασσαν τῶν θάλασσαν τῶν Φιλισταίων, τὴν Μεσόγειον Φιλισταίων καὶ ἀπὸ τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ μέχρι τὸν Θάλασσαν, καὶ ἀπὸ τὴν ἔρημον Σοὺρ ἕως τὸν μεγόλον ποταμὸν Εὐφράτην. Καὶ θὰ παραδώσω εἰς τὰ χέρια Εὐφράτην, τὸν μεγάλον ποταμόν. Καὶ θὰ σου τοὺς κατοίκους αὐτῆς τῆς περιοχῆς καὶ θὰ τοὺς διώξω παραδώσω εἰς τὰς χεῖρας σας τοὺς κατοίκους ἀπὸ ἐμπρός σου. τῆς χώρας αὐτῆς, ἐνῶ ἄλλους ἀπὸ αὐτοὺς θὰ τοὺς ἐκδιώξω ἀπὸ ἔμπροσθέν σας. 32 Δὲν θὰ συνάψετε μὲ αὐτοὺς οὔτε μὲ τοὺς 32 Πρόσεχε! Δεν θὰ συνάψῃς καμμίαν συμφωνίαν μὲ θεούς των καμμίαν διαθήκην. αὐτοὺς καὶ μὲ τοὺς θεούς των. 33 Δὲν θὰ παραμείνουν αὐτοὶ εἰς τὴν χώραν 33 Καὶ δὲν πρέπει νὰ κατοικήσῃ μαζί σου εἰς τὴν χώραν σου σας, διὰ νὰ μὴ σᾶς παρασύρουν καὶ κανεὶς ἀπὸ αὐτούς, διὰ νὰ μὴ σὲ ἐπηρεάσουν καὶ σὲ κάνουν ἁμαρτήσετε ἐνώπιόν μου. Διότι ἐὰν σεῖς νὰ ἁμαρτήσῃς εἰς Ἐμέ. Διότι, ἐὰν προσφέρῃς λατρείαν εἰς λατρεύσετε καὶ ὑπηρετήσετε τοὺς θεούς των, τοὺς θεούς των, αὐτοὶ οἱ ἀλλόφυλοι θὰ σοῦ γίνουν ἐμπόδιον θὰ γίνουν αὐτοὶ πρόσκομμα εἰς σᾶς>. καὶ αἰτία τῆς καταστροφῆς σου. ΕΞΟΔΟΣ - 24ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 24,1 Καὶ Μωυσῇ εἶπεν ἀνάβηθι πρὸς τὸν Κύριον σὺ καὶ Ἀαρὼν καὶ Ναδὰβ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ ἑβδομήκοντα τῶν πρεσβυτέρων Ἰσραήλ, καὶ προσκυνήσουσι μακρόθεν τῷ Κυρίῳ Εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν <ἀνέβα εἰς τὸ Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἀνέβα εἰς τὸ βουνὸ ὄρος πρὸς ἐμὲ σύ, ὁ Ἀαρών, ὁ Ναδάβ, ὁ Ἀδιοὺδ πρὸς τὸν Κύριον σὺ καὶ ὁ Ἀαρών καὶ οἱ υἱοὶ τοῦ Ναδὰβ καὶ καὶ οἱ ἑβδομήκοντα ἀπὸ τοὺς γεροντοτέρους Ἀβιοὺδ καὶ ἑβδομῆντα ἀπὸ τοὺς προεστοὺς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Ἰσραηλίτας. Θὰ προσκυνήσουν ἐμὲ τὸν Κύριον Ὅλοι νὰ σταθοῦν ἀπὸ μακρυὰ καὶ νὰ προσκυνήσουν τὸν ἀπὸ μακρυνῆς ἀποστάσεως. Κύριον. 24,2 καὶ ἐγγιεῖ Μωυσῆς μόνος 2 Σύ, ὁ Μωϋσῆς, μόνον θὰ ἔλθῃς πλησίον πρὸς 2 Μόνος δὲ σύ, ὁ Μωϋσῆς, θὰ πλησιάσῃς πρὸς τὸν Θεόν. Οἱ 133/229

134 πρὸς τὸν Θεόν, αὐτοὶ δὲ οὐκ ἐμὲ τὸν Θεὸν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους οἱ ἐγγιοῦσιν ὁ δὲ λαὸς οὐ ἄλλοι συνοδοί σου δὲν θὰ πλησιάσουν. Ὁ δὲ συναναβήσεται μετ' αὐτῶν. λαὸς δὲν θὰ ἀνεβῇ καθόλου εἰς τὸ ὄρος μαζῆ 24,3 Εἰσῆλθε δὲ Μωυσῆς καὶ διηγήσατο τῷ λαῷ πάντα τὰ ρήματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ δικαιώματα ἀπεκρίθη δὲ πᾶς ὁ λαὸς φωνῇ μιᾷ λέγοντες πάντας τοὺς λόγους, οὓς ἐλάλησε Κύριος, ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα. 24,4 Καὶ ἔγραψε Μωυσῆς πάντα τὰ ρήματα Κυρίου. Ὀρθρίσας δὲ Μωυσῆς τὸ πρωῒ ᾠκοδόμησε θυσιαστήριον ὑπὸ τὸ ὄρος καὶ δώδεκα λίθους εἰς τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ 24,5 καὶ ἐξαπέστειλε τοὺς νεανίσκους τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, καὶ ἀνήνεγκαν ὁλοκαυτώματα καὶ ἔθυσαν θυσίαν σωτηρίου τῷ Θεῷ μοσχάρια. 24,6 Λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ ἥμισυ τοῦ αἵματος ἐνέχεεν εἰς κρατῆρας, τὸ δὲ ἥμισυ τοῦ αἵματος προσέχεε πρὸς τὸ θυσιαστήριον. των, ἀλλὰ θὰ παραμείνῃ εἰς τοὺς πρόποδας>. ἄλλοι δὲν πρέπει νὰ πλησιάσουν. Ὁ δὲ λαὸς νὰ μείνῃ κάτω καὶ νὰ μὴ ἀνέβη μαζί των εἰς τὸ βουνό>. 3 Ὁ Μωϋσῆς ἦλθεν εἰς τὴν κατασκήνωσιν τῶν 3 Κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς εἰσῆλθεν εἰς τὸν καταυλισμὸν Ἰσραηλιτῶν καὶ διηγήθη εἰς τὸν λαὸν ὅλους τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ ἀνεκοίνωσεν εἰς τὸν λαὸν ὅλα τὰ λόγια τοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ καὶ τὰς ἐντολάς. καὶ τὰς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ. Ἀπήντησε δὲ ὅλος ὁ λαὸς μὲ μίαν Σύσσωμος ὁ λαὸς ἀπεκρίθη μὲ μίαν φωνὴν φωνὴν καὶ εἶπαν: <Ὅλα, ὅσα μᾶς εἶπεν ὁ Κύριος, θὰ τὰ λέγων <ὅλους τοὺς λόγους, τοὺς ὁποίους ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν εὐχαρίστως>. ἐλάλησεν ὁ Κύριος, θὰ ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν>. 4 Ἔγραψεν ὁ Μωϋσῆς ὅλας αὐτὰς τὰς ἐντολάς 4 Καὶ ἔγραψεν ὁ Μωϋσῆς ὅλα τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. Ἐσηκώθη τοῦ Κυρίου. Ἐγερθεὶς δὲ πολὺ πρωῒ ἔκτισε κατὰ δὲ ἐνωρὶς τὸ πρωῒ ὁ Μωϋσῆς καὶ ἔκτισεν εἰς τοὺς πρόποδας τὴν πρωΐαν θυσιαστήριον εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ βουνοῦ θυσιαστήριον πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Ἔστησε δὲ τοῦ ὄρους καὶ ἐτοποθέτησε δώδεκα λίθους διὰ καὶ δώδεκα λίθους, Ἕνα διὰ κάθε μίαν ἀπὸ τὰς δώδεκα τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. 5 Ἀπέστειλε κατόπιν νεαροὺς Ἰσραηλίτας καὶ 5 Ἔστειλε δὲ κατόπιν τοὺς νεαροὺς Ἰσραηλίτας καὶ ἔφεραν ἔφεραν μοσχάρια, τὰ ὁποῖα προσέφεραν εἰς τὸ θυσιαστήριον μοσχάρια καὶ προσέφεραν ὁλοκαυτώματα ὡς θυσίαν εὐχαριστίας πρὸς ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίαν εἰρηνικήν, διὰ νὰ ἐκδηλωθῇ τὸν Θεὸν διὰ τὴν σωτηρίαν των. εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τὴν σωτηρίαν, ποὺ Ἐκεῖνος ἐχάρισε. 6 Ὁ Μωϋσῆς ἔλαβε τὸ ἥμισυ ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν 6 Ἐπῆρε δὲ ὁ Μωϋσῆς τὸ μισὸ ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν ζώων ποὺ θυσιασθέντων ζώων καὶ τὸ ἔθεσεν εἰς δοχεῖα, ἐθυσίασαν καὶ τὸ ἔβαλε μέσα εἰς δοχεῖα, τὸ δὲ ἄλλο μισὸ τὸ τὸ δὲ ἄλλο ἥμισυ τὸ ἔχυσε πλησίον εἰς τὸ ἔχυσεν εἰς τὸ θυσιαστήριον. θυσιαστήριον. 24,7 Καὶ λαβὼν τὸ βιβλίον τῆς 7 Ἔλαβε κατόπιν τὸ βιβλίον τῆς Διαθήκης, 7 Καὶ ἀφοῦ ἐπῆρε τὸ βιβλίον τῆς Διαθήκης, ὅπου εἶχεν ἤδη διαθήκης ἀνέγνω εἰς τὰ ὦτα τοῦ 134/229

135 λαοῦ, καὶ εἶπαν πάντα, ὅσα ὅπου εἶχε γράψει τὰς ἐντολάς, ἀνέγνωσεν αὐτὸ ἐλάλησε Κύριος, ποιήσομεν καὶ εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ καὶ οἱ Ἰσραηλῖται εἶπαν ἀκουσόμεθα. <ὅλα ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος, θὰ ἐφαρμόσωμεν 24,8 Λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ αἷμα κατεσκέδασε τοῦ λαοῦ καὶ εἶπεν ἰδοὺ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης, ἧς διέθετο Κύριος πρὸς ὑμᾶς περὶ πάντων τῶν λόγων τούτων. 24,9 Καὶ ἀνέβη Μωυσῆς κοὶ Ἀαρὼν καὶ Ναδὰβ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ ἑβδομήκοντα τῆς γερουσίας Ἰσραὴλ 24,10 καὶ εἶδον τὸν τόπον, οὗ εἱστήκει ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ καὶ τὰ ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ ὡσεὶ ἔργον πλίνθου σαπφείρου καὶ ὥσπερ εἶδος στερεώματος τοῦ οὐρανοῦ τῇ καθαριότητι. 24,11 Καὶ τῶν ἐπιλέκτων τοῦ Ἰσραὴλ οὐ διεφώνησεν οὐδὲ εἶς καὶ ὤφθησαν ἐν τῷ τόπῳ τοῦ Θεοῦ καὶ ἔφαγον καὶ ἔπιον. καὶ θὰ ἀκούσωμεν>. γράψει τὰς θείας ἐντολάς, τὰς ἐδιάβασε μεγαλοφώνως, διὰ νὰ τὰς ἀκούῃ ὁ λαός. Καὶ εἶπαν οἱ Ἰσραηλῖται: <Ὅλα, ὅσα εἶπεν ὁ Κύριος, θὰ τὰ ἐφαρμόσωμεν καὶ θὰ ὑπακούσωμεν εὐχαρίστως εἰς τὰ λόγια Του>. 8 Λαβὼν ἔπειτα ὁ Μωϋσῆς τὰ δοχεῖα μὲ τὸ αἷμα 8 Ἀφοῦ δὲ ἐπῆρεν ὁ Μωϋσῆς τὸ αἷμα, ποὺ ἦτο εἰς τὰ δοχεῖα, ἐρράντισε μὲ αὐτὸ τὸν λαὸν καὶ εἶπεν <ἰδοὺ τὸ ἐρράντισε μὲ αὐτὸ τὸν λαὸν καὶ εἶπεν: <Αὐτὸ εἶναι τὸ αἷμα, αἷμα τῆς Διαθήκης, τὴν ὁποίαν ἔκαμεν ὁ ποὺ ἐπικυρώνει τὴν Διαθήκην καὶ συμφωνίαν, ποὺ ἔκανε Κύριος πρὸς σᾶς, διὰ νὰ ἐφαρμόσετε ὅλας μαζί σας ὁ Κύριος δι' ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια, ποὺ ἠκούσατε αὐτὰς τὰς ἐντολάς του>. προηγουμένως>. 9 Ἀνέβη κατόπιν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ ὄρος καὶ 9 Καὶ ἀνέβη κατόπιν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ βουνὸ καὶ τὸν μαζῆ μὲ αὐτὸν ὁ Ἀαρών, ὁ Ναδάβ, ὁ Ἀβιοὺδ καὶ ἠκολούθησαν ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ναδὰβ καὶ ὁ Ἀβιοὺδ καὶ ἑβδαμήκοντα ἀπὸ τὴν γερουσίαν τῶν ἑβδομῆντα ἀπὸ τοὺς προεστοὺς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Ἰσραηλιτῶν. Ἐκεῖ αὐτοὶ δὲν εἶδον τὸν Θεόν. 10 Εἶδον ὅμως τὸν τόπον, ὅπου ἐστάθη ὁ Θεὸς 10 Καὶ ἐκεῖ εἰς τὸ βουνὸ εἶδαν τὸν τόπον, ὅπου εἶχε σταθῇ ὁ τοῦ Ἰσραήλ. Καὶ ὁ τόπος αὐτὸς ἐφαίνετο σὰν νὰ Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Ἐκεῖ δέ, ὅπου ἐπατοῦσαν τὰ πόδια τοῦ ἦτο κατασκευασμένος ἀπὸ πλίνθους Κυρίου, ἐφαίνετο ὁ τόπος, σὰν νὰ ἦτο βῆμα σαπφείρου. Εἶχε δὲ τὴν διαύγειαν καὶ τὴν κατεσκευασμένον μὲ πλίνθους ἀπὸ τὸν πολύτιμον λίθον λάμψιν τοῦ καθαροῦ οὐρανοῦ. σάπφειρον καὶ ἦτο ὁ τόπος τόσον λαμπερὸς καὶ φωτεινὸς σὰν τὸν ὁλοκάθαρον οὐρανόν. 11 Κανεὶς ἀπὸ τοὺς ἄρχοντας τοῦ ἰσραηλιτικοῦ 11 Καὶ ἐμπρὸς εἰς τὸ ἐκπληκτικὸν αὐτὸ θέαμα κανεὶς ἀπὸ λαοῦ, ποὺ ἀνέβησαν εἰς τὸ ὄρος ὄχι μόνον δὲν τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοὺς ἐκπροσώπους τοῦ Ἰσραὴλ δὲν ἔχασε ἀπέθανεν ἀλλ' οὐδὲ τὴν φωνήν του ἔχασε ἀπὸ τὴν φωνὴν του, οὔτε ἔπαθε κάποιο ἄλλο κακόν, οὔτε τὴν παρουσίαν τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄνδρες αὐτοί, εἰς ἀπέθανεν. Ἐστάθησαν δὲ καὶ εἶδαν τὸν τόπον, ὅπου ἔστεκεν τὸν θεῖον ἐκεῖνον τόπον ἔφαγον καὶ ἔπιον ὁ Θεὸς καὶ παρεκάθησαν εἰς θεῖον συμπόσιον καὶ ἔφαγαν φιλοξενηθέντες εἰς θεῖον συμπόσιον. καὶ ἔπιαν. 24,12 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς 12 Εἶπε κατόπιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 12 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἀνέβα εἰς τὴν Μωυσῆν ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ <ἀνέβα πρὸς ἐμὲ εἰς τὸ ὑψηλότερον μέρος τοῦ κορυφὴν τοῦ βουνοῦ πρὸς ἐμὲ καὶ μεῖνε ἐκεῖ. Καὶ θὰ σοῦ 135/229

136 ὄρος καὶ ἴσθι ἐκεῖ καὶ δώσω σοι τὰ πυξία τὰ λίθινα, τὸν νόμον καὶ τὰς ἐντολάς, ἂς ἔγραψα νομοθετῆσαι αὐταῖς. ὄρους καὶ μεῖνε ἐκεῖ. Θὰ σοῦ δώσω τὰς λιθίνας δώσω ἐγὼ τὰς λιθίνας πλάκας, τὸν νόμον καὶ τὰς ἐντολάς, πλάκας, εἰς τὰς ὁποίας εἶναι γραμμένος ὁ ποὺ ἔγραψα, διὰ νὰ ἀποτελοῦν τοὺς νόμους, ποὺ θὰ νόμος καὶ αἱ ἐντολαί μου, τὰς ὁποίας ἔγραψα ρυθμίζουν τὴν ζωήν των. ὡς νομοθεσίαν διὰ τοὺς Ἰσραηλίτας>. 24,13 Καὶ ἀναστὰς Μωυσῆς καὶ 13 Ἠγέρθη ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ ἀκόλουθος αὐτοῦ Ιησοῦς ὁ παρεστηκὼς αὐτῷ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ καὶ ἀνέβησαν εἰς τὸ ἀνέβησαν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ ὑψηλότερον μέρος τοῦ ὄρους τοῦ Θεοῦ. 24,14 καὶ τοῖς πρεσβυτέροις εἶπαν ἡσυχάζετε αὐτοῦ, ἕως ἀναστρέψωμεν πρὸς ὑμᾶς καὶ ἰδοὺ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ μεθ' ὑμῶν ἐάν τινι συμβῇ κρίσις, προσπορευέσθωσαν αὐτοῖς. 13 Καὶ ἀφοῦ ἐσηκώθη ὁ Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦν του Ναυῆ, τὸν βοηθόν του, ἀνέβησαν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ, τοῦ ὅρους τοῦ Θεοῦ. 14 Εἰς δὲ τοὺς πρεσβυτέρους εἶπαν <μείνατε 14 Εἰς δὲ τοὺς προεστοὺς τῶν Ἰσραηλιτῶν εἶπαν: <Μείνετε ἥσυχοι εἰς τὸ μέρος αὐτό, ἕως ὅτου ἥσυχοι ἐδῶ, ἕως ὅτου ἐπιστρέψωμεν κοντά σας. Καὶ νὰ ὁ ἐπιστρέψωμεν πρὸς σᾶς. Ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ Ἀαρὼν καὶ ὁ Ὢρ θὰ εἶναι μαζί σας. Ἐὰν συμβῇ κάτι, ποὺ νὰ ἰδοὺ εἶναι μαζῆ σας. Ἐὰν συμβῇ καμμιὰ χρειάζεται διευθέτησιν, ἂς πηγαίνουν εἰς αὐτοὺς οἱ διαφορά, κανένα ζήτημα εἰς Ἰσραηλίτην, ἂς ἐνδιαφερόμενοι, ὥστε νὰ τακτοποιοῦνται αἱ διαφοραί>. πορευθοῦν αὐτοὶ πρὸς ἐκείνους διὰ νὰ ἐξομαλύνουν τὴν διαφοράν>. 24,15 Καὶ ἀνέβη Μωυσῆς καὶ 15 Ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ ἀνέβησαν 15 Καὶ ἀνέβη ὁ Μωϋσῆς μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦν εἰς τὴν κορυφὴν Ἰησοῦς εἰς τὸ ὄρος, καὶ ἐκάλυψεν εἰς τὸ ὄρος καὶ ἡ νεφέλη ἐσκέπασεν αὐτό. τοῦ βουνοῦ καὶ ἐσκέπασεν ἡ νεφέλη τὸ βουνό. ἡ νεφέλη τὸ ὄρος. 24,16 Καὶ κατέβη ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινά, καὶ ἐκάλυψεν αὐτὸ ἡ νεφέλη ἓξ ἡμέρας καὶ ἐκάλεσε Κύριος τὸν Μωυσῆν τῇ ἡμέρα τῇ ἑβδόμῃ ἐκ μέσου τῆς νεφέλης. 24,17 Τὸ δὲ εἶδος τῆς δόξης Κυρίου ὡσεὶ πῦρ φλέγον ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ ὄρους ἐναντίον τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. 16 Κατέβη ὡς λάμψις ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ εἰς τὸ 16 Καὶ κατέβη εἰς τὸ ὅρος τὸ Σινᾶ ἡ δόξα τοῦ Κυρίου ὡς ὄρος Σινὰ καὶ ἐσκέπασεν αὐτὸ ἡ νεφέλη ἐπὶ ἓξ λάμψις φωτεινή. Ἡ δὲ νεφέλη, ποὺ συμβολίζει τὴν θείαν ἡμέρας. Τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ὁ Κύριος μέσα παρουσίαν, ἐσκεπασε τὸ Σινᾶ ἐπὶ ἕξι ἡμέρας. Κατὰ δὲ τὴν ἀπὸ τὴν νεφέλην ἐκάλεσε τὸν Μωϋσῆν. ἑβδόμην ἡμέραν ἐκάλεσεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν ἀπὸ τὸ μέσον τῆς νεφέλης νὰ πλησιάσῃ πρὸς Αὐτόν. 17 Τὸ εἶδος τῆς δόξης τοῦ Κυρίου ἦτο σὰν πῦρ 17 Ἡ δὲ δόξα τοῦ Κυρίου εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ ποὺ ἐκπέμπει συνεχῶς φλόγας ἐπάνω εἰς τὴν ἐφαίνετο ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ ὠμοίαζε μὲ δυνατὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους, ὁρατὸν ἀπὸ ὅλους τοὺς φωτιάν, ποὺ καίει καὶ βγάζει συνεχῶς φλόγες. Ἰσραηλίτας. 24,18 Καὶ εἰσῆλθε Μωυσῆς εἰς τὸ 18 Ὁ Μωϋσῆς, κατόπιν τῆς προσκλήσεως τοῦ 18 Καὶ εἰσῆλθεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ μέσον τῆς νεφέλην καὶ 136/229

137 μέσον τῆς νεφέλης καὶ ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ ἦν ἐκεῖ ἐν τῷ ὄρει τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας. Θεοῦ, εἰσῆλθε μέσα εἰς τὴν νεφέλην, ἀνέβη εἰς ἀνέβη εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ εἰς τὸ τὸ ὑψηλότερον σημεῖον τοῦ ὄρους καὶ ἦτο ἐκεῖ βουνὸ ἐπὶ σαράντα ἡμέρας καὶ σαράντα νύκτας. τεσσαράκοντα ἡμερονύκτια. ΕΞΟΔΟΣ - 25ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 25,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων 25,2 εἰπὸν τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ λάβετε ἀπαρχὰς παρὰ πάντων, οἷς ἂν δόξῃ τῇ καρδίᾳ, καὶ λήψεσθε τὰς ἀπαρχάς μου. Ο Κύριος ὡμίλησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπεν Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε: 2 <εἰπὲ εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ φέρουν ὅλοι 2 <Ἀνακοίνωσε εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ κάνουν προσφορὰς συνεισφοράς, ἐλευθέρως καὶ αὐτοπροαιρέτως καὶ νὰ δεχθῆτε τὰς προσφορὰς ὅλων, ὅσοι ἔχουν τὴν καλὴν κατὰ τὴν διάθεσιν τῆς καρδίας του ἕκαστος, καὶ δάθεσιν νὰ προσφέρουν. Καὶ θὰ συγκετώσετε σεῖς τὰς θὰ λάβετε σεῖς δι' ἐμὲ αὐτὰς τὰς συνεισφοράς. προσφορὰς αὐτὰς ποὺ προσφέρονται δι ἐμέ. 25,3 Καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ ἀπαρχή, ἣν 3 Αὐτὴ ἡ συνεισφορά, ποὺ θὰ λάβετε ἀπὸ 3 Αὐτὴ δὲ εἶναι ἡ προσφορά, ποὺ θὰ παίρνετε ἀπὸ αὐτούς: λήψεσθε παρ' αὐτῶν χρυσίον καὶ αὐτούς, θὰ εἶναι χρυσός, ἄργυρος καὶ χαλκός, Χρυσάφι, Ἀσήμι καὶ χαλκός. ἀργύριον καὶ χαλκὸν 25,4 καὶ ὑάκινθον καὶ πορφύραν 4 πορφύρα κυανῆ, πορφύρα ροδίνη, πορφύρα καὶ κόκκινον διπλοῦν καὶ βύσσον βαθέως ἐρυθρᾶ δύο φορὰς βαμμένη, κλωστὲς κεκλωσμένην καὶ τρίχας αἰγείας ἐκ βύσσου, τρίχας ἀπὸ αἶγας, 25,5 καὶ δέρματα κριῶν 5 δέρματα κριῶν βαμμένα κόκκινα καὶ ἄλλα ἠρυθροδανωμένα καὶ δέρματα δέρματα βαμμένα κυανᾶ καὶ ξύλα, ποὺ δὲν ὑακίνθινα καὶ ξύλα ἄσηπτα σαπίζουν. 4 Ἐπίσης καὶ πολύτιμα ὑφάσματα (πορφύρας) μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ διπλοβαμμένο βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ ὕφασμα ἀπὸ γνεσμένα νήματα βύσσου καὶ τρίχας ἀπὸ κατσίκι. 5 Θὰ παίρνετε καὶ δέρματα ἀπὸ κριάρια βαμμένα κόκκινα μὲ χρῶμα ἀπὸ τὸ φυτὸν ἐρυθρόδανον καὶ δέρματα μὲ χρῶμα γαλάζιο καὶ ξύλα, ποὺ δεν σαπίζουν ὅπως τῆς ἀκακίας. 25,6 καὶ λίθους σαρδίου καὶ λίθους 6 Θὰ λάβετε ἐπίσης πολυτίμους λίθους σαρδίρυ 6 Θὰ παίρνετε καὶ πολύτιμα πετράδια ἀπὸ σάρδιον, καθὼς εἰς τὴν γλυφὴν εἰς τὴν ἐπωμίδα καὶ ἄλλους πολυτίμους λίθους διὰ τὴν καὶ ἄλλα πετράδια, διὰ νὰ στολίζετε μὲ γλυπτὰς καὶ τὸν ποδήρη. ἀνάγλυφον διακόσμησιν τῆς ἐπωμίδος καὶ τοῦ παραστάσεις τὴν Ἐπωμίδα καὶ τὸν Ποδήρη χιτῶνα. 137/229

138 ποδήρους χιτῶνος. 25,7 Καὶ ποιήσεις μοι ἁγίασμα, καὶ ὀφθήσομαι ἐν ὑμῖν 25,8 καὶ ποιήσεις μοι κατὰ πάντα ὅσα σοι δεικνύω ἐν τῷ ὄρει, τὸ παράδειγμα τῆς σκηνῆς καὶ τὸ παράδειγμα πάντων τῶν σκευῶν αὐτῆς οὕτω ποιήσεις. 25,9 Καὶ ποιήσεις κιβωτὸν μαρτυρίου ἐκ ξύλων ἀσήπτων, δύο πήχεων καὶ ἡμίσους τὸ μῆκος καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ ὕψος. 25,10 Καὶ καταχρυσώσεις αὐτὴν χρυσίῳ καθαρῷ, ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν χρυσώσεις αὐτήν καὶ ποιήσεις αὐτῇ κυμάτια χρυσᾶ στρεπτὰ κύκλῳ. 25,11 Καὶ ἐλάσεις αὐτῇ τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὰ τέσσαρα κλίτη, δύο δακτυλίους ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ ἓν καὶ δύο δακτυλίους ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον. 7 Θὰ κατασκευάσῃς δι' ἐμὲ Σκηνήν, εἰς τόπον 7 Καὶ θὰ μοῦ κατασκευάσῃς χῶρον ξεχωριστόν, ἱερὸν καὶ ἅγιον, ὅπου θὰ ἐμφανίζωμαι εἰς σᾶς. ἀφιερωμένον εἰς ἐμέ, ὅπου θὰ κατοικῶ καὶ θὰ ἐμφανίζωμαι εἰς σᾶς. 8 Θὰ κατασκευάσῃς αὐτὰ σύμφωνα μὲ ἐκεῖνα, 8 Θὰ μοῦ τὰ κατασκευάσῃς δὲ ὅλα συμφώνως πρὸς ὅσα σοῦ ποὺ θὰ σοῦ δείξω ἐγὼ τώρα εἰς τὸ ὄρος, καττὰ ὑποδεικνύω ἐδῶ εἰς τὸ βουνό. Ὅπως θὰ εἶναι τὸ πρότυπον τὸ ὑπόδειγμα τῆς Σκηνῆς καὶ κατὰ τὸ τῆς Σκηνῆς, ποὺ θὰ ἰδῇς καὶ τὸ πρότυπον καθενὸς ἀπὸ τὰ ὑπόδειγμα τῶν σκευῶν αὐτῆς, ποὺ θὰ σοῦ σκεύη της, ἔτσι ἀκριβῶς θὰ τὰ κατασκευάσῃς. δείξω. Ἔτσι θὰ τὰ κάμῃς. 9 Θὰ κάμῃς τὴν κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ 9 Καὶ θὰ κατασκευάσῃς ἕνα κιβώτιον ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν. Τὸ μῆκος της θὰ εἶναι σαπίζουν, διὰ νὰ βάλῃς μέσα εἰς αὐτὸ ὅσα θὰ εἶναι δυόμισυ πήχεις, τὸ πλάτος της ἕνας καὶ ἥμισυς μάρτυρες τῆς παρουσίας μου. Τὸ μῆκος αὐτῆς τῆς Κιβωτοῦ πῆχυς καὶ τὸ ὕψος της ἕνας καὶ ἥμισυς πῆχυς. θὰ εἶναι δύο πήχεις καὶ μισός, τὸ πλάτος ἕνας πῆχυς καὶ μισὸς καὶ τὸ ὕψος ἕνας πῆχυς καὶ μισός. 10 Θὰ καλύψῃς αὐτὴν μὲ καθαρὸν χρυσίον, θὰ 10 Θὰ καλύψῃς δὲ τὴν Κιβωτόν μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι. τὴν χρυσώσῃς ἀπὸ μέσα καὶ ἀπ' ἔξω, θὰ Θὰ τὴν ἐπιχρυσώσῃς ἀπὸ μέσα καὶ ἀπὸ ἔξω. Καὶ θὰ βάλῃς κατασκευάσῃς καὶ θὰ τοποθετήσῃς γύρω ἀπὸ ὁλόγυρά της ἕνα χρυσὸ στεφάνι μὲ συστρεφόμενα αὐτὴν χρυσῆν στεφάνην ποὺ θὰ φαίνεται σὰν κυματάκια. συστρεφόμενα κυμάτια. 11 Θὰ χύσῃς δι' αὐτὴν τέσσαρας χρυσοῦς 11 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ εἰς χυτήριον δι αὐτὴν τέσσαρας κρίκους καὶ θὰ τοὺς προσαρμόσῃς εἰς τὰς χρυσοῦς κρίκους καὶ θὰ τοὺς στερεώσης εἰς τὰς τέσσαρας τέσσαρας γωνίας, δύο κρίκους εἰς τὴν μίαν γωνίας της. Δύο κρίκους εἰς τὴν μίαν πλευρὰν καὶ δύο πλευρὰν καὶ δύο κρίκους εἰς τὴν ἄλλην. κρίκους εἰς τὴν ἄλλην πλευράν. 25,12 Ποιήσεις δὲ ἀναφορεῖς ξύλα 12 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὴν μεταφορὰν τῆς 12 Θὰ κάμῃς καὶ κοντάρια διὰ τὴν μεταφοράν της ἀπὸ ξύλα, ἄσηπτα καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰ κιβωτοῦ μοχλοὺς ἀπὸ ξύλον ἄσηπτον, τοὺς ποὺ δεν σαπίζουν καὶ θὰ τὰ σκεπάσῃς μὲ πολὺ χρυσάφι. 138/229

139 χρυσίῳ 25,13 καὶ εἰσάξεις τοὺς ἀναφορεῖς εἰς τοὺς δακτυλίους τοὺς ἐν τοῖς κλίτεσι τῆς κιβωτοῦ αἴρειν τὴν κιβωτὸν ἐν αὐτοῖς ὁποίους θὰ καλύψῃς μὲ χρυσὸν 13 καὶ θὰ εἰσάγῃς τοὺς μοχλοὺς αὐτοὺς εἰς τοὺς 13 Καὶ θὰ περᾴσῃς τὰ κοντάρια μέσα ἀπὸ τοὺς κρίκους, ποὺ κρίκους τῶν δύο πλευρῶν τῆς κιβωτοῦ, διὰ νὰ εἶναι εἰς τὰς γωνίας τῆς Κιβωτοῦ, διὰ νὰ σηκώνεται καὶ νὰ σηκώνεται καὶ μεταφέρεται δι' αὐτῶν ἡ μεταφέρεται μὲ αὐτὰ ἡ Κιβωτός. κιβωτός. 25,14 ἐν τοῖς δακτυλίοις τῆς 14 Οἱ μοχλοὶ αὐτοὶ θὰ εἶναι μόνιμοι εἰς τοὺς 14 Τὰ κοντάρια θὰ εἶναι μονίμως περασμένα εἰς τοὺς κιβωτοῦ ἔσονται οἱ ἀναφορεῖς κρίκους τῆς κιβωτοῦ. ἀκίνητοι. κρίκους τῆς Κιβωτοῦ. Δὲν πρέπει νὰ χρησιμοποιούνται δι ἄλλην ἐργασίαν. 25,15 Καὶ ἐμβαλεῖς εἰς τὴν κιβωτὸν τὰ μαρτύρια, ἃ ἂν δῷ σοι. 25,16 Καὶ ποιήσεις ἱλαστήριον ἐπίθεμα χρυσίου καθαροῦ, δύο πήχεων καὶ ἡμίσους τὸ μῆκος καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος. 25,17 Καὶ ποιήσεις δύο Χερουβὶμ χρυσοτορευτὰ καὶ ἐπιθήσεις αὐτὰ ἐξ ἀμφοτέρων τῶν κλιτῶν τοῦ ἱλαστηρίου 25,18 ποιηθήσονται Χεροὺβ εἶς ἐκ τοῦ κλίτους τούτου καὶ Χεροὺβ εἶς ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου τοῦ ἱλαστηρίου καὶ ποιήσεις τοὺς δύο Χερουβὶμ ἐπὶ τὰ δύο κλίτη. 15 Μέσα δὲ εἰς τὴν κιβωτὸν θὰ θέσῃς 15 Καὶ θὰ βάλῃς μέσα εἰς τὴν Κιβωτὸν αὐτά, ποὺ θὰ εἶναι ἀντικείμενα, ποὺ μαρτυροῦν τὴν παρουσίαν μάρτυρες τῆς παρουσίας μου, ὅσα θὰ σοῦ δώσω Ἐγώ. μου καὶ τὰ ὁποῖα ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω. 16 Τὸ σκέπασμα τῆς κιβωτοῦ, τὸ ἱλαστήριον, θὰ 16 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ καὶ τὸ Ἱλαστήριον, τὸ κάλυμμα τὸ κατασκευάσῃς ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν. Θὰ ἔχῃ δηλαδὴ τῆς Κιβωτοῦ, ἀπὸ χρυσάφι καθαρό. Θὰ ἔχῃ μῆκος μῆκος μὲν δύο καὶ ἥμισυν πήχεις, πλάτος δὲ δύο πήχεις καὶ μισὸν καὶ πλάτος ἕνα πῆχυν καὶ μισόν. ἕνα καὶ ἥμισυν πῆχυν. 17 Θὰ κατασκευάσῃς δύο Χερουβὶμ σκαλιστὰ ἐκ 17 Θὰ κατασκευάσεῃς καὶ δύο ὁμοιώματα τῶν Χερουβίμ, χρυσοῦ καὶ θὰ τοποθετήσῃς αὐτὰ ἀπέναντι σκαλιστά με χρυσάφι καὶ θὰ τὰ τοποθετήσης εἰς τὰ δύο ἀλλήλων, τὸ ἕνα εἰς τὴν μίαν πλευρὰν τοῦ ἄκρα τοῦ καλύμματος τῆς Κιβωτοῦ. ἱλαστηρίου καὶ τὸ ἕτερον εἰς τὴν ἄλλην. 18 Θὰ κατασκευασθοῦν δύο Χερουβὶμ καὶ θὰ 18 Θὰ εὑρίσκεται τὸ ἕνα Χεροὺβ εἰς τὴν μίαν πλευρὰν τοῦ τοποθετηθοῦν ἕνα ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τοῦ καλύμματος καὶ τὸ δεύτερον Χεροὺβ εἰς τὴν ἀπέναντι ἱλαστηρίου, τὸ δεύτερον ἀπὸ τὴν ἄλλην πλευράν. Καὶ θὰ στερεώσεις τὰ δύο Χερουβὶμ εἰς τὰς δύο πλευράν. Ετσι τὰ δύο Χερουβὶμ θὰ πλευρὰς τοῦ καλύμματος. εὑρίσκωνται ἀπέναντι ἀλλήλων εἰς τὰς δύο πλευρὰς τοῦ ἱλαστηρίου. 25,19 Ἔσονται οἱ Χερουβὶμ 19 Θὰ ἔχουν ἀπλωμένας τὰς πτέρυγάς των 19 Θὰ εἶναι ἔτσι τοποθετημένα τὰ Χερουβίμ, ὥστε νὰ ἐκτείνοντες τὰς πτέρυγας 139/229

140 ἐπάνωθεν, συσκιάζοντες ἐν ταῖς πτέρυξιν αὐτῶν ἐπὶ τοῦ ἱλαστηρίου, καὶ τὰ πρόσωπα αὐτῶν εἰς ἄλληλα εἰς τὸ ἱλαστήριον ἔσονται τὰ πρόσωπα τῶν Χερουβίμ. 25,20 Καὶ ἐπιθήσεις τὸ ἱλαστήριον ἐπὶ τὴν κιβωτὸν ἄνωθεν καὶ εἰς τὴν κιβωτὸν ἐμβαλεῖς τὰ μαρτύρια, ἃ ἂν δῷ σοι. 25,21 Καὶ γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν καὶ λαλήσω σοι ἄνωθεν τοῦ ἱλαστηρίου ἀνὰ μέσον τῶν δύο Χερουβὶμ τῶν ὄντων ἐπὶ τῆς κιβωτοῦ τοῦ μαρτυρίου καὶ κατὰ πάντα, ὃσα ἐὰν ἐντείλωμαί σοι πρὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. 25,22 Καὶ ποιήσεις τράπεζαν χρυσῆν χρυσίου καθαροῦ, δύο πήχεων τὸ μῆκος καὶ πήχεως τὸ εὖρος καὶ πήχεως καὶ ἡμίσους τὸ ὕψος. 25,23 Καὶ ποιήσεις αὐτῇ στρεπτὰ κυμάτια χρυσᾶ κύκλῳ. Καὶ ποιήσεις αὐτῇ στεφάνην παλαιστοῦ κύκλῳ ἐπάνω ἀπὸ τὸ ἱλαστήριον, θὰ ρίπτουν τὴν ἀπλώνουν τὰ πτερά των ἐπάνω ἀπὸ τὸ κάλυμμα καὶ νὰ τὸ σκιὰν τῶν πτερύγων των ἐπ' αὐτοῦ καὶ τὰ σκιάζουν ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη μὲ τὰ πτερά των, συγχρόνως δὲ πρόσωπά των θὰ εἶναι τὸ ἕνα ἀπέναντι τοῦ τὸ πρόσωπον τοῦ ἑνὸς θὰ εἶναι ἀπέναντι ἀπὸ τὸ πρόσωπον ἄλλου. Θὰ εἶναι δὲ ἐστραμμένα κάτω, ὥστε νὰ τοῦ ἄλλου. Ἡ ὄψις των θὰ εἶναι γυρισμένη πρὸς τὰ κάτω, βλέπουν τὸ ἱλαστήριον. πρὸς τὸ Ἱλαστήριον. 20 Τὸ ἱλαστήριον θὰ τὸ τοποθητήσῃς ἐπάνω εἰς 20 Καὶ θὰ τοποθέτησῃς τὸ Ἱλαστήριον εἰς τὴν Κιβωτὸν ἔτσι, τὴν κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου μέσα δὲ εἰς τὴν ὥστε νὰ τὴν σκεπάζῃ ἀπὸ ἐπάνω. Θὰ βάλῃς δὲ μέσα εἰς τὴν κιβωτὸν θὰ βάλῃς ἀντικείμενα, ποὺ μαρτυροῦν Κιβωτὸν αὐτά, ποὺ θὰ εἶναι μάρτυρες τῆς παρουσίας μου, τὴν παρουσίαν μου καὶ τὰ ὁποῖα ἐγὼ θὰ σοῦ ὅσα Ἐγὼ θὰ σοῦ δώσω. δώσω. 21 Θὰ φανερώνωμαι καὶ θὰ γίνωμαι γνωστὸς 21 Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, ἀπὸ τὸ ἱλαστήριον, θὰ παρουσιάζωμαι εἰς εἰς σὲ ἀπὸ ἐκεῖ, καὶ θὰ σοῦ ὁμιλῶ διὰ τοῦ σὲ καὶ ἐπάνω ἀπὸ αὐτὸ μεταξὺ τῶν δύο Χερουβίμ, ποὺ εἶναι ἄνωθεν τῆς κιβωτοῦ ἱλαστηρίου ἀπὸ τὸ μέσον εἰς τὰ ἄκρα τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Μαρτυρίου, θὰ ὁμιλῶ καὶ θὰ τῶν δύο χερουβίμ, τὰ ὁποῖα θὰ εὑρίσκωνται εἰς δίδω πρὸς σὲ ὅλας τὰς ἐντολάς μου, ποὺ ἀφοροῦν τοὺς τὴν κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου. Θὰ λέγω εἰς σὲ Ἰσραηλίτας. ὅλα ὅσα θὰ σε διατάσσω νὰ λέγῃς πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας. 22 Θὰ κατασκευάσῃς χρυσῆν τράπεζαν ἀπὸ 22 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἕνα χρυσὸ τραπέζι, ἀπὸ καθαρὸ καθαρὸν χρυσόν, τῆς ὁποίας τὸ μῆκος θὰ εἶναι χρυσάφι, ποὺ θὰ ἔχῃ μῆκος δύο πήχεις, πλάτος ἕνα πῆχυν δύο πήχεις, τὸ πλάτος ἕνας πῆχυς, τὸ δὲ ὕψος καὶ ὕψος ἕνα πῆχυν καὶ μισόν. ἕνας καὶ ἥμισυς πῆχυς. 23 Καὶ θὰ περιβάλῃς αὐτὴν μὲ χρυσῆν 23 Καὶ θὰ κατασκευάσῃς δι αὐτὸ ὁλόγυρά του χρυσᾶ στεφάνην, ποὺ θὰ ἔχῃ συστρεφόμενα κυμάτια. κυματάκια ποὺ συστρέφονται. Θὰ κάμῃς δὲ γύρω του καὶ Θὰ κάμῃς καὶ ἄλλην στεφάνην πέριξ τοῦ ἕνα πλαίσιον πλάτους μιᾶς παλάμης (διὰ νὰ συνδέη καὶ χείλους αὐτῆς, πλάτους μιᾶς παλάμης. στερεώνει τὰ πόδια). 25,24 καὶ ποιήσεις στρεπτὸν 24 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἐπὶ τῆς στεφάνης 24 Θὰ φτιάξῃς δὲ ὁλόγυρα εἰς τὸ πλαίσιον ἕνα 140/229

141 κυμάτιον τῇ στεφάνη κύκλῳ. αὐτῆς γύρω συστρεφόμενα κυμάτια. συστρεφόμενον μικρὸν κῦμα. 25,25 Καὶ ποιήσεις τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπιθήσεις τοὺς τέσσαρας δακτυλίους ἐπὶ τὰ τέσσαρα μέρη τῶν ποδῶν αὐτῆς ὑπὸ τὴν στεφάνην, 25 Θὰ κατασκευάσῃς τέσσαρας χρυσοῦς 25 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ τέσσαρας χρυσοῦς κρίκους καὶ θὰ κρίκους, τοὺς ὁποίους θὰ τοποθετήσῃς εἰς τοὺς στερεώσῃς τοὺς τέσσαρας αὐτοὺς κρίκους εἰς τὰ τέσσαρα τέσσαρας πόδας τῆς τραπέζης ὑπὸ τὴν πόδια, ἀκριβῶς κάτω ἀπὸ τὴν χρυσῆν γιρλάνδαν. στεφάνην. 25,26 καὶ ἔσονται οἱ δακτύλιοι εἰς 26 Οἱ δακτύλιοι αὐτοὶ θὰ εἶναι θήκη διὰ τοὺς 26 Θὰ χρησιμεύουν δὲ οἱ κρίκοι σὰν θῆκαι διὰ τὰ κοντάρια, θήκας τοῖς ἀναφορεῦσιν, ὥστε ἀναφορεῖς, ὥστε νὰ σηκώνουν καὶ νὰ ὥστε νὰ σηκώνουν καὶ νὰ μεταφέρουν μὲ αὐτὰ τὸ τραπέζι. αἴρειν ἐν αὐτοῖς τὴν τράπεζαν. μεταφέρουν δι' αὐτῶν τὴν τράπεζαν. 25,27 Καὶ ποιήσεις τοὺς ἀναφορεῖς ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ καταχρυσώσεις αὐτοὺς χρυσίῳ καθαρῷ, καὶ ἀρθήσεται ἐν αὐτοῖς ἡ τράπεζα. 25,28 Καὶ ποιήσεις τὰ τρυβλία αὐτῆς καὶ τὰς θυΐσκας καὶ τὰ σπονδεῖα καὶ τοὺς κιάθους, ἐν οἷς σπείσεις ἐν αὐτοῖς ἐκ χρυσίου καθαροῦ ποιήσεις αὐτά. 27 Αὐτοὺς δὲ τοὺς ἀναφορεῖς, τοὺς μοχλούς, θὰ 27 Καὶ θὰ κάμεις κοντάρια ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν. Θὰ τοὺς κατασκευάσῃς ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα καὶ θὰ τὰ σκεπάσῃς δὲ μ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι καὶ θὰ τοὺς καλύψῃς μὲ καθαρὸν χρυσίον. Δι' αὐτῶν μεταφέρεται ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὸ τραπέζι μὲ αὐτά. θὰ σηκώνεται καὶ θὰ μεταφέρεται ἡ τράπεζα. 28 Θὰ κατασκευάσῃς τοὺς δίσκους, τὰς θήκας 28 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ τοὺς δίσκους του, ὅπου θὰ διὰ τὸ λιβάνι, τὰς φιάλας καὶ τὰ ποτήρια διὰ τοποθετοῦνται οἱ ἄρτοι καὶ τὰς θήκας, ὅπου θὰ φυλάσσεται τὴν τέλεσιν τῶν σπονδῶν. Ἀπὸ καθαρὸν τὸ λιβάνι καὶ τὰς φιάλας καὶ τὰ ποτήρια, ποὺ θὰ χρυσὸν θὰ κάμῃς αὐτά. 25,29 Καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὴν 29 Ἐπάνω εἰς τὴν τράπεζαν θὰ θέσῃς ἄρτους, οἱ τράπεζαν ἄρτους ἐνωπίους ὁποῖοι θὰ εὑρίσκωνται διὰ παντὸς ἐνώπιόν μου ἐναντίον μου διαπαντός. καὶ θὰ ἀντικαθίστανται κατὰ περιόδους. 25,30 Καὶ ποιήσεις λυχνίαν ἐκ χρυσίου καθαροῦ, τορευτὴν ποιήσεις τὴν λυχνίαν ὁ καυλὸς αὐτῆς καὶ οἱ καλαμίσκοι καὶ οἱ κρατῆρες καὶ οἱ σφαιρωτῆρες καὶ τὰ κρίνα ἐξ αὐτῆς ἔσται χρησιμεύουν διὰ τὰς σπονδάς, τὰς θυσίας δηλαδὴ τοῦ κρασιοῦ. Θὰ τὰ κατασκευάσεις δὲ ἀπὸ χρυσάφι καθαρόν. 29 Καὶ θὰ τοποθετήσεις ἐπάνω εἰς αὐτὴν τὴν Τράπεζαν ψωμιά, εἰς δύο σωροὺς τὸν ἕνα ἀπέναντι τοῦ ἄλλου, ποὺ θὰ εὑρίσκωνται ἐνώπιόν μου διαπαντός. 30 Θὰ κατασκευάσῃς λυχνίαν ἀπὸ καθαρὸν 30 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ μίαν λυχνίαν ἀπὸ καθαρὸ χρυσόν, σκαλιστὴν θὰ κάμῃς τὴν λυχνίαν. χρυσάφι. Θὰ κάμῃς δὲ τὴν λυχνίαν χυτὴν καὶ σκαλιστήν. Ὁ Αὐτὴ θὰ ἔχῃ κύριον στέλεχος καὶ ἑκατέρωθεν κεντρικὸς κορμός της καὶ τὰ μικρὰ κλαδιά της καὶ αἱ θῆκαι αὐτοῦ βραχίονας. Τὰ ὁμοιώματα τῶν ποτηρίων διὰ τοὺς λύχνους (σὰν κύπελλα) καὶ αἱ σφαιρικαὶ καὶ αἱ σφαιρικαὶ διογκώσεις καὶ τὰ ὁμοιώματα διογκώσεις (κόμβοι) καὶ τὰ χρυσᾶ κρίνα της θὰ ἀποτελοῦν τῶν κρίνων θὰ εἶναι ὅλα ἀπὸ τὴν αὐτὴν ὕλην, ὅλα ἕνα σῶμα. 141/229

142 25,31 ἓξ δὲ καλαμίσκοι ἐκπορευόμενοι ἐκ πλαγίων, τρεῖς καλαμίσκοι τῆς λυχνίας ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ ἑνὸς αὐτῆς καὶ τρεῖς καλαμίσκοι τῆς λυχνίας ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου. 25,32 Καὶ τρεῖς κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι καρυΐσκους ἐν τῷ ἑνὶ καλαμίσκῳ, σφαιρωτὴρ καὶ κρίνον οὕτω τοῖς ἓξ καλαμίσκοις τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τῆς λυχνίας. ἀπὸ χρυσόν. 31 Εξ βραχίονες θὰ ἐξέρχωνται ἐκ τῶν 31 Ἕξι δὲ μικρὰ κλαδιὰ θὰ βγαίνουν ἀπὸ τὸν κεντρικὸν πλαγίων τοῦ κεντρικοῦ στελέχους, τρεῖς κορμὸν πρὸς τὰ πλάγια. Τρία κλαδιὰ τῆς λυχνίας ἀπὸ τὴν βραχίονες ἀπὸ τὸ ἕνα κλίτος τῆς λυχνίας καὶ μίαν πλευράν της καὶ τρία κλαδιὰ τῆς λυχνίας ἀπὸ τὴν τρεῖς βραχίονες ἀπὸ τὸ ἄλλο. ἄλλην πλευράν. 32 Τρία ποτήρια ἔχοντα σχῆμα καρυδιοῦ θὰ 32 Καὶ εἰς κάθε κλαδί της θὰ ὑπάρχουν ἀνάγλυφα τρία εὑρίσκωνται ἀνάγλυφα εἰς τὸν κάθε βραχίονα. μικρὰ κύπελλα σὰν μικρὰ καρύδια. Ἐκεῖ ἐπίσης ἀνάγλυφα Εἰς κάθε βραχίονα ἐπίσης πλησίον τῶν θὰ ὑπάρχουν κόμβος καὶ κρῖνον. Ἔτσι θὰ εἶναι καὶ τὰ ἕξι ποτηρίων, θὰ ὑπάρχουν σφαιροειδεῖς μικρὰ κλαδιά, ποὺ θὰ βγαίνουν ἀπὸ τὸν κεντρικὸν κορμὸν διογκώσεις καὶ ὁμοιώματα κρίνων. Ἔτσι θὰ τῆς λυχνίας. εἶναι καὶ οἱ ἓξ βραχίονες τῆς λυχνίας. 25,33 Καὶ ἐν τῇ λυχνίᾳ τέσσαρες 33 Εἰς τὸ κεντρικὸν στέλεχος τῆς λυχνίας θὰ 33 Καὶ εἰς τὸν κεντρικὸν κορμὸν τῆς λυχνίας θὰ ὑπάρχουν κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι ὑπάρχουν τέσσαρα ἀνάγλυφα ποτήρια ὑπὸ ἐπίσης τέσσαρα ἀνάγλυφα μικρὰ κύπελλα, σὰν μικρὰ καρυΐσκους ἐν τῷ ἑνὶ καλαμίσκῳ μορφὴν καρυδιοῦ. Εἰς τὸ αὐτὸ στέλεχος θὰ καρύδια. Θὰ ὑπάρχουν καὶ κόμβοι καὶ κρίνα χρυσὰ εἰς τὸν σφαιρωτῆρες καὶ τὰ κρίνα αὐτῆς. ὑπάρχουν σφαιρικαὶ διογκώσεις καὶ ὁμοιώματα κορμὸν αὐτὸν τῆς λυχνίας. 25,34 Ὁ σφαιρωτὴρ ὑπὸ τοὺς δύο καλαμίσκους ἐξ αὐτῆς, καὶ σφαιρωτὴρ ὑπὸ τοὺς τέσσαρας καλαμίσκους ἐξ αὐτῆς οὕτω τοῖς ἓξ καλαμίσκοις τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τῆς λυχνίας. κρίνων. 34 Εἰς τὸ κύριον αὐτὸ στέλεχος θὰ ὑπάρχῃ ἡ 34 Θὰ ὑπάρχουν δηλαδὴ ἕνας κόμβος κάτω ἀπὸ τὰ δύο πρώτη σφαιρικὴ διόγκωσις, ποὺ θὰ συνδέῃ τοὺς πρῶτα μικρὰ κλαδιά, ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὸν κεντρικὸν δύο ἑκατέρωθεν βραχίονας, καὶ ἄλλαι δύο κορμὸν καὶ ἕνας κόμβος κάτω ἀπὸ κάθε ζεῦγος ἀπὸ τὰ σφαιρικαὶ διογκώσεις, ποὺ θὰ συνδέουν μὲ τὸ ὑπόλοιπα τέσσερα κλαδιὰ ποὺ βγαίνουν ἀνὰ δύο ἀπὸ τὸν κεντρικὸν στέλεχος τοὺς ἄλλους τέσσαρας κορμόν. Ἔτσι μὲ τρεῖς κόμβους θὰ συνδέωνται τὰ ἕξι βραχίονας. Ετσι θὰ συνδέωνται οἱ ἓξ κλαδιά, ποὺ βγαίνουν κατὰ διαστήματα ἀπὸ τὸν κεντρικὸν βραχίονες, οἱ ἐξερχόμενοι ἀπὸ τὸ κεντρικὸν κορμὸν τῆς λυχνίας. στέλεχος τῆς λυχνίας. 25,35 Καὶ ἐν τῇ λυχνίᾳ τέσσαρες 35 Εἰς τὸ κεντρικὸν στέλεχος τῆς λυχνίας θὰ 35 Εἰς τὸν κεντρικὸν κορμὸν τῆς λυχνίας θὰ ὑπάρχουν κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι 142/229

143 καρυΐσκους. ὑπάρχουν ἀνάγλυφα τέσσαρα ὁμοιώματα ἀνάγλυφα τέσσαρα μικρὰ κύπελλα σὰν καρύδια. 25,36 Οἱ σφαιρωτῆρες καὶ οἱ καλαμίσκοι ἐξ αὐτῆς ἔστωσαν ὅλη τορευτὴ ἐξ ἑνὸς χρυσίου καθαροῦ. 25,37 Καὶ ποιήσεις τοὺς λύχνους αὐτῆς ἑπτά καὶ ἐπιθήσεις τοὺς λύχνους, καὶ φανοῦσιν ἐκ τοῦ ἑνὸς προσώπου. ποτηρίων ὑπὸ μορφὴν καρυδιοῦ. 36 Αἱ σφαιρικαὶ διογκώσεις καὶ οἱ βραχίονες θὰ 36 Οἱ κόμβοι καὶ τὰ κλαδιὰ θὰ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα μὲ τὸν ἐξέρχωνται ἀπὸ τὸ στέλεχος τῆς λυχνίας. Ὅλη κορμόν. Ὅλη ἡ λυχνία θὰ εἶναι σκαλιστὴ ἀπὸ τὸ ἴδιο δὲ ἡ λυχνία θὰ εἶναι σκαλιστὴ ἀπὸ χρυσὸν καθαρὸ χρυσάφι. καθαρόν. 37 Θὰ κατασκευάσῃς τοὺς ἑπτὰ λύχνους αὐτῆς 37 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὴν λυχνίαν καὶ ἑπτὰ λυχνάρια. καὶ θὰ τοὺς θέσῃς εἰς τὸ ἄνω μέρος τῶν Θὰ τοποθετήσῃς δὲ τὰ λυχνάρια εἰς τὰς θέσεις των ἔτσι, καλαμίσκων καὶ τοῦ κεντρικοῦ στελέχους καὶ ὥστε νὰ ρίχνουν τὸ φῶς των πρὸς μίαν κατεύθυνσιν, πρὸς θὰ φωτίζουν εἰς τὴν μίαν πρόσοψιν πρὸς τὰ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. ἅγια τῶν ἁγίων. 25,38 Καὶ τὸν ἐπαρυστῆρα αὐτῆς 38 Τὰ λυχνοψάλιδα καὶ τὰ δοχεῖα τῶν καὶ τὰ ὑποθέματα αὐτῆς ἐκ ἀπορριμμάτων αὐτῆς θὰ τὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ χρυσίου καθαροῦ ποιήσεις. καθαρὸν χρυσόν. 25,39 Πάντα τὰ σκεύη ταῦτα τάλαντον χρυσίου καθαροῦ. 38 Ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι θὰ κατασκευάσῃς καὶ τὸ μικρὸν δοχεῖον διὰ τὸ λάδι τῆς λυχνίας, καθὼς καὶ τοὺς μικροὺς δίσκους ποὺ χρησιμεύουν, διὰ νὰ συντηρῆται καὶ διατηρῆται τὸ φῶς τῆς λυχνίας. 39 Ὅλα αὐτὰ μαζῆ τὰ χρυσᾶ σκεύη θὰ εἶναι 39 Ὅλα αὐτὰ τὰ σκεύη μαζὶ μὲ τὴν λυχνίαν θὰ εἶναι ἀπὸ βάρους ἑνὸς ταλάντου χρυσοῦ. χρυσάφι καθαρόν, βάρους ἐνὸς ταλάντου, δηλαδὴ τριάντα πέντε κιλὰ περίπου. 25,40 Ὅρα, ποιήσεις κατὰ τὸν 40 Πρόσεχε, θὰ κατασκευάσῃς ὅλα αὐτὰ κατὰ 40 Πρόσεχε! Θὰ κατασκευάσῃς τὸ κάθε τι συμφώνως πρὸς τύπον τὸν δεδειγμένον σοι ἐν τῷ τὸ σχέδιον, ποὺ σοῦ ὑπεδείχθη ἐπὶ τοῦ ὄρους. τὸ πρότυπον, ποὺ σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ. ὄρει. ΕΞΟΔΟΣ - 26ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 26,1 Καὶ τὴν σκηνὴν ποιήσεις δέκα Διὰ τὸ πρῶτον ἐσωτερικὸν κάλυμμα τῆς Καὶ θὰ κάμῃς διὰ τὴν Σκηνήν, ἡ ὁποία θὰ μαρτυρῇ τὴν αὐλαίας ἐκ βύσσου κεκλωσμένης σκηνῆς θὰ κατασκευάσῃς δέκα τεμάχια ἀπὸ παρουσίαν μου, δέκα κουρτίνας ἀπὸ λευκὰ νήματα βύσσου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ 143/229

144 κοκκίνου κεκλωσμένου Χερουβὶμ ἐργασίᾳ ὑφάντου ποιήσεις αὐτάς. 26,2 Μῆκος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς ὀκτὼ καὶ εἴκοσι πήχεων καὶ εὖρος τεσσάρων πήχεων ἡ αὐλαία ἡ μία ἔσται μέτρον τὸ αὐτὸ ἔσται πάσαις ταῖς αὐλαίαις. 26,3 Πέντε δὲ αὐλαῖαι ἔσονται ἐξ ἀλλήλων ἐχόμεναι ἡ ἑτέρα ἐκ τῆς ἑτέρας, καὶ πέντε αὐλαῖαι ἔσονται συνεχόμενοι ἕτερα τῇ ἑτέρᾳ. 26,4 Καὶ ποιήσεις αὐταῖς ἀγκύλας ὑακινθίνας ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους εἰς τὴν συμβολὴν καὶ οὕτω ποιήσεις ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς αὐλαίας τῆς ἐξωτέρας πρὸς τῇ συμβολῇ τῇ δευτέρᾳ. ὕφασμα λινὸν ὑφασμένον μὲ στριμμένην καὶ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ κλωστὴν χρώματος κυανοῦ, βαθέως ἐρυθροῦ βαθὺ κόκκινον. Εἰς τὰς κουρτίνας αὐτὰς θὰ ὑφάνῃς μὲ καὶ κοκκίνου. Ἐπάνω εἰς αὐτὰ θὰ ὑφάνῃς ἐπιδέξιον τεχνίτην μορφὰς Χερουβίμ. μορφὰς χερουβίμ. 2 Τὸ μῆκος τοῦ ἑνὸς τεμαχίου ὑφάσματος θὰ 2 Κάθε κουρτίνα θὰ ἔχῃ μῆκος εἰκοσιοκτὼ πήχεις καὶ πλάτος εἶναι εἴκοσι ὀκτὼ πήχεις, τὸ δὲ πλάτος τέσσαρες πήχεις. Ὅλαι αἱ κουρτίναι θὰ ἔχουν τὰς ἰδίας τέσσαρες πήχεις. Αἱ διαστάσεις αὐταὶ θὰ εἶναι διαστάσεις. καὶ διὰ τὰ ἄλλα ἐννέα τεμάχια. 3 Τὰ πέντε ἀπὸ τὰ τεμάχια αὐτὰ θὰ ραφοῦν τὸ 3 Αἱ πέντε ἀπὸ αὐτὰς τὰς κουρτίνας θὰ συνδέωνται ἡ μία μὲ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν ἕνα τὴν ἄλλην ἔτσι, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν ἕνα παραπέτασμα καὶ αἱ τεμάχιον, μίαν αὐλαίαν. Ὁμοίως καὶ τὰ ἄλλα ἄλλαι πέντε θὰ εἶναι ἐπίσης ἠνωμέναι μεταξύ των. πέντε τεμάχια θὰ ραφοῦν τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο, διὰ νὰ ἀποτελέσουν δευτέραν αὐλαίαν. 4 Θὰ κατασκευάσῃς, διὰ τὰ δύο αὐτά, λωρία 4 Καὶ θὰ κάμῃς δι αὐτὰ τὰ παραπετάσματα θηλειὲς ἀπὸ συνδέσεως χρώματος κυανοῦ, τὰ ὁποῖα θὰ νῆμα μὲ γαλάζιο χρῶμα εἰς τὸ ἄκρον τῆς μιᾶς κουρτίνας ἀπὸ τοποθετήσῃς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ ἑνὸς μεγάλου τὸ ἕνα μέρος, ὅπου θὰ γίνεται ἡ συνδεσις μὲ τὸ ἄλλο τεμαχίου, ἐκεῖ ὅπου θὰ γίνῃ ἡ σύνδεσις μὲ τὸ παραπέτασμα. Ἔτσι ἀκριβῶς θὰ κάμῃς καὶ εἰς τὸ ἄκρον τῆς ἄλλο τεμάχιον. Τὸ αὐτὸ θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὸ ἐξωτερικῆς κουρτίνας τοῦ δευτέρου παραπετάσματος, ὅπου ἄκρον τοῦ ἄλλου μεγάλου τεμαχίου. θὰ γίνεται ἡ συνδεσις. 26,5 Πεντήκοντα ἀγκύλας 5 Πεντήκοντα τέτοια λωρία συνδέσεως θὰ 5 Πενήντα θηλειὲς θὰ κάμῃς εἰς τὸ ἕνα παραπέτασμα καὶ ποιήσεις τῇ αὐλαίᾳ τῇ μιᾷ, καὶ κάμῃς διὰ τὴν μίαν αὐλαίαν καὶ ἄλλα πενήντα θηλειὲς θὰ κάμῃς εἰς τὸ ἄλλο παραπέτασμα εἰς τὸ πεντήκοντα ἀγκύλας ποιήσεις ἐκ πεντήκοντα λωρία διὰ τὴν ἄλλην, ἐκεῖ ὅπου θὰ μέρος, ὅπου θὰ συνδέωνται μεταξύ των. Αἱ θηλειαὶ πρέπει νὰ τοῦ μέρους τῆς αὐλαίας κατὰ τὴν γίνεται ἡ σύνδεσις. Τὰ λωρία συνδέσεως εὑρίσκωνται κάθε μία ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπὸ τὴν ἄλλην. συμβολὴν τῆς δευτέρας, ἐκάστης αὐλαίας θὰ εἶναι τὸ ἕνα ἀπέναντι τοῦ ἀντιπρόσωποι ἀντιπίπτουσαι ἀλλήλαις εἰς ἐκάστην. ἄλλου. 26,6 Καὶ ποιήσεις κρίκους 6 Θὰ κατασκευάσῃς πεντήκοντα χρυσοῦς 6 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ πενήντα χρυσοῦς κρίκους καὶ θὰ 144/229

145 πεντήκοντα χρυσοῦς. Καὶ συνάψεις τὰς αὐλαίας ἑτέραν τῇ ἑτέρᾳ τοῖς κρίκοις. Καὶ ἔσται ἡ σκηνὴ μία. κρίκους καὶ μὲ αὐτοὺς διὰ τῶν λωρίων, ποὺ συνδέσῃς μὲ τοὺς κρίκους τὰ δύο παραπετάσματα τὸ ἕνα μὲ ἔχουν αἱ δύο αὐλαῖαι, θὰ συνδέσῃς αὐτὰς εἰς τὸ ἄλλο. Καὶ ἔτσι θὰ γίνῃ ἑνιαῖον τὸ κάλυμμα τῆς Σκηνῆς. μίαν. Οὕτω τὸ πρῶτον ἐσωτερικὸν κάλυμμα τῆς σκηνῆς θὰ εἶναι ἕνα. 26,7 Καὶ ποιήσεις δέρρεις τριχίνας 7 Εἰς κάλυψιν τοῦ πρώτου θὰ κατασκευάσῃς 7 Θὰ φτιάξῃς δὲ διὰ τὴν σκηνὴν καὶ καλύμματα σκληρὰ σκέπην ἐπὶ τῆς σκηνῆς, ἕνδεκα δεύτερον κάλυμμα. Ἕνδεκα τρίχινα τέτοια τρίχινα. Θὰ κητασκευάσῃς ἕνδεκα τρίχινα τεμάχια. δέρρεις ποιήσεις αὐτάς. παραπετάσματα θὰ κατασκευάσῃς. 26,8 Τὸ μῆκος τῆς δέρρεως τῆς μιᾶς, τριάκοντα πήχεων, καὶ τεσσάρων πήχεων τὸ εὖρος τῆς δέρρεως τῆς μιᾶς τὸ αὐτὸ μέτρον ἔσται ταῖς ἕνδεκα δέρρεσι. 26,9 Καὶ συνάψεις τὰς πέντε δέρρεις ἐπὶ τὸ αὐτό, καὶ τὰς ἓξ δέρρεις ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ ἐπιδιπλώσεις τὴν δέρριν τὴν ἕκτην κατὰ πρόσωπον τῆς σκηνῆς. 26,10 Καὶ ποιήσεις ἀγκύλας πεντήκοντα ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς δέρρεως τῆς μιᾶς, τῆς ἀνὰ μέσον κατὰ συμβολήν. Καὶ πεντήκοντα ἀγκύλας ποιήσεις ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς δέρρεως, τῆς συναπτούσης τῆς δευτέρας. 26,11 Καὶ ποιήσεις κρίκους χαλκοῦς πεντήκοντα. Καὶ συνάψεις τοὺς κρίκους ἐκ τῶν ἀγκυλῶν, καὶ συνάψεις τὰς 8 Τὸ μῆκος τοῦ παραπετάσματος θὰ εἶναι 8 Τὸ κάθε ἕνα τρίχινον τεμάχιον θὰ ἔχῃ μῆκος τριάντα τριάκοντα πήχεις τὸ δὲ πλάτος αὐτοῦ θὰ εἶναι πήχεις καὶ πλάτος τέσσαρες πήχεις. Τὰς ἰδίας διαστάσεις θὰ τέσσαρες πήχεις. Τὰς αὐτὰς διαστάσεις θὰ ἔχουν καὶ τὰ ἕνδεκα τρίχινα τεμάχια. ἔχουν καὶ τὸ καθένα ἀπὸ τὰ ἕνδεκα αὐτὰ παραπετάσματα. 9 Θὰ ράψῃς τὰ πέντε παραπετάσματα εἰς ἕνα 9 Θὰ συνδέσῃς δὲ τὰ πέντε τρίχινα τεμάχια εἰς ἕνα σύνολον. καὶ τὰ ἄλλα ἓξ εἰς ἄλλο ἕνα. Τὸ ἕκτον τεμάχιον Θὰ ἑνώσῃς ἐπίσης μεταξύ των καὶ τὰ ὑπόλοιπα ἕξι τρίχινα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ παραπετάσματος θὰ τὸ τεμάχια. Τὸ ἕκτον τεμάχιον τοῦ δευτέρου τριχίνου τμήματος διπλώσῃς εἰς τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς. θὰ τὸ διπλώσῃς εἰς τὴν πρόσοψιν τῆς Σκηνῆς. 10 Θὰ κατασκευάσῃς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ ἑνὸς 10 Θὰ κάμῃς καὶ πενήντα θηλειὲς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ ἑνὸς παραπετάσματος πεντήκοντα λωρία τριχίνου τεμαχίου, ποὺ εὑρίσκεται πρὸς τὸ ἐσωτερικὸν μέρος, συνδέσεως, ἐκεῖ ὅπου θὰ γίνεται ἡ σύνδεσις μὲ ἐκεῖ ὅπου θὰ συνδέωνται μεταξύ των τὰ δύο τρίχινα τὸ ἄλλο, καὶ πεντήκοντα κρίκους εἰς τὸ ἄκρον τμήματα. Θὰ κάμῃς καὶ πενήντα θηλειὲς εἰς τὸ ἄκρον τοῦ τοῦ ἄλλου παραπετάσματος ἐκεῖ ὅπου αὐτὸ θὰ τριχίνου τεμαχίου τοῦ ἄλλου τμήματος, ἐκεῖ ἀκριβῶς ὅπου συνδέεται μὲ τὸ πρῶτον. γίνεται ἡ σύνδεσις μὲ τὸ προηγούμενον. 11 Θὰ κατασκευάσῃς πεντήκοντα χαλκοῦς 11 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπίσης καὶ πενήντα κρίκους ἀπὸ κρίκους καὶ διὰ μέσου αὐτῶν θὰ συνδέσῃς τὰ χαλκὸν καὶ θὰ περᾴσῃς ἀπὸ τοὺς κρίκους τὶς θηλειὲς καὶ θὰ λωρία συνδέσεως, ὥστε τὰ δύο παραπετάσματα συνδέσῃς ἔτσι τὰ τρίχινα τεμάχια μεταξύ των, ὥστε νὰ 145/229

146 δέρρεις, καὶ ἔσται ἕν. νὰ γίνουν ἕνα κάλυμμα. ἀποτελοῦν ἕνα ἑνιαῖον σύνολον. 26,12 Καὶ ὑποθήσεις τὸ πλεονάζον ἐν ταῖς δέρρεσι τῆς σκηνῆς. Τὸ ἥμισυ τῆς δέρρεως τὸ ὑπολελειμμένον ὑποκαλύψεις εἰς τὸ πλεονάζον τῶν δέρρεων τῆς σκηνῆς. Ὑποκαλύψεις ὀπίσω τῆς σκηνῆς. 26,13 Πῆχυν ἐκ τούτου, καὶ πῆχυν ἐκ τούτου, ἐκ τοῦ ὑπερέχοντος τῶν δέρρεων, ἐκ τοῦ μήκους τῶν δέρρεων τῆς σκηνῆς, ἔσται συγκαλύπτον ἐπὶ τὰ πλάγια τῆς σκηνῆς ἔνθεν καὶ ἔνθεν, ἵνα καλύπτῃ. 12 Μετὰ τὴν κάλυψιν τῆς σκηνῆς, τὸ πλεονάζον 12 Καὶ τὸ τμῆμα ποὺ περισσεύει ἀπὸ τὰ τρίχινα τεμάχια μετὰ τμῆμα τῶν παραπετασμάτων θὰ πέσῃ εἰς τὰ τὴν κάλυψιν τῆς Σκηνῆς θὰ τὸ ἀφήσῃς νὰ πέσῃ πρὸς τὰ κάτω πλάγια τῆς σκηνῆς. Τὸ ἥμισυ τοὺ ἀπὸ τὰ πλάγια. Τὸ μισὸ τμῆμα ἀπὸ τὰ τρίχινα καλύμματα παραπετάσματος, τὸ ὁποῖον περισσεύει, θὰ τῆς Σκηνῆς, ποὺ περισσεύει, θὰ τὸ ἀφήσῃς νὰ πέσῃ καὶ νὰ κρέμαται ἄνωθεν καὶ ὄπισθεν τῆς σκηνῆς. σκεπάσῃ τὴν ὀπισθίαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς. Οὕτω θὰ καλύψῃς τὸ ὄπισθεν αὐτῆς μέρος. 13 Εκ δὲ τῶν δύο πήχεων, κατὰ τοὺς ὁποίους 13 Οἱ δὲ δύο πήχεις τοῦ τριχίνου καλύμματος τῆς Σκηνῆς, εἶναι μεγαλύτερον τὸ τρίχινον κάλυμμα ἀπὸ τὸ ποὺ περισσεύουν κατὰ μῆκος, διότι τὰ τρίχινα θὰ ἔχουν ἐσωτερικὸν λίνον κάλυμμα κατὰ πλάτος, θὰ μεγαλύτερον μῆκος ἀπὸ τὰ πορφυρᾶ καὶ λινά, ἕνας ἀπὸ τὸ καλύψῃς τὰ πλάγια τῆς σκηνῆς, ἕνα πῆχυν ἀπὸ ἕνα μέρος καὶ ἄλλος ἀπὸ τὸ ἄλλο, θὰ πέσουν εἰς τὰς πλαγίας ἐδῶ καὶ ἕνα πῆχυν ἀπὸ ἐκεῖ. πλευρὰς τῆς Σκηνῆς καὶ ἀπὸ τὴν μίαν καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλην πλευρὰν τῆς ἔτσι, ὥστε νὰ τὴν καλύπτουν. 26,14 Καὶ ποιήσεις κατακάλυμμα 14 Ἐπάνω ἀπὸ τὸ τρίχινον αὐτὸ δεύτερον 14 Θὰ φτιάξῃς ἐπίσης καὶ ἕνα ἀκόμη κάλυμμα, ποὺ θὰ τῇ σκηνῇ δέρματα κριῶν κάλυμμα θὰ κατασκευάσῃς καὶ τρίτον σκεπάζῃ τελείως τὴν Σκηνήν, μὲ δέρματα ἀπὸ κριάρια ἠρυθροδανωμένα, καὶ κάλυμμα διὰ τὴν σκηνὴν ἀπὸ δέρματα κριῶν βαμμένα κόκκινα μὲ ἐρυθρόδανον καὶ ἐπὶ πλέον ἐπάνω ἀπὸ ἐπικαλύμματα δέρματα βαμμένα ἐρυθρᾶ μὲ ἐρυθρόδανον. Καὶ αὐτὸ ἄλλο ἕνα κάλυμμα ἀπὸ δέρματα μὲ χρῶμα γαλάζιο. ὑακίνθινα ἐπάνωθεν. τέταρτον ἀκόμη δερμάτινον κάλυμμα 26,15 Καὶ ποιήσεις στύλους τῆς σκηνῆς ἐκ ξύλων ἀσήπτων. χρώματος κυανοῦ θὰ κατασκευάσῃς. 15 Θὰ κατασκευάσῃς στύλους, σανιδώματα, διὰ 15 Καὶ θὰ κατασκευάσεις καὶ στύλους διὰ τὴν Σκηνὴν ἀπὸ τὸ στήριγμα τῆς σκηνῆς ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν ξύλα σὰν τῆς ἀκακίας ποὺ δεν σαπίζουν. σήπονται. 26,16 Δέκα πήχεων ποιήσεις τὸν 16 Κάθε στῦλος θὰ ἔχῃ μῆκος μὲν δέκα πήχεις, 16 Ὁ κάθε στῦλος θὰ ἔχῃ μῆκος δέκα πήχεις καὶ πλάτος ἕνα στύλον τὸν ἕνα, καὶ πήχεως ἑνὸς πλάτος δὲ ἕνα καὶ ἥμισυ πῆχυν. πῆχυν καὶ μισόν. καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος τοῦ στύλου τοῦ ἑνός. 26,17 Δύο ἀγκωνίσκους τῷ στύλῳ 17 Ἕκαστος ἀπὸ τοὺς στύλους θὰ ἔχει εἰς τὸ 17 Θὰ κάμῃς εἰς τὸ κάτω μέρος κάθε στύλου δύο μικρὰς 146/229

147 τῷ ἑνί, ἀντιπίπτοντας ἕτερον τῷ κάτω ἄκρον δύο προεξοχὰς τὴν μίαν ἀπέναντι προεξοχὰς (σὰν πόδια) τὴν μίαν ἀκριβῶς ἀπέναντι τῆς ἑτέρῳ. Οὕτω ποιήσεις πᾶσι τοῖς τῆς ἄλλης. Ἔτσι θὰ κατασκευάσῃς ὅλους τοὺς ἄλλης. Ἔτσι θὰ κάμῃς δι ὃλους τοὺς στύλους τῆς Σκηνῆς. στύλοις τῆς σκηνῆς. στύλους τῆς σκηνῆς. 26,18 Καὶ ποιήσεις στύλους τῇ 18 Εἴκοσι τέτοια σανιδώματα θὰ κατασκευάσῃς 18 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ τοὺς ἑξῆς στύλους διὰ τὴν Σκηνήν: σκηνῇ, εἴκοσι στύλους ἐκ τοῦ διὰ τὴν βορείαν πλευρὰν τῆς σκηνῆς. Ἀπὸ τὴν βορείαν πλευρὰν θὰ βάλῃς εἴκοσι στύλους. κλίτους τοῦ πρὸς βορρᾶν. 26,19 Καὶ τεσσαράκοντα βάσεις ἀργυρᾶς ποιήσεις τοῖς εἴκοσι στύλοις. Δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ. Καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ. 26,20 Καὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον τὸ πρὸς νότον, εἴκοσι στύλους. 26,21 Καὶ τεσσαράκοντα βάσεις αὐτῶν ἀργυρᾶς. Δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ, καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ. 19 Διὰ τοὺς εἴκοσι αὐτοὺς στύλους θὰ 19 Διὰ δὲ τοὺς εἴκοσι αὐτοὺς στύλους θὰ φτιάξῃς σαράντα κατασκευάσῃς τεσσαράκοντα ἀργυρᾶς βάσεις. βάσεις ἀπὸ ἀσῆμι. Δύο βάσεις διὰ τὸν ἕνα στῦλον, ποὺ θὰ Δύο βάσεις διὰ τὸν κάθε στύλον εἰς τὰ δύο μέρη συνδέωνται μὲ τὰς δύο προεξοχάς του καὶ δύο βάσεις διὰ τὸν αὐτοῦ. ἄλλον μὲ τὰς δύο προεξοχάς του ἐπίσης καὶ οὕτω καθεξῆς δι ὅλους. 20 Ἡ δευτέρα πλευρά, ἡ πρὸς νότον, θὰ ἔχῃ 20 Καὶ εἰς τὴν ἄλλην πλευράν, ποὺ εἶναι πρὸς νότον, θὰ εἴκοσι ἐπίσης στύλους. βάλῃς ἄλλους εἴκοσι στύλους. 21 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπίσης δι' αὐτοὺς 21 Θὰ κάμῃς καὶ δι αὐτοὺς σαράντα βάσεις ἀπὸ ἀσῆμι. Δύο τεσσαράκοντα βάσεις ἀργυρᾶς δύο βάσεις δι' βάσεις διὰ τὸν ἕνα στῦλον, ποὺ θὰ προσαρμόζωνται εἰς τὰς ἀμφοτέρας τὰς προεξοχὰς τοῦ ἑνὸς στύλου, καὶ δύο προεξοχάς του καὶ δύο βάσεις διὰ τὸν ἄλλον μὲ τὰς δύο ἀνὰ δύο βάσεις διὰ τὸν καθένα ἀπὸ τοὺς προεξοχάς του ἐπίσης καὶ οὕτω καθεξῆς δι ὅλους. ἄλλους. 26,22 Καὶ ἐκ τῶν ὀπίσω τῆς 22 Εἰς τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς τὴν σκηνῆς κατὰ τὸ μέρος τὸ πρὸς θάλασσαν θὰ κατασκευάσῃς ἓξ ἐπίσης θάλασσαν ποιήσεις ἓξ στύλους. στύλους. 22 Εἰς δὲ τὴν ὀπισθίαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς, ποὺ βλέπει πρὸς δυσμάς, πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, θὰ τοποθέτησῃς ἕξι στύλους. 26,23 Καὶ δύο στύλους ποιήσεις 23 Θὰ κατασκευάσῃς δύο στύλους εἰς τὰς 23 Θὰ φτιάξῃς καὶ δύο στύλους διὰ τὰς γωνίας τῆς ὀπισθίας ἐπὶ τῶν γωνιῶν τῆς σκηνῆς ἐκ γωνίας τοῦ ὄπισθεν μέρους τῆς σκηνῆς. αὐτῆς πλευρὰς τῆς Σκηνῆς. τῶν ὀπισθίων. 26,24 Καὶ ἔσται ἐξ ἴσου κάτωθεν. 24 Οἱ στῦλοι αὐτοὶ θὰ εἶναι ἴσου πάχους ἀπὸ 24 Οἱ στῦλοι αὐτοὶ τῶν γωνιῶν θὰ ἔχουν ἴδιο πάχος ἀπὸ Κατὰ τὸ αὐτὸ ἔσονται ἴσοι ἐκ τῶν κάτω ἕως ἄνω, ὥστε θὰ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα κάτω μέχρι ἐπάνω. Θὰ εἶναι ἴσοι μεταξύ των καὶ θὰ κεφαλῶν εἰς σύμβλησιν μίαν. μὲ τοὺς γωνιαίους στύλους. Ἔτσι θὰ κάμῃς καὶ συνδέωνται εἰς ἕνα. Ἔτσι θὰ κάμῃς καὶ διὰ τοὺς δύο 147/229

148 Οὕτω ποιήσεις ἀμφοτέραις τοῖς δυσὶ γωνίαις. Ἴσαι ἔστωσαν. 26,25 Καὶ ἔσονται ὀκτὼ στῦλοι, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν ἀργυραῖ δέκα ἕξ δύο βάσεις τῷ ἑνὶ στύλῳ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ, καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνί. 26,26 Καὶ ποιήσεις μοχλοὺς ἐκ ξύλων ἀσήπτων πέντε τῷ ἑνὶ στύλῳ ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους τῆς σκηνῆς, 26,27 Καὶ πέντε μοχλοὺς τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ κλίτει τῆς σκηνῆς τῷ δευτέρῳ, καὶ πέντε μοχλοὺς τῷ στύλῳ τῷ ὀπισθίῳ τῷ κλίτει τῆς σκηνῆς τῷ πρὸς θάλασσαν. 26,28 Καὶ ὁ μοχλὸς ὁ μέσος ἀναμέσον τῶν στύλων διικνείσθω ἀπὸ τοῦ ἑνὸς κλίτους εἰς τὸ ἕτερον κλίτος. 26,29 Καὶ τοὺς στύλους καταχρυσώσεις χρυσίῳ καὶ τοὺς δακτυλίους ποιήσεις χρυσοῦς, εἰς οὓς εἰσάξεις τοὺς μοχλούς. Καὶ καταχρυσώσεις τοὺς μοχλοὺς χρυσίῳ. διὰ τοὺς δύο γωνιαίους στύλους. Θὰ εἶναι ἴσου γωνιαίους στύλους. Θὰ ἔχουν τὰς ἰδίας διαστάσεις. πάχους καὶ ὕψους. 25 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον πρὸς δυσμὰς θὰ 25 Καὶ θὰ γίνουν συνολικῶς οἱ στῦλοι τῆς δυτικῆς πλευρᾶς ὑπάρχουν ὀκτὼ στῦλοι καὶ δέκα ἓξ ἀργυραῖ ὀκτώ, αἱ δὲ βάσεις των, ποὺ θὰ εἶναι ἀπὸ ἀσῆμι, δεκαέξι. Δύο βάσεις, δύο βάσεις δι' ἀμφοτέρας τὰς βάσεις διὰ τὰς δύο προεξοχάς, ποὺ θὰ ὑπάρχουν εἰς τὸ κάτω προεξοχὰς ἑκάστου στύλου. μέρος τοῦ στύλου, καὶ δύο βάσεις διὰ τὰς προεξοχὰς τοῦ ἑπομένου ἕως τέλους. 26 Θὰ κατασκευάσῃς μοχλοὺς ἀπὸ ξύλα 26 Θὰ φτιάξῃς καὶ κοντάρια ἀπὸ ξύλα ποὺ δὲν σαπίζουν. ἄσηπτα. Πέντε μοχλοὶ θὰ διέρχωνται ἀπὸ κάθε Πέντε κοντάρια (σὰν ἀμπάρες) θὰ ἐφάπτωνται μὲ κάθε στῦλον ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος τῆς σκηνῆς, τὸ στῦλον τῆς μιᾶς πλευρὰς τῆς Σκηνῆς. βόρειον. 27 Πέντε μοχλοὶ θὰ διέρχωνται ἀπὸ κάθε 27 Καὶ πέντε κοντάρια διὰ τοὺς στύλους τῆς ἀπέναντι στύλον τοῦ δευτέρου κλίτους, τοῦ νοτίου, καὶ πλευρᾶς τῆς Σκηνῆς καὶ πέντε κοντάρια διὰ τοὺς στύλους πέντε ἐπίσης μοχλοὶ ἀπὸ κάθε στῦλον τοῦ τῆς ὀπισθίας πλευρᾶς τῆς Σκηνῆς, ποὺ βλέπει πρὸς δυσμάς. ὄπισθεν μέρους τῆς σκηνῆς, τοῦ δυτικοῦ τοῦ πρὸς τὴν θάλασσαν. 28 Ὁ μεσαῖος μοχλός, ὁ κεντρικός, θὰ διέρχεται 28 Τὸ δὲ κεντρικὸ κοντάρι, ποὺ εἶναι εἰς τὸ μέσον τῶν ἀνὰ μέσον τῶν στύλων ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν στύλων, νὰ περνᾷ ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς καὶ νὰ εἰς τὴν ἄλλην. φθάνῃ μέχρι τὴν ἄλλην. 29 Τοὺς στύλους αὐτοὺς θὰ τοὺς ἐπιχρυσώσῃς. 29 Καὶ θὰ καλύψῃς τοὺς στύλους μὲ πολὺ χρυσάφι, τοὺς δὲ Τοὺς δακτυλίους, ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ κρίκους, μέσα ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ περᾴσῃς τὰ κοντάρια, θὰ διέρχωνται οἱ μοχλοί, θὰ τοὺς κάμῃς χρυσοῦς. τοὺς κατασκευάσῃς ἀπὸ χρυσάφι. Θὰ καλύψῃς ἐπίσης μὲ Καὶ τοὺς μοχλοὺς ἐπίσης θὰ ἐπιχρυσώσῃς. πολὺ χρυσάφι καὶ τὰ ξύλινα κοντάρια. 26,30 Καὶ ἀναστήσεις τὴν σκηνὴν 30 Θὰ στήσῃς τὴν σκηνὴν σύμφωνα μὲ τὸ 30 Θὰ ἀνεγείρῃς δὲ τὴν Σκηνὴν συμφώνως πρὸς τὸ κατὰ τὸ εἶδος τὸ δεδειγμένον σοι ὑπόδειγμα, τὸ ὁποῖον σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὄρος πρότυπον, πού σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ. 148/229

149 ἐν τῷ ὄρει. 26,31 Καὶ ποιήσεις καταπέτασμα ἐξ ὑακίνθου, καὶ πορφύρας, καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου, καὶ βύσσου νενησμένης. Ἔργον ὑφαντὸν ποιήσεις αὐτὸ Χερουβίμ. 26,32 Καὶ ἐπιθήσεις αὐτὸ ἐπὶ τεσσάρων στύλων ἀσήπτων κεχρυσωμένων χρυσίῳ. Καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες ἀργυραῖ. 26,33 Καὶ θήσεις τὸ καταπέτασμα ἐπὶ τῶν στύλων. Καὶ εἰσοίσεις ἐκεῖ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου. Καὶ διοριεῖ τὸ καταπέτασμα ὑμῖν ἀνὰ μέσον τοῦ ἁγίου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ ἁγίου τῶν ἁγίων. Σινᾶ. 31 Θὰ κατασκευάσῃς καταπέτασμα ἀπὸ 31 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἕνα παραπέτασμα μὲ πολύτιμον στριμμένον νῆμα χρώματος κυανοῦ, βαθέος ὕφασμα ἀπὸ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. Τὸ ὕφασμα θὰ εἶναι ἀπὸ ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ ἀπὸ λευκὰ γνεσμένα γνεσμένον λινόν. Θὰ ὑφάνῃς δὲ εἰς αὐτὸ νήματα βύσσου. Θὰ ὑφάνῃς δὲ ἐπάνω του μὲ τρόπον μορφὰς Χερουβίμ. ἐπιδέξιον μορφὰς Χερουβίμ. 32 Τὸ καταπέτασμα αὐτὸ θὰ κρεμάσῃς ἀπὸ 32 Καὶ θὰ κρεμάσῃς τὸ Καταπέτασμα ἐπάνω εἰς τέσσαρας τέσσαρας ἐπιχρυσωμένους στύλους ἀσήπτου στύλους ἀπὸ ξύλα, ποὺ δεν σαπίζουν, ἐπιχρυσωμένα μὲ ξύλου. Αἱ κεφαλαὶ αὐτῶν θὰ εἶναι χρυσαῖ καὶ καθαρὸ χρυσάφι. Εἰς τὴν κορυφήν των οἱ στῦλοι θὰ ἔχουν αἱ τέσσαρες βάσεις των ἀργυραῖ. χρυσα κιονόκρανα (σὰν κεφαλάκια), αἱ δὲ τέσσαρες βάσεις των θὰ εἶναι ἀπὸ ἀσῆμι. 33 Τὸ καταπέτασμα θὰ τὸ κρεμάσῃς εἰς τοὺς 33 Θὰ κρεμάσῃς λοιπὸν τὸ Καταπέτασμα εἰς τοὺς στύλους. στύλους, ὄπισθεν τοῦ καταπετάσματος, εἰς τὸ Καὶ ἐκεῖ, εἰς τὸ ἐσωτερικὸν μέρος, ὀπίσω ἀπὸ τὸ ὑφαντὸν ἐσωτερικὸν, θὰ τοποθετήσῃς τὴν Κιβωτὸν τοῦ αὐτὸ παραπέτασμα, θὰ βάλῃς τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου. Μαρτυρίου. Τὸ καταπέτασμα θὰ χωρίζῃ τὰ Τὸ Καταπέτασμα αὐτὸ θὰ χωρίσῃ διὰ σᾶς τὴν Σκηνὴν εἰς Ἅγια ἀπὸ τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. 26,34 Καὶ κατακαλύψεις τῷ 34 Ἔτσι, μὲ τὸ καταπέτασμα αὐτὸ θὰ καταπετάσματι τὴν κιβωτὸν τοῦ ἀποκρύψῃς ἀπὸ τὰ ἱμάτια τῶν ἀνθρώπων τὴν μαρτυρίου ἐν τῷ ἁγίῳ τῶν ἁγίων. Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου, ἡ ὁποία θὰ εὑρίσκεται 26,35 Καὶ θήσεις τὴν τράπεζαν ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος καὶ τὴν λυχνίαν ἀπέναντι τῆς τραπέζης ἐπὶ μέρους τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς νότον καὶ τὴν τράπεζαν θήσεις ἐπὶ μέρους τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς βορρᾶν. εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. δύο, εἰς τὸν χῶρον ποὺ λέγεται! Ἅγια καὶ εἰς τὸν χῶρον ποὺ λέγεται Ἅγια τῶν Ἁγίων. 34 Καὶ θὰ κρύψῃς ἀπὸ τὰ βλέμματά σαςμὲ τὸ Καταπέτασμα τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. 35 Ἔξω ἀπὸ τὸ καταπέτασμα θὰ τοποθετήσῃς 35 Θὰ τοποθέτησῃς δὲ εἰς τὸν χῶρον, ποὺ εἶναι ἔξω ἀπὸ τὸ τὴν τράπεζαν τῆς Προθέσεως καὶ ἀπέναντι τῆς καταπέτασμα,δηλαδὴ εἰς τὰ Ἅγια, τὴν Τράπεζαν τῆς τραπέζης τὴν ἐπτάφωτον λυχνίαν πρὸς τὸ προθέσεως τῶν ἄρτων. Θὰ βάλῃς ἐκεῖ καὶ τὴν ἑπτάφωτον νότιον μέρος τῆς σκηνῆς. Εἰς τὸ βόρειον μέρος Λυχνίαν ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Τράπεζαν πρὸς τὸ νότιον μέρος θὰ τοποθετήσῃς τὴν τράπεζαν. τῆς Σκηνῆς, ἐνῷ τὴν Τράπεζαν θὰ τὴν τοποθτήσῃς πρὸς τὸ βόρειον μέρος τῆς Σκηνῆς. 149/229

150 26,36 Καὶ ποιήσεις ἐπίσπαστρον τῇ θύραν τῆς σκηνῆς ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης, ἔργον ποικιλτοῦ. 26,37 Καὶ ποιήσεις τῷ καταπετάσματι πέντε στύλους καὶ χρυσώσεις αὐτοὺς χρυσίῳ, καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ, καὶ χωνεύσεις αὐτοῖς πέντε βάσεις χαλκᾶς. 36 Θὰ κατασκευάσῃς εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς 36 Θὰ κάμῃς καὶ διὰ τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς ἕνα τοῦ Μαρτυρίου ἕνα ἄλλο παραπέτασμα ἀπὸ παραπέτασμα μὲ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα ὕφασμα ἐκ στριμμένου νήματος χρώματος γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὲ μὲ λευκὰ κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. Αὐτὸ θὰ γνεσμένα νήματα βύσσου. Τὸ παραπέτασμα αὐτὸ πρέπει νὰ εἶναι ἐξαίρετον λινὸν ὑφασμα, ἀπὸ στριμμένον εἶναι ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ. νῆμα, ἔργον εἰδικοῦ διακοσμητοῦ. 37 Διὰ τὸ ὕφασμα αὐτὸ θὰ κατασκευάσῃς 37 Θὰ κατασκευάσῃς δὲ διὰ τὸ παραπέτασμα αὐτὸ καὶ πέντε πέντε στύλους, τοὺς ὁποίους θὰ ἐπιχρυσώσῃς, στύλους καὶ θὰ τοὺς ἐπιχρυσώσῃς με καθαρὸ χρυσάφι. Τὰ δὲ ἐνῶ αἱ κεφαλαὶ αὐτῶν, τὰ κιονόκρανα, θὰ εἶναι κιονόκρανα εἰς τὴν κορυφὴν τῶν στύλων νὰ εἶναι ὁλόχρυσα. χρυσᾶ, αἱ δὲ πέντε αὐτῶν βάσεις θὰ εἶναι χυταὶ Θὰ λειώσῃς δὲ καὶ χαλκὸν καὶ θὰ φτιάξῃς μὲ αὐτὸν πέντε ἀπὸ χαλκόν. χυτὰς βάσεις διὰ τοὺς στύλους. ΕΞΟΔΟΣ - 27ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 27,1 Καὶ ποιήσεις θυσιαστήριον ἐκ ξύλων ἀσήπτων, πέντε πήχεων τὸ μῆκος καὶ πέντε πήχεων τὸ εὖρος, τετράγωνον ἔσται τὸ θυσιαστήριον, καὶ τριῶν πήχεων τὸ ὕψος αὐτοῦ. 27,2 Καὶ ποιήσεις τὰ κέρατα ἐπὶ τῶν τεσσάρων γωνιῶν ἐξ αὐτοῦ ἔσται τὰ κέρατα καὶ καλύψεις αὐτὰ χαλκῷ. 27,3 Καὶ ποιήσεις στεφάνην τῷ θυσιαστηρίῳ καὶ τὸν καλυπτῆρα αὐτοῦ καὶ τὰς φιάλας αὐτοῦ καὶ τὰς κρεάγρας αὐτοῦ καὶ τὸ Θὰ κατασκευάσῃς θυσιαστήριον ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα. Τὸ μῆκος του θὰ εἶναι πέντε πήχεις καὶ πέντε πήχεις τὸ πλάτος, θὰ εἶναι τετράγωνον, τὸ δὲ ὕψος του θὰ εἶναι τρεῖς πήχεις. 2 Ἐπάνω εἰς τὰς τέσσαρας αὐτοῦ γωνίας θὰ τοποθετήσῃς τέσσαρα ἐξέχοντα κέρατα, τὰ ὁποῖα θὰ καλύψῃς μὲ χαλκόν. 3 Εἰς τὸ θυσιαστήριον θὰ κατασκευάσῃς στεφάνην, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν καλυπτῆρα αὐτοῦ. Θὰ κατασκευάσῃς τὰς φιάλας, τὰς Θὰ κατασκευάσῃς καὶ θυσιαστήριον ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν. Τὸ θυσιαστήριον θὰ εἶναι τετράγωνον. Θὰ ἔχει μῆκος πέντε πήχεις, πλάτος πέντε πήχεις, τὸ δὲ ὕψος τοῦ θὰ εἶναι τρεῖς πήχεις. 2 Θὰ κάμῃς καὶ τέσσαρα κέρατα, τέσσαρας προεξοχὰς εἰς τὰς τέσσαρας γωνίας τοῦ θυσιαστηρίου ἔτσι, ὥστε νὰ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα μαζί του. Καὶ θὰ σκεπάσῃς τὰ κέρατα αὐτά με χαλκόν. 3 Θὰ φτιάξῃς καὶ στεφάνι εἰς τὸ θυσιαστήριον (σὰν δικτυωτὸ κοφίνι διὰ τὴν στάκτην). Θὰ κάμῃς καὶ τὸ σκέπασμά του καὶ τὰς φιάλας του διὰ τὸν ραντισμὸν καὶ τὰς τσιμπίδας του διὰ τὰ κρέατα καὶ τὸ σκεῦος, ὅπου θὰ 150/229

151 πυρεῖον αὐτοῦ καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ ποιήσεις χαλκᾶ. 27,4 Καὶ ποιήσεις αὐτῷ ἐσχάραν ἔργῳ δικτυωτῷ χαλκῆν καὶ ποιήσεις τῇ ἐσχάρᾳ τέσσαρας δακτυλίους χαλκοῦς ὑπὸ τὰ τέσσαρα κλίτη. 27,5 Καὶ ὑποθήσεις αὐτοὺς ὑπὸ τὴν ἐσχάραν τοῦ θυσιαστηρίου κάτωθεν ἔσται δὲ ἡ ἐσχάρα ἕως τοῦ ἡμίσους τοῦ θυσιαστηρίου. λαβίδας διὰ τὰ κρέατα καὶ τὸ πυραδοχεῖον, ὅλα αὐτὰ θὰ εἶναι χάλκινα. 4 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου τούτου δυκτυωτὴν ἐσχάραν ἀπὸ χαλκόν. Εἰς τὰς τέσσαρας πλευρὰς αὐτῆς θὰ κατασκευάσῃς τέσσαρας χαλκίνους κρίκους. 5 Θὰ θέσῃς τοὺς χαλκίνους αὐτοὺς κρίκους κάτω ἀπὸ τὴν ἐσχάραν τοῦ θυσιαστηρίου, θὰ φθάνῃ δὲ αὐτὴ μέχρι τὴν μέσην τοῦ θυσιαστηρίου. ἀνάβετε τὴν φωτιάν. Ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ ἐξαρτήματα τοῦ θυσιαστηρίου θὰ τὰ φτιάξῃς ἀπὸ χαλκόν. 4 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὸ θυσιαστήριον καὶ μίαν χαλκίνην δικτυωτὴν ἐσχάραν (σὰν κράσπεδον). Κάτω δὲ ἀπὸ τὰς τέσσαρας πλευράς της θὰ κάμῃς τέσσαρας κρίκους ἀπὸ χαλκόν. 5 Καὶ θὰ βάλῃς τοὺς κρίκους κάτω ἀπὸ τὴν ἐσχάραν τοῦ θυσιαστηρίου. Ἡ δὲ ἐσχάρα θὰ φθάνῃ μέχρι τὸ μέσον τοῦ ὕψους τοῦ θυσιαστηρίου. 27,6 Καὶ ποιήσεις τῷ θυσιαστηρίῳ 6 Θὰ κατασκευάσῃς διὰ τὸ θυσιαστήριον 6 Θὰ φτιάξῃς διὰ τὸ θυσιαστήριον καὶ εἰδικὰ κοντάρια ἀπὸ ἀναφορεῖς ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ ἀναφορεῖς ἀπὸ ξύλον ἄσηπτον, τοὺς ὁποίους ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν καὶ θὰ τὰ σκεπάσῃς ὁλόγυρα μὲ περιχαλκώσεις αὐτοὺς χαλκῷ. θὰ περιβάλῃς μὲ χαλκόν. χαλκόν. 27,7 Καὶ εἰσάξεις τοὺς ἀναφορεῖς εἰς τοὺς δακτυλίους, καὶ ἔστωσαν ἀναφορεῖς κατὰ πλευρὰ τοῦ θυσιαστηρίου ἐν τῷ αἴρειν αὐτό. 7 Θὰ εἰσάγῃς τοὺς ἀναφορεῖς αὐτοὺς εἰς τοὺς δακτυλίους καὶ θὰ ὑπάρχουν αὐτοὶ εἰς τὰ πλευρὰ τοῦ θυσιαστηρίου, ὅταν θὰ τὸ σηκώνουν διὰ νὰ τὸ μεταφέρουν. 7 Καὶ θὰ περάσῃς τὰ κοντάρια αὐτὰ μέσα ἀπὸ τοὺς κρίκους καὶ θὰ μένουν ἐκεῖ εἰς τὰ πλευρὰ τοῦ θυσιαστηρίου, διὰ νὰ χρησιμεύουν εἰς τὸ νὰ σηκώνεται καὶ μεταφέρεται αὐτὸ ἀπὸ τόπου εἰς τόπον. 27,8 Κοῖλον σανιδωτὸν ποιήσεις 8 Τὸ θυσιαστήριον τοῦτο θὰ τὸ κατασκευάσῃς 8 Τὸ θυσιαστήριον θὰ τὸ κατασκευάσῃς μὲ σανίδια, θὰ εἶναι αὐτό κατὰ τὸ παραδειχθέν σοι ἐν μὲ σανίδας ἐσωτερικῶς κοῖλον, ὄχι συμπαγές, δὲ ἀπὸ μέσα κούφιο. Θὰ τὸ κάμῃς ὅμοιον ἀκριβῶς πρὸς τὸ τῷ ὄρει, οὕτω ποιήσεις αὐτό. σύμφωνα, μὲ τὸ ὑποδειγμα, ποὺ σοῦ ἔδειξα εἰς πρότυπον, ποὺ σοῦ ἐδείχθη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ. 27,9 Καὶ ποιήσεις αὐλὴν τῇ σκηνῇ εἰς τὸ κλίτος τὸ πρὸς λίβα ἱστία τῆς αὐλῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης, μῆκος ἑκατὸν πήχεων τῷ ἑνὶ κλίτει τὸ ὄρος Σινᾶ. Ἔτσι θὰ τὸ κάμῃς. 9 Θὰ κάμῃς αὐλὴν διὰ τὴν σκηνήν. Τὴν νοτίαν αὐτῆς πλευρὰν θὰ κλείσῃς μὲ παραπετάσματα ἀπὸ λινόν ὕφασμα ἐκ κλωστῆς στριμμένης. Τὸ μῆκος τῆς πλευρᾶς θὰ εἶναι ἑκατὸν πήχεις. 9 Θὰ κάμῃς διὰ τὴν Σκηνὴν καὶ αὐλήν. Εἰς τὴν πλευρὰν ποὺ βλέπει πρὸς νότον θὰ κρεμάσῃς κουρτίνας ὑφασμένας μὲ γνεσμένα νήματα βύσσου. Τὸ παραπέτασμα αὐτῆς τῆς πλευρᾶς θὰ ἔχῃ μῆκος ἑκατὸν πήχεις. 27,10 καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι, 10 Οἱ στῦλοι τῶν παραπετασμάτων αὐτῶν θὰ 10 Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ θὰ στηρίζουν τὸ παραπέτασμα θὰ εἶναι 151/229

152 καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι εἶναι εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων χαλκαῖ, εἴκοσι. Εἴκοσι θὰ εἶναι καὶ αἱ κατεσκευασμέναι ἀπὸ χαλκὸν χαλκαῖ, καὶ οἱ κρίκοι αὐτῶν καὶ αἱ εἴκοσι. Οἱ δὲ κρίκοι καὶ τὰ ἄγκιστρα βάσεις των. Τὰ ἄγγιστρα καὶ τὰ ραβδιὰ τῶν στύλων, ἀπὸ τὰ ψαλίδες ἀργυρα ἀναρτήσεως ἀργυρᾶ. ὁποῖα θὰ κρέμωνται τὰ παραπετάσματα θὰ εἶναι ἀπὸ ἀσῆμι. 27,11 Οὕτως τῷ κλίτει τῷ πρὸς ἀπηλιώτην ἱστία, ἑκατὸν πήχεων μῆκος καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι χαλκαῖ, καὶ οἱ κρίκοι καὶ αἱ ψαλίδες τῶν στύλων, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ. 27,12 Τὸ δὲ εὖρος τῆς αὐλῆς τὸ κατὰ θάλασσαν ἱστία πεντήκοντα πήχεων στῦλοι αὐτῶν καὶ καὶ βάσεις αὐτῶν δέκα. 27,13 Καὶ εὖρος τῆς αὐλῆς τῆς πρὸς νότον, ἱστία πεντήκοντα πήχεων στῦλοι αὐτῶν δέκα, καὶ βάσεις αὐτῶν δέκα. 27,14 Καὶ πεντεκαίδεκα πήχεων τὸ ὕψος τῶν ἱστίων τῷ κλίτει τῷ ἑνί στῦλοι αὐτῶν τρεῖς, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς. 11 Ἔτσι θὰ εἶναι καὶ ἡ πλευρὰ ἡ πρὸς βορρᾶν, μήκους ἑκατὸν πήχεων. Οἱ στῦλοι τῶν παραπετασμάτων καὶ αὐτῆς τῆς πλευρᾶς θὰ εἶναι εἴκοσι, αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ, οἱ κρίκοι καὶ τὰ ἄγκιστρα ἀναρτήσεως ἐπηργυρωμένα. 12 Εἰς τὸν χῶρον τῆς αὐλῆς, πρὸς δυσμάς, τὰ παραπετάσματα θὰ εἶναι μήκους πεντήκοντα πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ αἱ βάσεις των δέκα. 13 Εἰς τὸν χῶρον τῆς αὐλῆς, τὸν πρὸς νότον (ἄλ. γρ. ἀνατολάς), τὰ παραπετάσματα θὰ ἐκτείνωνται εἰς πεντήκοντα πήχεις. Οἱ στῦλοι αὐτῶν θὰ εἶναι δέκα καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων δέκα. 14 Ἑκατέρωθεν τῆς πύλης τῆς ἀνατολικῆς αὐτῆς πλευρᾶς θὰ ὑπάρχουν δύο κλίτη. Τὸ ὕψος τῶν παραπετασμάτων τοῦ ἑνὸς θὰ εἶναι δέκα πέντε πήχεων, οἱ δὲ στῦλοι τῶν παραπετασμάτων θὰ εἶναι τρεῖς, καὶ τρεῖς αἱ βάσεις των. 11 Παρομοίως καὶ εἰς τὴν ἀπέναντι πλευράν, ποὺ βλέπει πρὸς βορρᾶν, θὰ ὑπάρχῃ παραπέτασμα μήκους ἑκατὸν πήχεων. Καὶ οἱ στῦλοι διὰ τὰς κουρτίνας θὰ εἶναι καὶ ἐδῶ εἴκοσι καὶ αἱ κατεσκευασμέναι ἀπὸ χαλκὸν βάσεις των ἐπίσης εἴκοσι. Τὰ δὲ ἄγγιστρα καὶ τὰ ραβδιὰ τῶν στύλων, ἀπὸ ὅπου θὰ κρέμωνται τὰ παραπετάσματα, καθὼς καὶ αἱ βάσεις των, θὰ εἶναι ὅλα σκεπασμένα μὲ ἀσῆμι. 12 Τὸ πλάτος τῆς αὐλῆς, ἡ πλευρά της δηλαδὴ ποὺ βλέπει πρὸς δυσμάς, θὰ ἔχῃ παραπέτασμα μήκους πενήντα πήχεων. Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ θὰ στηρίζουν τὰς κουρτίνας τοῦ παραπετάσματος αὐτοῦ, καθὼς καὶ αἱ βάσεις των, θὰ εἶναι δέκα. 13 Καὶ ἡ ἀπέναντι πλευρὰ τοῦ πλάτους τῆς αὐλῆς, ποὺ βλέπει πρὸς νότον (ὀρθότερον πρὸς ἀνατολὰς) θὰ ἔχῃ ἐπίσης παραπέτασμα πενήντα πήχεων. Οἱ στῦλοι καὶ αὐτῆς τῆς πλευρᾶς τῆς αὐλῆς, ποὺ θὰ στηρίζουν τὰς κουρτίνας, καθὼς καὶ αἱ βάσεις των θὰ εἶναι δέκα. 14 Τὰ παραπετάσματα ποὺ θὰ κρέμωνται ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς εἰσόδου τῆς αὐλῆς θὰ ἔχουν ὕψος (ὀρθότερον μῆκος) δεκαπέντε πήχεις, οἱ δὲ στῦλοι καὶ αἱ βάσεις των θὰ εἶναι τρεῖς. 27,15 Καὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον 15 Τὸ ἄλλο κλίτος τῆς πύλης θὰ ἔχῃ 15 Δεκαπέντε πήχεις ὕψος (μῆκος) θὰ ἔχουν καὶ τὰ 152/229

153 δεκαπέντε πήχεων τῶν ἱστίων τὸ παραπετάσματα ὕψους δεκαπέντε ἐπίσης παραπετάσματα τῆς ἄλλης πλευρᾶς τῆς εἰσόδου τῆς αὐλῆς, ὕψος στῦλοι αὐτῶν τρεῖς, καὶ αἱ πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν θὰ εἶναι τρεῖς καὶ αἱ οἱ δὲ στῦλοι των καθὼς καὶ αἱ βάσεις των θὰ εἶναι ἐπίσης βάσεις αὐτῶν τρεῖς. βάσεις τῶν στύλων τρεῖς. τρεῖς. 27,16 Καὶ τῇ πύλῃ τῆς αὐλῆς κάλυμμα, εἴκοσι πήχεων τὸ ὕψος, ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης τῇ ποικιλίᾳ τοῦ ραφιδευτοῦ στῦλοι αὐτῶν τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες. 27,17 Πάντες οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς κύκλῳ κατηργυρωμένοι ἀργυρίῳ, καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν ἀργυραῖ, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ. 27,18 Τὸ δὲ μῆκος τῆς αὐλῆς ἑκατὸν ἐφ' ἑκατόν, καὶ εὖρος πεντήκοντα ἐπὶ πεντήκοντα, καὶ ὕψος πέντε πήχεων, ἐκ βύσσου κεκλωσμένης, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ. 16 Εἰς τὸ κέντρον τῆς πλευρᾶς, ὅπου εὑρίσκεται ἡ πύλη ἡ εἰσάγουσα εἰς τὴν αὐλήν, θὰ ὑπάρχῃ παραπέτασμα. Τὸ ὕψος αὐτοῦ θὰ εἶναι εἴκοσι πήχεων, τὸ δὲ ὕφασμά του θὰ εἶναι κυανοῦν, βαθέως ἐρυθρὸν καὶ κόκκινον, ὑφασμένον ἀπὸ στρμμμένα νήματα λινοῦ, κεντημένου ἀπὸ εἰδικὸν τεχνίτην. Οἱ στῦλοι αὐτῶν θὰ εἶναι τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων τέσσαρες. 17 Ὅλοι οἱ στῦλοι κύκλῳ τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἐπηργυρωμένοι τὰ κιονόκρανα αὐτῶν θὰ εἶναι ἀργυρᾶ καὶ αἱ βάσεις των χάλκιναι. 18 Τὸ μῆκος τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἑκατὸν πήχεις πρὸς βορρᾶν καὶ ἑκατὸν πρὸς νότον, τὸ δὲ πλάτος θὰ εἶναι πεντήκοντα πρὸς δυσμὰς καὶ πεντήκοντα πρὸς ἀνατολάς. Τὸ ὕψος τῶν παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι πέντε πήχεις. Αὐτὰ τὰ παραπετάσματα θὰ εἶναι ἀπὸ στριμμένον νῆμα λινοῦ αἱ δὲ βάσεις τῶν στύλων χαλκαῖ. 16 Διὰ δὲ τὴν θύραν τῆς εἰσόδου τῆς αὐλῆς θὰ κατασκευάσῃς ἕνα παραπέτασμα ὕψους (ὀρθότερον μήκους) εἴκοσι πήχεων μὲ πολύτιμον ὕφασμα ἀπὸ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. Τὸ ὕφασμα αὐτὸ θὰ διακοσμηθῇ ἀπὸ ἐπιδέξιον κεντητήν. Οἱ στῦλοι, ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ κρέμεται τὸ παραπέτασμα τῆς πύλης, θὰ εἶναι τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις των θὰ εἶναι ἐπίσης τέσσαρες. 17 Ὅλοι οἱ στῦλοι γύρω - γύρω ἀπὸ τὴν αὐλὴν θὰ εἶναι σκεπασμένοι μὲ πολὺ ἀσῆμι καὶ τὰ κιονόκρανα εἰς τὴν κορυφήν των θὰ εἶναι ἐπίσης ἀπὸ ἀσῆμι. Αἱ βάσεις των ὅμως θὰ εἶναι ἀπὸ χαλκόν. 18 Τὸ μῆκος τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἑκατὸν πήχεις ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν καὶ ἑκατὸν ἀπὸ τὴν ἄλλην, τὸ δὲ πλάτος της θὰ εἶναι πενῆντα πήχεις ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ πενῆντα ἀπὸ τὸ ἄλλο. Τὸ ὕψος τῶν παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι πέντε πήχεις καὶ θὰ ἔχουν κατασκευασθῇ μὲ γνεσμένα λευκὰ λινὰ νήματα βύσσου. Αἱ δὲ βάσεις των θὰ εἶναι ἀπὸ χαλκόν. 27,19 Καὶ πᾶσα ἡ κατασκευὴ καὶ 19 Ὅλη αὐτὴ ἡ κατασκευὴ καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα 19 Ὅλα ἐπίσης τὰ ἐξαρτήματα τῆς αὐλῆς, καθὼς καὶ ὅλα τὰ πάντα τὰ ἐργαλεῖα καὶ οἱ καὶ οἱ πάσσαλοι τῆς αὐλῆς θὰ εἶναι ἀπὸ ἐργαλεῖα καί οἰ πάσσαλοί της θὰ εἶναι ἀπὸ χαλκόν. πάσσαλοι τῆς αὐλῆς χαλκαῖ. χαλκόν. 27,20 Καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς 20 Δῶσε σὺ ἐντολὴν εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ σοῦ 20 Καὶ σύ, Μωϋσῆ, διάταξε τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ 153/229

154 Ἰσραὴλ καὶ λαβέτωσάν σοι ἔλαιον ἐξ ἐλαιῶν ἄτρυγον καθαρὸν κεκομμένον εἰς φῶς καῦσαι, ἵνα καίηται λύχνος διαπαντός. 27,21 Ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τοῦ ἐπὶ τῆς διαθήκης καύσει αὐτὸ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἀφ' ἑσπέρας ἕως πρωῒ ἐναντίον Κυρίου νόμιμον αἰώνιον εἰς τὰς γενεὰς υἱῶν παρὰ τῶν υἱὸν Ἰσραήλ. φέρουν ἐλαιόλαδον χωρὶς κατακάθι, καθαρόν, ἀπὸ κοπανισμένας ἐλαίας, πρὸς φωτισμόν, διὰ νὰ καίεται μὲ τὸ λάδι αὐτὸ διὰ παντὸς ἡ ἑπτάφωτος λυχνία. 21 Ἐντὸς τῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, ἔξω ἀπὸ τὸ καταπέτασμα, τὸ ὁποῖον κρύπτει ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς σας τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου, ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ ἀπόγονοί του θὰ καίουν τὸ ἔλαιον τοῦτο ἀπὸ τὸ βράδυ ἕως τὸ πρωΐ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνιος νόμος δι' ὅλας τὰς γενεὰς τῶν Ἰσραηλιτῶν. προμηθευθοῦν καὶ νὰ σοῦ φέρουν καθαρὸν ἐλαιόλαδον, ποὺ βγαίνει μὲ ἀπλὸ κοπάνισμα τῆς ἐλιᾶς, χωρὶς κατακάθια, διὰ νὰ καίῃ ἔτσι, ὥστε νὰ εἶναι ἀναμμένον κάθε λυχνάρι τῆς λυχνίας διαπαντός. 21 Τὸ λάδι αὐτό, θὰ τὸ καίουν ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ ἀπόγονοί του ἱερεῖς εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, εἰς τὸν χῶρον ποὺ εὑρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα ποὺ καλύπτει τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης. Θὰ φροντίζουν να καίῃ καὶ νὰ φωτίζῃ ἀπὸ τὸ βραδὺ ἕως τὸ πρωῒ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου (τοῦ Ὁποίου τὴν παρουσίαν συμβολίζει ἢ Κιβωτός), Αὐτὸ πρέπει νὰ τηρῆται ἀπαραιτήτως ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας ὡς νόμος αἰώνιος εἰς ὅλας τὰς γενεάς των. ΕΞΟΔΟΣ - 28ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 28,1 Καὶ σὺ προσαγάγου πρὸς σεαυτὸν τόν τε Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐκ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἱερατεύειν μοι, Ἀαρὼν καὶ Ναδὰρ καὶ Ἀβιοὺδ καὶ Ἐλεάζαρ καὶ Ἰθάμαρ υἱοὺς Ἀαρών. Κάλεσε ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας νὰ προσέλθουν εἰς σέ, ὁ ἀδελφός σου ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του, διὰ νὰ ἀναλάβουν ὡς ἔργον καὶ ἀποστολήν των νὰ ἱερατεύουν εἰς ἐμέ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του Ναβάδ, Ἀδιούδ, Ἐλεάζαρ καὶ Ἰθάμαρ αὐτοὶ θὰ εἶναι ἱερεῖς. Καὶ σύ, Μωϋσῆ, κάλεσε νὰ ἔλθουν πλησίον σου ἀπὸ τοὺς Ἰσμαηλίτας, διὰ νὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς καὶ ὁ Ἀαρὼν ὁ ἀδελφός σου καὶ οἱ υἱοί του. Θὰ καλέσῃς δηλαδὴ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς τέσσαρας υἱοὺς τοῦ Ναδὰβ καὶ Ἀβιούδ, Ἐλεαζαρ καὶ Ἰθαμαρ. 28,2 Καὶ ποιήσεις στολὴν ἁγίαν 2 Θὰ κατασκευάσῃς ἱερατικὴν στολὴν διὰ τὸν 2 Καὶ θὰ κάμῃς διὰ τὸν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρὼν στολὴν Ἀαρὼν τῷ ἀδελφῷ σου εἰς τιμὴν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρὼν πρὸς τιμὴν καὶ δόξαν ἁγίαν; λαμπρὰν καὶ ἐπιβλητικῆς ἀνάλογόν του ἐνδόξου καὶ καὶ δόξαν. τοῦ ἱερατικοῦ του ἔργου. τιμητικοῦ ἔργου, ποὺ θὰ ἐπιτελῆ. 28,3 Καὶ σὺ λάλησον πᾶσι τοῖς σοφοῖς τῇ διανοίᾳ, οὓς ἐνέπλησα πνεύματος σοφίας καὶ αἰσθήσεως, καὶ ποιήσουσι τὴν στολὴν τὴν 3 Πρὸς τοῦτο ὁμίλησε πρὸς ὅλους τοὺς σοφοὺς κατὰ τὴν διάνοιαν, τοὺς ὁποίους ἐγὼ ἐγέμισα μὲ πνεῦμα σοφίας καὶ καλαισθησίας, νὰ 3 Νὰ ὁμιλήσῃς δὲ σχετικῶς εἰς ὅλους ἐκείνους τοὺς σοφοὺς ἀνθρώπους, ποὺ τὸ μυαλὸ τῶν εἶναι πολὺ δυνατὸ καὶ τοὺς ὁποίους ἐγὼ ἐγέμισα μὲ πνεῦμα σοφίας καὶ ἀντιλήψεως, ὥστε νὰ κατασκευάσουν ὅπως πρέπει τὴν ξεχωριστὴν καὶ 154/229

155 ἁγίαν Ἀαρὼν εἰς τὸ ἅγιον, ἐν ᾗ ἱερατεύσει μοι. 28,4 Καὶ αὗται αἱ στολαί, ἃς ποιήσουσι τὸ περιστήθιον καὶ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη καὶ χιτῶνα κοσυμβωτὸν καὶ κίδαριν καὶ ζώνην καὶ ποιήσουσι στολὰς ἁγίας Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ εἰς τὸ ἱερατεύειν μοι. 28,5 Καὶ αὐτοὶ λήψονται τὸ χρυσίον καὶ τὸν ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον καὶ τὴν βύσσον. κατασκευάσουν ἁγίας ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρὼν διὰ τὸν ναόν, ὅπου αὐτὸς θὰ ἱερουργῇ εἰς λατρείαν ἰδικήν μου. 4 Αὐταὶ θὰ εἶναι αἱ στολαί, τὰς ὁποίας θὰ κατασκευάσουν Τὸ περιστήθιον, ἡ ἐπωμίς, ὁ ποδήρης χιτών, ὁ κροσσωτὸς χιτών, ἡ μίτρα καὶ ἡ ζώνη. Οἱ εἰδικοὶ τεχνῖται θὰ κατασκευάσουν τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν τέκνων του, διὰ νὰ ἱερουργοῦν εἰς ἐμέ. 5 Οἱ τεχνῖται διὰ τὴν κατασκευὴν αὐτῶν τῶν στολῶν θὰ πάρουν χρυσόν, καὶ βαφὰς κυανᾶς, βαθέως ἐρυθρᾶς, κοκκίνας καὶ λευκὸν λινόν ὕφασμα. ἁγίαν στολὴν τοῦ Ἀαρὼν διὰ τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας, μὲ τὴν ὁποίαν θὰ ἐπιτελῆ τὴν ἱερατικὴν διακονίαν του πρὸς ἐμέ. 4 Αὐτὰ δὲ εἶναι τὰ ἄμφια, ποὺ θὰ κατασκευάσουν: Τὸ περιστήθιον, ἡ ἐπωμίς, ὁ χιτὼν ποὺ θὰ φθάνῃ μέχρι τὰ πόδια, ὁ κροσσωτὸς χιτών, ἡ μίτρα καὶ ἡ ζώνη. Καὶ θὰ κάμουν οἱ ἐπιδέξιοι τεχνῖται ἱερὰς στολὰς διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ νὰ ἀσκοῦν μὲ αὐτὰς τὰ ἱερατικά των καθήκοντα πρὸς ἐμέ. 5 Θὰ πάρουν δὲ καὶ θὰ χρησιμοποιήσουν διὰ τὴν κατασκευὴν τῶν στολῶν χρυσάφι καὶ ὑφάσματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ λευκὰ λινὰ ὑφάσματα βύσσου. 28,6 Καὶ ποιήσουσι τὴν ἐπωμίδα 6 Θὰ κατασκευάσουν τὴν ἐπωμίδα ἀπὸ 6 Καὶ θὰ κατασκευάσουν τὴν Ἐπωμίδα μὲ γνεσμένα νήματα ἐκ βύσσου κεκλωσμένης, ἔργον στριμμένον λινόν ὕφασμα, τὸ ὁποῖον θὰ ὑφάνῃ βύσσου. Θὰ εἶναι ἐργόχειρον ὑφαντὸν μὲ διακοσμήσεις ὑφαντὸν ποικιλτοῦ εἰδικὸς διακοσμητής. ἐπιδεξίου τεχνίτου. 28,7 δύο ἐπωμίδες συνέχουσαι 7 Ἡ ἐπωμὶς θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ δύο τεμάχια 7 Θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ δύο τεμάχια, ποὺ θὰ συγκρατοῦνται τὸ ἔσονται αὐτῷ ἑτέρα τὴν ἑτέραν, συγκρατούμενα τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο ἐπὶ τοῦ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο καὶ θὰ κρέμωνται ἐμπρὸς καὶ ὀπίσω ἀπὸ ἐπὶ τοῖς δυσὶ μέρεσιν ἐξηρτημέναι ὤμου καὶ θὰ πίπτουν τὸ ἓν ἔμπροσθεν καὶ τὸ τὸν ὦμον τοῦ ἀρχιερέως. 28,8 καὶ τὸ ὕφασμα τῶν ἐπωμίδων, ὃ ἐστιν ἐπ' αὐτῷ, κατὰ τὴν ποίησιν ἐξ αὐτοῦ ἔσται ἐκ χρυσίου καθαροῦ καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ἄλλο ὄπισθεν τοῦ ὤμου τοῦ ἀρχιερέως. 8 Τὸ ὕφασμα τῶν τεμαχίων αὐτῶν τῆς ἐπωμίδος κατὰ τὴν κατασκευήν του θὰ γίνεται ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν, ἀπὸ κλωστὰς χρώματος κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ, καὶ κοκκίνου καὶ ἀπὸ λινὴν κλωστὴν στριμμένην. 8 Τὸ δὲ ὕφασμα τῆς ὄψεως τῆς Ἐπωμίδος (ὅπου ἐτοποθετειτο τὸ Λογεῖον), θὰ εἶναι τῆς ἰδίας κατασκευῆς μὲ τὸ ὑπόλοιπον ἀπὸ νήματα χρυσὰ καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ ἀπὸ λευκὰ γνεσμένα νήματα βύσσου. 155/229

156 28,9 καὶ λήψῃ τοὺς δύο λίθους, λίθους σμαράγδου, καὶ γλύψεις ἐν αὐτοῖς τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, 28,10 ἓξ ὀνόματα ἐπὶ τὸν λίθον τὸν ἕνα καὶ τὰ ἓξ ὀνόματα τὰ λοιπὰ ἐπὶ τὸν λίθον τὸν δεύτερον κατὰ τὰς γενέσεις αὐτῶν. 28,11 Ἔργον λιθουργικῆς τέχνης, γλύμμα σφραγῖδος, διαγλύψεις τοὺς δύο λίθους ἐπὶ τοῖς ὀνόμασι τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. 28,12 Καὶ θήσεις τοὺς δύο λίθους ἐπὶ τῶν ὤμων τῆς ἐπωμίδος λίθοι μνημοσύνου εἰσὶ τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ καὶ ἀναλήψεται Ἀαρὼν τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἔναντι Κυρίου ἐπὶ τῶν δύο ὤμων αὐτοῦ, μνημόσυνον περὶ αὐτῶν. 28,13 Καὶ ποιήσεις ἀσπιδίσκας ἐκ χρυσίου καθαροῦ. 28,14 Καὶ ποιήσεις δύο κροσσωτὰ ἐκ χρυσίου καθαροῦ, καταμεμιγμένα ἐν ἔνθεσιν, ἔργον πλοκῆς καὶ ἐπιθήσεις τῷ κροσσωτὰ τὰ πεπλεγμένα ἐπὶ τὰς ἀσπιδίσκας κατὰ τὰς παρωμίδας 9 Θὰ λάβῃς τοὺς δύο πολυτίμους λίθους σμαράγδου καὶ θὰ χαράξῃς ἐπάνω εἰς αὐτοὺς τὰ δώδεκα ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. 10 Ἓξ ὀνόματα εἰς τὸν ἕνα λίθον καὶ τὰ ὑπόλοιπα ἓξ εἰς τὸν ἄλλον λίθον κατὰ τὴν χρονολογίαν τῆς γεννήσεως των. 11 Αὐτὸ θὰ εἶναι ἔργον γλυπτικῆς τέχνης, ὥστε νὰ ἔχουν ἀνάγλυφον ὄψιν σφραγῖδος θὰ χαράξῃς εἰς τοὺς δύο αὐτοὺς πολυτίμους λίθους τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακώβ. 12 Θὰ τοποθετήσῃς τοὺς δύο αὐτοὺς πολυτίμους λίθους εἰς τοὺς δύο ὤμους τῆς ἐπωμίδος. Οἱ δύο αὐτοὶ πολύτιμοι λίθοι θὰ εἶναι εἰς ὑπόμνησιν πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. Καὶ ἔτσι ὁ Ἀαρὼν θὰ φέρῃ ἐπὶ τῶν δύο ὤμων του τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακὼβ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ ἐνθυμῆται ὁ Θεὸς πάντοτε τοὺς Ἰσραηλίτας. 13 Θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν πόρπας εἰς σχῆμα μικρῶν ἀσπίδων. 14 Θὰ πλέξῃς ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν δύο ἁλυσίδας, αἱ ὁποῖαι θὰ ἔχουν εἰς τὰ ἄκρα κρόσσια, ποικιλμένα μὲ ὁμοιώματα ἀνθέων. Θὰ δέσῃς τὰς πλεγμένας αὐτὰς χρυσᾶς ἁλυσίδας εἰς τὰς πόρπας, αἱ ὁποῖαι θὰ 9 Θὰ πάρῃς καὶ δυο πολύτιμα πετράδια ἀπὸ σμαράγδι καὶ θὰ χαράξῃς ἐπάνω των τὰ ὀνόματα τῶν δώδεκα υἱῶν τοῦ Ἰακώβ. 10 Ἕξι ὀνόματα θὰ χαράξῃς ἐπάνω εἰς τὸ ἕνα πετράδι καὶ τὰ ἄλλα ἕξι ὀνόματα θὰ τὰ χαράξῃς εἰς τὸ δεύτερον πετράδι, συμφώνως πρὸς τὴν χρονολογικὴν σειρὰν τῆς γεννήσεως των. 11 Μὲ τὴν ἐργασίαν ἐπιδεξίου λιθοχαράκτου, σὰν νὰ εἶναι χάραγμα σφραγῖδος, θὰ χαράξῃς τὰ δύο πετράδια μὲ τὰ ὀνόματα τῶν δώδεκα υἱῶν τοῦ Ἰακώβ. 12 Καὶ θὰ τοποθετήσεις τὰ δύο αὐτὰ πολύτιμα πετράδια εἰς τὸ τμῆμα τῆς Ἐπωμίδος, ποὺ εὑρίσκεται ἐπάνω ἀκριβῶς ἀπὸ τοὺς ὤμους τοῦ ἀρχιερέως. Εἶναι πετράδια πρὸς ἀνάμνησιν τῶν Ἰσραηλιτῶν, τοὺς ὁποίους καὶ συμβολίζουν. Καὶ ἔτσι ὁ Ἀαρὼν θὰ σηκώνῃ καὶ θὰ φέρῃ ἐπάνω εἰς τοὺς δύο ὤμους του τὰ ὀνόματα τῶν φυλῶν τοῦ Ἰσραὴλ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου ὡς μεσίτης καὶ θὰ τοὺς μνημονεύῃ, διὰ νὰ τοὺς ἐνθυμῆται ὁ Θεός. 13 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ πόρπας ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι, ποὺ θὰ ὁμοιάζουν μὲ μικρὰς ἀσπίδας. 14 Θὰ κάμῃς καὶ δύο κορδόνια ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι μὲ κρόσσια. Θὰ τὰ πλέξῃ δὲ ἐπιδέξιος τεχνίτης μαζὶ μὲ χρυσᾶ λουλούδια. Καὶ θὰ τοποθετήσῃς τὰ πλεγμένα αὐτὰ κροσσωτὰ κορδόνια εἰς τὰς πόρπας κοντὰ εἰς τοὺς ὤμους, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον τμῆμα τῆς Ἐπωμίδος. 156/229

157 αὐτῶν ἐκ τῶν ἐμπροσθίων 28,15 Καὶ ποιήσεις λογεῖον τῶν κρίσεων ἔργον ποικιλτοῦ κατὰ τὸν ρυθμὸν τῆς ἐπωμίδος ποιήσεις αὐτό ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ποιήσεις αὐτό. εἶναι στερεωμέναι πλησίον τῶν ὤμων πρὸς τὸ μέρος τοῦ στήθους. 15 Θὰ κατασκευάσῃς ἐπίσης τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων, πολύχρωμον ἔργον εἰδικοῦ διακοσμητοῦ. Θὰ τὸ κάμῃς ὅμοιον ἀπὸ ἀπόψεως ὑλικοῦ καὶ μορφῆς μὲ τὴν ἐπωμίδα, δηλαδὴ ἀπὸ χρυσῆν κλωστὴν καὶ ἀπὸ λινόν ὕφασμα χρώματος κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ, καὶ κοκκίνου στριμμένον καὶ ἀπὸ λευκὸν λινόν ἐπίσης στριμμένον. 15 Θὰ κάμῃς καὶ τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων, τὸ ἄμφιον δηλαδὴ ποὺ θὰ χρησιμεύῃ διὰ τὴν διάκρισιν τοῦ θείου θελήματος. Θὰ εἶναι ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ. Θὰ τὸ κάμῃς μὲ τὸ ἴδιον σχέδιον καὶ τὰ ἴδια ὑλικὰ ποὺ ἔχει καὶ ἡ Ἐπωμίς. Θὰ τὸ κατασκευάσῃς δὲ μὲ νήματα χρυσὰ καὶ μὲ ὕφασμα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο καὶ ξανθοκόκκινο καὶ νήματα μὲ βαθὺ κόκκινο χρῶμα καὶ μὲ λευκὰ γνεσμένα νήματα βύσσου. 28,16 Τετράγωνον ἔσται, διπλοῦν, 16 Θὰ εἶναι τετράγωνον, διπλωνόμενον εἰς δύο, 16 Θὰ εἶναι τετράγωνον καὶ θὰ διπλώνεται εἰς δύο. Τὸ μῆκος σπιθαμῆς τὸ μῆκος αὐτοῦ καὶ μήκους καὶ πλάτους μιᾶς σπιθαμῆς. τοῦ θὰ εἶναι μία πιθαμή, 22 ἑκατοστὰ τοῦ μέτρου περίπου καὶ σπιθαμῆς τὸ εὖρος. τὸ πλάτος τοῦ ἐπίσης μία πιθαμή. 28,17 Καὶ καθυφανεῖς ἐν αὐτῷ ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον. Στίχος λίθων ἔσται, σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδος, ὁ στίχος ὁ εἶς 28,18 καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις 28,19 καὶ ὁ στίχος ὁ τρίτος, λιγύριον, ἀχάτης καὶ ἀμέθυστος 17 Θὰ ὑφάνῃς εἰς τὸ πλέγμα αὐτὸ τέσσαρας σειρὰς πολυτίμων λίθων. Ἡ πρώτη σειρὰ θὰ ἔχῃ ὑφαισμένους λίθους Σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδον. 18 Ἡ δευτέρα σειρὰ θὰ περιέχῃ πολύτιμον ἄνθρακα, σάπφειρον καὶ ἴασπιν. 19 Ἡ τρίτη σειρὰ θὰ περιέχῃ λιγύριον, ἀχάτην καὶ ἀμέθυστον. 17 Καὶ θὰ ὑφάνῃς ἐπάνω του ἕνα ὕφασμα γεμᾶτον ἀπὸ πολύτιμα πετράδια τακτοποιημένα εἰς τέσσερας στίχους. Κάθε στίχος θὰ ἀποτελῆται ἀπὸ πετράδια. Ὁ πρῶτος στίχος θὰ ἔχῃ τὰ πετράδια: σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδον. 18 Ὁ δὲ δεύτερος στίχος θὰ ἔχῃ: διαμάντι, ζαφείρι καὶ τὸ πετράδι ποὺ λέγεται ἴασπις. 19 Καὶ ὁ τρίτος στίχος θὰ ἔχῃ λιγύριον, ἀχάτην καὶ ἀμέθυστον. 28,20 καὶ ὁ στίχος ὁ τέταρτος, 20 Καὶ ἡ τετάρτη σειρὰ θὰ περιέχῃ χρυσόλιθον, 20 Ὁ δὲ τέταρτος στίχος θὰ ἔχῃ χρυσολίθον, βηρύλλιον καὶ χρυσόλιθος καὶ βηρύλλιον καὶ βηρύλλιον καὶ ὀνύχιον. Οὗτοι θὰ εἶναι ὀνύχιον. Τὰ πολύτιμα αὐτὰ πετράδια θὰ εἶναι ὀνύχιον περικεκαλυμμένα περιχρυσωμένοι καὶ συνδεδεμένοι μὲ χρυσὸν περιχρυσωμένα καὶ συνδεδεμένα μεταξύ των μὲ χρυσάφι, τὸ χρυσίῳ, συνδεδεμένα ἐν χρυσίῳ, καθένα εἰς τὸν στίχον του. εἰδικὸν πλέγμα κατὰ τὴν σειράν των. ἔστωσαν κατὰ στίχον αὐτῶν. 28,21 Καὶ οἱ λίθοι ἔστωσαν ἐκ τῶν 21 Οἱ πολύτιμοι αὐτοὶ λίθοι θὰ εἶναι δώδεκα, 21 Τὰ πετράδια νὰ εἶναι δώδεκα, ὅσα καὶ τὰ ὀνόματα τῶν 157/229

158 ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ δεκαδύο κατὰ τὰ ὀνόματα αὐτῶν γλυφαὶ σφραγίδων, ἕκαστος κατὰ τὸ ὄνομα, ἔστωσαν εἰς δεκαδύο φυλάς. ὅσα εἶναι τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰακώβ. Θὰ εἶναι ἀνάγλυφοι ὡς σφραγῖδες, καθένας ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ ἀναγράφῃ καὶ ἓν ὄνομα τῶν υἱῶν Ἰακώβ. Δώδεκα λίθοι διὰ τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰακώβ. δώδεκα υἱῶν τοῦ Ἰακὼβ κατὰ τὴν σειρὰν τῶν ὀνομάτων. Τὰ ὀνόματα τῶν δώδεκα φυλῶν θὰ εἶναι χαραγμένα σὰν χάραγμα σφραγῖδος, εἰς κάθε πετράδι καὶ ἕνα ὄνομα. 28,22 Καὶ ποιήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον 22 Διὰ νὰ συνδέσῃς τὸ Λογεῖον μὲ τὴν ἐπωμίδα 22 Θὰ κάμῃς ἐπάνω εἰς τὸ Λογεϊον καὶ κορδόνια κροσσωτὰ κροσσοὺς συμπεπλεγμένους, θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ νήματα καθαροῦ ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι πλεγμένα σὰν ἁλυσίδα. ἔργον ἁλυσιδωτὸν ἐκ χρυσίου χρυσοῦ ἁλυσιδωτὸν πλέγμα. καθαροῦ. 28,23 Καὶ λήψεται Ἀαρὼν τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπὶ τοῦ λογείου τῆς κρίσεως ἐπὶ τοῦ στήθους, εἰσιόντι εἰς τὸ ἅγιον, μνημόσυνον ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. 28,24 Καὶ θήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον τῆς κρίσεως τοὺς κροσσούς τὰ ἁλυσιδωτὰ ἐπ' ἀμφοτέρων τῶν κλιτῶν τοῦ λογείου ἐπιθήσεις 28,25 Καὶ τὰς δύο ἀσπιδίσκας ἐπιθήσεις ἐπ' ἀμφοτέρους τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος κατὰ πρόσωπον. 28,26 Καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον τῆς κρίσεως τὴν δήλωσιν καὶ τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ στήθους Ἀαρών, ὅταν εἰσπορεύηται εἰς τὸ ἅγιον ἔναντι Κυρίου. Καὶ οἴσει Ἀαρὼν τὰς κρίσεις τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπὶ τοῦ 23 Ὁ Ἀαρὼν θὰ φέρῃ τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακὼβ εἰς τὸ Λογεῖον τῆς Κρίσεως, τὸ ὁποῖον θὰ εἶναι ἐπὶ τοῦ στήθους του, διὰ νὰ ἐνθυμῆται ὁ Θεὸς τοὺς Ἰσραηλίτας, ὅταν ὁ Ἀαρὼν εἰσέρχεται εἰς τὴν σκηνήν. 24 Θὰ θέσῃς εἰς τὸ Λογεῖον τοῦτο τῆς Κρίσεως τὰς κροσσωτὰς ἁλυσίδας, θὰ θέσῃς αὐτὰς εἰς τὰ ἄκρα τῆς ἄνω πλευρᾶς τοῦ Λογείου, 25 καὶ θὰ συνδέσῃς αὐτὰς μὲ τὰς δύο ἀσπυδοειδεῖς πόρπας, αἱ ὁποῖαι εὑρίσκονται εἰς τὸ ἐμπρόσθιον, τὸ πρὸς τὸ στῆθος, μέρος τῆς ἐπωιμίδος. 26 Θὰ θέσῃς ἐπὶ τοῦ Λογείου τῆς Κρίσεως τὴν Δήλωσιν, διὰ νὰ συμβολίζῃ τὰ θεῖα μηνύματα, καὶ τὴν ἀλήθειαν, διὰ νὰ συμβολίζῃ τὸ ἀψευδὲς αὐτῶν. Αὐτὰ θὰ εἶναι πάντοτε εἰς τὸ στῆθος τοῦ Ἀαρών, ὅταν εἰσέρχεται οὗτος εἰς τὸν ἅγιον χῶρον ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. 23 Καὶ κάθε φορὰ ποὺ θὰ εἰσέρχεται ὁ Ἀαρων εἰς τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιόν του Θεοῦ, θὰ φέρῃ εἰς τὸ στῆθος του καὶ τὰ ὀνόματα τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ θὰ εὑρίσκωνται χαραγμένα εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων καὶ θὰ τοὺς μνημονεύῃ, διὰ νὰ τοὺς ἐνθυμῆται ὁ Θεός. 24 Καὶ θὰ τοποθέτησῃς ἐπάνω εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων τὰ κροσσωτὰ κορδόνια. Τὰ κορδόνια αὐτά, ποὺ ὁμοιάζουν μὲ ἁλυσίδας, θὰ τὰ βάλῃς καὶ εἰς τὰς δύο ἄνω γωνίας τοῦ Λογείου. 25 Θὰ βάλῃς καὶ τὰς δύο πόρπας, ποὺ ὁμοιάζουν μὲ μικρὰς ἀσπίδας, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον μέρος τῆς Ἐπωμίδος καὶ εἰς τὰ σημεῖα ἀκριβῶς ποὺ σκεπάζουν τοὺς ὤμους. 26 Θὰ βάλῃς ἐπάνω εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων καὶ τὰ δύο ἐκεῖνα ἀντικείμενα, ποὺ λέγονται: Δήλωσις καὶ Ἀλήθεια. Αὐτὰ θὰ εἶναι ἐπάνω εἰς τὸ στῆθος τοῦ Ἀαρών, κάθε φορὰν ποὺ θὰ εἰσέρχεται εἰς τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Καὶ θὰ φέρῃ ἐνώπιον Κυρίου διὰ παντὸς ὁ Ἀαρὼν εἰς τὸ στῆθος του αὐτά, μὲ τὰ ὁποῖα θὰ διακρίνεται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ὡς πρὸς τὸ μέλλον τῶν Ἰσραηλιτῶν. 158/229

159 στήθους ἔναντι Κυρίου διαπαντός. 28,27 Καὶ ποιήσεις ὑποδύτην ποδήρη ὅλον ὑακίνθινον. 28,28 Καὶ ἔσται τὸ περιστόμιον ἐξ αὐτοῦ μέσον, ὤαν ἔχον κύκλῳ τοῦ περιστομίου, ἔργον ὑφαντοῦ, τὴν συμβολὴν συνυφασμένην ἐξ αὐτοῦ, ἵνα μὴ ραγῇ. 28,29 Καὶ ποιήσεις ἐπὶ τὸ λῶμα τοῦ ὑποδύτου κάτωθεν, ὡσεὶ ἐξανθούσης ρόας ροΐσκους ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ τὸ αὐτὸ εἶδος ροΐσκους χρυσοῦς καὶ κώδωνας ἀναμέσον τούτων περικύκλῳ 27 Θὰ κατασκευάσῃς ἐσωτερικὸν χιτῶνα μέχρι τῶν ποδῶν, ὁλόκληρον κυανοῦ χρώματος. 28 Εἰς τὸ ἄνω καὶ μέσον αὐτοῦ θὰ ἔχῃ ἄνοιγμα, κύκλῳ τοῦ ὁποίου θὰ ὑπάρχῃ οὔγια ὑφαντή. Ἡ ἕνωσις οὔγιας καὶ περιοτομίου τοῦ ποδήρους χιτῶνος θὰ εἶναι συνυφασμένα, διὰ νὰ μὴ σχίζεται τὸ περιστομίου. 29 Εἰς τὴν κάτω ἄκραν τοῦ ὑποδύτου, γύρω ἀπὸ αὐτὸν θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ ὕφασμα χρώματος κυανοῦ, βαθέος ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου, τοῦ ὁποίου ἡ κλωστὴ θὰ εἶναι λινὴ στριμμένη, μικρὰ ὁμοιώματα ἀνθισμένης καὶ καρπρφορούσης ροδιᾶς. Ἐπίσης εἰς τὴν αὐτὴν μορφὴν θὰ κατασκευάσῃς χρυσᾶ ὁμοιώματα μικρῶν καρπῶν ροδιᾶς καὶ ἀναμέσον αὐτῶν κωδωνίσκους χρυσοῦς κύκλῳ εἰς τὸν ὑποδύτην. 27 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ ἐσωτερικὸν ἔνδυμα, ποὺ θὰ φθάνῃ μέχρι τὰ πόδια, ὅλον ἀπὸ γαλάζιο ὕφασμα. 28 Τὸ δὲ ἄνοιγμα διὰ τὴν κεφαλὴν θὰ εὑρίσκεται εἰς τὸ μέσον τοῦ ἄνω μέρους. Θὰ ὑπάρχῃ δὲ ὁλόγυρα εἰς τὸ ἄνοιγμα σειρήτιον ὑφασμένον ἀπὸ ἐπιδέξιον τεχνίτην. Εἰς τὸ σημεῖον τῆς συνδέσεως μὲ τὸν χιτῶνα τὸ σειρήτιον θὰ εἶναι ὑφασμένον μαζί του ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ σχίζεται τὸ ἄνοιγμα. 29 Θὰ κάμῃς ἐπίσης εἰς τὴν οὔγιαν τοῦ χιτῶνος, ποὺ εἶναι εἰς τὸ κάτω μέρος, ὁμοιώματα ἀνθισμένης ροδιὰς καὶ ρόδια ἀπὸ γνεσμένα νήματα πορφύρας με χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ ἀπὸ λευκὰ γνεσμένα νήματα βύσσου. Αὐτὰ θὰ εἶναι ὁλόγυρα εἰς τὴν οὔγιαν τοῦ χιτῶνος. Κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον θὰ φτιάξῃς μικρὰ ρόδια χρυσᾶ καὶ κουδούνια ἀνάμεσα τῶν ὁλόγυρα. 28,30 παρὰ ροΐσκον χρυσοῦν 30 Εἰς κάθε χρυσοῦν ὁμοίωμα καρποῦ καὶ 30 Εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ χιτῶνος, θὰ ὑπάρχουν γύρω -γύρω κώδωνα καὶ ἄνθινον ἐπὶ τοῦ ἄνθους ροδιᾶς ἐπὶ τοῦ κάτω καὶ ὀλόγυρα τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο ἕνα χρυσὸ ρόδι ἀνθισμένης ροδιᾶς καὶ λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ. τμήματος τοῦ ὑποδύτου θὰ ἀντιστοιχῇ καὶ ἕνας ἕνα χρυσὸ κουδοῦνι. Τὸ σύνολον θὰ εἶναι ποικιλόχρωμον. 28,31 Καὶ ἔσται Ἀαρὼν ἐν τῷ λειτουργεῖν ἀκουστὴ ἡ φωνὴ αὐτοῦ, εἰσιόντι εἰς τὸ ἅγιον ἔναντι Κυρίου καὶ ἐξιόντι, ἵνα μὴ ἀποθάνῃ. χρυσοῦς κώδων. 31 Ὅταν δὲ ὁ Ἀαρὼν εἰσέρχεται, διὰ νὰ λειτουργήσῃ εἰς τὸν ἅγιον χῶρον τῆς Σκηνῆς, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου εἴτε ὅταν ἐξέρχεται, θὰ ἀκούεται ὁ ἦχος τῶν κωδώνων, θὰ προσέξῃ, 31 Καὶ ὅταν ὁ Ἀαρὼν κατὰ τὴν ἐπιτέλεσιν τῆς ἱερουργίας του θὰ εἰσέρχεται εἰς τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιον τοὁ Κυρίου καὶ θὰ ἐξέρχεται, θὰ ἀκούεται ὃ ἦχος ἀπὸ τὰ κουδούνια τοῦ χιτῶνος. Αὐτὸ πρέπει νὰ γίνεται πάντοτε, διὰ νὰ μὴ πεθάνῃ ὡς παραβάτης τῆς θείας ἐντολῆς. 159/229

160 28,32 Καὶ ποιήσεις πέταλον χρυσοῦν καθαρὸν καὶ ἐκτυπώσεις ἐν αὐτῷ ἐκτύπωμα σφραγῖδος Ἁγίασμα Κυρίου. 28,33 Καὶ ἐπιθήσεις αὐτὸ ἐπὶ ὑακίνθου κεκλωσμένης, καὶ ἔσται ἐπὶ τῆς μίτρας κατὰ πρόσωπον τῆς μίτρας ἔσται. 28,34 Καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ μετώπου Ἀαρών, καὶ ἐξαρεῖ Ἀαρὼν τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἁγίων, ὅσα ἂν ἁγιάσωσιν οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, παντὸς δόματος τῶν ἁγίων αὐτῶν καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ μετώπου Ἀαρὼν διαπαντός, δεκτὸν αὐτοῖς ἔναντι Κυρίου. 28,35 Καὶ οἱ κοσυμβωτοὶ τῶν χιτώνων ἐκ βύσσου καὶ ποιήσεις κίδαριν βυσσίνην καὶ ζώνην ποιήσεις, ἔργον ποικιλτοῦ. μήπως παραλείψῃ τοῦτο καὶ τιμωρηθῇ διὰ θανάτου. 32 Θὰ κατασκευάσῃς ἔλασμα ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν εἰς σχῆμα πετάλου καὶ θὰ χαράξῃς εἰς αὐτὸ ἀναγλύφους ὑπὸ μορφὴν σφραγῖδος τὰς λέξεις <Ἁγίασμα Κυρίου> δηλαδὴ ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον. 33 Θὰ τοποθετήσῃς τὸ χρυσοῦν αὐτὸ ἔλασμα ἐπάνω εἰς κυανοῦν λινόν ὕφασμα καμωμένον ἀπὸ στριμμένην κλωστήν. Ὅλον δὲ αὐτὸ θὰ τὸ θέσῃς ἐπὶ τῆς μίτρας, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον μέρος τῆς μίτρας. 34 Αὐτὸ θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρών, ὁ ὁποῖος θὰ ἀφαιρῇ τὰς ἁμαρτίας τῶν Ἰσραηλιτῶν, τὰς ὁποίας ἤθελον διαπράξει αὐτοί, καθ' ἣν στιγμὴν θὰ προσέφεραν τὰς παντὸς εἴδους προσφοράς των. Αὐτὸ θὰ εἶναι πάντοτε εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρών, διὰ νὰ κάμνῃ δεκτὰς ὁ Κύριος τὰς προσευχὰς καὶ τὰς προσφορὰς τῶν Ἰσραηλιτῶν. 35 Ὁ ἐσωτερικός, ὁ φέρων κρόσσια, χιτὼν τοῦ ἀρχιερέως, θὰ εἶναι κατασκευασμένος ἀπὸ λινόν ὕφασμα. Θὰ κάμῃς κίδαριν ἀπὸ λινόν ὕφασμα καὶ ζώνην ποικιλόχρωμον, ἔργον εἰδικοῦ διακοσμητοῦ. 32 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ μίαν πλάκα ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι καὶ θὰ χαράξῃς εἰς αὐτὴν σὰν χάραγμα σφραγῖδος τὰς λέξεις: <Ἁγίασμα Κυρίου>, ποὺ σημαίνει ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον. 33 Καὶ θὰ τοποθέτησῃς αὐτὴν τὴν χρυσῆν πλάκα εἰς ὕφασμα ἀπὸ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο. Καὶ θὰ εἶναι στερεωμένη ἐπάνω εἰς τὴν μίτραν. Θὰ εὑρίσκεται δὲ εἰς τὸ ἐμπρόσθιον μέρος τῆς μίτρας. 34 Ἡ πλάκα θὰ εἶναι ἐπάνω εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρὼν καὶ ἔτσι ὁ Ἀαρὼν θὰ σηκώνῃ καὶ θὰ παίρνῃ τὰ ἁμαρτήματα καὶ τὰς ἐλλείψεις, ποὺ θὰ παρατηροῦνται τυχὸν εἰς τὰς ἁγίας προσφοράς, τὰς ὁποίας θὰ προσφέρουν οἱ Ἰσραηλῖται, εἰς ὅλα τὰ εἴδη τῶν ἁγίων προσφορῶν των. Ἡ πλάκα μὲ τὴν ἐπιγραφὴν πρέπει νὰ εὑρίσκεται διαρκῶς εἰς τὸ μέτωπον τοῦ Ἀαρών, ὅταν ἱερουργῇ, διὰ νὰ γίνωνται εὐμενῶς δεκταὶ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου αἱ προσφοραὶ τοῦ λαοῦ. 35 Οἱ δὲ κροσσωτοὶ χιτῶνες τοῦ ἀρχιερέως πρέπει νὰ εἶναι ἀπὸ λευκὰ ὑφάσματα βύσσου. Θὰ κάμῃς καὶ κάλυμμα (μίτραν) διὰ τὸ κεφάλι του ἀπὸ βύσσον. Θὰ κάμῃς ἐπίσης καὶ ζώνην διὰ τὴν μέσην, ποὺ θὰ εἶναι ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ. 28,36 Καὶ τοῖς υἱοῖς Ἀαρὼν 36 Καὶ διὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρὼν θὰ 36 Καὶ διὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρὼν ἐπίσης θὰ κατασκευάσῃς 160/229

161 ποιήσεις χιτῶνας καὶ ζώνας καὶ κατασκευάσῃς ἱερατικὰ ἄμφια, χιτῶνας, ζώνας χιτῶνας καὶ ζώνας καὶ μίτρας. Θὰ φτιάξῃς δι' αὐτοὺς λαμπρὰ κιδάρεις ποιήσεις αὐτοῖς εἰς τιμὴν καὶ κιδάρεις εἰς τιμὴν καὶ δόξαν τῆς καὶ μεγαλοπρεπῆ ἄμφια, ἀνάλογα τοῦ ὕψους τῆς ἱερατικῆς καὶ δόξαν. θείας λατρείας. διακονίας των. 28,37 Καὶ ἐνδύσεις αὐτὰ Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου, καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ μετ' αὐτοῦ καὶ χρίσεις αὐτοὺς καὶ ἐμπλήσεις αὐτῶν τὰς χεῖρας καὶ ἁγιάσεις αὐτούς, ἵνα ἱερατεύωσί μοι. 28,38 Καὶ ποιήσεις αὐτοῖς περισκελῆ λινᾶ καλύψαι ἀσχημοσύνην χρωτὸς αὐτῶν ἀπὸ ὀσφύος ἕως μηρῶν ἔσται. 37 Μὲ αὐτὰ θὰ ἐνδύσῃς τὸν ἀδελφόν σου τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του. Θὰ χρίσῃς αὐτοὺς μὲ τὸ εἰδικὸν ἔλαιον, θὰ γεμίσῃς τὰς χεῖρας των, θὰ καθαρίσῃς ἀπὸ κάθε ἠθικὸν μολυσμὸν καὶ θὰ τοὺς ἀφιερώσῃς εἰς ἐμέ, διὰ νὰ ἱερουργοῦν εἰς λατρείαν μου. 38 θὰ κατασκευάσῃς ἀκόμη δι' αὐτοὺς περισκελίδας λινάς, διὰ νὰ σκεπάζουν τὴν γυμνότητα τοῦ δέρματός των ἀπὸ τὴν μέσην μέχρι καὶ τῶν μηρῶν. 37 Καὶ θὰ ἐνδύσῃς μὲ τὰ ἄμφια αὐτὰ τὸν Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου καὶ τὰ παιδιά του μαζί του. Θὰ τοὺς χρίσῃς μὲ εἰδικὸν ἔλαιον καὶ θὰ γεμίσῃς τὰ χέρια των κατὰ τὴν τέλεσιν τῆς πρώτης τῶν ἱερουργίας μὲ τὰ πρὸς θυσίαν ἀπαραίτητα. Ἔτσι θὰ τοὺς ἑξαγιάσῃς, θὰ τοὺς ξεχωρίσῃς καὶ θὰ τοὺς καθιερώσῃς εἰς τὸ ἱερατικόν των ἔργον, διὰ νὰ μὲ ὑπηρετοῦν εἰς τὸ ἑξῆς ὡς ἱερεῖς μου. 38 Θὰ φτιάξῃς δι αὐτοὺς καὶ ἐσώρουχα λινᾶ, διὰ νὰ σκεπάζουν μὲ αὐτὰ τὴν γυμνότητα τοῦ σώματός των. Τὰ ἐσώρουχα νὰ καλύπτουν τὸ σῶμα ἀπὸ τὴν μέσην μέχρι τοὺς μηρούς. 28,39 Καὶ ἕξει Ἀαρὼν αὐτὰ καὶ 39 Θὰ φοροῦν αὐτὰ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του, 39 Θὰ τὰ φοροῦν δὲ αὐτὰ ὁ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του, κάθε υἱοὶ αὐτοῦ, ὡς ἂν εἰσπορεύωνται ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ φορὰν ποὺ θὰ εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, ἢ εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἢ Μαρτυρίου ἢ ὅταν προπορεύωνται διὰ νὰ ὅταν πλησιάζουν πρὸς τὸ θυσιαστήριον τοῦ ἁγίου τόπου τῆς ὅταν προσπορεύωνται λατρείας, διὰ νὰ προσφέρουν θυσίας. Ἔτσι, ἐὰν τὰ φοροῦν, προσφέρουν θυσίαν εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν λειτουργεῖν πρὸς τὸ θυσιαστήριον δὲν θὰ ἐπιφέρουν ἐπάνω των τὴν ἁμαρτίαν τῆς ἀσεβείας καὶ ἁγίων, διὰ νὰ μὴν ἐπισύρουν εἰς ἑαυτοὺς τοῦ ἁγίου, καὶ οὐκ ἐπάξονται δὲν θὰ τιμωρηθοῦν μὲ θάνατον. Θὰ εἶναι δὲ ἡ ἐντολὴ αὐτὴ πρὸς ἑαυτοὺς ἁμαρτίαν, ἵνα μὴ ἁμαρτίαν καὶ καταδικασθοῦν εἰς θάνατον. νόμος παντοτινὸς καὶ ἀπαράβατος διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ ὅλους ἀποθάνωσι νόμιμον αἰώνιον Τοῦτο θὰ εἶναι αἰώνιος καὶ ἀπαράβατος νόμος τοὺς ἀπογόνούς του μετὰ ἀπὸ αὐτόν. αὐτῷ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ μετ' δι' αὐτὸν καὶ διὰ τοὺς ἀπογόνους του. αὐτόν. ΕΞΟΔΟΣ - 29ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 29,1 Καὶ ταῦτά ἐστιν, ἃ ποιήσεις Εἶπεν ὁ Θεὸς ἐν συνεχείᾳ πρὸς τὸν Μωϋσῆν Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Αὐτὰ εἶναι ποὺ πρέπει αὐτοῖς ἁγιάσαι αὐτούς, ὥστε νὰ κάνῃς διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ νὰ τοὺς 161/229

162 ἱερατεύειν μοι αὐτούς, λήψῃ <αὐτὰ εἶναι ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα θὰ κάμῃς διὰ τὸν ξεχώρισῃς ἀπὸ τὸν λαὸν καὶ νὰ τοὺς ἀφιερώσῃς εἰς ἐμέ, μοσχάριον ἐκ βοῶν ἓν καὶ κριοὺς Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ νὰ τοὺς προκειμένου νὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς μου. Θὰ πάρεις ἕνα ἀμώμους δύο χειροτονήσῃς καὶ καθιερώσῃς, ὥστε νὰ μὲ μοσχάρι ἀπὸ τὰ βόδια καὶ δύο κριάρια, χωρὶς κανένα σωματικὸν ἐλάττωμα, ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς. Θὰ λάβῃς ἕνα μοσχάρι 29,2 καὶ ἄρτους ἀζύμους πεφυραμένους ἐν ἐλαίῳ καὶ λαγάνα ἄζυμα κεχρισμένα ἐν ἐλαίῳ σεμίδαλιν ἐκ πυρῶν ποιήσεις αὐτά. 29,3 Καὶ ἐπιθήσεις αὐτὰ ἐπὶ κανοῦν ἓν καὶ προσοίσεις αὐτὰ ἐπὶ τῷ κανῷ καὶ τὸ μοσχάριον καὶ τοὺς δύο κριούς. 29,4 Καὶ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ προσάξεις ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ λούσεις αὐτοὺς ἐν ὕδατι. 29,5 Καὶ λαβὼν τὰς στολὰς ἐνδύσεις Ἀαρὼν τὸν ἀδελφόν σου καὶ τὸν χιτῶνα τὸν ποδήρη καὶ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ λογεῖον καὶ συνάψεις αὐτῷ τὸ λογεῖον πρὸς τὴν ἐπωμίδα. 29,6 Καὶ ἐπιθήσεις τὴν μίτραν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ ἐπιθήσεις τὸ πέταλον τὸ Ἁγίασμα ἐπὶ τὴν μίτραν. ἀπὸ τὰ βόδια καὶ δύο ἀρτιμελεῖς κριούς. 2 Θὰ λάβῃς ἄρτους χωρὶς προζύμι, ζυμωμένους μὲ ἔλαιον, καὶ λαγάνες χωρὶς προζύμι ἀλειμμένες μὲ ἔλαιον αὐτὰ θὰ τὰ κάμῃς ἀπὸ σημιγδάλι σίτου. 3 Θὰ τὰ τοποθετήσῃς εἰς ἕνα κάνιστρον καὶ θὰ μοῦ τὰ προσφέρῃς μὲ τὸ κάνιστρον αὐτὸ μαζῆ δὲ θὰ προσφέρεις τὸ μοσχάρι καὶ τοὺς δύο κριούς. 4 Θὰ ὁδηγήσῃς ἔπειτα τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ τοὺς λούσῃς, μὲ νερό. 5 Θὰ λάβῃς κατόπιν τὰς στολὰς καὶ θὰ ἐνδύσῃς τὸν ἀδελφόν σου Ἀαρὼν μὲ τὸν ποδήρη χιτῶνα, μὲ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ Λογεῖον. Θὰ συνδέσῃς τὸ Λογεῖον μὲ τὴν ἐπωμίδα ἐπ' αὐτοῦ. 6 Θὰ θέσῃς τὴν μίτραν εἰς τὴν κεφαλήν του καὶ θὰ τοποθετήσῃς ἐπὶ τῆς μίτρας τὸ χρυσοῦν μετάλλινον ἔλασμα τὸ ἔχον τὴν ἐπιγραφὴν <Ἁγίασμα>. 2 καὶ ψωμιὰ χωρὶς προζύμι ζυμωμένα μὲ λάδι καὶ λαγάνες χωρὶς προζύμι ἀλειμμένες μὲ λάδι. Θὰ γίνουν ὅλα ἀπὸ σιμιγδάλι ποὺ προέρχεται ἀπὸ σιτάρι. 3 Θὰ τὰ βάλῃς δὲ εἰς ἕνα πανέρι καὶ θὰ τὰ προσφέρῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον μὲ τὸ πανέρι θὰ προσφέρῃς δὲ καὶ τὸ μοσχάρι καὶ τὰ δύο κριάρια. 4 Θὰ πάρῃς κατόπιν τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του καὶ θὰ τοὺς φέρῃς εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ ἐκεῖ θὰ τοὺς λούσῃς μὲ νερό. 5 Καὶ ἀφοῦ πάρῃς τὰ ἱερὰ ἄμφια, θὰ ἐνδύσῃς τὸν Ἀαρών, τὸν ἀδελφόν σου. Θὰ τοῦ φορέσῃς τὸν Χιτῶνα, ποὺ φθάνει μέχρι τὰ πόδια, καὶ τὴν Ἐπωμίδα καὶ τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων καὶ θὰ συνδέσῃς ἐπάνω του τὸ Λογεῖον μὲ τὴν Ἐπωμίδα. 6 Θὰ βάλῃς καὶ τὴν Μίτραν εἰς τὸ κεφάλι του καὶ θὰ τοποθετήσῃς τὴν χρυσῆν πλάκα, τὸ πέταλον, μὲ τὴν ἐπιγραφὴν <Ἁγίασμα Κυρίου> ἐπάνω εἰς τὴν Μίτραν. 162/229

163 29,7 Καὶ λήψῃ τοῦ ἐλαίου τοῦ χρίσματος καὶ ἐπιχεεῖς αὐτὸ ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ χρίσεις αὐτόν. 7 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ πρὸς χρίσιν ἔλαιον, θὰ χύσῃς εἰς τὴν κεφαλήν του καὶ θὰ χρίσῃς αὐτόν. 7 Θὰ πάρῃς καὶ τὸ λάδι, ποὺ εἶναι ξεχωρισμένον, διὰ νὰ γίνωνται μὲ αὐτὸ χρίσεις, καὶ θὰ τὸ χύσῃς ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι του καὶ θὰ τὸν χρίσῃς (ὅπως χρίωνται τὰ πρόσωπα καὶ πράγματα, ποὺ ἀφιερώνονται εἰς τὸν Κύριον). 29,8 Καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ 8 Καὶ τοὺς υἱούς του θὰ ὁδηγήσῃς πρὸς τὴν 8 Θὰ φέρῃς κατόπιν κοντὰ εἰς τὴν Σκηνὴν καὶ τοὺς υἱούς προσάξεις καὶ ἐνδύσεις αὐτοὺς Σκηνήν, θὰ ἐνδύσῃς αὐτοὺς μὲ τοὺς του καὶ θὰ τοὺς φορέσῃς τοὺς χιτῶνας. χιτῶνας καθορισθέντας χιτῶνας. 29,9 Καὶ ζώσεις αὐτοὺς ταῖς ζώναις, καὶ περιθήσεις αὐτοῖς τὰς κιδάρεις, καὶ ἔσται αὐτοῖς ἱερατεία μοι εἰς τὸν αἰῶνα. Καὶ τελειώσεις Ἀαρὼν τὰς χεῖρας αὐτοῦ καὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν αὐτοῦ. 29,10 Καὶ προσάξεις τὸν μόσχον ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καὶ ἐπιθήσουσιν Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ μόσχου ἔναντι Κυρίου παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου 9 Θὰ ζώσῃς αὐτοὺς μὲ τὰς ζώνας καὶ θὰ φορέσῃς εἰς τὰς κεφαλάς των τὰς κιδάρεις. Καὶ ἔτσι θὰ εἶναι εἰς αὐτοὺς ἡ ἱερωσύνη παντοτεινή. Θὰ ὁλοκληρώσῃς ἔτσι καὶ θὰ καθαγιάσῃς τὰς χεῖρας τοῦ Ἀαρὼν καὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν του, ὥστε νὰ ἱερουργοῦν. 10 Θὰ φέρῃς τὸ μοσχάρι εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ θέσουν ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του τὰς χεῖρας των ἐπάνω εἰς τὴν κεφαλήν του ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, πλησίον εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 9 Θὰ τοὺς ζώσῃς ἐπίσης μὲ τὰς ζώνας καὶ θὰ βάλῃς καὶ τὰς τιάρας εἰς τὸ κεφάλι των. Εἰς τὸ ἑξῆς αὐτοὶ καὶ οἰ ἀπόγονοί των θὰ ἔχουν ὡς ἔργον των αἰώνιον νὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς μου. Καὶ θὰ καθαγιάσῃς ἔτσι τὰ χέρια καὶ τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του καὶ θὰ τὰ καθιερώσῃς εἰς τὸ νὰ τελοῦν πλέον τὰς θυσίας. 10 Θὰ φέρῃς κατόπιν ἐμπρὸς εἰς τὴν εἴσοδον τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου τὸ μοσχάρι καὶ θὰ βάλουν ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι του τὰ χέρια των ὁ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, δίπλα εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 29,11 Καὶ σφάξεις τὸν μόσχον 11 Θὰ σφάξῃς ἔπειτα τὸν μόσχον ἐνώπιον τοῦ 11 Καὶ θὰ σφάξῃς τὸ μοσχάρι ἐκεῖ, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, εἰς ἔναντι Κυρίου παρὰ τὰς θύρας Κυρίου πλησίον τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ τὴν εἴσοδον τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου. Μαρτυρίου. 29,12 Καὶ λήψῃ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ μόσχου καὶ θήσεις ἐπὶ τῶν κεράτων τοῦ θυσιαστηρίου τῷ δακτύλῳ σου τὸ δὲ λοιπὸν πᾶν αἷμα ἐκχεεῖς παρὰ τὴν βάσιν τοῦ 12 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ μόσχου καὶ μὲ τὸν δάκτυλόν σου θὰ θέσῃς εἰς τὰ κέρατα τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ὅλον δὲ τὸ ὑπόλοιπον αἷμα τοῦ μόσχου θὰ τὸ χύσῃς εἰς 12 Θὰ πάρῃς κατόπιν ἀπὸ τὸ αἷμα, ποὺ θὰ τρέξῃ ἀπὸ τὸ μοσχάρι καὶ θὰ βάλῃς μὲ τὸ δάκτυλόν σου εἰς τὰ τέσσερα κέρατα τοῦ θυσιαστηρίου. Ὅλον δὲ τὸ ὑπόλοιπον αἷμα θὰ τὸ χύσῃς εἰς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων. 163/229

164 θυσιαστηρίου. 29,13 Καὶ λήψῃ πᾶν τὸ στέαρ τὸ ἐπὶ τῆς κοιλίας καὶ τὸν λοβὸν τοῦ ἥπατος καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ' αὐτῶν καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον. 29,14 Τὰ δὲ κρέατα τοῦ μόσχου καὶ τὸ δέρμα καὶ τὴν κόπρον κατακαύσεις πυρὶ ἔξω τῆς παρεμβολῆς ἁμαρτίας γάρ ἐστι. 29,15 Καὶ τὸν κριὸν λήψῃ τὸν ἕνα, καὶ ἐπιθήσουσιν Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου. 13 Θὰ λάβῃς ὅλον τὸ λίπος που ὑπάρχει εἰς τὴν κοιλίαν τοῦ μόσχου, τὸν λοβόν, τὸ κάτω δηλαδὴ λεπτὸν ἄκρον, ἀπὸ τὸ σηκώτι, καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ λίπος τὸ ἐπάνω αὐτῶν καὶ θὰ θέσῃς αὐτὰ ἐπάνω εἰς τὸ πῦρ τοῦ θυσιαστηρίου. 14 Τὰ δὲ ὑπόλοιπα κρέατα τοῦ μόσχου, καὶ τὸ δέρμα καὶ τὴν κόπρον αὐτοῦ θὰ κατακαύσῃς ἔξω ἀπὸ τὴν περιοχὴν τῆς κατασκηνώσεως καὶ τοῦτο διότι ἡ θυσία αὐτὴ εἶναι θυσία περὶ ἁμαρτίας. 15 Θὰ λάβῃς ἔπειτα ἀπὸ τοὺς δύο κριοὺς τὸν ἕνα, ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τοῦ ὁποίου θὰ θέσουν τὰ χέρια των ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του. 13 Θὰ πάρῃς καὶ ὅλον τὸ λίπος, ποὺ ὑπάρχει εἰς τὴν κοιλίαν τοῦ ζώου καὶ τὸ τμῆμα ἀπὸ τὸ σηκώτι, ποὺ προεξέχει σὰν ἀντί, καὶ τὰ δύο νεφρὰ μαζὶ μὲ τὸ λίπος ποὺ ὑπάρχει ἐπάνω των καὶ θὰ τὰ βάλῃς ὅλα ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον. 14 Τάδε κρέατα ποὺ θὰ ἀπομείνουν ἀπὸ τὸ μοσχάρι καὶ τὸ δέρμα καὶ τὴν κόπρον ὡς μολυσμένα θὰ τὰ καύσῃς ὁλοτελῶς εις φωτιὰν ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδόν σας. Δεν πρέπει νὰ καοῦν μαζὶ μὲ τὰ ἄλλα εἰς τὸ θυσιαστήριον, διότι ἡ θυσία αὐτὴ εἶναι θυσία διὰ τὸν ἐξιλασμὸν τῶν ἁμαρτιῶν. 15 Θὰ πάρῃς καὶ τὸ ἕνα κριάρι καὶ θὰ βάλουν ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι του τὰ χέρια τῶν ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του. 29,16 καὶ σφάξεις αὐτὸν καὶ 16 Θὰ σφάξῃς αὐτὸν καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ θὰ τὸ 16 Κατόπιν θὰ τὸ σφάξῃς καὶ ἀφοῦ πάρῃς τὸ αἷμα του, θὰ λαβὼν τὸ αἷμα προσχεεῖς πρὸς τὸ χύσῃς κύκλῳ εἰς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου. τὸ χύσῃς γύρω ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον. θυσιαστήριον κύκλῳ. 29,17 Καὶ τὸν κριὸν διχοτομήσεις κατὰ μέλη καὶ πλυνεῖς τὰ ἐνδόσθια καὶ τοὺς πόδας ὕδατι καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὰ διχοτομήματα σὺν τῇ κεφαλῇ. 29,18 Καὶ ἀνοίσεις ὅλον τὸν κριὸν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, ὁλοκαύτωμα τῷ Κυρίῳ εἰς ὀσμὴν εὐωδίας θυσίασμα Κυρίῳ ἐστί. 17 Θὰ διαμελίσῃς τὸν κριὸν εἰς τεμάχια, θὰ πλύνῃς τὰ ἐντόσθια καὶ τοὺς πόδας μὲ νερὸ καὶ θὰ θέσῃς αὐτὰ μαζῆ μὲ τὴν κεφαλὴν ἐπάνω εἰς τὰ ἄλλα τεμάχια. 18 Θὰ προσφέρῃς ὅλον αὐτὸν τὸν κριὸν εἰς τὸ θασιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων ὡς ὁλοκαύτωμα εἰς τὸν Κύριον, εἰς ὀσμὴν εὐωδίας, διότι αὐτὴ ἡ θυσία εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου ἀφιερωμένη εἰς Αὐτόν. 17 Θὰ διαμελίσῃς ἔπειτα τὸ κριάρι καὶ θὰ πλύνῃς μὲ καθαρὸ νερὸ τὰ ἐντόσθια καὶ τὰ πόδια του καὶ θὰ τὰ βάλῃς μαζὶ μὲ τὰ ἄλλα τεμάχια. Θὰ εἶναι μαζὶ καὶ τὸ κεφάλι του. 18 Καὶ θὰ βάλῃς ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον ὅλον τὸ ἐσφαγμένο κριάρι, διὰ νὰ καῇ ὁλόκληρον πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου ὡς ὀσμὴ εὐωδίας. Αὐτὴ ἡ θυσία εἶναι ὁλοκληρωτικῶς ἀφιερωμένῃ εἰς τὸν Κύριον. 164/229

165 29,19 Καὶ λήψῃ τὸν κριὸν τὸν δεύτερον, καὶ ἐπιθήσει Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ 29,20 καὶ σφάξεις αὐτόν, καὶ λήψῃ τοῦ αἵματος αὐτοῦ καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸν λοβὸν τοῦ ὠτὸς Ἀαρὼν τοῦ δεξιοῦ καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τῆς δεξιᾶς χειρὸς καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ποδὸς τοῦ δεξιοῦ, καὶ ἐπὶ τοὺς λοβοὺς τῶν ὤτων τῶν υἱῶν αὐτοῦ τῶν δεξιῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἄκρα τῶν χειρῶν αὐτῶν τῶν δεξιῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἄκρα τῶν ποδῶν αὐτῶν τῶν δεξιῶν. 29,21 Καὶ λήψῃ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἀπὸ τοῦ ἐλαίου τῆς χρίσεως καὶ ρανεῖς ἐπὶ Ἀαρὼν καὶ ἐπὶ τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν αὐτοῦ μετ' αὐτοῦ, καὶ ἁγιασθήσεται αὐτὸς καὶ ἡ στολὴ αὐτοῦ καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ αἱ στολαὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ μετ' αὐτοῦ τὸ δὲ αἷμα τοῦ κριοῦ προσχεεῖς πρὸς τὸ θυσιαστήριον κύκλῳ. 19 Θὰ λάβῃς ἔπειτα τὸν δεύτερον κριόν. Ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του θὰ θέσουν τὰς χεῖρας των ἐπάνω εἰς τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ τούτου. 20 Θὰ σφάξῃς αὐτόν, θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ αἷμα του καὶ θά, θέσῃς ἀπὸ αὐτὸ εἰς τὸ κάτω ἄκρον τοῦ δεξιοῦ αὐτιοῦ τοῦ Ἀαρών, εἰς τὸ ἄκρον τῆς δεξιᾶς χειρός του καὶ εἰς τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ ποδός του. Ἐπίσης θὰ θέσῃς ἀπὸ τὸ αἷμα ὄχι τὸ εἰς τὰ κάτω ἄκρα τῶν δεξιῶν αὐτιῶν καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν δεξιῶν χειρῶν καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν δεξιῶν ποδῶν τῶν υἱῶν τοῦ Ἀαρών. 21 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ ἀπὸ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ θὰ ραντίσῃς μὲ αὐτὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τὴν στολήν του καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὸν τοὺς υἱούς του καὶ τὰς στολάς των καὶ ἔτσι θὰ καθιερωθοῦν εἰς ἐμὲ αὐτὸς καὶ ἡ στολή του, καὶ μαζῆ μὲ αὐτὸν οἱ υἱοί του καὶ αἱ στολαὶ αὐτῶν. Τὸ ὑπόλοιπον αἷμα τοῦ κριοῦ θὰ τὸ χύσῃς κύκλῳ εἰς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων. 19 Θὰ πάρῃς κατόπιν καὶ τὸ δεύτερο κριάρι καὶ θὰ βάλουν ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι του τὰ χέρια τῶν ὁ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του. 20 Ἔπειτα θὰ τὸ σφάξῃς καὶ θὰ πάρῃς ἀπὸ τὸ αἷμα του καὶ θὰ βάλῃς εἰς τὸ κάτω ἄκρον τοῦ δεξιοῦ αὐτιοῦ τοῦ Ἀαρὼν καὶ εἰς τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ του καὶ εἰς τὸ ἄκρον τοῦ δεξιοῦ ποδιοῦ του. Θὰ βάλῃς αἷμα ἐπίσης καὶ εἰς τὰ κάτω ἄκρα τῶν δεξιῶν αὐτιῶν τῶν υἱῶν του καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν δεξιῶν χεριῶν των καὶ εἰς τὰ ἄκρα τῶν δεξιῶν ποδιῶν των. 21 Θὰ πάρῃς καὶ ἀπὸ τὸ αἷμα ποὺ εἶναι εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ ἀπὸ τὸ λάδι τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις καὶ θὰ ραντίσῃς μὲ αὐτὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τὴν στολήν του καὶ μαζὶ μὲ ἐκεῖνον καὶ τοὺς υἱούς του καὶ τὰς στολάς των. Ἔτσι θὰ εἶναι πλέον ἅγια, ἀφιερωμένα εἰς ἐμὲ ὅλα, καὶ ὁ ἴδιος δηλαδὴ ὁ Ἀαρὼν καὶ ἡ στολή του καὶ μαζί του καὶ τὰ παιδιά του καὶ τὰ ἄμφία των. Τὸ δὲ ὑπόλοιπον αἷμα, ποὺ θὰ τρέξῃ ἀπὸ τὸ κριάρι, θὰ τὸ χύσῃς γύρω ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον. 29,22 Καὶ λήψῃ ἀπὸ τοῦ κριοῦ τὸ 22 Θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸν κριὸν τὸ λίπος, τὸ λίπος 22 Θὰ πάρῃς κατόπιν καὶ τὰ λίπη, ποὺ ἔχει τὸ κριάρι τὸ στέαρ αὐτοῦ καὶ τὸ στέαρ τὸ τὸ καλῦπτον τὴν κοιλίαν, τὸν λοβὸν τοῦ λίπος ποὺ σκεπάζει τὴν κοιλίαν καὶ τὸ τμῆμα ἀπὸ τὸ κατακαλύπτον τὴν κοιλίαν καὶ ἥπατος, τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ λίπος τὸ σηκώτι, ποὺ προεξέχει σὰν αὐτὶ καὶ τὰ δύο του νεφρὰ μὲ τὸ 165/229

166 τὸν λοβὸν τοῦ ἥπατος καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ' αὐτῶν καὶ τὸν βραχίονα τὸν δεξιόν ἔστι γὰρ τελείωσις αὕτη 29,23 καὶ ἄρτον ἕνα ἐξ ἐλαίου καὶ λάγανον ἓν ἀπὸ τοῦ κανοῦ τῶν ἀζύμων τῶν προτεθειμένων ἔναντι Κυρίου 29,24 καὶ ἐπιθήσεις τὰ πάντα ἐπὶ τὰς χεῖρας Ἀαρὼν καὶ ἐπὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν αὐτοῦ καὶ ἀφοριεῖς αὐτὰ ἀφόρισμα ἔναντι Κυρίου. 29,25 Καὶ λήψῃ αὐτὰ ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῶν καὶ ἀνοίσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον τῆς ὁλοκαυτώσεως εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ἔναντι Κυρίου κάρπωμά ἐστι Κυρίῳ. 29,26 Καὶ λήψῃ τὸ στηθύνιον ἀπὸ τοῦ κριοῦ τῆς τελειώσεως, ὅ ἐστιν Ἀαρών, καὶ ἀφοριεῖς αὐτὸ ἀφόρισμα ἔναντι Κυρίου, καὶ ἔσται σοι ἐν μερίδι. 29,27 Καὶ ἁγιάσεις τὸ στηθύνιον ἀφόρισμα καὶ τὸν βραχίονα τοῦ ἀφαιρέματος, ὃς ἀφώρισται καὶ ὃς ἀφῄρηται ἀπὸ τοῦ κριοῦ τῆς τελειώσεως ἀπὸ τοῦ Ἀαρὼν καὶ ἐπάνω αὐτῶν καὶ τὴν δεξιὰν ὠμοπλάτην. Ἡ θυσία αὐτὴ ἔγινε διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του 23 θὰ λάβῃς ἀπὸ τὸ κάνιστρον τῶν ἀζύμων ἄρτων, ποὺ εὑρίσκεται ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἕνα χωρὶς προζύμι ἄρτον ζυμωμένον λάδι καὶ μίαν λαγάναν μὲ 24 καὶ θὰ θέσῃς ὅλα αὐτὰ εἰς τὰ χέρια τοῦ Ἀαρὼν καὶ εἰς τὰ χέρια τῶν παιδιῶν του, θὰ τὰ ξεχωρίσῃς δηλαδὴ ἀπὸ τὰ ἄλλα, ποὺ ὑπάρχουν εἰς τὸ κάνιστρον, καὶ θὰ τὰ προσφέρῃς ὡς ἀφιέρωμα πρὸς τὸν Κύριον. 25 Θὰ τὰ λάβῃς ἀπὸ τὰ χέρια ἐκείνων καὶ θὰ τὰ προσφέρῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Εἶναι αὐτὴ θυσία διὰ τὸν Κύριον. 26 Θὰ λάβῃς τὸ στῆθος ἀπὸ τὸν κριόν, τὸν προσφερθέντα διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ θὰ τὸ προσφέρῃς ὡς ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον. Καὶ θὰ εἶναι τοῦτο ἰδικόν σου μερίδιον. 27 Θὰ καθαγιάσῃς τὸ χωρισθὲν αὐτὸ στῆθος καὶ τὴν ὠμοπλάτην του κριοῦ, ἡ ὁποία καθηγιάσθη καὶ ἐτέθη χωριστὰ ἀπὸ τὸν κριὸν τὸν θυσιασθέντα διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ λίπος, ποὺ εἶναι ἐπάνω των, καθὼς καὶ τὴν δεξιάν του ὠμοπλάτην. Πρέπει να γίνουν αὐτά, διότι ἡ θυσία αὐτὴ προσφέρεται διὰ τὴν ὁριστικὴν καὶ τελικὴν ἐγκατάστασιν τῶν ἱερέων εἰς τὰ ἱερὰ ἔργα των. 23 Θὰ πάρῃς καὶ ἕνα ψωμὶ ζυμωμένο μὲ λάδι χωρὶς προζύμι καὶ μίαν λαγάναν ἀπὸ τὸ πανέρι τῶν ἀζύμων, ποὺ ἤδη ἔχουν προσφερθῇ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. 24 Καὶ θὰ τὰ βάλῃς ὅλα αὐτὰ εἰς τὰ χέρια τοῦ Ἀαρὼν καὶ εἰς τὰ χέρια τῶν υἱῶν του καὶ θὰ τὰ ξεχωρίσῃς ὡς ἀφιέρωμα καὶ προσφορὰν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. 25 Θὰ τὰ πάρῃς κατόπιν ἀπὸ τὰ χέρια των καὶ θὰ τὰ βάλῃς νὰ καοῦν ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων ὡς ὀσμὴ εὐωδίας εὐπρόσδεκτος ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Εἶναι τοῦτο θυσία προσφορᾶς εἰς τὸν Κύριον. 26 Καὶ θὰ πάρῃς τὸ στῆθος ἀπὸ τὸ κριάρι, ποὺ προσεφέρθη ὡς θυσία διὰ τὴν χειροτονίαν καὶ καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ θὰ τὸ ξεχωρίσῃς ὡς ἰδιαιτέραν προσφορὰν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Καὶ θὰ εἶναι αὐτὸ ἰδική σου μερίς, ἐπειδὴ θὰ εἶσαι σὺ ὁ θύτης. 27 Καὶ θὰ χαρακτηρίσής ὡς ἅγια καὶ ἱερὰ τὸ στῆθος αὐτό, ποὺ ἐζεχωρισθῇ ἀπὸ τὸ κριάρι, καθὼς καὶ τὴν ὠμοπλάτην, ποὺ ἐβγῆκε καὶ ἐζεχωρίσθη ἀπὸ τὸ κριάρι, τὸ ὁποῖον προσεφέρθη ὡς εἰδικὴ προσφορὰ διὰ τὴν χειροτονίαν τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του. 166/229

167 ἀπὸ τῶν υἱῶν αὐτοῦ, 29,28 καὶ ἔσται Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ νόμιμον αἰώνιον παρὰ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ ἔστι γὰρ ἀφαίρεμα τοῦτο καὶ ἀφαίρεμα ἔσται παρὰ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἀπὸ τῶν θυμάτων τῶν σωτηριῶν τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ἀφαίρεμα Κυρίῳ. 29,29 Καὶ ἡ στολὴ τοῦ ἁγίου, ἥ ἐστιν Ἀαρών, ἔσται τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ μετ' αὐτόν, χρισθῆναι αὐτοὺς ἐν αὐτοῖς καὶ τελειῶσαι τὰς χεῖρας αὐτῶν. 29,30 Ἑπτὰ ἡμέρας ἐνδύσεται αὐτὰ ὁ ἱερεὺς ὁ ἀντ' αὐτοῦ ἐκ τῶν υἱῶν αὐτοῦ, ὃς εἰσελεύσεται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου λειτουργεῖν ἐν τοῖς ἁγίοις. καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του. 28 Αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνιος νόμος διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ μεταξὺ ὅλων τῶν Ἰσραηλιτῶν. Τὸ στῆθος καὶ ἡ ὠμοπλάτη ποὺ ἀφαιροῦνται τώρα, θὰ ἀφαιροῦνται καὶ εἰς τὸ μέλλον ὑπὸ τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπὸ τὰς εὐχαριστηρίους διὰ τὴν σωτηρίαν των θυσίας καὶ θὰ προσφέρωνται εἰς τὸν Κύριον. 29 Ἡ καθιερωμένη στολή, ἡ ὁποία ἀνήκει εἰς τὸν Ἀαρών, θὰ περιέλθῃ εἰς τοὺς υἱούς του ὕστερα ἀπ' αὐτόν, διὰ νὰ χρισθοῦν αὐτοὶ διὰ τοῦ ἐλαίου τῆς χρίσεως μαζῆ μὲ τὴν στολὴν αὐτὴν καὶ καθαγιασθοῦν καὶ τὰ χέρια αὐτῶν. 30 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ ἐνδύεται τὴν ἱερὰν αὐτὴν στολὴν ὁ ἀντικαταστάτης τοῦ Ἀαρών, ὁ ὁποῖος θὰ προέρχεται ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους του καὶ θὰ εἰσέρχεται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, διὰ νὰ λειτουργῇ εἰς τὰ Ἅγια. 28 Αὐτὰ θὰ προορίζωνται διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του μὲ νόμον παντοτινὸν εἰς ολους τοὺς Ἰσραηλίτας, Τὸ στῆθος καὶ ἡ ὠμοπλάτη δηλαδὴ ξεχωρίζονται ἰδιαιτέρως διὰ τοὺς ἱερεῖς καὶ θὰ ξεχωρίζωνται πάντοτε ἀπὸ ὅλας τὰς θυσίας, ποὺ θὰ προσφέρουν οἱ Ἰσραηλῖται εἰς ἔνδειξιν εὐγνωμοσύνης διὰ τὴν σωτηρίαν, ποὺ παρέχει ὁ Θεὸς εἰς αὐτούς. Θὰ ξεχωρίζωνται αὐτὰ ὡς ἰδιαιτέρα προσφορὰ εἰς τὸν Κύριον. 29 Ἠ δὲ στολὴ τοῦ Ἀαρὼν ἡ ξεχωριστὴ καὶ ἱερά, θὰ ἀνήκῃ μετὰ τὸν θάνατόν του εἰς τοὺς ἀπογόνούς του, ὥστε ἀφοῦ ἐνδύωνται μὲ αὐτὰ τὰ ἄμφια νὰ χρίωνταί μὲ τὸ εἰδικὸν λάδι καὶ νὰ καθιερώνωνται πλέον τὰ χέρια των εἰς τὰ ἱερατικὰ ἔργα. 30 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ φορῇ τὰ ἄμφια αὐτὰ ἐκεῖνος ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους του, ποὺ θὰ γίνεται ἀρχιερεὺς καὶ διάδοχος τοῦ Ἄαρων καὶ ὃὁ ὁποῖος θὰ εἰσέρχεται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, διὰ νὰ λειτουργῇ εἰς τὸν ἅγιον τόπον. 29,31 Καὶ τὸν κριὸν τῆς 31 Θὰ πάρῃς τὸν κριὸν τῆς καθιερώσεως τοῦ 31 Θὰ πάρῃς δὲ τὸ κριάρι, ποὺ ἐθυσιάσθη διὰ τὴν τελειώσεως λήψῃ καὶ ἑψήσεις τὰ Ἀαρὼν καὶ θὰ ψήσῃς τὰ κρέατα αὐτοῦ εἰς τὸν καθιέρωσιν τοῦ Ἀαρὼν καὶ θὰ ψήσῃς τὰ κρέατα, ποὺ κρέα ἐν τόπῳ ἁγίῳ, ἱερὸν τόπον. ἀπέμειναν, εἰς χῶρον ἅγιον καὶ ἱερόν, ξεχωρισμένον ἀπὸ κάθε ἄλλην χρῆσιν. 29,32 καὶ ἔδονται Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰ κρέα τοῦ κριοῦ καὶ τοὺς ἄρτους τοὺς ἐν τῷ κανῷ παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου 32 Ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ θὰ φάγουν τὰ κρέατα τοῦ κριοῦ καὶ τοὺς ἄρτους, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται εἰς τὸ κάνιστρον, πλησίον τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 32 Ὁ δὲ Ἀαρὼν καὶ τὰ παιδιά του θὰ φάγουν τὰ κρέατα αὐτά, ποὺ ἀπέμειναν ἀπὸ τὸ κριάρι, καθὼς καὶ τὰ ψωμιά, ποὺ εἶναι εἰς τὸ πανέρι, κοντὰ εἰς τὴν εἴσοδον τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 29,33 ἔδονται αὐτά, ἐν οἷς 33 Θὰ φάγουν αὐτά, διὰ τῶν ὁποίων 33 Θὰ φάγουν αὐτὰ μὲ τὰ ὁποῖα οἱ ἴδιοι ἐχωρίσθησαν ἀπὸ 167/229

168 ἡγιάσθησαν ἐν αὐτοῖς τελειῶσαι τὰς χεῖρας αὐτῶν, ἁγιάσαι αὐτούς, καὶ ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀπ' αὐτῶν ἔστι γὰρ ἅγια. 29,34 Ἐὰν δὲ καταλειφθῇ ἀπὸ τῶν κρεῶν τῆς θυσίας τῆς τελειώσεως καὶ τῶν ἄρτων ἕως πρωΐ, κατακαύσεις τὰ λοιπὰ πυρί οὐ βρωθήσεται, ἁγίασμα γὰρ ἔστι. 29,35 Καὶ ποιήσεις Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ οὕτω κατὰ πάντα, ὅσα ἐνετειλάμην σοι ἑπτὰ ἡμέρας τελειώσεις τὰς χεῖρας αὐτῶν. 29,36 Καὶ τὸ μοσχάριον τῆς ἁμαρτίας ποιήσεις τῇ ἡμέρᾳ τοῦ καθαρισμοῦ καὶ καθαριεῖς τὸ θυστιαστήριον ἐν τῷ ἁγιάζειν σε ἐπ' αὐτῷ καὶ χρίσεις αὐτὸ ὥστε ἁγιάσαι αὐτό. 29,37 Ἑπτὰ ἡμέρας καθαριεῖς τὸ θυσιαστήριον καὶ ἁγιάσεις αὐτό, καὶ ἔσται τὸ θυσιαστήριον ἅγιον τοῦ ἁγίου πᾶς ὁ ἁπτόμενος του θυσιαστηρίου ἁγιασθήσεται. ἐξιλεώθησαν, ὥστε νὰ καθιερωθοῦν ὡς ἱερεῖς καὶ νὰ καταστοῦν ἱκαναὶ αἱ χεῖρες αὐτῶν νὰ προσφέρουν πρὸς τὸν Κύριον. Κανεὶς ξένος δὲν θὰ φάγῃ ἀπὸ τὰ κρέατα αὐτά, διότι εἶναι ἠγιασμένα. 34 Ἐὰν δὲ περισσεύσουν ἀπὸ τὰ κρέατα τῆς θυσίας τοῦ καθαγιασμοῦ τοῦ Ἀαρὼν καὶ ἀπὸ τοὺς ἄρτους ἕως τὸ πρωΐ, αὐτὰ τὰ ὑπόλοιπα θὰ τὰ καύσῃς εἰς τὸ πῦρ. Δὲν θὰ φαγωθοῦν διότι εἶναι ἠγιασμένα. 35 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ κάμῃς ὅλα ὅσα σὲ διέταξα εἰς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ, ὥστε νὰ χειροτονηθοῦν καὶ νὰ εἶναι ἱερεῖς. 36 Τὸ μοσχάρι, τὸ ὁποῖον θὰ προσφέρετε θυσίαν διὰ τὴν ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, θὰ τὸ προσφέρῃς κάθε ἡμέραν του καθαρισμοῦ καὶ θὰ καθαρίζης τὸ θυσιαστήριον, διὰ νὰ ἁγιάζῃς σὺ αὐτὸ καὶ θὰ τὸ χρίῃς διὰ νὰ εἶναι ἅγιον. 37 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ καθαρίζῃς τὸ θυσιαστήριον καὶ θὰ τὸ ἁγιάσῃς τότε θὰ εἶναι αὐτὸ ἁγιώτατον. Καθένας ὁ ὁποῖος θὰ τὸ ἐγγίζῃ μὲ εὐλάβειαν, θὰ ἁγιασθῇ. τὸν λαὸν καὶ ἔγιναν πρόσωπα ἱερὰ ἔτσι, ὥστε νὰ εἶναι εἰς τὸ ἑξῆς τὰ χέρια των προωρισμένα διὰ τὰ ἱερατικὰ ἔργα καὶ οἱ ἴδιοι ὁλοτελῶς ἀφιερωμένοι εἰς τὸν Θεόν. Προσοχὴ ὅμως! Κανεὶς ἄνθρωπος ἄλλης φυλῆς δεν πρέπει νὰ φάγῃ ἀπὸ αὐτά. Διότι τὰ κρέατα αὐτὰ εἶναι ἅγια. 34 Ἐὰν δὲ περισσεύσῃ κάτι ἀπὸ τὰ κρέατα τῆς θυσίας, ποὺ προσεφέρθη διὰ τὴν ἱερατικὴν καθιέρωσιν, καθὼς καὶ ἀπὸ τὰ ψωμία μέχρι τὸ πρωΐ, πρέπει νὰ καύσῃς αὐτὰ ποὺ θὰ ἀπομεῖνονν εἰς τὴν φωτιάν. Δεν ἐπιτρέπεται νὰ φαγωθοῦν τὴν ἑπομένην, διότι εἶναι ἅγια καὶ ἱερά. 35 Καὶ θὰ κάνῃς ὅσα συνιστοῦν τὴν χειροτονίαν τὸν Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του συμφώνως πρὸς ὅλα, ὅσα σοῦ παρήγγειλα. Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ διαρκοῦν αἱ τελεταί, μὲ τὰς ὁποίας θὰ καθιερώσς τὰ χέρια των εἰς τὰ ἱερατικὰ ἔργα. 36 Κάθε μίαν ἀπὸ τὰς ἡμέρας τοῦ καθαρισμοῦ καὶ τῆς καθιερώσεως τῶν ἱερέων θὰ θυσιάζῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον ἕνα μοσχάρι ὡς θυσίαν ἐξιλεώσεως διὰ τὰς ἁμαρτίας καὶ ἔτσι θὰ καθαρίζῃς τὸ θυσιαστήριον μὲ τὴν θυσίαν τῆς ἐξιλεώσεως, ποὺ θὰ προσφέρῃς ἐπάνω του. Θὰ τὸ χρίῃς καὶ μὲ τὸ εἰδικὸν λάδι, ὥστε νὰ εἶναι ἱερὸν καὶ ἅγιον, ἀφιερωμένον εἰς τὸν Θεόν. 37 Ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας θὰ καθαρίζῃς μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν τὸ θυσιαστήριον καὶ θὰ τὸ ἁγιάζῃς. Ἔτσι θὰ γίνῃ αὐτὸ ἁγιώτατον, ἀνάλογον τοῦ ἁγίου Θεοῦ. Καθένς δὲ ποὺ θὰ ἐγγίζῃ τὸ θυσιαστήριον θὰ γίνεται μέτοχος τῆς ἁγιότητός του. 29,38 Καὶ ταῦτά ἐστιν, ἃ ποιήσεις 38 Αὐταὶ εἶναι αἱ θυσίαι, τὰς ὁποίας θὰ 38 Αἱ δὲ θυσίαι, τὰς ὁποίας θὰ προσφέρῃς ἐπάνω εἰς τὸ ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου ἀμνοὺς προσφέρῃς ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν θυσιαστήριον, εἶναι αἱ ἑξῆς: Συνεχῶς κάθε ἡμέραν θὰ ἐνιαυσίους ἀμώμους δύο τὴν ὁλοκαυτωμάτων. Ἐκάστην ἡμέραν θὰ προσφέρῃς εἰς τὸ θυσιαστήριον δύο ἀρνιὰ ἡλικίας ἐνὸς 168/229

169 ἡμέραν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον προσφέρῃς δύο ἀμνοὺς ἀρτιμελεῖς, χωρὶς ἔτους καὶ χωρὶς κανένα σωματικὸν ἐλάττωμα ὡς θυσίαν ἐνδελεχῶς, κάρπωμα κανένα ἐλάττωμα. Αὐτὴ θὰ εἶναι καὶ θὰ ἀδιάκοπον καὶ παντοτινήν. ἐνδελεχισμοῦ. λέγεται θυσία καθημερινή. 29,39 Τὸν ἀμνὸν τὸν ἕνα ποιήσεις 39 Τὸν ἕνα ἀμνὸν θὰ τὸν προσφέρῃς τὸ πρωῒ 39 Τὸ ἕνα ἀρνὶ θὰ τὸ θυσιάζῃς τὸ πρωῒ καὶ τὸ δεύτερον ἀρνὶ τὸ πρωῒ καὶ τὸν ἀμνὸν τὸν καὶ τὸν δεύτερον ἀμνὸν τὸ δειλινόν. θὰ τὸ θυσιάζῃς τὸ δειλινόν. δεύτερον ποιήσεις τὸ δειλινόν 29,40 καὶ δέκατον σεμιδάλεως πεφυραμένης ἐν ἐλαίῳ κεκομμένῳ τῷ τετάρτῳ τοῦ εἲν καὶ σπονδὴν τὸ τέταρτον τοῦ εἲν οἴνου τῷ ἀμνῷ τῷ ἑνί. 29,41 Καὶ τὸν ἀμνὸν τὸν δεύτερον ποιήσεις τὸ δειλινόν, κατὰ τὴν θυσίαν τὴν πρωϊνὴν καὶ κατὰ τὴν σπονδὴν αὐτοῦ ποιήσεις εἰς ὀσμὴν εὐωδίας, κάρπωμα Κυρίῳ, 29,42 θυσίαν ἐνδελεχισμοῦ εἰς γενεὰς ὑμῶν, ἐπὶ θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἔναντι Κυρίου, ἐν οἷς γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν, ὥστε λαλῆσαι σοι. 40 Τέσσαρα κιλὰ σημιγδάλι ζυμωμένο μὲ καθαρὸν ἔλαιον ἡμίσεος περίπου κιλοῦ καὶ ἥμισυ περίπου κιλὸν οἴνου πρὸς σπονδὴν θὰ προσφέρῃς διὰ κάθε ἀμνόν. 41 Τὸν δεύτερον ἀμνὸν θὰ τὸν προσφέρῃς κατὰ τὸ δειλινόν. Ὄπως προσέφερες τὴν πρωϊνὴν θυσίαν καὶ σπονδήν, ἔτσι θὰ προσφέρῃς καὶ τὴν ἀπογευματινὴν θυσίαν εἰς εὐάρεστον ὀσμὴν εὐωδίας, θυσίαν εἰς τὸν Κύριον. 42 Ἡ καθημερινὴ αὐτὴ θυσία θὰ προσφέρεται πάντοτε εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας πλησίον τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Διὰ τῶν θυσιῶν αὐτῶν καὶ ἀπὸ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου θὰ γίνομαι ἐγὼ γνωστὸς εἰς σᾶς καὶ θὰ ὁμιλῶ πρὸς σᾶς. 40 Μαζὶ μὲ τὸ πρῶτον ἀρνὶ θὰ προσφέρῃς καὶ τέσσερα (περίπου) κιλὰ σιμιγδάλι ζυμωμένο μὲ δύο (περίπου) κιλὰ λάδι, ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὸ κοπάνισμα τῆς ἐλιᾶς. Θὰ προσφέρῃς ἐπίσης καὶ σπονδὴν δύο (περίπου) κιλὰ κρασί 41 Τὸ δεύτερον ἀρνὶ θὰ τὸ προσφέρῃς κατὰ τὸ δειλινὸν μὲ τὸν ἴδιον τρόπον προσφορᾶς τῆς πρωϊνῆς θυσίας καὶ τῆς σπονδῆς. Ἡ θυσία αὐτὴ θὰ εἶναι προσφορὰ εἰς τὸν Κύριον, εὐπρόσδεκτος ὀσμὴ εὐωδίας ἐνώπιόν Του. 42 Ἡ πρωϊνὴ καὶ βραδυνὴ θυσία θὰ γίνεται συνεχῶς εἰς ὅλας τὰς γενεᾶς σας, εἰς τὴν πύλην τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἐκεῖ εἰς τὸν ἅγιον τόπον, ἀπὸ ὅπου θὰ ἐμφανίζωμαι εἰς σέ, διὰ νὰ σοῦ ὁμιλῶ. 29,43 Καὶ τάξομαι ἐκεῖ τοῖς υἱοῖς 43 κεῖ θὰ δίδω τὰς ἐντολάς μου καὶ θὰ 43 Καὶ θὰ δίδω ἐκεῖ τὰς διαταγάς μου εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας Ἰσραὴλ καὶ ἁγιασθήσομαι ἐν δόξῃ φαίνωμαι ἅγιος εἰς τὴν δόξαν μου. καὶ θὰ ἀκτινοβολῇ ἐκεῖ ἡ ἁγιότης μου μὲ τὴν παρουσίαν καὶ μου λάμψιν τῆς δόξης μου. 29,44 καὶ ἁγιάσω τὴν σκηνὴν τοῦ 44 Θὰ ἁγιάσω καὶ θὰ δοξάσω τὴν Σκηνὴν τοῦ 44 Θὰ ἀναδείξω δὲ ἱερὰν καὶ ἁγίαν τὴν Σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὸ θυσιαστήριον Μαρτυρίου καὶ τὸ θυσιαστήριον, ὅπως ἐπίσης Μαρτυρίου, καθὼς ἐπίσης θὰ κάνω ἅγιον καὶ ἱερὸν καὶ τὸ καὶ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ θὰ ἁγιάσω τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του, διὰ θυσιαστήριον. Θὰ ἀναδείξω δὲ ἱεροὺς καὶ ἁγίους καὶ τὸν 169/229

170 ἁγιάσω ἱερατευείν μοι. νὰ ἱερουργοῦν εἰς λατρείαν. Ἀαρὼν μὲ τοὺς υἱούς του, ὥστε νὰ ἠμποροῦν νὰ μὲ διακονοῦν ὡς ἱερεῖς μου. 29,45 Καὶ ἐπικληθήσομαι ἐν τοῖς 45 Θὰ με ἐπικαλοῦνται οἱ Ἰσραηλῖται καὶ θὰ 45 Ἔτσι θὰ μὲ ἔχουν ἀνάμεσά των οἱ Ἰσραηλῖται καὶ θὰ μὲ υἱοῖς Ἰσραὴλ καὶ ἔσομαι αὐτῶν εἶμαι ὁ Θεός των. ἐπικαλοῦνται καὶ θὰ εἶμαι ὁ Θεός των. Θεός, 29,46 καὶ γνώσονται ὅτι ἐγὼ εἰμι Κύριος ὁ Θεὸς αὐτῶν, ὁ ἐξαγαγὼν αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐπικληθῆναι αὐτοῖς καὶ εἶναι αὐτῶν Θεός. 46 Καὶ θὰ μάθουν ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός των, ὁ ὁποῖος τοὺς ἔβγαλα ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ὥστε νὰ μὲ ἐπικαλοῦνται καὶ νὰ εἶμαι ὁ Θεός των. 46 Καὶ θὰ μάθουν ὅτι ἐγὼ εἶμαι Κύριος, ὁ Θεός των, Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος τοὺς ἔβγαλα ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, ὥστε νὰ μὲ ἐπικαλοῦνται καὶ νὰ εἶμαι Θεός των. ΕΞΟΔΟΣ - 30ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 30,1 Καὶ ποιήσεις θυσιαστήριον θυμιάματος ἐκ ξύλων ἀσήπτων 30,2 καὶ ποιήσεις αὐτὸ πήχεως τὸ μῆκος καὶ πήχεως τὸ εὖρος, τετράγωνον ἔσται, καὶ δύο πήχεων τὸ ὕψος ἐξ αὐτοῦ ἔσται τὰ κέρατα αὐτοῦ. 30,3 Καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰ χρυσίῳ καθαρῷ, τὴν ἐσχάραν αὐτοῦ καὶ τοὺς τοίχους αὐτοῦ κύκλῳ καὶ τὰ κέρατα αὐτοῦ, καὶ ποιήσεις αὐτῷ στρεπτὴν στεφάνην χρυσῆν κύκλῳ. Θὰ κάμῃς θυσιαστήριον θυμιάματος ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν σήπονται. 2 Τὸ μῆκος αὐτοῦ θὰ εἶναι ἕνας πῆχυς καὶ τὸ πλάτος ἕνας ἐπίσης πῆχυς. Θὰ εἶναι τετράγωνον. Τὸ δὲ ὕψος του θὰ εἶναι δύο πήχεις. Ἀπὸ αὐτὸ θὰ ἐξέχουν τὰ κέρατά του. 3 Θὰ ἐπιχρυσώσῃς μὲ καθαρὸν χρυσίον τὰ μέρη του, δηλαδὴ τὴν ἐσχάραν, τὰς κύκλῳ αὐτοῦ πλευρᾶς καὶ τὰ κέρατα αὐτοῦ. Θὰ κατασκευάσῃς κύκλῳ αὐτοῦ στεφάνην ἑλικοειδῆ. Θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ ξύλα ποὺ δὲν σαπίζουν καὶ θυσιαστήριον, ὅπου θὰ καίεται τὸ θυμίαμα. 2 Καὶ θὰ τὸ φτιάξῃς ἔτσι, ὥστε τὸ μῆκος του νὰ εἶναι ἕνας πῆχυς καὶ τὸ πλάτος του ἐπίσης ἕνας πῆχυς. Θὰ εἶναι δηλαδὴ τετράγωνον. Τὸ δὲ ὕψος του θὰ εἶναι δύο πήχεις. Τὰ κέρατα, ποὺ θὰ προεξέχουν εἰς τὰς τέσσαρας ἄνω γωνίας, θὰ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα μὲ τὸ ὑπόλοιπον κατασκεύασμα. 3 Θὰ καλύψῃς δὲ μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι τὰ τμήματά του, τὴν ἐσχάραν δηλαδὴ ποὺ εἶναι εἰς τὴν κορυφήν, τὰ τοιχώματά του ὁλόγυρα καὶ τὰ κέρατά του καὶ θὰ φτιάξῃς εἰς τὸ ἐπάνω μέρος του, ὁλόγυρα, ἕνα στριφτὸ χρυσὸ στεφάνι. 30,4 Καὶ δύο δακτυλίους χρυσοῦς 4 Εἰς τὰς δύο γωνίας τῶν πλευρῶν, κάτω ἀπὸ 4 Θὰ κατασκευάσῃς καὶ δύο κρίκους ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι καθαροὺς ποιήσεις ὑπὸ τὴν τὴν ἑλικοειδῆ στεφάνην του, θὰ κάμῃς δύο κάτω ἀπὸ τὸ στριφτὸ στεφάνι. Θὰ ἐφαρμόσῃς δὲ τοὺς κρίκους στρεπτὴν στεφάνην αὐτοῦ, εἰς τὰ εἰς τὰ δύο ἄκρα καὶ τῶν δύο ἀντιθέτων πλευρῶν τοῦ 170/229

171 δύο κλίτη ποιήσεις ἐν τοῖς δυσὶ πλευροῖς καὶ ἔσονται ψαλίδες ταῖς σκυτάλαις, ὥστε αἱρεῖν αὐτὸ ἐν αὐταῖς. κρίκους ἀπὸ καθαρὸν χρυσὸν δι' ἐκάστην τῶν δύο πλευρῶν του. Διὰ τὰς δύο ράβδους, ποὺ θὰ χρησιμοποιοῦνται εἰς μεταφοράν του, θὰ ὑπάρχουν ἄγκιστρα. θυσιαστηρίου. Θὰ χρησιμεύουν δὲ οἱ κρίκοι αὐτοὶ ὡς ὑποδοχαὶ διὰ τὰ κοντάρια ἔτσι, ὥστε νὰ ἠμποροῦν νὰ σηκώνουν καὶ νὰ μεταφέρουν μὲ αὐτὰ τὸ θυσιαστήριον. 30,5 Καὶ ποιήσεις σκυτάλας ἐκ 5 Θὰ κατασκευάσῃς ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα τὰς 5 Θὰ φτιάξῃς καὶ κοντάρια ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν καὶ ξύλων ἀσήπτων καὶ ράβδους αὐτάς, τὰς ὁποίας καὶ θὰ θὰ τὰ καλύψῃς μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι. καταχρυσώσεις αὐτὰς χρυσίῳ. ἐπιχρυσώσῃς. 30,6 Καὶ θήσεις αὐτὸ ἀπέναντι τοῦ καταπετάσματος τοῦ ὄντος ἐπὶ τῆς κιβωτοῦ τῶν μαρτυρίων, ἐν οἷς γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν. 30,7 Καὶ θυμιάσει ἐπ' αὐτοῦ Ἀαρὼν θυμίαμα σύνθετον λεπτόν τὸ πρωῒ πρωΐ, ὅταν ἐπισκευάζῃ τοὺς λύχνους, θυμιάσει ἐπ' αὐτοῦ, 30,8 καὶ ὅταν ἐξάπτῃ Ἀαρὼν τοὺς λύχνους ὀψέ, θυμιάσει ἐπ' αὐτοῦ θυμίαμα ἐνδελεχισμοῦ διὰ παντὸς ἔναντι Κυρίου εἰς γενεὰς αὐτῶν. 30,9 Καὶ οὐκ ἀνοίσεις ἐπ' αὐτοῦ θυμίαμα ἕτερον, κάρπωμα, θυσίαν καὶ σπονδὴν οὐ σπείσεις ἐπ' αὐτοῦ. 6 Τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ τοῦ θυμιάματος θὰ τὸ θέσῃς ἀπέναντι τοῦ καταπετάσματος, τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται πρὸ τῆς Κιβωτοῦ τῶν Μαρτυρίων, ἀπὸ ὅπου ἐγὼ θὰ ὁμιλῶ καὶ θὰ γίνωμαι γνωστὸς εἰς σέ. 7 Ἐπάνω εἰς αὐτὸ θὰ προσφέρῃ ὁ Ἀαρὼν εἰδικῶς παρασκευασμένον λεπτὸν θυμίαμα. Θὰ θυμιάζῃ δὲ ἐπ' αὐτοῦ πρωΐ - πρωΐ, ὅταν ἑτοιμάζῃ τοὺς λύχνους τῆς ἐπταφώτου λυχνίας. 8 Καὶ τὴν ἑσπέραν, ὅταν θὰ ἀνάπτῃ τοὺς λύχνους, θὰ θυμιάζῃ πάλιν ἐπάνω εἰς αὐτό. Τὸ θυμίαμα αὐτὸ θὰ γίνεται πάντοτε ἐνώπιον τοῦ Κυρίου εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας. 9 Δὲν θὰ προσφέρῃς ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ θυσιαστήριον ἄλλου εἴδους θυμίαμα οὔτε θὰ προσφέρῃς θυσίαν αἱματηρὰν ἢ ἀναίμακτον, οὔτε σπονδὴν οἴνου θὰ προσφέρῃς ἐκεῖ. 6 Θὰ τοποθετήσῃς δὲ τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου ἀπέναντι ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ εὑρίσκεται ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Κιβωτόν, ποὺ περιέχει τὰ μαρτύριά μου, ἀπὸ ὅπου ἐγὼ θὰ ἐμφανίζωμαι εἰς σὲ καὶ θὰ σοῦ ὁμιλῶ. 7 Καὶ ὁ Ἀαρὼν θὰ προσφέρῃ ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον μικρὰ τεμάχια ἀπὸ θυμίαμα παρεσκευασμένον μὲ διαφόρους οὐσίας. Θὰ θυμιάζῃ εἰς τὸ θυσιαστήριον ἐνωρὶς κάθε πρωΐ, ὅταν θὰ προετοιμάζῃ τὰ λυχνάρια διὰ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν. 8 Θὰ θυμιάζῃ ἐπίσης ὁ Ἀαρὼν εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ κατὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου, ὅταν θὰ ἀνάβῃ τὰ λυχνάρια. Τὸ θυμίαμα αὐτὸ θὰ προσφέρεται συνεχῶς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς τῶν Ἰσραηλιτῶν. 9 Καὶ δὲν θὰ προσφέρῃς ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ θυσιαστήριον θυμίαμα ἄλλου εἴδους, ποὺ θυμίζει λατρείαν ἄλλων θεῶν, οὔτε ἄλλην προσφορὰν ἢ θυσίαν ζώων. Δὲν θὰ προσφέρῃς ἐπίσης ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ θυσιαστήριον οὔτε καὶ σπονδὴν κρασιοῦ. 30,10 Καὶ ἐξιλάσεται ἐπ' αὐτοῦ 10 Ἐπὶ τῶν κεράτων τοῦ θυσιαστηρίου αὐτοῦ 10 Μίαν φορὰν δὲ κάθε χρόνον ὁ Ἀαρὼν θὰ κάνῃ εἰς τὸ 171/229

172 Ἀαρὼν ἐπὶ τῶν κεράτων αὐτοῦ ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ καθαρισμοῦ καθαριεῖ αὐτὸ εἰς γενεὰς αὐτῶν ἅγιον τῶν ἁγίων ἐστὶ Κυρίῳ. 30,11 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων θὰ κάμνῃ ὁ Ἀαρὼν μίαν φορὰν τὸ ἔτος ἐξιλέωσιν τῶν ἁμαρτιῶν. Μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας ὑπὲρ τοῦ καθαρισμοῦ ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας θὰ καθαρίσῃ ὁ Ἀαρὼν τοῦτο τὸ θυσιαστήριον. Αὐτὴ δὲ ἡ πρᾶξις θὰ γίνεται εἰς ὅλας τὰς γενεάς σας. Τὸ θυσιαστήριον τοῦτο εἶναι ἁγιώτατον ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον>. θυσιαστήριον καὶ συγκεκριμένως εἰς τὰ κέρατά του τὴν τελετὴν τῆς ἐξιλεώσεως τῶν ἁμαρτιῶν. Θὰ τὸ καθαρίζῃ μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας, ποὺ προσφέρεται διὰ τὴν ἐξιλέωσιν τῶν ἁμαρτιῶν. Ὁ ἑξαγνισμὸς αὐτὸς θὰ γίνεται ἀδιακόπως καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς τῶν Ἰσραηλιτῶν. Τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ εἶναι ἁγιώτατον, ξεχωρισμένον ἀπὸ κάθε ἄλλην χρῆσιν, ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον. 11 Ὡμίλησεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 11 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε: καὶ εἶπεν 30,12 ἐὰν λάβῃς τὸν συλλογισμὸν 12 <ἐὰν θελήσῃς νὰ ἀριθμήσῃς τοὺς 12 <Ὅταν θὰ καταμετρήσῃς τοὺς Ἰσραηλίτας, τότε ποὺ θὰ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐν τῇ ἐπισκοπῇ Ἰσραηλίτας καὶ νὰ μάθῃς τὸ πλῆθος αὐτῶν, ἂς κάνῃς τὴν προσεκτικὴν ἀπογραφήν των, θὰ καταβάλῃ ὁ αὐτῶν, καὶ δώσουσιν ἕκαστος δώσῃ ὁ καθένας εἰς τὸν ναὸν τοῦ Κυρίου καθένας χρήματα ὡς λύτρα διὰ τὴν ζωήν του εἰς τὸν Κύριον λύτρα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ Κυρίῳ, καὶ καὶ δὲν πρόκειται ἔτσι νὰ συμβῇ κανένα κακὸν εἰς αὐτοὺς ὡρισμένον ποσὸν χρημάτων ὡς λύτρον τῆς οὐκ ἔσται ἐν αὐτοῖς πτῶσις ἐν τῇ κατὰ τὴν ἀρίθμησιν καὶ ἀπογραφήν των. ψυχῆς του καὶ κανεὶς ἀπὸ αὐτοὺς δὲν θὰ πάθη ἐπισκοπῇ αὐτῶν. τίποτε κατὰ τὴν ἀρίθμησιν. 30,13 Καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ δώσουσιν ὅσοι ἂν παραπορεύωνται τὴν ἐπίσκεψιν τὸ ἥμισυ τοῦ διδράχμου, ὃ ἐστι κατὰ τὸ δίδραχμον τὸ ἅγιον εἴκοσιν ὀβολοὶ τὸ δίδραχμον, τὸ δὲ ἥμισυ τοῦ διδράχμου εἰσφορὰ Κυρίῳ. 30,14 Πᾶς ὁ παραπορευόμενος εἰς τὴν ἐπίσκεψιν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἐπάνω, δώσουσι τὴν εἰσφορὰν Κυρίῳ. 13 Ὅσοι θὰ συμπεριληφθοῦν εἰς τὴν ἀρίθμησιν αὐτήν, θὰ δώσουν ὡς λύτρον τῆς ψυχῆς των τοῦτο Τὸ ἥμισυ τοῦ διδράχμου, τὸ ὁποῖον κυκλοφορεῖ εἰς τὸν ναόν. Εἴκοσι ὀβολοὺς ἔχει τοῦτο τὸ δίδραχμον. Τὸ ἥμισυ αὐτοῦ τοῦ διδράχμου θὰ δίδετε σεῖς ὡς προσφορὰν εἰς τὸν Κύριον. 14 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ περάσῃ εἰς τὴν ἀρίθμησιν αὐτήν, δηλαδὴ ἐκεῖνος ποὺ θὰ εἶναι εἴκοσι ἐτῶν καὶ ἄνω, θὰ δώσῃ αὐτὴν τὴν εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον. 13 Τὸ δὲ χρηματικὸν λύτρον, ποὺ θὰ καταβάλουν ὅσοι θὰ συμπεριληφθοῦν εἰς τὴν ἀπογραφὴν εἶναι τὸ ἑξῆς: Μισὸ δίδραχμον βάσει τῆς ἀξίας τοῦ διδράχμου ποὺ κυκλοφορεῖ εἰς τὸν ἱερὸν τόπον τῆς λατρείας. Τὸ δίδραχμον ἔχει εἴκοσι ὀβολούς. Τὸ μισὸ λοιπὸν δίδραχμον θὰ προσφέρετε ὡς εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον. 14 Κάθε Ἰσραηλίτης, ποὺ θὰ καταγραφῇ κατὰ τὴν καταμέτρησιν καὶ ἀπογραφήν, ἀπὸ ἡλικίας εἴκοσι ἐτῶν καὶ ἄνω, θὰ πρέπῃ νὰ καταβάλῃ τὴν εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον. 30,15 Ὁ πλουτῶν οὐ προσθήσει 15 Ὁ πλούσιος δὲν θὰ δώσῃ περισσότερα καὶ ὁ 15 Αὐτὸς ποὺ εἶναι πλούσιος δὲν θὰ δώσῃ περισσότερον καὶ 172/229

173 καὶ ὁ πενόμενος οὐκ ἐλαττονήσει ἀπὸ τοῦ ἡμίσους τοῦ διδράχμου ἐν τῷ διδόναι τὴν εἰσφορὰν Κυρίῳ ἐξιλάσασθαι περὶ τῶν ψυχῶν ὑμῶν. 30,16 Καὶ λήψῃ τὸ ἀργύριον τῆς εἰσφορᾶς παρὰ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ δώσεις αὐτὸ εἰς τὸ κάτεργον τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καὶ ἔσται τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ μνημόσυνον ἔναντι Κυρίου ἐξιλάσασθαι περὶ τῶν ψυχῶν ὑμῶν. 30,17 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων 30,18 ποίησον λουτῆρα χαλκοῦν καὶ βάσιν αὐτῷ χαλκῆν, ὥστε νίπτεσθαι καὶ θέσεις αὐτὸν ἀνὰ μέσον τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἐκχεεῖς εἰς αὐτὸν ὕδωρ, πτωχὸς δὲν θὰ δώσῃ ὀλιγώτερα ἀπο τὸ ἥμισυ ἑνὸς διδράχμου κατὰ τὴν καταβολὴν αὐτῆς τῆς εἰσφορᾶς σας εἰς τὸν Κύριον πρὸς ἐξιλέωσιν τῶν ψυχῶν σας. 16 Θὰ λάβῃς τὸ ἀργύριον αὐτὸ τῆς προσφορᾶς τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ θὰ τὸ δώσῃς διὰ τὴν κατεργασίαν καὶ κατασκευὴν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Ἡ προσφορὰ αὐτὴ θὰ γίνεται πάντοτε ἐκ μέρους τῶν Ἰσραηλιτῶν, διὰ νὰ σᾶς ἐνθυμῆται ὁ Θεὸς καὶ νὰ γίνεται ἵλεως εἰς τὰς ἁμαρτίας σας ὑπὲρ τῶν ψυχῶν σας>. αὐτὸς ποὺ εἶναι πτωχὸς δεν θὰ δώσῃ ὀλιγώτερον ἀπὸ μισὸ δίδραχμον. Πλούσιοι καὶ πτωχοὶ θὰ δίδετε τὴν ἰδίαν εἰσφορὰν εἰς τὸν Κύριον πρὸς ἐξιλέωσιν τῶν ψυχῶν σας. 16 Θὰ συγκεντρώσῃς δὲ τὰ χρήματα αὐτῆς τῆς εἰσφορᾶς ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ θὰ τὰ διαθέσῃς διὰ τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Αὐτὴ ἡ εἰσφορὰ θὰ γίνεται, διὰ νὰ σᾶς ἐνθυμῆται ὁ Κύριος καὶ συγχωρῇ τὰς ἁμαρτίας σας. 17 Ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 17 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε: εἶπε 18 <νὰ κατασκευάσῃς λουτῆρα χάλκινον καὶ βάσιν εἰς αὐτὸν χαλκίνην, διὰ νὰ νίπτεσθε. Θὰ τοποθετήσῃς αὐτὸν μεταξὺ τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ θὰ χύσῃς εἰς αὐτὸν ὕδωρ. 18 <Νὰ κατασκευάσῃς χάλκινον λουτῆρα καὶ χαλκίνην βάσιν δι αὐτόν, διὰ νὰ πλύνωνται καὶ καθαρίζονται οἱ ἱερεῖς. Θὰ τοποθετήσῃς δὲ τὸν λουτῆρα αὐτὸν εἰς τὴν αὐλὴν μεταξὺ τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ θὰ χύσῃς μέσα του νερό. 30,19 καὶ νίψεται Ἀαρὼν καὶ οἱ 19 Ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του θὰ νίψουν μὲ τὸ 19 Θὰ πλύνουν δὲ μὲ τὸ νερὸ αὐτὸ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του τὰ υἱοὶ αὐτοῦ ἐξ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ ὕδωρ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας. χέρια καὶ τὰ πόδια των. τοὺς πόδας ὕδατι. 30,20 Ὅταν εἰσπορεύωνται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου, νίψονται ὕδατι καὶ οὐ μὴ ἀποθάνωσιν ἢ ὅταν προσπορεύωνται πρὸς τὸ θυσιαστήριον λειτουργεῖν καὶ ἀναφέρειν τὰ ὁλοκαυτώματα 20 Ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, θὰ νίπτονται μὲ νερό, διὰ νὰ μὴ ἀποθάνουν ἢ ὅταν προχωροῦν πρὸς τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων, διὰ νὰ ὑπηρετήσουν ἐκεῖ καὶ προσφέρουν τὰ ὁλοκαυτώματα εἰς τὸν Κύριον, 20 Κάθε φορὰν ποὺ θὰ εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου θὰ πλύνωνται καὶ θὰ καθαρίζονται μὲ τὸ νερό, διὰ νὰ μὴ πεθάνουν ὡς ἀκάθαρτοι καὶ ἀνάξιοι νὰ πλησιάζουν τὸν ἁγιώτατον Κύριον. Θὰ πλύνωνται καὶ ὅταν πλησιάζουν πρὸς τὸ θυσιαστήριον, διὰ νὰ λειτουργοῦν καὶ νὰ προσφέρουν θυσίας ὁλοκαυτωμάτων εἰς τὸν Κύριον. 173/229

174 Κυρίῳ, 30,21 νίψονται τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας ὕδατι ὅταν εἰσπορεύωνται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου, νίψονται ὕδατι, ἵνα μὴ ἀποθάνωσι καὶ ἔσται αὐτοῖς νόμιμον αἰώνιον, αὐτῷ καὶ ταῖς γενεαῖς αὐτοῦ μετ' αὐτόν. 30,22 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων. 30,23 Καὶ σὺ λάβε ἠδύσματα, τὸ ἄνθος σμύρνης ἐκλεκτῆς πεντακοσίους σίκλους καὶ κινναμώμου εὐώδους τὸ ἥμισυ τούτου διακοσίους πεντήκοντα καὶ καλάμου εὐώδους διακοσίους πεντήκοντα 21 θὰ πλύνουν τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας των μὲ νερό. Ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, θὰ πλύνωνται μὲ νερό, διὰ νὰ μὴ ἀποθάνουν. Αὐτὸ θὰ εἶναι αἰώνιος νόμος διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς μετ' αὐτὸν ἀπογόνους του εἰς ὅλας τὰς γενεάς>. 21 Θὰ νίπτουν τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια των μὲ νερό. Ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, τὸν καθαρώτατον καὶ ἁγιώτατον τόπον τῆς λατρείας, πρέπει ἀπαραιτήτως νὰ πλύνωνται μὲ νερό, διὰ νὰ μὴ πεθάνουν ὡς ἀκάθαρτοι. Αὐταὶ δὲ αἱ πλύσεις θὰ ἰσχύουν ὡς νόμος αἰώνιος δι αὐτούς, διὰ τὸν ἴδιον τὸν Ἀαρὼν καὶ δι ὅλας τὰς μετέπειτα γενεᾶς τῶν ἀπογόνων του>. 22 Ὡμίλησεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 22 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωυσῆν καὶ τοῦ εἶπε: καὶ εἶπε 23 <πάρε τὰ ἑξῆς ἀρωματικὰ εἴδη Ἄνθος ἀπὸ ἐκλεκτὴν σμύρναν πεντακοσίους σίκλους (πεντέμισυ περίπου κιλά), εὐώδη κανέλλαν τὸ ἥμισυ τοῦ ποσοῦ τούτου δηλαδὴ διακοσίους πεντήκοντα σίκλους, εὐώδη κάλαμον διακοσίους πεντήκοντα σίκλους 23 <Φρόντισε νὰ προμηθευθῇς τὰ ἑξῆς πολύτιμα ἀρώματα: Πεντακοσίους σίκλους (περίπου ἕξι κιλὰ) ἀπὸ ἄνθος σμύρνης ἐκλεκτῆς, διακοσίους πενῆντα σίκλους ἀπὸ εὐωδιαστὴν κανέλλαν καὶ διακοσίους πενῆντα σίκλους ἀπὸ ἀρωματικὸν καλάμι. 30,24 καὶ ἴρεως πεντακοσίους 24 καὶ κασσίαν πεντακοσίους σίκλους τοὺς 24 Θὰ πάρῃς καὶ πεντακοσίους σίκλους κασσίας, ἀπὸ τοὺς σίκλους τοῦ ἁγίου καὶ ἔλαιον ἐξ χρησιμοποιουμένους εἰς τὸ ἱερὸν καὶ μίαν εἴν σίκλους ποὺ χρησιμοποιοῦνται εἰς τὸν ἱερὸν τόπον τῆς ἐλαιῶν εἴν ἐλαιόλαδον. λατρείας. Θὰ πάρῃς ἐπίσης καὶ μίαν εἴν (περίπου ἑπτὰ κιλὰ) ἐλαιολάδου. 30,25 καὶ ποιήσεις αὐτὸ ἔλαιον χρῖσμα ἅγιον, μύρον μυρεψικὸν τέχνῃ μυρεψοῦ ἔλαιον χρῖσμα ἅγιον ἔσται. 30,26 Καὶ χρίσεις ἐξ αὐτοῦ τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου 25 Μὲ ὅλα αὐτὰ θὰ κάμῃς ἔλαιον πρὸς χρῖσιν ἁγίαν, μῦρον ἀρωματικὸν διὰ τῆς τέχνης τοῦ ἀρωματοποιοῦ. Αὐτὸ θὰ εἶναι ἔλαιον πρὸς ἁγίαν χρῖσιν. 26 Μὲ αὐτὸ θὰ χρίσῃς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, 25 Μὲ τὰ εἴδη αὐτὰ θὰ κατασκευάσῃς τὸ εἰδικὸν λάδι διὰ τὰς ἱερὰς καὶ ἁγίας χρίσεις, ποὺ θὰ εἶναι μῦρον ἀρωματικόν, κατεσκευασμένον ἀπὸ ἐπιδέξιον ἀρωματοποιόν. Τὸ λάδι αυτὸ θὰ χρησιμεύῃ εἰς τὸ ἑξῆς μόνον δι ἱερὰς χρίσεις. 26 Καὶ θὰ χρίσῃς μὲ τὸ λάδι αὐτὸ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης, ποὺ ὑπάρχει εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, 174/229

175 30,27 καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς 27 καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς, τὴν λυχνίαν καὶ ὅλα 27 καὶ ὅλα τὰ ἱερὰ σκεύη τῆς Σκηνῆς καὶ τὴν ἐπτάφωτον καὶ τὴν λυχνίαν καὶ πάντα τὰ τὰ σκεύη της, τὸ θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος, Λυχνίαν μὲ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της, καθὼς καὶ τὸ σκεύη αὐτῆς καὶ τὸ θυσιαστήριον θυσιαστήριον, ὅπου καίεται τὸ θυμίαμα τοῦ θυμιάματος 30,28 καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ πάντα αὐτοῦ τὰ σκεύη καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὸν λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ 28 τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ ὅλα τὰ σκεύη του, τὴν τράπεζαν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της, τὸν λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ. 28 Θὰ χρίσῃς καὶ τὸ θυσιαστήριον, ὅπου προσφέρονται αἱ θυσίαι τῶν ὁλοκαυτωμάτων, μὲ ὅλα του τὰ ἐξαρτήματα. Καὶ τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως τῶν ἄρτων καὶ ὅλα της τὰ ἐξαρτήματα, καθὼς καὶ τὸν χάλκινον λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν του. 30,29 καὶ ἁγιάσεις αὐτά, καὶ ἔσται 29 Θὰ καθαγιάσῃς αὐτὰ καὶ θὰ εἶναι ἁγιώτατα. 29 Μὲ τὴν χρῖσιν αὐτὴν θὰ τὰ καθαγιάσῃς καὶ θὰ εἶναι ἅγια, τῶν ἁγίων πᾶς ὁ ἁπτόμενος Καθένας ποὺ θὰ τὰ ἐγγίζῃ μὲ εὐλάβειαν, θὰ ἁγιώτατα. Καθένας δὲ ποὺ θὰ τὰ ἐγγίζῃ θὰ ἁγιάζεται καὶ αὐτῶν ἁγιασθήσηται. ἁγιάζεται. ἐκεῖνος. 30,30 Καὶ Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς 30 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ ἀρωματικὸν αὐτὸ ἔλαιον 30 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ ἴδιο λάδι καὶ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς αὐτοῦ χρίσεις καὶ ἁγιάσεις αὐτοὺς τῆς χρίσεως τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του καὶ του καὶ ἔτσι θὰ τοὺς καθαγιάσῃς καὶ θὰ τοὺς καθιερώσῃς, ἱερατεύειν μοι. θὰ τοὺς καθαγιάσῃς, ὥστε νὰ ἱερατεύουν εἰς ὥστε νὰ εἶναι λειτουργοί μου. 30,31 Καὶ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ λαλήσεις λέγων ἔλαιον ἄλειμμα χρίσεως ἅγιον ἔσται τοῦτο ὑμῖν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν. 30,32 Ἐπὶ σάρκα ἀνθρώπου οὐ χρισθήσεται, καὶ κατὰ τὴν σύνθεσιν ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν ἑαυτοῖς ὠσαύτως ἅγιόν ἐστι καὶ ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν. ἐμέ. 31 Θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ θὰ τοὺς εἴπῃς: Τὸ διὰ τὴν χρῖσιν ἀρωματικὸν αὐτὸ ἔλαιον θὰ εἶναι διὰ σᾶς καὶ διὰ τὰς γενεάς σας εἰς χρῖσιν ἁγίαν. 32 Μὲ αὐτὸ σάρκα ἀνθρώπου δὲν θὰ χρισθῇ ποτὲ καὶ ὅμοιον πρὸς αὐτὸ ὡς πρὸς τὴν σύνθεσιν καὶ παρασκευὴν δὲν θὰ κατασκευάσετε ποτὲ διὰ τὸν ἑαυτόν σας πρὸς ἀτομικήν σας χρῆσιν. Εἶναι ἠγιασμένον καὶ προωρισμένον δι' ἁγίαν καὶ ἱερὰν χρῆσιν. 31 Σχετικῶς δὲ μὲ τὸ λάδι αὐτὸ θὰ ὁμιλήσῃς πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ θὰ τοὺς εἴπης τὰ ἑξῆς: Τὸ λάδι αὐτό, τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις., εἶναι ἱερὸν καὶ ἅγιον. Θὰ τὸ χρησιμοποιῆτε μόνον δι ἁγίαν χρῆσιν καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς σας. 32 Δὲν θὰ χρησιμοποιηθῇ διὰ νὰ χρισθῇ σάρκα ἀνθρώπου (πλὴν τῶν ἱερέων τοῦ Θεοῦ). Καὶ δὲν θὰ παρασκευάσετε διὰ τοὺς ἑαυτούς σας μύρον μὲ τὸν ἴδιον τρόπον ποὺ παρεσκευάσθῃ αὐτό. Εἶναι ἅγιον, διαφορετικὸν καὶ ξεχωρισμένον ἀπὸ κάθε τι ἄλλο καὶ πρέπει νὰ τὸ θεωρῆτε καὶ σεῖς ἅγιον καὶ ἱερόν. 30,33 Ὃς ἂν ποιήσῃ ὠσαύτως, καὶ 33 Ἐκεῖνος ποὺ θὰ παρασκευάσῃ ὅμοιον πρὸς 33 Αὐτὸς ποὺ θὰ παρασκευάσῃ μῦρον παρόμοιον πρὸς αὐτὸ ὃς ἂν δῷ ἀπ' αὐτοῦ ἀλλογενεῖ, καὶ αὐτὸς ποὺ θὰ δώσῃ ἀπὸ τὸ λάδι αὐτὸ εἰς ἄνθρωπον 175/229

176 ἐξολοθρευθήσεται ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. 30,34 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λάβε σεαυτῷ ἠδύσματα, στακτήν, ὄνυχα, χαλβάνην ἡδυσμοῦ καὶ λίβανον διαφανῆ, ἴσον ἴσῳ ἔσται 30,35 καὶ ποιήσουσιν ἐν αὐτῷ θυμίαμα, μυρεψικὸν ἔργον μυρεψοῦ, μεμιγμένον, καθαρόν, ἔργον ἅγιον. 30,36 Καὶ συγκόψεις ἐκ τούτων λεπτὸν καὶ θήσεις ἀπέναντι τῶν μαρτυρίων ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου, ὅθεν γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν ἅγιον τῶν ἁγίων ἔσται ὑμῖν. αὐτὸ καὶ θὰ τὸ δώσῃ πρὸς χρῆσιν εἰς κοσμικὸν πρόσωπον, θὰ ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ του>. 34 Εἶπεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <πάρε διὰ τὸν ἑαυτόν σου ἀρωματικὰ εἴδη, δηλαδὴ στακτήν, ὄνυχα (ἀρωματικὸν κογχύλιον), χαλβάνην ἡδυσμοῦ (ἀρωματώδη ρητίνην) καὶ λιβάνι διαφανές, ἴσην ποσότητα ἀπὸ κάθε εἶδος. 35 Θὰ παρασκευάσουν μὲ τὰ εἴδη αὐτὰ θυμίαμα εὐῶδες, ἔργον εἰδικοῦ μυροποιοῦ, σύνθετον ἀπὸ τὰς ἀνωτέρω οὐσίας, καθαρόν, ἔργον ἀφιερωμένον εἰς τὸν Θεόν. 36 Θὰ κόψῃς καὶ θὰ κοπανίσῃς αὐτὸ εἰς λεπτὰ τεμάχια, θὰ τὸ θέσῃς εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου ἀπέναντι τῆς Κιβωτου, ἀπὸ ὅπου ἐγὼ θὰ φανερώνωμαι πρὸς σὲ καὶ θὰ σοῦ ὁμιλῶ. Τὸ θυμίαμα αὐτὰ θὰ εἶναι ἁγιώτατον διὰ σᾶς. ἄλλου γένους πλὴν τοῦ ἱερατικοῦ, θὰ ἐξαφανισθῇ τελείως ἀπὸ τὸν λαόν του>. 34 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν: <Φρόντισε νὰ προμηθευθῇς τὰ ἑξῆς πολύτιμα ἀρώματα: Στακτήν, ὄνυχα, χαλβάνην ἀρωματικὴν καὶ λίβανον διαφανῆ. Ἀπὸ τὸ καθένα θὰ πάρῃς ἴσην ποσότητα. 35 Μὲ τὰς οὐσίας αὐτὰς εἰδικοὶ καὶ ἔμπειροι ἀρωματοποιοῖ θὰ κάμουν θυμίαμα, ἀρωματικὸν μεῖγμα ἐκλεκτῆς ποιότητος, καθαρὸν χωρὶς ἄλλας οὐσίας, κατασκεύασμα ἅγιον, προωρισμένον διὰ χρῆσιν ἱεράν. 36 Θὰ τὸ κόψῃς δὲ καὶ θὰ τὸ κοπανίσῃς εἰς λεπτὰ τεμάχια καὶ θὰ τὰ βάλῃς ἀπέναντι ἀπὸ τὰ ἱερὰ σκεύη, ποὺ μαρτυροῦν τὴν παρουσίαν μου, μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, ἐκεῖ ἀπὸ ὅπου θὰ ἐμφανίζωμαι καὶ θὰ ὀμιλῶ πρὸς σέ. Τὸ θυμίαμα αὐτὸ θὰ εἶναι διὰ σᾶς ἁγιώτατόν. 30,37 Θυμίαμα κατὰ τὴν σύνθεσιν 37 Θυμίαμα ὅμοιον μὲ αὐτὸ κατὰ τὴν σύνθεσιν 37 Δὲν πρέπει νὰ παρασκευάσετε διὰ τοὺς ἑαυτούς σας ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν ἑαυτοῖς δὲν θὰ παρασκευάσετε σεῖς διὰ τὸν ἑαυτόν σας. θυμίαμα παρόμοιον πρὸς τὸ μεῖγμα αὐτό. Τὸ θυμίαμα αὐτὸ ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν Κυρίῳ Θὰ εἶναι ἀφιερωμένον ἐκ μέρους σας πρὸς τὸν πρέπει νὰ τὸ θεωρῆτε ἅγιον, προωρισμένον διὰ τὸν Κύριον. Κύριον. 30,38 ὃς ἂν ποιήσῃ ὠσαύτως ὥστε 38 Ἐκεῖνος ποὺ θὰ παρασκευάσῃ παρόμοιον 38 Αὐτὸς ποὺ θὰ φτιάξῃ παρόμοιον μεῖγμα, διὰ νὰ ὀσφραίνεσθαι ἐν αὐτῷ, ἀπολεῖται θυμίαμα, διὰ νὰ τὸ ὀσφραίνεται ὁ ἴδιος, θὰ ἀπολαμβάνῃ τὸ ἄρωμά του, θὰ ἐξαφανισθῇ ἀπὸ τὸν λαόν ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ>. του>. 176/229

177 ΕΞΟΔΟΣ - 31ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 31,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων 31,2 Ἰδοὺ ἀνακέκλημαι ἐξ ὀνόματος τὸν Βεσελεὴλ τὸν τοῦ Οὐρείου τὸν Ὤρ, ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα, 31,3 καὶ ἐνέπλησα αὐτὸν πνεῦμα θεῖον σοφίας καὶ συνέσεως καὶ ἐπιστήμης ἐν παντὶ ἔργῳ διανοεῖσθαι 31,4 καὶ ἀρχιτεκτονῆσαι, ἐργάζεσθαι τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἀργύριον καὶ τὸν χαλκὸν καὶ τὴν ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον τὸ νηστὸν Ωμίλησεν ἀκόμη ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε: καὶ εἶπεν 2 <ἰδοὺ ὀνομαστικῶς ἔχω προσκαλέσει τὸν Βεσελεήλ, υἱὸν τοῦ Οὐρείου, υἱοῦ τοῦ Ὢρ ἀπὸ τὴν φυλὴν Ἰούδα. 3 Αὐτὸν ἐνέπλησα μὲ θεῖον Πνεῦμα σοφίας καὶ συνέσεως καὶ ἐπιστήμης, ὥστε νὰ σκέπτεται ὀρθῶς διὰ κάθε ἱερὸν ἔργον ποὺ θὰ ἀναλάβῃ. 4 Τοῦ ἔχω δώσει θεῖον Πνεῦμα, ὥστε νὰ εἶναι ἱκανὸς ἀρχιτέκτων καὶ νὰ κατεργάζεται τὸν χρυσόν, τὸν ἄργυρον, τὸν χαλκόν, τὰ διάφορα εἴδη χρωμάτων, τὸ κυανοῦν, τὸ βαθέως ἐρυθρόν, τὸ κόκκινον καὶ τὸ γνεσμένον ὕφασμα 2 <Νά, ἔχω ἐκλέξει καὶ ἐκάλεσα ὀνομαστικῶς τὸν Βεσελεήλ, τὸν υἱὸν τοῦ Οὐρείου καὶ ἔγγονὸν τοῦ Ὢρ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Ἰούδα. 3 Τὸν ἐγέμισα δὲ μὲ θεῖον πνεῦμα σοφίας καὶ διανοητικῆς ἱκανότητος καὶ γνώσεως, διὰ νὰ ἠμπορῇ νὰ σκέπτεται εἰς κάθε ἔργον, ποὺ πρόκειται νὰ κάμῃ. 4 Τὸν ἔκαμα ἱκανὸν νὰ συλλαμβάνῃ τὸ σχέδιον καὶ νὰ τὸ κατασκευάζῃ μὲ ἐπιδεξιότητα νὰ ἠμπορῇ ἐπίσης νὰ κατεργάζεται τὸ χρυσάφι καὶ τὸ ἀσῆμι καὶ τὸν χαλκὸν καὶ τὰ νήματα, τὰ ὁποῖα βάφονται μὲ χρώματα ἀπὸ κογχύλια, τὸ γαλάζιο δηλαδή, τὸ ξανθοκόκκινο καὶ τὸ βαθὺ κόκκινο. 31,5 καὶ τὰ λιθουργικὰ καὶ εἰς τὰ 5 νὰ εἶναι ἱκανὸς εἰς τὴν λιθουρνικήν, τὴν 5 Νὰ εἶναι ἐπιτήδειος καὶ εἰς τὴν λιθουργικὴν καὶ εἰς τὴν ἔργα τὰ τεκτονικὰ τῶν ξύλων, ξυλουργικὴν καὶ νὰ ἐκτελῇ μὲ ἐπιτυχίαν ὅλα ξυλουργικὴν καὶ νὰ κάμνῃ κάθε εἴδους ἐργασίαν ὅπως ἐργάζεσθαι κατὰ πάντα τὰ ἔργα. τὰ ἔργα. πρέπει. 31,6 Καὶ ἐγὼ ἔδωκα αὐτὸν καὶ τὸν Ἐλιάβ τὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἐκ φυλῆς Δὰν καὶ παντὶ συνετῷ καρδίᾳ δέδωκα σύνεσιν, καὶ ποιήσουσι πάντα ὅσα συνέταξά σοι, 6 Ἐγὼ ἔδωκα εἰς αὐτὸν ὡς βοηθόν του τὸν Ἐλιάβ, υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Δάν, καὶ εἰς πολλοὺς ἄλλους βοηθούς του συνετοὺς κατὰ τὴν διάνοιαν ἔδωσα φωτισμὸν καὶ ἱκανότητα, διὰ νὰ κάμουν ὅσα σὲ ἔχω διατάξει. 6 Τοῦ ἔδωσα δὲ ἐγὼ ὡς βοηθόν του καὶ τὸν Ἐλιάβ, τὸν υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Δὰν καὶ εἰς κάθε ἄλλον σοφὸν καὶ ἱκανὸν βοηθόν των ἔδωσα ἐγὼ εὐφυΐαν καὶ ἐπιτηδειότητα καὶ ἔτσι θὰ κάνουν ὅλα, ὅσα σὲ διέταξα. 177/229

178 31,7 τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης καὶ τὸ ἱλαστήριον τὸ ἐπ' αὐτῆς καὶ τὴν διασκευὴν τῆς σκηνῆς 31,8 καὶ τὰ θυσιαστήρια καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὴν λυχνίαν τὴν καθαρὰν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς 31,9 καὶ τὸν λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ 31,10 καὶ τὰς στολὰς τὰς λειτουργικὰς Ἀαρὼν καὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν αὐτοῦ ἱερατεύειν μοι 31,11 καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως τοῦ ἁγίου κατὰ πάντα, ὅσα ἐγὼ ἐνετειλάμην σοι, ποιήσουσι. 31,12 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων 31,13 καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ λέγων ὁρᾶτε, καὶ τὰ σάββατά μου φυλάξεσθε σημεῖόν ἐστι παρ' ἐμοὶ καὶ ἐν ἐμοὶ εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν, ἵνα γνῶτε ὅτι ἐγὼ 7 Αὐτοὶ θὰ κατασκευάσουν τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ τὸ ἱλαστήριον τὸ ἐπάνω αὐτῆς καὶ ὅσα ἄλλα χρειάζονται εἰς ἀπαρτισμὸν καὶ ἐξυπηρέτησιν τῆς Σκηνῆς, στύλους, καλύμματα, καταπετάσματα 8 τὰ δύο θυσιαστήρια (τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ τοῦ θυμιάματος), τὴν τράπεζαν καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς, τὴν καθαρὰν ἐκ χρυσοῦ ἐπτάφωτον λυχνίαν καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της, 7 Θὰ κατασκευάσουν οἱ ἐπιτήδειοι αὐτοὶ τεχνῖται τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ τὸ Ἱλαστήριον ποὺ τοποθετείται ἐπάνω εἰς αὐτὴν καὶ κάθε τι, ποὺ χρειάζεται διὰ τὴν ἐπένδυσιν καὶ τακτοποίησιν τῆς Σκηνῆς. 8 Θὰ φτιάξουν ἐπίσης καὶ τὰ δύο θυσιαστήρια τὸ ἕνα διὰ τὰς θυσίας τῶν ζώων καὶ τὸ ἄλλο διὰ τὸ θυμίαμα καὶ τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως τῶν ἄρτων μὲ ὅλα τὰ σκεύη της καὶ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν, ποὺ θὰ εἶναι ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι, καθὼς καὶ ὅλα τὰ σκεύη της, 9 τὸν χάλκινον λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν του, 9 καὶ τὸν Λουτῆρα διὰ τὰς πλύσεις καὶ τὴν βάσιν του, 10 τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρὼν καὶ τῶν υἱῶν του, διὰ νὰ τὰς φοροῦν ὅταν θὰ λειτουργοῦν εἰς ἐμέ 11 τὸ διὰ τὴν χρῖσιν ἔλαιον, τὸ ἐκ πολλῶν ἀρωματικῶν εἰδῶν σύνθετον θυμίαμα πρὸς ἁγίαν χρῆσιν καὶ γενικῶς αὐτοὶ θὰ κάμουν ὅλα ὅσα ἐγὼ σὲ διέταξα>. 10 καὶ τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ Ἀαρών, καθὼς καὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν του, διὰ νὰ τὰς φοροῦν κατὰ τὴν ὥραν τῆς λατρείας καὶ νὰ μὲ διακονοῦν. 11 Θὰ κατασκευάσουν καὶ τὸ λάδι τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις καὶ τὸ θυμίαμα, ποὺ θὰ ἔχῃ συντεθῇ ἀπὸ διαφόρους οὐσίας καὶ θὰ προορίζεται μόνον διὰ τὴν λατρείαν. Θὰ τὰ φτιάξουν ὅλα γενικῶς συμφώνως πρὸς ὅσα ἐγὼ σὲ διέταξα>. 12 Ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ 12 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε: εἶπε 13 <σὺ νὰ διατάξῃς τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ νὰ τοὺς εἴπῃς Προσέχετε! Φυλάξατε τὴν ἱερότητα καὶ τὴν ἀργίαν του Σαββάτου. Αὐτὴ ἡ τήρησις τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου θὰ εἶναι σημεῖον 13 <Νὰ διατάξῃς σὺ τοὺς Ἰσραηλίτας καὶ νὰ τοὺς εἰπῇς τὰ ἑξῆς: Προσέχετε καὶ τηρεῖτε ἐπακριβῶς τὰς ἡμέρας τῶν Σαββάτων, ποὺ εἶναι ἰδικαί μου, διότι ἡ ἀργία τοῦ Σαββάτου εἶναι χαρακτηριστικὸν γνώρισμα, ποὺ βεβαιώνει ὅτι εἶσθε ἰδικοί μου καὶ ὡρίσθη ἀπὸ ἑμὲ δι ' ὅλας τὰς γενεᾶς σας, διὰ 178/229

179 Κύριος ὁ ἁγιάζων ὑμᾶς. 31,14 Καὶ φυλάξεσθε τὰ σάββατα, ὅτι ἅγιον τοῦτό ἐστι Κυρίῳ ὑμῖν ὁ βεβηλῶν αὐτὸ θανάτῳ θανατωθήσεται πᾶς ὃς ποιήσει ἐν αὐτῷ ἔργον, ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. 31,15 Ἓξ ἡμέρας ποιήσεις ἔργα, τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα, ἀνάπαυσις ἁγία τῷ Κυρίῳ πᾶς ὃς ποιήσει ἔργον τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ, θανατωθήσεται. 31,16 Καὶ φυλάξουσιν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τὰ σάββατα ποιεῖν αὐτὰ εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν διαθήκη αἰώνιος. 31,17 Ἐν ἐμοὶ καὶ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ σημεῖόν ἐστιν ἐν ἐμοὶ αἰώνιον ὅτι ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἐπαύσατο καὶ κατέπαυσε. ἰδικόν μου πρὸς σᾶς, τεθὲν ἀπὸ ἐμὲ δι' ὅλας τὰς γενεάς σας, διὰ νὰ μάθετε καὶ κατανοήσετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος σᾶς ἁγιάζω. 14 Θὰ τηρήσετε τὴν ἀργίαν καὶ ἱερότητα τοῦ Σαββάτου, διότι αὐτὸ πρέπει νὰ εἶναι ἀπὸ σᾶς ἀφιερωμένον εἰς τὸν Κύριον. Ἐκεῖνος, ποὺ θὰ τὸ βεβηλώσῃ, θὰ θανατωθῇ. Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ ἐργασθῇ κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτήν, θὰ ἐξολοθρευθῇ ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ του. 15 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι, κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν θὰ εἶναι Σάββατον, δηλαδὴ ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἡμέρα ἀφιερωμένη εἰς τὸν Κύριον. Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ ἐργασθῇ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν, θὰ τιμωρηθῇ διὰ θανάτου. 16 Οἱ Ἰσραηλῖται πρέπει νὰ φυλάξουν τὴν ἀργίαν τοῦ Σαββάτου, ὅσα ἐγὼ ἔχω νομοθετήσει δι' αὐτό, εἰς ὅλας τὰς γενεάς των. Αὐτὴ εἶναι αἰωνία καὶ ἀκατάλυτος διαθήκη μου. 17 Μεταξὺ ἐμοῦ καὶ τῶν Ἰσραηλιτῶν θὰ εἶναι σημεῖον ἡ ἀργία καὶ ὁ ἁγιασμὸς τοῦ Σαββάτου, διότι εἰς ἓξ ἡμέρας ὁ Κύριος ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ἔπαυσε τὴν δημιουργίαν καὶ ἀνεπαύθη>. νὰ καταλάβετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριός σας, ποὺ σᾶς ἁγιάζω καὶ σᾶς ξεχωρίζω ἀπὸ τὰ ἄλλα ἔθνη. 14 Καὶ νὰ τηρῆτε τὴν ἀργίαν τῶν Σαββάτων, διότι διὰ σᾶς ἡ ἀργία αὐτὴ εἶναι ἀφιέρωμα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Καθένας ποὺ θὰ βεβηλώνῃ καὶ θὰ καταπατῇ τὴν ἀργίαν τοῦ Σαββάτου θὰ θανατώνεται. Αὐτὸς ποὺ θὰ κάνη κάποιαν ἐργασίαν κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν θὰ ἐξολοθρευθῇ, θὰ χαθῇ παντελῶς ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος μέσα ἀπὸ τὸν λαόν του. 15 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ κάμνῃς τὰ βιοποριστικά σου ἔργα. Κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ ἔχῃς <Σάββατα>. Εἶναι ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἀφιερωμένη εἰς τὸν Κύριον. Καθένας ποὺ θὰ κάμνῃ κάποιαν ἐργασίαν κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν θὰ θανατώνεται. 16 Καὶ πρέπει νὰ προσέξουν οἱ Ἰσραηλῖται, ὥστε νὰ τηροῦν εἰς τὸ ἑξῆς τὴν ἀργίαν τῶν Σαββάτων καθ' ὅλας τὰς γενεᾶς των. Τοῦτο εἶναι διαθήκη μου καὶ νόμος αἰώνιος. 17 Ἀνάμεσα εἰς ἑμὲ καὶ τοὺς Ἰσραηλίτας ἡ ἀργία τοῦ Σαββάτου θὰ εἶναι αἰώνιον σημάδι, ποὺ θὰ φανερώνῃ τὴν σχέσιν μου μαζί των καὶ θὰ ὑπενθυμίζω ὅτι ὁ Κύριος εἰς ἕξι ἡμέρας ἐδημιούργησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν διέκοψε τὸ δημιουργικὸν ἔργον του καὶ ἀνεπαύθη>. 31,18 Καὶ ἔδωκε Μωυσῇ, ἡνίκα 18 Ὅταν ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ πρὸς τὸν Μωϋσῆν ὁ 18 Καὶ ἀφοῦ ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Μωϋσῆν, τοῦ κατέπαυσε λαλῶν αὐτῷ ἐν τῷ Κύριος ἐπάνω εἰς τὸ ὄρος Σινά, τοῦ ἔδωκε τὰς ἔδωσε εἰς τὸ ὅρος, τὸ Σινᾶ, τὰς δύο πλάκας μὲ τὰ μαρτύρια, 179/229

180 ὄρει τῷ Σινά, τὰς δύο πλάκας τοῦ μαρτυρίου, πλάκας λιθίνας γεγραμμένας τῷ δακτύλῳ τοῦ Θεοῦ. δύο πλάκας τοῦ μαρτυρίου, πλάκας λιθίνας, αἱ ὁποῖαι εἶχαν γραφῆ θαυματουργικῶς μὲ τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ. τὰς ἐντολὰς δηλαδὴ τοῦ Θεοῦ. Αἱ πλάκες αὐταὶ ἦσαν ἀπὸ πέτραν καὶ εἶχαν γραφῆ μὲ τὸ δάκτυλον τοῦ Θεοῦ. ΕΞΟΔΟΣ - 32ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 32,1 Καὶ ἰδὼν ὁ λαὸς ὅτι κεχρόνικε Μωυσῆς καταβῆναι ἐκ τοῦ ὄρους, συνέστη ὁ λαὸς ἐπὶ Ἀαρὼν καὶ λέγουσιν αὐτῷ ἀνάστηθι καὶ ποίησον ἡμῖν θεούς, οἳ προπορεύσονται ἡμῶν ὁ γὰρ Μωυσῆς οὗτος ὁ ἄνθρωπος, ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, οὐκ οἴδαμεν τί γέγονεν αὐτῷ. 32,2 Καὶ λέγει αὐτοῖς Ἀαρών περιέλεσθε τὰ ἐνώτια τὰ χρυσᾶ τὰ ἐν τοῖς ὠσὶ τῶν γυναικῶν ὑμῶν καὶ θυγατέρων καὶ ἐνέγκατε πρός με. 32,3 Καὶ περιείλαντο πᾶς ὁ λαὸς τὰ ἐνώτια τὰ χρυσᾶ τὰ ἐν τοῖς ὠσὶν αὐτῶν καὶ ἤνεγκαν πρὸς Ἀαρών. Ο ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἰδὼν ὅτι ὁ Μωϋσῆς ἐβράδυνε νὰ κατεβῇ ἀπὸ τὸ ὄρος Σινά, συνηθροίσθη ἀναστατωμένος γύρω ἀπὸ τὸν Ἀαρὼν καὶ ἔλεγον πρὸς αὐτόν <σήκω καὶ κατασκεύασέ μας θεούς, οἱ ὁποῖοι θὰ προπορεύονται καὶ θὰ μᾶς ὁδηγοῦν. Διότι δὲν γνωρίζομεν τί ἔχει συμβῆ εἰς τὸν ἄνθρωπον αὐτόν, τὸν Μωϋσέα, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔβγαλε ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου>. 2 Ὁ Ἀαρὼν ἀπήντησεν εἰς αὐτούς <ἀφαιρέσατε ἀπὸ τὰ αὐτιὰ τῶν συζύγων σας καὶ τὸν θυγατέρων σας τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια καὶ φέρετέ τα εἰς ἐμέ>. 3 Ὅλος ὁ λαὸς ἀφήρεσε προθύμως τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια ἀπὸ τὰ αὐτιὰ τῶν γυναικῶν καὶ τὰ ἔφεραν πρὸς τὸν Ἀαρών. Καὶ ὅταν εἶδεν ὁ λαὸς ὅτι ὁ Μωϋσῆς καθυστέρησε πολὺ νὰ κατεβῇ ἀπὸ τὸ βουνό, συνεκεντρώθησαν ὅλοι ἐμπρὸς εἰς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ λέγουν: <Σήκω καὶ κάμε δι' ἠμᾶς θεούς, ποὺ θὰ προχωροῦν ἐπὶ κεφαλῆς μας καὶ θὰ μᾶς ὁδηγοῦν, διότι δεν γνωρίζομεν τί συνέβη εἰς αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον, τὸν Μωϋσῆν, ποὺ μᾶς ἐβγαλε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον >. 2 Καὶ ὁ Ἀαρὼν τοὺς λέγει: <Βγάλετε τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια, ποὺ εἶναι εἰς τὰ αὐτιὰ τῶν γυναικῶν καὶ τῶν θυγατέρων σας καὶ νὰ μοῦ τὰ φέρετε >. 3 Ἀμέσως ὅλοι οἰ Ἰσραηλῖται ἔβγαλαν τὰ χρυσᾶ σκουλαρίκια, ποὺ ἦσαν εἰς τὰ αὐτιὰ τῶν γυναικῶν, καὶ τὰ ἔφεραν εἰς τὸν Ἀαρών. 32,4 Καὶ ἐδέξατο ἐκ τῶν χειρῶν 4 Ἐκεῖνος τὰ ἐπῆρε ἀπὸ τὰ χέρια των, τὰ 4 Τὰ ἐπῆρε λοιπὸν ἐκεῖνος ἀπὸ τὰ χέρια των καὶ τὰ αὐτῶν καὶ ἔπλασεν αὐτὰ ἐν τῇ ἐπεξειργάσθη καὶ τὰ ἐκαθάρισε μὲ τὴν σμίλην, διεμόρφωσέ μὲ τὴν σμίλην καὶ ἀφοῦ τὰ ἔρριξεν εἰς τὸ γραφίδι καὶ ἐποίησεν αὐτὰ τὰ ἔρριψε εἰς τὸ χυτήριον καὶ ἔκαμε μόσχον χωνευτήριον ἔκαμε μὲ αὐτὰ ἕνα χυτὸ μοσχάρι καὶ εἶπεν: 180/229

181 μόσχον χωνευτὸν καὶ εἶπεν οὗτοι χυτόν. Καὶ εἶπεν εἰς τὸν λαόν <Ἰσραηλῖται, <Αὐτοὶ εἶναι, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, οἱ θεοί σου, ποὺ σὲ ἀνέβασαν οἱ θεοί σου, Ἰσραήλ, οἵτινες αὐτοὶ εἶναι οἱ θεοί σου, οἱ ὁποῖοι σὲ ἐπῆραν ἀπὸ ἐδῶ ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου>. ἀνεβίβασάν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου. τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου καὶ σὲ ἀνεβίβασαν ἐδῶ>. 32,5 Καὶ ἱδὼν Ἀαρὼν ᾠκοδόμησε θυσιαστήριον κατέναντι αὐτοῦ, καὶ ἐκήρυξεν Ἀαρὼν λέγων ἑορτὴ τοῦ Κυρίου αὔριον. 32,6 Καὶ ὀρθρίσας τῇ ἐπαύριον ἀνεβίβασεν ὁλοκαυτώματα καὶ προσήνεγκε θυσίαν σωτηρίου, καὶ ἐκάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν καὶ πιεῖν καὶ ἀνέστησαν παίζειν. 32,7 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων βάδιζε τὸ τάχος, κατάβηθι ἐντεῦθεν ἡνόμησε γὰρ ὁ λαός σου, ὃν ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου 32,8 παρέβησαν ταχὺ ἐκ τῆς ὁδοῦ, ἧς ἐνετείλω αὐτοῖς ἐποίησαν ἑαυτοῖς μόσχον καὶ προσκεκυνήκασιν αὐτῷ καὶ τεθύκασιν αὐτῷ καὶ εἶπαν οὗτοι οἱ θεοί σου, Ἰσραήλ, οἵτινες ἀνεβίβασάν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου. 5 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἀαρὼν ὅτι αὐτὸ ηὐχαρίστησε τοὺς Ἰσραηλίτας ἔκτισε θυσιαστήριον ἀπέναντι τοῦ χρυσοῦ μόσχου καὶ διὰ κήρυκος ἐφώναξε πρὸς τὸν λαόν <αὔριον εἶναι ἑορτὴ πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου>! 6 Ἐγερθεὶς δὲ λίαν πρωῒ τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἀνεβίβασεν εἰς τὸ θυσιαστήριον ὁλοκαυτώματα καὶ προσέφερεν εὐχαριστήριον θυσίαν διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὴν δουλείαν τῶν Αἰγυπτίων. Ὁ λαὸς μετὰ τὴν προσφορὰν τῶν θυσιῶν ἐκάθισεν, ἔφαγε καὶ ἔπιε καὶ μετὰ τὸ φαγοπότι ἐσηκώθησαν διὰ νὰ παίξουν καὶ νὰ χορεύσουν. 7 Ἐλάλησε τότε ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε <κατέβα ἀπὸ ἐδῶ καὶ πήγαινε ταχέως κάτω, διότι ὁ λαός σου, τὸν ὁποῖον ἔβγαλες σὺ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, κατεπάτησε τὸν νόμον καὶ ἡμάρτησε. 8 Πολὺ σύντομα ἔφυγαν ἀπὸ τὸν δρόμον, τὸν ὁποῖον ἐγὼ διέταξα εἰς αὐτούς. Κατεσκεύασαν διὰ τὸν ἑαυτόν των μόσχον, προσεκύνησαν αὐτόν, τοῦ προσέφεραν θυσίας καὶ εἶπαν Ἰσραηλῖται, αὐτοὶ εἶναι οἱ θεοί σου, οἱ ὁποῖοι σὲ ἀνεβίβασαν ἐδῶ ἀπὸ τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου. 5 Ὅταν δὲ εἶδεν ὁ Ἀαρὼν ὅτι ὁ λαὸς ἤθελε νὰ λατρεύῃ αὐτὸ τὸ μοσχάρι, ἔκτισεν ἀπέναντί του ἕνα θυσιαστήριον καὶ ἔβαλεν ὁ Ἀαρὼν κήρυκα νὰ φωνάζῃ καὶ νὰ λέγῃ πρὸς ὅλους: <Αὔριον θὰ ἔχωμεν ἑορτὴν πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου>. 6 Καὶ ἀφοῦ ἐξύπνησεν ἔνωρις πρωΐ - πρωῒ τὴν ἑπομένην ἡμέραν, ἀνέβασεν εἰς τὸ θυσιαστήριον καὶ ἐθυσίασεν ὁλοκαυτώματα καὶ προσέφερεν εἰρηνικὴν θυσίαν εὐγνωμοσύνης διὰ τὴν σωτηρίαν των. Ὅλος δὲ ὁ λαὸς ἐκάθισε πλησίον, διὰ νὰ φάγῃ καὶ νὰ πιῇ καὶ κατόπιν ἐσηκώθηκαν καὶ ἄρχισαν νὰ χορεύουν καὶ νὰ διασκεδάζουν σὰν τοὺς εἰδωλολάτρας. 7 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ τοῦ εἶπε: <Τρέχα γρήγορα! Κατέβα ἀπὸ ἐδῶ! Διότι ὁ λαός σου, ποὺ τὸν ἔβγαλες ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἔκανε παρανομίαν. 8 Ἐξέφυγαν γρήγορα ἀπὸ τὸν δρόμον, ποὺ τοὺς παρήγγειλες νὰ βαδίζουν. Ἔκαμαν ὡς θέον ἰδικόν των ἕνα μοσχάρι καὶ τὸ ἔχουν προσκυνήσει καὶ ἔχουν προσφερεῖ καὶ θυσίας εἰς αὐτὸ καὶ εἶπαν: (Αὐτοὶ εἶναι, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, οἱ θεοί σου, ποὺ σὲ ἔβγαλαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ σὲ ἔφεραν ἐδῶ ἐπάνω>. 181/229

182 32,9 Καὶ νῦν ἔασόν με καὶ 9 Καὶ τώρα ἄφησέ με νὰ καταστρέψω αὐτοὺς 9 Καὶ τώρα ἄφησέ με, μὴ μὲ ἐμποδίζῃς μὲ τὴν προσευχήν θυμωθεὶς ὀργῇ εἰς αὐτοὺς ἐπάνω εἰς τὴν δικαίαν μου ὀργήν, σου. Ἐπειδὴ ἐθύμωσα πολὺ ἐναντίον των, θὰ τοὺς κάνω ἐκτρίψω αὐτοὺς σκόνην, θὰ τοὺς ἐξοντώσω. 32,10 καὶ ποιήσω σε εἰς ἔθνος μέγα. 32,11 Καὶ ἐδεήθη Μωυσῆς ἔναντι Κυρίου τοῦ Θεοῦ καὶ εἶπεν ἱνατί, Κύριε, θυμοὶ ὀργῇς τὸν λαόν σου, οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐν ἰσχύϊ μεγάλῃ καὶ ἐν τῷ βραχίονί σου τῷ ὑψηλῷ; 32,12 Μή ποτε εἴπωσιν οἱ Αἰγύπτιοι λέγοντες μετὰ πονηρίας ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἀποκτεῖναι ἐν τοῖς ὅρεσι καὶ ἐξαναλῶσαι αὐτοὺς ἀπὸ τῆς γῆς. Παῦσαι τῆς ὀργῆς τοῦ θυμοῦ σου καὶ ἵλεως γενοῦ ἐπὶ τῇ κακίᾳ τοῦ λαοῦ σου, 32,13 μνησθεὶς Ἁβραὰμ καὶ Ἰσαάκ καὶ Ἰακὼβ τῶν σῶν οἰκετῶν, οἷς ὤμοσας κατὰ σεαυτοῦ καὶ ἐλάλησας πρὸς αὐτοὺς λέγων πολυπληθυνῶ τὸ σπέρμα ὑμῶν ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει, καὶ πᾶσαν τὴν γῆν ταύτην, ἣν εἶπας δοῦναι τῷ σπέρματι αὐτῶν, καὶ καθέξουσιν αὐτὴν εἰς τὸν αἰῶνα. 10 καὶ νὰ κάμω σὲ καὶ τοὺς ἀπογόνους σου ἔθνος μέγα>. 11 Ὁ Μωυσῆς παρεκάλεσε θερμῶς τὸν Κύριον καὶ Θεὸν καὶ τοῦ εἶπε <διατί, Κύριε, θυμώνεις καὶ ὀργίζεσαι ἐναντίον τοῦ λαοῦ σου, τὸν ὁποῖον σὺ ἠλευθέρωσες καὶ ἔβγαλες ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου μὲ ἀκατανίκητον δύναμιν καὶ μὲ τὴν παντοδύναμον δεξιάν σου; 12 Δὲν πρέπει νὰ τοὺς ἐξολοθρεύσῃς, διὰ νὰ μὴ εἴπουν οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι μὲ πονηρίαν τοὺς ἔβγαλες ἀπὸ τὴν χώραν των, διὰ νὰ τοὺς θανατώσῃς εἰς τὰ ὄρη καὶ νὰ τοὺς ξεπαστρέψῃς ἀπὸ τὴν γῆν. Παῦσε τὴν ὀργὴν καὶ τὸν θυμόν σου, γίνε ἵλεως εἰς τὴν κακίαν αὐτὴν τοῦ λαοῦ σου. 13 Ἐνθυμήσου τοὺς δούλους σου, τὸν Ἀβραάμ, τὸν Ἰσαάκ καὶ τὸν Ἰακώβ, εἰς τοὺς ὁποίους ὡρκίσθης ἐπὶ τοῦ ἑαυτοῦ σου καὶ τοὺς εἶπες Θὰ αὐξήσω καὶ θὰ πολλαπλασιάσω ἐγὼ τοὺς ἀπογόνους σας, θὰ τοὺς ἀναδείξω ἀμέτρητον πλῆθος, ὡσὰν τὸ πλῆθος τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ὑπεσχέθης ὅτι ὅλην αὐτὴν τὴν χώραν θὰ τὴν δώσῃς εἰς τοὺς ἀπογόνους των, διὰ νὰ τὴν ἔχουν πάντοτε ὑπὸ τὴν κυριότητα 10 Σὲ ὅμως καὶ τοὺς ἀπογόνους σου θὰ σᾶς κάνω ἔθνος μεγάλο καὶ πολυάριθμον>. 11 Καὶ προσηυχήθη ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὁ Μωϋσῆς καὶ εἶπε: <Διατί, Κύριε, θυμώνεις καὶ ὀργίζεσαι ἐναντίον του λαοῦ σου, τὸν ὁποῖον ἔβγαλες σὺ ἐλεύθερον ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον μὲ δύναμιν μεγάλην καὶ μὲ τὸν ὑψηλὸν καὶ ἀκαταμάχητον βραχίονά σου; 12 Ὑπάρχει φόβος νὰ ὁμιλήσουν ἐναντίον σου οἱ Αἰγύπτιοι καὶ νὰ λέγουν εἰς τοὺς γειτονικούς των λαούς: <Ὁ Θεός των τοὺς ἔβγαλε μὲ πονηρίαν ἀπὸ ἐδῶ, διὰ νὰ τοὺς θανατώσῃ εἰς τὰ βουνὰ καὶ νὰ τοὺς ἀφανίσῃ ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς>. Παῦσε λοιπὸν τὴν ἀγανάκτησίν τοῦ θυμοῦ σου καὶ γίνε ἵλεως καὶ συμπαθὴς εἰς τὴν κακίαν τοῦ λαοῦ σου. 13 Δεῖξε ἔλεος καὶ θυμήσου τὸν Ἀβραὰμ καὶ τὸν Ἰσαὰκ καὶ τὸν Ἰακώβ, τοὺς δούλους σου, ἐμπρὸς εἰς τοὺς ὁποίους ὡρκίσθης εἰς τὸν ἑαυτόν σου καὶ ὠμίλησες πρὸς αὐτοὺς καὶ εἶπες: Θὰ πληθύνω ὑπερβολικὰ τοὺς ἀπογόνους σας, ὥστε νὰ γίνουν σὰν τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ κατὰ τὸ πλῆθος. Ὑπεσχέθης ἐπίσης καὶ ὅλην αὐτὴν τὴν χώραν, ποὺ εἶπες ὅτι θὰ τὴν δώσῃς εἰς τοὺς ἀπογόνους των καὶ θὰ τὴν κατέχουν ὡς ἰδικήν των αἰωνίως>. 182/229

183 καὶ κατοχήν των>. 32,14 Καὶ ἰλάσθη Κύριος περὶ τῆς 14 Ὁ Κύριος ἤκουσε τὴν δέησιν τοῦ Μωϋσέως, 14 Μετὰ τὴν προσευχὴν τοῦ Μωϋσέως ὁ Κύριος ἐφάνη ἵλεως κακίας, ἧς εἶπε ποιῆσαι τὸν λαὸν ἐφάνη ἵλεως εἰς τὴν κακίαν αὐτὴν τῶν διὰ τὴν ἁμαρτίαν τοῦ λαοῦ καὶ ἔγινε τὸ κακόν, μὲ τὸ ὁποῖον αὐτοῦ. Ἰσραηλιτῶν, διὰ τὴν ὁποίαν καὶ ἠθέλησε νὰ εἶπεν ὅτι θὰ τιμωρήσῃ τὸν λαὸν Του. 32,15 Καὶ ἀποστρέψας Μωυσῆς κατέβη ἀπὸ τοῦ ὄρους, καὶ αἱ δύο πλάκες τοῦ μαρτυρίου ἐν τοῖς χερσὶν αὐτοῦ, πλάκες λίθιναι καταγεγραμμέναι ἐξ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν αὐτῶν, ἔνθεν καὶ ἔνθεν ἦσαν γεγραμμέναι τοὺς τιμωρήσῃ. 15 Ὁ Μωϋσῆς ἐπέστρεψε καὶ κατέβη ἀπὸ τὸ ὄρος κρατῶν εἰς τὰς χεῖρας του τὰς δύο πλάκας τοῦ μαρτυρίου. Αὐταὶ αἱ πλάκες ἦσαν λίθιναι γραμμέναι καὶ ἀπὸ τὰς δύο πλευράς, ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ. 15 Καὶ ἀφοῦ ἐγύρισεν ὀπίσω ὁ Μωυσῆς, κατέβη ἀπὸ τὸ βουνό. Εἰς δὲ τὰ χέρια του ἦσαν αἱ δύο πλάκες τοῦ Μαρτυρίου, ποὺ ἦσαν πλάκες ἀπὸ πέτραν χαραγμέναι μὲ γράμματα καὶ ἀπὸ τὰς δύο πλευράς των. Εἶχαν γραφῆ καὶ ἀπὸ τὴν μίαν καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλην πλευράν. 32,16 καὶ αἱ πλάκες ἔργον Θεοῦ 16 Ἦσαν δὲ ἔργον τοῦ Θεοῦ, τὰ γεγραμμένα εἰς 16 Αἱ πλάκες αὐταὶ ἦσαν ἔργον τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἡ γραφὴ ἦσαν, καὶ ἡ γραφὴ γραφὴ Θεοῦ αὐτὰς ἦσαν θεία γραφὴ χαραγμένη ἐπάνω εἰς ἐπίσης ἦτο γραφὴ τοῦ Θεοῦ χαραγμένη εἰς τὰς πλάκας. κεκολαμμένη ἐν ταῖς πλαξί. τὰς πλάκας. 32,17 Καὶ ἀκούσας Ἰησοῦς τῆς φωνῆς τοῦ λαοῦ κραζόντων λέγει πρὸς Μωυσῆν φωνῇ πολέμου ἐν τῇ παρεμβολῇ 32,18 καὶ λέγει οὐκ ἔστι φωνὴ ἐξαρχόντων κατ' ἰσχύν, οὐδὲ φωνὴ ἐξαρχόντων τροπῆς, ἄλλα φωνὴν ἐξαρχόντων οἴνου ἐγὼ ἀκούω. 17 Καθὼς κατέβαιναν καὶ ἐπλησίαζον, ἤκουσεν ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ φωνὰς τοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος ἐκραύγαζε, καὶ λέγει πρὸς τὸν Μωϋσῆν <πολεμικαὶ κραυγαὶ ἀκούονται εἰς τὸ στρατόπεδόν μας>! 18 Ὁ Μωϋσῆς τοῦ ἀπήντησε <δὲν εἶναι αὐταὶ φωναὶ ἀνθρώπων, ποὺ ἀρχίζουν τὸν πόλεμον καὶ ἀλαλάζουν διὰ τὴν νίκην, οὔτε κραυγαὶ ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἡττήθησαν καὶ φεύγουν πανικόβλητοι, ἀλλ' ἐγὼ ἀκούω φωνὰς μεθυσμένων>. 17 Καθὼς δὲ ἐπλησίαζαν, ἤκουσεν ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ τὰς φωνὰς τοῦ λαοῦ, ποὺ ἐφώναζε δυνατά, καὶ λέγει πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Πολεμικὸς θόρυβος ἀκούεται εἰς τὸ στρατόπεδον>. 18 Καὶ λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Μωυσῆς: <Ὁ θόρυβος αὐτὸς δὲν εἶναι κραυγὴ ἀλαλαγμοῦ πολεμιστῶν, ποὺ εἶναι πρῶτοι εἰς μίαν νικηφόρον πορείαν, οὔτε κραυγὴ πανικοῦ ἐκείνων, ποὺ τίθενται πρῶτοι εἰς φυγήν, ἀλλ' ἐγὼ ἀκούω θόρυβον ἀπὸ φωνὰς ἀνθρώπων, ποὺ εἶναι πρῶτοι εἰς τὴν οἰνοποσίαν καὶ μέθην>. 32,19 Καὶ ἡνίκα ἤγγιζε τῇ 19 Ὅταν ἐπλησίαζεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ 19 Καὶ καθὼς ἐπλησίαζεν εἰς τὸ στρατόπεδον, βλέπει ὁ παρεμβολῇ, ὁρᾷ τὸν μόσχον καὶ Μωυσῆς τὸ μοσχάρι καὶ τοὺς χοροὺς καὶ ἐπειδὴ ἐθύμωσε 183/229

184 τοὺς χορούς, καὶ ὀργισθεὶς θυμῷ Μωυσῆς ἔρριψεν ἀπὸ τῶν χειρῶν αὐτοῦ τὰς δύο πλάκας, καὶ συνέτριψεν αὐτὰς ὑπὸ τὸ ὄρος. 32,20 Καὶ λαβὼν τὸν μόσχον, ὃν ἐποίησαν, κατέκαυσεν αὐτὸν ἐν πυρὶ καὶ κατήλεσεν αὐτὸν λεπτὸν καὶ ἔσπειρεν αὐτὸν ἐπὶ τὸ ὕδωρ καὶ ἐπότισεν αὐτὸ τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. 32,21 Καὶ εἶπε Μωυσῆς τῷ Ἀαρών τί ἐποίησέ σοι ὁ λαὸς οὗτος, ὅτι ἐπήγαγες ἐπ' αὐτοὺς ἁμαρτίαν μεγάλην; 32,22 Καὶ εἶπεν Ἀαρὼν πρὸς Μωυσῆν μὴ ὀργίζου, κύριε σὺ γὰρ οἶδας τὸ ὅρμημα τοῦ λαοῦ τούτου. 32,23 Λέγουσι γάρ μοι ποίησον ἡμῖν θεούς, οἳ προπορεύσονται ἡμῶν ὁ γὰρ Μωυσῆς οὗτος ὁ ἄνθρωπος, ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου, οὐκ οἴδαμεν τί γέγονεν αὐτῷ. 32,24 Καὶ εἶπα αὐτοῖς εἴ τινι ὑπάρχει χρυσία, περιέλεσθε. Καὶ ἔδωκάν μοι καὶ ἔρριψα εἰς τὸ πῦρ, καὶ ἐξῆλθεν ὁ μόσχος οὗτος. στρατόπεδον, βλέπει τὸν μόσχον καὶ τοὺς χοροὺς καὶ καταληφθεὶς ἀπὸ ὀργὴν καὶ θυμὸν ἐπέταξεν ἀπὸ τὰς χεῖρας του τὰς δύο πλάκας καὶ τὰς συνέτριψεν εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους. 20 Ἀμέσως λαβὼν τὸν μόσχον, ποὺ εἶχαν κατασκευάσει οἱ Ἰσραηλῖται, ἔρριψε καὶ κατέκαυσεν αὐτὸν εἰς τὸ πῦρ, τὸν ἄλεσε εἰς λεπτὴν σκόνιν καὶ ἔρριψεν αὐτὴν εἰς τὸ ὕδωρ καὶ μὲ αὐτὸ ἐπότισε τοὺς Ἰσραηλίτας. 21 Ἐκάλεσεν ὁ Μωϋσῆς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοῦ εἶπε <τί σοῦ ἔκαμε αὐτὸς ὁ λαὸς καὶ ἐπέσυρες ἐπάνω του τόσον μεγάλην ἁμαρτίαν καὶ ἐνοχήν;> 22 Ὁ Ἀαρὼν ἀπήντησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <μὴ ὀργίζεσαι, κύριε, ἐναντίον μου, διότι σὺ γνωρίζεις πολὺ καλὰ τὴν ὀρμητικότητα αὐτοῦ τοῦ λαοῦ. 23 Αὐτοὶ μοῦ εἶπαν Κατασκεύασε δι' ἡμᾶς θεούς, οἱ ὁποῖοι θὰ προπορεύωνται καὶ θὰ μᾶς ὁδηγοῦν, διότι δὲν γνωρίζομεν, τί συνέβη εἰς τὸν Μωϋσῆν, εἰς τὸν ἄνθρωπον αὐτόν, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔβγαλε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. 24 Ἐγὼ τότε τοὺς εἶπα Ὅ,τι χρυσάφι ὑπάρχει εἰς τὸν καθένα σας συγκεντρώσατέ το καὶ δόστε το εἰς ἐμέ. Μοῦ τὸ ἔδωσαν, τὸ ἔρριψα εἰς πολὺ ἔρριξεν ἀπὸ τὰ χέρια του τὰς δύο πλάκας τοῦ Νόμου καὶ τὰς συνέτριψεν εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ βουνοῦ. 20 Καὶ ἀφοῦ ἐπῆρε τὸ χρυσὸ μοσχάρι, ποὺ ἔκαμαν, τὸ ἔκαυσε καὶ τὸ ἔλειωσεν εἰς τὴν φωτιὰν καὶ τὸ ἄλεσεν, ὥστε νὰ γίνῃ λεπτὴ σκόνη καὶ τὸ διεσκόρπισε μέσα εἰς τὸ νερὸ καὶ ἐπότισε μὲ αὐτὸ τοὺς Ἰσραηλίτας. 21 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸν Ἀαρών: <Τί σοῦ ἔκανε ὁ λαὸς αὐτὸς καὶ ἔβαλες ἐπάνω των σὰν βάρος αὐτὴν τὴν μεγάλην ἁμαρτίαν;> 22 Καὶ ἀπήντησεν ὁ Ἀαρὼν πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Μὴ ὀργίζεσαι, κύριε, ἐναντίον μου, διότι γνωρίζεις καὶ σὺ τὴν ὀρμητικότητα αὐτοῦ τοῦ λαοῦ. 23 Ἔγινεν αὐτό, ποὺ ἐζήτησαν οἱ ἴδιοι, διότι αὐτοὶ μοῦ ἔλεγαν ἐπιμόνως: Κάμε δι ἠμᾶς θεούς, ποὺ νὰ προχωροῦν ἐμπρός μας καὶ νὰ μᾶς ὁδηγοῦν, διότι δὲν γνωρίζομεν τί συνέβη εἰς αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον, τὸν Μωϋσῆν, ποὺ μᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. 24 Καὶ ἐγὼ τοὺς εἶπα: Ὅσα χρυσαφικὰ ὑπάρχουν εἰς τὸν καθένα νὰ τὰ βγάλετε καὶ νὰ μοῦ τὰ φέρετε. Καὶ πράγματι μοῦ τὰ ἔδωσαν. Τὰ ἔρριξα λοιπὸν εἰς τὴν φωτιὰν καὶ ἐβγῃκεν αὐτὸ τὸ μοσχάρι>. 184/229

185 32,25 Καὶ ἰδὼν Μωυσῆς τὸν λαὸν ὅτι διεσκέδασται, διεσκέδασε γὰρ αὐτοὺς Ἀαρὼν ἐπίχαρμα τοῖς ὑπεναντίοις αὐτῶν, 32,26 ἔστη δὲ Μωυσῆς ἐπὶ τῆς πύλης τῆς παρεμβολῆς καὶ εἶπε τίς πρὸς Κύριον; ἴτω πρός με. Συνῆλθον οὖν πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Λευί. 32,27 Καὶ λέγει αὐτοῖς τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραήλ θέσθε ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ ρομφαίαν ἐπὶ τὸν μηρὸν καὶ διέλθατε καὶ ἀνακάμψατε ἀπὸ πύλης ἐπὶ πύλην διὰ τῆς παρεμβολῆς καὶ ἀποκτείνατε ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν ἔγγιστα αὐτοῦ. 32,28 Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Λευὶ καθὰ ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς, καὶ ἔπεσαν ἐκ τοῦ λαοῦ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρα εἰς τρισχιλίους ἄνδρας. τὸ πῦρ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἐβγῆκε αὐτὸς ὁ χρυσὸς μόσχος>. 25 Εἶδεν ὁ Μωϋσῆς ὅτι ὁ μεθυσμένος πλέον λαὸς εἶχε διασκορπισθῆ, διότι τοὺς ἔφερε εἰς ἔξαλλον κατάστασιν καὶ τοὺς διεσκόρπισεν ὁ Ἀαρὼν πρὸς μεγάλην χαρὰν τῶν ἐχθρῶν των, 26 ἐστάθη ὄρθιος ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ στρατοπέδου καὶ εἶπεν <ὅποιος εἶναι μὲ τὸν Κύριον, ἂς ἔλθῃ πρὸς ἐμέ>. Συνεκεντρώθησαν ἄμεσως γύρω ἀπὸ αὐτὸν ὅλοι οἱ τῆς φυλῆς Λευΐ. 27 Εἶπε πρὸς αὐτοὺς Ὁ Μωϋσῆς <τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραήλ Ζωσθῆτε ὁ καθένας σας καὶ θέσατε τὴν ρομφαίαν σας εἰς τὸν μηρόν, διέλθετε καὶ ἐπανέλθετε ἀπὸ τὴν μίαν εἴσοδον τοῦ στρατοπέδου μέχρι τῆς ἄλλης, περάσατε διὰ μέσου τοῦ στρατοπέδου καὶ θανατώσατε καθένας τὸν ἔνοχον ἀδελφόν του, τὸν φίλον του, τὸν συγγενῆ του>. 28 Οἱ Λευῖται ἔκαμαν, ὅπως τοὺς διέταξεν ὁ Μωϋσῆς, καὶ ἐθανατώθησαν κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην τρεῖς χιλιάδες ἄνδρες. 25 Ὅταν δὲ εἶδεν ὁ Μωῦσῆς τὸν λαόν, ποὺ δὲν εἶχε πλέον ἔλεγχον τοῦ ἐαυτοῦ του καὶ εἶχαν ὅλοι παραλύσει, διότι ὁ Ἀαρὼν τοὺς ἄφησε νὰ κάνουν ἀνεξέλεγκτοι ὅ,τι ἤθελαν πρὸς ἰκανοποίησιν καὶ χαρὰν τῶν ἐχθρῶν των, 26 ἐστάθη ὁ θεράπων τοῦ Θεοῦ Μωϋσῆς εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ στρατοπέδου, ὅπου ἐγίνοντο τότε αἱ δίκαι καὶ εἶπε: <Ποῖος εἶναι μὲ τὸ μέρος τοῦ Κυρίου; Ἂς ἔλθῃ κοντά μου>. Συνεκεντρώθησαν λοιπὸν ἀμέσως πλησίον του ὅλοι οἰ ἀπόγονοι τοῦ Λευΐ. 27 Καὶ λέγει εἰς αὐτοὺς ὁ Μωυσῆς: <Αὐτὰ παραγγέλλει ὁ Κύριος ὁ Θεὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν: Ζωσθῆτε ὁ καθένας σας τὴν ρομφαῖαν του εἰς τὸν μηρόν του καὶ νὰ περάσετε μέσα ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, ἀπὸ τὴν μίαν θύραν εἰς τὴν ἄλλην, νὰ περάσετε μάλιστα καὶ διὰ δευτέραν φορὰν καὶ νὰ θανατώσετε ὁ καθένας τὸν ἀδελφόν του καὶ καθένας τὸν φίλον του καὶ ὁ καθένας τὸν συγγενῆ του>. 28 Καὶ ἔκαμαν πράγματι οἱ Λευῖται ὅπως τοὺς εἶπεν ὁ Μωϋσῆς. Καὶ ἐφονεύθησαν κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην μέσα ἀπὸ τὸν λαὸν τρεῖς χιλιάδες ἄνδρες περίπου. 32,29 Καὶ εἶπεν αὐτοῖς Μωυσῆς 29 Εἶπε τότε εἰς τοὺς λευΐτας ὁ Μωϋσῆς 29 Εἶπε δὲ εἰς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς: <Σήμερον ἐγεμίσατε τὰ ἐπληρώσατε τὰς χεῖρας ὑμῶν <σήμερον μὲ τοὺς φόνους αὐτοὺς χέρια σας, σὰν νὰ ἐτελέσατε θυσίαν εἰς τὸν Κύριον, μὲ τὸ ὅτι σήμερον Κυρίῳ, ἕκαστος ἐν τῷ ἐξεπληρώσατε μὲ τὰς χεῖρας σας ὑπηρεσίαν ἐφονεύσατε ὁ καθεὶς τὸ παιδί του ἢ τὸν ἀδελφόν του, ὥστε νὰ υἱῷ ἢ ἐν τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ, σᾶς δοθῇ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ Τὸν ὑπηρετῆτε). πρὸς τὸν Κύριον, θανατώσαντες ὁ ἄλλος τὸν 185/229

186 δοθῆναι ἐφ' ὑμᾶς εὐλογίαν. 32,30 Καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν αὔριον εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν ὑμεῖς ἡμαρτήκατε ἁμαρτίαν μεγάλην καὶ νῦν ἀναβήσομαι πρὸς τὸν Θεόν, ἵνα ἐξιλάσωμαι περὶ τῆς ἁμαρτίας ὑμῶν. 32,31 Ὑπέστρεψε δὲ Μωυσῆς πρὸς Κύριον καὶ εἶπε δέομαι, Κύριε ἡμάρτηκεν ὁ λαὸς οὗτος ἁμαρτίαν μεγάλην καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς θεοὺς χρυσοῦς. 32,32 Καὶ νῦν εἰ μὲν ἀφεῖς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶν, ἄφες εἰ δὲ μή, ἐξάλειψόν με ἐκ τῆς βίβλου σου, ἧς ἔγραψας. 32,33 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν εἴ τις ἡμάρτηκεν ἐνώπιόν μου, ἐξαλείψω αὐτοὺς ἐκ τῆς βίβλου μου. 32,34 Νυνὶ δὲ βάδιζε, κατάβηθι καὶ ὁδήγησον τὸν λαὸν τοῦτον εἰς τὸν τόπον, ὃν εἶπά σοι ἰδοὺ ὁ ἄγγελός μου προπορεύεται πρὸ προσώπου σου ᾖ δ' ἂν ἡμέρᾳ ἐπισκέπτωμαι, ἐπάξω ἐπ' αὐτοὺς τὴν ἁμαρτίαν υἱόν του καὶ ἄλλος τὸν ἀδελφόν του. Δι' αὐτήν σας τὴν πρᾶξιν θὰ δοθῇ εἰς σᾶς εἰδικὴ εὐλογία τοῦ Θεοῦ>. 30 Τὴν ἑπομένην ἡμέραν εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν λαόν <σεῖς διεπράξατε ἁμαρτίαν μεγάλην καὶ τώρα θὰ ἀναβῶ εἰς τὸν Θεόν, νὰ τὸν παρακαλέσω νὰ φανῇ ἵλεως διὰ τὴν ἁμαρτίαν σας αὐτήν>. 31 Ἐπέστρεψεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Κύριον καὶ εἶπε <Κύριε, θερμῶς σὲ παρακαλῶ ὁ λαὸς αὐτὸς ὑπέπεσεν εἰς βαρεῖαν ἁμαρτίαν, διότι ἐλησμόνησε σὲ καὶ κατεσκεύασε διὰ τὸν ἑαυτόν του χρυσοῦς θεούς. 32 Καὶ τώρα ἐὰν φανῇς ἵλεως καὶ συγχωρήσῃς τὴν ἁμαρτίαν των αὐτήν, συγχώρεσέ τους. Ἐὰν ὅμως δὲν τοὺς συγχωρήσῃς, ἐξάλειψε μαζῆ μὲ αὐτοὺς καὶ ἐμὲ ἀπὸ τὸ βιβλίον σου, εἰς τὸ ὁποῖον μὲ ἔχεις γραμμένον>. 33 Ὁ Κύριος ἀπήντησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἔχει ἁμαρτήσει ἐνώπιόν μου, αὐτὸν θὰ ἐξαλείψω ἀπὸ τὸ βιβλίον μου. 34 Τώρα βάδιζε, κατέβα ἀπὸ τὸ ὄρος καὶ ὁδήγησε τὸν λαὸν αὐτὸν εἰς τὸν τόπον, ποὺ σοῦ εἶπα ἰδοὺ ὁ ἄγγελός μου θὰ προπορεύεται ὡς ὁδηγὸς ἔμπροσθέν σου.ὅταν δὲ ἀποφασίσω διὰ τὴν ἡμέραν τῆς τιμωρίας των, θὰ τοὺς 30 Κατὰ δὲ τὴν ἑπομένην ἡμέραν ὁ Μωυσῆς ὡμίλησε πρὸς τὸν λαὸν καὶ εἶπε: <Μὲ αὐτὸ ποὺ ἐκάνατε, διεπράξατε ἁμαρτίαν μεγάλην. Καὶ τώρα θὰ ἀνεβῶ εἰς τὸ βουνὸ πρὸς τὸν Θεόν, διὰ να ζητήσω ἔλεος διὰ τὴν ἁμαρτίαν σας>. 31 Ἐπέστρεψε πράγματι ὁ Μωυσῆς πρὸς τὸν Κύριον καὶ εἶπε: <Σὲ παρακαλῶ, Κύριε ὁ λαὸς αὐτὸς διέπραξεν ἁμαρτίαν μεγάλην καὶ ἔκαμαν διὰ τοὺς ἑαυτούς των θεοὺς ἀπὸ χρυσάφι. Εἶναι ἔνοχοι πράγματι. 32 Τώρα λοιπὸν ἐὰν μὲν θέλῃς νὰ συγχωρήσῃς τὴν ἁμαρτίαν των, συγχώρησέ την εἰδ ἄλλως σβῆσε καὶ ἐμὲ ἀπὸ τὸ βιβλίον τῆς ζωῆς, ὅπου μὲ ἔγραψες>. 33 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἐκεῖνος ποὺ διέπραξεν ἁμαρτίαν ἐνώπιόν μου, θὰ τιμωρηθῇ. Ὅσους ἔχουν ἁμαρτήσει, αὐτοὺς μόνον θὰ σβήσω ἀπὸ τὸ βιβλίον μου (ὅπου εἶναι γραμμένοι οἱ ἐκλεκτοί). 34 Τώρα ὅμως πήγαινε, κατέβα ἀπὸ τὸ βουνὸ καὶ ὁδήγησε αὐτὸν τὸν λαὸν εἰς τὸν τόπον, ποὺ σοῦ εἶπα. Νά, ὁ ἄγγελός μου θὰ προχωρῇ ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ καὶ θὰ σὲ ὁδηγῇ. Κατὰ τὸν καιρὸν ὅμως ποὺ θὰ κρίνω ὅτι πρέπει νὰ τοὺς ἐπισκεφθῶ ὡς δίκαιος τιμωρός, θὰ ἐπιφέρω εἰς αὐτοὺς τιμωρίαν καὶ δι αὐτὴν τὴν ἁμαρτίαν των>. 186/229

187 αὐτῶν. ἐπισκεφθῶ καὶ θὰ ἐπιφέρω ἐπάνω των τὴν τιμωρίαν διὰ τὴν ἁμαρτίαν των αὐτήν>. 32,35 Καὶ ἐπάταξε Κύριος τὸν 35 Καὶ πράγματι, ὅταν ὁ Κύριος ἔκρινε 35 Καὶ ἐτιμώρησε πράγματι ὁ Κύριος εἰς τὸν ὡρισμένον ἀπὸ λαὸν περὶ τῆς ποιήσεως τοῦ κατάλληλον τὸν καιρόν, ἐτιμώρησε τὸν λαὸν Ἐκεῖνον καιρὸν τὸν λαόν, διότι ἐζήτησαν νὰ γίνῃ τὸ μοσχάρι, μόσχου, οὗ ἐποίησεν Ἀαρών. διὰ τὸν μόσχον, τὸν ὁποῖον κατ' ἀπαίτησίν των ποὺ τὸ κατεσκεύασεν ὁ Ἀαρών, διὰ να τὸ λατρεύουν ὡς θέον. κατεσκεύασεν ὁ Ἀαρών. ΕΞΟΔΟΣ - 33ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 33,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν προπορεύου, ἀνάβηθι ἐντεῦθεν σὺ καὶ ὁ λαός σου, οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου, εἰς τὴν γῆν, ἣν ὤμοσα τῷ Ἁβραὰμ καὶ Ἰσαάκ καὶ Ἰακὼβ λέγων τῷ σπέρματι ὑμῶν δώσω αὐτήν. 33,2 Καὶ συναποστελῶ τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, καὶ ἐκβαλεῖ τὸν Ἀμορραῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Εὐαῖον καὶ Ἰεβουσαῖον καὶ Χαναναῖον. 33,3 Καὶ εἰσάξω σε εἰς γῆν ρέουσαν γάλα καὶ μέλι οὐ γὰρ μὴ συναναβῶ μετὰ σοῦ, διὰ τὸ λαὸν σκληροτράχηλόν σε εἶναι, ἵνα μὴ ἐξαναλώσω σε ἐν τῇ ὁδῷ. Και εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <προχώρει, ἀνέβα ἀπὸ ἐδῶ σὺ καὶ ὁ λαός σου, τὸν ὁποῖον ἔβγαλες ἀπὸ τὴν γῆν τῆς Αἰγύπτου, καὶ βάδιζε διὰ τὴν χώραν, τὴν ὁποίαν ὡρκίσθην νὰ δώσω εἰς τὸν Ἁβραάμ, τὸν Ἰσαάκ καὶ τὸν Ἰακὼβ λέγων Εἰς τοὺς ἀπογόνους σας θὰ δώσω αὐτὴν τὴν χώραν. 2 Μαζῆ σου, ὡς ὁδηγόν σου, θὰ στείλω τὸν ἄγγελόν μου ἔμπροσθέν σου, ὁ ὁποῖος θὰ ἐκδιώξῃ τὸν Ἀμορραῖον, τὸν Χετταῖον, τὸν Φερεζαῖον, τὸν Γεργεσαῖον, τὸν Εὐαῖον, τὸν Ἰεβουσαῖον καὶ τὸν Χαναναῖον. 3 Θὰ εἰσαγάγω καὶ θὰ ἐγκαταστήσω σὲ εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας, εἰς χώραν ρέουσαν γάλα καὶ μέλι. Ἀλλὰ ἐγὼ δὲν θὰ ἀνεβῶ μαζῆ σου, ἰσραηλιτικὲ λαέ, διότι εἶσαι σκληροκάρδιος καὶ ἀνυπότακτος, διὰ νὰ μὴ σὲ ἐξολοθρεύσω καθ' Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Προχώρει! Ἀνέβα ἀπὸ ἐδῶ σὺ καὶ ὁ λαός σου, οἱ Ἰσραηλῖται, ποὺ τοὺς ἔβγαλες ἐλευθέρους ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ βαδίζετε πρὸς τὴν γῆν, διὰ τὴν ὁποίαν ὠρκίσθηκα εἰς τὸν Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ καὶ εἶπα: <Θὰ δώσω αὐτὴν τὴν γῆν εἰς τοὺς ἀπογόνους σας>. 2 Θὰ στείλω δὲ μαζί σου, διὰ νὰ προπορεύεται, τὸν ἄγγελόν μου καὶ αὐτὸς θὰ ἐκδιώξῃ τοὺς Ἀμορραίους καὶ Χετταίους καὶ Φερεζαίους καὶ Γεργεσαίους καὶ Εὐαίους καὶ Ἰεβουσαίους καὶ τοὺς Χαναναίους. 3 Καὶ θὰ σὲ ὁδηγήσω μέσα εἰς μίαν πλουσίαν χώραν, ὅπου τρέχει γάλα καὶ μέλι. Ἐγὼ ὅμως δὲν θὰ ἀνεβῶ μαζί σας πρὸς τὴν Χαναάν, διότι εἶσθε λαὸς σκληροτράχηλος καὶ ἀτίθασος καὶ ὑπάρχει φόβος λόγῳ τῆς συμπεριφορᾶς σας νὰ σᾶς ἐξοντώσω, ἐνῷ θὰ εὑρίσκεσθε καθ' ὁδόν>. 187/229

188 ὁδόν, ἂν τυχὸν καὶ ἁμαρτήσῃς ἀπέναντί μου>. 33,4 Καὶ ἀκούσας ὁ λαὸς τὸ ρῆμα 4 Ἀκούσας ὁ λαὸς τὴν βαρεῖαν αὐτὴν ἀπόφασιν 4 Ὅταν δὲ ἤκουσεν ὁ λαὸς τὸν πικρὸν αὐτὸν λόγον, ἐλυπήθη τὸ πονηρὸν τοῦτο, κατεπένθησεν τοῦ Θεοῦ κατελήφθη ἀπὸ πένθος καὶ ἐφόρεσε πολὺ καὶ ἐφόρεσαν ὅλοι πένθιμα ἐνδύματα. ἐν πενθικοῖς. τὰ ἐνδύματα τοῦ πένθους. 33,5 Καὶ εἶπε Κύριος τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ ὑμεῖς λαὸς σκληροτράχηλος ὁρᾶτε, μὴ πληγὴν ἄλλην ἐπάξω ἐγὼ ἐφ' ὑμᾶς καὶ ἐξαναλώσω ὑμᾶς νῦν οὖν ἀφέλεσθε τὰς στολὰς τῶν δοξῶν ὑμῶν καὶ τὸν κόσμον, καὶ δείξω σοι ἃ ποιήσω σοι. 33,6 Καὶ περιείλαντο οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τὸν κόσμον αὐτῶν καὶ τὴν περιστολὴν ἀπὸ τοῦ ὄρους τοῦ Χωρήβ. 33,7 Καὶ λαβὼν Μωυσῆς τὴν σκηνὴν αὐτοῦ ἔπηξεν ἔξω τῆς παρεμβολῆς, μακρὰν ἀπὸ τῆς παρεμβολῆς, καὶ ἐκλήθη σκηνὴ μαρτυρίου καὶ ἐγένετο, πᾶς ὁ ζητῶν Κύριον ἐξεπορεύετο εἰς τὴν σκηνὴν τὴν ἔξω τῆς παρεμβολῆς. 5 Ὅταν ἐπέρασε τὸ πένθος των καὶ ἐφόρεσαν πάλιν τὰς λαμπρὰς στολάς των λησμονήσαντες τὴν ἁμαρτίαν των, εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς αὐτούς <σεῖς εἶσθε λαὸς σκληροτράχηλος, προσέχετε, μήπως καὶ ἁμαρτήσετε πάλιν ἐνώπιόν μου καὶ ἐπιφέρω ἐναντίον σας ἄλλην τιμωρίαν καὶ σᾶς ἐξολοθρεύσω ὅλους. Τώρα, λοιπόν, βγάλετε ἀπὸ πάνω σας τὰς λαμπρὰς στολάς σας καὶ τὰ κοσμήματα καὶ θὰ σᾶς δείξω ὅσα ἐγὼ θὰ πράξω πρὸς χάριν σας>. 6 Οἱ Ἰσραηλῖται πράγματι ἐκεῖ εἰς τὸ ὄρος Χωρὴβ ἔβγαλαν τὰ κοσμήματα καὶ τὰς λαμπρὰς στολάς των. 7 Ὁ Μωϋσῆς ἐπῆρε τὴν σκηνήν του καὶ τὴν ἔστησεν ἕως καὶ μακρὰν ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν τῶν Ἑβραίων, καὶ ὠνομάσθη ἡ σκηνή του, σκηνὴ μαρτυρίου. Καθένας δέ, ὁ ὁποῖος ἐζήτει νὰ προσέλθῃ εἰς τὸν Κύριον, ἔβγαινε ἔξω ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν καὶ ἐπήγαινε εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ Μωϋσέως. 5 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: <Σεῖς εἶσθε λαὸς σκληροτράχηλος καὶ ἀτίθασος. Προσέχετε λοιπὸν εἰς τὸ ἑξῆς οὕτως, ὥστε νὰ μὴ σᾶς στείλω ἄλλην τιμωρίαν καὶ σᾶς ἐξοντώσω. Τώρα λοιπὸν βγάλετε ὁριστικῶς ἀπὸ ἐπάνω σας τὰς λαμπρὰς στολάς σας καὶ τὰ κοσμήματα καὶ θὰ σᾶς φανερώσω ὅσα θὰ κάνω διὰ σᾶς>. 6 Καὶ ἀπὸ τὴν ὥραν ἐκείνην τῆς ἀναχωρήσεώς των ἀπὸ τὸ Χωρὴβ ἔβγαλαν οἱ Ἰσραηλῖται τὰ κοσμήματα καὶ τὰς στολάς των. 7 Ὁ δὲ Μωυσῆς, ἀφοῦ ἐπῆρε τὴν σκηνήν του, τὴν ἔστησεν ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδον τῶν Ἰσραηλιτῶν μακρυὰ ἀπὸ τὴν κατασκήνωσιν των καὶ ὠνομάσθη ἡ σκηνὴ ἐκείνη σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου. Εἰς τὸ ἑξῆς δὲ ὁποιοσδήποτε ἤθελε νὰ ἀπευθυνθῇ εἰς τὸν Κύριον ἔβγαινε καὶ ἐπήγαινεν εἰς τὴν σκηνήν, ποὺ ἦτο ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδον. 33,8 Ἡνίκα δ' ἂν εἰσεπορεύετο 8 Ὅταν ὁ Μωϋσῆς εἰσήρχετο εἰς τὴν ἔξω ἀπὸ τὸ 8 Κάθε φορὰ δὲ ποὺ ἐπήγαινεν ὁ Μωυσῆς καὶ εἰσήρχετο εἰς 188/229

189 Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνὴν ἔξω τῆς παρεμβολῆς, εἱστήκει πᾶς ὁ λαὸς σκοπεύοντες ἕκαστος παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ καὶ κατενοοῦσαν ἀπιόντος Μωυσῆ ἕως τοῦ εἰσελθεῖν αὐτὸν εἰς τὴν σκηνήν. 33,9 Ὡς δ' ἂν εἰσῆλθε Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνήν, κατέβαινεν ὁ στῦλος τῆς νεφέλης, καὶ ἵστατο ἐπὶ τὴν θύραν τῆς σκηνῆς, καὶ ἐλάλει Μωυσῇ 33,10 καὶ ἑώρα πᾶς ὁ λαὸς τὸν στῦλον τῆς νεφέλης ἑστῶτα ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς, καὶ στάντες πᾶς ὁ λαὸς προσεκύνησεν ἕκαστος ἀπὸ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ. στρατόπεδον τῶν Ἑβραίων σκηνήν του, ὅλος ὁ ἰσραηλιτικὸς λαός, ὁ καθένας ὄρθιος κοντὰ εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του, παρετήρει μὲ σεβασμὸν τὸν Μωϋσῆν, καθὼς αὐτὸς ἀναχωροῦσεν ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, ἕως ὅτου εἰσήρχετο εἰς τὴν σκηνήν του. 9 Ὅταν δὲ εἰσήρχετο ὁ Μωϋσῆς εἰς τὴν σκηνήν, κατέβαινεν ὁ στῦλος τῆς νεφέλης καὶ ἵστατο εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του, ὁ δὲ Θεὸς ὡμίλει ἐκεῖ πρὸς τὸν Μωϋσῆν. 10 Ὅλος δὲ ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς ἔβλεπε τὸν στῦλον τῆς νεφέλης νὰ ἵσταται εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς τοῦ Μωϋσέως καὶ γεμᾶτοι σεβασμὸν ὅλοι προσεκύνουν ὁ καθένας ἀπὸ τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του τὴν νεφέλην αὐτὴν τοῦ Θεοῦ. τὴν σκηνήν, ποὺ ἦτο ἔξω ἀπὸ τὸ στρατόπεδον, ἔστεκεν ὅλος ὁ λαός, καθένας κοντὰ εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς του καὶ ἔβλεπαν μὲ προσοχὴν καὶ μὲ ἐξεταστικὸν βλέμμα τὸν Μωϋσῆν, καθὼς ἐκεῖνος ἐβάδιζεν, ἕως ὅτου περάσῃ μέσα εἰς τὴν σκηνήν. 9 Καὶ μόλις εἰσήρχετο ὁ Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνήν, κατέβαινεν ὁ στῦλος τῆς νεφέλης καὶ ἔστεκεν εἰς τὴν θύραν τῆς σκηνῆς καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Κύριος ὠμιλοῦσε πρὸς τὸν Μωϋσῆν. 10 Ἔβλεπε δὲ ὅλος ὁ λαὸς τὸν στῦλον τῆς νεφέλης νὰ στέκεται εἰς τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς. Καὶ ἐστάθησαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται καὶ προσεκύνησάν με εὐλάβειαν καθένας ἀπὸ τὴν εἴσοδον τῆς σκηνῆς του. 33,11 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς 11 Ἐκεῖ ὠμίληοεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν 11 Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν μὲ οἰκειότητα, Μωυσῆν ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὡς εἴ κατὰ τρόπον προσωπικὸν καὶ οἰκεῖον, ὅπως πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, ὅπως θὰ ὡμιλοῦσε κάποιος πρὸς τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ ὁμιλεῖ κανεὶς πρὸς τὸν φίλον του. Ὅταν ὁ τὸν φίλον του. Μετὰ δὲ τὴν συνομιλίαν ὁ Μωϋσῆς φίλον. Καὶ ἀπελύετο εἰς τὴν ἐπέστρεφεν εἰς τὸ στρατόπεδον. Ὁ δὲ νεαρὸς βοηθός του, ὁ Μωϋσῆς, ἀναχωρῶν ἀπὸ τὴν σκηνήν του, παρεμβολήν, ὁ δὲ θεράπων Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, δεν ἔβγαινε καὶ δὲν ἀπεμακρύνετο ἀπὸ τὴν ἐπεσκέπτετο τὸ στρατόπεδον, ὁ Ἰησοῦς, ὁ υἱὸς Ἰησοῦς υἱὸς Ναυῆ νέος οὐκ σκηνήν. ἐξεπορεύετο ἐκ τῆς σκηνῆς. τοῦ Ναυῆ, νέος ποὺ τὸν ὑπηρέτει, δὲν ἐξήρχετο ἀπὸ τὴν σκηνήν, ἀλλὰ ἕμενε μέσα εἰς αὐτήν. 33,12 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς Κύριον ἰδοὺ σύ μοι λέγεις ἀνάγαγε τὸν λαὸν τοῦτον, σὺ δὲ οὐκ ἐδήλωσάς μοι, ὃν 12 Εἶπε δὲ ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Κύριον <ἰδού, σὺ μοῦ λέγεις Ὁδήγησε τὸν λαὸν αὐτόν. Ἀλλὰ σὺ δὲν μοῦ ἐφανέρωσες, ποῖος εἶναι ἐκεῖνος, τὸν 12 Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸν Κύριον. <Νά, σὺ μοῦ λέγεις ὁδήγησε τὸν λαὸν αὐτόν! Δὲν μοῦ ἐφανέρωσες ὅμως αὐτόν, ποὺ θὰ στείλῃς μαζί μου σὰν ὁδηγόν. Μοῦ εἶπες δὲ καὶ τὸ ἑξῆς: Σὲ γνωρίζω καὶ σὲ θεωρῷ ὡς πιστόν μου ἄνθρωπον 189/229

190 συναποστελεῖς μετ' ἐμοῦ σὺ δέ ὁποῖον θὰ ἀποστείλῃς μαζῆ μου. Σὺ μοῦ εἶπες καλύτερον ἀπὸ κάθε ἄλλον καὶ σὲ ἐκτιμῶ καὶ σὲ ἀγαπῶ μοι εἶπας οἶδά σε παρὰ πάντας, Γνωρίζω ὅτι σὺ εἶσαι ἀπὸ ὅλους τοὺς ἰδιαιτέρως. καὶ χάριν ἔχεις παρ' ἐμοί. ἀνθρώπους ὁ πλέον ἐκλεκτὸς καὶ δι' αὐτὸ ἔχεις 33,13 Εἰ οὖν εὕρηκα χάριν ἐναντίον σου, ἐμφάνισόν μοι σεαυτὸν γνωστῶς, ἵνα ἴδω σε, ὅπως ἂν ὦ εὑρηκὼς χάριν ἐναντίον σου, καὶ ἵνα γνῶ ὅτι λαός σου τὸ ἔθνος τὸ μέγα τοῦτο. τὴν ἀγάπην μου καὶ τὴν εὔνοιάν μου. 13 Ἐὰν λοιπὸν εὑρῆκα χάριν ἐνώπιόν σου, φανέρωσε εἰς ἐμὲ τὸν ἑαυτόν σου κατὰ ἕνα τρόπον αἰσθητόν, διὰ νὰ σὲ ἴδω μὲ τὰ ἴδια μου τὰ μάτια καὶ ἔτσι νὰ πεισθῶ ὅτι ἔχω εὔρει χάριν ἐνώπιόν σου καὶ ὅτι τὸ μέγα τοῦτο ἔθνος εἶναι λαὸς ἰδικός σου>. 13 Ἐὰν λοιπὸν εὑρῆκα ἰδιαιτέραν χάριν ἐνώπιόν σου καὶ μὲ συμπαθῇς, φανέρωσε τὸν ἑαυτόν σου εἰς ἐμέ μὲ τρόπον σαφῆ καὶ καταληπτόν, διὰ νὰ σὲ ἴδω καὶ νὰ βεβαιωθῶ ὅτι πράγματι ἔχω εὐρεῖ χάριν ἐνώπιόν σου καὶ διὰ νὰ καταλάβω ὅτι τὸ μέγα αὐτὸ ἔθνος τῶν Ἰσραηλιτῶν εἶναι πράγματι ἐκλεκτὸς λαός σου>. 33,14 Καὶ λέγει αὐτὸς 14 Ὁ Κύριος τοῦ ἀπήντησεν <ἐγὼ θὰ 14 Καὶ ἀπαντᾷ ὁ Θεὸς πρὸς αὐτόν: <Ἐγὼ ὁ ἴδιος θὰ προχωρῶ προπορεύσομαί σου καὶ προπορευθῶ ὡς ὁδηγός, θὰ σὲ ὁδηγήσω καὶ θὰ πρὶν ἀπὸ σὲ καὶ θὰ σοῦ χαρίσω ἀναψυχήν>. καταπαύσω σε. σὲ ἀναπαύσω εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας>. 33,15 Καὶ λέγει πρὸς αὐτόν εἰ μὴ 14 Ὁ Κύριος τοῦ ἀπήντησεν <ἐγὼ θὰ 15 Ὁ δὲ Μωϋσῆς λέγει πρὸς τὸν Θεόν: <Ἐὰν δὲν πρόκειται νὰ αὐτὸς σὺ συμπορεύῃ, μή με προπορευθῶ ὡς ὁδηγός, θὰ σὲ ὁδηγήσω καὶ θὰ προχωρῇς σὺ ὁ ἴδιος μαζί μου, τότε νὰ μὴ μὲ μετακινήσῃς ἀναγάγῃς ἐντεῦθεν σὲ ἀναπαύσω εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας>. ἀπὸ ἐδῶ. 33,16 καὶ πῶς γνωστὸν ἔσται ἀληθῶς, ὅτι εὕρηκα χάριν παρὰ σοί, ἐγώ τε καὶ ὁ λαός σου, ἀλλ' ἢ συμπορευομένου σου μεθ' ἡμῶν; Καὶ ἐνδοξασθήσομαι ἐγώ τε καὶ ὁ λαός σου παρὰ πάντα τὰ ἔθνη, ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς ἐστι. 33,17 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ τοῦτόν σοι τὸν λόγον, ὃν εἴρηκας, ποιήσω εὕρηκας γὰρ χάριν ἐνώπιον ἐμοῦ, καὶ οἶδά σε παρὰ πάντας. 16 Πῶς δὲ θὰ μάθω καὶ θὰ πεισθῶ ἀπολύτως ὅτι ἐγὼ καὶ ὁ λαός σου ἔχομεν εὔρει χάριν ἐνώπιόν σου, παρὰ μόνον ὅταν σὺ συμπορεύεσαι μαζῆ μας; Τότε θὰ δοξασθῶ ἐγὼ καὶ ὁ λαός σου περισσότερον ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη, ποὺ ὑπάρχουν ἐπὶ τῆς γῆς>. 17 Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <καὶ αὐτὸ τὸ αἴτημά σου, τὸ ὁποῖον μοῦ εἶπες, θὰ τὸ πραγματοποιήσω. Θὰ συμπορευθῶ μαζῆ σας, διότι ἔχεις εὔρει χάριν ἐνώπιόν μου καὶ σὲ γνωρίζω ὡς ἐκλεκτὸν καὶ ἄξιον τῆς ἀγάπης 16 Διότι μὲ ποῖον ἄλλον τρόπον θὰ καταλάβω ὅτι ἔχω εὕρει χάριν ἐνώπιόν σου καὶ συμπαθεῖς καὶ ἐμὲ καὶ τὸν λαόν σου, παρὰ μὲ τὸ νὰ προχωρῇς καὶ σὺ μαζί μας; Καὶ ἔτσι θὰ δοξασθῶ καὶ ἐγὼ καὶ ὁ λαός σου περισσότερον ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα ἔθνη, ποὺ ὑπάρχουν εἰς τὴν γῆν>. 17 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Καὶ αὐτὴν τὴν ἐπιθυμίαν, ποὺ ἐξέφρασες, θὰ σοῦ τὴν ἐκπληρώσω. Διότι ἔχεις εὕρει χάριν ἐνώπιόν μου καὶ σὲ ἐκτιμῶ ἰδιαιτέρως περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον>. 190/229

191 μου περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον>. 33,18 Καὶ λέγει ἐμφάνισόν μοι σεαυτόν, 33,19 καὶ εἶπεν ἐγὼ παρελεύσομαι πρότερός σου τῇ δόξῃ μου καὶ καλέσω τῷ ὀνόματί μου, Κύριος ἐναντίον σου καὶ ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ, καὶ οἰκτειρήσω ὃν ἂν οἰκτείρω. 33,20 Καὶ εἶπεν οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν μου οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται. 33,21 Καὶ εἶπε Κύριος ἰδοὺ τόπος παρ' ἐμοί, στήσῃ ἐπὶ τῆς πέτρας 33,22 ἡνίκα δ' ἂν παρέλθῃ ἡ δόξα μου, καὶ θήσω σε εἰς ὀπὴν τῆς πέτρας καὶ σκεπάσω τῇ χειρί μου ἐπὶ σέ ἕως ἂν παρέλθω 33,23 καὶ ὀφέλω τὴν χεῖρα, καὶ τότε ὄψει τὰ ὀπίσω μου, τὸ δὲ πρόσωπόν μου οὐκ ὀφθήσεταί σοι. 18 Τότε ὁ Μωϋσῆς τοῦ εἶπε <δεῖξε εἰς ἐμὲ τὸν ἑαυτόν σου>. 19 Ὁ Κύριος ἀπήντησεν <ἐγὼ θὰ διέλθω καὶ θὰ προχωρήσω ἐμπρὸς ἀπὸ σὲ μὲ τὴν θείαν δόξαν μου, θὰ ἀναγγείλω καὶ θὰ ἀκούσῃς τὸ ὄνομά μου <Κύριος εἶναι ἐνώπιόν σου>. Ἐγὼ ἐλεῶ ἐκεῖνον τὸν ὁποῖον θέλω νὰ ἐλεήσω, λυποῦμαι καὶ συμπαθῶ ἐκεῖνον ποὺ θέλω νὰ συμπαθήσω, χωρὶς κανεὶς νὰ μὲ ὑποχρεώνῃ πρὸς τοῦτο>. 20 Καὶ ὁ Θεὸς ἐξηκολούθησε <δὲν θὰ ἡμπορέσῃς νὰ ἴδῃς τὸ πρόσωπόν μου διότι κανεὶς ἄνθρωπος δὲν ἠμπορεῖ νὰ μὲ ἀντικρύσῃ εἰς ὅλην μου τὴν δόξαν καὶ νὰ ζήσῃ>. 21 Καὶ συνέχισεν ὁ Κύριος <ἰδοὺ τόπος ἐδῶ πλησίον. Στάσου ὄρθιος ἐπάνω εἰς αὐτὸν τὸν βράχον. 22 Ὅταν διέρχεται ἡ θεία μου δόξα, θὰ σὲ θέσω εἰς τὴν ὀπὴν τοῦ βράχου, θὰ σκεπάσω μὲ τὸ χέρι μου τὸ πρόσωπόν σου, ἕως ὅτου περάσω. 23 Θὰ ἀφαιρέσω τὸ χέρι μου ἀπὸ τὸ πρόσωπόν σου καὶ θὰ μὲ ἴδῃς ἐκ τῶν ὄπισθεν, ἀλλὰ τὸ πρόσωπόν μου δὲν θὰ τὸ ἴδῃς>. 18 Καὶ λέγει πάλιν ὁ Μωϋσῆς: <Φανέρωσε τὸν ἑαυτόν σου εἰς ἐμέ>. 19 Καὶ εἶπεν ὁ Θεός: <Θὰ περάσω ἐγὼ πρὶν ἀπὸ σὲ μὲ τὴν λάμψιν τῆς δόξης μου καὶ θὰ ἀναγγείλω τὸ ὄνομά μου: <Ὁ Κύριος εἶναι ἐμπρός σου>. Καὶ θὰ ἐλεήσω ἐγὼ αὐτόν, ποὺ κρίνω ἄξιον τοῦ ἐλέους μου καὶ θὰ εὐσπλαγχνισθῶ αὐτόν, ποὺ θεωρῶ ἄξιον τῆς εὐσπλαγχνίας μου>. 20 Καὶ εἶπεν ἐπίσης ὁ Θεός:<Δεν θὰ ἠμπορέσῃς νὰ ἰδῇς τὸ πρόσωπόν μου. Διότι δεν εἶναι δυνατὸν νὰ ἰδῇ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ νὰ ζήσῃ>. 21 Καὶ εἶπε πάλιν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Βλέπεις αὐτὸν τὸν τόπον ἐδῶ κοντά μου; Στάσου λοιπὸν εἰς αὐτὸν τὸν βράχον. 22 Καὶ ὅταν θὰ περάσῃ ἡ λάμψις τῆς δόξης μου,θὰ σὲ βάλω μέσα εἰς μίαν σχισμὴν (τρῦπαν) τοῦ βράχου καὶ θὰ σὲ σκεπάσω μὲ τὸ χέρι μου, μέχρι νὰ περάσω. 23 Καὶ θὰ σηκώσω κατόπιν τὸ χέρι μου καὶ τότε θὰ ἰδῇς τὰ νῶτα μου. Δὲν πρόκειται ὅμως νὰ ἰδῇς τὸ πρόσωπόν μου>. 191/229

192 ΕΞΟΔΟΣ - 34ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 34,1 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λάξευσον σεαυτῷ δύο πλάκας λιθίνας, καθὼς καὶ αἱ πρῶται καὶ ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ ὄρος, καὶ γράψω ἐπὶ τῶν πλακῶν τὰ ρήματα, ἃ ἦν ἐν ταῖς πλαξὶ ταῖς πρώταις, αἷς συνέτριψας. 34,2 Καὶ γίνου ἕτοιμος εἰς τὸ πρωῒ καὶ ἀναβήσῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινὰ καὶ στήσει μοι ἐκεῖ ἐπ' ἄκρου τοῦ ὄρους. 34,3 Καὶ μηδεὶς ἀναβήτω μετὰ σοῦ μηδὲ ὀφθήτω ἐν παντὶ τῷ ὄρει καὶ τὰ πρόβατα καὶ βόες μὴ νεμέσθωσαν πλησίον τοῦ ὄρους ἐκείνου. 34,4 Καὶ ἐλάξευσε δύο πλάκας λιθίνας, καθάπερ καὶ αἱ πρῶται καὶ ὀρθρίσας Μωυσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τὸ Σινά, καθότι συνέταξεν αὐτῷ Κύριος καὶ ἔλαβε Μωυσῆς τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας. Εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν <κόψε σὺ ὁ ἴδιος καὶ πελέκησε δύο λιθίνας πλάκας, ὁμοίας πρὸς τὰς προηγουμένας, ἄνεβα πρὸς ἐμὲ εἰς τὸ ὄρος Σινὰ καὶ ἐγὼ θὰ γράψω ἐπάνω εἰς αὐτὰς τὰς πλάκας τὰς ἐντολάς, αἱ ὁποῖαι ἦσαν γραμμέναι εἰς τὰς πρώτας πλάκας, ποὺ σὺ συνέτριψες. 2 Γίνε ἕτοιμος τὸ πρωΐ, διότι θὰ ἀνεβῇς εἰς τὸ ὄρος Σινὰ καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους θὰ σταθῇς ὄρθιος κοντά μου. 3 Κανεὶς ἄλλος δὲν θὰ ἀνεβῇ μαζῆ σου οὔτε καὶ θὰ κάμῃ τὴν ἐμφάνισίν του εἰς κανένα σημεῖον τοῦ ὄρους. Καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια νὰ μὴ τὰ ἀφήσετε νὰ βοσκήσουν πλησίον τοῦ ὄρους>. 4 Ὁ Μωϋσῆς ἐπελέκησε δύο λιθίνας πλάκας κατὰ τὸν τύπον τῶν προηγουμένων καὶ ἐγερθεὶς λίαν πρωΐ ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος Σινά, ὅπως τὸν εἶχε διατάξει ὁ Κύριος. Ἐπῆρε δὲ μαζῆ του καὶ τὰς δύο λιθίνας πλάκας Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Πελέκησε σὺ ὁ ἴδιος δύο πλάκας ἀπὸ πέτραν, ὅπως ἀκριβῶς ἦσαν καὶ αἱ πρῶται καὶ ἀνέβα πρὸς ἐμὲ εἰς τὸ ὄρος Σινᾶ καὶ ἐκεῖ θὰ γράψω ἐγὼ ἐπάνω εἰς τὰς πλάκας τοὺς λόγους, ποὺ ὑπῆρχαν εἰς τὰς πρώτας πλάκας, τὰς ὁποίας συνέτριψες διὰ τὴν ἁμαρτίαν τῆς εἰδωλολατρίας τοῦ λαοῦ, 2 Ἐτοιμάσου λοιπὸν τὸ πρωῒ καὶ νὰ ἀνέβης εἰς τὸ ὅρος τὸ Σινᾶ καὶ νὰ σταθῇς ἐνώπιόν μου ἐκεῖ, εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ. 3 Κανεὶς δὲ ἄλλος δὲν πρέπει νὰ ἀνέβη μαζί σου, οὔτε νὰ φανῇ εἰς ὅλο τὸ βουνό. Ἀκόμη καὶ τὰ πρόβατα καὶ τὰ βόδια δὲν πρέπει νὰ βόσκουν κοντὰ εἰς τὸ βουνὸ ἐκεῖνο>. 4 Καὶ ἀμέσως ὁ Μωϋσῆς ἐπελέκησε καὶ ἔκανε δύο πλάκας ἀπὸ πέτραν, ὅπως ἀκριβῶς ἦσαν καὶ αἱ πρῶται. Ἐξύπνησε δὲ πολὺ πρωῒ καὶ ἀνέβη εἰς τὸ ὅρος τὸ Σινᾶ, ὅπως τὸν διέταξεν ὁ Κύριος. Ἐπῆρε δὲ μαζί του ὁ Μωυσῆς καὶ τὰς δύο λιθίνας πλάκας. 34,5 Καὶ κατέβη Κύριος ἐν νεφέλῃ 5 ὁ Κύριος κατέβη τότε διὰ νεφέλης εἰς τὸ ὄρος. 5 Καὶ κατέβη ὁ Κύριος μὲ νεφέλην καὶ ἐστάθη ἐκεῖ πλησίον καὶ παρέστη αὐτῷ ἐκεῖ καὶ Ὁ Μωϋσῆς ἐστάθη ὄρθιος πλησίον του καὶ του καὶ ἠκούσθη νὰ προφέρεται τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐκάλεσε τῷ ὀνόματι Κυρίου. ἐπεκαλέσθη τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου. ἐσήμαινε τὴν παρουσίαν Του. 34,6 Καὶ παρῆλθε Κύριος πρὸ 6 Ὁ Κύριος ἐπέρασεν ἐμπρὸς ἀπὸ τὸν Μωϋσέα 6 Καὶ ἐπέρασεν ἐμπρὸς ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν ὁ Κύριος καὶ εἶπεν ὁ προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐκάλεσε ἴδιος: <Κύριος ὁ Θεὸς εἶναι οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων, 192/229

193 Κύριος ὁ Θεὸς οἰκτίρμων καὶ καὶ ἠκούσθησαν τὰ λόγια <Κύριος ὁ Θεὸς εἶναι μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινός. ἐλεήμων, μακρόθυμος καὶ οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινός, πολυέλεος καὶ ἀληθινός. 34,7 καὶ δικαιοσύνην διατηρῶν καὶ ἔλεος εἰς χιλιάδας, ἀφαιρῶν ἀνομίας καὶ ἀδικίας καὶ ἁμαρτίας, καὶ οὐ καθαριεῖ τὸν ἔνοχον, ἐπάγων ἀνομίας πατέρων ἐπὶ τέκνα καὶ ἐπὶ τέκνα τέκνων ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεάν. 34,8 Καὶ σπεύσας Μωυσῆς, κύψας ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησε 34,9 καὶ εἶπεν εἰ εὕρηκα χάριν ἐνώπιόν σου, συμπορευθήτω ὁ Κύριός μου μεθ' ἡμῶν ὁ λαὸς γὰρ σκληροτράχηλός ἐστι, καὶ ἀφελεῖς σὺ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ τὰς ἀνομίας ἡμῶν, καὶ ἐσόμεθα σοί. 34,10 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἐγὼ τίθημί σοι διαθήκην ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ σου ποιήσω ἔνδοξα, ἃ οὐ γέγονεν ἐν πάσῃ τῇ γῇ καὶ ἐν 7 Ἐφαρμόζει καὶ ἐκδηλώνει πάντοτε ὅλας τὰς ἀρετάς του, μάλιστα δὲ τὴν ἀγάπην καὶ τὸ ἔλεός του εἰς χιλιάδας ἀνθρώπων, συγχωρῶν ἀνομίας, ἀδικίας καὶ ἁμαρτίας εἰς κάθε μετανοοῦντα. Ἀλλὰ δὲν ἀπαλλάσσει ἀπὸ τὴν ἐνοχὴν καὶ ἀπὸ τὴν τιμωρίαν τὸν ἀμετανόητον ἁμαρτωλόν, ἐξαποστέλλει τὴν δικαίαν τιμωρίαν εἰς τοὺς ἀμετανοήτους, τιμωρῶν τὰ τέκνα διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν πατέρων μέχρις ἀκόμη τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς>! 8 Ἔσπευσεν ὁ Μωϋσῆς καὶ κύψας πρὸς τὴν γῆν προσεκύνησε τὸν Θεόν, 9 καὶ εἶπεν <ἐὰν ἔχω εὕρει χάριν ἐνώπιόν σου, ἂς πορευθῇς σύ, ὁ Κύριός μου, μαζῆ μας ἕως τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας. Διότι ὁ ἰσραηλιτικος λαὸς εἶναι σκληροκάρδιος καὶ ἀνυπότακτος εἰς τὰς ἐντολάς σου. Σὺ ὅμως ὡς ἐλεήμων καὶ μακρύθυμος θὰ συγχωρήσῃς τὰς ἁμαρτίας μας καὶ τὰς ἀνομίας μας, καὶ ἔτσι θὰ εἴμεθα πάλιν ἰδικοί σου>. 10 Ὁ Κύριος εἶπε πρὸς τὸν Μωϋσῆν <ἰδοὺ ἐγὼ σοῦ δίδω μίαν ἐπίσημον ὑπόσχεσιν ἐνώπιον ὅλου τοῦ λαοῦ σου θὰ κάμω ἔργα θαυμαστά, τὰ ὁποῖα δὲν ἔγιναν ἕως τώρα εἰς ὅλην τὴν γῆν 7 Καὶ τηρεῖ τὴν δικαιοσύνην καὶ τὸ ἔλεος Του εἰς χιλιάδας γενεῶν. Ἀφαιρεῖ καὶ ἐξαλείφει ἀνομίας καὶ ἀδικίας καὶ ἁμαρτήματα. Δὲν ἀθωώνει ὅμως τὸν ἀμετανόητον ἔνοχον, ἀλλ' ἐπιφέρει τὰς τιμωρίας διὰ τὰς ἀνομίας τῶν πατέρων εἰς τὰ τέκνα καὶ εἰς τὰ τέκνα τῶν τέκνων μέχρι τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς>. 8 Καὶ ἀμέσως ὁ Μωυσῆς ἔσπευσε καὶ ἔσκυψεν εἰς τὴν γῆν καὶ προσεκύνησε μὲ εὐλάβειαν τὸν Θεόν. 9 Καὶ εἶπεν ὁ Μωῦσῆς εἰς τὸν Θεόν: <Ἐὰν εὑρῆκα χάριν ἐνώπιόν σου καί με συμπαθῇς, ἂς ἔλθῃς μαζί μας σὺ ὁ Κύριός μου. Διότι ὁ λαὸς αὐτὸς εἶναι σκληροτράχηλος καὶ ἀνυπότακτος. Σὺ ὅμως ὡς ἐλεήμων θὰ συγχωρήσῃς τὰς ἁμαρτίας καὶ τὰς παρανομίας μας καὶ θὰ γίνωμεν καὶ πάλιν ἄνθρωποι ἰδικοί σου>. 10 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Ἰδοὺ ἐγὼ συνάπτω μὲ σὲ ὡς ἐκπρόσωπον τοῦ λαοῦ συμφωνίαν. Θὰ κάνω ἐμπρὸς εἰς ὅλον τὸν λαόν σου θαύματα ἐκπληκτικά, ποὺ σὰν αὐτὰ δεν ἔχουν γίνει εἰς ὅλην τὴν γῆν καὶ εἰς κανένα ἄλλο ἔθνος. Καὶ θὰ ἰδῇ ὅλος ὁ λαός, εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκεις καὶ σύ, τὰ 193/229

194 παντὶ ἔθνει, καὶ ὄψεται πᾶς ὁ λαός, ἐν οἷς εἶ σύ, τὰ ἔργα Κυρίου, ὅτι θαυμαστά ἐστιν, ἃ ἐγὼ ποιήσω σοι. 34,11 Πρόσεχε σὺ πάντα, ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι. Ἰδοὺ ἐγὼ ἐκβάλλω πρὸ προσώπου ὑμῶν τὸν Ἀμορραῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Χετταῖον καὶ Εὐαῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Ἰεβουσαῖον 34,12 πρόσεχε σεαυτῷ, μή ποτε θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις ἐπὶ τῆς γῆς, εἰς ἣν εἰσπορεύῃ εἰς αὐτήν, μή σοι γένηται πρόσκομμα ἐν ὑμῖν. 34,13 Τοὺς βωμοὺς αὐτῶν καθελεῖτε καὶ τὰς στήλας αὐτῶν συντρίψετε καὶ τὰ ἄλση αὐτῶν ἐκκόψετε, καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε ἐν πυρί 34,14 οὐ γὰρ μὴ προσκυνήσητε θεοῖς ἑτέροις ὁ γὰρ Κύριος ὁ Θεὸς ζηλωτὸν ὄνομα, θεὸς ζηλωτής ἐστι. καὶ εἰς κανένα ἄλλο ἔθνος. Ὁλος δὲ αὐτὸς ὁ λαός, εἰς τὸν ὁποῖον καὶ σὺ ἀνήκεις, θὰ ἴδῃ τὰ ἔργα τοῦ Κυρίου ὅτι εἶναι ἄξια παντὸς θαυμασμοῦ, αὐτὰ τὰ ὁποῖα θὰ κάμω ἐγὼ πρὸς χάριν σου. 11 Σὺ δὲ πρόσεξε ὅλα ὅσα ἐγὼ σὲ διατάσσω. Ἰδοὺ ἐγὼ θὰ ἐκδιώξω ἀπὸ ἐμπρός σας τὸν Ἀμορραῖον, τὸν Χαναναῖον, τὸν Φερεζαῖον, τὸν Χετταῖον, τὸν Εὐαῖον, τὸν Γεργεσαῖον καὶ τὸν Ἰεβουσαῖον. 12 Προσέχετε τὸν ἑαυτόν σας, μὴ τυχὸν παρασυρθῆτε καὶ συνάψετε συμφωνίαν τινα μὲ τοὺς κατοίκους τῆς χώρας, εἰς τὴν ὁποῖον θὰ εἰσέλθετε, διὰ νὰ μὴ γίνῃ ἡ πρᾶξις σας αὐτὴ πρόσκομμα εἰς τὸν δρόμον σας καὶ αἰτία τῆς καταστροφῆς σας. 13 Ἀντιθέτως θὰ κρημνίσετε τοὺς βωμούς των, θὰ συντρίψετε τὰς εἰδωλολατρικὰς στήλας των, θὰ κόψετε ἀπὸ τὴν ρίζαν τὰ ἱερά των δάση καὶ θὰ κατακαύσετε εἰς τὸ πῦρ τὰ ξυλόγλυπτα ἀγάλματα τῶν θεῶν των. 14 Δὲν θὰ προσκυνήσετε ἄλλους θεούς, διότι Κύριος ὁ Θεὸς ὀνομάζεται ζηλωτής, εἶναι Θεὸς ζηλότυπος, θέλει δηλαδὴ διὰ τὸν ἑαυτόν του τὴν ἀγάπην σας. ἔνδοξα ἔργα τοῦ Κυρίου, διότι εἶναι θαυμαστὰ αὐτά, ποὺ πρόκειται να κάνω πρὸς χάριν σου. 11 Σὺ δὲ πρόσεχε εἰς ὅλα, ὅσα ἑγὼ σοῦ παραγγέλλω. Νά, ἐγὼ θὰ ἐκδιώξω ἀπὸ ἐμπρός σας τοὺς Ἀμορραίους καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Φερεζαίους καὶ τοὺς Χετταίους καὶ τοὺς Εὐαίους καὶ τοὺς Γεργεσαίους καὶ τοὺς Ἰεβουσαίους. 12 Πρόσεχε καλὰ εἰς τὸν ἑαυτόν σου, ὥστε νὰ μὴ συνάψης ποτὲ συμφωνίαν μὲ ὅσους διαμένουν εἰς τὴν χώραν, εἰς τὴν ὁποίαν εἰσέρχεσθε, διὰ νὰ μὴ γίνῃ τοῦτο εἰς σᾶς ἐμπόδιον καὶ παγίδα. 13 Τοὺς βωμούς, ὅπου θυσιάζουν αὐτοὶ εἰς τοὺς θεούς των, θὰ τοὺς κρημνίσετε καὶ τὰς στήλας, ποὺ τὰς ἔχουν σὰν σύμβολα τῶν θεῶν των, θὰ τὰς συντρίψετε καὶ τὰ μικρὰ δάση, ὅπου λατρεύουν τοὺς θεούς των, θὰ τὰ κόψετε τελείως καὶ τὰ ἀγάλματα τῶν θεῶν των θὰ τὰ κατακαύσετε εἰς τὸ πῦρ. 14 Διότι δὲν πρέπει νὰ προσκυνήσετε ἄλλους θεούς, ἐπειδὴ ὁ Κύριος ὁ Θεός, ποὺ ὀνομάζεται ζηλωτῆς, εἶναι Θεὸς ζηλότυπος καὶ δεν ἀνέχεται ὡς ἀνταγωνιστήν Του ἄλλον θέον. 194/229

195 34,15 Μή ποτε θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ ἐκπορνεύσωσιν ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν καὶ δύσωσι τοῖς θεοῖς αὐτῶν, καὶ καλέσωσί σε, καὶ φάγῃς τῶν αἱμάτων αὐτῶν, 34,16 καὶ λάβῃς τῶν θυγατέρων αὐτῶν τοῖς υἱοῖς σου καὶ τῶν θυγατέρων σου δῷς τοῖς υἱοῖς αὐτῶν, καὶ ἐκπορνεύσωσιν αἱ θυγατέρες σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν, καὶ ἐκπορνεύσωσιν οἱ υἱοί σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν. 34,17 Καὶ θεοὺς χωνευτοὺς οὐ ποιήσεις σεαυτῷ. 34,18 Καὶ τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξῃ ἑπτὰ ἡμέρας φαγῇ ἄζυμα. Καθάπερ ἐντέταλμαί σοι, εἰς τὸν καιρὸν ἐν μηνὶ τῶν νέων ἐν γὰρ μηνὶ τῶν νέων ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου. 15 Οὐδέποτε θὰ συνάψῃς συμφωνίαν μὲ τοὺς κατοίκους τῆς Χαναάν, διὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦν οἱ Ἰσραηλῖται ὀπίσω ἀπὸ τοὺς θεοὺς ἐκείνων καὶ ἐκτραποῦν εἰς διαφθορὰν καὶ προσφέρουν θυσίας εἰς τοὺς θεούς των καὶ σᾶς καλέσωσιν ἐκεῖνοι εἰς τὰ θρησκευτικά των συμπόσια καὶ φάγετε ἀπὸ τὰ αἵματα τῶν θυσιῶν των. 16 Δὲν θὰ πάρετε διὰ τοὺς υἱούς σας συζύγους ἀπὸ τὰς θυγατέρας των καὶ τὰς θυγατέρας σου δὲν θὰ τὰς δώσῃς συζύγους εἰς τὰ τέκνα ἐκείνων, διὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦν αἱ θυγατέρες σου καὶ ἐκτραποῦν εἰς ἀνομήματα ὀπίσω τῶν θεῶν ἐκείνων, διὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦν οἱ υἱοί σου ὀπίσω τῶν θεῶν ἐκείνων καὶ ἐκτραποῦν εἰς ἀνομήματα. 17 Δὲν θὰ κατασκευάσῃς θεοὺς χωνευτοὺς εἰς χυτήρια, διὰ νὰ μὴ παρασυρθῇς εἰς τὴν εἰδωλολατρείαν. 18 Θὰ τηρήσῃς τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων, τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα. Ἑπτὰ ἡμέρας θὰ τρώγῃς ἄζυμα, ὅπως ἐγὼ σὲ διέταξα, κατὰ τὸν μῆνα ποὺ συμπίπτει μὲ τὰ νέα σιτηρά. Διότι κατὰ τὸν μῆνα τῶν νέων σιτηρῶν ἐξήλθατε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. 15 Πρόσεχε νὰ μὴ κάνῃς ποτὲ συμφωνίαν μὲ τοὺς κατοίκους τῆς χώρας, ὅπου θὰ εἰσέλθῃς, καὶ ἐξ αἰτίας τούτου παρασυρθοῦν καὶ διαφθαροῦν οἱ Ἰσραηλῖται, μὲ τὸ νὰ ἀκολουθήσουν τοὺς ψευδεῖς θεούς των καὶ προσφέρουν θυσίας εἰς τοὺς θεούς των καὶ σὲ καλέσουν εἰς τὰ θρησκευτικά των δεῖπνα οἱ εἰδωλολάτραι καὶ φάγῃς ἀπὸ τὰ σφαχτὰ καὶ αἵματα τῶν θυσιῶν των. 16 Πρόσεχε, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, νὰ μὴ πάρῃς διὰ τοὺς υἱούς σου συζύγους ἀπὸ τὰς θυγατέρας τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ νὰ μὴ δώσῃς ἀπὸ τὰς θυγατέρας σου συζύγους διὰ τοὺς υἱούς των καὶ μολυνθοῦν καὶ διαφθαροῦν αἱ κόραι σου, μὲ τὸ νὰ λατρεύσουν τοὺς θεούς των καὶ παρασυρθοῦν ἐπίσης καὶ διαφθαροῦν οἱ υἱοί σου, μὲ τὸ νὰ λατρεύσουν τοὺς ψευδεῖς θεούς των. 17 Καὶ δὲν θὰ φτιάξῃς θεοὺς εἰς χυτήρια, εἴδωλα δηλαδὴ διὰ νὰ τὰ ἔχῃς καὶ νὰ τὰ λατρεύῃς. 18 Θὰ τηρῇς δὲ τὴν ἑορτὴν τῶν Ἀζύμων. Θὰ τρώγῃς ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας ψωμὶ χωρὶς προζύμι, ὅπως ἀκριβῶς σοῦ παρήγγειλα, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ μηνὸς τῶν νέων σιτηρῶν. Θὰ γίνεται δὲ αὐτό, διότι κατὰ τὸν μῆνα αὐτὸν τῶν νέων σιτηρῶν ἐβγῆκες ἐλεύθερος ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. 34,19 Πὰν διανοῖγον μήτραν ἐμοί, 19 Κάθε πρωτογέννητον ἀρσενικὸ παιδὶ ἀνήκει 19 Θὰ προσφέρῃς εἰς ἐμὲ κάθε πρωτογέννητον ἀπὸ τὰ τὰ ἀρσενικά, πᾶν πρωτότοκον εἰς ἐμέ, ὅπως καὶ κάθε πρωτογέννητον ἀρσενικὰ παιδιὰ καὶ κάθε πρωτογέννητον ἀπὸ τὰ μοσχάρια μόσχου καὶ πρωτότοκον προβάτου καὶ μόσχου. καὶ τὰ πρόβατα. 195/229

196 προβάτου. 34,20 Καὶ πρωτότοκον ὑποζυγίου λυτρώσῃ προβάτω ἐὰν δὲ μὴ λυτρώσῃ αὐτό, τιμὴν δώσεις. Πᾶν πρωτότοκον τῶν υἱῶν σου λυτρώσῃ οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός. 20 Κάθε πρωτότοκον ὄνου θὰ τὸ ἀνταλλάξῃς μὲ πρόβατον. Ἐὰν δὲ δὲν τὸ ἀνταλλάξῃς θὰ καταβάλῃς εἰς χρῆμα τὴν ἀξίαν του. Διὰ κάθε ὅμως πρωτότοκον ἐκ τῶν υἱῶν σας θὰ καταβάλλετε ὡρισμένον χρηματικὸν ποσὸν εἰς τὸν ναόν. Δὲν θὰ ἐμφανίζεσαι εἰς τὸν ναὸν μὲ ἀδειανὰ τὰ χέρια. Κάτι θὰ πρέπει νὰ προσφέρῃς. 20 Τὸ δὲ πρωτογέννητον τοῦ ὑποζυγίου (ὄνου), θὰ τὸ ἀνταλλάξῃς μὲ πρόβατον. Ἐὰν ὅμως δὲν τὸ ἀνταλλάξῃς, θὰ πληρώσῃς τὸ ὡρισμένον χρηματικὸν ποσόν. Θὰ ἀνταλλάξῃς ἐπίσης μὲ χρηματικὸν λύτρον καὶ κάθε πρωτογέννητον ἀπὸ τὰ παιδιά σου. Δὲν πρέπει νὰ ἐμφανίζεσαι ἐνώπιόν μου κατὰ τὴν λατρείαν μὲ ἀδειανὰ τὰ χέρια. 34,21 Ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ, τῇ δὲ 21 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι, τὴν δὲ ἑβδόμην 21 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι τὰ ἔργα σου, κατὰ τὴν ἑβδόμῃ καταπαύσεις τῷ σπόρω ἡμέραν θὰ παύσῃς ἀπὸ τὰ ἔργα σου καὶ θὰ ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν θὰ διακόπτῃς τὴν ἐργασίαν καὶ θὰ καὶ τῷ ἀμητῷ κατάπαυσις. ἀναπαυθῇς. Κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν θὰ ἀναπαύεσαι. Ἀκόμη καὶ κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς σπορᾶς καὶ τοῦ θερισμοῦ, ὁπότε ὑπάρχει πολλὴ καὶ ἐπείγουσα ἐργασία, θὰ γίνεται ἐπίσης ἀνάπαυσις ἀπὸ τὴν σπορὰν καὶ γίνεται ἀνάπαυσις. τὸν θερισμόν. 34,22 Καὶ ἑορτὴν ἑβδομάδων ποιήσεις μοι, ἀρχὴν θερισμοῦ πυροῦ, καὶ ἑορτὴν συναγωγῆς μεσοῦντος τοῦ ἐνιαυτοῦ. 22 Θὰ τελῇς ἐπίσης δι' ἐμὲ τὴν ἑορτὴν τῶν ἑβδομάδων, τὴν Πεντηκοστήν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἀρχίζει ὁ θερισμὸς τῶν σιτηρῶν, ὅπως ἐπίσης καὶ τὴν ἑορτὴν τῆς συγκομιδῆς τῶν καρπῶν κατὰ τὸ μέσον τοῦ ἔτους (δηλαδὴ κατὰ Ὀκτώβριον). 22 Καὶ θὰ ἐορτάζῃς πρὸς τιμήν μου τὴν ἑορτὴν τῶν ἑπτὰ ἑβδομάδων, τὴν Πεντηκοστήν, κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ θερισμοῦ τῶν σιτηρῶν, καθὼς καὶ τὴν ἑορτὴν τῆς συγκομιδῆς τῶν καρπῶν, τὴν Σκηνοπηγίαν, ἐνῶ εὑρίσκεται εἰς τὸ μέσον ὁ χρόνος καὶ εἰς τὸ διάστημα, ποὺ συμπίπτει μὲ τὴν ἐποχὴν τοῦ Φθινοπώρου. 34,23 Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιουτοῦ 23 Τρεῖς ἐποχὰς κατὰ τὸ διάστημα τοῦ ἔτους θὰ 23 Τρεῖς φορὰς κάθε χρόνον θὰ παρουσιάζεται κάθε ἄνδρας ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐμφανίζεται κάθε ἀνὴρ Ἰσραηλίτης ἐνώπιον σου εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ Ἰσραήλ Κυρίου τοῦ Θεοῦ τοῦ Ἰσραήλ. Ἰσραήλ. (Τὸ Πάσχα, τὴν Πεντηκοστὴν καὶ τὴν Σκηνοπηγίαν). 34,24 ὅταν γὰρ ἐκβάλω τὰ ἔθνη πρὸ προσώπου σου καὶ πλατύνω τὰ ὅριά σου, οὐκ ἐπιθυμήσει οὐδεὶς τῆς γῆς σου, ἡνίκα ἂν 24 Διότι, ὅταν ἐκδιώξω ἀπὸ ἐμπρός σου τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη καὶ μεγαλώσω τὰ ὅρια τοῦ κράτους σου, κανεὶς δὲν θὰ ἐπιθυμίσῃ κἂν τὴν κατάκτησιν τῆς χώρας σου, ἐφ' ὅσον σὺ 24 Μὴ ἀνησυχῇς δέ, διότι, ὅταν ἐγὼ ἐκδιώξω τοὺς ἄλλους λαοὺς ἀπὸ ἐμπρός σου καὶ εὐρύνω πολὺ τὰ σύνορα τοῦ κράτους σου, κανεὶς δεν πρόκειται νὰ ἐπιθυμήσῃ τὴν χώραν σου καὶ να ἐπιτεθῇ διὰ νὰ τὴν κατακτήσῃ, τότε ποὺ τρεῖς 196/229

197 ἀναβαίνῃς ὀφθῆναι ἐναντίον ἀναβαίνεις κατὰ τὰς τρεῖς αὐτὰς ἑορτάς του φορὰς κάθε χρόνον θὰ ἀπουσιάζῃς ἀπὸ τὸν τόπον σου καὶ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου τρεῖς ἔτους, διὰ νὰ παρουσιασθῇς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ θὰ ἀνεβαίνης, διὰ νὰ παρουσιασθῇς καὶ νὰ προσκυνήσῃς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ. σου. ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. 34,25 Οὐ σφάξεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυσιασμάτων μου, καὶ οὐ κοιμηθήσεται εἰς τὸ πρωῒ θύματα ἑορτῆς τοῦ πάσχα. 34,26 Τὰ πρωτογεννήματα τῆς γῆς σου θήσεις εἰς τὸν οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ. 34,27 Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν γράψον σεαυτῷ τὰ ρήματα ταῦτα ἐπὶ γὰρ τῶν λόγων τούτων τέθειμαί σοι διαθήκην καὶ τῷ Ἰσραήλ. 34,28 Καὶ ἦν ἐκεῖ Μωυσῆς ἐναντίον Κυρίου τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ἄρτον οὐκ ἔφαγε καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιε καὶ ἔγραψεν ἐπὶ τῶν πλακῶν τὰ ρήματα ταῦτα τῆς διαθήκης, τοὺς δέκα λόγους. 34,29 Ὡς δὲ κατέβαινε Μωυσῆς ἐκ τοῦ ὄρους, καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ τῶν χειρῶν Μωυσῆ καταβαίνοντος δὲ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ὄρους, Μωυσῆς οὐκ ᾔδει ὅτι 25 Δὲν θὰ προσφέρῃς εἰς ἐμὲ τὸ αἷμα τῶν θυσιῶν σου μετὰ ἐνζύμου ἄρτου καὶ δὲν θὰ μείνουν μέχρι τῆς πρωΐας ὑπολείμματα ἀπὸ τὰς θυσίας τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα. Θὰ τρώγωνται κατὰ τὴν ἑσπέραν. 26 Τὰ πρωτογεννήματα τῶν ἀγρῶν σου θὰ τὰ προσφέρῃς εἰς τὸν οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Δὲν θὰ μαγειρεύσῃς ἀρνὶ μὲ τὸ γάλα τῆς μητρός του>. 27 Ὁ Κύριος εἶπε εἰς τὸν Μωϋσῆν <γράψε σὺ ὁ ἴδιος τὰ λόγια μου αὐτά. Διότι ἐπὶ τῶν λόγων μου αὐτῶν συνάπτω συμψωνίαν μὲ σὲ καὶ μὲ τὸν ἰσραηλιτικὸν λαόν>. 28 Ὁ Μωϋσῆς ἔμενεν ἐκεῖ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους Σινὰ τεσσαράκοντα ἡμερονύκτια. Οὔτε ἄρτον ἔφαγεν οὔτε ὕδωρ ἔπιεν. Ἔγραψεν ἐπάνω εἰς τὰς πλάκας τοὺς λόγους αὐτοὺς τῆς συμφωνίας τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Ἰσραήλ, τὸν Δεκάλογον. 29 Ὅταν δὲ κατέβη ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸ ὄρος ἐκρατοῦσε εἰς τὰ χέρια του τὰς δύο πλάκας. Καταβαίνων δὲ ἀπὸ τὸ ὄρος δὲν ἐγνώριζεν ὅτι τὸ πρόσωπόν του εἶχεν ἀποκτήσει κάποιαν 25 Δὲν θὰ μοῦ προσφέρῃς θυσίας αἱματηρὰς μαζὶ μὲ ψωμιὰ κατεσκευασμένα μὲ προζύμι. Καὶ δὲν θὰ παραμείνουν διὰ τὸ πρωῒ τὰ σφαχτὰ τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα. 26 Τοὺς πρώτους καρποὺς ἀπὸ τὰ χωράφια σου θὰ τοὺς προσφέρῃς εἰς τὸν τόπον τῆς λατρείας Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου. Δὲν πρέπει νὰ βράσῃς ποτὲ ἀρνὶ μέσα εἰς τὸ γάλα τῆς μητέρας του>. (Διότι αὐτὸ τὸ κάνουν οἱ εἰδωλολάτραι). 27 Καὶ εἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν: <Γράψε μὲ προσοχὴν τὰ λόγια αὐτά, ποὺ ἤκουσες. Διότι ἐπὶ τῇ βάσει αὐτῶν ἀκριβῶς τῶν λόγων συνάπτω ἐγὼ συμφωνίαν μὲ σὲ καὶ τοὺς Ἰσραηλίτας>. 28 Καὶ ἔμεινεν ὁ Μωϋσῆς ἐκεῖ εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ σαράντα ἡμέρας καὶ σαράντα νύκτας. Κατὰ τὸ διάστημα αὐτὸ οὔτε ἔφαγε ψωμί, οὔτε ἔπιε νερό. Καὶ ἔγραψεν (ὁ Θεός) εἰς τὰς λιθίνας πλάκας τὰ λόγια αὐτὰ τῆς συμφωνίας μεταξὺ Θεοῦ καὶ Ἰσραήλ, τὰς δέκα δηλαδὴ ἐντολάς. 29 Καὶ καθὼς κατέβαινεν ὁ Μωϋσῆς ἀπὸ τὸ βουνό, αἱ δύο πλάκες τῆς Διαθήκης ἦσαν εἰς τὰ χέρια του. Καὶ ἐνῷ κατέβαινεν ἀπὸ τὸ βουνό, δὲν ἐγνώριζεν ὁ Μωϋσῆς ὅτι ἡ ὄψις τοῦ δέρματός του προσώπου του εἶχε γίνει πολὺ λαμπρά, τότε ποὺ ὠμιλοῦσε πρὸς αὐτὸν ὁ Κύριος. 197/229

198 δεδόξασται ἡ ὄψις τοῦ χρώματος θείαν λάμψιν, τὴν ὁποίαν ἔλαβε καθὼς τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐν τῷ λαλεῖν ὡμιλοῦσε πρὸς αὐτὸν ὁ Θεός. αὐτὸν αὐτῷ. 34,30 Καὶ εἶδεν Ἀαρὼν καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι Ἰσραὴλ τὸν Μωυσῆν καὶ ἦν δεδοξασμένη ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ, καὶ ἐφοβήθησαν ἐγγίσαι αὐτῷ. 34,31 Καὶ ἐκάλεσεν αὐτοὺς Μωυσῆς, καὶ ἐπεστράφησαν πρὸς αὐτὸν Ἀαρὼν καὶ πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς συναγωγῆς, καὶ ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς. 34,32 Καὶ μετὰ ταῦτα προσῆλθον πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς πάντα, ὅσα ἐνετείλατο Κύριος πρὸς αὐτὸν ἐν τῷ ὄρει Σινά. 30 Ὁ Ἀαρὼν ὅμως καὶ ὅλοι οἱ πρεσβύτεροι τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ εἶδον ὅτι ἡ ὄψις τοῦ προσώπου τοῦ Μωϋσέως ἦτο λαμπρὰ καὶ ἀκτινοβόλος καὶ ἐφοβήθησαν νὰ τὸν πλησιάσουν. 31 Ὁ Μωϋσῆς τοὺς ἐκάλεσε καὶ ἐπλησίασαν πρὸς αὐτὸν ὁ Ἀαρὼν καὶ ὅλοι οἱ ἄρχοντες τοῦ λαοῦ, πρὸς τοὺς ὁποίους καὶ ὡμίλησεν ὁ Μωϋσῆς. 32 Κατόπιν δὲ ἦλθον πρὸς τὸν Μωϋσῆν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται καὶ ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅλα ὅσα εἶχε διατάξει ὁ Κύριος πρὸς αὐτὸν εἰς τὸ ὄρος Σινά. 30 Καὶ εἶδεν ὁ Ἀαρὼν καὶ μαζί του καὶ ὅλοι οἱ πρόκριτοι τοῦ Ἰσραὴλ τὸν Μωϋσῆν καὶ ἦτο ὁλόλαμπρος ἡ ὄψις τοῦ δέρματος τοῦ προσώπου του καὶ ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ἐφοβήθησαν νὰ τὸν πλησιάσουν. 31 Τοὺς ἐκάλεσε δὲ ὁ Μωυσῆς καὶ ἐστράφησαν πρὸς αὐτὸν καὶ τὸν ἐπλησίασαν ὁ Ἀαρὼν καὶ ὄλοι οἱ πρόκριτοι τὸν Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ καὶ ὡμίλησε πρὸς αὐτοὺς ὁ Μωυσῆς. 32 Καὶ μετὰ ταὐτὰ ἐπλησίασαν πρὸς τὸν Μωϋσῆν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται καὶ τοὺς διέταξεν ὅλα, ὅσα τὸν παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ. 34,33 Καὶ ἐπειδὴ κατέπαυσε 33 Ὅταν ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτούς, ἔθεσε 33 Ὅταν δὲ ἔπαυσε νὰ ὁμιλῇ πρὸς αὐτούς, ἔβαλεν εἰς τὸ λαλῶν πρὸς αὐτούς, ἐπέθηκεν ἐπὶ κάλυμμα εἰς τὸ πρόσωπόν του. τὸ πρόσωπον αὐτοῦ κάλυμμα. πρόσωπόν του κάλυμμα, (διὰ νὰ μὴ δυσκολεύῆ ἡ λάμψις τοῦ προσώπου του τὴν ἐπικοινωνίαν του μὲ τὸν λαόν). 34,34 Ἡνίκα δ' ἂν εἰσεπορεύετο Μωυσῆς ἔναντι Κυρίου λαλεῖν αὐτῷ, περιῃρεῖτο τὸ κάλυμμα ἕως τοῦ ἐκπορεύεσθαι καὶ ἐξελθὼν ἐλάλει πᾶσι τοῖς υἱοῖς Ισραὴλ ὅσα ἐνετείλατο αὐτῷ Κύριος, 34 Ὅσες ὅμως φορὲς ὁ Μωϋσῆς προσήρχετο ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ ὁμιλήσῃ πρὸς αὐτόν, ἀφαιροῦσε τὸ κάλυμμα τοῦ προσώπου μέχρι τῆς στιγμῆς, ποὺ ἐξήρχετο ἀπὸ τὸν Κύριον. Ἐξερχόμενος δὲ ἀνεκοίνωνε εἰς ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας, ὅσας ἐντολάς ἔδιδεν εἰς αὐτὸν ὁ Θεός. 34 Κάθε φορὰν ὅμως ποὺ εἰσήρχετο ὁ Μωυσῆς εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, διὰ νὰ ὁμιλήσῃ εἰς αὐτόν, ἔβγαζε τὸ κάλυμμα, μέχρι νὰ βγῇ ἀπὸ τὴν Σκηνήν. Καὶ ὅταν ἔβγαινεν, ἀνεκοίνωνεν εἰς ὅλους τοὺς Ἰσραηλίτας ὅσα τοῦ παρήγγειλεν ὁ Κύριος. 198/229

199 34,35 καὶ εἶδον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ τὸ πρόσωπον Μωυσέως ὅτι δεδόξασται, καὶ περιέθηκε Μωυσῆς κάλυμμα ἐπὶ τὸ πρόσωπον ἑαυτοῦ, ἕως ἂν εἰσέλθῃ συλλαλεῖν αὐτῷ. 35 Ἔβλεπαν οἱ Ἰσραηλῖται ὅτι τὸ πρόσωπον τοῦ Μωϋσέως ἀκτινοβολοῦσε. Ὁ δὲ Μωϋσῆς περιέβαλλε μὲ κάλυμμα τὸ πρόσωπόν του, μέχρις ὅτου ἐπέστρεφε πρὸς τὸν Κύριον, διὰ νὰ συνομιλῇ μὲ αὐτόν. 35 Καὶ εἶδαν ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται ὅτι τὸ πρόσωπον τοῦ Μωϋσέως εἶχε γίνει ὁλόλαμπρον καὶ ἀκτινοβολοῦσε. Καὶ ἐτοποθέτησεν ὁ Μωϋσῆς κάλυμμα εἰς τὸ πρόσωπόν του καὶ τὸ εἶχεν, ἕως ὅτου εἰσήρχετο εἰς τὴν Σκηνήν, διὰ νὰ συνομιλῇ μὲ τὸν Κύριον. ΕΞΟΔΟΣ - 35ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 35,1 Καὶ συνήθροισε Μωυσῆς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ἰσραὴλ καὶ εἶπεν οὗτοι οἱ λόγοι οὓς εἶπε Κύριος ποιῆσαι αὐτούς. 35,2 Ἓξ ἡμέρας ποιήσεις ἔργα, τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ κατάπαυσις, ἅγια σάββατα, ἀνάπαυσις Κυρίῳ πᾶς ὁ ποιῶν ἔργον ἐν αὐτῇ τελευτάτω. Συνεκέντρωσεν ὁ Μωϋσῆς ὅλον τὸν λαὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ εἶπεν <αὐτοὶ εἶναι οἱ λόγοι, τοὺς ὁποίους διέταξεν ὁ Θεὸς νὰ ἐφαρμόζωμεν 2 Ἓξ ἡμέρας θὰ ἐργάζεσθε, κατὰ δὲ τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμη θὰ καταπαύετε τὰς ἐργασίας σας, διότι αὐτὴ θὰ εἶναι ἅγιον Σάββατον, ἀνάπαυσις χάριν τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος δὲ ὁ ὁποῖος θὰ ἐργασθῇ κατ' αὐτήν, θὰ τιμωρηθῇ μὲ θάνατον. Καὶ συνεκέντρωσεν ὁ Μωυσῆς ὅλον τὸν λαὸν τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ τοὺς εἶπεν: <Αὐτὰ εἶναι τὰ λόγια, ποὺ διέταξεν ὁ Κύριος νὰ ἐφαρμόσωμεν. 2 Ἐπὶ ἕξι ἡμέρας θὰ ἐργάζεσαι καὶ θὰ κάμνῃς τὰ ἔργα σου, κατὰ τὴν ἑβδόμην ὅμως ἡμέραν πρέπει νὰ παύῃ ἡ ἐργασία. Ἡ ἑβδόμη ἡμέρα τοῦ Σαββάτου εἶναι ἁγία καὶ ἱερά. Εἶναι ἀνάπαυσις ἀφιερωμένη εἰς τὸν Κύριον. Ὁποιοσδήποτε ἐργάζεται κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν νὰ θανατώνεται. 35,3 Οὐ καύσετε πῦρ ἐν πάσῃ 3 Δὲν θὰ ἀνάψετε φωτιὰ εἰς καμμίαν ἀπὸ τὰς 3 Δὲν πρέπει νὰ ἀνάψετε φωτιὰν διὰ κάποιαν ἐργασίαν εἰς κατοικίᾳ ὑμῶν τῇ ἡμέρᾳ τῶν κατοικίας σας κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου. κάθε κατοικίαν σας κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου. Ἐγὼ καὶ σαββάτων ἐγὼ Κύριος. Ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος, ποὺ διατάσσω>. μόνον εἶμαι ὁ Κύριος ποὺ σᾶς διατάσσω>. 35,4 Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ἰσραὴλ λέγων τοῦτο τὸ ρῆμα, ὃ συνέταξε Κύριος λέγων 4 Ὁ Μωϋσῆς εἶπε καὶ αὐτὰ ἀκόμη πρὸς ὅλον τὸ πλῆθος τῶν Ἰσραηλιτῶν <αὐτό, ὁμιλῶν πρὸς ἐμέ, διέταξεν ὁ Κύριος 4 Καὶ εἶπεν ὁ Μωυσῆς πρὸς ὅλην τὴν συνάθροισιν τῶν Ἰσραηλιτῶν τὰ ἑξῆς: <Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐντολή, ποὺ διέταξεν ὁ Κύριος καὶ μοῦ εἶπε: 35,5 λάβετε παρ' ὑμῶν αὐτῶν 5 Ἀφαιρέσατε ἀπὸ τὸν ἑαυτόν σας καὶ 5 Νὰ ξεχωρίσετε καὶ νὰ μαζεύσετε μεταξύ σας προσφορὰς ἀφαίρεμα Κυρίῳ πᾶς ὁ συλλέξατε διὰ τὸν Κύριον ἀφιερώματα. καὶ ἀφιερώματα διὰ τὸν Κύριον. Ὁποιοσδήποτε ἐπιθυμεῖ ἐξ 199/229

200 καταδεχόμενος τῇ καρδίᾳ οἴσουσι Ἕκαστος κατὰ τὴν ἐλευθέραν αὐτοῦ βούλησιν ὅλης τῆς καρδίας του ἂς προσφέρῃ τὰ πρῶτα καὶ καλύτερα τὰς ἀπαρχὰς Κυρίῳ, χρυσίον, θὰ προσφέρῃ πρὸς τὸν Κύριον τὰς δωρεάς του, ἀπὸ τὰ ἀγαθά του εἰς τὸν Κύριον χρυσάφι, ἀσῆμι, χαλκόν, ἀργύριον, χαλκόν, χρυσόν, ἄργυρον, χαλκόν, 35,6 ὑάκινθον, πορφύραν, κόκκινον διπλοῦν διανενησμένον καὶ βύσσον κεκλωσμένην καὶ τρίχας αἰγείας 6 ὕφασμα βαμμένον κυανοῦν, βαθέως ἐρυθρόν, κόκκινον, στριμμένον λινόν ὕφασμα, τρίχας αἰγῶν, 6 νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο καὶ ξανθοκόκκινο καὶ διπλοβαμμένο βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου καὶ τρίχας ἀπὸ κατσίκι 35,7 καὶ δέρματα κριῶν 7 δέρματα κριῶν βαμμένα κόκκινα μὲ 7 καὶ δέρματα ἀπὸ κριάρια βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον καὶ ἠρυθροδανωμένα καὶ δέρματα ἐρυθρόδανον, δέρματα κυανᾶ καὶ ξύλα ποὺ δὲν δέρματα μὲ γαλάζιο χρῶμα καὶ ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν ὑακίνθινα καὶ ξύλα ἄσηπτα. σαπίζουν. 35,8 Καὶ λίθους σαρδίου καὶ 8 Ἐπίσης θὰ προσφέρετε πολυτίμους λίθους 8 καὶ πολύτιμα πετράδια σαρδίου, καθὼς καὶ ἄλλα πετράδια λίθους εἰς τὴν γλυφὴν εἰς τὴν σαρδίου καὶ ἄλλους πολυτίμους λίθους, διὰ νὰ διὰ νὰ σκαλισθοῦν καὶ νὰ τοποθετηθοῦν εἰς τὴν Ἐπωμίδα ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη. σκαλισθοῦν ἐπάνω των ὀνόματα καὶ καὶ τὸν Ποδήρη Χιτῶνα, ποὺ θὰ φορῇ ὁ Ἀαρὼν καὶ ὁ κάθε ἀρχιερεὺς ἐν συνεχείᾳ μετὰ ἀπὸ αὐτόν. χρησιμοποιηθοῦν διὰ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη χιτῶνα. 35,9 Καὶ πᾶς σοφὸς τῇ καρδίᾳ ἐν 9 Κάθε εὐφυὴς κατὰ τὴν διάνοιαν καὶ ἱκανὸς 9 Ἂς ἔλθῃ καὶ κάθε σοφὸς καὶ ἐπιδέξιος τεχνίτης, ποὺ ὑμῖν ἐλθὼν ἐργαζέσθω πάντα, ἐργάτης ἀπὸ σᾶς ἂς ἔλθῃ νὰ ἐργασθῇ δι' ὅλα ὑπάρχει μεταξύ σας καὶ ἂς κατασκευάσῃ ὅλα, ὅσα ὅσα συνέταξε Κύριος. τὰ ἱερὰ σκεύη καὶ ἔργα ποὺ διέταξεν ὁ παρήγγειλεν ὁ Κύριος. 35,10 Τὴν σκηνὴν καὶ τὰ παραρύματα καὶ τὰ κατακαλύμματα καὶ τὰ διατόνια καὶ τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς στύλους 35,11 καὶ τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου καὶ τοὺς ἀναφορεῖς αὐτῆς καὶ τὸ ἱλαστήριον αὐτῆς καὶ τὸ καταπέτασμα Κύριος. 10 Δηλαδὴ διὰ τὸ στήσιμο τῆς Σκηνῆς, διὰ τὰ δερμάτινα καὶ τὰ τρίχινα καὶ ἀπὸ κλωστὴν ὑφασμένα καλύμματα τῆς Σκηνῆς, διὰ τὰς δοκοὺς τῆς ὀροφῆς, διὰ τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς στύλους, 11 διὰ τὴν Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου, τοὺς ἀναφοφορεῖς καὶ τὸ ἱλαστήριον αὐτῆς, διὰ τὸ καταπέτασμα, 10 Τὴν Σκηνὴν δηλαδή, τὰ ἐσωτερικὰ καὶ τὰ ἐξωτερικὰ καλύμματά της, τοὺς κρίκους, καὶ τὰ ὁριζόντια κοντάρια καὶ τοὺς κατακορύφους στύλους 11 καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης, ποὺ θὰ περιέχῃ τὰ <μαρτύρια> καὶ τὰ κοντάρια διὰ τὴν μεταφοράν της καὶ τὸ Ἱλαστήριον ἐπίθεμα καὶ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ θὰ χωρίζῃ εἰς δύο τὴν Σκηνὴν καὶ θὰ προστατεύῃ τὴν Κιβωτόν 200/229

201 35,12 καὶ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους αὐτῆς 35,13 καὶ τοὺς λίθους τοὺς τῆς σμαράγδου 35,14 καὶ τὸ θυμίαμα καὶ τὸ ἔλαιον τοῦ χρίσματος 35,15 καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς 35,16 καὶ τὴν λυχνίαν τοῦ φωτὸς καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς 35,17 καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ 12 διὰ τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς 12 καὶ τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους της. στύλους αὐτῆς, 13 τοὺς πολύτιμους λίθους τοῦ σμαράγδου, 13 Νὰ ἐτοιμάσουν ἐπίσης καὶ τὰ πετράδια ἀπὸ σμαράγδι, 14 τὸ θυμίαμα τοῦ ναοῦ καὶ τὸ διὰ τὴν χρῖσιν ἱερὸν ἔλαιον, 14 καὶ τὸ ἀρωματικὸν θυμίαμα καὶ τὸ λάδι τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις. 15 διὰ τὴν τράπεζαν καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς, 15 Νὰ κάμουν καὶ τὴν Τράπεζαν διὰ τὴν πρόθεσιν τῶν ἄρτων καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της 16 τὴν χρυσῆν ἑπτάφωτον λυχνίαν καὶ ὅλα τὰ 16 καὶ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά της, σκεύη της, 17 τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματά του, 17 καὶ τὸ Θυσιαστήριον διὰ τὰς θυσίας τῶν ζώων καὶ ὅλα τὰ ἐζαρτηματά του 35,18 καὶ τὰς στολὰς τὰς ἁγίας 18 τὰ ἱερὰ ἄμφια τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών, καὶ 18 καὶ τὰ ἰδιαίτερα ἱερὰ ἄμφια διὰ τὸν Ἀαρών, τὸν ἀρχιερέα Ἀαρὼν τοῦ ἱερέως καὶ τὰς στολάς, τὰς ἱερατικᾶς στολὰς τῶν υἱῶν του, μὲ τὰς καὶ τὰς στολάς, μὲ τὰς ὁποίας θὰ ἐνδύωνται διὰ νὰ ἐν αἷς λειτουργήσουσιν ἐν αὐταῖς, ὁποίας θὰ λειτουργοῦν, λειτουργοῦν οἱ ἱερεῖς 35,19 καὶ τοὺς χιτῶνας τοῖς υἱοῖς Ἀαρὼν τῆς ἱερατείας καὶ τὸ ἔλαιον τοῦ χρίσματος καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως. 35,20 Καὶ ἐξῆλθε πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ἰσραὴλ ἀπὸ Μωυσῆ 19 διὰ τοὺς ἱερατικοὺς χιτῶνας τῶν υἱῶν Ἀαρών, διὰ τὸ πρὸς χρῖσιν ἅγιον ἔλαιον καὶ διὰ τὸ σύνθετον ἀπὸ πολλὰς εὐώδεις οὐσίας θυμίαμα>. 20 Ὅλον τότε τὸ πλῆθος τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ὅταν ἤκουσαν αὐτά, ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὸν τόπον, ὅπου ἵστατο ὁ Μωϋσῆς, διὰ νὰ μεταβοῦν καὶ φέρουν τὰ ἀφιερώματα. 19 καὶ τοὺς χιτῶνας διὰ τοὺς υἱοὺς τοῦ Ἀαρών, ποὺ εἶναι ἀπαραίτητοι διὰ τὴν ἱερουργίαν, καθὼς καὶ τὸ λάδι διὰ τὰς χρίσεις καὶ τὸ θυμίαμα ποὺ θὰ γίνῃ μὲ σύνθεσιν διαφόρων ἀρωματικῶν οὐσιῶν>. 20 Καὶ ὅταν ἤκουσαν αὐτὰ ὅλοι οἰ συγκεντρωμένοι Ἰσραηλῖται, ἔφυγαν ἀπὸ ἐκεῖ ὅπου τοὺς ὠμιλοῦσεν ὁ Μωϋσῆς, 35,21 καὶ ἤνεγκαν ἕκαστος, ὧν 21 Ἐπιστρέψαντες δὲ ἔφερεν ὁ καθένας κατὰ 21 καὶ καθένας ἀπὸ αὐτούς, ποὺ ἤθελαν μὲ τὴν καρδιάν των ἔφερεν ἡ καρδία αὐτῶν, καὶ ὅσοις τὴν διάθεσιν τῆς καρδίας του ὅσα ἐνόμισε καὶ ποὺ εἰς τὴν ψυχήν των ἐφάνη καλόν, ἔφεραν προσφορὰς ἔδοξε τῇ ψυχῇ αὐτῶν, ἤνεγκαν καλὸν ὡς προσφορὰν πρὸς τὸν Κύριον, δι' ὅλα εἰς τὸν Κύριον, διὰ νὰ γίνουν ὅλαι αἱ ἐργασίαι διὰ τὴν 201/229

202 ἀφαίρεμα Κυρίῳ εἰς πάντα τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ εἰς πάντα τὰ κάτεργα αὐτῆς, καὶ εἰς πάσας τὰς στολὰς τοῦ ἁγίου. 35,22 Καὶ ἤνεγκαν οἱ ἄνδρες παρὰ τῶν γυναικῶν, πᾶς ᾧ ἔδοξε τῇ διανοίᾳ, ἤνεγκαν σφραγῖδας καὶ ἐνώτια καὶ δακτυλίους καὶ ἐμπλόκια καὶ περιδέξια, πᾶν σκεῦος χρυσοῦν, καὶ πάντες ὅσοι ἤνεγκαν ἀφαιρέματα χρυσίου Κυρίῳ. 35,23 Καὶ παρ' ᾧ εὑρέθη βύσσος καὶ δέρματα ὑακίνθινα καὶ δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα, ἤνεγκαν. 35,24 Καὶ πᾶς ὁ ἀφαιρῶν ἀφαίρεμα, ἤνεγκαν ἀργύριον καὶ χαλκόν, τὰ ἀφαιρέματα Κυρίῳ, καὶ παρ' οἷς εὑρέθη ξύλα ἄσηπτα εἰς πάντα τὰ ἔργα τῆς παρασκευῆς ἤνεγκαν. 35,25 Καὶ πᾶσα γυνὴ σοφὴ τῇ διανοίᾳ ταῖς χερσὶ νήθειν ἤνεγκαν νενησμένα, τὴν ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον καὶ τὴν βύσσον τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, δι' ὅλα τὰ ἐξαρτήματα αὐτῆς καὶ δι' ὅλας τὰς ἱερατικὰς στολάς. 22 Οἱ ἄνδρες ἔλαβον ἀπὸ τὰς γυναῖκας των καὶ ἔφεραν ὅ,τι ὁ καθένας ἐσκέφθη. Εφεραν σφραγῖδας, σκουλαρίκια, δακτυλίδια, κοσμήματα γυναικείας κόμης, βραχιόλια, κάθε χρυσοῦν κόσμημα. Ὅλοι ὅσοι προσέφεραν, προσέφεραν ἀφιερώματα χρυσοῦ διὰ τὸν Κύριον. 23 Ἀλλὰ καὶ καθένας ὁ ὁποῖος εἶχε λινόν ὕφασμα, δέρματα χρώματος κυανοῦ, δέρματα κριῶν βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον, τὰ προσέφεραν. 24 Καθένας, ποὺ ἠδύνατο νὰ δώσῃ κάποιαν προσφορὰν ἀργυρίου καὶ χαλκοῦ, ἔδωσεν αὐτὰ ὡς ἀφιέρωμα εἰς τὸν Κύριον. Οσοι εἶχαν ξύλα ἄσηπτα τὰ προσέφεραν διὰ τὰ ἔργα τῆς κατασκευῆς. 25 Κάθε δὲ γυναίκα, συνετὴ καὶ ἱκανὴ νὰ γνέθῃ μὲ τὰ χέρια, ἔφερε νήματα γνεσμένα καὶ βαμμένα κυανᾶ, βαθέως ἐρυθρὰ καὶ κόκκινα, ὅπως ἐπίσης καὶ λινὰ λευκά. κατασκευὴν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ ὅλα τὰ ἐξαρτήματα τὰ ἀπαραίτητα διὰ τὴν λειτουργίαν της καὶ ὅλαι αἱ ἅγιαι στολαί. 22 Καὶ ἔφεραν οἱ ἄνδρες ὅ,τι ἔκριναν καλὸν ἀπὸ αὐτά, ποὺ εἶχαν αἱ γυναῖκες των. Ἔφεραν πολύτιμα πετράδια (σφραγῖδας) καὶ σκουλαρίκια καὶ δακτυλίδια καὶ κοσμήματα μὲ τὰ ὁποῖα ἔπλεκαν τὰ μαλλιά των καὶ βραχιόλια καὶ κάθε εἴδους χρυσαφικό. Ὅλοι δέ, ὅσοι προσέφεραν, προσέφεραν ὁπωσδήποτε καὶ ἀφιερώματα ἀπὸ χρυσάφι διὰ τὸν Κύριον. 23 Καὶ καθένας ποὺ εἶχεν ὑφάσματα λινὰ βύσσινα καὶ δέρματα βαμμένα γαλάζια καὶ δέρματα ἀπὸ κριάρια βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον, τὰ προσέφεραν καὶ αὐτὰ εἰς τὸν Κύριον. 24 Καὶ ὅσοι ἠμποροῦσαν νὰ ἀφιερώσουν ἄλλην προσφοράν, προσέφεραν ἀσῆμι καὶ χαλκὸν ὡς ἀφιερώματα διὰ τὸν Κύριον. Καὶ ὅσοι εἶχαν ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν, τὰ προσέφεραν, διὰ νὰ χρησιμεύσουν εἰς ὅλας τὰς ἐργασίας τῆς κατασκευῆς καὶ λειτουργίας τῆς Σκηνῆς. 25 Ὅσαι δὲ γυναῖκες ἦσαν ἐπιδέξιαι καὶ ἱκαναὶ εἰς τὸ νὰ γνέθουν μὲ τὰ χέρια των ἔφεραν γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καθὼς καὶ λευκὰ νήματα βύσσου. 35,26 καὶ πᾶσαι αἱ γυναῖκες, αἷς 26 Ὅλαι αἱ γυναῖκες αἱ συνεταὶ καὶ ἱκαναὶ 26 Καὶ ὅλαι αἱ γυναῖκες, ποὺ ἔκριναν ὅτι θὰ ἠμποροῦσαν νὰ ἔδοξε τῇ διανοίᾳ αὐτῶν ἐν σοφίᾳ, ἔκλωσαν εἰς νήματα τὰς τρίχας τῶν αἰγῶν. ἀνταποκριθοῦν εἰς τὰς ἀπαιτήσεις τοῦ ἔργου, ἔγνεσαν τὰς 202/229

203 ἔνησαν τὰς τρίχας τὰς αἰγείας. 35,27 Καὶ οἱ ἄρχοντες ἤνεγκαν τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου καὶ τοὺς λίθους τῆς πληρώσεως εἰς τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ λογεῖον 27 Οἱ ἄρχοντες τῶν Ἰσραηλιτῶν προσέφεραν πολυτίμους λίθους σμαράγδου καὶ ἄλλους πολυτίμους λίθους διὰ τὸν ἀπαρτισμὸν τῆς ἐπωμίδος καὶ τοῦ Λογείου, τρίχας ἀπὸ κατσίκι. 27 Οἱ δὲ ἄρχοντες προσέφεραν τὰ πολύτιμα πετράδια ἀπὸ σμαράγδι καὶ τὰ ἄλλα πετράδια, διὰ νὰ στολισθοῦν καὶ συμπληρωθοῦν τὰ δύο ἄμφια τοῦ Ἀαρών, ἡ Ἐπωμὶς καὶ τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων. 35,28 καὶ τὰς συνθέσεις, καὶ εἰς τὸ 28 καὶ διὰ τὰς συνδέσεις αὐτῶν. Προσέφεραν 28 Ἔφεραν ἐπίσης καὶ τὰ ἀπαραίτητα ὑλικά, ποὺ ἔπρεπε νὰ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τὴν ἀκόμη τὰ ὑλικὰ διὰ τὴν κατασκευὴν τοῦ ἱεροῦ, ἀναμειχθοῦν, διὰ νὰ γίνουν τὸ λάδι τῶν χρίσεων καὶ τὸ σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος. ἔλαιον πρὸς χρῖσιν, καὶ ἀρωματικὰς ὕλας διὰ ἀρωματικόν θυμίαμα. 35,29 Καὶ πᾶς ἀνὴρ καὶ γυνή, ὦν ἔφερεν ἡ διάνοια αὐτῶν εἰσελθόντες ποιεῖν πάντα τὰ ἔργα, ὅσα συνέταξε Κύριος ποιῆσαι αὐτὰ διὰ Μωυσῆ, ἤνεγκαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἀφαίρεμα Κυρίῳ. 35,30 Καὶ εἶπε Μωυσῆς τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ ἰδοὺ ἀνακέκληκεν ὁ Θεὸς ἐξ ὀνόματος τὸν Βεσελεὴλ τὸν τοῦ Οὐρίου τὸν Ὢρ, ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα, τὴν σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος. 29 Κάθε ἀνὴρ καὶ κάθε γυνὴ ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας, τῶν ὁποίων ἡ καρδία ἐπόθει νὰ εἰσφέρουν εἰς τὴν πραγιματοποίησιν ὅλων τῶν ἔργων, ποὺ ὁ Θεὸς διὰ τοῦ Μωϋσέως διέταξε, προσέφερε τὸ ἀφιέρωμά του εἰς τὸν Κύριον. 30 Εἶπεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας <ἰδού, ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἐκάλεσεν ὀνομαστικῶς τὸν Βεσελεήλ, υἱὸν τοῦ Οὐρίου, ἔγγονον τοῦ Ὢρ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Ἰούδα 29 Καὶ κάθε ἄνδρας καὶ γυναῖκα ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτας, ποὺ τὸ πνεῦμα των τοὺς παρακινοῦσε νὰ ἔλθουν καὶ νὰ βοηθήσουν εἰς ὅλα τὰ ἔργα, ὅσα παρήγγειλε νὰ γίνουν ὁ Κύριος διὰ μέσου τοῦ Μωϋσέως, ἦλθαν καὶ προσέφεραν κάποιο ἀφιέρωμα διὰ τὸν Κύριον. 30 Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας: <Νά, ὁ Θεὸς ἐδιάλεξε καὶ προσεκάλεσεν ὀνομαστικῶς τὸν Βεσελεήλ, τὸν υἱὸν τοῦ Οὐρίου καὶ ἔγγονον τοῦ Ὤρ, ποὺ κατάγεται ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Ἰούδα. 35,31 καὶ ἐνέπλησεν αὐτὸν 31 καὶ ἐγέμισεν αὐτὸν μὲ θεῖον Πνεῦμα σοφίας 31 Καὶ τὸν ἐγέμισε μὲ θεῖον Πνεῦμα σοφίας καὶ ἱκανότητος πνεῦμα θεῖον σοφίας καὶ καὶ συνέσεως καὶ ἀρτίας γνώσεως ὅλων τῶν ἀντιλήψεως καὶ γνώσεως ὅλων τῶν τεχνικῶν θεμάτων, συνέσεως καὶ ἐπιστήμης πάντων ἔργων, 35,32 ἀρχιτεκτονεῖν κατὰ πάντα τὰ ἔργα τῆς ἀρχιτεκτονίας, ποιεῖν τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἀργύριον καὶ τὸν χαλκὸν 32 ὥστε νὰ εἶναι αὐτὸς ἀρχιτέκτων εἰς ὅλα τὰ ἔργα τῆς ἀρχιτεκτονικῆς, νὰ ἔχῃ τὴν ἱκανότητα κατεργασίας τοῦ χρυσοῦ, τοῦ ἀργύρου καὶ τοῦ χαλκοῦ, 32 ὥστε νὰ συλλαμβάνῃ καὶ νὰ καταστρώνῃ τὰ σχέδια δι' ὅλα τὰ ἀρχιτεκτονικὰ ἔργα καὶ νὰ κατεργάζεται τὸ χρυσάφι καὶ τὸ ἀσῆμι καὶ τὸν χαλκόν 203/229

204 35,33 καὶ λιθουργῆσαι τὸν λίθον 33 νὰ πελεκᾷ τὸν λίθον, νὰ κατεργάζεται τὰ 33 καὶ νὰ σμιλεύῃ τὴν πέτραν καὶ νὰ ἐπεξεργάζεται τὴν καὶ κατεργάζεσθαι τὰ ξύλα καὶ ξύλα καὶ νὰ κάμνῃ κάθε σοφὸν ἔργον. ξυλείαν καὶ νὰ κάμνῃ κάθε εἴδους τεχνικὸν ἔργον, ποὺ ποιεῖν ἐν παντὶ ἔργῳ σοφίας ἀπαιτεῖ σοφίαν καὶ ἐπιτηδειότητα. 35,34 καὶ προβιβάσαι γε ἔδωκεν ἐν 34 Τὸν κατέστησεν ἱκανὸν νὰ διδάσκῃ καὶ 34 Ἔδωσε μάλιστα ὁ Θεὸς καὶ εἰς αὐτὸν καὶ εἰς τὸν βοηθόν τῇ διανοίᾳ αὐτῷ τε καὶ τῷ Ἐλιὰβ ἄλλους, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν βοηθὸν αὐτοῦ τὸν του, τὸν Ἐλιὰβ τὸν υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ τῷ τοῦ Ἀχισαμάχ, ἐκ φυλῆς Δάν. Ἐλιάβ, τὸν υἱὸν τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν Δὰν καὶ ἱκανότητα διδακτικήν, διὰ νὰ ἀναδεικνύουν καὶ ἄλλους ἐπιτηδείους βοηθούς των. Δάν. 35,35 Καὶ ἐνέπλησεν αὐτοὺς σοφίας, συνέσεως, διανοίας, πάντα συνιέναι ποιῆσαι τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου καὶ τὰ ὑφαντὰ καὶ ποικιλτὰ ὑφᾶναι τῷ κοκκίνῳ καὶ τῇ βύσσῳ, ποιεῖν πᾶν ἔργον ἀρχιτεκτονίας ποικιλίας. 35 Εγέμισεν αὐτοὺς μὲ σοφίαν καὶ σύνεσιν καὶ νοῦν φωτισμένον, διὰ νὰ εἶναι εἰς θέσιν νὰ κάμνουν ὅλα τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, καὶ τὰ ὑφαντά, ἀκόμη δὲ νὰ ὑφαίνουν κεντητὰ ὑφάσματα μὲ ἐρυθρᾶ νήματα καὶ μὲ κλωστὰς λινάς, καὶ γενικῶς νὰ συνθέτουν κάθε ἔντεχνον ἔργον. 35 Καὶ τοὺς ἐγέμισε μὲ σοφίαν καὶ ἱκανότητα ἀντιλήψεως καὶ δύναμιν διανοητικὴν οὕτως, ὥστε νὰ ἀντιλαμβάνωνται καὶ νὰ κάμνουν ὅλας τὰς ἐργασίας διὰ τὴν κατασκευὴν καὶ λειτουργίαν τῆς Σκηνῆς καὶ νὰ ὑφαίνουν τὰ ὑφαντὰ καὶ πλουμιστὰ ὑφάσματα μὲ τὴν κοκκίνην πορφύραν καὶ τὴν λευκὴν βύσσον καὶ νὰ κάμνουν κάθε ἀρχιτεκτονικὸν καὶ διακοσμητικὸν ἔργον>. ΕΞΟΔΟΣ - 36ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 36,1 Καὶ ἐποίησε Βεσελεὴλ καὶ Ἐλιὰβ καὶ πᾶς σοφὸς τῇ διανοίᾳ, ᾧ ἐδόθη σοφία καὶ ἐπιστήμη ἐν αὐτοῖς συνιέναι ποιεῖν πάντα τὰ ἔργα κατὰ τὰ ἅγια καθήκοντα, κατὰ πάντα ὅσα συνέταξε Κύριος. Εἰργάσθη ὁ Βεσελεήλ, καὶ ὁ Ἐλιὰβ καὶ κάθε Ἰσραηλίτης μὲ ἐφευρετικὴν διάνοιαν, εἰς τοὺς ὁποίους ὁ Θεὸς ἔδωσε σοφίαν καὶ ἐπιστήμην, ὥστε νὰ ἐμπνέωνται καὶ νὰ ἐκτελοῦν ὅλα τὰ ἔργα ποὺ ἐταίριαζαν εἰς τὰ ἅγια ἐκεῖνα ἱδρύματα, νὰ κάμνουν ὅλα ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος. Καὶ εἰργάσθησαν ὁ Βεσελεὴλ καὶ ὁ Ἐλιὰβ καὶ κάθε ἄλλος σοφὸς καὶ ἐπιδέξιος τεχνίτης, εἰς τὸν ὁποῖον ἐδόθη ἀπὸ τὸν Θεὸν σοφία καὶ ἐπιτηδειότης δι αὐτὰς τὰς ἐργασίας, ὥστε νὰ ἀντιλαμβάνεται πῶς πρέπει νὰ κάνῃ ὅλα τὰ ἔργα, ποὺ ἦσαν ἀπαραίτητα διὰ τὸν ἅγιον τόπον τῆς λατρείας, καὶ ἔκαναν τὰ πάντα συμφώνως πρὸς ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος. 36,2 Καὶ ἐκάλεσε Μωυσῆς 2 Ὁ Μωϋσῆς ἐκάλεσε τὸν Βεσελεήλ, τὸν Ἐλιὰβ 2 Ἐκάλεσε λοιπὸν ὁ Μωϋσῆς τὸν Βεσελεὴλ καὶ τὸν Ἐλιὰβ καὶ Βεσελεὴλ καὶ Ἐλιὰβ καὶ πάντας καὶ καθένα ποὺ εἶχε εἰδικὴν ἱκανότητα, εἰς τὸν ὅλους, ὅσοι εἶχαν τὴν σοφίαν καὶ ἐπιτηδειότητα εἰς τὰ τοὺς ἔχοντας τὴν σοφίαν, ἔδωκεν τεχνικὰ καὶ εἶχαν λάβει ἀπὸ τὸν Θεὸν ὡς χάρισμα εἰς τὴν 204/229

205 ὁ Θεὸς ἐπιστήμην ἐν τῇ καρδίᾳ, ὁποῖον ὁ Θεὸς ἔδωσε σοφίαν διὰ τὰ ἔργα ψυχήν των εὐφυΐαν, προσοχὴν καὶ ἐπιμέλειαν. Ἐκάλεσεν καὶ πάντας τοὺς ἐκουσίως ἐκεῖνα, ἐκάλεσεν ὅλους ὅσοι ἐκουσίως ἐπίσης καὶ ὅλους, ὅσοι ἤθελαν εὐχαρίστως νὰ βοηθήσουν εἰς βουλομένους προσπορεύεσθαι προσεφέρθησαν νὰ συνεργασθοῦν εἰς τὰς ἐργασίας, διὰ νὰ ἀποπερατωθοῦν ὅλα αὐτά, ποὺ πρὸς τὰ ἔργα, ὥστε συντελεῖν παρήγγειλεν ὁ Θεός. ἀποπεράτωσιν τοῦ ἔργου. αὐτά, 36,3 καὶ ἔλαβον παρὰ Μωυσῆ πάντα τὰ ἀφαιρέματα, ἃ ἤνεγκαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ εἰς πάντα τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου ποιεῖν αὐτά, καὶ αὐτοὶ προσεδέχοντο ἔτι τὰ προσφερόμενα παρὰ τῶν φερόντων τὸ πρωΐ. 36,4 Καὶ παρεγίνοντο πάντες οἱ σοφοὶ οἱ ποιοῦντες τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου, ἕκαστος κατὰ τὸ αὐτοῦ ἔργον, ὃ εἰργάζοντο αὐτοί, 36,5 καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν ὅτι πλῆθος φέρει ὁ λαὸς κατὰ τὰ ἔργα, ὅσα συνέταξε Κύριος ποιῆσαι. 36,6 Καὶ προσέταξε Μωυσῆς καὶ ἐκήρυξεν ἐν τῇ παρεμβολῇ λέγων ἀνὴρ καὶ γυνὴ μηκέτι ἐργαζέσθωσαν εἰς τὰς ἀπαρχὰς τοῦ ἁγίου καὶ ἐκωλύθη ὁ λαὸς ἔτι προσφέρειν. 3 Ἔλαβον αὐτοὶ ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν ὅλα τὰ ἀφιερώματα τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, διὰ νὰ κάμουν τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Ἐκάστην δὲ πρωΐαν ἐδέχοντο καὶ νέα ἀφιερώματα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι τὰ προσέφεραν. 4 Ὅλοι οἱ ἱκανοὶ ἐργάται, ὁ καθένας εἰς τὴν εἰδικότητα αὐτοῦ, προσῆλθον διὰ τὸ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, 5 καὶ εἶπαν πρὸς τὸν Μωϋσῆν, ὅτι ὁ λαὸς προσφέρει διὰ τὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα διέταξεν ὁ Κύριος πολλὰ ἀφιερώματα, περισσότερα ἀπὸ ὅσα χρειάζονται. 6 Τότε ὁ Μωϋσῆς μὲ κήρυκα διεκήρυξεν εἰς τὴν κατασκήνωσιν λέγων <οἱ ἄνδρες καὶ αἱ γυναῖκες, νὰ σταματήσουν πλέον τὴν προσφορὰν ἀφιερωμάτων πρὸς συγκρότησιν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου>. Ἔτσι δὲ ἠμποδίσθη ὁ λαὸς καὶ ἔπαυσε νὰ προσφέρῃ ἄλλα ἀφιερώματα. 3 Καὶ ἐπῆραν αὐτοὶ ἀπὸ τὸν Μωϋσῆν ὅλα τὰ ἀφιερώματα, ποὺ ἔφεραν οἱ Ἰσραηλῖται, διὰ νὰ χρησιμεύσουν δι' ὅλα τὰ ἔργα, ποὺ ἔπρεπε νὰ κάνουν διὰ τὸν τόπον τῆς λατρείας. Οἱ ἴδιοι ἐδέχοντο ἐπὶ πλέον κάθε πρωῒ καὶ ἄλλας προσφορὰς ἀπὸ αὐτούς, ποὺ τὰς προσέφεραν. 4 Ἦλθαν δὲ ὅλοι οἱ σοφοὶ καὶ ἐπιδέξιοι τεχνῖται, ποὺ ἔκαμναν τὰς διαφόρους ἐργασίας τοῦ τόπου τῆς λατρείας, καθένας μὲ τὴν εἰδικότητα καὶ τὴν ἐργασίαν του, 5 καὶ εἶπαν εἰς τὸν Μωϋσῆν ὅτι ὁ λαὸς προσφέρει πολὺ περισσότερα ἀπὸ ὅσα χρειάζονται διὰ τὰ ἔργα, ποὺ διέταξε νὰ γίνουν ὁ Κύριος. 6 Τότε ὁ Μωϋσῆς παρήγγειλε καὶ διελάλησε μὲ κήρυκα εἰς ὅλον τὸ στρατόπεδον τὰ ἑξῆς: <Κανεὶς ἄνδρας καὶ καμμία γυναῖκα ἂς μὴ ἀπασχολῆται πλέον μὲ τὰς προσφορὰς διὰ τὸν τόπον τῆς λατρείας>. Καὶ ἔτσι ἐμποδίσθησαν οἱ Ἑβραῖοι νὰ προσφέρουν καὶ ἄλλα ἀφιερώματα. 36,7 Καὶ τὰ ἔργα ἦν αὐτοῖς ἱκανὰ 7 Διὰ τὰ ἔργα, ποὺ ἔμελλαν νὰ γίνουν, ἦσαν 7 Αὐτὰ δὲ ποὺ εἶχαν συγκεντρωθῇ, τοὺς ἦσαν ἀρκετὰ διὰ τὴν εἰς τὴν κατασκευὴν ποιῆσαι, καὶ ἀρκετὰ τὰ προσφερθέντα ἀφιερώματα, καὶ κατασκευήν, ποὺ ἐπρόκειτο νὰ κάμουν. Ἔμειναν μάλιστα καὶ 205/229

206 προσκατέλιπον. μάλιστα ἐπερίσσευσαν. περισσεύματα. 36,8 Καὶ ἐποίησε πᾶς σοφὸς ἐν τοῖς ἐργαζομένοις (Κεφ. ΛΘ' 1) τὰς στολὰς τῶν ἁγίων, αἵ εἰσιν Ἀαρὼν τῷ ἱερεῖ, καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. 36,9 Καὶ ἐποίησε τὴν ἐπωμίδα ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης. 36,10 Καὶ ἐτμήθη τὰ πέταλα τοῦ χρυσίου τρίχες, ὥστε συνυφᾶναι σὺν τῇ ὑακίνθῳ καὶ τῇ πορφύρᾳ καὶ σὺν τῷ κοκκίνῳ τῷ διανενησμένῳ καὶ τῇ βύσσῳ τῇ κεκλωσμένῃ, ἔργον ὑφαντὸν ἐποίησαν αὐτό 36,11 ἐπωμίδας συνεχούσας ἐξ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν, ἔργον ὑφαντὸν εἰς ἄλληλα συμπεπλεγμένον καθ' ἑαυτὸ 36,12 ἐξ αὐτοῦ ἐποίησαν κατὰ τὴν αὐτοῦ ποίησιν ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης, καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. 8 Ὁ πλέον σοφὸς καὶ ἱκανὸς καλλιτέχνης ἀπὸ τοὺς ἐργάτας ἀνέλαβε καὶ κατεσκεύασε τὰς ἱερατικὰς στολὰς τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 9 Κατεσκεύασε, δηλαδή, τὴν ἐπωμίδα ἀπὸ χρυσᾶ νήματα, ἀπὸ ὕφασμα χρώματος κυανοῦ, βαθέως ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. Ἐχρησιμοποίησεν ἐπίσης καὶ ὕφασμα ἀπὸ στριμμένον λινόν. 10 Εκοψε διὰ τὴν ἐπωμίδα καὶ ἐλέπτυνε φύλλα χρυσοῦ εἰς τρίχας, ὥστε νὰ συνυφανθοῦν αὐταὶ μὲ τὸ λινόν ὕφασμα, χρώματος κυανοῦ, βαθέως ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου, κλωσμένου καὶ στριμμένου ἔργον ὑφαντὸν ἦτο αὐτὸ ποὺ ἔκαμαν. 11 Κατεσκεύασαν τὰς ἐπωμίδας, δύο ὑφάσματα, ὥστε νὰ πίπτουν ἔμπροσθεν καὶ ὄπισθεν τῶν ὤμων, συνδεδεμένα μεταξύ των μὲ ταινίας. 12 Τὰ τεμάχια αὐτὰ εἶχον κατασκευασθῆ ἐκ τῆς αὐτῆς ὕλης, δηλαδὴ μὲ χρυσᾶ νήματα, μὲ νήματα λινοῦ κυανᾶ, πορφυρᾶ, κόκκινα μὲ κλωστὰς στριμμένας, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος. 8 Καὶ οἱ πλέον σοφοὶ καὶ ἐπιτήδειοι μεταξὺ τῶν ἐργαζομένων ἔκαναν τὰ ἄμφια τὰ εἰδικὰ διὰ τὰς ἱερουργίας, ποὺ προωρίζοντο διὰ τὸν Ἀαρὼν τὸν ἀρχιερέα, ὄπως ἀκριβῶς ὥρισεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν. 9 Κατεσκεύασε λοιπὸν ὁ ἀρχιτεχνίτης τὴν Ἐπωμίδα μὲ χρυσάφι καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ μὲ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. 10 Τάδε φύλλα τοῦ χρυσοῦ ἐκόπησαν καὶ ἔγιναν τρίχες, διὰ νὰ ὑφανθοῦν μαζὶ μὲ τὰ γνεσμένα νήματα τῆς πορφύρας, ποὺ εἶχαν χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ μὲ τὰ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. Ἐφτιαξαν δὲ τὸ ἄμφιον ὑφαντόν. 11 Ἔκαναν δύο τεμάχια ὑφάσματος ποὺ ἐκρατοῦντο μαζὶ ἀπὸ τὰ δύο μέρη τοῦ ὤμου, ἐμπρὸς καὶ ὀπίσω, ὑφασμένα μεταξύ των καὶ συνδεδεμένα εἰς τὰς πλευράς των μὲ ταινίας εἰς ἕνα (σὰν γιλέκο). 12 Ἐχρησιμοποίησαν δὲ κατὰ τὴν κατασκευὴν τῶν δύο τεμαχίων τὰ ἴδια ὑλικά. Τὰ ἔφτιαξαν μὲ χρυσάφι καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 36,13 Καὶ ἐποίησαν ἀμφοτέρους 13 Ἔκαμαν καὶ τοὺς δύο λίθους τοῦ σμαράγδου 13 Κατεσκεύασαν καὶ τὰ δύο πετράδια ἀπὸ σμαράγδι ἔτσι, 206/229

207 τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου νὰ κουμβώνουν μὲ πόρπην ἐπιχρυσωμένους, ὥστε νὰ κουμβώνουν μὲ πόρπην καὶ νὰ δένωνται ὁλόγυρα μὲ συμπεπορπημένους καὶ λείους, ἐπὶ τῶν ὁποίων εἶχον σκαλίσει κατὰ χρυσάφι. Ἦσαν δὲ τὰ πετράδια σκαλιστὰ καὶ χαραγμένα, περισεσιαλωμένους χρυσίῳ, τρόπον ἀνάγλυφον, ὅπως εἰς σφραγῖδα, τὰ ὅπως χαράσσονται αἱ σφραγῖδες, μὲ τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν γεγλυμμένους καὶ τοῦ Ἰακώβ. ὀνόματα τῶν υἱῶν Ἰακώβ. ἐκκεκολαμμένους ἐγκόλαμμα σφραγῖδος ἐκ τῶν ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ἰσραήλ 36,14 καὶ ἐπέθηκεν αὐτοὺς ἐπὶ τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος, λίθους μνημοσύνου τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. 36,15 Καὶ ἐποίησαν λογεῖον, ἔργον ὑφαντὸν ποικιλίᾳ κατὰ τὸ ἔργον τῆς ἐπωμίδος ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης 36,16 τετράγωνον διπλοῦν ἐποίησαν τὸ λογεῖον, σπιθαμῆς τὸ μῆκος καὶ σπιθαμῆς τὸ εὖρος, διπλοῦν. 36,17 Καὶ συνυφάνθη ἐν αὐτῷ ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον στίχος λίθων, σάρδιον καὶ τοπάζιον καὶ σμάραγδος, ὁ στίχος ὁ εἷς 36,18 καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος, ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις 14 Ἐτοποθέτησεν αὐτοὺς εἰς τοὺς ὠμοὺς τῆς ἐπωμίδος, διὰ νὰ ἐνθυμῆται ὁ Θεὸς τὰς φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ, ὅπως ὁ ἴδιος εἶχε διατάξει εἰς τὸν Μωϋσῆν. 15 Κατεσκεύασαν ἔπειτα τὸ Λογεῖον, ὑφαντὸν κεντητόν, ἐπεξειργασμένον, ὅπως ἦτο καὶ ἡ ἐπωμίς, μὲ χρυσᾶ νήματα συνυφασμένα μὲ λινὰ στριμμένα νήματα χρώματος κυανοῦ καὶ βαθέως ἐρυθροῦ καὶ κοκκίνου. 16 Διπλωνόμενον εἰς δύο τὸ Λογεῖον εἶχε σχῆμα τετράγωνον μιᾶς σπιθαμῆς τὸ μῆκος καὶ μιᾶς σπιθαμὴς τὸ πλάτος. 17 Μὲ αὐτὸ συνυφάνθη καὶ ὕφασμα, γεμᾶτο ἀπὸ πολυτίμους λίθους εἰς τέσσαρας σειρᾶς. Ἡ πρώτη σειρὰ τῶν πολυτίμων λίθων ἦσαν: Σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδος. 14 Ἔβαλε δὲ ὁ τεχνίτης αὐτὰ τὰ πετράδια εἰς τὰ σημεῖα τῆς Ἐπωμίδος, ποὺ εἶναι ἀκριβῶς ἐπάνω εἰς τοὺς ὤμους καὶ ἦσαν ἐκεῖ, διὰ νὰ μνημονεύῃ τοὺς Ἰσραηλίτας ὁ Ἀαρὼν καὶ νὰ τοὺς ἐνθυμῆται ὁ Θεός, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 15 Ἔφτιαξαν καὶ τὸ ἄμφιον ποὺ ἐλέγετο Λογεῖον τῶν Κρίσεων, ὑφαντὸν καὶ αὐτὸ μὲ διακοσμήσεις, ὅπως ἀκριβῶς ἔγινε καὶ ἡ Ἐπωμὶς ἀπὸ χρυσάφι καὶ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. 16 Ἔκαναν δὲ τὸ Λογεῖον ἔτσι, ὥστε, ὅταν ἐδιπλώνετο εἰς δύο, νὰ σχηματίζῃ τετράγωνον. Ὅπως ἦτο δὲ διπλωμένον εἶχε μίαν πιθαμὴν μῆκος (22 ἑκατοστόμετρα) καὶ μίαν πιθαμὴν πλάτος. 17 Ὑφάνθη δὲ μαζί του καὶ ἕνα ἄλλο ὕφασμα γεμᾶτο μὲ πετράδια εἰς τέσσαρας στίχους. Ὁ πρῶτος στίχος εἶχε σάρδιον, τοπάζιον καὶ σμάραγδον. 18 Ἡ δευτέρα σειρὰ ἦτο: Ἄνθραξ πολύτιμος, 18 Ὁ δεύτερος στίχος εἶχε ἄνθρακα, σάπφειρον καὶ ἴασπιν. σάπφειρος καὶ ἴασπις. 36,19 καὶ ὁ στίχος ὁ τρίτος 19 Ἡ τρίτη σειρὰ ἦσαν λιγύριον, ἀχάτης καὶ 19 Ὁ τρίτος στίχος εἶχε λιγύριον, ἀχάτην καὶ ἀμέθυστον. 207/229

208 λιγύριον καὶ ἀχάτης καὶ ἀμέθυστος ἀμέθυστος. 36,20 καὶ ὁ στίχος ὁ τέταρτος 20 Ἡ τετάρτη σειρὰ ἦτο: Χρυσόλιθος, βηρύλλιον 20 Ὁ δὲ τέταρτος στίχος εἶχε χρυσόλιθον, βηρύλλιον καὶ χρυσόλιθος καὶ βηρύλλιον καὶ καὶ ὀνύχιον. Αὐτὰ ἦσαν περιχρυσωμένα καὶ ὀνύχιον. Τὰ πετράδια αὐτὰ εἶχαν ὁλόγυρα των χρυσάφι καὶ ὀνύχιον περικεκυκλωμένα συνδεδεμένα μεταξύ των μὲ χρυσᾶ νήματα. ἦσαν συνδεδεμένα ἐπίσης μὲ χρυσάφι. χρυσίῳ καὶ συνδεδεμένα χρυσίῳ. 36,21 Καὶ οἱ λίθοι ἦσαν ἐκ τῶν ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ δώδεκα ἐκ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν, ἐγγεγλυμμένα εἰς σφραγῖδας, ἕκαστος ἐκ τοῦ ἑαυτοῦ ὀνόματος, εἰς τὰς δώδεκα φυλάς. 21 Οἱ πολύτιμοι αὐτοὶ λίθοι ἦσαν δώδεκα κατὰ τὸν ἀριθμὸν τῶν δώδεκα φυλῶν τοῦ Ἰσραήλ, χαραγμένοι ὡσὰν σφραγῖδες, ἕκαστος ἀπὸ τοὺς ὁποίους εἶχε σκαλισμένον ἕνα ὄνομα ἐκ τῶν δώδεκα φυλῶν τοῦ Ἰσραήλ. 21 Αὐτὰ δὲ τὰ πολύτιμα πετράδια, ποὺ ἀντιστοιχοῦσαν εἰς τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν τοῦ Ἰακώβ, ἦσαν δώδεκα, ὅσα καὶ τὰ ὀνόματα αὐτῶν, χαραγμένα σὰν σφραγῖδες, τὸ καθένα μὲ τὸ ἰδικόν του ὄνομα. 36,22 Καὶ ἐποίησαν ἐπὶ τὸ λογεῖον 22 Κατεσκεύασαν διὰ τὸ Λογεῖον κρόσσια 22 Ἔφτιαξαν δὲ καὶ ἔβαλαν εἰς τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων κροσσοὺς συμπεπλεγμένους, πλεγμένα μεταξύ των ἐν εἴδει πλεκτοῦ κρόσσια πλεγμένα σὰν κορδόνια, ποὺ ἦτο ἔργον πλεκτόν, ἔργον ἐμπλοκίου ἐκ χρυσίου σχοινίου ἀπὸ νήματα ἐκ καθαροῦ χρυσοῦ. κατεσκευασμένον μὲ χρυσὰ νήματα. καθαροῦ 36,23 καὶ ἐποίησαν δύο 23 Κατεσκεύασαν δύο χρυσᾶς πόρπας, μὲ 23 Ἔκαναν καὶ δύο πόρπας ἀπὸ χρυσάφι, ποὺ ὡμοίαζαν μὲ ἀσπιδίσκας χρυσᾶς καὶ δύο μορφὴν μιικρὰς ἀσπίδος καὶ δύο χρυσοῦς μικρὰς ἀσπίδας καὶ δύο χρυσοῦς κρίκους. δακτυλίους χρυσοῦς δακτυλίους. 36,24 καὶ ἐπέθηκαν τοὺς δύο 24 Εθεσαν τοὺς δύο χρυσοῦς δακτυλίους εἰς 24 Καὶ ἔβαλαν τοὺς δύο χρυσοῦς κρίκους εἰς τὰς δύο ἄνω δακτυλίους τοὺς χρυσοῦς ἐπ' τὰς δύο ἄνω γωνίας τοῦ Λογείου, γωνίας τοῦ Λογείου τῶν Κρίσεων. ἀμφοτέρας τὰς ἀρχὰς τοῦ λογείου 36,25 καὶ ἐπέθηκαν τὰ ἐμπλόκια ἐκ χρυσίου ἐπὶ τοὺς δακτυλίους ἐπ' ἀμφοτέρων τῶν μερῶν τοῦ λογείου καὶ εἰς τὰς δύο συμβολὰς τὰ δύο ἐμπλόκια 25 ἐπέρασαν τὰ χρυσᾶ σχοινία εἰς τοὺς δακτυλίους τῶν δύο γωνιῶν τοῦ Λογείου καὶ τὰ δύο ἄλλα ἄκρα τῶν σχοινίων συνέδεσαν μὲ δύο κρίκους, 25 Ἔβαλαν κατόπιν τὰ χρυσᾶ κορδόνια εἰς τοὺς κρίκους, ποὺ ἦσαν εἰς τὰς δύο ἄνω γωνίας τοῦ Λογείου τῶν Κρίσεων. Εἰς δὲ τὰ ἄλλα ἄκρα τῶν ἰδίων κορδονίων, μὲ τὰ ὁποῖα θὰ ἐγίνετο ἡ σύνδεσις, ἔβαλαν ἐπίσης κρίκους συνδετικούς. 36,26 καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὰς δύο 26 ποὺ ἔθεσαν εἰς τὰς δύο πόρπας, τὰς ὑπὸ 26 Καὶ ἔβαλαν τὰ κορδόνια αὐτὰ εἰς τὰς δύο πόρπας, ποὺ ἀσπιδίσκας καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τοὺς μορφὴν μικρῶν ἀσπίδων, τὰς εὑρισκομένας εἰς ἦσαν σὰν μικραὶ ἀσπίδες καὶ εὑρίσκοντο εἰς τοὺς ὤμους τῆς 208/229

209 ὤμους τῆς ἐπωμίδος ἐξεναντίας κατὰ πρόσωπον. 36,27 Καὶ ἐποίησαν δύο δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὰ δύο πτερύγια ἐπ' ἄκρου τοῦ λογείου καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ὀπισθίου τῆς ἐπωμίδος ἔσωθεν. 36,28 Καὶ ἐποίησαν δύο δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν ἐπ' ἀμφοτέρους τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος κάτωθεν αὐτοῦ κατὰ πρόσωπον κατὰ τὴν συμβολὴν ἄνωθεν τῆς συνυφῆς τῆς ἐπωμίδος. 36,29 Καὶ συνέσφιγξε τὸ λογεῖον ἀπὸ τῶν δακτυλίων τῶν ἐπ' αὐτοῦ εἰς τοὺς δακτυλίους τῆς ἐπωμίδος, συνεχομένους ἐκ τῆς ὑακίνθου, συμπεπλεγμένους εἰς τὸ ὕφασμα τῆς ἐπωμίδος, ἵνα μὴ χαλᾶται τὸ λογεῖον ἀπὸ τῆς ἐπωμίδος, καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος πρὸς τὸ πρόσθιον μέρος. Ἔτσι δὲ συνέδεσαν τὸ Λογεῖον καὶ τὴν ἐπωμίδα εἰς τὸ ἄνω μέρος. 27 Κατεσκεύασαν ἀκόμη δύο ἄλλους χρυσοῦς δακτυλίους, τοὺς ὁποίους ἔθεσαν εἰς τὰ δύο ἄλλα, τὰ κάτω, ἄκρα τοῦ Λογείου, εἰς τὰ ἄκρα τοῦ ὀπισθίου μέρους τῆς ἐπωμίδος ἔσωθεν. 28 Κατεακεύασαν ἐπίσης δύο ἄλλους δακτυλίους χρυσοῦς, τοὺς ὁποίους ἔθεσαν εἰς τὰ δύο τμήματα τῆς ἐπωμίδος ἀριστερὰ καὶ δεξιὰ ἐμπρὸς εἰς τὸ κάτω μέρος ἐκεῖ, ὅπου γίνεται ἡ σύνδεσις Λογείου καὶ ἐπωμίδος ἄνωθεν τῆς ζώνης, μὲ τὴν ὁποίαν δένεται ἡ ἐπωμίς. 29 Συνέσφιξε τὸ Λογεῖον διὰ τῶν δακτυλίων του μὲ τοὺς δακτυλίους τῆς ἐπωμίδος, συνδεομένους μεταξύ των μὲ ταινίαν κυανῆν καὶ προσδεδεμένους εἰς τὸ ὕφασμα τῆς ἐπωμίδος, διὰ νὰ μὴ χαλαρώνεται καὶ πίπτει ἀπὸ τὴν ἐπωμίδα τὸ Λογεῖον, ὅπως εἶχε διατάξει τὸν Μωϋσῆν ὁ Κύριος. Ἐπωμίδος, εἰς τὸ ἐμπρόσθιον τμῆμα. (Ἔτσι ἐτοποθετήθη τὸ Λογεῖον ἐπάνω εἰς τὴν Ἐπωμίδα καὶ συνεδέθη μαζί της). 27 Ἔκαναν ἐπίσης καὶ δύο χρυσοῦς κρίκους καὶ τοὺς ἔβαλαν εἰς τὰ δύο κάτω ἄκρα τοῦ Λογείου ἐσωτερικῶς, ἀπὸ τὸ μέρος ποὺ ἐφάπτεται μὲ τὴν Ἐπωμίδα. 28 Κατεσκεύασαν καὶ ἄλλους δύο χρυσοῦς κρίκους καὶ τοὺς ἔβαλαν εἰς τοὺς δύο ὤμους τῆς Ἐπωμίδος (δεξιὰ καὶ ἀριστερά) εἰς τὸ κάτω μέρος, κατὰ μέτωπον, εἰς τὸ σημεῖον τῆς συνδέσεως Ἐπωμίδος καὶ Λογείου, ἐπάνω εἰς τὸ τμῆμα, ὅπου συναρμόζεται καὶ σφίγγεται ἡ Ἐπωμὶς εἰς τὴν μέσην τοῦ Ἀρχιερέως. 29 Ἔσφιξε δὲ καὶ συνεδέθη τὸ Λογεῖον τῶν Κρίσεων στερεὰ μὲ τοὺς κρίκους ποὺ ἦσαν ἐπάνω του ἀπὸ τοὺς κρίκους ποὺ ἦσαν συνδεδεμένοι μὲ γαλάζια νήματα πορφύρας καὶ συμπλεγμένοι εἰς τὸ ὕφασμα τῆς Ἐπωμίδος ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ χαλαρώνῃ καὶ χωρίζεται τὸ Λογεῖον ἀπὸ τὴν Ἐπωμίδα, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 36,30 Καὶ ἐποίησαν τὸν ὑποδύτην 30 Κατεσκεύασαν τὸν ὑποδύτην ὑπὸ τὴν 30 Ἔκαναν καὶ τὸν Χιτῶνα, ποὺ τὸν ἐφοροῦσαν κάτω ἀπὸ τὴν ὑπὸ τὴν ἐπωμίδα, ἔργον ὑφαντόν, ἐπωμίδα ἔργον ὑφαντὸν ἐξ ὁλοκλήρου Ἐπωμίδα, ὑφαντὸν καὶ ὅλον γαλάζιον. ὅλον ὑακίνθινον κυανοῦν. 36,31 τὸ δὲ περιστόμιον τοῦ 31 Τὸ περιστόμιον τοῦ ὑποδύτου ἦτο εἰς τὸ 31 Τὸ δὲ τμῆμα γύρω ἀπὸ τὸν λαιμὸν τοῦ Χιτῶνος, εἰς τὸ ὑποδύτου ἐν τῷ μέσῳ μέσον, ἦτο ὑφασμένον μὲ τρόπον ἰδιαίτερον. Ἦτο 209/229

210 διϋφασμένον συμπλεκτόν, ὤαν ἔχον κύκλῳ τὸ περιστόμιον ἀδιάλυτον. 36,32 Καὶ ἐποίησαν ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κάτωθεν ὡς ἐξανθούσης ρόας ροΐσκους, ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης 36,33 καὶ ἐποίησαν κώδωνας χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν τοὺς κώδωνας ἐπὶ τὸ λῶμα τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ ἀνὰ μέσον τῶν ροΐσκων 36,34 κώδων χρυσοῦς καὶ ροΐσκος ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ εἰς τὸ λειτουργεῖν, καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. μέσον αὐτοῦ ἰδιαιτέρως ὑφασμένον, πλεκτὸν καὶ ἔχον κύκλῳ τοῦ περιστομίου οὔγιαν ἀντοχῆς, ὥστε νὰ μὴ σχίζεται. 32 Εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ ὑποδύτου ἐκέντησαν ἀνθισμένης ροϊδιᾶς ροϊδάκια ἀπὸ νῆμα λινόν γνεσμένον, χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου ἀπὸ νήματα λινὰ στριμμένα. 33 Κατεσκεύασαν μικροὺς κώδωνας χρυσοῦς, τοὺς ὁποίους ἔθεσαν κύκλῳ εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ ὑποδύτου ἀνάμεσα εἰς τὰ ὁμοιώματα τῶν καρπῶν τῆς ροδιᾶς. 34 Ετσι δὲ κύκλῳ εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ ὑποδύτου ὑπῆρχεν ἀνὰ ἕνας χρυσοῦς κωδωνίσκος καὶ ἀνὰ ἓν ὁμοίωμα καρποῦ ροδιᾶς, διὰ νὰ λειτουργῇ ὁ ἀρχιερεύς, φέρων τὰ ἄμφια αὐτά, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. συμπλεκτόν. Εἶχε δὲ τὸ περιλαίμιον ὁλόγυρά του οὔγιαν στερεάν, ποὺ δὲν ἐσχίζετο. 32 Εἰς δὲ τὸ κάτω ἄκρον τοῦ χιτῶνος ἔκαναν ὁμοιώματα μικρῶν καρπῶν ἀνθισμένης ροδιᾶς ἀπὸ γνεσμένα νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. 33 Κατεσκεύασαν καὶ κουδούνια ἀπὸ χρυσάφι καὶ τὰ ἔβαλαν εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ Χιτῶνος ὁλόγυρα, ἀνάμεσα εἰς τὰ μικρὰ ρόδια. 34 Ἐκρέμοντο ἔτσι ὁλόγυρα εἰς τὸ κάτω ἄκρον τοῦ Χιτῶνος, τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο ἕνα χρυσὸ κουδούνι καὶ ἕνα μικρὸ ρόδι ἀπὸ νήματα. Τὸν Χιτῶνα αὐτὸν τὸν ἐφοροῦσεν ὁ Ἀρχιερεὺς διὰ νὰ λειτουργῇ, ὅπως ἀκριβῶς διέταξαν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 36,35 Καὶ ἐποίησαν χιτῶνας 35 Κατεσκεύασαν ἐπίσης διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ 35 Ἔκαναν ἐπίσης καὶ χιτῶνας ὑφαντοὺς ἀπὸ λεπτὰ λευκὰ βυσσίνους, ἔργον ὑφαντόν, τοὺς υἱούς του χιτῶνας ἀπὸ λινόν ὕφασμα νήματα βύσσου διὰ τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του. Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ ὑφαντούς. 36,36 καὶ τὰς κιδάρεις ἐκ βύσσου καὶ τὴν μίτραν ἐκ βύσσου καὶ τὰ περισκελῆ ἐκ βύσσου κεκλωσμένης 36 Καὶ τὰς κιδάρεις καὶ τὴν μίτραν ἀπὸ λινὸν ἐκλεκτὸν ὕφασμα, ὅπως ἐπίσης καὶ τὰς περισκελίδας των ἀπὸ λεπτὸν καὶ στριμμένον λινόν ὕφασμα, 36 Ἀπὸ βύσσον ἔφτιαξαν καὶ τὰ καλύμματα τῆς κεφαλῆς τῶν ἱερέων, καθὼς καὶ τὴν μίτραν τοῦ Ἀαρών. Μὲ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου ἐπίσης ἔκαναν καὶ τὰς περισκελίδας των. 36,37 καὶ τὰς ζώνας αὐτῶν ἐκ 37 καὶ τὰς ζώνας αὐτῶν ἀπὸ νήματα στριμμένα 37 Ἔκαναν ἐπίσης καὶ τὰς ζώνας των ἀπὸ βύσσον καὶ 210/229

211 βύσσου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου, ἔργον ποικιλτοῦ, ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. λινὰ χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου, ἔργον εἰδικοῦ τεχνίτου διακοσμητοῦ, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο. Αἱ ζῶναι ἦσαν ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ καὶ ἔγιναν μὲ τὸν τρόπον, ποὺ διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 36,38 Καὶ ἐποίησαν τὸ πέταλον τὸ 38 Κατεσκεύασαν ἀπὸ καθαρὸν χρυσίον τὸ 38 Κατεσκεύασαν ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι καὶ τὴν χρυσῆν χρυσοῦν, ἀφόρισμα τοῦ ἁγίου, χρυσοῦν πέταλον, ἀφιερωμένον εἰς τὸν ἅγιον πλάκα διὰ τὴν μίτραν τοῦ ἀρχιερέως, ποὺ ἦτο τὸ ἰδιαίτερον χρυσίου καθαροῦ Θεόν. σημεῖον τῆς ἁγίας ἀποστολῆς του εἰς τὸν ἰερὸν τόπον τῆς λατρείας. 36,39 καὶ ἔγραψεν ἐπ' αὐτοῦ 39 Ἐχάραξε δὲ ἐπ' αὐτοῦ εἰδικὸς τεχνίτης 39 Ἐχάραξε δὲ ὁ τεχνίτης ἐπάνω εἰς αὐτήν, ὅπως γράμματα ἐκτετυπωμένα ἀνάγλυφα γράμματα εἰς μορφὴν σφραγῖδος χαράσσονται αἱ σφραγῖδες, τὰς λέξεις: <Ἁγίασμα Κυρίῳ>, σφραγῖδος Ἁγίασμα Κυρίῳ τὰς λέξεις <Ἁγίασμα Κυρίῳ>. ποὺ ἐσήμαιναν ὅτι ὁ ἀρχιερεὺς ἦτο ἀφιερωμένος εἰς τὸν Θεόν. 36,40 καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὸ λῶμα ὑακίνθινον, ὥστε ἐπικεῖσθαι ἐπὶ τὴν μίτραν ἄνωθεν, ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. 40 Εἰς τὸ κάτω μέρος αὐτοῦ ἔθυσαν κυανῆν ταινίαν, ὥστε νὰ προσδένεται στερεὰ εἰς τὸ ἄνω μέρος τῆς μίτρας, ὅπως διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 40 Καὶ ἔβαλαν εἰς τὸ ἄκρον τῆς πλάκας μίαν ταινίαν ἀπὸ γαλάζιο ὕφασμα, ὥστε νὰ συνδέεται αὐτὴ καὶ νὰ ἐπικάθηται ἐπάνω ἀπὸ τὴν μίτραν μὲ τὸν τρόπον ποὺ ὥρισεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν. ΕΞΟΔΟΣ - 37ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 37,1(Κεφ. ΛΣΤ' 8) Καὶ ἐποίησαν τῇ σκηνῇ δέκα αὐλαίας, 37,2 ὀκτὼ καὶ εἴκοσι πήχεων μῆκος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς (τὸ αὐτὸ ἦν πάσαις) καὶ τεσσάρων πήχεων τὸ εὖρος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς. Κατεσκεύασαν διὰ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου δέκα τεμάχια ὑφάσματος. 2 Τὸ μῆκος ἑκάστου ἀπὸ αὐτὰ ἦτο εἴκοσι ὀκτὼ πήχεις καὶ τὸ πλάτος του τέσσαρες πήχεις, αὐτὰς τὰς διαστάσεις εἶχον ὅλα τὰ τεμάχια. Έκαναν δὲ διὰ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου δέκα τεμάχια ὑφάσματος, σὰν κουρτίνας. 2 Κάθε ἕνα ἀπὸ τὰ τεμάχια αὐτὰ εἶχε μῆκος εἴκοσι ὀκτὼ πήχεις καὶ πλάτος τέσσαρες πήχεις. Ὅλα τὰ τεμάχια εἶχαν τὰς ἰδίας διαστάσεις. 37,3 Καὶ ἐποίησαν τὸ 3 Κατεσκεύασαν τὸ καταπέτασμα ἀπὸ λινὸν 3 Καὶ ἔφτιαξαν τὸ Καταπέτασμα, ποὺ θὰ ἐχώριζεν εἰς δύο 211/229

212 καταπέτασμα ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης, ἔργον ὑφάντου Χερουβίμ, 37,4 καὶ ἐπέθηκαν αὐτὸ ἐπὶ τέσσαρας στύλους ἀσήπτους κατακεχρυσωμένους ἐν χρυσίῳ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες ἀργυροῖ. 37,5 Καὶ ἐποίησαν τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης, ἔργον ὑφάντου Χερουβίμ, 37,6 καὶ τοὺς στύλους αὐτοῦ πέντε καὶ τοὺς κρίκους καὶ τὰς κεφαλίδας αὐτῶν καὶ τὰς ψαλίδας αὐτῶν κατεχρύσωσαν χρυσίῳ, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν πέντε χαλκαῖ. (Κεφ. ΛΗ' 9) 37,7 Καὶ ἐποίησαν τὴν αὐλήν τὰ πρὸς λίβα ἱστία τῆς αὐλῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης ἑκατὸν ἐφ' ἑκατόν, γνεσμένον ὕφασμα, χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου, ἀπὸ λεπτὸν λινὸν στριμμένον ὕφασμα. Ἐπ' αὐτοῦ εἰδικὸς τεχνίτης ὕφανε Χερουβίμ. 4 Τὸ καταπέτασμα τοῦτο ἔθεσαν εἰς τέσσαρας ἀπὸ ξύλα ἄσηπτα στύλους, ἐπιχρυσωμένους καὶ τῶν ὁποίων τὰ κιονόκρανα ἦσαν χρυσᾶ, αἱ δὲ τέσσαρες βάσεις των ἀργυραῖ. 5 Κατεσκεύασαν τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ νήματα χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου, ἀπὸ λινὸν στριμμένον ὕφασμα, καὶ ἐπ' αὐτοῦ εἰδικὸς τεχνίτης ὕφανε Χερουβίμ. 6 Διὰ τὴν ἀνάρτησιν αὐτοῦ κατεσκεύασαν πέντε στύλους καὶ τοὺς κρίκους. Τὰ κιονόκρανα καὶ τὰς ράβδους ἀναρτήσεως ἐπεχρύσωσαν. Τὰ πέντε βάθρα, ἐπὶ τῶν ὁποίων ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι, ἦσαν χαλκᾶ. 7 Κατεσκεύασαν τὴν αὐλήν. Τὰ πρὸς νότον παραπετάσματα τῆς αὐλῆς ἦσαν κατασκευασμένα ἀπὸ λινόν στριμμένον ὕφασμα διὰ μῆκος χώρου ἑκατὸν πήχεων. μέρη τὸ ἐσωτερικὸν τῆς Σκηνῆς, ἀπὸ γνεσμένα νήματα μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ ἀπὸ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. Ἦτο ἔργον ἐπιδεξίου ὑφαντοῦ καὶ εἶχε ἐπάνω του μορφὰς Χερουβίμ. 4 Καὶ ἔβαλαν τὸ Καταπέτασμα αὐτὸ ἐπάνω εἰς τέσσαρας στύλους ἀπὸ ξύλα, ποὺ δὲν σαπίζουν. Οἱ στῦλοι ἦσαν σκεπασμένοι με πολὺ χρυσάφι. Τὰ κιονόκρανά των ἦσαν χρυσᾶ, αἱ δὲ τέσσαρες βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι αὐτοί, ἦσαν ἀπὸ ἄσημι. 5 Ἔφτιαξαν καὶ τὸ Καταπέτασμα τῆς εἰσόδου τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ γνεσμένα νήματα μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ ἀπὸ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. Ἦτο ἔργον ἐπιδεξίου ὑφαντοῦ καὶ εἶχεν ἐπάνω του μορφὰς Χερουβίμ. 6 Κατεσκεύασαν καὶ τοὺς πέντε στύλους, εἰς τοὺς ὁποίους θὰ ἐστηρίζετο τὸ παραπέτασμα αὐτὸ καὶ τοὺς κρίκους, ἀπὸ ὅπου θὰ τὸ ἐκρεμοῦσαν. Ἐσκέπασαν δὲ μὲ πολὺ χρυσάφι τὰ κιονόκρανα τῶν στύλων, καθὼς καὶ τὰ κοντάρια ποὺ ἦσαν μεταξὺ τῶν στύλων καὶ ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρέμεται τὸ ὕφασμα. Αἱ δὲ πέντε βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο αὐτοὶ οἱ στῦλοι, ἦσαν ἀπὸ χαλκόν. 7 Κατεσκεύασαν ἐπίσης καὶ τὴν αὐλὴν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς, ποὺ ἦσαν πρὸς νότον ἔγιναν μὲ γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου καὶ εἶχαν μῆκος ἑκατὸν πήχεις, ὅπως ἑκατὸν ἦσαν καὶ αἱ πήχεις τῆς ἀπέναντι πλευρᾶς. 212/229

213 37,8 καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι 37,9 καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς βορρᾶν ἑκατὸν ἐφ' ἑκατὸν καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς νότον ἑκατὸν ἐφ' ἑκατόν, καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι 37,10 καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς θάλασσαν αὐλαῖαι πεντήκοντα πήχεων, στῦλοι αὐτῶν δέκα, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν δέκα Ὁμοίας κατασκευῆς καὶ ἴσων διαστάσεων ἦσαν καὶ τὰ παραπετάσματα τῆς βορείου πλευρᾶς. 8 Οἱ στῦλοι ἐκάστης πλευρᾶς διὰ τὴν ἀνάρτησιν τῶν παραπετασμάτων ἦσαν εἴκοσι, τὰ δὲ βάθρα τῶν στύλων ἐπίσης εἴκοσι. 9 Ἡ βορεία πλευρὰ τῆς αὐλῆς ἦτο ἑκατὸν πήχεων μήκους καὶ ἡ νοτία πλευρὰ αὐτῆς ἑκατὸν πήχεων μήκους. Οἱ στῦλοι ἐκάστης πλευρᾶς ἦσαν εἴκοσι καὶ τὰ βάθρα τῶν στύλων εἴκοσι. 10 Πρὸς δυσμὰς ἦσαν παραπετάσματα μήκους πεντήκοντα πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων δέκα. 8 Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ ἐβάσταζαν τὰ παραπετάσματα, ἦσαν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι, ἐπίσης εἴκοσι. 9 Καὶ ἡ πλευρὰ τῆς αὐλῆς ποὺ εὑρίσκετο πρὸς βορρᾶν εἶχε μῆκος ἑκατὸν πήχεις, ὅσον καὶ τὸ μῆκος τῶν παραπετασμάτων της, ὅπως ἑκατὸν πήχεις ἦτο καὶ τὸ μῆκος τῆς νοτίας πλευρᾶς καὶ τῶν παραπετασμάτων της. Οἱ δὲ στῦλοι των ἦσαν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις των ἐπίσης εἴκοσι. 10 Ἡ δὲ πλευρὰ πρὸς δυσμὰς εἶχεν ὑφαντὰ παραπετάσματα μήκους πενήντα πήχεων. Οἱ στῦλοι ποὺ ἐβάσταζαν αὐτὰ τὰ παραπετάσματα ἦσαν δέκα, ὅπως καὶ αἱ βάσεις., ὅπου ἐστηρίζοντο οἱ στῦλοι, ἐπίσης δέκα. 37,11 καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς 11 Ἡ ἀνατολικὴ πλευρὰ ἦτο μήκους Καὶ ἡ πλευρὰ τῆς αὐλῆς, ποὺ ἦτο πρὸς ἀνατολάς, ὅπου ἀνατολὰς πεντήκοντα πήχεων, πεντήκοντα πήχεων. Τὰ παραπετάσματα εὑρίσκετο καὶ ἡ εἴσοδος, εἶχε μῆκος ἐπίσης πενήντα πήχεις. ἱστία αὐτῆς, Ἐκεῖ, ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς εἰσόδου, ὑπῆρχαν παραπετάσματα μήκους δέκα πέντε πήχεων, οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ τὰ ἐβάσταζαν ἦσαν τρεῖς, ὅπως τρεῖς ἦσαν καὶ αἱ βάσεις των. 37,12 πεντεκαίδεκα πήχεων τὸ 12 πρὸς τὸ ἓν μέρος ἦσαν μήκους δεκαπέντε Καὶ ἡ πλευρὰ τῆς αὐλῆς, ποὺ ἦτο πρὸς ἀνατολάς, ὅπου κατὰ νώτου, καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν πήχεων, οἱ στῦλοι αὐτῶν ἦσαν τρεῖς καὶ τὰ εὑρίσκετο καὶ ἡ εἴσοδος, εἶχε μῆκος ἐπίσης πενήντα πήχεις. τρεῖς, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς, βάθρα τῶν στύλων τρία. Ἐκεῖ, ἀπὸ τὴν μίαν πλευρὰν τῆς εἰσόδου, ὑπῆρχαν παραπετάσματα μήκους δέκα πέντε πήχεων, οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ τὰ ἐβάσταζαν ἦσαν τρεῖς, ὅπως τρεῖς ἦσαν καὶ αἱ βάσεις των. 37,13 καὶ ἐπὶ τοῦ νώτου τοῦ 13 Τὸ αὐτὸ ἦτο καὶ διὰ τὸ ἄλλο μέρος, ὥστε 13 Ἀπὸ δὲ τὴν ἄλλην πλευρὰν τῆς εἰσόδου, διὰ νὰ ὑπάρχῃ δευτέρου ἔνθεν καὶ ἔνθεν κατὰ ἑκατέρωθεν τῆς πύλης τῆς αὐλῆς ἦσαν συμμετρία δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ ἀπὸ τὴν πύλην, ὑπῆρχαν τὴν πύλην τῆς αὐλῆς αὐλαῖαι παραπετάσματα μήκους δεκαπέντε πήχεων ἐπίσης παραπετάσματα μήκους δέκα πέντε πήχεων. Καὶ οἱ 213/229

214 πεντεκαίδεκα πήχεων, καὶ οἱ κρεμάμενα εἰς τρεῖς στύλους, οἱ ὁποῖοι πάλιν στῦλοι, ποὺ ἐβάσταζαν αὐτὰ τὰ παραπετάσματα ἦσαν τρεῖς, στῦλοι αὐτῶν τρεῖς καὶ αἱ βάσεις ἐστηρίζοντο εἰς τρία βάθρα. ὅπως τρεῖς ἦσαν καὶ αἱ βάσεις των. αὐτῶν τρεῖς. 37,14 Πᾶσαι αἱ αὐλαῖαι τῆς σκηνῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης, 37,15 καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων αὐτῶν χαλκαῖ, καὶ αἱ ἀγκύλαι αὐτῶν ἀργυραῖ, καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ, καὶ οἱ στῦλοι περιηργυρωμένοι ἀργυρίῳ, πάντες οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς. 37,16 Καὶ τὸ καταπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς ἔργον ποικιλτοῦ ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης, εἴκοσι πήχεων τὸ μῆκος, καὶ τὸ ὕψος καὶ τὸ εὖρος πέντε πήχεων ἐξισούμενον τοῖς ἱστίοις τῆς αὐλῆς 37,17 καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν τέσσαρες, καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες χαλκαῖ, καὶ αἱ ἀγκύλαι αὐτῶν ἀργυραῖ, καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ 14 Ὅλα τὰ παραπετάσματα τῆς Σκηνῆς ἦσαν ἀπὸ λινόν στριμμένον ὕφασμα. 15 Αἱ βάσεις τῶν στύλων ἦσαν χαλκαῖ καὶ τὰ ἄγκιστρα αὐτῶν ἀργυρᾶ, τὰ κιονόκρανά των ἐπηργυρωμένα, ὅπως ἐπίσης ἐπηργυρωμένοι ἦσαν ὅλοι οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς. 16 Τὸ παραπέτασμα τῆς πύλης ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τῆς αὐλῆς ἦτο ἔργον κεντητόν, ἀπὸ λινόν στριμμένον ὕφασμα χρώματος κυανοῦ, πορφυροῦ καὶ κοκκίνου, μήκους εἴκοσι πήχεων. Τὸ ὕψος τῶν στύλων, ὅπως καὶ ἡ μεταξύ των ἀπόστασις, ἦσαν πέντε πήχεις, ὅσον ἦτο τὸ ὕψος τῶν ἄλλων παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς. 17 Οἱ στῦλοι τῆς πύλης αὐτῆς ἦσαν τέσσαρες καὶ τὰ βάθρα των τέσσαρα χαλκᾶ, τὰ ἄγκιστρά των ἀργυρᾶ, τὰ δὲ κιονόκρανά των ἐπηργυρωμένα. 14 Ὅλα τὰ ὑφαντὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς τῆς Σκηνῆς εἶχαν γίνει με γνεσμένα λευκὰ νήματα βύσσου. 15 Αἱ δὲ βάσεις, ὅπου ἐστηριζοντο οἱ στῦλοι ποὺ ἐβάσταζαν τὰ παραπετάσματα, ἦσαν ἀπὸ χαλκόν. Οἳ δὲ γάντζοι τῶν στύλων ἦσαν ἀπὸ ἀσῆμι καὶ τὰ κιονόκρανά των σκεπασμένα μὲ ἀσῆμι. Ὅλοι δὲ οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς εἶχαν καλυφθῆ μὲ ἀσῆμι. 16 Τὸ δὲ ὑφαντὸν παραπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς τῆς Σκηνῆς ἦτο ἔργον ἐπιδεξίου διακοσμητοῦ, κατεσκευασμένον μὲ νήματα πορφύρας μὲ χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο, καθὼς καὶ μὲ λευκὰ νήματα βύσσου. Τὸ μῆκος του ἦτο εἴκοσι πήχεις, τὸ δὲ ὕψος καὶ τὸ πλάτος του ἦτο πέντε πήχεις, ἴσον πρὸς τὸ ὕψος τῶν ὑπολοίπων παραπετασμάτων τῆς αὐλῆς τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 17 Οἱ δὲ στῦλοι, ποὺ ἐβάσταζαν τὸ Καταπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς, ἦσαν τέσσαρες ὅπως τέσσαρες ἦσαν καὶ αἱ χάλκιναι βάσεις, ὅπου ἐστηρίζοντο. Οἱ δὲ γάντζοι τῶν στύλων ἦσαν ἀπὸ ἀσῆμι καὶ τὰ κιονόκρανα των σκεπασμένα μὲ ἀσῆμι. 37,18 καὶ πάντες οἱ πάσσαλοι τῆς 18 Ὅλοι οἱ πάσσαλοι γύρω ἀπὸ τὴν αὐλὴν ἦσαν 18 Ὅλοι δὲ οἱ πάσσαλοι, ποὺ ἐστερέωναν τοὺς στύλους τῆς αὐλῆς κύκλῳ χαλκοῖ, καὶ αὐτοὶ χαλκοῖ ἐπηργυρωμένοι. αὐλῆς ὁλόγυρα, ἦσαν χάλκινοι, σκεπασμένοι καὶ αὐτοὶ μὲ περιηργυρωμένοι ἀργυρίῳ. ἀσῆμι. 37,19 Καὶ αὕτη ἡ σύνταξις τῆς 19 Αὐτὴ ἦτο ἡ σύνθεσις, ἡ κατασκευή, τῆς 19 Αὐτὴ λοιπὸν ἦτο ἡ σύνθεσις καὶ διαρρύθμισις τῆς Σκηνῆς 214/229

215 σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καθὰ συνετάγη Μωυσῇ, τὴν λειτουργίαν εἶναι τῶν Λευιτῶν διὰ Ἰθάμαρ τοῦ υἱοῦ Ἀαρὼν τοῦ ἱερέως. Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου σύμφωνα μὲ τὴν διαταγὴν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν Μωϋσῆν, διὰ νὰ λειτουργοῦν εἰς αὐτὴν οἱ Λευῖται ἐποπτευόμενοι ἀπὸ τὸν Θάμαρ, υἱόν του Ἀαρὼν τοῦ ἀρχιερέως. τοῦ Μαρτυρίου, ὅπως ὡρίσθη ἀπὸ τὸν Θεὸν εἰς τὸν Μωϋσῆν, διὰ νὰ ὑπηρετοῦν καὶ λειτουργοῦν ἐκεῖ οἱ Λευῖται μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸν Ἰθάμαρ, τὸν υἱὸν τοῦ ἀρχιερέως Ἀαρών. 37,20 Καὶ Βεσελεὴλ ὁ τοῦ Οὐρίου, 20 Ὁ Βεσελεήλ, ὁ υἱὸς τοῦ Οὐρίου, ἀπὸ τὴν 20 Καὶ ὁ Βεσελεήλ, ὁ υἱὸς τοῦ Οὐρίου ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ ἐκ φυλῆς Ἰούδα, ἐποίησε καθὰ φυλὴν Ἰούδα, ἔκαμεν, ὅπως διέταξεν ὁ Κύριος Ἰούδα κατεσκεύασε τὰ πάντα, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν ὁ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ, τὸν Μωϋσῆν. Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 37,21 καὶ Ἐλιὰβ ὁ τοῦ Ἀχισαμάχ, ἐκ φυλῆς Δάν, ὃς ἠρχιτεκτόνησε τὰ ὑφαντὰ καὶ τὰ ραφιδευτὰ καὶ ποικιλτικὰ ὑφᾶναι τῷ κοκκίνῳ καὶ τῷ βύσσῳ. 21 Καὶ ὁ Ἐλιάβ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Δάν, ἦτο ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐπρωτοστάτησε καὶ ἐπεστάτησεν εἰς τὰ ὑφαντά, τὰ ραπτὰ καὶ τὰ κεντητὰ ὑφάσματα, χρώματος κοκκίνου καὶ ἀπὸ νήματα λινοῦ. 21 Ὁ δὲ Ἐλιάβ, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀχισαμὰχ ἀπὸ τὴν φυλὴν τοῦ Δάν, ἦτο αὐτὸς ποὺ ἔκανε τὰ σχέδια καὶ ἐφρόντισε νὰ γίνουν τὰ ὑφαντὰ καὶ τὰ ραπτὰ καὶ νὰ ὑφανθοῦν πλουμιστὰ μὲ κόκκινα νήματα πορφύρας καὶ λευκὰ βύσσου. ΕΞΟΔΟΣ - 38ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 38,1 (Κεφ. ΛΖ' 1) Καὶ ἐποίησε Βεσελεὴλ τὴν κιβωτόν. Ο Βεσελεὴλ κατεσκεύασεν ἀκόμη καὶ τὴν Κατεσκεύασεν ὁ Βεσελεὴλ καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης. Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου. 38,2 Καὶ κατεχρύσωσεν αὐτὴν 2 Τὴν ἐπεχρύσωσεν ἐσωτερικῶς καὶ ἐξωτερικῶς 2 Τὴν ἐσκέπασε δὲ μὲ πολὺ καθαρὸ χρυσάφι ἀπὸ μέσα καὶ χρυσίῳ καθαρῷ ἔσωθεν καὶ μὲ καθαρὸν χρυσόν. ἀπὸ ἔξω. ἔξωθεν. 38,3 Καὶ ἐχώνευσεν αὐτῇ τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς, δύο ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ ἓν καὶ δύο ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον, 3 Κατεσκεύασεν εἰς τὸ χυτήριον καὶ ἐτοποθέτησεν εἰς αὐτὴν τέσσαρας χρυσοῦς δακτυλίους, δύο εἰς τὴν μίαν πλευρὰν καὶ δύο εἰς τὴν ἄλλην, 3 Κατεσκεύασε δὲ δι αὐτὴν εἰς τὸ χυτήριον χωνευτοὺς τέσσαρας κρίκους χρυσοῦς, δύο εἰς τὴν μίαν πλευράν της καὶ δύο εἰς τὴν ἄλλην πλευράν. 38,4 εὑρεῖς τοῖς διωστῆρσιν ὥστε 4 εὑρεῖς, ὥστε νὰ εἰσέρχωνται εὐκόλως οἱ 4 Οἱ κρίκοι ἦσαν εὐρύχωροι, ὥστε να περνοῦν μέσα ἀπὸ 215/229

216 αἱρεῖν αὐτὴν ἐν αὐτοῖς. ἀναφορεῖς διὰ τὴν ἄρσιν καὶ μεταφορὰν αὐτῆς. αὐτοὺς τὰ κοντάρια, διὰ να σηκώνουν καὶ μεταφέρουν μὲ αὐτὰ ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὴν Κιβωτόν 38,5 Καὶ ἐποίησε τὸ ἱλαστήριον 5 Ἐπάνω εἰς τὴν Κιβωτὸν κατεσκεύασε τὸ 5 Ἔφτιαξεν ἀπὸ καθαρὸ χρυσάφι καὶ τὸ κάλυμμα, ποὺ ἐπάνωθεν τῆς κιβωτοῦ ἐκ χρυσίου ἱλαστήριον ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν, ἐσκέπαζεν ἀπὸ ἐπάνω τὴν Κιβωτὸν καὶ ἐλέγετο καθαροῦ <ἱλαστήριον>. 38,6 καὶ τοὺς δύο Χερουβὶμ χρυσοῦς, 38,7 Χεροὺβ ἕνα ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ἱλαστηρίου τὸ ἓν καὶ Χεροὺβ ἕνα ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ἱλαστηρίου τὸ δεύτερον, 38,8 σκιάζοντα ταῖς πτέρυξιν αὐτῶν ἐπὶ τὸ ἱλαστήριον. 6 καὶ τὰ δύο χρυσᾶ Χερουβίμ. 6 Ἔκαμε καὶ ἔβαλεν ἐπάνω εἰς τὸ κάλυμμα αὐτὸ καὶ δύο Χερουβὶμ ἀπὸ χρυσάφι. 7 Ἕνα Χερουβὶμ εἰς τὸ ἕνα ἄκρον τοῦ ἱλαστηρίου καὶ ἄλλο Χερουβὶμ εἰς τὸ ἄλλο ἄκρον, 8 τὰ ὁποῖα μὲ τὰς πτέρυγας αὐτῶν σκιάζουν τὸ ἱλαστήριον. 7 Τὸ ἕνα Χεροὺβ ἐτοποθετήθη εἰς τὴν μίαν ἄκρην τοῦ ἰλαστηρίου καὶ τὸ ἄλλο εἰς τὴν ἄλλην ἄκρην τοῦ ἱλαστηρίου. 8 Ἦσαν δὲ ἔτσι τοποθετημένα, ὥστε μὲ τὰ ἀνοικτὰ πτερά των ἐσκέπαζαν καὶ ἔρριχναν τὴν σκιάν των ἐπάνω εἰς τὸ ἱλαστήριον. 38,9 Καὶ ἐποίησε τὴν τράπεζαν 9 Κατεσκεύασε τὴν τράπεζαν τῆς Προθέσεως 9 Κατεσκεύασεν ἐπίσης ὁ Βεσελεὴλ καὶ τὴν Τράπεζαν, ποὺ τὴν προκειμένην ἐκ χρυσίου ἀπὸ καθαρὸν χρυσόν. εὑρίσκετο ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Κιβωτόν, διὰ να τοποθετοῦνται καθαροῦ ἐπάνω της οἱ δώδεκα ἄρτοι τῆς προθέσεως. Τὴν κατεσκεύασε δὲ μὲ καθαρὸ χρυσάφι. 38,10 καὶ ἐχώνευσεν αὐτῇ τέσσαρας δακτυλίους, δύο ἐπὶ τοῦ κλίτους τοῦ ἑνὸς καὶ δύο ἐπὶ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου, εὑρεῖς ὥστε αἴρειν τοῖς διωστήρσιν ἐν αὐτοῖς. 10 Εἰς τὸ χυτήριον κατασκεύασε τέσσαρες δακτυλίους καὶ προσήρμοσε δύο ἐπὶ τῆς μιᾶς πλευρᾶς καὶ δύο ἐπὶ τῆς ἄλλης, εὑρεῖς, ὤστε νὰ διέρχωνται ἐντὸς αὐτῶν οἱ ἀναφορεῖς διὰ τὴν ἄρσιν καὶ μεταφορῶν αὐτῆς. 10 Καὶ ἔκαμεν εἰς τὸ χυτήριον χωνευτοὺς εἰς τὴν τράπεζαν τέσσαρας κρίκους, δύο εἰς τὴν μίαν πλευρὰν καὶ δύο εἰς τὴν ἄλλην πλευράν. Οἱ κρίκοι ἔγιναν εὐρύχωροι, ὥστε νὰ περνοῦν μέσα ἀπὸ αὐτοὺς τὰ κοντάρια, μὲ τὰ ὁποῖα ἐσήκωναν καὶ μετέφεραν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὴν Τράπεζαν. 38,11 Καὶ τοὺς διωστῆρας τῆς 11 Κατεσκεύασε τοὺς ἀναφορεῖς τῆς Κιβωτοῦ 11 Ἔκαμε δὲ τὰ κοντάρια καὶ τῆς Κιβωτοῦ καὶ τῆς Τραπέζης κιβωτοῦ καὶ τῆς τραπέζης ἐποίησε καὶ τοὺς ἀναφορεῖς τῆς Τραπέζης, τοὺς ὁποίους ἀπὸ ξύλα ποὺ δεν σαπίζουν καὶ τὰ ἐσκέπασε μὲ πολὺ καὶ κατεχρύσωσεν αὐτοὺς χρυσίῳ. καὶ ἐπεχρύσωσε. χρυσάφι. 38,12 Καὶ ἐποίησε τὰ σκεύη τῆς 12 Κατεσκεύασε τὰ σκεύη τῆς Τραπέζης, τὰ 12 Κατεσκεύασεν ἐπίσης καὶ τὰ ἀπαραίτητα σκεύη τῆς τραπέζης, τά τε τρυβλία καὶ τὰς πινάκια, τὰς λιβανοθήκας, τὰ ποτήρια καὶ τὰ Τραπέζης., δηλαδὴ τὰ πιάτα καὶ τὰ κύπελλα καὶ τὰ ποτήρια θυΐσκας καὶ τοὺς κυάθους καὶ τὰ ἄλλα ποτήρια διὰ τὰς σπονδὰς τοῦ οἴνου, ποὺ καὶ τὰ ἀγγεῖα, μὲ τὰ ὁποῖα Θὰ ἐγίνοντο αἱ σπονδαὶ τοῦ οἴνου. 216/229

217 σπονδεῖα, ἐν οἷς σπείσει ἐν αὐτοῖς, χρυσᾶ 38,13 Καὶ ἐποίησε τὴν λυχνίαν, ἣ φωτίζει, χρυσῆν, θὰ προσέφεραν οἱ ἱερεῖς, ὅλα χρυσᾶ. 13 Κατεσκεύασε τὴν ἐπτάφωτον λυχνίαν, ἡ ὁποία φωτίζει, χρυσῆν, στερεάν Ὅλα ἔγιναν μὲ χρυσάφι. 13 Κατεσκεύασεν ἐπίσης μὲ χρυσάφι καὶ τὴν λυχνίαν, ἡ ὁποία ἐφώτιζε συνεχῶς. 38,14 στερεὰν τὸν καυλόν, καὶ 14 ἔκαμε τὸν κεντρικὸν στῦλον καὶ τοὺς 14 Ἡ λυχνία ἦτο ἕνα σῶμα στερεόν. Εἶχε τὸν κεντρικὸν τοὺς καλαμίσκους ἐξ ἀμφοτέρων πλαγίους βραχίονας ἑκατέρωθεν τοῦ κεντρικοῦ κορμὸν καὶ τοὺς βραχίονας δεξιὰ καὶ ἀριστερά του. τῶν μερῶν αὐτῆς στύλου. 38,15 ἐκ τῶν καλαμίσκων αὐτῆς οἱ βλαστοὶ ἐξέχοντες, τρεῖς ἐκ τούτου καὶ τρεῖς ἐκ τούτου, ἐξισούμενοι ἀλλήλοις 38,16 καὶ τὰ λαμπάδια αὐτῶν, ἃ ἐστιν ἐπὶ τῶν ἄκρων, καρυωτὰ ἐξ αὐτῶν καὶ τὰ ἐνθέμια ἐξ αὐτῶν, ἵνα ὦσιν οἱ λύχνοι ἐπ' αὐτῶν, καὶ τὸ ἐνθέμιον τὸ ἕβδομον, τὸ ἐπ' ἄκρου τοῦ λαμπαδίου, ἐπὶ τῆς κορυφῆς ἄνωθεν, στερεὸν ὅλον χρυσοῦν 38,17 καὶ ἑπτὰ λύχνους ἐπ αὐτῆς χρυσοῦς καὶ τὰς λαβίδας αὐτῆς χρυσᾶς καὶ τὰς ἐπαρυστρίδας αὐτῶν χρυσᾶς. (Κεφ. ΛΣΤ' 34-36) 38,18 Οὗτος περιηργύρωσε τοὺς στύλους καὶ ἐχώνευσε τῷ στύλῳ δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐχρύσωσε τοὺς μοχλοὺς χρυσίῳ 15 Οἱ βραχίονες ἀνήρχοντο ὡς βλαστοὶ πλαγίως καὶ ἄνω, τρεῖς ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ τρεῖς ἀπὸ τὸ ἄλλο, καταλήγοντες εἰς τὸ αὐτὸ ὕψος μεταξύ των. 16 Εἰς τὰ ἄνω ἄκρα αὐτῶν ὑπῆρχον ἀνοικτὰ εἰς σχῆμα καρύου τὰ λαμπάδια. Εἰς τὰ λαμπάδια αὐτὰ ὑπῆρχον ὑποδοχαί, ἐντὸς τῶν ὁποίων ἐτίθεντο οἱ λύχνοι τοῦ ἐλαίου. Ἡ ἑβδόμη ὑποδοχὴ εὑρίσκετο εἰς τὸ ἄκρον τοῦ λαμπαδίου ἄνω εἰς τὴν κορυφήν. Ἡ λυχνία αὐτὴ εἶναι στερεὰ καὶ ἐξ ὁλοκλήρου χρυσῆ. 17 Ἐπάνω εἰς αὐτὴν τὴν λυχνίαν ὑπῆρχον ἑπτὰ λύχνοι χρυσοῖ, ὅπως ἐπίσης χρυσαῖ ἦσαν οἱ λαβίδες καὶ χρυσοῖ οἱ ἐλαιοχῦται (τὰ λαδικά). 18 Ὁ Βεσελεὴλ οὗτος ἐπηργύρωσε τοὺς στύλους τῆς Σκηνῆς καὶ δι' ἕκαστον στύλον ἔκαμε χυτοὺς καὶ προσήρμοσε χρυσοῦς δακτυλίους. 15 Ἀπὸ τοὺς βραχίονας τῆς λυχνίας ἐσχηματίζοντο τρία κλαδιὰ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ τρία κλαδιὰ ἀπὸ τὸ ἄλλο, ποὺ εἶχαν τὰς ἰδίας ἀναλογίας καὶ ἦσαν ἴσα μεταξύ των. 16 Οἱ δὲ λυχνοστάται ποὺ εὑρίσκοντο εἰς τὰ ἄκρα τῶν κλαδιῶν, ἦσαν σὰν καρύδια καὶ ἀποτελοῦσαν ἕνα σῶμα μὲ τὰ κλαδιά. Καὶ αἱ ὑποδοχαὶ ποὺ ὑπῆρχαν εἰς τοὺς λυχνοστάτας καὶ ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρατοῦν τὰ λυχνάρια, ἀποτελοῦσαν ἐπίσης ἕνα σῶμα μὲ τὰ ὑπόλοιπα τμήματα τῆς λυχνίας. Καὶ ἡ ἑβδόμη ἐπίσης ὑποδοχή, ποὺ ἦτο εἰς τὸ ἄκρον τοῦ λυχνοστάτου ἐπάνω ἀπὸ τὴν κορυφὴν τοῦ κεντρικοῦ κορμοῦ τῆς λυχνίας, ἦτο ὁλόχρυση καὶ στερεά, ἠνωμένη μὲ τὴν ὅλην λυχνίαν. 17 Κατεσκεύασεν ἐπὶ πλέον εἰς τὴν λυχνίαν καὶ ἑπτὰ χρυσὰ λυχνάρια. Ἀπὸ χρυσάφι ἐπίσης ἔφτιαξε καὶ τὰς τσιμπίδας της, ὅπως χρυσᾶ ἔγιναν καὶ τὰ δοχεῖα μὲ τὰ ὁποῖα ἔβαζαν λάδι εἰς τὴν λυχνίαν. 18 Ὁ Βεσελεὴλ ἐπίσης ἐκάλυψεν ὁλόγυρα μὲ ἀσῆμι τοὺς στύλους τῆς Σκηνῆς καὶ ἔφτιαξεν εἰς τὸ χυτήριον χωνευτοὺς εἰς κάθε στῦλον κρίκους χρυσοῦς. Ἐσκέπασε δὲ μὲ χρυσάφι καὶ τὰ ραβδιά, ποὺ ἐπερνοῦσαν ἀπὸ τοὺς κρίκους καὶ 217/229

218 καὶ κατεχρύσωσε τοὺς στύλους Ἐπεχρύσωσε τοὺς μοχλούς, ἐπεχρύσωσε τοὺς ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρέμεται τὸ Καταπέτασμα. Ἐκάλυψεν τοῦ καταπετάσματος χρυσίῳ καὶ στύλους τοῦ παραπετάσματος καὶ ἐπίσης μὲ πολὺ χρυσάφι καὶ τοὺς στύλους, ποὺ ἐβάσταζαν τὸ ἐποίησε τὰς ἀγκύλας χρυσᾶς. κατεσκεύασε χρυσᾶ τὰ ἄγκιστρα. Καταπέτασμα καὶ ἔκαμε χρυσοὺς καὶ τοὺς γάντζους τῶν στύλων αὐτῶν. 38,19 Οὗτος ἐποίησε καὶ τοὺς κρίκους τῆς σκηνῆς χρυσοῦς καὶ τοὺς κρίκους τῆς αὐλῆς καὶ κρίκους εἰς τὸ ἐκτείνειν τὸ κατακάλυμμα ἄνωθεν χαλκοῦς. 38,20 Οὗτος ἐχώνευσε τὰς κεφαλίδας τὰς ἀργυρᾶς τῆς σκηνῆς καὶ τὰς κεφαλίδας τὰς χαλκᾶς τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τὴν πύλην τῆς αὐλῆς καὶ ἀγκύλας ἐποίησε τοῖς στύλοις ἀργυρᾶς ἐπὶ τῶν στύλων οὗτος περιηργύρωσεν αὐτάς. (Κεφ. ΛΗ' 20) 19 Αὐτὸς ἐπίσης κατεσκεύασε χρυσοῦς τοὺς κρίκους τῆς Σκηνῆς καὶ χαλκοῦς τοὺς κρίκους τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς κρίκους, διὰ τῶν ὁποίων ἀπλώνεται τὸ ἐπάνω σκέπασμα τῆς Σκηνῆς. 20 Αὐτὸς κατεσκεύασεν εἰς χυτήριον τὰ ἀργυρᾶ κιονόκρανα τῶν στύλων τῆς Σκηνῆς καὶ τὰ χαλκᾶ κιονόκρανα τῶν στύλων τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς, τῆς θύρας τῆς αὐλῆς καὶ τὰ ἀργυρᾶ ἄγκιστρα ἐπὶ τῶν στύλων. Αὐτὸς τὰ ἐπαργύρωσε. 19 Αὐτὸς ἔκαμε καὶ τοὺς χρυσοῦς κρίκους τῆς Σκηνῆς καὶ τοὺς χαλκίνους κρίκους τῆς αὐλῆς της, καθὼς καὶ τοὺς ἄλλους χαλκίνους κρίκους, ποὺ ἐχρησίμευαν διὰ νὰ κρεμοῦν ἀπὸ αὐτοὺς καὶ νὰ τεντώνουν τὸ ἐξωτερικὸν κάλυμμα ἐπάνω ἀπὸ τὴν Σκηνήν. 20 Ὁ ἴδιος ἔκαμεν εἰς τὸ χυτήριον κιονόκρανα ἀπὸ ἀσῆμι χωνευτὰ εἰς τοὺς στύλους, ποὺ ἦσαν μέσα εἰς τὴν Σκηνήν. Ἔφτιαξεν ἐπίσης καὶ τὰ χάλκινα κιονόκρανα εἰς τοὺς στύλους τῆς πύλης τῆς Σκηνῆς καὶ εἰς τὴν πύλην τῆς αὐλῆς. Διὰ δὲ τοὺς στύλους των ἔκαμε καὶ γάντζους ἀπὸ ἀσῆμι ποὺ τοὺς ἐστερέωσεν ἐπάνω των καὶ τοὺς ἐσκέπασε μὲ ἀσῆμι. 38,21 Οὗτος ἐποίησε τοὺς 21 Αὐτὸς κατεσκεύασε τοὺς πασσάλους τῆς 21 Ὁ ἴδιος ἔκαμε καὶ τοὺς πασσάλους, ποὺ ἐστερέωναν τοὺς πασσάλους τῆς σκηνῆς καὶ τοὺς Σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς στύλους τῆς Σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς της. Τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς χαλκοῦς. χαλκοῦς. ἔκαμε δὲ ἀπὸ χαλκόν. 38,22 Οὗτος ἐποίησε τὸ θυσιαστήριον τὸ χαλκοῦν ἐκ τῶν πυρείων τῶν χαλκῶν, ἃ ἦσαν τοῖς ἀνδράσι τοῖς καταστασιάσασι μετὰ τῆς Κορὲ συναγωγῆς. 22 Αὐτὸς ἔκαμε τὸ χαλκοῦν θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ἀπὸ τὰ χαλκᾶ πυροδοχεῖα, τὰ ὁποῖα ἀνῆκον εἰς τοὺς ἄνδρας, τοὺς ἐπαναστατήσαντας κατὰ τοῦ Μωϋσέως μαζῆ μὲ τὴν ὁμάδα τοῦ Κορέ. 22 Αὐτὸς κατεσκεύασε καὶ τὸ χάλκινον θυσιαστήριον διὰ τὰς θυσίας τῶν ζώων, ποὺ ἦτο εἰς τὴν αὐλὴν τῆς Σκηνῆς. Ἐχρησιμοποίησε δὲ ὡς ὑλικὸν τὰ χάλκινα πυροδοχεῖα (μαγκάλια), ποὺ ἀνῆκαν εἰς τοὺς ἄνδρας ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι μαζὶ μὲ τοὺς συγγενεῖς καὶ ὀπαδοὺς τοῦ Κορέ ἐπανεστάτησαν ἐναντίον τοῦ Μωϋσέως. 38,23 Οὗτος ἐποίησε πάντα τὰ 23 Αὐτὸς κατεσκεύασεν ὅλα τὰ σκεύη τοῦ 23 Ὁ ἴδιος ἔκαμεν ὅλα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου, δηλαδὴ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου καὶ τὸ θυσιαστηρίου, τὸ πυροδοχεῖον, τὸ βάθρον, τὰς τὴν ἐσχάραν διὰ τὴν φωτιὰν καὶ τὴν βάσιν καὶ τὰς φιάλας πυρεῖον αὐτοῦ καὶ τὴν βάσιν καὶ φιάλας καὶ τὰς χαλκᾶς λαβίδας τοῦ κρέατος. καὶ τὰς χαλκίνας τσιμπίδας διὰ τὰ κρέατα. 218/229

219 τὰς φιάλας καὶ τὰς κρεάγρας τὰς χαλκᾶς. 38,24 Οὗτος ἐποίησε θυσιαστηρίῳ παράθεμα, ἔργον δικτυωτὸν κάτωθεν τοῦ πυρείου ὑπὸ αὐτὸ ἕως τοῦ ἡμίσους αὐτοῦ, καὶ ἐπέθηκεν αὐτῷ τέσσαρας δακτυλίους ἐκ τῶν τεσσάρων μερῶν τοῦ παραθέματος τοῦ θυσιαστηρίου χαλκοῦς, εὑρεῖς τοῖς μοχλοῖς ὥστε αἴρειν ἐν αὐτοῖς τὸ θυσιαστήριον. (Κεφ. ΛΖ' 29) 38,25 Οὗτος ἐποίησε τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως τὸ ἅγιον καὶ τὴν σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος, καθαρὸν ἔργον μυρεψοῦ. (Κεφ. ΛΗ' 8) 38,26 Οὗτος ἐποίησε τὸν λουτῆρα τὸν χαλκοῦν καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ χαλκῆν ἐκ τῶν κατόπτρων τῶν νηστευσασῶν, αἳ ἐνήστευσαν παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἐν ᾖ ἡμέρᾳ ἔπηξεν αὐτήν (Κεφ. Μ' 30-31) 24 Αὐτὸς κατασκεύασε περικάλυμμα διὰ τὰς πλευρᾶς τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ἔργον δικτυωτὸν κάτω ἀπὸ τὴν ἑστίαν τοῦ πυρός. Αὐτὸ ἔφθανε ἕως τὸ ἥμισυ ὕψος τοῦ θυσιαστηρίου. Εἰς τὰς τέσσαρας γωνίας τοῦ δικτυωτοῦ αὐτοῦ περικαλύμματος ἔθεσε τέσσαρας χαλκοῦς δακτυλίους, εὑρεῖς, ὥστε εὐκόλως νὰ εἰσέρχονται οἱ μοχλοὶ διὰ τὴν ἄρσιν καὶ μεταφορὰν τοῦ θυσιαστηρίου. 25 Αὐτὸς κατεσκεύασε τὸ ἅγιον ἔλαιον τῆς χρίσεως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ σύνθετον ἀπὸ εὐώδεις ὕλας θυμίαμα, ἁγνὸν καὶ σπουδαῖον ἔργον ἀρωματοποιοῦ. 26 Ὁ ἴδιος κατεσκεύασε τὸν χαλκοῦν λουτῆρα καὶ τὴν χαλκῆν του βάσιν ἀπὸ τὰ χάλκινα κάτοπτρα τῶν γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι μάλιστα ἐνήστευσαν πλησίον εἰς τὰς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, κατὰ τὴν ἡμέραν κατὰ τὴν ὁποίαν ἐστήνετο ἡ Σκηνή. 24 Ὁ ἴδιος Ἔφτιαξε σὰν συμπλήρωμα γύρω ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον καὶ ἕνα κράσπεδον (κιγκλίδωμα) ποὺ ἦτο ἕνα δικτυωτὸν κατασκεύασμα καὶ εὑρίσκετο κάτω ἀπὸ τὴν ἐσχάραν τῆς φωτιᾶς εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἔφθανε μέχρι τὸ μέσον του. Ἐτοποθέτησε δὲ εἰς τὰς τέσσαρας γωνίας τοῦ κρασπέδου αὐτοῦ, ποὺ ἦτο γύρω ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον, τέσσαρας χαλκίνους κρίκους. Αὐτοὶ ἦσαν εὐρύχωροι, ὥστε νὰ περνοῦν μέσα ἀπὸ αὐτοὺς τὰ κοντάρια, μὲ τὰ ὁποῖα ἐσήκωναν καὶ μετέφεραν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων 25 Ὁ ἴδιος ἔκαμε καὶ τὸ εἰδικὸ λάδι, ποὺ ἐχρησίμευε διὰ νὰ χρίωνται καὶ ἁγιάζωνται πρόσωπα καὶ σκεύη ἀφιερωμένα εἰς τὸν Θεόν. Ἔκαμε καὶ τὸ μεῖγμα τοῦ θυμιάματος ποὺ ἦτο ἁγνὸν καὶ ἑξαίρετον ἔργον ἀρωματοποιοῦ. 26 Ὁ Βεσελεὴλ ἔκαμε καὶ τὸν χάλκινον λουτῆρα καθὼς καὶ τὴν χαλκίνην βάσιν του. Ἐχρησιμοποίησε δὲ ὡς ὑλικὸν τοὺς χαλκίνους καθρέπτας, ποὺ ἀνῆκαν εἰς τὰς γυναῖκας, αἱ ὁποῖαι ἐνήστευσαν ἐμπρὸς εἰς τὰς πύλας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, κατὰ τὴν ἡμέραν ποὺ ἐστήθη ἡ Σκηνή. 38,27 Καὶ ἐποίησε τὸν λουτῆρα, 27 Κατεσκεύασε τὸν λουτῆρα, διὰ νὰ νίπτουν 27 Ἔκαμε δὲ τὸν λουτῆρα, διὰ νὰ πλένουν εἰς αὐτὸν ὁ ἵνα νίπτωνται ἐξ αὐτοῦ Μωυσῆς ἀπὸ τὸ ὕδωρ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ τοῦ Ἀαρὼν τὰ χέρια καὶ τὰ καὶ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς των ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ἀαρὼν καὶ οἱ υἱοί του. Αὐτοί, πόδια των. Ὅταν αὐτοὶ εἰσήρχοντο εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ 219/229

220 χεῖρας αὐτῶν καὶ τοὺς πόδας ὅταν εἰσήρχοντο εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, ἢ ὅταν ἐπλησίαζαν εἰς τὸ θυσιαστήριον, διὰ νὰ εἰσπορευομένων αὐτῶν εἰς τὴν Μαρτυρίου ὅταν πρασήρχοντο νὰ προσφέρουν ἱερουργήσουν, ἐπλύνοντό με νερὸ ἀπὸ τὸν λουτῆρα, ὅπως σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἢ ὅταν θυσίας εἰς τὸ θυσιαστήριον τῶν ἀκριβῶς διέταξεν ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. προσπορεύωνται πρὸς τὸ ὁλοκαυτωμάτων, ἐνίπτοντο ἀπὸ τὸ ὕδωρ τοῦ θυσιαστήριον λειτουργεῖν, λουτῆρος, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Θεὸς εἰς τὸν ἐνίπτοντο ἐξ αὐτοῦ, καθάπερ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. Μωϋσῆν. ΕΞΟΔΟΣ - 39ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 39,1 (Κεφ. ΛΗ' 24) Κᾶν τὸ χρυσίον, ὃ κατειργάσθη εἰς τὸ ἔργα κατὰ πᾶσαν τὴν ἐργασίαν τῶν ἁγίων, ἐγένετο χρυσίου τοῦ τῆς ἀπαρχῆς, ἐννέα καὶ εἴκοσι τάλαντα καὶ ἑπτακόσιοι εἴκοσι σίκλοι κατὰ τὸν σίκλον τὸν ἅγιον 39,2 καὶ ἀργυρίου ἀφαίρεμα παρὰ τῶν ἐπεσκεμμένων ἀνδρῶν τῆς συναγωγῆς ἑκατὸν τάλαντα καὶ χίλιοι ἑπτακόσιοι ἑβδομήκοντα πέντε σίκλοι, δραχμὴ μία τῇ κεφαλῇ τὸ ἥμισυ τοῦ σίκλου, κατὰ τὸν σίκλον τὸν ἅγιον, 39,3 πᾶς ὁ παραπορευόμενος τὴν ἐπίσκεψιν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἐπάνω εἰς τὰς ἑξήκοντα μυριάδας καὶ τρισχίλιοι πεντακόσιοι καὶ Όλος ὁ χρυσός, ὁ ὁποῖος ἐχρησιμοποιήθη διὰ τὴν κατασκευὴν ὅλων τῶν ἱερῶν σκευῶν προήρχετο ἀπὸ τὴν αὐθόρμητον προσφορὰν τοῦ λαοῦ. Ἔφθασε δὲ τὰ εἴκοσι ἐννέα τάλαντα καὶ ἑπτακοσίους εἴκοσι σίκλους, ἀπὸ αὐτούς ποὺ κυκλοφοροῦν εἰς τὴν ἱερὰν Σκηνήν. 2 Τὰ ἀφιερώματα τοῦ ἀργύρου ἀπὸ τοὺς ἀριθμηθέντας ἄνδρας, κατὰ τὴν ἀπογραφήν, ἐκ τοῦ ὅλου πλήθους τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀνῆλθον εἰς ἑκατὸν τάλαντα καὶ χιλίους ἑπτακοσίους ἑβδομήκοντα πέντε σίκλους. Καθένας προσέφερε μίαν δραχμήν, ἡ ὁποία ἦτο τὸ ἥμισυ τοῦ σίκλου καὶ ὁ ὁποῖος σίκλος αὐτὸς μόνος ἐγίνετο δεκτὸς εἰς τὴν Σκηνήν. 3 Ἦτο δὲ τὸ ποσὸν τοῦ ἀργύρου τόσον, διότι ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται οἱ ἀριθμηθέντες κατὰ τὴν ἀπογραφὴν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἄνω ἀνῆλθον Όλος ὁ χρυσός, ποὺ ἐχρησιμοποιηθη εἰς τὰ ἔργα διὰ τὴν κατασκευὴν τοῦ ἱεροῦ χώρου καὶ τῶν ἱερῶν σκευῶν, προήρχετο ἀπὸ τὸ καθαρὸ χρυσάφι ποὺ προσέφερεν ἑκουσίως ὁ λαὸς καὶ ἀνῆλθεν εἰς εἴκοσι ἐννέα τάλαντα καὶ ἑπτακοσίους εἴκοσι σίκλους, ἀπὸ τοὺς σίκλους ποὺ ἐκυκλοφοροῦσαν εἰς τὸν ἱερὸν χῶρον τῆς λατρείας τοῦ Κυρίου. 2 Τὰ δὲ ἀφιερώματα ἀπὸ ἀσῆμι, ποὺ προσέφεραν οἱ ἄνδρες τῆς συναγωγῆς ποὺ εἶχαν καταγραφῆ κατὰ τὴν ἀπογραφήν, ἀνῆλθαν εἰς ἑκατὸν τάλαντα καὶ χιλίους ἑπτακοσίους ἑβδομῆντα πέντε σίκλους. Ἀναλογεῖ δηλαδὴ κατὰ κεφαλὴν ποσὸν μιᾶς δραχμῆς, ἡ ὁποία ἦτο τὸ ἥμισυ τοῦ σίκλου, ποὺ ἐκυκλοφοροῦσεν εἰς τὸν χῶρον τῆς λατρείας τοῦ Κυρίου. 3 Προσέφερε δὲ ἀσῆμι κάθε Ἰσραηλίτης, ποὺ προσῆλθε καὶ ὑπελογίσθη εἰς τὴν ἀπογραφὴν καὶ ἦτο ἡλικίας εἴκοσι ἐτῶν καὶ ἄνω. Ὅσοι ἀπεγράφησαν ἦσαν ἐξακόσιαι τρεῖς χιλιάδες καὶ πεντακόσιοι πενήντα. 220/229

221 πεντήκοντα. 39,4 Καὶ ἐγενήθη τὰ ἑκατὸν τάλαντα τοῦ ἀργυρίου εἰς τὴν χώνευσιν τῶν ἑκατὸν κεφαλίδων τῆς σκηνῆς καὶ εἰς τὰς κεφαλίδας τοῦ καταπετάσματος, εἰς ἑξακοσίας τρεῖς χιλιάδες πεντακοσίους πενῆντα. 4 Τὰ ἑκατὸν τάλαντα τοῦ προσφερθέντος ἀργύρου ἐχρησιμοποίησαν διὰ τὴν χώνευσιν καὶ χύσιν τῶν ἑκατὸν κιονοκράνων τῆς Σκηνῆς καὶ τῶν ἑκατὸν κιονοκράνων τοῦ παραπετάσματος. 4 Τὰ ἑκατὸν τάλαντα ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἀσῆμι ἐχρησιμοποιήθησαν διὰ νὰ χυθοῦν εἰς τὸ χυτήριον καὶ γίνουν τὰ ἑκατὸν κιονόκρανα τῆς Σκηνῆς καὶ τὰ κιονόκρανα τῶν στύλων, ποὺ ἐβάσταζαν τὸ Καταπέτασμα. 39,5 ἑκατὸν κεφαλίδες εἰς τὸ 5 Ἑκατὸν ἦσαν τὰ κιονόκρανα, ἑκατὸν ἦσαν 5 Κατεσκευάσθησαν ἑκατὸν κιονόκρανα ἀντίστοιχα πρὸς τὰ ἑκατὸν τάλαντα, τάλαντον τῇ καὶ τὰ διατεθέντα τάλαντα, ἕνα τάλαντον διὰ ἑκατὸν τάλαντα. Διετέθη δηλαδὴ ἕνα τάλαντον διὰ κάθε κεφαλίδι. κάθε κιονόκρανον. κιονόκρανον. 39,6 Καὶ τοὺς χιλίους ἑπτακοσίους ἑβδομήκοντα πέντε σίκλους ἐποίησεν εἰς τὰς ἀγκύλας τοῖς στύλοις, καὶ κατεχρύσωσε τὰς κεφαλίδας αὐτῶν καὶ κατεκόσμησεν αὐτούς. 6 Τοὺς δὲ χιλίους ἑπτακοσίους ἑβδομήκοντα πέντε σίκλους ἐχρησιμοποίησε διὰ τὰ ἄγκιστρα (κρίκους). Αὐτῶν δὲ τῶν στύλων τὰ κιονόκρανα τὰ ἐπεχρύσωσε, τοὺς δὲ στύλους διακόσμησε. 6 Τὸ ὑπόλοιπον ἀσῆμι τῶν χιλίων ἑπτακοσίων ἑβδομῆντα πέντε σίκλων διετέθη διὰ νὰ κατασκευασθοῦν οἱ γάντζοι εἰς τοὺς στύλους. Τὰ δὲ κιονόκρανα τῶν στύλων τὰ ἐκάλυψεν ὁ Βεσελεὴλ μὲ πολὺ χρυσάφι καὶ τὰ ἐστόλισε μὲ διακοσμήσεις. 39,7 Καὶ ὁ χαλκὸς τοῦ 7 Τὰ ἀφιερώματα τοῦ χαλκοῦ ἔφθασαν τὰ 7 Ὁ δὲ χαλκὸς ποὺ προσεφέρθη καὶ ἐχρησιμοποιήθη ἦτο ἀφαιρέματος ἑβδομήκοντα ἑβδομήκοντα τάλαντα καὶ τοὺς χιλίους συνολικῶς ἐβδομῆντα τάλαντα καὶ χίλιοι πεντακόσιοι σίκλοι. τάλαντα καὶ χίλιοι πεντακόσιοι πεντακοσίους σίκλους. σίκλοι. 39,8 Καὶ ἐποίησαν ἐξ αὐτοῦ τὰς 8 Ἀπὸ τὸν χαλκὸν αὐτὸν κατεσκεύασαν τὰς 8 Μὲ αὐτὸν δὲ τὸν χαλκὸν κατεσκεύασαν τὰς βάσεις τῆς βάσεις τῆς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ βάσεις τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, μαρτυρίου 39,9 καὶ τὰς βάσεις τῆς αὐλῆς κύκλῳ καὶ τὰς βάσεις τῆς πύλης τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς κύκλῳ 9 τὰς κύκλῳ ἀπὸ τὴν αὐλὴν βάσεις, τὰς βάσεις τῆς πύλης τῆς αὐλῆς, τοὺς πασσάλους τῆς Σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους κύκλῳ τῆς αὐλῆς. 9 καὶ τὰς βάσεις ποὺ ἦσαν ὁλόγυρα ἀπὸ τὴν αὐλὴν καὶ τὰς βάσεις τῆς πύλης τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς πασσάλους ποὺ ἐστήριζαν τοὺς στόλους τῆς Σκηνῆς, καθὼς καὶ τοὺς πασσάλους, ποὺ ἐστήριζαν τοὺς στύλους τῆς αὐλῆς ὁλόγυρα, 39,10 καὶ τὸ παράθεμα τὸ 10 Κατεσκεύασαν ἀκόμη καὶ τὸ δικτυωτὸν 10 καὶ τὸ χάλκινον περίβλημα (κράσπεδον) τοῦ θυσιαστηρίου 221/229

222 χαλκοῦν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ πάντα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου. (Κειρ. Λθ' 32) περικάλυμμα τῶν πλευρῶν τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ὅλα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. καὶ ὅλα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου τῶν ὁλοκαυτωμάτων, καθὼς καὶ ὅλα τὰ βοηθητικὰ ἐργαλεῖα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 39,11 Καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, 11 Ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ κατεσκεύασαν οἱ 11 Ἔκαμαν δὲ τὰ πάντα οἰ Ἰσραηλῖται, ὅπως ὥρισεν ὁ Κύριος καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῆ. Ἰσραηλῖται, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν εἰς τὸν Μωϋσῆν. Τὰ κατεσκεύασαν, ὅπως ἀκριβῶς διέταξεν. Οὕτως ἐποίησαν. Μωϋσῆν. 39,12 Τὸ δὲ λοιπὸν χρυσίον τοῦ ἀφαιρέματος ἐποίησαν σκεύη εἰς τὸ λειτουργεῖν ἐν αὐτοῖς ἔναντι Κυρίου. 39,13 Καὶ τὴν καταλειφθεῖσαν ὑάκινθον καὶ πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον ἐποίησαν στολὰς λειτουργικὰς Ἀαρών, ὥστε λειτουργεῖν ἐν αὐταῖς ἐν τῷ ἁγίῳ. 39,14 Καὶ ἤνεγκαν τὰς στολὰς πρὸς Μωυσῆν καὶ τὴν σκηνὴν καὶ τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὰς βάσεις καὶ τοὺς μοχλοὺς αὐτῆς καὶ τοὺς στύλους 39,15 καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης καὶ τοὺς διωστῆρας αὐτῆς καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ 12 Μὲ τὸ ὑπόλοιπον χρυσίον τῶν ἀφιερωμάτων κατεσκεύασαν ἱερὰ σκεύη, διὰ νὰ λειτουργοῦν μὲ αὐτὰ οἱ ἱερεῖς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. 13 Ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπον ὕφασμα τὸ κυανοῦν, τὸ πορφυροῦν καὶ τὸ κόκκινον κατεσκεύασαν ἱερατικὰς στολὰς διὰ τὸν Ἀαρών, ὥστε φορῶν αὐτὰς νὰ λειτουργῇ εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου. 14 Ἔφεραν εἰς τὸν Μωϋσῆν τὰς ἱερατικὰς στολάς, τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, τὰ σκεύη αὐτῆς, τὰ βάθρα, τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς στύλους της 15 ἔφεραν τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης, τοὺς ἀναφορεῖς αὐτῆς, τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ τὰ σκεύη αὐτοῦ 12 Τὸ δὲ χρυσάφι τῶν προσφορῶν ποὺ ἀπέμεινε τὸ ἐχρησιμοποίησαν, διὰ νὰ κατασκευάσουν τὰ σκεύη ποὺ ἐχρειάζοντο, διὰ νὰ λειτουργοῦν μὲ αὐτὰ οἱ ἱερεῖς ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. 13 Τὰ δὲ ὑφάσματα τῆς πορφύρας, ποὺ εἶχαν χρῶμα γαλάζιο, ξανθοκόκκινο καὶ βαθὺ κόκκινο καὶ ἀπέμειναν μετὰ τὴν κατασκευὴν τῶν ἐσωτερικῶν καλυμμάτων τῆς Σκηνῆς, τὰ ἐχρησιμοποιησαν διὰ νὰ κατασκευάσουν τὰ ἱερατικὰ ἄμφια τοῦ Ἀαρών, ὥστε ἐνδεδυμένος μὲ αὐτὰ νὰ ἱερουργῇ εἰς τὸν ἅγιον τόπον. 14 Ἔφεραν κατόπιν ἐμπρὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν τὰς ἱερατικὰς στολὰς καὶ τὴν Σκηνὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της καὶ τὰς βάσεις καὶ τὰ κοντάρια, ἀπὸ ὅπου ἐκρέμοντο τὰ παραπετάσματά της καὶ τοὺς στύλους, 15 καὶ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ τὰ κοντάρια της, μὲ τὰ ὁποῖα μετεφέρετο ἀπὸ τόπου εἰς τόπον καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ ὅλα τὰ σκεύη του, 39,16 καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως 16 τὸ ἱερὸν ἔλαιον τῆς χρίσεως, τὸ 16 καὶ τὸ εἰδικὸ λάδι, μὲ τὸ ὁποῖον ἐχρίοντο τὰ ἱερὰ πρόσωπα καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως παρασκευασθὲν θυμίαμα, τὴν ἀπὸ καθαρὸν καὶ πράγματα καὶ τὸ θυμίαμα, ποὺ εἶχε κατασκευασθῆ μὲ 222/229

223 καὶ τὴν λυχνίαν τὴν καθαρὰν χρυσὸν λυχνίαν, τὴν σύνθεσιν πολλῶν ἀρωματικῶν οὐσιῶν καὶ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν, ποὺ ἔγινε μὲ καθαρὸ χρυσάφι. 39,17 καὶ τοὺς λύχνους αὐτῆς, 17 τοὺς λύχνους αὐτῆς, τοὺς λύχνους 17 Ἔφεραν ἐπίσης καὶ τοὺς λύχνους τῆς Λυχνίας, τοὺς λύχνους τῆς καύσεως, καὶ τὸ φωτισμοῦ, τὸ ἔλαιον τὸ προοριζόμενον διὰ τὸ λύχνους ποὺ ἔκαιαν συνεχῶς, καθὼς καὶ τὸ λάδι τὸ ἔλαιον τοῦ φωτὸς φῶς ἀπαραίτητον διὰ νὰ διατηρῆται τὸ φῶς τῆς λυχνίας, 39,18 καὶ τὴν τράπεζαν τῆς προθέσεως καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς, καὶ τοὺς ἄρτους τοὺς προκειμένους, 18 τὴν τράπεζαν τῆς προθέσεως, ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τοὺς ἀποτεθειμένους εἰς αὐτὴν ἄρτους 18 καὶ τὴν Τράπεζαν διὰ τὴν πρόθεσιν τῶν ἄρτων καὶ ὅλα τὰ σκεύη της, καθὼς καὶ τοὺς δώδεκα ἄρτους, ποὺ θὰ ἐτοποθετοῦντο ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. 39,19 καὶ τὰς στολὰς τοῦ ἁγίου, αἳ 19 τὰς ἱερατικὰς στολὰς διὰ τὴν ἱερουργίαν εἰς 19 Ἔφεραν ἐπὶ πλέον καὶ τὰ ἱερὰ ἄμφια, τὰ εἰδικὰ διὰ τὸν εἰσιν Ἀαρών, καὶ τὰς στολὰς τῶν τὸν ἱερὸν τόπον, αἱ ὀποῖαι εἶναι διὰ τὸν Ἀαρὼν Ἀαρὼν καὶ τὰ ἄμφια τῶν υἱῶν του, μὲ τὰ ὁποῖα θὰ ἐνεδύοντο υἱῶν αὐτοῦ εἰς τὴν ἱερατείαν καὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν του, τὰς πρὸς διὰ τὴν ἱεράν των διακονίαν, 39,20 καὶ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους καὶ τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τῆς πύλης τῆς αὐλῆς, 39,21 καὶ πάντα τὰ σκεύη τῆς σκηνῆς καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα αὐτῆς, καὶ τὰς διφθέρας δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα καὶ τὰ καλύμματα ὑακίνθινα καὶ τῶν λοιπῶν τὰ ἐπικαλύμματα καὶ τοὺς πασσάλους καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα τὰ εἰς τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου. ἱερατικὴν χρῆσιν. 20 Ἔφεραν ἀκόμη τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους, τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τῆς πύλης τῆς αὐλῆς, 21 ὅλα τὰ σκεύη τῆς Σκηνῆς καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα αὐτῆς, τὰ κατεργασμένα δέρματα τῶν κριῶν, τὰ βαμμένα μὲ ἐρυθρόδανον, τὰ κυανᾶ καλύμματα καὶ ὅλα τὰ ἄλλα ἐπικαλύμματα, τοὺς πασσάλους καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα τὰ προοριζόμενα διὰ τὰ ἔργα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου 20 καὶ τὰ ὑφαντὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους καὶ τὸ Καταπέτασμα τῆς εἰσόδου τῆς Σκηνῆς καθὼς καὶ τὸ Καταπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς 21 καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα σκεύη τῆς Σκηνῆς καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα της καὶ τὰ κατειργασμένα δέρματα, ποὺ ἦσαν δέρματα ἀπὸ κριάρια καὶ εἶχαν βαφῆ μὲ ἐρυθρόδανον. Ἔφεραν καὶ τὰ καλύμματα ποὺ εἶχαν χρῶμα γαλάζιο, καθὼς καὶ τὰ συμπληρωματικὰ ἐξωτερικὰ καλύμματα καὶ τοὺς πασσάλους διὰ τὴν στήριξιν τῶν στύλων καὶ ὅλα τὰ ἐργαλεῖα, τὰ ἀπαραίτητα διὰ τὴν λειτουργίαν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. 39,22 Ὅσα συνέταξε Κύριος τῷ 22 ὅσα διέταξεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, ἔτσι 22 Ὅσα καὶ ὅπως τὰ παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν, Μωυσῆ, οὕτως ἐποίησαν οἱ υἱοὶ κατεσκεύασαν οἱ Ἰσραηλῖται ὅλα τὰ ἱερὰ αὐτὰ ἔτσι ἀκριβῶς κατεσκεύασαν οἱ Ἰσραηλῖται τὰ πάντα εἰς τὴν Ἰσραὴλ πᾶσαν τὴν ἀποσκευήν. σκεύη. Σκηνήν. 223/229

224 39,23 Καὶ εἶδε Μωυσῆς πάντα τὰ ἔργα, καὶ ἦσαν πεποιηκότες αὐτὰ ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ, οὕτως ἐποίησαν αὐτά καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Μωυσῆς. 23 Ὁ Μωϋσῆς εἶδεν ὅλα αὐτὰ τὰ ἔργα, καὶ ὅτι αὐτὰ εἶχον κατασκευασθῆ ὅπως ὁ Κύριος διέταξεν αὐτόν. Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον τὰ κατεσκεύασαν οἱ Ἰσραηλῖται. Καὶ ὁ Μωϋσῆς εὐλόγησεν αὐτούς. 23 Καὶ εἶδεν ὁ Μωϋσῆς ὅλα τὰ ἔργα τῶν τεχνιτῶν καὶ διεπίστωσεν ὅτι τὰ εἶχαν κατασκευάσει, ὅπως τὸν διέταξεν ὁ Κύριος. Εἶδεν ὅτι τὰ ἔκαμαν ἔτσι ἀκριβῶς. Καὶ κατόπιν τούτου ὁ Μωϋσῆς εὐλόγησεν αὐτούς, ποὺ τὰ κατεσκεύασαν. ΕΞΟΔΟΣ - 40ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα 40,1 Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων Ο Κύριος ἐλάλησε πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε Καὶ ὡμίλησεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Μωϋσῆν καὶ εἶπε: 40,2 ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ τοῦ μηνὸς τοῦ 2 κατὰ τὴν πρώτην ἡμέραν τοῦ πρώτου μηνός, 2 <Κατὰ τὴν πρώτην ἡμέραν τοῦ πρώτου μηνὸς τοῦ νέου πρώτου νουμηνίᾳ στήσεις τὴν εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς πρωτομηνιᾶς, θὰ στήσῃς τὴν ἔτους, ὁπότε θὰ ἔχετε τὴν ἑορτὴν τῆς νουμηνίας σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου. (πρωτομηνιὰς) θὰ στήσῃς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου. 40,3 καὶ θήσεις τὴν κιβωτὸν τοῦ 3 Θὰ θέσῃς ἐντὸς αὐτῆς τὴν Κιβωτὸν τοῦ 3 Καὶ θὰ τοποθετήσῃς μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τὴν Κιβωτὸν τῆς μαρτυρίου καὶ σκεπάσεις τὴν Μαρτυρίου καὶ θὰ καλύψῃς τὴν Κιβωτὸν τοῦ Διαθήκης μὲ τὰ <μαρτύριά> μου καὶ θὰ καλύψῃς τὴν Κιβωτὸν κιβωτὸν τῷ καταπετάσματι Μαρτυρίου μὲ τὸ καταπέτασμα, τὸ ὁποῖον θὰ μὲ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ θὰ κρεμάσῃς ἐμπρός της. 40,4 καὶ εἰσοίσεις τὴν τράπεζαν καὶ προθήσεις τὴν πρόθεσιν αὐτῆς καὶ εἰσοίσεις τὴν λυχνίαν καὶ ἐπιθήσεις τοὺς λύχνους αὐτῆς. 40,5 Καὶ θήσεις τὸ θυσιαστήριον τὸ χρυσοῦν εἰς τὸ θυμιᾶν ἐναντίον τῆς κιβωτοῦ καὶ ἐπιθήσεις κάλυμμα καταπετάσματος ἐπὶ τὴν θύραν κρεμάσῃς ἐμπρὸς ἀπὸ αὐτήν. 4 Θὰ φέρῃς ἐντὸς τῆς Σκηνῆς τὴν τράπεζαν καὶ θὰ θέσῃς ἐπάνω εἰς αὐτὴν τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως. Θὰ φέρῃς τὴν ἑπτάφωτον λυχνίαν καὶ θὰ τοποθετήσῃς ἐπάνω εἰς αὐτὴν τοὺς λύχνους της. 5 Θὰ θέσῃς τὸ χρυσοῦν θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος, διὰ νὰ θυμιᾶτε ἐνώπιον τῆς Κιβωτοῦ. Θὰ τοποθετήσῃς τὸ ἄλλο καταπέτασμα εἰς τὴν θύραν τῆς Σκηνῆς τοῦ 4 Θὰ φέρῃς μέσα καὶ τὴν Τράπεζαν καὶ θὰ τοποθετήσῃς ἐπάνω της τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως, ποὺ θὰ εὑρίσκωνται ἐνώπιόν μου διαρκῶς. Θὰ βάλῃς μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν καὶ τὴν Λυχνίαν καὶ θὰ τοποθετήσῃς καὶ τοὺς ἑπτὰ λύχνους της εἰς τὰς θέσεις των. 5 Θὰ βάλῃς εἰς τὴν Σκηνὴν καὶ τὸ χρυσοῦν θυσιαστήριον, τὸ εἰδικὸν διὰ τὸ θυμίαμα, ὥστε νὰ θυμιάζετε ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης. Θὰ κρεμάσῃς δὲ εἰς τὴν πύλην τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὸ καταπέτασμα, ποὺ θὰ καλύπτῃ τὴν εἴσοδον. 224/229

225 τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου 40,6 καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν καρπωμάτων θήσεις παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ περιθήσεις τὴν σκηνὴν καὶ πάντα τὰ αὐτῆς ἁγιάσεις κύκλῳ. 40,7 Καὶ λήψῃ τὸ ἔλαιον τοῦ χρίσματος καὶ χρίσεις τὴν σκηνὴν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῇ καὶ ἁγιάσεις αὐτὴν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ ἔσται ἁγία. Μαρτυρίου. 6 Θὰ θέσῃς τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων πλησίον καὶ ἀπέναντι τῆς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου, θὰ σκεπάσῃς ὅλην τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, θὰ ἁγιάσῃς καὶ θὰ καθιερώσῃς ὅλον τὸν κύκλῳ αὐτῆς χῶρον. 7 Θὰ λάβῃς τὸ πρὸς χρῖσιν ἅγιον ἔλαιον καὶ θὰ χρίσῃς μὲ αὐτὸ τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ ὅλα ὅσα ὑπάρχουν ἐντὸς αὐτῆς. Μὲ τὴν χρῖσιν αὐτὴν θὰ ἁγιάσῃς καὶ θὰ καθιερώσῃς αὐτὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ ἔτσι θὰ εἶναι ἡ Σκηνὴ ἁγία. 6 Θὰ τοποθετήσῃς καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων πλησίον τῆς πύλης τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου. Καὶ θὰ περιβάλῃς μὲ τὰ παραπετάσματα τὴν Σκηνήν. Ὅλα δὲ τὰ ἐξαρτήματά της γύρω ἀπὸ αὐτὴν θὰ τὰ καθαγιάσῃς, ὥστε νὰ εἶναι ἱερὰ καὶ ἅγια καὶ νὰ μὴ ἔχουν καμμίαν σχέσιν μὲ ὁτιδήποτε κοινὸν καὶ ἀκάθαρτον. 7 Θὰ πάρῃς καὶ τὸ λάδι, τὸ εἰδικὸν διὰ τὰς χρίσεις καὶ θὰ χρίσῃς τὴν Σκηνὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της. Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν θὰ καθαγιάσῃς τὴν Σκηνὴν καὶ ὅλα τὰ σκεύη της καὶ εἰς τὸ ἑξῆς θὰ εἶναι ἅγια, καθιερωμένη διὰ τὴν λατρείαν μου. 40,8 Καὶ χρίσεις τὸ θυσιαστήριον 8 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ ἅγιον αὐτὸ ἔλαιον τὸ 8 Θὰ χρίσῃς μὲ τὸ λάδι τῶν χρίσεων καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν τῶν καρπωμάτων καὶ πάντα τὰ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ ὅλα τὰ ὁλοκαυτωμάτων καὶ ὅλα τὰ σκεύη του. σκεύη αὐτοῦ. σκεύη του. 40,9 Καὶ ἁγιάσεις τὸ 9 Ἔτσι θὰ ἁγιάσῃς τὸ θυσιαστήριον τοῦτο καὶ 9 Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν θὰ καθαγιάσῃς τὸ θυσιαστήριον καὶ θυσιαστήριον, καὶ ἔσται τὸ θὰ εἶναι αὐτὸ ἁγιώτατον. θὰ τὸ ξεχωρίσῃς ἀπὸ κάθε ἄλλην χρῆσιν. Θὰ εἶναι δὲ τὸ θυσιαστήριον ἅγιον τῶν ἁγίων. θυσιαστήριον εἰς τὸ ἑξῆς ἁγιώτατον. 40,10 Καὶ προσάξεις Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ λούσεις αὐτοὺς ὕδατι 40,11 καὶ ἐνδύσεις Ἀαρὼν τὰς στολὰς τὰς ἁγίας καὶ χρίσεις αὐτὸν καὶ ἁγιάσεις αὐτόν, καὶ ἱερατεύσει μοι 10 Θὰ ὁδηγήσῃς τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐμπρὸς εἰς τὰς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ λούσῃς αὐτούς μὲ τὸ ὕδωρ. 11 Θὰ ἐνδύσῃς τὸν Ἀαρών μὲ τὰς ἱερατικὰς στολάς, θὰ τὸν χρίσῃς μὲ τὸ ἱερὸν ἔλαιον, θὰ καθιερώσῃς ἔτσι αὐτὸν καὶ τότε θὰ ἀξιωθῇ αὐτὸς νὰ λειτουργῇ εἰς ἐμέ. 10 Θὰ ὁδηγήσῃς κατόπιν τὸν Ἀαρὼν καὶ τοὺς υἱούς του εἰς τὰς θύρας τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ τοὺς πλύνῃς μὲ νερό. 11 Καὶ θὰ ἐνδύσῃς τὸν Ἀαρὼν μὲ τὰ ἰδιαίτερα ἱερὰ ἄμφια καὶ θὰ τὸν χρίσῃς μὲ τὸ λάδι τῶν χρίσεων καὶ θὰ τὸν καθιερώσῃς εἰς ἔργον ἅγιον καὶ ἱερὸν καὶ θὰ μὲ ὑπηρετῇ εἰς τὸ ἑξῆς ὡς λειτουργός μου. 225/229

226 40,12 καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ 12 Θὰ ὁδηγήσῃς ἐπίσης τοὺς υἱούς του ἐκεῖ πρὸ 12 Θὰ ὁδηγήσῃς εἰς τὸν ἴδιον χῶρον καὶ τοὺς υἱούς του καὶ θὰ προσάξεις καὶ ἐνδύσεις αὐτοὺς τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καὶ θὰ ἐνδύσῃς τοὺς ἐνδύσῃς μὲ χιτῶνας. χιτῶνας αὐτούς μὲ τοὺς ἱεροὺς χιτῶνας 40,13 καὶ ἀλείψεις αὐτούς, ὃν τρόπον ἤλειψας τὸν πατέρα αὐτῶν, καὶ ἱερατεύσουσί μοι καὶ ἔσται ὥστε εἶναι αὐτοῖς χρῖσμα ἱερατείας εἰς τὸν αἰῶνα, εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν. 13 θὰ χρίσῃς αὐτούς, ὅπως ἔχρισες καὶ τὸν πατέρα των, διὰ νὰ ἀξιωθοῦν νὰ ἱερατεύουν δι' ἐμὲ εἰς τὴν Σκηνήν. Αὐτὸ δὲ τὸ χρῖσμα μὲ τὸ ἱερὸν ἔλαιον θὰ εἶναι χρῖσμα ἱερωσύνης παντοτεινὸν εἰς τοὺς ἀπογόνους αὐτῶν>. 13 Καὶ θὰ τοὺς ἀλείψῃς μὲ τὸ λάδι τῶν χρίσεων, ὅπως ἀκριβῶς ἔχρισες τὸν πατέρα των καὶ εἰς τὸ ἑξῆς θὰ μὲ ὑπηρετοῦν ὡς ἱερεῖς μου. Ἡ δὲ χρῖσις αὐτὴ θὰ εἶναι δι' αὐτοὺς αἰώνιον χρῖσμα ἱερωσύνης διὰ τὰς μετέπειτα γενεᾶς των. 40,14 Καὶ ἐποίησε Μωυσῆς πάντα, 14 Ὁ Μωϋσῆς ἐξετέλεσεν ὅλα ὅσα διέταξεν 14 Καὶ ἔκανεν ὁ Μωϋσῆς ὅλα, ὅσα τὸν διέταξεν ὁ Κύριος. ὅσα ἐνετείλατο αὐτῷ Κύριος, αὐτὸν ὁ Κύριος. Ἔτσι ἔκαμε. Ἔτσι ἀκριβῶς ἔκανε. οὕτως ἐποίησε. 40,15 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ μηνὶ τῷ πρώτῳ, τῷ δευτέρῳ ἔτει, ἐκπορευομένων αὐτῶν ἐξ Αἰγύπτου, νουμηνία ἐστάθη ἡ σκηνή 40,16 καὶ ἔστησε Μωυσῆς τὴν σκηνήν, καὶ ἐπέθηκε τὰς κεφαλίδας καὶ διενέβαλε τοὺς μοχλοὺς καὶ ἔστησε τοὺς στύλους 40,17 καὶ ἐξέτεινε τὰς αὐλαίας ἐπὶ τὴν σκηνήν, καὶ ἐπέθηκε τὸ κατακάλυμμα τῆς σκηνῆς ἐπ' αὐτὴν ἄνωθεν, καθὰ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. 15 Κατὰ τὸν πρῶτον μῆνα τοῦ δευτέρου ἔτους ἀπὸ τῆς ἐξόδου τῶν Ἰσραηλιτῶν ἐκ τῆς Αἰγύπτου κατὰ τὴν ἑορτὴν τῆς πρωτομηνιᾶς ἐστήθη ἡ Σκηνή. 16 Ἔστησεν ὁ Μωϋσῆς, (διὰ τῶν εἰδικῶν τεχνιτῶν) τοὺς στύλους καὶ τὰ ἄλλα ξύλα τῆς Σκηνῆς, ἐτοποθέτησε τὰ κιονόκρανα τῶν στύλων, καὶ διεπέρασε τοὺς μοχλοὺς εἰς τοὺς κρίκους τῶν στύλων, ἀφοῦ εἶχε στήσει τοὺς στύλους. 17 Ἄπλωσε ἐπάνω εἰς τὴν Σκηνὴν τὰ ἐσωτερικά της καλύμματα καὶ ἐπάνω εἰς αὐτὰ ἐτοποθέτησε τὰ ἐξωτερικὰ σκεπάσματα τῆς Σκηνῆς, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος τὸν Μωϋσῆν. 15 Πράγματι δὲ κατὰ τὸν πρῶτον μῆνα τοῦ δευτέρου ἔτους, ἀφ' ὅτου αὐτοὶ ἐβγῆκαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, κατὰ τὴν νουμηνίαν, τὴν ἑορτὴν δηλαδὴ τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ μηνός, ἐστήθη ἡ Σκηνὴ τοῦ Μαρτυρίου. 16 Καὶ ἔστησεν ὁ Μωυσῆς τὸν σκελετὸν τῆς Σκηνῆς καὶ ἐτοποθέτησε τὰ κιονόκρανα εἰς τὰς θέσεις των καὶ διεπέρασεν ἀπὸ τοὺς κρίκους τὰ κοντάρια, διὰ νὰ κρέμωνται τὰ παραπετάσματα καὶ ἔστησεν εἰς τὰς βάσεις των τοὺς στύλους. 17 Ἅπλωσε κατόπιν ἐπάνω ἀπὸ τὴν Σκηνὴν τὰ ὑφαντὰ καλύμματα καὶ ἐτοποθέτησε καὶ τὸ ἐξωτερικὸν δερμάτινον κάλυμμα τῆς Σκηνῆς ἐπάνω ἀπὸ αὐτά, ὅπως ἀκριβῶς παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν. 226/229

227 40,18 Καὶ λαβὼν τὰ μαρτύρια ἐνέβαλεν εἰς τὴν κιβωτὸν καὶ ὑπέθηκε τοὺς διωστῆρας ὑπὸ τὴν κιβωτὸν 18 Ἔλαβε τὰ Μαρτύρια, δηλαδὴ τὰς λιθίνας πλάκας τῶν ἐντολῶν, τὰς ἔθεσε ἐντὸς τῆς Κιβωτοῦ, προσήρμοσε τοὺς ἀναφορεῖς εἰς τὴν Κιβωτόν, 18 Καὶ ἀφοῦ ἐπῆρεν αὐτὰ ποὺ θὰ ἔδιδαν μαρτυρίαν περὶ τοῦ Κυρίου, τὰς δύο δηλαδὴ λιθίνας πλάκας τοῦ Νόμου, τὰς ἔβαλε μέσα εἰς τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης καὶ ἐτοποθέτησεν εἰς τὰς πλευρὰς τῆς Κιβωτοῦ τὰ κοντάρια, μὲ τά ὁποία θὰ μετεφέρετο ἀπὸ τόπου εἰς τόπον ἡ Κιβωτός. 40,19 καὶ εἰσήνεγκε τὴν κιβωτὸν 19 καὶ εἰσήγαγε τὴν Κιβωτὸν εἰς τὴν Σκηνήν 19 Ἔφερε κατόπιν τὴν Κιβωτὸν τῆς Διαθήκης μέσα εἰς τὴν εἰς τὴν σκηνήν, καὶ ἐπέθηκε τὸ (εἰς τὸν χῶρον Ἅγια Ἁγίων). Ἐτοποθέτησε τὸ Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ ἐτοποθέτησε τὸ κάλυμμα τοῦ κατακάλυμμα τοῦ καταπέτασμα ἐμπρὸς καὶ ἔτσι ἐσκέπασε τὴν Καταπετάσματος ἐμπρός της καὶ ἔτσι ἐκάλυψε τὴν Κιβωτόν, καταπετάσματος καὶ ἐσκέπασε ὥστε νὰ εἶναι ἀθέατος, ὅπως ἀκριβῶς καθώρισεν ὁ Κύριος εἰς Κιβωτὸν τοῦ Μαρτυρίου ἀπὸ τὰ μάτια τῶν τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου, ὃν τὸν Μωϋσῆν. ἀνθρώπων, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Θεὸς τὸν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. Μωϋσῆν. 40,20 Καὶ ἐπέθηκε τὴν τράπεζαν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἐπὶ τὸ κλίτος τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου τὸ πρὸς βορρᾶν, ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τῆς σκηνῆς, 40,21 καὶ προέθηκεν ἐπ' αὐτῆς ἄρτους τῆς προθέσεως ἔναντι Κυρίου, ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. 20 Ἔθεσε τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου (εἰς τὸν χῶρον τὸν λεγόμενον Ἅγια) πρὸς τὴν βορείαν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς ἔξω ἀπὸ τὸ καταπέτασμα, τὸ ὁποῖον χωρίζει τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἀπὸ τὰ Ἅγια. 21 Ἐπάνω εἰς τὴν τράπεζαν αὐτὴν ἔθεσε τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ὅπως εἶχε διατάξει ὁ Κύριος. 20 Ἐτοποθέτησε δὲ μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὴν Τράπεζαν τῆς προθέσεως τῶν ἄρτων, εἰς τὴν πλευρὰν τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου ποὺ εὑρίσκετο πρὸς βορρᾶν, ἔξω ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα τῆς Σκηνῆς, ποὺ ἐχώριζε τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἀπὸ τὰ Ἅγία. 21 Ἔφερε δὲ καὶ ἔβαλεν ἐπάνω εἰς τὴν Τράπεζαν τοὺς δώδεκα ἄρτους τῆς προθέσεως, διὰ νὰ εὑρίσκωνται ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ὅπως ἀκριβῶς παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν. 40,22 Καὶ ἔθηκε τὴν λυχνίαν εἰς 22 Ἔθεσε τὴν ἐπτάφωτον χρυσῆν λυχνίαν 22 Ἐτοποθέτησεν ἐπίσης μέσα εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου εἰς τὸ ἐντὸς τῆς Σκηνῆς (εἰς τὰ Ἅγια) πρὸς τὴν νοτίαν καὶ τὴν ἑπτάφωτον Λυχνίαν. Τὴν ἐτοποθέτησε δὲ εἰς τὴν κλίτος τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς νότον πλευρὰν αὐτῆς. πλευρὰν τῆς Σκηνῆς ποὺ ἦτο πρὸς νότον. 40,23 καὶ ἐπέθηκε τοὺς λύχνους 23 Ἐτοποθέτησεν ἐπὶ τῆς λυχνίας αὐτῆς τοὺς 23 Ἔβαλε καὶ τοὺς λύχνους τῆς Λυχνίας εἰς τὰς θέσεις των, αὐτῆς ἔναντι Κυρίου, ὃν τρόπον λύχνους ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ὅπως εἶχε διὰ νὰ φωτίζουν ἐνώπιον τῆς Κιβωτοῦ, ποὺ ἦτο ὁ θρόνος τοῦ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. διατάξει ὁ Θεὸς τὸν Μωϋσῆν. Κυρίου, ὅπως ἀκριβῶς καθώρισεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν. 40,24 Καὶ ἔθηκε τὸ θυσιαστήριον 24 Ἐτοποθέτησε τὸ χρυσοῦν θυσιαστήριον εἰς 24 Ἔβαλεν ἐπὶ πλέον εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου καὶ τὸ 227/229

228 τὸ χρυσοῦν ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ τὰ Ἅγια ἐμπρὸς εἰς τὸ παραπέτασμα, ποὺ χρυσοῦν θυσιαστήριον τῶν θυμιαμάτων. Τὸ ἐτοποθέτησε δὲ μαρτυρίου ἀπέναντι τοῦ χωρίζει τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. ἀπέναντι ἀπὸ τὸ Καταπέτασμα, ποὺ ἐκάλυπτε τὴν Κιβωτόν. καταπετάσματος 40,25 καὶ ἐθυμίασεν ἐπ' αὐτοῦ 25 Ἐπάνω εἰς αὐτὸ ἔρριψε τὸ παρεσκευασμένον 25 Καὶ ἐπάνω εἰς τὸ θυσιαστήριον αὐτὸ ἔκαυσε θυμίαμα, ποὺ θυμίαμα τῆς συνθέσεως, καθάπερ θυμίαμα καὶ ἐθυμίασεν, ὅπως τὸν εἶχε διατάξει ἔγινε μὲ τὴν σύνθεσιν πολλῶν ἀρωματικων οὐσιῶν καὶ συνέταξε Κύριος τῷ Μωυσῇ. ὁ Κύριος. ἐθυμίασεν, ὅπως ἀκριβῶς παρήγγειλεν ὁ Κύριος εἰς τὸν Μωϋσῆν. 40,26 Καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν 26 Εἰς τὴν αὐλὴν ἀπέναντι τῆς θύρας τῆς 26 Ἐτοποθέτησε κατόπιν καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν καρπωμάτων ἔθηκε παρὰ τὰς Σκηνῆς ἔθεσε τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων εἰς τὴν αὐλήν, κοντὰ εἰς τὴν πύλην τῆς θύρας τῆς σκηνῆς ὁλοκαυτωμάτων. Σκηνῆς. 40,27 καὶ ἔστησε τὴν αὐλὴν κύκλῳ τῆς σκηνῆς καὶ τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ συνετέλεσε Μωυσῆς πάντα τὰ ἔργα. 27 Κύκλῳ ἀπὸ τὴν Σκηνὴν καὶ ἀπὸ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων ἔστησε τὰ παραπετάσματα τῆς Σκηνῆς. Ἔτσι ὁ Μωϋσῆς ἐτελείωσεν ὅλα αὐτὰ τὰ ἔργα. 27 Ἔστησε τέλος καὶ τοὺς στύλους καὶ τὰ παραπετάσματα τῆς αὐλῆς γύρω ἀπὸ τὴν Σκηνὴν καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων. Καὶ ἔτσι ὁ Μωϋσῆς συνεπλήρωσεν ὅλα τὰ ἔργα, ποὺ παρήγγειλεν ὁ Θεός. 40,28 Καὶ ἐκάλυψεν ἡ νεφέλη τὴν 28 Καὶ τότε ἡ νεφέλη ἐσκέπασε τὴν Σκηνὴν τοῦ 28 Ἡ δὲ νεφέλη, ποὺ ἦτο σύμβολον τῆς θείας παρουσίας, σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ δόξης Μαρτυρίου, ἡ ὁποία καὶ ἐγέμισεν ἀπὸ θεῖαν ἐσκέπασε τὴν Σκηνὴν τὸν Μαρτυρίου καὶ ἐγέμισεν ἡ Σκηνὴ Κυρίου καὶ ἐπλήσθη ἡ σκηνή λάμψιν. ἀπὸ τὴν δόξαν καὶ τὴν λαμπρότητα τὸν Κυρίου. 40,29 καὶ οὐκ ἠδυνάσθη Μωυσῆς εἰσελθεῖν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου, ὅτι ἐπεσκίαζεν ἐπ' αὐτὴν ἡ νεφέλη καὶ δόξης Κυρίου ἐνεπλήσθη ἡ σκηνή. 40,30 Ἡνίκα δ' ἂν ἀνέβη ἡ νεφέλη ἀπὸ τῆς σκηνῆς, ἀνεζεύγνυσαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ σὺν τῇ ἀπαρτίᾳ αὐτῶν 29 Ὁ Μωϋσῆς δὲν ἠμπόρεσε νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην, διότι ἡ νεφέλη ἐκάλυπτεν αὐτὴν καὶ θεία λάμψις τὴν ἐγέμιζεν. 30 Ὅταν δὲ ἡ νεφέλη ὑψώνετο ἀπὸ τὴν Σκηνήν, τότε οἱ Ἰσραηλῖται ἀνεχώρουν μὲ ὅλα τὰ ὑπάρχοντά των. 29 Καὶ δὲν ἠμπόρεσεν ὁ Μωϋσῆς νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου, διότι ἦτο ἐπάνω της ἡ νεφέλη καὶ τὴν ἐκάλυπτε καὶ εἶχε γεμίσει ἡ Σκηνὴ ἀπὸ τὴν δόξαν καὶ λαμπρότητα τοῦ Κυρίου. 30 Ἡ νεφέλη αὐτὴ ἔγινεν εἰς τὸ ἑξῆς ὁδηγός των. Ὅταν δηλαδὴ ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη ἀπὸ τὴν Σκηνήν, ἐξεκινοῦσαν οἱ Ἰσραηλῖται μὲ ὅλας τὰς ἀποσκευάς των καὶ ἐσυνέχιζαν τὴν πορείαν των. 40,31 εἰ δὲ μὴ ἀνέβη ἡ νεφέλη, οὐκ 31 Καὶ εἰς τὸ ἑξῆς ἐὰν δὲν ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη, 31 Ἐὰν ὅμως δὲν ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη, δὲν ἐξεκινοῦσαν, ἕως ἀνεζεύγνυσαν ἕως ἡμέρας, ἧς δὲν ἀνεχώρουν οἱ Ἰσραηλῖται μέχρι τῆς ἡμέρας τὴν ἡμέραν ποὺ θὰ ἀνυψώνετο, διὰ νὰ τοὺς δείξῃ τὸν δρόμον. ἀνέβη ἡ νεφέλη 228/229

229 40,32 νεφέλη γὰρ ἦν ἐπὶ τῆς σκηνῆς ἡμέρας καὶ πῦρ ἦν ἐπ' αὐτῆς νυκτὸς ἐναντίον παντὸς Ἰσραήλ, ἐν πάσαις ταῖς ἀναζυγαῖς αὐτῶν. ποὺ θὰ ἀνυψώνετο ἡ νεφέλη. 32 Διότι ἡ νεφέλη ἦτο ὑπεράνω τῆς Σκηνῆς κατὰ τὴν ἡμέραν, ἐνῶ κατὰ τὴν νύκτα ἦτο ὑπεράνω αὐτῆς πῦρ ἐνώπιον ὅλων τῶν Ἰσραηλιτῶν εἰς ὅλας τὰς στρατοπεδεύσεις καὶ ἀναχωρήσεις αὐτῶν. 32 Διότι πλέον ἐνώπιον ὅλων τῶν Ἰσραηλιτῶν, εἰς ὅλας τὰς στάσεις καὶ ἀναχωρήσεις των, ὑπῆρχεν ἐπάνω ἀπὸ τὴν Σκηνὴν κατὰ μὲν τὴν ἡμέραν νεφέλη, κατὰ δὲ τὴν νύκτα πῦρ, σύμβολα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. 229/229