NEWSLETTER LIFE+ NATURE AND BIODIVERSITY

Transcript

1 AmiBio NEWSLETTER With the contribution of the LIFE financial instrument of the European Union 2ο Ειδικό Τεύχος Ελληνικά, Απρίλιος LIFE+ NATURE AND BIODIVERSITY Επικοινωνία Νίκοσ Φακωτάκθσ, Επιςτθμονικόσ υπεφκυνοσ Εργαστήριο Ενςφρματθσ Σθλεπικοινωνίασ, Πανεπιςτιμιο Πατρϊν, Ρίο, Πάτρα, Ελλάδα Σθλ.: Π Ε Ρ Ι Ε Φ Ο Μ Ε Ν Α Σελίδα 2 Σελίδα 6 Tο Πρόγραμμα AmiBio Θ Ερευνθτικι Ομάδα Αυτόματθ αναγνϊριςθ πτθνϊν ςτο πεδίο Σελίδα 3 Σελίδα 7 AmiBio - 2 Χρόνια Δραςτθριότθτασ Θ βάςθ δεδομζνων AmiBio: ςφςτθμα διαχείριςθσ και διεπαφισ ειδϊν Σελίδα 4 Από τθν παροχι κεμελιωδϊν ςτοιχείων ζωσ τθ ςυμβολι ςτθ βελτίωςθ διαχείριςθσ του φυςικοφ περιβάλλοντοσ - το AmiBio προάγει περαιτζρω τθν προςταςία τθσ βιοποικιλότθτασ ςτθν οροςειρά του Τμθττοφ Σελίδα 5 Σα αυτιά του Τμθττοφ: οι ςτακμοί παρακολοφκθςθσ του AmiBio LIFE08 NAT/GR/ Σελίδα 8 Θ πυροπροςταςία τθσ οροςειράσ Τμθττοφ και οι δραςτθριότθτεσ του ΠΑΤ

2 Περίληψη Έργου ΑΤΣΟΜΑΣΗ ΑΚΟΤΣΙΚΗ ΚΑΣΑΓΡΑΥΗ ΚΑΙ ΕΡΕΤΝΑ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ Η ΕΡΕΤΝΗΣΙΚΗ ΟΜΑΔΑ T. Ganchev, I. Potamitis, O. Jahn, K. Riede, and N. Fakotakis επιμζλεια: T. Ganchev και O. Kocsis Σο πρόγραμμα AmiBio ςτοχεφει ςτθν καταςκευι κακϊσ και τθν εγκατάςταςθ αυτόνομων ςτακμϊν πολλαπλϊν αιςκθτιρων, και ςτθν αυτόματθ ανάλυςθ των μεταδιδόμενων μετριςεων για τθν μακροπρόκεςμθ παρακολοφκθςθ τθσ βιοποικιλότθτασ ςτθ περιοχι του όρουσ Τμθττόσ. Σο ζργο κα αναπτφξει ζνα πρωτότυπο ςφςτθμα που κα εγκαταςτακεί ςε διάφορεσ τοποκεςίεσ του δάςουσ, όπωσ υγροτόπουσ κτλ. και το οποίο κα ςυγκεντρϊνει και κα μεταδίδει καταγραφζσ ιχων και άλλων περιβαλλοντικϊν μεταβλθτϊν ςε ζνα κεντρικό ςτακμό. Ακουςτικοί ςτακμοί παρακολοφκθςθσ, οι οποίοι είναι μθ-παρεμβατικοί και χαμθλοφ κόςτουσ ςε ςχζςθ με ανκρϊπινεσ αποςτολζσ, κα εγκαταςτακοφν για ςυςτθματικι εποχιακι και μακροπρόκεςμθ παρακολοφκθςθ του περιβάλλοντοσ που κα επιτρζπει τθν αυτόματθ καταγραφι και ανάλυςθ τθσ βιολογικισ ποικιλίασ μιασ ςυγκεκριμζνθσ περιοχισ. (χιμα 1). Σα αναμενόμενα αποτελζςματα του προγράμματοσ: Εκτίμθςθ του πλθκυςμοφ τθσ πανίδασ ςτισ ελεγχόμενεσ περιοχζσ Εντοπιςμόσ και παρακολοφκθςθ ςπάνιων, απειλοφμενων ι υπό εξαφάνιςθ ειδϊν Εκτίμθςθ τθσ υγείασ οριςμζνων ειδϊν από τουσ ιχουσ που παράγουν Εντοπιςμόσ και ειδοποίθςθ ςυγκεκριμζνων άτυπων γεγονότων όπωσ επικίνδυνεσ ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ Θ καταγραφι θχθτικϊν και άλλων πλθροφοριϊν μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν για τθν παρακολοφκθςθ πικανϊν φυςικϊν καταςτροφϊν ι καταςτροφϊν που προκαλοφνται από τον άνκρωπο. τθν παροφςα φάςθ, ζχουν υλοποιθκεί το πρωτότυπο ςφςτθμα τον αυτόνομων ςτακμϊν παρακολοφκθςθσ και τα επιμζρουσ ςυςτιματα για τθ διαχείριςθ τθσ βάςθσ δεδομζνων, τθ διεπαφι χριςτθ (web interface), και τθ βιοακουςτικι αναγνϊριςθ ειδϊν. Θ ολοκλιρωςθ του ςυςτιματοσ αναμζνεται να τελειϊςει ςφντομα, και θ πειραματικι διαδικαςία είναι ςε εξζλιξθ ςτισ ςελίδεσ 4 ζωσ 7 κα βρείτε λεπτομζρειεσ για τθν υλοποίθςθ του ζργου. Σχήμα 1. Στεδιάγραμμα αναπαράζηαζης ηης λειηοσργίας ηοσ ζσζηήμαηος AmiBio Σο Εργαςτιριο Ενςφρματθσ Σθλεπικοινωνίασ (WCL) του Πανεπιςτθμίου Πατρϊν (UOP, είναι ο ςυντονιςτισ και κφριοσ ανάδοχοσ του προγράμματοσ AmiBio, υπεφκυνοσ για τθν υλοποίθςθ των επιμζρουσ ςυςτθμάτων ςυλλογισ και μεταφοράσ δεδομζνων, και για τθν επεξεργαςία περιβαλλοντικϊν και βιο-ακουςτικϊν πλθροφοριϊν από τθν περιοχι του Τμθττοφ. Σο WCL ςυμμετζχει ςτο πρόγραμμα με τθν Ομάδα Σεχνθτισ Νοθμοςφνθσ (AIG), που δραςτθριοποιείται ενεργά ςτθν επεξεργαςία ομιλίασ, ακουςτικϊν ςθμάτων και ςτισ τεχνολογίεσ μθχανικισ μάκθςθσ. Οι πρόςφατεσ τεχνολογικζσ πρόοδοι ςτθν αυτόματθ ταυτοποίθςθ ειδϊν και ςτον εντοπιςμό τουσ από το ακουςτικό ςιμα αποτελεί το κυρίαρχο ςτοιχείο για τθν ανάπτυξθ ενόσ ςυςτιματοσ για τθν αυτόματθ ακουςτικι παρακολοφκθςθ. Σο Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Μδρυμα Κριτθσ (TEIC, ςυμμετζχει ςτθν αυτόματθ επεξεργαςία των γενικϊν ακουςτικϊν ςθμάτων. Για τθν αντιμετϊπιςθ αυτοφ του προβλιματοσ, νζεσ τεχνικζσ πρζπει να αναπτυχτοφν και να δοκιμαςτοφν εξονυχιςτικά, για τθν αξιολόγθςθ τθσ εφαρμογισ τθσ προτεινόμενθσ τεχνικισ ςτθν παρακολοφκθςθ τθσ βιοποικιλότθτασ. Σο TEIC ζχει αναπτφξει πολλαπλζσ ςυνεργαςίεσ ςε ευρωπαϊκό και διεκνζσ επίπεδο, με πανεπιςτιμια, ερευνθτικά κζντρα και εταιρίεσ. Ο φνδεςμοσ Προςταςίασ και Ανάπ τ υ ξ θ σ Τ μ θ τ τ ο φ ( S P A Y, είναι ζνασ ςυνεταιριςμόσ των 15 διμων που βρίςκονται ςτθν περιοχι του Τμθττοφ. Ζχει ωσ ςκοπό τθν προςταςία τθσ δαςικισ περιοχισ από φωτιζσ και άλλουσ κινδφνουσ, και τον ςυντονιςμό παρόμοιων δραςτθριοτιτων από τουσ διμουσ-μζλθ. Θ ςωςτι ανάπτυξθ τθσ χλωρίδασ και τισ πανίδασ αποτελεί κρίςιμο ςθμείο για τθν επιβίωςθ του δάςουσ, και το πρόγραμμα AmiBio αποτελεί για το ΠΑΤ μία ςπάνια ευκαιρία για τθν μελζτθ των χαρακτθριςτικϊν ενόσ μελλοντικοφ ςχεδίου προςταςίασ τθσ περιοχισ. Σο Ερευνθτικό Ηωολογικό Μουςείο A. Koenig (ZFMK, τθσ Βόνθσ, Γερμανίασ, ζχει ιδρυκεί ωσ ιδιωτικό ερευνθτικό και εκκεςιακό κζντρο από τον Alexander Koenig ( ), και είναι ζνα από τα πιο μεγάλα μουςεία φυςικισ ιςτορίασ ςτθν Γερμανία και μζλοσ τθσ ζνωςθσ Leibniz Association (WGL). Θ αυτόματθ ακουςτικι παρακολοφκθςθ των άγριων ειδϊν πανίδασ ςτον Τμθττό δεν κα μποροφςε να πραγματοποιθκεί χωρίσ τθν πολφ καλι γνϊςθ τθσ βιοποικιλότθτασ τθσ περιοχισ. Για τθν ανάπτυξθ λογιςμικοφ αναγνϊριςθσ και εντοπιςμοφ ειδϊν από ακουςτικά ςιματα, χρειάηεται να γίνει πρϊτα καταγραφι όλων των ειδϊν που βρίςκονται ςτθν περιοχι, κακϊσ και των ιχων που παράγονται από αυτά. Αυτζσ είναι οι κφριεσ δραςτθριότθτεσ για τισ οποίεσ είναι υπεφκυνο το ZFMK ςτο πρόγραμμα AmiBio, κακϊσ το μουςείο είναι διεκνζσ αναγνωριςμζνο ςε ότι αφορά τθν ζρευνα και τθν ερμθνεία τθσ βιοποικιλότθτασ. 2 AMIBIO

3 Editorial 2 ΦΡΟΝΙΑ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ N. Fakotakis, O. Kocsis, T. Ganchev Σθν 1θ Φεβρουαρίου 2012, θ ομάδα AmiBio γιόρταςε τθν δεφτερθ επζτειο τθσ ζναρξθσ του ζργου. Κοιτάηοντασ πίςω ςτο μακρφ κατάλογο των δραςτθριοτιτων, τα επιτεφγματα και τα κφρια γεγονότα κατά τθ διάρκεια αυτϊν των δφο ετϊν, είμαςτε περιφανοι να αναφζρουμε ςυνεχι και ςτακερι πρόοδο, που επιτρζπει τθν επιτυχι ολοκλιρωςθ των ςτόχων του ζργου. Θ υπερθφάνεια και θ εμπιςτοςφνθ μασ υποςτθρίηεται από τα επιτεφγματα τθσ ερευνθτικισ ομάδασ, τα οποία υπερζβθςαν ό,τι είχε αρχικά προβλεφκεί, επιτεφγματα που ζχουν τθ δυνατότθτα να ςυμβάλλουν ουςιαςτικά ςτθ διατιρθςθ τθσ βιοποικιλότθτασ ςτο βουνό του Τμθττοφ ςτισ δεκαετίεσ που ζρχονται. υγκεκριμζνα, κατά τθ διάρκεια του πρϊτου ζτουσ του ζργου AmiBio τρεισ προπαραςκευαςτικζσ ενζργειεσ ολοκλθρϊκθκαν με επιτυχία. Αυτζσ περιελάμβαναν δραςτθριότθτεσ για: (α) τθν εκπόνθςθ λεπτομεροφσ ςχεδίου διαχείριςθσ του AmiBio (Δράςθ Α.1) (β) τθν προετοιμαςία τθσ βάςθσ για ζνα μελλοντικό ςχζδιο δράςθσ για τθν προςταςία τθσ βιοποικιλότθτασ του Τμθττοφ (Δράςθ Α.2) (γ) τθν ανάλυςθ των απαιτιςεων του χριςτθ, και τισ προδιαγραφζσ των πτυχϊν του τεχνολογικοφ ςχεδιαςμοφ (δράςθ Α.3), θ οποία δθμιουργεί τθ βάςθ για τισ δράςεισ τεχνολογικισ ανάπτυξθσ (Δράςθ Α.4-Α.8). Σα παραπάνω τρία επιτεφγματα ςυνζβαλαν ςε τρεισ παράλλθλεσ διαςτάςεισ τθσ υλοποίθςθσ του ζργου. Ενϊ θ διαχείριςθ του ζργου όριςε το διοικθτικό προγραμματιςμό του ζργου για όλθ τθ διάρκεια του ζργου και ζκεςε τθ βάςθ για τον επιτυχι ςυντονιςμό των δραςτθριοτιτων του, οι εργαςίεσ για μια ουςιαςτικι πρόταςθ για ζνα μελλοντικό ςχζδιο προςταςίασ προςφζρουν το όραμα του AmiBio για τθν προςταςία τθσ βιοποικιλότθτασ ςτθν περιοχι του Τμθττοφ. τθ ςυνζχεια, οι δραςτθριότθτεσ που ςυςχετίηονται με τθν ανάλυςθ των απαιτιςεων του χριςτθ και οι προδιαγραφζσ των πτυχϊν του τεχνολογικοφ ςχεδιαςμοφ διερεφνθςαν ςε βάκοσ τισ αναμενόμενεσ λειτουργικζσ απαιτιςεισ για τθν τεχνολογία του AmiBio. Θ ανάπτυξθ αυτισ τθσ τεχνολογίασ ζγινε κατά προτεραιότθτα με βάςθ τθν κατθγοριοποίθςθ των λειτουργιϊν ςε υποχρεωτικζσ, προαιρετικζσ και επικυμθτζσ, όπωσ προζκυψαν από τθν ανάλυςθ των απαιτιςεων των χρθςτϊν. Θ Δράςθ Α.4 είχε ωσ ςτόχο να μετατρζψει τισ απαιτιςεισ των χρθςτϊν ςε ζνα ςχζδιο υλοποίθςθσ για τθν τεχνολογία που αναπτφχκθκε κατά το δεφτερο ζτοσ του προγράμματοσ AmiBio. Μετά το πρϊτο ζτοσ του προγράμματοσ, θ ομάδα του AmiBio είχε ςτθν διάκεςθ τθσ πάνω από 1000 ϊρεσ θχογραφιςεων δφο καναλιϊν ευρείασ ηϊνθσ (πάνω από 1 TB δεδομζνων), που ςυλλζχκθκαν από διαφορετικζσ τοποκεςίεσ ςτθν περιοχι του Τμθττοφ. Σο ποςό αυτό αυξικθκε γριγορα ςε κάκε επόμενθ καταγραφι και μζχρι το τζλοσ του δεφτερου ζτουσ του προγράμματοσ (Φεβρουάριοσ 2012) ανιλκε ςε πάνω από 5 TB δεδομζνων. Αυτζσ οι ςυλλογζσ προβλζπεται να ςυνεχιςτοφν τουλάχιςτον μζχρι το τζλοσ του ζργου, παράλλθλα με το αυτόματο ςφςτθμα AmiBio. Ερχόμενοι προσ το τζλοσ του δεφτερου ζτουσ του ζργου, οι περιςςότερεσ από τισ προπαραςκευαςτικζσ δράςεισ ζχουν ολοκλθρωκεί, κζτοντασ τθν βάςθ για τισ δοκιμζσ πεδίου και τθν προετοιμαςία τθσ τελικισ φάςθσ του ζργου, δθλαδι θ εγκατάςταςθ του μόνιμου ςυςτιματοσ παρακολοφκθςθσ. τθ Δράςθ Α.6 το αςφρματο δίκτυο αιςκθτιρων, θ αρχιτεκτονικι και τα πρωτόκολλα επικοινωνίασ ζχουν δθμιουργθκεί. Θ δράςθ Α.7 «Ανάπτυξθ λογιςμικοφ για τθ ςυλλογι, προ-επεξεργαςία και μετάδοςθ δεδομζνων», θ οποία ξεκίνθςε τον Λανουάριο του 2011 ζχει ολοκλθρωκεί μζχρι τισ 30 Νοεμβρίου. Εκτόσ του λογιςμικοφ για ακουςτικι αναγνϊριςθ των ειδϊν, ςτθ δράςθ αυτι αναπτφχκθκε επίςθσ το περιβάλλον διεπαφισ για τουσ απομακρυςμζνουσ ςτακμοφσ παρακολοφκθςθσ, το οποίο προβλζπει τον ζλεγχο και τθ λειτουργικότθτα των ςτακμϊν, τθν παρακολοφκθςθ τθσ περιοχισ και αυτόματουσ μθχανιςμοφσ ςυναγερμοφ. Θ Δράςθ Α.8, "Ανάπτυξθ τθσ βάςθσ δεδομζνων και κατάλλθλων διαχειριςτικϊν εργαλείων", παρζχει τισ απαραίτθτεσ υποδομζσ για τθν αποκικευςθ και διαχείριςθ δεδομζνων, μζςα από ειδικά ςχεδιαςμζνθ εφαρμογι διεπαφισ χριςτθ. Θ τελευταία προπαραςκευαςτικι δράςθ, Α.9 "Ολοκλιρωςθ ςυςτιματοσ και δοκιμζσ ςε εργαςτιριο", ξεκίνθςε το επτζμβριο του 2011 και κα ςυνεχιςτεί και μζχρι το τζλοσ Μαΐου Σα υποςυςτιματα που αναπτφχτθκαν ςτο πλαίςιο των δράςεων Α.5-Α.8 ζχουν ενςωματωκεί ςτο πλαίςιο αυτισ τθσ δράςθσ ςε ζνα ολοκλθρωμζνο ςφςτθμα, θ ευρωςτία του οποίου δοκιμάηεται ςε εργαςτθριακζσ ςυνκικεσ. Θ ολοκλιρωςθ αυτοφ του ζργου επιτρζπει επιτόπιεσ δοκιμζσ και τθν αξιολόγθςθ του ςυςτιματοσ ςτα πλαίςια των Δράςεων Ε.3, Ε.4 και Ε.5. το τελευταίο τρίμθνο του δεφτερου ζτουσ του ζργου, θ ιςτοςελίδα του ζργου AmiBio ζχει επαναςχεδιαςτεί και το ζργο απζκτθςε μια νζα δικτυακι πφλθ, θ οποία ενςωματϊνει τθν απαραίτθτθ λειτουργικότθτα για τθν διαχείριςθ του ςυςτιματοσ παρακολοφκθςθσ ςε πραγματικό χρόνο, και τθ διαςφνδεςθ με τθ βάςθ δεδομζνων (πρόςβαςθ μόνο για τουσ εταίρουσ του ζργου). Σα προςβάςιμα τμιματα τθσ ςελίδασ για το ευρφ κοινό ζχουν ςχεδιαςτεί εκ νζου, με πιο φιλικι διάταξθ και πολλά δυναμικά ςτοιχεία. Σο φυλλάδιο του AmiBio ςτθν ελλθνικι και αγγλικι γλϊςςα ζχει δθμοςιευκεί ςε πάνω από 500 αντίτυπα, δφο πάνελ ζχουν τοποκετθκεί ςτο Τμθττό, και 7 τακτικά newsletter ςτθν αγγλικι γλϊςςα και ζνα ειδικό τεφχοσ ςτθ γερμανικι γλϊςςα ζχουν δθμοςιευκεί. Επιπλζον, το AmiBio ιταν παρϊν ςε εκδθλϊςεισ για τθν ευαιςκθτοποίθςθ του κοινοφ και τθ διάδοςθ τθσ γνϊςθσ, μεταξφ των οποίων: ςυνζδριο NGO Eco Technologia, Ακινα, Ελλάδα XXIII meeting of the International Bioacoustics Council (IBAC 2011), La Rochelle, Γαλλία International Conference on Ecosystems, Environment and Sustainable Development (ICEESD 2011), Venice, Λταλία Monitoring and Securing Biodiversity Conference, Βρυξζλλεσ, Βζλγιο 4th Latin America Symposium Monitoring and Securing Biodiversity (LAS 2011), Βόνθ, Γερμάνια Info Day που διοργανϊκθκε από το ZFMK ςτα πλαίςια του Museum-Mile Festival, που οργανϊνεται κάκε Λοφνιο από διάφορα μουςεία ςτο Adenauerallee, Βόνθ, Γερμάνια διάφορεσ δραςτθριότθτεσ του ΠΑΤ: θ ςυνζντευξθ του προζδρου του ΠΑΤ, Νίκου Χαρδαλιά, Δθμάρχου Βφρωνα ςτο SKY TV; (ii) παρουςίαςθ του ζργου ςτο ευρφ κοινό και τουσ νζουσ κατά τθν διάρκεια εκςτρατείασ κακαριςμοφ του βουνοφ; και (iii) θ ομιλία που ζγινε ςε Ρϊςουσ υπευκφνουσ πολιτικισ προςταςίασ (EMERCOM) που επιςκεφτικαν το ΠΑΤ τον Δεκζμβριο του ςυνεργαςία με τθν COSMOTE, για το AmiBio ϊςτε να χρθςιμοποιθκεί το 3G δίκτυο για μετάδοςθ δεδομζνων Εν κατακλείδι, τα δφο πρϊτα ζτθ το ζργο AmiBio επζδειξε αριςτεία και μασ κάνει αρκετά αιςιόδοξουσ για τθ προςταςία τθσ βιοποικιλότθτασ και τθσ ομορφιάσ του Τμθττό για τισ μελλοντικζσ γενιζσ. AMIBIO 3

4 Πρόοδος του έργου ΑΠΟ ΣΗΝ ΠΑΡΟΦΗ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΣΟΙΦΕΙΩΝ ΕΩ ΣΗ ΤΜΒΟΛΗ ΣΗ ΒΕΛΣΙΩΗ ΔΙΑΦΕΙΡΙΗ ΣΟΤ ΥΤΙΚΟΤ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ - ΣΟ ΑMIBIO ΠΡΟΑΓΕΙ ΠΕΡΑΙΣΕΡΩ ΣΗΝ ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΟΡΟΕΙΡΑ ΣΟΤ ΤΜΗΣΣΟΤ O. Jahn, K. Riede, P. Grobe, G.U.C. Lehmann, U. Marckmann, K.-L. Schuchmann, R. van den Elzen, A. Weller, T. Kostoulas και S. Ntalampiras Θ αυτόματθ θχθτικι παρακολοφκθςθ τθσ άγριασ ηωισ ςτθν περιοχι Natura 2000 του Τμθττοφ δεν κα ιταν εφικτι χωρίσ τθν επαρκι γνϊςθ των ηϊων που διαβιοφν εκεί. Σα ποικίλα είδθ τθσ περιοχισ πρζπει να καταγραφοφν και οι καταγραφζσ των ιχων που αυτά παράγουν πρζπει να ςυγκεντρωκοφν, αναγνωριςτοφν, επιγραφοφν και αρχειοκετθκοφν, προκειμζνου να διαμορφωκοφν οι αλγόρικμοι αναγνϊριςθσ των εν λόγω ιχων. Επιπλζον, απαιτοφνται αποτελεςματικά και αποδοτικά εργαλεία διαχείριςθσ δεδομζνων, όπωσ είναι οι βάςεισ δεδομζνων και οι διεπαφζσ χρθςτϊν, ζτςι ϊςτε να μποροφν να μεταφραςτοφν τα terabytes των θχογραφιςεων του AmiBio ςε ςτοιχεία χριςιμα για τουσ ειδικοφσ που αςχολοφνται με τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ. Αυτά τα κακικοντα απαρτίηουν τισ κφριεσ αρμοδιότθτεσ του Ερευνθτικοφ Ηωολογικοφ Μουςείου A. Koenig (ZFMK), ςτα πλαίςια του προγράμματοσ AmiBio. Κατά τθν περίοδο μεταξφ Μαρτίου 2010 και Μαΐου 2011 διενεργιςαμε 11 ζρευνεσ βιοποικιλότθτασ ςυνολικά, τρεισ για ζντομα, εφτά για πτθνά, και μία για νυχτερίδεσ. Σα ζντομα ςυλλζχκθκαν, παρατθρικθκαν και φωτογραφικθκαν ςτουσ τόπουσ διαβίωςθσ. Όςον αφορά τα πτθνά, για τα οποία οι γνϊςεισ μασ είναι ςαφϊσ περιςςότερεσ ςε ςχζςθ με τα ζντομα, χρθςιμοποιιςαμε μόνο οπτικοακουςτικζσ μεκόδουσ παρακολοφκθςθσ. Κατά το μεγαλφτερο διάςτθμα τθσ μελζτθσ διενεργιςαμε επίςθσ μθ-υποβοθκοφμενεσ καταγραφζσ ιχων, κάνοντασ χριςθ ψθφιακϊν ςυςκευϊν θχογράφθςθσ του εμπορίου (Song Meter recorders, Wildlife Acoustics). Ζωσ τα τζλθ Απριλίου 2012 ςυμπλθρϊςαμε πάνω από 10,000 ϊρεσ ςτερεοφωνικϊν θχογραφιςεων (48kHz, 16 bit) ςε πζντε περιοχζσ του Τμθττοφ, που αντιςτοιχοφν κατά προςζγγιςθ ςε 7 TB θχθτικϊν δεδομζνων. Επίςθσ, ςυγκεντρϊςαμε περί τισ 16,000 θχογραφιςεισ που αφοροφν 325 περίπου είδθ ηϊων για τθ βιβλιοκικθ θχθτικϊν παραπομπϊν του AmiBio. Πθγζσ αυτισ τθσ εκτεταμζνθσ θχθτικισ ςυλλογισ αποτζλεςαν online θχθτικά αρχεία και θχθτικζσ εκδόςεισ που κυκλοφοροφν ςτθν αγορά (βλζπε AmiBio newsletter, τεφχοσ Απριλίου 2011). Από τον Μάιο 2011 καταγράψαμε οριςμζνα πρόςκετα είδθ κατά τθν εγκατάςταςθ μόνιμων ςτακμϊν θχογράφθςθσ τθσ AmiBio, ενϊ ταυτόχρονα επανεξετάςαμε τμιματα των θχογραφιςεων που όπωσ προαναφζρκθκε πραγματοποιικθκαν ςτον Τμθττό. αν αποτζλεςμα, θ λίςτα των ηϊων που παράγουν ιχουσ και διαβιοφν ςτθν περιοχι ζρευνασ αυξικθκε ςτα 178 είδθ: 25 ζντομα, 1 αμφίβιο, 11 ερπετά, 126 πτθνά, και 15 κθλαςτικά. Όςον αφορά τα πτθνά, το προςωπικό του Λνςτιτοφτου ZFMK ζχει καταγράψει ζνα ςφνολο 95 διαφορετικϊν ειδϊν, 13 από τα οποία δεν είχαν αναφερκεί προθγουμζνωσ ςτον Τμθττό από άλλουσ επιςτιμονεσ. Θ λίςτα των νυχτερίδων αυξικθκε από δφο ςε οκτϊ είδθ. Εντοφτοισ, είμαςτε όλοι ενιμεροι για το γεγονόσ ότι θ λίςτα που ζχουμε ςυντάξει για τα ορκόπτερα, τα τηιτηίκια και τα ςπονδυλωτά δεν ζχει ολοκλθρωκεί. Για παράδειγμα, εκτόσ από τα είδθ των πτθνϊν που είναι ιδθ γνωςτό ότι διαβιοφν ςτον Τμθττό, εκτιμοφμε ότι υπάρχουν περί τα 150 πρόςκετα είδθ τα οποία ενδεχομζνωσ απαντϊνται ςτθν ίδια περιοχι τουλάχιςτον ςε εποχικι βάςθ, κατά τθν περίοδο τθσ μετανάςτευςθσ. Λαμβάνοντασ υπόψθ τθ γεωγραφικι κζςθ τθσ περιοχισ, θ οποία βρίςκεται ςτισ ακτζσ τθσ Μεςογείου, βορειοδυτικά τθσ Κριτθσ και των νθςιϊν των Νοτίου Αιγαίου, γίνεται προφανζσ ότι θ οροςειρά του Τμθττοφ αποτελεί μια περιοχι διαμετακόμιςθσ για ζνα μεγάλο αρικμό αποδθμθτικϊν πτθνϊν μεγάλων αποςτάςεων. Είναι ακόμα πικανό να διζρχονται από τθν περιοχι ςε εποχικι βάςθ πτθνά που κατά κανόνα διαβιοφν ςε μακρινζσ περιοχζσ, όπωσ για παράδειγμα ο Δαςοφυλλοςκόποσ Phylloscopus proregulus, ζνα είδοσ που ςυναντάται κυρίωσ ςτθν Ανατολικι Αςία, ο οποίοσ εντοπίςτθκε ςτθν περιοχι τθσ Μονισ Καιςαριανισ ςτισ αρχζσ Απριλίου 2011 (βλζπε AmiBio newsletter, τεφχοσ Απριλίου 2011). Βζβαια θ εμφάνιςθ ςπάνιων αποδθμθτικϊν πτθνϊν δεν ζχει καμία ςχζςθ με τον προγραμματιςμό προςταςίασ τθσ εν λόγω περιοχισ. ε αντιδιαςτολι, θ κατάςταςθ των απειλοφμενων ειδϊν ςε παγκόςμιο και τοπικό επίπεδο ζχει ιδιαίτερθ ςθμαςία ςτα πλαίςια αυτοφ του προγραμματιςμοφ. Εξαιρϊντασ από τθν ανάλυςθ τα μθ-αναπαραγόμενα πτθνά, θ Χελϊνα Hermann Testudo hermanni και θ Κοινι Νυχτερίδα Miniopterus schreibersii κεωροφνται ωσ οιονεί απειλοφμενα είδθ, ενϊ το Κιρκινζηι Falco naumanni ευάλωτο είδοσ ςε παγκόςμιο επίπεδο (IUCN 2011). τθν τοπικι κλίμακα τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ υπάρχουν 17 είδθ ςπονδυλωτϊν τα οποία λογίηεται ότι απαιτοφν αυςτθρι προςταςία ςφμφωνα με τθν Οδθγία FFH. Μεταξφ αυτϊν ςυγκαταλζγονται ζνα αμφίβιο, οκτϊ ερπετά και οκτϊ είδθ νυχτερίδων (EC 1992, Παράρτθμα IV). Από αυτά τα είδθ, ο Ευρωπαϊκόσ Ποντικολόγοσ Όφισ Zamenis situla, θ Χελϊνα Hermann Testudo hermanni, θ Χελϊνα Testudo marginata, θ Κοινι Νυχτερίδα Miniopterus schreibersii, θ Νυχτερίδα Rhinolophus hipposideros, θ Νυχτερίδα Rhinolophus blasii, και θ Νυχτερίδα Rhinolophus sp. απαιτοφν τον κακοριςμό ειδικϊν περιοχϊν προςταςίασ, όπωσ είναι οι περιοχζσ Natura 2000 (EC 1992, Παράρτθμα II). Επιπλζον, ςτο Παράρτθμα 1 τθσ Οδθγίασ περί Πτθνϊν (EC 2010) ζχουν καταχωρθκεί 25 είδθ πτθνϊν, θ διατιρθςθ των οποίων εξαρτάται από τθν προςταςία του φυςικοφ τουσ περιβάλλοντοσ (ειδικζσ περιοχζσ προςταςίασ). Από αυτι τθν τελευταία ομάδα, 9 είδθ πτθνϊν αναπαράγονται ςτον Τμθττό, ενϊ 16 κεωροφνται ωσ μθ-αναπαραγόμενοι ςτον Τμθττό επιςκζπτεσ. Λδιαίτερθσ ςθμαςίασ για τθν κατάρτιςθ των μζτρων διαχείριςθσ του φυςικοφ περιβάλλοντοσ για τα παραπάνω, αποτελεί το γεγονόσ ότι τα περιςςότερα είδθ διαβιοφν ςε ανοικτοφσ και θμι-ανοικτοφσ βιότοπουσ και όχι ςε δάςθ και δαςικζσ εκτάςεισ. Για παράδειγμα, ο Ευρωπαϊκόσ Πράςινοσ Φρφνοσ Pseudepidalea viridis, προτιμά θμι-ανοικτοφσ, ςυχνά διακοπτόμενουσ βιότοπουσ ςε ςχζςθ με ςυνεχόμενεσ δαςικζσ εκτάςεισ. Παρομοίωσ, τα ερπετά που ζχουν καταχωρθκεί ςτθν οδθγία FFH διαβιοφν ςε περιβάλλοντα όπωσ αςβεςτολικικζσ πλαγιζσ λόφων, φρφγανα, κάμνοι, όπωσ και ςτισ παρυφζσ δαςϊν, αλλά αποφεφγουν τισ πυκνζσ δαςικζσ εκτάςεισ. τθν περίπτωςθ των πτθνϊν, 18 είδθ (72%) που είναι καταχωρθμζνα ςτο Παράρτθμα I τθσ Οδθγίασ περί Πτθνϊν διαβιοφν ςε ανοικτοφσ και θμι-ανοικτοφσ βιότοπουσ, ενϊ τζςςερα μόνο είδθ διαμζνουν ςε δάςθ (16%). Αντίκετα οι νυχτερίδεσ κεωροφνται εξαιρετικά επιλεκτικζσ όςον αφορά τουσ χϊρουσ διαβίωςθσ (π.χ., ςχιςμζσ ςε βραχϊδεισ πλαγιζσ ι κτίρια, ςπιλαια και κοιλότθτεσ δζντρων), αλλά ιδιαίτερα καιροςκόποι αναφορικά με τουσ χϊρουσ τροφοδοςίασ. Κα πρζπει όμωσ να ςθμειωκεί ότι τα πευκοδάςθ δεν κεωροφνται οι πλζον κατάλλθλοι χϊροι εφρεςθσ τροφισ για τισ νυχτερίδεσ, ςε αντίκεςθ με τα δάςθ από πλατφφυλλα δζντρα τα οποία επιςκζπτονται πολυάρικμα είδθ νυχτερίδων. υμπεραςματικά, χάρθ ςτισ ζρευνεσ για τθν πανίδα που διενεργικθκαν ςτα πλαίςια του προγράμματοσ AmiBio κατορκϊςαμε να παρζχουμε κεμελιϊδθ ςτοιχεία για τθ βιοποικιλότθτα τα οποία μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςε ζνα μελλοντικό πρόγραμμα προςταςίασ. Εντοφτοισ, θ ανάπτυξθ ενόσ ευρζωσ αποδεκτοφ πλάνου προςταςίασ όπωσ και θ αποτελεςματικι υλοποίθςι του ςτθν πράξθ πρζπει να λαμβάνει υπόψθ τθ ςχετικι διεκνι και εκνικι νομοκεςία, ςυμβάςεισ και πρωτοβουλίεσ, οι οποίεσ πρζπει να ςτακμίηονται ςυνολικά ζναντι των αναγκϊν και ςυμφερόντων ποικίλων ομάδων ενδιαφζροντοσ που επθρεάηουν τθ χλωρίδα και τθ πανίδα τθσ περιοχισ του Τμθττοφ. Είναι προφανζσ ότι θ τελευταία αυτι ενζργεια βρίςκεται μακριά από τουσ ςκοποφσ του προγράμματοσ AmiBio. Παραπομπζσ EC Οδηγία 92/43/EEC για την Προςταςία των φυςικών βιότοπων και τη άγριασ πανίδασ και χλωρίδασ. Διαδικτυακή διεφθυνςη nature/legislation/habitatsdirective/index_en.htm, τελευταία πρόςβαςη ςτισ 17 Σεπτεμβρίου EC Οδηγία 2009/147/EC του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου τησ 30ησ Νοεμβρίου 2009 για την προςταςία των άγριων πτηνών. Διαδικτυακή διεφθυνςη ec.europa.eu/environment/nature/legislation/birdsdirective/index_en.htm, τελευταία πρόςβαςη ςτισ 14 Σεπτεμβρίου 2010.IUCN IUCN Κόκκινη Λίςτα Απειλοφμενων Ειδών, ζκδοςη Διαδικτυακή διεφθυνςη τελευταία πρόςβαςη ςτισ 25 Απριλίου AMIBIO

5 Πρόοδος του έργου ΣΑ ΑΤΣΙΑ ΣΟΤ ΤΜΗΣΣΟΤ: ΟΙ ΣΑΘΜΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗ Η ΣΟΤ AMIBIO T. Ganchev, K. Birkos, I. Potamitis, I. Mporas, και T. Kostoulas Οι αυτόνομοι ςτακμοί παρακολοφκθςθσ του AmiBio ςτοχεφουν ςτθ ςυςτθματικι, εποχιακι και μακροπρόκεςμθ παρακολοφκθςθ του περιβάλλοντοσ, που κα επιτρζψει τθν αυτόματθ καταγραφι και εξζταςθ τθσ βιοποικιλότθτασ ςτθν περιοχι του Τμθττοφ. Οι ςτακμοί παρακολοφκθςθσ του AmiBio (βλ. Φωτογραφία 1) ζχουν ςχεδιαςτεί για να είναι ςυμπαγισ, μεταφερόμενοι, και να τροφοδοτοφνται από θλιακι ενζργεια. Θ λειτουργία τουσ είναι θ καταγραφι ιχου και δεδομζνων του κλίματοσ και να διαβιβάηουν τισ μετριςεισ μζςω αςφρματων δικτφων ςε ζνα μακρινό κεντρικό ςτακμό, για τθν αυτόματθ ςτατιςτικι ανάλυςθ. Σο ςφςτθμα μεταφοράσ δεδομζνων του AmiBio βαςίηεται ςτθν υπάρχουςα υποδομι για 3G αςφρματθ επικοινωνία ςτθν περιοχι του Τμθττοφ και ςτο υπάρχων δίκτυο IP. Ο ςχεδιαςμόσ αυτόσ επιτρζπει τθν εφαρμογι μιασ οικονομικά αποδοτικισ λφςθσ, θ οποία πλθρεί τισ απαιτιςεισ του ζργου AmiBio, και τθν ίδια ςτιγμι ζχει ζνα γενικό χαρακτιρα και μπορεί εφκολα να προςαρμοςτεί ςτισ ανάγκεσ άλλων παρόμοιων ζργων. Σο πιο ςθμαντικό πλεονζκτθμα τθσ ςχεδίαςθσ αυτισ είναι θ μεγάλθ φορθτότθτα και θ εφκολθ μεταφορά των ςτακμϊν καταγραφισ ιχου ςε διάφορεσ μικρο-περιοχζσ για τισ οποίεσ θ κάλυψθ από το 3G αςφρματο δίκτυο είναι διακζςιμθ. Θ ςχεδίαςθ αυτι εγγυάται επίςθσ χαμθλότερο κόςτοσ για τον εξοπλιςμό, χαμθλότερο κόςτοσ ςυντιρθςθσ, και εφκολθ ρφκμιςθ. Θ επιτυχισ ολοκλιρωςθ τθσ ζρευνασ και τθσ τεχνολογικισ ανάπτυξθσ ςτισ δράςεισ του AmiBio A.5 και A.6, οδιγθςε ςε ζνα πρωτότυπο των ςτακμϊν καταγραφισ ιχου, μαηί με μια οικονομικϊσ αποδοτικι λφςθ για τθν καταγραφι δεδομζνων και τθ διαβίβαςθ τουσ ςτον απομακρυςμζνο κεντρικό ςτακμό. Κατά το τρίτο ζτοσ τθσ υλοποίθςθσ του ζργου AmiBio, ςτο πλαίςιο τθσ Δράςθσ Ε.5, δεκαζξι ςτακμοί θχογράφθςθσ κα εγκαταςτακοφν ςτο βουνό του Τμθττοφ και κα αρχίςει θ Φωτογραφία 1: Πρωηόησπο ζηαθμού παρακολούθηζης ςυνεχισ παρακολοφκθςθ τθσ ακουςτικισ δραςτθριότθτα των ηϊων και ζηις δοκιμές πεδίοσ ζηην μικρο-περιοτή HYM005/ Rock cliff, ζηην λίμνη Βοσλιαγμένη των περιβαλλοντικϊν παραμζτρων ςτισ επιλεγμζνεσ μικρο-περιοχζσ. Αυτζσ οι μικρο-περιοχζσ που επιλζχκθκαν κατά τθ διάρκεια τθσ δράςθσ Α.2, καλφπτουν τουσ τζςςερισ πιο ςθμαντικοφσ τφπουσ οικοτόπων ςτον Τμθττό, και αναμζνεται να παράςχουν τθν ςτατιςτικι κάλυψθ τθσ περιοχισ του Τμθττοφ. Κάκε ζνασ από τουσ δεκαζξι ςτακμοφσ καταγραφισ ιχου ζχει ςχεδιαςτεί για να εγγυθκεί τον πραγματικό χρόνο μετάδοςθσ του πολυκαναλικοφ ιχου, δεδομζνων, μαηί με πλθροφορίεσ ςχετικά με τισ περιβαλλοντικζσ παραμζτρουσ ςε κάκε μικρο-περιοχι. Θ αρχιτεκτονικι των ςτακμϊν καταγραφισ ιχου είναι βαςιςμζνθ ςε υποςυςτιματα (βλ. χιμα 2), κακιςτϊντασ τθ ςυντιρθςθ του ςυςτιματοσ από πλευράσ κόςτουσ και τθν επαναδιαμόρφωςθ του υλικοφ γριγορθ και εφκολθ. Κάκε ςτακμόσ παρακολοφκθςθσ AmiBio ενςωματϊνει τισ ακόλουamibio Sound Recording Station κεσ λειτουργίεσ: Καταγραφι δεδομζνων: 3 κανάλια ιχου, δειγματολθψία ςτα 3G modem 48 khz και ζνα κανάλι με υπεριχουσ (δειγματολθψία ςτισ 96 USB hub 2 khz ι ζωσ 250 khz) Luminosity sensor Αςφρματθ ςφνδεςθσ: ικανότθτα για τθ μετάδοςθ δεδομζνων μζςω του κυψελοειδοφσ (GSM, 3G) και με αςφρματα δίκτυα Weather station (802.11). Σοπικι παρακολοφκθςθ του περιβάλλοντοσ: θ ταχφτθτα του ανζμου και θ κατεφκυνςθ, βροχόπτωςθ, κερμοκραςία, ςχετικι υγραςία, ατμοςφαιρικι πίεςθ, φωτιςμόσ, κλπ. Αυτόνομθ λειτουργία: χριςθ ανανεϊςιμων πθγϊν ενζργειασ. Σα θχθτικά και περιβαλλοντικά δεδομζνα, από τθ ςτιγμι που διαβιβάηονται ςτον κεντρικό ςτακμό, υποβάλλονται ςε ςτατιςτικι επεξεργαςία για τθν εξαγωγι πλθροφοριϊν ςχετικϊν με τθν βιοsingle board computer ποικιλότθτα. Επιπλζον, θ ςτατιςτικι επεξεργαςία των δεδομζνων επιτρζπει τθν αυτοματοποιθμζνθ επιτιρθςθ και τθν 24/7 παρακοusb hub 1 λοφκθςθ για κινδφνουσ. Θ ανάπτυξθ των αυτοματοποιθμζνων και αυτόνομων ςτακμϊν καταγραφισ δεδομζνων ςτον Τμθττό προςφζρει τα μζςα για μθ παρεμβατικι και οικονομικά αποδοτικι παρακολοφκθςθ του χϊρου, και προςφζρει καλφτερθ προςταςία από τισ πυρκαγιζσ δαςϊν και τισ παράνομεσ ανκρϊπινεσ δραςτθ- Audio acqusition channels 1 4 Solar panel, charger, battery ριότθτεσ. Σχήμα 2. Αρτιηεκηονική ηων ζηαθμών καηαγραθής AMIBIO 5

6 Πρόοδος του έργου ΑΤΣΟΜΑΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΗ ΕΙΔΩΝ ΠΣΗΝΩΝ ΣΟ ΠΕΔΙΟ I. Mporas, T. Ganchev, I. Potamitis, N. Fakotakis, O. Kocsis, O. Jahn, and K. Riede το ζργο AmiBio ςτόχοσ μασ είναι θ αυτόματθ μακροπρόκεςμθ παρακολοφκθςθ και ειδοποίθςθ για τθν παρουςία ι απουςία οριςμζνων ειδϊν πτθνϊν ςτον Τμθττό. ε αυτό το πεδίο, ςτθν δράςθ Α.7, θ ομάδα του ζργου ανζπτυξε ζνα λογιςμικό για τθν αυτόματθ αναγνϊριςθ των ειδϊν, το οποίο: (ι) Εντοπίηει τα είδθ που παρουςιάηουν ενδιαφζρον ςε πολφ μεγάλο πραγματικό πεδίο θχογραφιςεων (Terabytes ιχου για τον ίδιο ςτακμό καταγραφισ). Θ ποςότθτα των δεδομζνων δεν μπορεί να επεξεργαςτεί από τον άνκρωπο και να αναλυκεί ι επιςθμειωκεί από παρατθρθτζσ. Σο λογιςμικό του AmiBio αντιμετωπίηει τουσ πρακτικοφσ περιοριςμοφσ τθσ διαχείριςθσ τεράςτιων ποςοτιτων δεδομζνων των άγνωςτων ιχων πουλιϊν. (ιι) Λειτουργεί ςε θχογραφιςεισ πραγματικοφ πεδίου, οι περιςςότερεσ εκ των οποίων χαρακτθρίηονται από χαμθλι ποιότθτα. Σο πραγματικό πεδίο καταγραφισ ιχου περιλαμβάνει όλα τα είδθ κορφβων που ςυναντϊνται ςτθ φφςθ, όπωσ άνεμοσ, βροχι, παρεμβάλουςεσ πθγζσ ιχου, ενιςχφςεισ ςυχνοτιτων λόγω απόςταςθσ και ακουςτικζσ ανακλάςεισ. Θ προςζγγιςθ του AmiBio, για τον χειριςμό των δυςκολιϊν αυτϊν, βαςίηεται ςτθν επεξεργαςία των θχογραφιςεων ςε δφο βιματα. Σο πρϊτο βιμα είναι γριγορο και ςχεδιαςμζνο να εντοπίςει τισ περιςςότερεσ από τισ εκδθλϊςεισ ιχου εκτόσ ενδιαφζροντοσ, αλλά επιτρζποντασ πολλοφσ "ψευδείσ ςυναγερμοφσ". Σο δεφτερο βιμα ζχει ςχεδιαςτεί για ακριβι επεξεργαςία, και, ωσ εκ τοφτου, αυξθμζνθσ υπολογιςτικισ απαίτθςθσ. υγκεκριμζνα, αρχικά εφαρμόηεται ςτατιςτικι ανίχνευςθ ιχων για να μειωκοφν τα αρχικά δεδομζνα εκπαίδευςθσ και να επιςθμειωκοφν αυτόματα όλα τα διακζςιμα δεδομζνα. Για το ςκοπό αυτό, εφαρμόηουμε ζνα γενικό ανιχνευτι πτθνϊν ςτα δεδομζνα, με ςτόχο τθ μείωςθ του χϊρου αναηιτθςθσ ςε ζνα υποςφνολο του ιχου, με τμιματα που αποτελοφνται μόνο από ιχουσ πτθνϊν. ε αυτό το ςτάδιο, μζροσ των φωνιςεων των πτθνϊν που εντοπίςτθκαν μπορεί να ελεγχκεί χειροκίνθτα, και να χρθςιμοποιθκεί για τθ βελτίωςθ/προςαρμογι του γενικοφ εντοπιςτι πτθνϊν. Σο προςαρμοςμζνο μοντζλο εντοπιςμοφ πτθνϊν, ςτθ ςυνζχεια, επαναχρθςιμοποιείται. Σζλοσ, ζνασ πιο εξελιγμζνοσ ανιχνευτισ, ςχεδιαςμζνοσ να αναγνωρίηει οριςμζνα είδθ, εφαρμόηεται ςτα τμιματα ιχου που ζχει επιλζξει το γενικό εντοπιςτι πτθνϊν. Θ αρχιτεκτονικι αυτι φαίνεται ςτο χιμα 3. Εν ςυντομία, το θχθτικό ςιμα λαμβάνεται από ζνα μικρόφωνο, ενιςχφεται και ςτθ ςυνζχεια δειγματολθπτείται ςτα 32 khz, ζτςι ϊςτε να καλφπτεται το ευρφ φάςμα των ςυχνοτιτων ςτισ φωνιςεισ από διάφορα είδθ πτθνϊν. Ακρίβεια 16-bit ανά δείγμα ιχου χρθςιμοποιείται για να εξαςφαλίηεται ποιοτικά θ μετζπειτα επεξεργαςία του ςιματοσ. Μετά τθν καταγραφι του ιχου, το ςιμα αναλφεται ςε επικαλυπτόμενα πλαίςια με χαρακτθριςτικά διανφςματα ςτακεροφ μικουσ, με τθ χριςθ φάςματικϊν και χρονικϊν παραμζτρων του ιχου. Θ ακολουκία των διανυςμάτων χαρακτθριςτικϊν γνωριςμάτων χρθςιμοποιείται για τθν ανίχνευςθ τθσ δραςτθριότθτασ των πτθνϊν, όπου ο ιχοσ κατακερματιηεται δυαδικά ςε διαςτιματα με ι χωρίσ ιχουσ πτθνϊν. Σζλοσ, τα διαςτιματα με ιχουσ πτθνϊν επεξεργάηονται από το μπλοκ ταξινόμθςθσ ειδϊν πτθνϊν για τθν αναγνϊριςι τουσ. Θ παρουςία μθ ςτατικϊν κορφβων, που προζρχονται από Data storage Audio aquisittion Audio parameterization Bird activity detection Bird species classification Recognized birds Bird vocalizations Environmental noise Σχήμα 3. Στεδιάγραμμα ηοσ ζσζηήμαηος αναγνώριζης ηων ειδών πηηνών ζε ητογραθήζεις πραγμαηικού πεδίοσ το περιβάλλον, κάνει το πρόβλθμα τθσ αναγνϊριςθσ των ειδϊν αρκετά δφςκολο. Ο βακμόσ τθσ επίδραςθσ του περιβαλλοντικοφ κορφβου και το SNR είναι ηωτικισ ςθμαςίασ για τθν αναγνϊριςθ των ειδϊν πτθνϊν. Πειραματικά αποτελζςματα ςχετικά με τισ θχογραφιςεισ πραγματικοφ πεδίου του AmiBio αναφζρουν ακρίβεια ταξινόμθςθσ περίπου από 77% (SNR =-6dB) ζωσ 90% (SNR = 20dB), το οποίο δεν επαρκεί για πλιρωσ αυτόνομεσ εφαρμογζσ επιτιρθςθσ, αλλά ςυμβάλλει ςθμαντικά ςτθν αποτελεςματικι αξιοποίθςθ του χρόνου των εμπειρογνωμόνων. Θ παραδοςιακι παρατιρθςθ κατά τθ διάρκεια των περιοδειϊν ςτθρίηεται ςε μεγάλο βακμό ςτθ διακεςιμότθτα των εμπειρογνωμόνων και ςτισ οπτικζσ και ακουςτικζσ ικανότθτεσ τουσ, κακϊσ και ςτον βακμό γνϊςθσ του επικεωρθτι για τθν ομάδα των ειδϊν πτθνϊν υπό διερεφνθςθ. Λόγω τθσ δυςκολίασ του εγχειριματοσ, οι περιςςότερεσ ζρευνεσ πραγματοποιοφνται ςε μθ-ςυχνά χρονικά διαςτιματα, και δεν επιτρζπουν τθ μακροπρόκεςμθ παρακολοφκθςθ τθσ βιοποικιλότθτασ αφιλόξενων οικοτόπων. Θ προςπάκεια επεξεργαςίασ των θχογραφιςεων από τισ περιοδείεσ ςτο πεδίο, περιλαμβάνει τθν αναγνϊριςθ των ειδϊν πτθνϊν από τουσ ιχουσ τουσ. Θ επεξεργαςία των δεδομζνων πεδίου είναι ςυνικωσ χρονοβόρα, επίπονθ και δαπανθρι, δεδομζνου ότι απαιτεί τθν εργαςία ειδικϊν ορνικολόγων. Από αυτι τθν άποψθ, θ αυτοματοποιθμζνθ τεχνολογία για τθν αναγνϊριςθ πουλιϊν μπορεί να βελτιϊςει ςθμαντικά το χειριςμό και τθ διαχείριςθ του μεγάλου όγκου πλθροφοριϊν που ζχουν ςυλλεχκεί κατά τθ διάρκεια επιτόπιων επιςκζψεων. 6 AMIBIO

7 Πρόοδος του έργου Η ΒΑΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ AMIBIO: ΤΣΗΜΑ ΔΙΑΦΕΙΡΙΗ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΥΗ C. Tsimpouris, T. Kostoulas, O. Jahn, P. Grobe, και K. Riede Σο ςφςτθμα AmiBio προβλζπει χειριςμό τεράςτιασ ποςότθτασ δεδομζνων, ιχου ωσ επί το πλείςτον, που καταγράφονται από τουσ ςτακμοφσ παρακολοφκθςθσ και ςυνεχϊσ διαβιβάηονται ςτον κεντρικό ςτακμό για τθ ςτατιςτικι ανάλυςθ. Ο χειριςμόσ των Petabytes των δεδομζνων ςτον κεντρικό ςτακμό επιβάλλει πολλζσ απαιτιςεισ ςε ςχζςθ με τον ςχεδιαςμό τθσ βάςθ δεδομζνων, τθν λειτουργικότθτα και τα αντίςτοιχα εργαλεία διαχείριςθσ. Κατά τθν προπαραςκευαςτικι δράςθ Α.8 δθμιουργικθκε μια βάςθ δεδομζνων, θ οποία αποκθκεφει τισ θχογραφιςεισ των ειδϊν ςε ζνα δομθμζνο τρόπο, και εφαρμόηει το απαιτοφμενο λογιςμικό για θμιαυτόματθ επιςθμείωςθ των θχογραφιςεων και τθσ διαχείριςθσ τθσ βάςθσ δεδομζνων (χιμα 4). Ο κφριοσ ςκοπόσ του ςυςτιματοσ διαχείριςθσ είναι να παρζχει πρόςβαςθ ςτθ βάςθ δεδομζνων και ςτισ αυκεντικζσ θχογραφιςεισ, ςτα επεξεργαςμζνα ςιματα, κακϊσ και ςτισ θχογραφιςεισ αναφοράσ, και να διευκολφνει τθν διαχείριςθ των αρχείων ιχου και των ςυναφϊν μεταδεδομζνων. το πλαίςιο τθσ βάςθσ δεδομζνων AmiBio, τρεισ κφριεσ αποκικεσ ζχουν προβλεφκεί: Αγνϊςτων ιχων: Όλεσ οι εγγραφζσ για τισ οποίεσ δεν υπάρχουν πλθροφορίεσ για επιςθμείωςθ. Βιβλιοκικθ ιχων αναφοράσ: Όλεσ οι εγγραφζσ που ςυνδζονται με επιςθμζιωςθ/ πλθροφορίεσ μεταδεδομζνων. Βιβλιοκικθ Εκπαίδευςθσ: Όλεσ οι εγγραφζσ που είναι επιβεβαιϊμζνεσ ωσ "άριςτεσ". Automatic processing recordings Sound Signal Verification Playback See results of Automatic Processing Revise Metadata Confirm/Annotate ID Save Sound Signal Reference Sound Library Management Edit Data Entries Statistics on the available recordings Preselecting potential training recordings Editing of training recordings Unidentified Sounds Reference Sound Library Training Library Annotation/Metadata repository Όλα τα εργαλεία για τθν διαχείριςθ τθσ βάςθσ δεδομζνων εκτελοφνται μζςω ενόσ web-based interface, το οποίο επίςθσ, επιτρζπει ςτουσ χριςτεσ να επιςθμειϊνουν επιλεγμζνεσ θχογραφιςεισ. Θ επιςθμείωςθ των θχογραφιςεων γίνεται με το λογιςμικό ανοικτοφ κϊδικα, Praat ( το χιμα 5 παρουςιάηεται θ διεπαφι τθσ βάςθσ δεδομζνων και δείχνει τθ λειτουργικότθτα τθσ περιιγθςθσ μζςα από τισ αρχικζσ θχογραφιςεισ. Από αυτό το ςθμείο, οι εμπειρογνϊμονεσ μποροφν Training Library Edit Data Entries Statistics on the Training recordings Σχήμα 4. Αρτιηεκηονική ηοσ ζσζηήμαηος διατείριζης ηης βάζης δεδομένων να πλοθγθκοφν ςε άλλουσ πίνακεσ από το μενοφ, μποροφν να φιλτράρουν τα αποτελζςματα αναηιτθςθσ και να τα ταξινομιςουν ανάλογα με τισ προτιμιςεισ τουσ. Επιπλζον, οι χριςτεσ μποροφν να βλζπουν λεπτομερείσ πλθροφορίεσ ςε pop-up παράκυρα, να κατεβάςουν αρχεία wav για επιςθμείωςθ ι να δουν ζνα φαςματογράφθμα του αρχείου ιχου. Λδιαίτερθ προςπάκεια ζγινε για να ςχεδιαςτεί ζνα γραφικό περιβάλλον που να επιτρζπει τθν εφκολθ πλοιγθςθ για όλουσ, ειδικά για τουσ μθ τεχνολογικά καταρτιςμζνουσ χριςτεσ. Σχήμα 5. Η διεπαθή τρήζηη (web interface) ηοσ ζσζηήμαηος Amibio, με λεπηομέρειες ενός ζηαθμού παρακολούθηζης AMIBIO 7

8 Editorial Η ΠΤΡΟΠΡΟΣΑΙΑ ΣΗ ΟΡΟΕΙΡΑ ΤΜΗΣΣΟΤ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ ΣΟΤ ΠΑΤ N. Hardalias, V. Nomikos, B. Dimitriou, και F. Celhay Προσ το παρόν, οι βαςικζσ αρχζσ τθσ οικολογίασ δεν διδάςκονται ςτο ςχολείο ςτθν Ελλάδα. Ο κόςμοσ όμωσ πρζπει να αποκτιςει επίγνωςθ των αρχϊν αυτϊν. το φνδεςμο Προςταςίασ & Ανάπτυξθσ Τμθττοφ (ΠΑΤ), με τισ δράςεισ μασ και το παράδειγμά μασ, αφυπνίηουμε τθν επίγνωςθ του κόςμου και τον ευαιςκθτοποιοφμε ςτθν προςταςία του περιβάλλοντοσ. Με αυτι τθν ζννοια, οι δράςεισ ςτόχοι για τον φνδεςμο είναι: 1. Θ ςυνεργαςία όλων των Διμων μελϊν, με ςτόχο να προςτατζψουμε το δάςοσ του Τμθττοφ, του μοναδικοφ εναπομείναντοσ ατμοςφαιρικοφ πνεφμονα μεταξφ τθσ παλιάσ μθτροπολιτικισ περιοχισ τθσ Ακινασ και τθσ πρόςφατθσ επζκταςθσ τθσ πόλθσ προσ το νζο αεροδρόμιο. 2. Αναδάςωςθ των καμζνων περιοχϊν και προςταςία των εδαφϊν από κατολιςκιςεισ λόγω διάβρωςθσ και πλθμμυρϊν που παρουςιάηουν κινδφνουσ για τισ κατοικοφμενεσ περιοχζσ, υποβοθκοφν τθ φυςικι αναγζννθςθ και εμπλουτίηουν τα υδάτινα αποκζματα του βουνοφ. 3. Ιπιεσ παρεμβάςεισ για ανανζωςθ του δάςουσ και τθσ περιοχισ για να προςελκφςουμε επιςκζπτεσ ςε επιλεγμζνα ςθμεία δαςικισ αναψυχισ για καλφτερο ζλεγχο και απομόνωςθ των κακόβουλων. 4. Προλθπτικζσ ενζργειεσ για τθν προςταςία του δάςουσ, με κακαριςμοφσ τθσ εφφλεκτθσ βιομάηασ, κλαδζματα και δράςεισ ενθμζρωςθσ του κοινοφ. Επιπλζον, περιβαλλοντικι εκπαίδευςθ των μακθτϊν, με διαλζξεισ ςτα ςχολεία, ενθμερωτικζσ επιςκζψεισ των ςχολείων ςτο δάςοσ για ενθμζρωςθ για τθ χλωρίδα και πανίδα του όρουσ Τμθττόσ και ιδιαίτερα για τρόπουσ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ και του δάςουσ. Θ πρόςλθψθ εποχικϊν δαςοφυλάκων βοθκάει ςε μεγάλο βακμό ςτον ζγκαιρο εντοπιςμό ατυχϊν ςυμβάντων. 5. Ο ςυντονιςμόσ των δράςεων των εκελοντικϊν ομάδων δαςοπροςταςίασ, θ βοικεια ςτθν αγορά του εξοπλιςμοφ τουσ και θ κατάρτιςθ τουσ ςε δεξιότθτεσ πυρόςβεςθσ, ςε ςυνεργαςία με το Πυροςβεςτικό ϊμα. Θ αντιπυρικι περίοδοσ ςτθ χϊρα μασ, ξεκινάει νωρίσ, τθν 1θ Μαΐου και τελειϊνει αργά ςτισ 31 Οκτωβρίου. Με τθν ζναρξθ τθσ αντιπυρικισ περιόδου καλοφμε τουσ Διμουσ μζλθ, να κζςουν ςε ετοιμότθτα τισ υπθρεςίεσ τουσ και τα αντίςτοιχα οχιματα και να ςυνεργαςτοφν με τισ τοπικζσ εκελοντικζσ ομάδεσ, για τθ φφλαξθ του αναλογοφντοσ δάςουσ, με τθν βοικεια του εποχικοφ προςωπικοφ. Προγραμματίηονται αςκιςεισ ετοιμότθτασ για να εξοικειωκοφν το προςωπικό, με τον εξοπλιςμό και τθ ςυνεργαςία τουσ με τουσ εκελοντζσ και τουσ πυροςβζςτεσ. Οι πρωτοβουλίεσ μασ περιλαμβάνουν μζτρα πρόλθψθσ και ε- ντοπιςμοφ ςε επθρεαηόμενεσ περιοχζσ όπωσ περιοριςμόσ/ απαγόρευςθ τθσ κυκλοφορίασ των οχθμάτων, πλθροφόρθςθ των επιςκεπτϊν και περιπατθτϊν του βουνοφ, απομάκρυνςθ πικανϊν αιτίων που προκάλεςαν προθγοφμενεσ πυρκαγιζσ, ςυχνι επικεϊρθςθ και πλιρωςθ των υδατοδεξαμενϊν και θ ςυντιρθςθ των δαςικϊν δρόμων. τον φορζα μασ είμαςτε πεπειςμζνοι ότι μποροφμε να προςτατζψουμε το περιβάλλον και ειδικά το δάςοσ του Τμθττοφ με μζτρα ανάπτυξθσ. Για το ςκοπό αυτό, ςτο πλαίςιο ενόσ ευρφτερου ςχεδίου προςταςίασ, μελετιςαμε τισ ςυνκικεσ που επικρατοφν ςε τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντασ υπ όψιν τθν εμπειρία κι άλλων φορζων και υλοποιοφμε εκνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα όπωσ το MEDSPA, LIFE ENVIRONMENT 525, LIFE NATURA AMIBIO, LIFE FOREST CITIES και INTERREG EUFOFINET. Φωτογραφία 2: Η ομάδα ηοσ ΣΠΑΥ ως ζσνηονιζηής δράζης καθαριζμού ηοσ Υμηηηού Φωτογραφία 3: Άζκηζη διάζωζης από ομάδα εθελονηών Φωτογραφία 4: Ο Γήμαρτος Ν. Χαρδαλιάς, πρόεδρος ηοσ ΣΠΑΥ, με ομάδα εθελονηών ζε δραζηηριόηηηες αναδάζωζης Φωτογραφίεσ τησ πρώτησ ςελίδασ: Βιοποικιλότητα της Οροσειράς Υμηττού; A. Weller, ZFMK. 8 AMIBIO