Χωροταξικός Σχεδιασµός - Τουριστική Ανάπτυξη Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών. ιεθνής Εµπειρία και Ελληνική Πραγµατικότητα: Η περίπτωση του Νοµού Πιερίας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Χωροταξικός Σχεδιασµός - Τουριστική Ανάπτυξη Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών. ιεθνής Εµπειρία και Ελληνική Πραγµατικότητα: Η περίπτωση του Νοµού Πιερίας"

Transcript

1 Χωροταξικός Σχεδιασµός - Τουριστική Ανάπτυξη Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών. ιεθνής Εµπειρία και Ελληνική Πραγµατικότητα: Η περίπτωση του Νοµού Πιερίας. Τριανταφύλλου, Μηχανικός Χωροταξίας Πολεοδοµίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Msc Χωροταξίας, Υποψήφια ιδάκτωρ Τµήµατος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδοµίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πολυτεχνική Σχολή, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Περίληψη Ο τουρισµός αποτελεί µια παραγωγική δραστηριότητα µε έντονη χωρική διάσταση. Η ανάγκη σχεδιασµού του αποτελεί βασική προτεραιότητα της τουριστικής αναπτυξιακής πολιτικής που είναι συνδεδεµένη µε το χωροταξικό σχεδιασµό. Η παρούσα εισήγηση διαπραγµατεύεται τον ρόλο της τουριστικής δραστηριότητας στην ανάπτυξη ορεινών περιοχών. Βασική παράµετρος είναι η µελέτη πετυχηµένων παραδειγµάτων ορεινών περιοχών από το διεθνή χώρο, ανάδειξη των αναπτυξιακών προοπτικών και πολιτικών που ακολουθηθήκαν για την αντιµετώπιση των αναπτυξιακών τους προβληµάτων. Η εισήγηση διακρίνεται σε τέσσερις [4] ενότητες: α) στην εισαγωγική ενότητα όπου αναλύεται η µεθοδολογία, οι στόχοι και η οργανωτική δοµή της, β) στην δεύτερη ενότητα, που αποτελεί το θεωρητικό τµήµα της ανάλυσης µε την βιβλιογραφική ανασκόπηση µιας σειρά σηµαντικών ζητηµάτων, γ) στην τρίτη ενότητα που διακρίνεται στις εξής υποενότητες: περιπτώσεις της διεθνούς εµπειρίας 1 και της ελληνικής πραγµατικότητας 2, τέλος, δ) στην τέταρτη ενότητα διατυπώνονται τα συµπεράσµατα µέσα από τη διαδικασία της ανάλυσης και σύνθεσης των αποτελεσµάτων. Λέξεις Κλειδιά: χωροταξία, σχεδιασµός, αναπτυξιακή πολιτική, τουρισµός, ορεινές περιοχές 1. Εισαγωγή Ο τουρισµός σήµερα αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους τοµείς της σύγχρονης παγκόσµιας οικονοµίας. Αποτελεί µια ιδιαίτερα δυναµική δραστηριότητα, µε έντονο χωρικό χαρακτήρα, η οποία έχει την προοπτική να λειτουργήσει ως αναπτυξιακός µοχλός για µια χωρική ενότητα. Μπορεί, να επιφέρει σηµαντικές διαρθρωτικές µεταβολές στην οικονοµία, στην κοινωνία και στο περιβάλλον τόσο σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και σε παγκόσµιο επίπεδο, καθώς από τη φύση του αποτελεί ένα πολυδιάστατο φαινόµενο, που βρίσκεται σε συνεχή και σε µόνιµη σχέση αλληλεξάρτησης µε το φυσικό, πολιτισµικό, οικονοµικό και κοινωνικό περιβάλλον. Παράγοντες όπως είναι: η παγκόσµια πολιτική σταθερότητα, οι οικονοµικές και κοινωνικές εξελίξεις, η επέκταση σε θεσµούς του κοινωνικού κράτους και η επικράτηση του τουρισµού ως ένα κοινωνικό πρότυπο, οι εξελίξεις στις µεταφορές, επικοινωνίες, στην πληροφόρηση, η µετατροπή του τουρισµού σε καταναλωτικό αγαθό της σύγχρονης κοινωνίας, η οργάνωση και η καθετοποίηση του, η συµβολή στην οικονοµική ανάπτυξη και οι προωθητικές πολιτικές, οδήγησε σε εντυπωσιακή αύξηση της ζήτησης και προσφοράς και σε σταδιακή µετατροπή του σε τοµέα µε τεράστιες προοπτικές στον παγκόσµιο χώρο. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζουν οι ορεινές περιοχές είναι ότι αποτελούν σηµαντικό τµήµα του παγκόσµιου χώρου, καθώς αντιπροσωπεύουν το 22% της επιφάνειας της γης, αποτελούν τόπο µόνιµης κατοικίας για το 12% περίπου του παγκόσµιου πληθυσµού και παρέχουν µε αγαθά και 1 Whistler Mountain, Canada, Appalachians, USA, Taybet, Jordan, Khumbu, Nepal, Uluru, Australia, Huascaran National Park, Peru, Grindelwald, Switzerland, Caucasus, Georgia, Virunga Volcanoes, Central Africa, Ranomafana N. Park, Madagascar 2 Π. Παντελεήµονας και Π. Ελατοχώρι Νοµού Πιερίας

2 υπηρεσίες σε πάνω από το 50% της ανθρωπότητας, πληθυσµός ο οποίος εξαρτάται άµεσα ή έµµεσα από την διατήρηση και την προστασία τους. Η συγκεκριµένη εργασία µέσω της διαδικασίας ανάλυσης και σύνθεσης αποτελεσµάτων από την διεθνή εµπειρία, προσεγγίζει τις τρεις παραπάνω έννοιες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από µια ιδιόµορφη εσωτερική αµφίρροπη αλληλεξάρτηση. Η ανάγκη σχεδιασµού και διαχείρισης του τουρισµού αποτελεί τη βασική προτεραιότητα της τουριστικής αναπτυξιακής πολιτικής, η οποία είναι άµεσα συνδεδεµένη τόσο µε τον χωροταξικό σχεδιασµό όσο και µε τη προστασία των ορεινών περιοχών, στοιχεία αλληλένδετα, που λειτουργούν ως πρόκληση στην ανάπτυξη της συγκεκριµένης τυπολογίας προορισµών (Μπεριάτος Η., 2005). Επιπλέον, το ενδιαφέρον στη παρούσα εργασία εστιάζεται σε τοπική κλίµακα, καθώς σύµφωνα µε την διεθνή εµπειρία (CEC, 2001, WEF, 2008, WTO, 2005, WTO & UNEP, 2005) ο ανταγωνισµός, στην πλέον παγκοσµιοποιηµένη τουριστική οικονοµία µεταφέρει το ενδιαφέρον σε επίπεδο προορισµών, καθώς οι τοπικές κοινωνίες είναι ο τελικός αποδέκτης και διαχειριστής των αποτελεσµάτων µιας αναπτυξιακής πολιτικής (Κοκκώσης Χ. & Τσάρτας Π., 2001). Η δοµή οργάνωσης της εργασίας συνάδει µε την µεθοδολογική προσέγγιση που ακολουθείται καθώς η εργασία χωρίζεται σε (3) µέρη, το περιεχόµενο των οποίων περιλαµβάνει συνοπτικά: Μέρος 1 ο - Πραγµατοποιείται η θεωρητική βιβλιογραφική ανασκόπηση των διεθνών τάσεων, εξελίξεων και των νέων δεδοµένων που υπεισέρχονται στο σχεδιασµό του τουρισµού ορεινών περιοχών. Μέρος 2 ο - Πραγµατοποιείται παρουσίαση περιπτώσεων ορεινών περιοχών, πετυχαίνοντας µια ευρύτερη γεωγραφική κάλυψη. Στη κάθε περίπτωση υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, προβλήµατα, δυνατότητες και προοπτικές, καθώς αφορά κοινωνίες µε µοναδική κοινωνική, οικονοµική, πολιτική και παραγωγική δοµή. Οι περιπτώσεις στη συνέχεια οµαδοποιούνται µε βάση το συγκριτικό τους πλεονεκτήµατα το οποίο προωθούν: το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονοµία. Μέρος 3 ο - Πραγµατοποιείται ανάλυση δύο παραδειγµάτων ορεινών περιοχών του ελληνικού χώρου και συγκεκριµένα του Π. Παντελεήµονα και του Π. Ελατοχωρίου του Νοµού Πιερίας. 2. Θεωρητική Ανάλυση Οι έννοιες του χώρου, του σχεδιασµού, της ανάπτυξης, της τουριστικής πολιτικής µε τις ορεινές περιοχές συνδέονται µε µια άρρηκτη, λειτουργική και οργανική σχέση µεταξύ τους και εντάσσονται στο ίδιο ευρύτερο πλαίσιο προβληµατισµού. Η εννοιολογική σύνδεση των όρων αυτών οδηγεί στην ενιαία θεώρηση και στη χάραξή χωροταξικής, αναπτυξιακής και τουριστικής πολιτικής. Ο χωροταξικός σχεδιασµός του τουρισµού, αποτελεί ένα οργανικό τµήµα της αναπτυξιακής πολιτικής, καθώς ο τουρισµός αποτελεί τοµέας, που συµβάλλει στην αναπτυξιακή διαδικασία µε την ευρύτερη έννοια, διασφαλίζοντας την ισόρροπη και βιώσιµη ανάπτυξη, σε συµφωνία µε την οικονοµική και την κοινωνική συνοχή, την διατήρηση, την προστασία των φυσικών και πολιτιστικών πόρων. Ο χωροταξικός σχεδιασµός του τουρισµού, έχει αναγνωριστεί ως βασική προτεραιότητα, καθώς προσφέρει το ευρύτερο επιχειρησιακό πλαίσιο αναφοράς για την αναζήτηση συµπληρωµατικότητας και πιθανής συνέργειας µε τις επιµέρους τοµεακές πολιτικές και συµβάλλει στη διευθέτηση των ενδεχόµενων επιπτώσεων (ΤΜΧΧΠΑ, 2009: 59). Επίσης, αποτελεί µέσο και εργαλείο για τον σχεδιασµό της επιθυµητής µελλοντικής τουριστικής ανάπτυξης. 2

3 Ο τουρισµός και η αναπτυξιακή πολιτική χαρακτηρίζονται από αλληλοτροφοδοτούµενη και άρρηκτη συσχέτιση καθώς, ο τουρισµός συνιστά τον πιο δυναµικό ταχύτατα αναπτυσσόµενο τοµέα στο παγκόσµιο κοινωνικοοικονοµικό σύστηµα (Sharpley R. and Telfer D., 2002: 11-34, Κοµίλης Π.Ε., 1994: 47). Η ανάπτυξη µε την σύγχρονη έννοια αποτελεί µια διαδικασία µετασχηµατισµού της κοινωνίας, σε συγκεκριµένο χώρο και χρόνο σύµφωνα µε το σύστηµα αξιών, συνθέτοντας µια έννοια µε χαρακτήρα σχετικό και δυναµικό. Βέβαια, τονίζεται ότι στην έννοια ανάπτυξη δίνεται ευρύτερο περιεχόµενο, που περιλαµβάνει: την οικονοµική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική διάσταση. Η βιβλιογραφία µελετά έντονα την σχέση τουρισµού και ανάπτυξης, καθώς αναδεικνύεται ως διέξοδος στα αναπτυξιακά προβλήµατα πολλών περιοχών (Yilmaz B.S. and Gunal O.D., 2009, Rosentraub M.C. and Joo M., 2009, Milne S. and Ateljevic I., 2001, Sharpley R., 2001). Το ευρύτερο περιβάλλον στις βασικές του εκφάνσεις: το φυσικό, πολιτιστικό και δοµηµένο περιβάλλον, αποτελεί κεφάλαιο στο οποίο χτίζεται η τουριστική ανάπτυξη, αποτελώντας τους κύριους αποδέκτες θετικών και αρνητικών επιρροών, καθώς, τουρισµός και ανάπτυξη χαρακτηρίζονται ως νόµισµα µε δύο όψεις. Η µελέτη της παραπάνω σχέσης αποτελεί και αντικείµενο επιστηµονικής µελέτης, τουλάχιστον για τρείς δεκαετίες, ενώ βρίσκεται σε συνεχή έξαρση και επικαιρότητα, προκαλώντας έντονο προβληµατισµό (Williams P.W. and Ponsford I.F., 2009, Holden A., 2009, Zoltan B. and Lorant Denes D, 2007, Butler R.W., 2000, Kousis M., 2000, Milne S. and Ateljevic I., 2001, Hjalager A.M., 1996, Pigram J., 1980, Inskeep E., 1987, Shackleford P., 1979). Η παραπάνω σχέση αποτελεί κεντρικό θέµα πολιτικής, τόσο από την πλευρά της τουριστικής ανάπτυξης όσο και από την πλευρά προστασίας των φυσικών και πολιτιστικών πόρων ενός προορισµού (Holden A., 2008: , Douglas N. and Derrett R., 2001: , Briassoulis H. and Straaten J., 2000: 1-9, Doswell R., 1997: ). Ο τουρισµός δεν είναι απόλυτα διακριτός, συµβατικός παραγωγικός τοµέας αλλά σύµπλεγµα αλληλεξαρτώµενων πόρων, που συνδυαζόµενοι διαµορφώνουν το τουριστικό προϊόν για ένα προορισµό. Η σύνθεση τους συγκροτεί την εικόνα που προβάλλει η περιοχή στα πλαίσια του ανταγωνισµού σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. Το εύρος, η ποιότητα, η εξειδίκευση και η διαχείριση τους, αναδεικνύονται σε σηµαντικούς παράγοντες καθορισµού της προσφοράς της κάθε περιοχής. Οι πόροι καθορίζουν την τουριστική ανάπτυξη, προσδιορίζοντας τον βαθµό ελκυστικότητας και την µοναδικότητα του (Βαρβαρέσος Σ., 1998: 92). Αποτελούν βασική αιτία ώθησης των επισκεπτών να επιλέξουν µια περιοχή ως προορισµό του ταξιδιού δίνοντας την δυνατότητα σε αυτή να ανταποκριθεί σε διαφορετικούς τύπους τουριστικής ζήτησης. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στην ταξινόµηση των τουριστικών πόρων δεν αναιρούν τα κοινά χαρακτηριστικά στη θεµατική ταξινόµηση τους (Travis A.S., 1982: 258, Burton R., 1997: 6-60, Swarbroοke J., 1999: 1-96, Godfrey K. and Clarke J., 2000: 64-82, Baud-Bovy M. and Lawson F., 2002: , Boniface B.C. and Cooper C., 2005: 17-37, Fusco G.L. and Nijkamp P., 2009). Στην Ελλάδα οι φυσικοί και οι πολιτιστικοί πόροι αποτελούν το βασικό συγκριτικό πλεονέκτηµα του τουρισµού Σύγχρονος Τουρισµός Ο τουρισµός αποτελεί ένα από τους δυναµικότερα αναπτυσσόµενους τοµείς της παγκόσµιας οικονοµίας σε απόλυτους και σχετικούς όρους. Ωστόσο, ορισµένοι παράγοντες εξωτερικοί, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές, οι πολεµικές συρράξεις, οι πανδηµίες, οι τροµοκρατικές επιθέσεις αλλά και η διεθνής οικονοµική κρίση επηρεάζουν την ανάπτυξη του τουριστικού τοµέα. Σύµφωνα µε εκτιµήσεις του Παγκόσµιου Οργανισµού Τουρισµού υπάρχουν χρονιές υψηλού ρυθµού ανάπτυξης: 1995, 1996, 2000 και 2004 έως 2007, τις οποίες διαδέχονται οι χρονιές χαµηλής ανάπτυξης: και το Σε διεθνή κλίµακα την προηγουµένη 3

4 χρονιά σηµειώθηκε µείωση της τάξης του 4% - 6%, ενώ η Ευρώπη παρουσιάζει µείωση της τουριστικής κίνησης κατά 10% (Conrady R. and Buck M., 2009: 3-16). Η συµβολή του τουρισµού στην παγκόσµια οικονοµία µε βάση προβλέψεις του Παγκόσµιου Οργανισµού Τουρισµού αναµένεται να επιφέρουν αύξηση αφίξεων σε 1,5 δισεκατοµµύρια µέχρι το 2020, σηµειώνοντας µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης των αφίξεων της τάξης του 3,0%. Η Ευρώπη έχει την µερίδα του λέοντος στην παγκόσµια τουριστική κίνηση µε ποσοστό που φτάνει το 50% σε αφίξεις, τουριστικό προϊόν που αντιστοιχεί στο ποσοστό του 12% του ΑΕΠ έµµεσα ή άµεσα και περίπου στο 10% της συνολικής απασχόλησης (WTO, 2001, 2009a & 2009b) Ελληνικός Τουρισµός Ο τουρισµός είναι δραστηριότητα που αποτελεί την ατµοµηχανή της ελληνικής οικονοµίας, µε συνεχώς αυξανόµενη σηµασία, αποτελώντας ουσιαστικά την µεγαλύτερη ανταγωνιστική εθνική βιοµηχανία (Βρεττός Ν. και Στουρνάρας Γ., 2009: 58-63). Στην Ελλάδα οι επισκέπτες και η φιλοξενία τους, έχει ιστορία ριζωµένη στην αρχαιότητα, όπου η φιλοξενία θεωρούνταν ιερή και η προστασία των φιλοξενούµενων αποδίδονταν στον Ξένιο ία. Ο τουρισµός συνεισφέρει άµεσα και έµµεσα το 18% του ΑΕΠ της ελληνικής οικονοµίας, ενώ αν συνυπολογιστούν οι παράπλευροι τοµείς υπηρεσιών που εξαρτώνται από τον τουρισµό το ποσοστό φτάνει το 25% µε 30% και η απασχόληση το 20% των απασχολούµενων (WTTC, 2006, 2009a, 2009b). Τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα του ελληνικού προϊόντος είναι ο συνδυασµός στοιχείων όπως είναι: η µυθολογία, η γεωγραφική ποικιλοµορφία, η µοναδική ταυτότητα, το µήκος αλλά και η ποιότητα των ακτών, το µεσογειακό κλίµα, ο πολυνησιακός χαρακτήρας, η παραδοσιακή κληρονοµιά, η ασφάλεια, η πολιτική σταθερότητα, η φυσική και πολιτισµική κληρονοµιά και η ιστορία, αποτελούν θέλγητρα που ασκούν παγκόσµια γοητεία και καθιστούν την Ελλάδα σε έναν από τους κορυφαίους προορισµούς σε παγκόσµιο επίπεδο. Η συνδυασµένη παρουσία τους στον ελληνικό χώρο πολλαπλασιάζει την αξία του τουριστικού προϊόντος της χώρας, παρόλο που πολλοί από τους παράγοντες, συναντώνται και σε άλλες ανταγωνιστικές χώρες (ΣΕΤΕ 1995, 2003, 2004, 2005). Τα κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισµού είναι: 1) η απήχηση, η υψηλή και θετική αναγνωρισιµότητα της χώρας, 2) η χαµηλή ανταγωνιστικότητα στο διεθνές περιβάλλον, 3) η εποχικότητα που καθιστά αναγκαίο τον εµπλουτισµό µε δραστηριότητες που επιµηκύνουν τη τουριστική περίοδο, 4) η επικράτηση ως τουριστικού προτύπου του µαζικού τουρισµού, 5) η έλλειψη των επενδυτικών κεφαλαίων και επιχειρηµατικότητας, 6) το ασαφές θεσµικό πλαίσιο των τουριστικών επιχειρήσεων, 7) η συγκέντρωση τουριστικής κίνησης σε συγκεκριµένες περιοχές, 8) η υπερεκµετάλλευση και η εγκατάλειψη πόρων λόγω πιέσεων, η υποβάθµιση του τοπίου και η µη ελεγχόµενη δόµηση, κυρίως στους τουριστικούς προορισµούς, 9) η µειωµένη προσβασιµότητα και η έλλειψη στις συνδυασµένες µεταφορές, 10) η ελλιπής εκπαίδευση και η κατάρτιση των εργαζόµενων στον τοµέα, το µη ικανοποιητικό επίπεδο υπηρεσιών, 11) η έλλειψη προσαρµοστικότητας στα νέα δεδοµένα και στις τάσεις του παγκόσµιου τουρισµού και επίσης, 12) η έλλειψη προβολής στις διεθνείς αγορές. Τέλος, βασικό χαρακτηριστικό του είναι η έλλειψη µακροχρόνιου στοχευόµενου σχεδιασµού του τουρισµού από το κράτους. ιαχρονικά ο ρόλος του κράτους στην εξέλιξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος υπήρξε αποσπασµατικός, ασυντόνιστος χωρίς συγκεκριµένο στόχο, καθώς ο κλάδος του τουρισµού δεν αποτέλεσε αντικείµενο ενός µακροπρόθεσµου σχεδιασµού. Η ανάπτυξη συντελέστηκε απουσία σταθερού σχεδιασµού, βασίστηκε αποκλειστικά στο πλαίσιο του µαζικού τουρισµού της θερινής περιόδου και στο µεγαλύτερο µέρος του στα ελληνικά νησιά. Ο τύπος µαζικού τουρισµού περιγράφεται ως η οργανωµένη µετακίνηση οµάδας ατόµων σε 4

5 ένα προορισµό, για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα και πλαίσιο δραστηριοτήτων. Ακολουθώντας τον ρυθµό ανάπτυξης στις δεκαετίας του 60 και 70 και σταθερή και ανοδική πορεία στις δεκαετίας του 80 και 90, ο ελληνικός τουρισµός σήµερα βρίσκεται σε στάδιο εύρεσης και εδραίωσης µιας νέας ταυτότητας (Τσάρτας Π., 2000). Οι βασικοί στόχοι της ελληνικής πολιτικής για τον τουρισµό είναι οι έξης: 1) η αύξηση της ζήτησης, 2) η γεωγραφική και η χωρική διασπορά της, 3) η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του, 3) η αλλαγή στο προφίλ των επισκεπτών, 4) η µείωση στην έντονη εποχικότητα και στη χρονική διεύρυνση στη τουριστική περίοδο, 5) η διάχυση των αποτελεσµάτων σε υπολοίπους τοµείς της οικονοµίας µε πολιτικές οι οποίες ενισχύουν τη διασύνδεσή τους, 6) η βελτίωση στη ποιότητα των υπηρεσιών, 7) η εκπαίδευση του εργατικού δυναµικού, 8) δηµιουργία ενός σταθερού θεσµικού πλαισίου για προσέλκυση σηµαντικών επενδύσεων, 9) η βελτίωση του συνολικού, οικονοµικού αποτελέσµατος της τουριστικής δραστηριότητας (έµµεσου-άµεσου), του βαθµού απόδοσής της και 10) η ανάδειξη και η προβολή της ταυτότητας του Ορεινές Περιοχές Πρόκειται για περιοχές µε έντονη ποικιλοµορφία και ανοµοιογένεια που καλύπτουν το 22% της συνολικής επιφάνειας της γης, αποτελούν µόνιµη κατοικία για το 12% του παγκόσµιου πληθυσµού παρέχοντας µε αγαθά και µε υπηρεσίες σε πάνω από το 50% της ανθρωπότητας που εξαρτάται είτε άµεσα ή έµµεσα από την διατήρηση και την ύπαρξη τους. Ο ρόλος των ορεινών περιοχών έχει και ιστορική σηµασία καθώς υπήρξαν τόπος διαµονής αυτοχθόνων πληθυσµών και καταφύγια οµάδων και φυλών που εκτοπίζονταν από τους κατακτητές, τις πολιτικές εξουσίες και τα κυρίαρχα κοινωνικά ρεύµατα κάθε εποχής. Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος αποµόνωσης και περιθωριοποίησης τους, καθώς η επιβίωση των κοινοτήτων αυτών βασιζόταν σε ένα βασικό κανόνα, την αυτάρκεια τους. Οι αντιθέσεις που συνθέτουν την γεωπολιτική ιδιοµορφία και την φυσιογνωµία των χωρών µε ορεινή γεωµορφολογία αποτελούν ταυτόχρονα τα δυνατά και αδύνατα σηµεία τους, τα µειονεκτήµατα ταυτόχρονα και τα συγκριτικά τους πλεονεκτήµατα µε ενδεικτικό παράδειγµά την Ελλάδα. Τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν σήµερα οι ορεινές περιοχές είναι πολλά και εξαρτώνται από τις τοπικές ιδιαιτερότητες και ιδιοµορφίες. Τα κυριότερα προβλήµατα αφορούν κυρίως: την υποβάθµιση του φυσικού περιβάλλοντος, την διάβρωση του εδάφους λόγω της γεωργικής δραστηριότητας, τις µη οργανωµένες µεταβολές σε χρήσεις γης, την πληθυσµιακή ερήµωση, την µη ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και την µη αποκατάσταση των περιοχών που έχουν υποστεί ή που πρόκειται να υποστούν περιβαλλοντική πίεση, τις κοινωνικές και τις πολιτιστικές µεταβολές στον τρόπο ζωής και την παράδοση των κοινοτήτων. Τα προβλήµατα αυτά αναµένεται να ενταθούν τα επόµενα χρόνια, εξαιτίας των βαρύτατων επιπτώσεων από την δραµατική κλιµατική αλλαγή που αποτελούν και την βάση της άποψης που εκφράζει µια οµάδα επιστηµόνων ότι κάποτε οι ορεινές περιοχές θα κατοικηθούν ξανά, καθώς οι συνθήκες αυτές είναι πιθανόν να µας αναγκάσουν να στραφούµε περισσότερο προς τον ορεινό χώρο. Τέλος, η οικονοµική εξάρτηση αυτών των περιοχών από την αναπτυσσόµενη δραστηριότητα του τουρισµού δηµιουργεί ερωτήµατα για την µελλοντική αναπτυξιακή τους πορεία. Σύµφωνα µε τα παραπάνω είναι αναγκαία η ύπαρξη ενιαίας και ολοκληρωµένης χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής για τις ορεινές περιοχές της χώρας. Αυτή η πολιτική θα πρέπει να είναι διαχρονικά συνεχής και συνεπής, λογικά συνεκτική και επιστηµονικά καινοτόµα. Η εµπειρία όµως, δείχνει ότι υπάρχει αδυναµία των κρατικών φορέων να συνειδητοποιήσουν την έκταση του προβλήµατος, να υιοθετήσουν και να δροµολογήσουν εξειδικευµένη πολιτική για την ανάπτυξη των συγκεκριµένων περιοχών. Στην Ελλάδα, ο µαρασµός των ορεινών περιοχών εξακολουθεί να υπάρχει και σε πολλές 5

6 περιπτώσεις θεωρείται µη αναστρέψιµος, είµαστε µακριά από το να εφαρµόσουµε µια αποτελεσµατική και εξειδικευµένη πολιτική για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών σε εθνικό επίπεδο, ωστόσο, υπάρχουν µεµονωµένες περιπτώσεις ορεινών περιοχών οι οποίες ακολουθούν τέτοιου είδους πολιτικές-στρατηγικές προσπαθώντας να αναγεννηθούν αναζητώντας τον κατάλληλο τρόπο. 3. Μελέτες Περίπτωσης Η ανάλυση, η προσαρµογή και η σύνθεση ευρηµάτων από τον παγκόσµιο χώρο, µε στόχο την άρση της αποµόνωσης της πλειοψηφίας των ορεινών περιοχών αποτελεί το βασικό στόχο και επιδίωξη των ερευνητών που ασχολούνται µε την ανάπτυξη και την αναγέννηση των ορεινών περιοχών (UNEP, 2002). Έτσι, στην συγκεκριµένη ενότητα ακολουθείται ο διαχωρισµός των περιπτώσεων µελέτης σε δύο [2] επίπεδα: 1) στο πρώτο επίπεδο γίνεται σύντοµη περιγραφή και παρουσίαση των χαρακτηριστικών και των προβληµάτων που αντιµετωπίζουν σήµερα οι ορεινές περιοχές µε µελέτη παραδειγµάτων από τον διεθνή χώρο, ανάδειξη των προοπτικών ανάπτυξης τους και των πολιτικών που υιοθετήθηκαν για να αντιµετωπιστούν διαρθρωτικά τους προβλήµατα. Οι περιοχές αυτές αντιµετώπιζαν στο παρελθόν διαρθρωτικές δυσκολίες τις οποίες κατάφεραν να αντιµετωπίσουν µε διαφορετικό τρόπο, ωστόσο, δύο είναι τα κοινά χαρακτηριστικά των επιλεγµένων προορισµών: πρόκειται για ορεινές περιοχές µε έµφαση της τοπική κοινωνίας στην ανάπτυξη του τοµέα του τουρισµού. 2) στο δεύτερο επίπεδο γίνεται η προσαρµογή των αποτελεσµάτων των πετυχηµένων παραδειγµάτων στα ελληνικά δεδοµένα και την ελληνική πραγµατικότητα µε ανάλυση δύο περιπτώσεων του Νοµού Πιερίας: των οικισµών του Π. Παντελεήµονα και του Π. Ελατοχωρίου Μεθοδολογία µελέτης επιλεγµένων περιπτώσεων Σε πρώτη φάση, γίνεται επιλογή δέκα περιπτώσεων µελέτης από τον διεθνή χώρο. Η επιλογή των περιπτώσεων δεν είναι τυχαία καθώς κάθε περίπτωση έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, αναφέρεται σε µια ξεχωριστή κοινωνία που έχει µοναδική κοινωνική, οικονοµική, πολιτική και παραγωγική δοµή, διαφορετικά προβλήµατα, δυνατότητες και προοπτικές. Βασικό κοινό τους όµως χαρακτηριστικό είναι ότι σε όλες τις περιπτώσεις διέξοδος αποτελεί ο τουρισµός. Σε αυτό το σηµείο προκύπτουν σηµαντικά ερωτήµατα που αφορούν το είδος του τουρισµού για τον οποίο µιλάµε, κάτω από ποιες προϋποθέσεις; πως συµµετέχει η τοπική κοινωνία στο σχεδιασµό της αναπτυξιακή διαδικασία και αν γίνεται ενεργό µέρος της; Στη συνέχεια, γίνεται µια σηµαντική διάκριση και οµαδοποίηση των περιπτώσεων αυτών σε δύο βασικές υποοµάδες µε βάση το συγκριτικό πλεονέκτηµα που ανέπτυξαν και αξιοποίησαν. Τα δύο βασικά συγκριτικά πλεονεκτήµατα των ορεινών περιοχών είναι: α) το πλούσιο φυσικό περιβάλλον και β) η πολιτιστική κληρονοµιά και παράδοση τους. Η ανάλυση που ακολουθεί έχει ως στόχο να µας δώσει ερεθίσµατα ως προς τον τρόπο σχεδιασµού και εφαρµογής µιας παρόµοιας πολιτικής σε µια ορεινή περιοχή της ελληνικής πραγµατικότητας Φυσικό Περιβάλλον Huascaran National Park, Peru. Το εθνικό πάρκο αποτελεί το κέντρο προστασίας των υψηλότερων κορυφών των Περουβιανών Άνδεων, που θεωρούνται από τα υψηλότερα βουνά της τροπικής ζώνης. Το πάρκο ιδρύθηκε το 1975, κηρύχθηκε ως µνηµείο παγκόσµιας εθνικής κληρονοµιάς το 1985 και σε συνδυασµό µε την καλή προσβασιµότητα είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση προσέλευσης επισκεπτών, φτάνοντας σήµερα στους ετησίως αλλά και συνεισφέροντας στο σύνολο της τοπικής οικονοµίας µε το ποσοστό της τάξης του 20% στο σύνολο των εισοδηµάτων. Παρόλο, την συνεχή αύξηση επισκεπτών, η έλλειψη συµµετοχής της τοπικής κοινωνίας στην διαχείριση του τουρισµού, η έλλειψη οργανωµένης προσπάθειας σχεδιασµού τουριστικών προγραµµάτων για την εύρεση εναλλακτικών προορισµών οδήγησε 6

7 σε υποβάθµιση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Το παραπάνω αποτέλεσµα οδήγησε στην αντιµετώπιση του προβλήµατος µε την δηµιουργία του Σχεδίου Τουριστικής ιαχείρισης, µε βασικό στόχο τον αναπροσανατολισµό της τουριστικής δραστηριότητας. Λέξεις κλειδιά του σχεδίου είναι: η συµµετοχή και η οµοφωνία µε έµφαση στην ενδυνάµωση της συνεργασίας και στην εύρεση κοινών στόχων µεταξύ διεύθυνσης του πάρκου, τουριστικών επιχειρήσεων και τοπικής κοινωνίας. Το σχέδιο έδινε έµφαση στην ανάπτυξη του τοπικού τουρισµού, στην εύρεση κινήτρων προώθησης ιδιωτικών επενδύσεων για υπηρεσίες και υποδοµές µέσα στο πάρκο και στην ανάγκη για διατήρηση και ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων τουρισµού σε συνδυασµό µε την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Τα αποτελέσµατα εφαρµογής του σχεδίου υπήρξαν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Το σχέδιο έγινε επίσηµη κυβερνητική πολιτική, µε αποτέλεσµα την αύξηση των επενδύσεων στις υποδοµές και στην εκπαίδευση των τοπικών κοινωνιών, στην ενδυνάµωση της συνεργασίας µεταξύ της διεύθυνσης του πάρκου και των πολιτών της τοπικής κοινωνίας, στην δηµιουργία νέων συµπληρωµατικών σχεδίων και στην διατήρηση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής Grindelwald, Switzerlan. Στις ηµέρες µεγάλης προσέλευσης οι µόνιµοι κάτοικοι της περιοχής φιλοξενούν πάνω από επισκέπτες. Ωστόσο, δεν συνέβαινε πάντα το ίδιο καθώς, έξι έως οχτώ γενεές πριν, οι πρόγονοι των σηµερινών κατοίκων υπέφεραν λόγω των αυξανόµενων πληθυσµιακών πιέσεων και των µειώσεων στις τιµές των αγροτικών προϊόντων που επέφεραν την αδυναµία διατήρησης των παραδοσιακών αλπικών µεθόδων καλλιέργειας τους µε αποτέλεσµα την εγκατάλειψη της περιοχής. Στην συνέχεια, η ευρωπαϊκή αστική ελίτ ανακαλύπτει το φυσικοπολιτιστικό πλούτο των Άλπεων και το άλλοτε εχθρικό ορεινό τους περιβάλλον µετατρέπεται σε ιδεώδη τουριστικό προορισµό. Έτσι, είχαµε την πρώτη αύξηση στον τουρισµό εξαιτίας της διεύρυνσης των χειµερινών δραστηριοτήτων, των υπηρεσιών και των υποδοµών στέγασης και παρόλο που τον έλεγχο για την ανάπτυξη της περιοχής είχαν οι ξένοι επενδυτές, δηµιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας για τους τοπικούς κατοίκους. Έπειτα, ο τουρισµός µειώθηκε σηµαντικά µέχρι το 1950, αποτελώντας την φάση σταθεροποίησης που αποδείχθηκε ιδιαιτέρως σηµαντική για την περαιτέρω ανάπτυξη του. Οι υπηρεσίες περνούν στα χέρια των τοπικών κατοίκων οδηγούµαστε όµως, στην µη σχεδιασµένη ανάπτυξη των υποδοµών όπως και στα περισσότερα παραθεριστικά θέρετρα των Άλπεων όπου είχαµε την δεύτερη άνθηση του τουρισµού µετά το τέλος του δευτέρου παγκοσµίου πολέµου. Η συνεχής αύξηση του µαζικού τουρισµού για πάνω από τρεις δεκαετίες είχε ως αποτέλεσµα αρνητικές περιβαλλοντικές, οικονοµικές και κοινωνικές συνέπειες. Στην διάρκεια όµως της δεκαετίας του 90 η ανάπτυξη του τουρισµού ήταν ασταθής µε συνεχής αλλαγές στις τάσεις τουριστικής ζήτησης και τις προτεραιότητες των πολιτικών, των τοπικών κοινωνιών να µεταβάλλονται συνεχώς βασιζόµενες σε δύο λέξεις κλειδιά που ανακαλυφθήκαν µέσα από την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής: τη ποικιλοµορφία στον τουρισµό ώστε να υπάρχουν λύσεις στις µη προβλεπόµενες αλλαγές της και τη διατήρηση της κοινωνικοπολιτικής και της οικονοµικής αυτονοµίας της τοπικής κοινωνίας The Caucasus, Georgia. Η περιοχή του Καυκάσου υπήρξε από τους σηµαντικότερους προορισµούς της πρώην σοβιετικής ένωσης λόγω του πλούσιου φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος. Μετά το τέλος της σοβιετικής ένωσης ο τουρισµός µειώθηκε σηµαντικά λόγω της ασταθής πολιτικής κατάστασης, της έλλειψης υποδοµών, του διεθνή ανταγωνισµού, της έλλειψης στρατηγικής και εµπειρίας επαναπροσδιορισµού του τουρισµού σύµφωνα µε τα νέα δεδοµένα και τις νέες απαιτήσεις. Τα προβλήµατα οδηγούν στην εύρεση νέων ιδεών µε στόχο τον αειφόρο τουρισµό σε µια περιοχή όπου ο επισκέπτης ανακαλύπτει κοινότητες που έχουν ως βασικό συγκριτικό πλεονέκτηµα το πλούσιο και ανέπαφο φυσικό τους περιβάλλον. Τύποι τουρισµού περιβαλλοντικά φιλικοί δηµιουργούν το νέο αναπτυξιακό προφίλ του Καυκάσου, 7

8 προσφέροντας νέες θέσεις εργασίας, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων αλλά και διατηρώντας την πολιτιστική και φυσική κληρονοµιά. Η συγκεκριµένη περίπτωση µελέτης αποτελεί παράδειγµα συνεργασίας µεταξύ κυβερνήσεων, διεθνών τουριστικών επιχειρήσεων και τοπικών κοινωνιών, καθώς µέσα από την συνεργασία των κρατών Γεωργίας και Αυστρίας δηµιουργήθηκε το Sport Hotel Gudauri, που παρόλο τις πολιτικές και οικονοµικές µεταβολές η επιχείρηση έχει λειτουργήσει επιτυχώς από το 1987 µε πάνω από επισκέπτες κάθε χειµώνα, στηριζόµενη στους πόρους και στην συνεργασία των δύο κρατών Virunga Volcanoes, Central Africa. Το συγκεκριµένο ηφαίστειο βρίσκεται στο όριο της Ουγκάντα, του Κονγκό και της Ρουάντα. Τα ηφαιστειακά εδάφη έχουν µεγάλη απόδοση από την καλλιέργεια τους, ενώ τα βουνά αυτά αποτελούν καταφύγιο ενός σπάνιου είδους γορίλλα. Ο τουρισµός αποτελεί µέσο προστασίας και διατήρησης του απειλούµενου είδους, που είναι πολύ εύθραυστη βάση ανάπτυξης του, καθώς τα δάση καταστρέφονται λόγω της υπερβολικής υλοτοµίας και καλλιέργειας του εδάφους. Ο τουρισµός βασιζόµενος στα ευαίσθητα στοιχεία όπως είναι οι γορίλλες δίνει έµφαση σε οικονοµικούς και πολιτικούς στόχους. Τα τουριστικά προγράµµατα έδωσαν έµφαση στη διάχυση των πλεονεκτηµάτων στους ανθρώπους που ζουν γύρω από το πάρκο έτσι ώστε να γίνει αντιληπτό ότι αποκοµίζουν οφέλη από την προστασία του πάρκου διασφαλίζοντας ότι και οι αρχές θα έχουν πρόσβαση στην χρήση των πόρων µε τρόπους οι οποίο θα είναι αποδοτικότεροι για το πάρκο και την άγρια ζωή, καθώς στις χώρες της κεντρικής Αφρικής, όπου οι πιέσεις από την αύξηση του πληθυσµού και την πολιτική αστάθεια το εισόδηµα από τον οικοτουρισµό αποτελεί βασικό οικονοµικό πόρο Ranomafana National Park, Madagascar. Η εκµετάλλευση των ορεινών εκτάσεων που καλύπτουν το µεγαλύτερο ποσοστό της χώρας αποτελούν ένα από τους βασικούς στόχους της κυβέρνησης της Μαδαγασκάρης η οποία έχει υιοθετήσει φιλόδοξες πολιτικές προώθησης του τουρισµού που επιφέρει το δεύτερο µεγαλύτερο ποσοστό στην οικονοµία µετά την παραγωγή και εµπορία καφέ, ενώ θεωρείται ο σηµαντικότερος τοµέας µέσω του οποίου επιτυγχάνεται η ανάπτυξη της οικονοµίας. Από το 1984 έως το 1996 οι επισκέπτες αυξήθηκαν από σε και παρόλο που ο παραθαλάσσιος τουρισµός κυριαρχεί, ο ορεινός τουρισµός αρχίζει να καταλαµβάνει µε τον καιρό µεγάλο µέρος της οικονοµίας, κυρίως µετά την ίδρυση νέων εθνικών πάρκων και την αναγνώριση πολλών περιοχών ως προστατευµένες. Μέχρι το 1998 η Μαδαγασκάρη είχε 40 προστατευµένες περιοχές και εθνικά πάρκα. Η προώθηση του ωστόσο, έρχεται σε αντίθεση µε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα της τοπικής κοινωνίας που εξαρτάται οικονοµικά αποκλειστικά από την εκµετάλλευση της γης. Το εθνικό πάρκο της Ranomafana είναι χαρακτηριστικό παράδειγµα όπου πάνω από το µισό των εισοδηµάτων που αποφέρει η εκµετάλλευση του πάρκου χρησιµοποιούνται για την ανάπτυξη της ζώνης γύρω από αυτό. Μεγάλα χρηµατικά ποσά χρησιµοποιούνται για την εντατικοποίηση της παραγωγής ρυζιού και την ανάπτυξη των υποδοµών µε κύριο στόχο την µείωση των πιέσεων στους φυσικούς πόρους όπως και την διατήρηση και προστασία της άγριας ζωής Πολιτιστικό Περιβάλλον Whistler Mountain, Canada. Μέσα σε τρεις δεκαετίες η ορεινή περιοχή έχει µετατραπεί σε έναν από τους πιο γνωστούς παραθεριστικούς προορισµούς. Οι κάτοικοι της περιοχής που φτάνουν τους φιλοξενούν επισκέπτες ηµερησίως. Η περιοχή ως παραθεριστικός προορισµός προγραµµατίστηκε και χρηµατοδοτήθηκε από πρόγραµµα για την συστηµατική αναπτυξιακή στρατηγική του. Για το σκοπό αυτό δηµιουργήθηκε πρόγραµµα δηµιουργικών και πολιτιστικών γεγονότων σχεδιασµένο να προσαρµοστεί στις απαιτήσεις των τουριστικών αγορών. Από το 1975 αναδείχθηκε σε ένα παραθεριστικό θέρετρο µε τοπικό του κυβερνητικό συµβούλιο, το οποίο διαχειρίζεται τα αναπτυξιακά αποτελέσµατα του τουρισµού παρέχοντας 8

9 υψηλής ποιότητας ψυχαγωγικές δραστηριότητες, προστατεύοντας τοπικά είδη της περιοχής και δηµιουργώντας επαρκής υπηρεσίες για τους µόνιµους κατοίκους. Κίνητρα που δόθηκαν είχαν ως αποτέλεσµα την δηµιουργία ενός συµπαγούς χωριού, προορισµένο αποκλειστικά για πεζούς, την δηµιουργία προγράµµατος για την συλλογή των απορριµµάτων, την προώθηση στεγαστικού προγράµµατος για τους µόνιµους κατοίκους και προγράµµατος µελέτης των κοινωνικών, πολιτιστικών, οικονοµικών και περιβαλλοντικών προοπτικών. Τα αποτελέσµατα του διαχειριστικού προγράµµατος συζητούνται ετησίως στο τοπικό συµβούλιο The Appalachians, USA. Οι κάτοικοι στην συγκεκριµένη περιοχή είχαν παραδοσιακές επιχειρήσεις που στήριζαν την βιοµηχανία τουρισµού, που αποτελεί και την βάση της τοπικής οικονοµίας, παρόλο που έρχεται σε αντιπαράθεση µε τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους της κοινωνίας. Το 1993 ένας µη κυβερνητικός οργανισµός αναζητά την επίτευξη της αειφορίας για την οικονοµία των συγκεκριµένων κοινωνιών. Η χρήση του πιο υποτιµηµένου στοιχείου τους που είναι η κληρονοµιά σε παραδοσιακές τέχνες αποτέλεσε την διέξοδο για την αναβίωση. Η συγκεκριµένη ορεινή περιοχή φιλοξενούσε τους καλύτερους τεχνίτες, τα καλύτερα σχολεία εκµάθησης παραδοσιακών τεχνών µε αποτέλεσµα τα έσοδα πώλησης των προϊόντων αυτών να στηρίζει την οικονοµία της τοπικής κοινωνίας. Η δράση του οργανισµού για την αειφόρο ανάπτυξη της οικονοµίας της περιοχής βασίζεται στην µοναδικότητα της. Η πολιτιστική παράδοση είναι µοναδική και συνδέεται µε την ανάπτυξη έχοντας ως αποτέλεσµα την αύξηση του εισοδήµατος της τοπικής κοινωνίας. Το συγκεκριµένο πρόγραµµα οδηγεί σε επιτυχηµένη συνεχή ροή τουριστών και σε µεγιστοποίηση του εισοδήµατος αποτρέποντας την υποβίβαση της πολιτιστικής κληρονοµιάς Taybet, Jordan. Στη νότια Ιορδανία κοντά στα ιερά βουνά της αρχαίας πόλης Πέτρα βρίσκεται ένας σηµαντικός τουριστικός προορισµός. Στα µέσα του 20 ου αιώνα η νοµαδική καλλιέργεια αποτέλεσε την κύρια απασχόληση των κατοίκων και κάθε οικογένεια είχε σαν ιδιοκτησία ένα ή περισσότερα καταλύµατα τα οποία χρησιµοποιούσαν µόνο το χειµώνα, ενώ το καλοκαίρι στο σύνολο της η κοινότητα εγκατέλειπε το χωρίο. Το 1950 µε την κατασκευή δρόµου οι κάτοικοι άρχισαν να µετακοµίζουν σε σπίτια µε καλύτερη πρόσβαση και ανέσεις. Ως αποτέλεσµα το παλαιό χωριό εγκαταλείφθηκε έως το 1980, ενώ η µεγάλη συζήτηση γύρω από το θέµα του χωριού το οποίο είχε αρχίσει να καταστρέφεται κατέληξε στην πρόταση του τοπικού συµβούλιου για κατεδάφιση του και αντικατάσταση του µε κοιµητήριο. Επικράτησε όµως, η ιδέα για µετατροπή του σε ξενοδοχείο ενώ έγιναν συνδέσεις µε µία κατασκευαστική εταιρία η οποία ανέλαβε την ανακατασκευή του χωριού, άρχισαν οι διαπραγµατεύσεις της εταιρίας µε την κοινωνία, υπογράφτηκαν τα συµβόλαια µε τους ιδιοκτήτες µε αποτέλεσµα το 1994 το ξενοδοχείο να εγκαινιαστεί επισήµως. Το αποτέλεσµα ήταν η συγκράτηση των νέων ανθρώπων, το σχολείο ανακαινίστηκε και ο πληθυσµός αυξήθηκε από κατοίκους το 1993 σε το 1997 και στον τοµέα της απασχόλησης µόνο το 40% απασχολούνταν πλέον µε την γεωργία Khumbu, Nepal. Από το 1976 όπου ιδρύθηκε στο εθνικό πάρκο Sagarmatha, η συνεχής ανάπτυξη του τουρισµού έχει επηρεάσει την ζωή των κατοίκων και το φυσικό περιβάλλον. Στη διάρκεια της τουριστικής περιόδου αιχµής οι τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή είναι πενταπλάσιοι από τους τοπικούς κατοίκους. Μέχρι τα µέσα της δεκαετίας του 80 πάνω από το 80% των εισοδηµάτων των οικογενειών προερχόταν από τον τουρισµό, ενώ οι φυσικοί πόροι και ο τοπικός πολιτισµός έχουν παραµένουν ανέπαφοι. Ωστόσο, περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονοµικά προβλήµατα ίσως στο µέλλον µειώσουν τα θετικά αποτελέσµατα από τον τουρισµό. Η περιοχή θεωρείται ένας από τους µεγαλύτερους σκουπιδότοπους του κόσµου εξαιτίας του τουρισµού λόγω του ότι ο αριθµός των επισκεπτών αυξάνεται µε αποτέλεσµα να 9

10 αυξάνονται και τα σκουπίδια ενώ τα µονοπάτια καταστρέφονται και υποβαθµίζονται συνεχώς καθώς πάνω από το 12% των µονοπατιών χρειάζονται διατήρηση. Η κυβέρνηση του Νεπάλ όπως και η τοπικές αρχές δεσµεύονται να βελτιώσουν την περιβαλλοντική κατάσταση της περιοχής διασφαλίζοντας ότι ο τουρισµός θα αποτελέσει τη βάση της οικονοµίας στο µέλλον, καθώς ο τοπικός πληθυσµός έχει αντιληφθεί ότι η οικονοµική τους αυτάρκεια στηρίζεται στο τουρισµό Uluru, Australia. Τουρίστες από όλο τον κόσµο επισκέπτονται το εθνικό πάρκο του Uluru-Kata Tjuta, άλλοι για να ανέβουν στο ιερό βουνό και άλλοι για να γνωρίσουν την παράδοση και την ιερότητα του συγκεκριµένου βουνού από την τοπική φυλή των Anangu. Κάθε µέρος του ιερού βουνού έχει µέγιστη σηµασία για τη συγκεκριµένη φυλή καθώς µύθοι περνούν από γενεά σε γενεά και µεταφέρονται στους τουρίστες από του ξεναγούς. Με την µεγάλη αύξηση των τουριστών οι οποίοι συνέχιζαν να ανεβαίνουν στο ιερό βουνό καθώς επίσης και µετά την µεγάλη αύξηση σε θανάτους και σε τραύµατα, είχαµε την δηµιουργία ενός ορειβατικού δικτύου µε πολλά αρνητικά αποτελέσµατα τόσο στο φυσικό όσο και στο πολιτιστικό περιβάλλον. Σε µια προσπάθεια ισορρόπησης των θετικών και των αρνητικών αποτελεσµάτων στην περιοχή από τον τουρισµό οι τοπικές αρχές µαζί µε τον οργανισµό προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος της κυβέρνησης δηµιούργησαν το πολιτιστικό πάρκο Uluru. Το κέντρο είναι σχεδιασµένο και δίνει την δυνατότητα στους επισκέπτες να γνωρίσουν την πολιτιστική σηµασία και την ιερότητα του βουνού µέσα από αφηγήσεις, ιστορίες και µύθους από τους ανθρώπους της φυλής µε αποτέλεσµα ο αριθµός των επισκεπτών που ανεβαίνουν για ορειβασία στο βουνό να µειώνεται συστηµατικά ενώ ο συνολικός αριθµός των τουριστών να παραµένει σταθερός. Από την µελέτη των παραπάνω περιπτώσεων προκύπτουν ορισµένα βασικά συµπεράσµατα τα οποία, εστιάζονται κυρίως στο επίπεδο πολιτικής. Το κλειδί επιτυχίας για την εφαρµογή µιας επιτυχηµένης τουριστικής πολιτικής στις ορεινές περιοχές φαίνεται να ακολουθεί τα στάδια: 1) εντοπισµός και αναγνώριση του προβλήµατος, 2) ευαισθητοποίηση, κινητοποίηση και συµµετοχή της τοπικής κοινωνίας στον σχεδιασµό, 3) ανάπτυξη µιας στρατηγικής βάση του συγκριτικού πλεονεκτήµατος της περιοχής, καθορισµός των στόχων, του οράµατος και διαµόρφωση της πολιτικής βάση συγκεκριµένων δράσεων, 4) εφαρµογή και διαχείριση της πολιτικής µε αποδοχή των αποτελεσµάτων (οικονοµικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών), 5) αντιµετώπιση πιθανών προβληµάτων και πιθανή αναπροσαρµογή στα νέα δεδοµένα Ελληνική Πραγµατικότητα ιεθνώς αναγνωρίζεται η ανάγκη ανάπτυξης του τουρισµού µε ελεγχόµενο τρόπο βασισµένο στο σχεδιασµό του τουρισµού. Από τη διεθνή εµπειρία έχουµε πολυάριθµα παραδείγµατα στο κόσµο, όπου ο τουρισµός δεν έχει προγραµµατιστεί µε αποτέλεσµα να φέρει βραχυπρόθεσµα οικονοµικά οφέλη, µακροπρόθεσµα, εντούτοις, να οδηγήσει τόσο σε περιβαλλοντικά όσο σε κοινωνικά προβλήµατα στους τόπους προορισµού. Σκοπός της συγκεκριµένης ενότητας είναι η προσέγγιση παραδειγµάτων µε βάση την ανάλυση που προηγήθηκε. Ως χαρακτηριστικά και αντιπροσωπευτικά παραδείγµατα γίνεται αναφορά στους δύο οικισµούς του Νοµού Πιερίας: 1) του Παλαιού Ελατοχωρίου και 2) του Παλαιού Παντελεήµονα, δύο παραδείγµατα τα οποία αποτελούν σηµαντικό πλαίσιο αναφοράς, καθώς µέσα σε αυτό διαφαίνονται τα προβλήµατα που χαρακτηρίζουν τις ελληνικές ορεινές περιοχές, ενώ αποτελούν και την ευρύτερη βάση εύρεσης τρόπων ανάπτυξης τους. 10

11 1) Το Παλαιό Ελατοχώρι είναι παλαιός οικισµός σε υψόµετρο 800µ. που έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο δηµοφιλή ορεινά θέρετρα της Πιερίας, συγκεντρώνοντας επισκέπτες σε όλη την διάρκεια του χρόνου. Η ιδέα δηµιουργίας ενός χιονοδροµικού κέντρου στο Ελατοχώρι, έχει ξεκινήσει εδώ και είκοσι χρόνια, ενώ σήµερα αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες των Πιερίων ιδιαίτερα κατά τη χειµερινή περίοδο, καθώς οι υποδοµές που έχουν δηµιουργηθεί για διαµονή και διατροφή είναι υψηλού επιπέδου. Σήµερα, το χιονοδροµικό κέντρο λειτουργεί µε τα όσα µειονεκτήµατα και πλεονεκτήµατα καθώς µπορεί από την µια πλευρά η λειτουργία του να αποτέλεσε πηγή εσόδων για ένα µικρό µέρος του πληθυσµού, καθώς η πλειοψηφία των επενδυτών δεν προέρχεται από το τοπικό πληθυσµό. 2) Ο Παλαιός Παντελεήµονας είναι χωριό του νοµού Πιερίας, χτισµένος σε υψόµετρο 700µ. στις ανατολικές πλαγιές του Ολύµπου. Είναι χαρακτηρισµένος παραδοσιακός οικισµός καθώς αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγµατα παραδοσιακής µακεδονίτικης αρχιτεκτονικής στην βόρεια Ελλάδα. Ο οικισµός κατάφερε να διατηρήσει το τοπικό του χρώµα καθώς είχε σχεδόν ερηµώσει από την δεκαετία του 1950, όταν οι µόνιµοι κάτοικοι του µετακόµιζαν µαζικά στον µεγαλύτερο οικισµό του Νέου Παντελεήµονα. Την δεκαετία του 1980 όµως µεταστράφηκε η κατάσταση, όταν αναπαλαιώθηκε ο οικισµός και άρχισε η ταχεία τουριστική ανάπτυξή του. Το παραδοσιακό τοπικό χρώµα του οικισµού καθώς και η µικρή απόσταση που τον χώριζε από τα τουριστικά θέρετρα της Πιερίας και από την εθνική οδό εκτίναξαν τουριστικά την περιοχή. Συµπεράσµατα Τα βασικά συµπεράσµατα από την ανάλυση που έχει προηγηθεί συνοψίζονται στα εξής: 1. Έννοιες όπως χωροταξικός σχεδιασµός, σχεδιασµός τουρισµού, οικονοµική ανάπτυξη είναι στενά συνδεδεµένες σε ότι αφορά τον σχεδιασµό αειφορικής βιώσιµης τουριστικής ανάπτυξης σε κάθε χωρικό επίπεδο σχεδιασµού. 2. Η τουριστική πολιτική οφείλει να εξειδικεύεται σύµφωνα µε τις ιδιαιτερότητες του κάθε προορισµού και να συνάδει µε την πολιτική για την βιώσιµη ανάπτυξη έχοντας ως στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονοµιάς. 3. Η κινητοποίηση των τοπικών αρχών αλλά και των κατοίκων της κάθε τοπικής κοινωνίας θεωρείται απαραίτητη. Η συµµετοχή της κοινωνίας στο σχεδιασµό αποτελεί µία από τις βασικές παραµέτρους της επιτυχίας µιας πολιτικής καθώς η ίδια η κοινωνία είναι ο τελικός αποδέκτης και υποστηρικτής της µορφής ανάπτυξης που ακολουθείται. 4. Ο σχεδιασµός της πολιτικής θα πρέπει να γίνεται µε βάση στόχους που τίθενται όπως είναι η πληθυσµιακή συγκράτηση, αύξηση των εισοδηµάτων, η προστασία του περιβάλλοντος, η διάσωση του πολιτισµού των περιοχών, προσέλευση επιχειρήσεων, ο προσανατολισµός της οικονοµικής διάρθρωσης της τοπικής κοινωνίας. 5. Η απόκτηση της αυτονοµίας και της ποικιλοµορφίας της οικονοµίας θεωρείται βάση ανάπτυξης ορεινών περιοχών και αποτελεί βασικό στοιχείο της επιτυχίας καθώς, µε αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η εξάρτηση της οικονοµίας του τόπου αποκλειστικά και µόνο από ένα συγκεκριµένο παραγωγικό τοµέα. 6. Η ανάπτυξη του τόπου θα πρέπει να γίνεται µε βάση της νέες προοπτικές αλλά και τις απαιτήσεις της αγοράς καθώς είναι απαραίτητη η προσαρµογή στα νέα δεδοµένα, ενώ τα θετικά αποτελέσµατα από την πολιτική που µπορεί να ακολουθηθεί έχουν ως αποτέλεσµα πολλαπλασιαστικά αναπτυξιακά αποτελέσµατα, η διάχυση των οποίων γίνεται και στις περιοχές γύρω από αυτή. 11

12 7. Είναι ιδιαίτερα σηµαντική η δικτύωση περιοχών µε άλλες µε τις οποίες εµφανίζουν κοινά χαρακτηριστικά, κοινά προβλήµατα καθώς η συνεργασία και η ανταλλαγή εµπειριών και γνώσεων είναι απαραίτητη. 8. Είναι γνωστό ότι η αντιγραφή και εφαρµογή συγκεκριµένης πολιτικής που εφαρµόζεται σε µια περιοχή είναι ανούσια καθώς πιθανόν είναι να αποτύχει εφόσον κάθε περιοχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες, ενώ ζητούµενο είναι ο συνδυασµός αλλά και η προσαρµογή των ευρηµάτων στα δεδοµένα κάθε τόπου. Βιβλιογραφία Βαρβαρέσος, Σ., Οικονοµική του τουρισµού: Εννοιολογικές, Θεωρητικές και Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα, Αθήνα: Εκδόσεις Προποµπός., Baud Bovy, M. and Lawson, F., Tourism and Recreation: Handbook of Planning and Design (2 nd Ed.), Oxford: Architectural Press, Boniface, B.G. and Cooper, C.P., Worldwide Destinations: The Geography of Travel and Tourism (4 th Ed.), Oxford: Elsevier Butterworth and Heinemann, Βρεττός, Ν. και Στουρνάρας, Γ., Η Ελληνική Οικονοµία σε Αναζήτηση Στρατηγικής: Άξονες και ράσεις µιας Μεταρρυθµιστικής Πολιτικής, Αθήνα, ιαθέσιµο στην ιστοσελίδα: GiaEllinikiOikonomia.pdf Briassoulis, H. and Straaten, J., Tourism and the Environment: Regional, Economic, Cultural and Policy Issues, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, Burton, R., Travel Geography (2 nd Ed.), London: Pitman Publishing, Butler, R.W., Tourism and the Environment: A Geographical Perspective. Tourism Geographies, Vol. 2 (3), pp , Conrady, R. and Buck, M., Trends and Issues in Global Tourism 2009, Berlin: Springer, CEC, Commission of European Communities, Communication from the commission to the council, the European Parliament, the European Economic and social Committee and the Committee of the Regions: Working Together for the Future of European Tourism, COM (2001) 665 FINAL., Doswell, R., Tourism: How Effective Management Makes the Difference, Oxford: Elsevier Butterworth and Heinemann, Douglas, N., Douglas, N. and Derrett, R., Special Interest Tourism: Context and Cases, Brisbane: John Wiley & Sons Australia, Ltd, Fusco, G.L. and Nijkamp, P., Cultural Tourism and Sustainable Local Development, Farnham; Burlington: Ashagate, Godfrey, K. and Clarke, J., The Tourism Development Handbook: A Practical Approach to Planning and Marketing, London: International Thomson Business Press, Hjalager, A.M., Tourism and the Environment: The Innovation Connection. Journal of Sustainable Tourism, Vol. 4 (4), pp , 1996, Holden, A., Environment and Tourism (2 nd Ed.), London and New York: Routledge, Holden, A., The Environment-Tourism Nexus: Influence of Market Ethics. Annals of Tourism Research, Vol. 36 (3), pp , Inskeep, E., Environmental Planning for Tourism. Annals of Tourism Research, Vol. 14 (1), pp , Κοκκώσης, Χ. και Τσάρτας, Π., Βιώσιµη Τουριστική Ανάπτυξη και Περιβάλλον, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική Α.Ε.,

13 Κοµίλης, Π.Ε., Χωροταξική Ανάλυση, Αθήνα: ΚΕΠΕ, Kousis, M., Tourism and the Environment: A Social Movements Perspective. Annals of Tourism Research, Vol. 27 (2), pp , Μπεριάτος, Η., Ορεινός Χώρος. Περιβάλλον, κοινωνία, ανάπτυξη. Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος Milne, S. and Ateljevic, I., Tourism, Economic Development and the Global-Local Nexus: Theory Embracing Complexity. Tourism Geographies, Vol. 3 (4), pp , Rosentraub, M.C. and Joo, M., Tourism and Economic Development: Which Investments Produce Gains for Regions?. Tourism Management, Vol. 30 (5), pp , ΣΕΤΕ, Σύνδεσµός Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. Σχέδιο ράσης για την Ποιοτική Αναβάθµιση του Ελληνικού Τουρισµού, Αθήνα: ΣΕΤΕ, 1995 ΣΕΤΕ, Σύνδεσµός Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. Μελέτη Ελληνικός Τουρισµός 2010: Στρατηγική & Στόχοι, Β Έκδοση, Αθήνα: ΣΕΤΕ, 2003 ΣΕΤΕ, Σύνδεσµός Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. Μελέτη Πρότασης σχεδίου µάρκετινγκ για τον ελληνικό τουρισµό: Τώρα ή Ποτέ, Αθήνα: ΣΕΤΕ, ΣΕΤΕ, Σύνδεσµός Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. Μελέτη Πρόκληση της Ανταγωνιστικότητας και η Ανάγκη Επανατοποθέτησης του Ελληνικού Τουριστικού Προϊόντος, Αθήνα: ΣΕΤΕ, Shackleford, P., Planning For Tourism: Research Needs in a Growth Industry. Futures, Vol. 11 (1), pp , Sharpley, R., Tourism in Cyprus: Challenges and Opportunities. Tourism Geographies, Vol.3 (1): pp , Sharpley, R. and Telfer, D., Tourism and Development: Concepts and Issues, Buffalo, New York: Channel View Publications, Swarbrooke, J., Sustainable Tourism Management, Wallingford, Oxon: CABI Publishing, Τσάρτας, Π., Τουριστική Ανάπτυξη: Πολυεπιστηµονικές Προσεγγίσεις, Αθήνα: Εκδόσεις Εξάντας, ΤΜΧΧΠΑ, 25 Κείµενα για το Σχεδιασµό και την Ανάπτυξη του Χώρου. Συλλογικός τόµος για τα 20 χρόνια λειτουργίας του Τµήµατος Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδοµίας & Περιφερειακής Ανάπτυξη, Βόλος: Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Travis, A.S., Managing the Environmental and Cultural Impacts of Tourism and Leisure Development. Tourism Management, Vol. 3 (4), pp , UNEP, United Nation Environment Programme, Mountain Watch: environmental change & sustainable development in mountains. Published by United Nation Environment Programme Publications, pp. 80, Switzerland: Geneva, Available on World Wide Web in: WEF, World Economic Forum, The Travel & Tourism Competitiveness Report 2008, Balancing Economic Development and Environmental Sustainability. Published by the World Economic Forum Publications [Blanke J. and Chiesa, T. (Eds)], pp. 504, Geneva, Available in: pdf Williams, P.W. and Ponsford, I.F., Confronting Tourism s Environmental Paradox: Transitioning for Sustainable Tourism. Futures, Vol. 41 (6), pp , WTO, World Tourism Organization, Tourism 2020 Vision. World Tourism Organization Publications, Spain: Madrid, Available on World Wide Web in: 13

14 WTO, World Tourism Organization, Making Tourism More Sustainable: a Guide for Policy Makers, World Tourism Organization Publications, Madrid: Spain,2005. WTO, World Tourism Organization, Tourism Highlights World Tourism Organization Publications, Spain: Madrid, Available on World Wide Web in: WTO, World Tourism Organization, World Tourism Barometer 2009, Vol. 7 (2), Spain: Madrid, Available on World Wide Web in: WTO & UNEP, World Tourism Organization & United Nation Environment Programme, Making Tourism More Sustainable - A Guide for Policy Makers. World Tourism Organization Publications, Madrid: Spain, WTTC, World Travel & Tourism Council, Greece Travel & Tourism. Published by the World Travel & Tourism Council Publications, United Kingdom: London, Available on World Wide Web in: WTTC, World Travel & Tourism Council, Travel & Tourism Economic Impact-Greece Published by the World Travel & Tourism Council Publications, United Kingdom: London, Available on World Wide Web in: WTTC, World Travel & Tourism Council, Travel & Tourism Economic Impact. Published by the World Travel & Tourism Council Publications, United Kingdom: London, Available on World Wide Web in: Yilmaz, B.S. and Gunal, O.D., The Importance of Strategic Stakeholder Management in Tourism Sector: Research on Probable Applications. International Journal of Tourismos, Vol. 4 (1), pp , Zoltan, B. and Lorant Denes, D., Environmentalism and Sustainable Development from the Point View of Tourism. International Journal of Tourismos, Vol. 2 (2), pp ,

15 Spatial Planning - Tourism Development of Mountainous Areas. International Experience and Greek Reality: The Case of Pieria Prefecture D. Triantafillou, Engineer of Planning and Regional Development, Msc in Urban Planning and Regional Development, Phd Student in the Department of Planning and Regional Development, Polytechnic School University of Thessaly, Volos City Abstract Tourism is an economic sector with deep spatial dimension. The need to plan and organize the tourism activity becomes one of the basic priorities of the tourism development policy which is strongly connected with the spatial planning and policy. The aim of this paper is to present the role of tourism in the development of the mountainous areas. Its basic parameter which is followed is the presentation of successful chosen case studies 1 from different mountainous areas of the world by analyzing the development policies that have adopted in order to solve their problems. This paper is divided into four sections; a) in the first section is analysed the methodology, the objectives and the structure, b) the second section which constitutes and the theoretical part of the analysis, c) the third unit is separated in two subsections; the analysis of successful case studies from the world and the comparison to two Greek case studies 2, while d) in the fourth section we analyze the conclusions from the possible adaptation of the resultsconclusions from those successful case studies through the process of the analysis and the composition of our results. Key Words: spatial development, planning, development policy, tourism, mountainous areas 1 Whistler Mountain, Canada, Appalachians, USA, Taybet, Jordan, Khumbu, Nepal, Uluru, Australia, Huascaran National Park, Peru, Grindelwald, Switzerland, Caucasus, Georgia, Virunga Volcanoes, Central Africa, Ranomafana N. Park, Madagascar 2 P. Panteleimonas and P. Elatohori of Pieria Prefecture 15

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Georgios Tsimtsiridis

Georgios Tsimtsiridis Sustainable Touristic Development in the Municipality of Almopia Georgios Tsimtsiridis Vice Mayor of Almopia Δήμος Αλμωπίας Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη Η τουριστική ανάπτυξη σε οποιαδήποτε μορφή της προϋποθέτει

Διαβάστε περισσότερα

Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού

Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού Κείμενο εργασίας στα πλαίσια του ερευνητικού έργου WASSERMed Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Μονάδα Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Βιώσιµη Τουριστική Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών: Πράσινος Τουρισµός. Προοπτικές Σχεδιασµού Ολοκληρωµένης Εθνικής Πολιτικής: Παράδειγµα του Μετσόβου

Βιώσιµη Τουριστική Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών: Πράσινος Τουρισµός. Προοπτικές Σχεδιασµού Ολοκληρωµένης Εθνικής Πολιτικής: Παράδειγµα του Μετσόβου Βιώσιµη Τουριστική Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών: Πράσινος Τουρισµός. Προοπτικές Σχεδιασµού Ολοκληρωµένης Εθνικής Πολιτικής: Παράδειγµα του Μετσόβου. Τριανταφύλλου, Μηχανικός Χωροταξίας Πολεοδοµίας και Περιφερειακής

Διαβάστε περισσότερα

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ».

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Εισηγήτρια κα Ελευθερία Φτακλάκη, Αντιπεριφερειάρχης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 79 ΕΝΤΥΠΟ ΕΠ_08: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΦΑΔΩΝ Ο Δήμος Σοφάδων, όπως διαμορφώθηκε μετά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Τα τελευταία χρόνια η ενδογενής ανάπτυξη, η αξιοποίηση δηλαδή του ενδογενούς φυσικού και πολιτιστικού πλούτου καθώς και του ανθρώπινου δυναµικού του κάθε τόπου,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 15 1 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 17 1.1 Διαστάσεις και παράμετροι διαμόρφωσης των χαρακτηριστικών της τουριστικής ανάπτυξης 17 1.1.1 Χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Νησιώτικο περιβάλλον, Νησιωτική-Θαλάσσια χωροταξία και Βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη: Το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας νησιωτικών περιοχών

Νησιώτικο περιβάλλον, Νησιωτική-Θαλάσσια χωροταξία και Βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη: Το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας νησιωτικών περιοχών ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΑΛΑΖΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑΣ, 26-27 ΜΑΙΟΥ 2017 Νησιώτικο περιβάλλον, Νησιωτική-Θαλάσσια χωροταξία και Βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη: Το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρηματική ευφυΐα και τουρισμός

Επιχειρηματική ευφυΐα και τουρισμός Σεμινάρια Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Επιχειρηματική ευφυΐα και τουρισμός Σπύρος Αβδημιώτης Αθανάσιος Δερμετζόπουλος Θεσσαλονίκη, 30 Σεπτεμβρίου 2015 Σε μια Ευρώπη/ Ελλάδα που επαναπροσδιορίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέµβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτηµένη και συντονισµένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας

Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Διάλεξη 7 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η Περίπτωση της Ελλάδας Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379621 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/dsη229

Διαβάστε περισσότερα

Η Πρόκληση της Ανταγωνιστικότητας Η Εκθεση για την Παγκόσµια Ανταγωνιστικότητα,

Η Πρόκληση της Ανταγωνιστικότητας Η Εκθεση για την Παγκόσµια Ανταγωνιστικότητα, Xαιρετισµός Υπουργού Εµπορίου, Βιοµηχανίας και Τουρισµού κ. Αντώνη Μιχαηλίδη στην εκδήλωση που διοργανώνεται από την Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και το Cyprus College µε τη στήριξη των Price Waterhouse

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ Το προσφερόµενο τουριστικό «µενού» της Ελλάδας εξακολουθεί να είναι κατά κύριο λόγο οι διακοπές «κλασσικού τύπου» Μόλις πρόσφατη η συστηµατική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Διεθνείς τάσεις και επιπτώσεις ανάπτυξης προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού

Αθλητικός Τουρισμός. Διεθνείς τάσεις και επιπτώσεις ανάπτυξης προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διεθνείς τάσεις και επιπτώσεις ανάπτυξης προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" «Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Π.Ι.Ν. Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία εισήγηση στην 1 η συνάντηση για την ΟΧΕ πόλης Κέρκυρας -ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Ειδικά Πλαίσια για. Βιομηχανία

Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Ειδικά Πλαίσια για. Βιομηχανία ΗΜΕΡΙΔΑ TEE «Ορυκτός Πλούτος και Τοπικές Κοινωνίες» Θέμα: Χωρικός Σχεδιασμός και Αξιοποίηση Ορυκτού Πλούτου: Συγκλίσεις και αποκλίσεις μεταξύ χωρικών επιπέδων Κάρκα Λένα Αρχιτέκτων Μηχ Ε.Μ.Π. - Δρ Γεωγραφίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Όλγα Ιακωβίδου, Καθηγήτρια ΑΠΘ Τµήµα Γεωπονίας, Τοµέας Αγροτικής Οικονοµίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης e-mail:olg@agro.auth.gr Ο αγροτουρισµός,

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Π.Ι.Ν. Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία εισήγηση στην 1 η συνάντηση για την ΟΧΕ πόλης Κέρκυρας -ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό»

«Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» «Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» Γνωμοδότηση European Economic & Social Committee Εισηγητής : κ.γκόφας Ο τουρισμός είναι δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 19ος αιώνας: Κλειδί: Ανάπτυξη σιδηροδρόμου, Ατμόπλοιο Οργανωμένος τουρισμός Αύξηση μεσαίας τάξης και εισοδημάτων Συρρίκνωση αγροτικού τομέα Μετακίνηση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας.

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας. Οµιλία του Προέδρου του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας κ. Γ. Καραµπάτου στο Α.Τ.Ε.Ι. Καλαµάτας µε θέµα: «Η ανάγκη συνεργασίας µεταξύ Επιµελητηρίου και Πανεπιστηµίων µέσω των γραφείων διασύνδεσης» Τρίτη, 30 Σεπτεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

Δράσεις με πρόσθετη αξία που θα προωθηθούν στη βάση πάντα της αρχής της επικουρικότητας, όπως ορίζεται άλλωστε και στη Συνθήκη.

Δράσεις με πρόσθετη αξία που θα προωθηθούν στη βάση πάντα της αρχής της επικουρικότητας, όπως ορίζεται άλλωστε και στη Συνθήκη. Πέμπτη, 25/10/2012 Ομιλία του Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Νεοκλή Συλικιώτη κατά την εναρκτήρια τελετή του 11 ου Ευρωπαϊκού Φόρουμ Τουρισμού 2012, στο Συνεδριακό Κέντρο «Φιλοξενία» Σας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1 1 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΕ ΕΣΠΑ Κατάρτιση ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 / Οργανωτική δομή ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Κοινωνικοί Εταίροι Εμπειρογνώμονες 2 Υφιστάμενη κατάσταση τομέα Ο δυναμικότερος κλάδος της οικονομίας γιατί:

Διαβάστε περισσότερα

Ηµερίδα του ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ µε θέµα: «Πολιτικές ενίσχυσης της Απασχόλησης»

Ηµερίδα του ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ µε θέµα: «Πολιτικές ενίσχυσης της Απασχόλησης» Ηµερίδα του ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ µε θέµα: «Πολιτικές ενίσχυσης της Απασχόλησης» Ν. ΑΝΑΛΥΤΗΣ 27/3/2003 Κατά την έναρξη του 21 ου αιώνα, από τις κυριότερες προκλήσεις που απασχολούν την Ευρώπη και φυσικά και τη

Διαβάστε περισσότερα

Πλαίσια Χωρικού Σχεδιασµού στον Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο : πολιτικές και θεσµοί Αθηνά Γιαννακού ρ. Χωροτάκτης-Πολεοδόµος (M.Sc.&Ph.D.

Πλαίσια Χωρικού Σχεδιασµού στον Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο : πολιτικές και θεσµοί Αθηνά Γιαννακού ρ. Χωροτάκτης-Πολεοδόµος (M.Sc.&Ph.D. Πλαίσια Χωρικού Σχεδιασµού στον Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο : πολιτικές και θεσµοί Αθηνά Γιαννακού ρ. Χωροτάκτης-Πολεοδόµος (M.Sc.&Ph.D. LSE) ΜΕΡΟΣ 1 Ο χωρικός σχεδιασµός στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

8. Συµπεράσµατα Προτάσεις

8. Συµπεράσµατα Προτάσεις 8. Συµπεράσµατα Προτάσεις Όπως φάνηκε από όλα τα παραπάνω ο οικότοπος των Μεσογειακών Εποχικών Λιµνίων αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτηµα των περιοχών µελέτης και η διατήρηση του µπορεί να συνδυαστεί άµεσα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα διπλωµατική εργασία µε τίτλο «Η πόλη της Καστοριάς ως τουριστικός προορισµός», µελετάται η σχέση τουρισµού και πόλης, εξετάζοντας αν η αλλαγή που παρατηρείται σήµερα στη φυσιογνωµία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΜΣ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΜΣ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΜΣ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ Παρουσίαση και Αξιολόγηση Κριτική Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι,

Αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι, Αγαπητοί κύριοι συνάδελφοι, Η Ελλάδα εκτιµούµε και τα στοιχεία το επιβεβαιώνουν- ότι αποτελεί ένα επιτυχηµένο παράδειγµα της Πολιτικής της Συνοχής της ΕΕ. Η επίπονη προσπάθεια σχεδόν δύο δεκαετιών συνέβαλε

Διαβάστε περισσότερα

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Ορισμός: Μια χερσαία και/ή θαλάσσια έκταση με ιδιαίτερα οικολογικά και τοπικά χαρακτηριστικά, αφιερωμένη στην

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ ΤΡΙΠΟΛΗ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 1ο ερώτημα Γιατί και με ποιους όρους η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ενός

Διαβάστε περισσότερα

Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη - Σχεδιάζοντας αειφόρα κριτήρια για τον προορισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις. Σ. Μυλωνάς s.milonas@msolutions.

Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη - Σχεδιάζοντας αειφόρα κριτήρια για τον προορισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις. Σ. Μυλωνάς s.milonas@msolutions. Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη - Σχεδιάζοντας αειφόρα κριτήρια για τον προορισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις Σ. Μυλωνάς s.milonas@msolutions.gr Τουρισμός στη πράξη Περισσότερα από 900 εκ τουρίστες ταξίδεψαν

Διαβάστε περισσότερα

Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου

Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου 2014 Πολιτιστική Διαδρομή Σύνολο επισκέψιμων τόπων σε

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση. του κ. Θανάση Λαβίδα. Γενικού Γραµµατέα & Επικεφαλής ιεθνών ράσεων ΣΕΒ. στη «ιηµερίδα Πρέσβεων»

Εισήγηση. του κ. Θανάση Λαβίδα. Γενικού Γραµµατέα & Επικεφαλής ιεθνών ράσεων ΣΕΒ. στη «ιηµερίδα Πρέσβεων» Εισήγηση του κ. Θανάση Λαβίδα Γενικού Γραµµατέα & Επικεφαλής ιεθνών ράσεων ΣΕΒ στη «ιηµερίδα Πρέσβεων» Υπουργείο Εξωτερικών Αθήνα, 31 Ιουλίου 2007 Αξιότιµοι Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι Πρέσβεις, Η ραγδαία

Διαβάστε περισσότερα

04/29/15. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

04/29/15. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 04/29/15 ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Παρενέργειες από την ανάπτυξη του τουρισµού Νέοι χώροι για τουριστικές εγκαταστάσεις (δάση, ακτές) Ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ. Ζητήματα ανάπτυξης: παραγωγικές προοπτικές και προστασία των φυσικών πόρων

ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ. Ζητήματα ανάπτυξης: παραγωγικές προοπτικές και προστασία των φυσικών πόρων ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ Ζητήματα ανάπτυξης: παραγωγικές προοπτικές και προστασία των φυσικών πόρων 1 Η «σύγχρονη» έννοια της ανάπτυξης Στηρίζεται στην βασική παραδοχή της αειφορίας, που επιτάσεις την στενή σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ενότητα 3β: Πολιτισμικός Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη Αριστοτέλης Μαρτίνης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ Πρωτοβουλία Ίδρυσης Πανεπιστηµιακού Τµήµατος Τουρισµού στην Κρήτη Μάρτιος 2007 Τουρισµός:

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ;

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ; Τίτλος Μαθήματος : Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Ενότητα 7: Πολιτιστικός τουρισμός και τοπικό πολιτιστικό προϊόν Όνομα Καθηγητή: Δρ. Θεοκλής-Πέτρος Ζούνης Τμήμα: Επικοινωνίας και

Διαβάστε περισσότερα

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας,

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, Παρέμβαση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χριστόδουλου Αντωνιάδη, στο συνέδριο «Αριστοτέλης» της ΕΕΔΕ, στις 28 Νοεμβρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη Χρηματοδοτικά Νέα Εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο εκέµβριος 2005 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τη διενέργεια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Περιφέρειας, αλλά και από τις επιµέρους συσκέψεις για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ & ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ & ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ & ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΔΡ. ΡΑΛΛΗΣ ΓΚΕΚΑΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ SKEPSIS Παρουσίαση στο Δημοτικό Συμβούλιο Δήμου Πλαστήρα, Νοέμβριος 2014 ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020

Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 2020 Γεν. Διευθυντής Αναπτυξιακού Κώστας Καλούδης Αναπτυξιακού

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Επιχειρηματικότητας ΙΙ

Στοιχεία Επιχειρηματικότητας ΙΙ Στοιχεία Επιχειρηματικότητας ΙΙ Νικόλαος Μυλωνίδης Απρίλιος 2007 1 Η έννοια του Επιχειρηματία Αναλαμβάνει δράση Συνδυάζει καινοτομικά και δημιουργικά τους συντελεστές της παραγωγής Παράγει προϊόντα και

Διαβάστε περισσότερα

Πλαίσια Χωρικού Σχεδιασµού στον Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο: πολιτικές και θεσµοί Αθηνά Γιαννακού ρ. Χωροτάκτης-Πολεοδόµος (M.Sc.&Ph.D.

Πλαίσια Χωρικού Σχεδιασµού στον Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο: πολιτικές και θεσµοί Αθηνά Γιαννακού ρ. Χωροτάκτης-Πολεοδόµος (M.Sc.&Ph.D. Πλαίσια Χωρικού Σχεδιασµού στον Ευρωπαϊκό και Ελληνικό χώρο: πολιτικές και θεσµοί Αθηνά Γιαννακού ρ. Χωροτάκτης-Πολεοδόµος (M.Sc.&Ph.D. LSE) ΜΕΡΟΣ 2 To πλαίσιο του χωρικού σχεδιασµού στην Ελλάδα Το κανονιστικό

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Καινοτομία και επιχειρηματικότητα στον Τουρισμό Μάθημα: Ειδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τσαρτας Πάρις Καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης ΑΘΗΝΑ 2016-17 Ενότητα 6η: ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΚΙΝΗΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εισαγωγή. Αειφορία και Τουρισμός. 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26

Περιεχόμενα. Εισαγωγή. Αειφορία και Τουρισμός. 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26 κεφάλαιο 1 Εισαγωγή 1.1 Σκοπός και Περίγραμμα τoυ Βιβλίου... 26 κεφάλαιο 2 Αειφορία και Τουρισμός 2.0 Εισαγωγή... 29 2.1 Ανησυχία για το Μέλλον της Ανθρωπότητας... 30 2.2 Ιστορική Αναδρομή... 33 2.3 Ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ»

«ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ» «ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ» ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ «ΘΡΙΑΣΊΑ ΝΈΕΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΉΜΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ» Συντονιστής φορέας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ Ε.Π. «EΘΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΩΝ 2007-2013»

ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ Ε.Π. «EΘΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΩΝ 2007-2013» ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ Ε.Π. «EΘΝΙΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΩΝ 2007-2013» ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1 «Μέσο-μακροπρόθεσμη στήριξη του ανθρώπινου δυναμικού που υφίσταται τις συνέπειες απρόβλεπτων τοπικών η

Διαβάστε περισσότερα

ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων

ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΕΜΠ ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων Διδακτορική έρευνα με τίτλο: «Εναλλακτικές μορφές τουρισμού και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1)

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) 1. Aνάπτυξη σε αγροτικό χώρο 2. Στήριξη σε μικρές επιχειρήσεις, σε μεγάλους χώρους, στην ενασχόληση με τις γεωργικές δραστηριότητες, στην αξιοποίηση των τοπικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ) ΕΠΙ ΧΕΙΡ Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ 2011-2012 ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ) ΜΑΤΙ ΚΟ ΤΗ ΤΑ Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣXOΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ο Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Κ Α Ι Λ Ε Ι Τ Ο Υ Ρ Γ Ι Α Τ Α Ξ Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Η Σ Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Α Σ Δ Ι Δ Α Σ Κ

Διαβάστε περισσότερα

Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016

Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016 1 Η τουριστική προσφορά Η τουριστική προσφορά (σύμφωνα με τον Hoffmann (1970) αποτελείται από την : Α) Φυσική προσφορά, Β) την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση Συνάντηση Εργασίας ρ Χριστίνα Θεοχάρη Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΓΣΕΕ 7 Ιουνίου 2006 1 1. Η Κοινωνική εταιρική ευθύνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΗΜΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ 6 ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 57- ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΤΚ 40200 Τηλ. 2493350224, 2493022610 Fax 2493022310 Ιστοσελίδα:www.elassona.gov.gr Email: dimoselassonas@hol.gr ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Οι Προοπτικές του Ελληνικού Τουρισμού. Δρ. Ανδρέας Α. Ανδρεάδης Πρόεδρος ΣΕΤΕ

Οι Προοπτικές του Ελληνικού Τουρισμού. Δρ. Ανδρέας Α. Ανδρεάδης Πρόεδρος ΣΕΤΕ Οι Προοπτικές του Ελληνικού Τουρισμού Δρ. Ανδρέας Α. Ανδρεάδης Πρόεδρος ΣΕΤΕ Ελληνικός Τουρισμός 2014 Συνολικές Αφίξεις 14 Συνολικά Άμεσα Έσοδα 14 Συνολική Συνεισφορά ΑΕΠ 14 Συνολικές Επενδύσεις 13-14

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Ακριβή Λέκα. Αναστασία Στρατηγέα

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Ακριβή Λέκα. Αναστασία Στρατηγέα ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ακριβή Λέκα Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός, Δρ. Ε.Μ.Π.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020 Εισαγωγή Η παρούσα παρουσίαση της στρατηγικής για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας του Δήμου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α. 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ πρώην 1 Ανάπτυξη μέσω του CLLD / LEADER Η Εθνική Οικονομία αναπτύσσεται

Διαβάστε περισσότερα

«Δημιουργία Μηχανισμού Υποστήριξης για την Ανάπτυξη και Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε Πληθυσμούς Ορεινών Περιοχών»

«Δημιουργία Μηχανισμού Υποστήριξης για την Ανάπτυξη και Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε Πληθυσμούς Ορεινών Περιοχών» «Δημιουργία Μηχανισμού Υποστήριξης για την Ανάπτυξη και Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε Πληθυσμούς Ορεινών Περιοχών» ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ «Αναπτύσσοντας Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνικές Επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΝΑ ΤΑΞΙ ΕΥΟΥΝ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΠΑΤΣΟΥΛΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Ι. Ανδριανόπουλος

Κωνσταντίνος Ι. Ανδριανόπουλος Κωνσταντίνος Ι. Ανδριανόπουλος City Breaks Τουρισμός πόλεων / Αστικός Τουρισμός Μια από πλέον δημοφιλείς εναλλακτικές μορφές τουρισμού οι οποίες σήμερα φαίνονται να έχουν ιδιαίτερη απήχηση στην προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Η σύσταση ενός DMO ως Προϋπόθεση Αειφορίας για τον Τουρισµό της Ρόδου

Η σύσταση ενός DMO ως Προϋπόθεση Αειφορίας για τον Τουρισµό της Ρόδου Η σύσταση ενός DMO ως Προϋπόθεση Αειφορίας για τον Τουρισµό της Ρόδου ρ. ηµήτρης Κούτουλας Ειδικός Σύµβουλος Τουριστικού Μάρκετινγκ ιδάσκων Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου E-Mail: d.koutoulas@ba.aegean.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Η ανάγκη αναθεώρησης του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό προκύπτει αφενός από γενικότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΠ ΑΝ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΠΕΠ ΑΝ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΕΠ ΑΝ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Νίκος Μποµπόλιας Πληθυσµός: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Α.Μ.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Κος ΚΟΚΚΩΣΗΣ: Καλημέρα. Είναι προφανές ότι ο τουρισμός υπήρξε από τους κατ εξοχήν κλάδους που είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. H επίδραση αυτή ήταν πιο πολύ έμμεση και λιγότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ «ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» 2007-2013

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ «ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» 2007-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ «ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» 2007-2013 Γενική Περιγραφή: Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 (ΠΑΑ) αποτελεί το µέσο για την υλοποίηση του Εθνικού Στρατηγικού

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι κλασικές προσεγγίσεις αντιμετωπίζουν τη διαδικασία της επιλογής του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων ως αποτέλεσμα επίδρασης ορισμένων μεμονωμένων παραγόντων,

Διαβάστε περισσότερα

Η ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας

Η ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας Κοινή παρέμβαση ΣΕΒ - Ελληνικής Παραγωγής - Περιφερειακών Βιομηχανικών Συνδέσμων και Συνδέσμου Θεσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, για την θέσπιση εθνικού στόχου για τη μεταποίηση και την εναρμόνιση

Διαβάστε περισσότερα

Υπογραφές. Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας. Ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ»

Υπογραφές. Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας. Ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» Μνημόνιο μεταξύ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος και του Σωματείου "ΔΙΑΖΩΜΑ" για την υποστήριξη δράσεων του Αναπτυξιακού Προγράμματος Πολιτιστικής διαδρομής "Τα Μονοπάτια της Ιστορίας - Διαδρομές Φύσης

Διαβάστε περισσότερα

Τ Ρ Ι Η Μ Ε Ρ Ο - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ (Τ.Ε.Ε.)

Τ Ρ Ι Η Μ Ε Ρ Ο - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ (Τ.Ε.Ε.) - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ (Τ.Ε.Ε.) Τ Ρ Ι Η Μ Ε Ρ Ο ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΟΛΟΣ, 13/5/2005 ΘΕΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος...017 Προλεγόμενα συγγραφέων....019 ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 Κεφάλαιο Α : Εισαγωγικές έννοιες για τον τουρισμό...027 1. Γενικά...027 Τουρισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Γ. Ευθυμίου. Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Γ. Ευθυμίου. Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Γ. Ευθυμίου Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές Ο οικοτουρισμός είναι ο τουρισμός στη φύση ο οποίος αντίθετα με τον μαζικό τουρισμό δεν υπερβαίνει την φέρουσα

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση «Θαλάσσιος Τουρισμός»

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση «Θαλάσσιος Τουρισμός» Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση «Θαλάσσιος Τουρισμός» Η ολοκληρωμένη προσέγγιση για μια βιώσιμη τοπική ανάπτυξη» Κωνσταντίνος Σέρβος Αντιδήμαρχος Λευκάδας Κοινωνικοοικονομικό προφίλ περιοχής Δήμου Λευκάδας

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Το Επενδυτικό σχέδιο 3. Βασικές έννοιες και ορισµοί

Το Επενδυτικό σχέδιο 3. Βασικές έννοιες και ορισµοί ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ I Διδάσκων: Δρ. Κ. Αραβώσης Το Επενδυτικό σχέδιο 3. Βασικές έννοιες

Διαβάστε περισσότερα

43,97 % 43,97 % 1698/2005,

43,97 % 43,97 % 1698/2005, 5.3.3. Άξονας 3: Ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονοµίας Κατά τη Γ Προγραµµατική Περίοδο στο πλαίσιο του µονοταµειακού Επιχειρησιακού Προγράµµατος (Ε.Π.) «Αγροτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2007-2013 «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» (ΠΑΑ) Άξονας 3 3 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού»

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό «2014 - Έτος Πολιτισμού» Ελευθερία ΦΤΑΚΛΑΚΗ Αντιπεριφερειάρχης Ν.Αιγαίου Τρία Κομβικά σημεία προβληματισμού για την δημιουργία ενός δημιουργικού

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ TOY ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αναστασία Στρατηγέα. Υπεύθυνη Μαθήματος

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ TOY ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αναστασία Στρατηγέα. Υπεύθυνη Μαθήματος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ TOY ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Πηγή: Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ 7 ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-2012 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Σ. ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ-ΚΟΛΩΝΙΑ, ΛΕΚΤΟΡΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης

Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης Τουρισµός Κλιµατική Αλλαγή Επιπτώσεις της Κλιµατικής Αλλαγής στον Τουρισµό Πράσινη Οικονοµία και Τουρισµός ράσεις Προσαρµογής Τουρισµός µ Η Ευρώπη

Διαβάστε περισσότερα

«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές

«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές «Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές Αρωµατικών-Φαρµακευτικών και Ενεργειακών φυτών» Εναλλακτικές δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Πολεοδοµίας και Χωροταξίας Ακαδ. Έτος 2004-2005

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Πολεοδοµίας και Χωροταξίας Ακαδ. Έτος 2004-2005 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Πολεοδοµίας και Χωροταξίας Ακαδ. Έτος 2004-2005 Περίληψη Εργασίας του µαθήµατος: Σύγχρονες πρακτικές του σχεδιασµού και δυναµική των χωρικών δοµών και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΥΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Πάρης. Πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδος (Κ.Ε..Κ.Ε.)

ΚΟΥΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Πάρης. Πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδος (Κ.Ε..Κ.Ε.) ΚΟΥΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Πάρης Πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης ήµων και Κοινοτήτων Ελλάδος (Κ.Ε..Κ.Ε.) ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο Σεµινάριο Ελλάδας - Τσεχίας Εµπειρία 20 ετών έχει πλέον η Ελλάδα στις προσπάθειες αξιοποίησης των

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΘΕΟ ΩΡΟΥ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΗΜΕΡΙ Α ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ AGROQUALITY FESTIVAL. Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΘΕΟ ΩΡΟΥ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΗΜΕΡΙ Α ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ AGROQUALITY FESTIVAL. Αγαπητοί φίλοι και φίλες, ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ΘΕΟ ΩΡΟΥ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΗΜΕΡΙ Α ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ AGROQUALITY FESTIVAL Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Αποτελεί κοινή διαπίστωση πως η κρίση που βιώνει η χώρα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 1. Ενίσχυση της ελκυστικότητας του αγροτικού χώρου μέσω βελτίωσης

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια

Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια Το έργο «Ολοκληρωµένα προγράµµατα, πρωτοβουλίες και δικτυώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων εξωστρέφειας» υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Επιστημονικός υπεύθυνος: καθ. Χ. Κοκκώσης Εργαστήριο Περιβάλλοντος και Χωρικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ 2000-2006 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2000 2006 NOΕΜΒΡΙΟΣ 2006 2 ΑΞΟΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ:

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΠΡΩΤΗ (1 η ) ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Αθλητικός Τουρισμός

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Αθλητικός Τουρισμός ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ και ανάπτυξη προορισμών: Εικόνα προορισμού, τοπική κουλτούρα Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα