Λειτουργίες του εδάφους... 4 Οι εδαφικοί ορίζοντες... 5 Ποιότητα του εδάφους Τα ανόργανα συστατικά του εδάφους...16

Transcript

1 Περιεχόμενα 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 Λειτουργίες του εδάφους... 4 Οι εδαφικοί ορίζοντες... 5 Ποιότητα του εδάφους ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ...15 Τα ανόργανα συστατικά του εδάφους...16 Μητρικό υλικό...16 Ορυκτά...18 Κρυσταλλική δομή των πυριτικών και αργιλιοπυριτικών ορυκτών...18 Τα ορυκτά συστατικά των πετρωμάτων...19 Κατάταξη των πυριτικών και αργιλιοπυριτικών ορυκτών...20 Νησοπυριτικά ορυκτά...21 Ινοπυριτικά ορυκτά...21 Φυλλοπυριτικά ορυκτά...22 Τεκτοπυριτικά ορυκτά...23 Σωροπυριτικά ορυκτά...25 Κυριότερες ομάδες πυριτικών ορυκτών...26 Ομάδα διοξειδίου του πυριτίου...26 Ομάδα αστρίων...27 Καλιούχοι άστριοι...28 Πλαγιόκλαστα...29 Ομάδα μαρμαρυγιακών ορυκτών...30 Μοσχοβίτης...31 Βιοτίτης...32 i

2 Ομάδα Ολιβίνη...33 Ομάδα πυροξένων...33 Ομάδα αμφιβόλων...35 Σερπεντίνης...35 Χλωρίτες...36 Πετρώματα...36 Πυριγενή πετρώματα...36 Όξινα πυριγενή...37 Ομάδα γρανιτών...37 Ενδιάμεσα πυριγενή...40 Συηνίτες...40 Αλκαλισυηνίτες...40 Αλκαλι-ασβεστιτικοί συηνίτες...41 Διορίτες...41 Βασικά πυριγενή...41 Γάββροι και νορίτες...41 Υπερβασικά πυριγενή...42 Περιδοτίτες...42 Ηφαιστιακά πετρώματα...44 Ρυόλιθοι (λιπαρίτες)...44 Τραχείτες...44 Ανδεσίτες...45 Βασάλτες...45 Ιζηματογενή πετρώματα...45 Διεργασίες σχηματισμού των ιζηματογενών πετρωμάτων...46 Κατηγορίες ιζηματογενών πετρωμάτων...47 ii

3 Κλαστικά ιζηματογενή...47 Κροκαλοπαγή - λατυποπαγή...48 Ψαμμίτες...48 Πηλόλιθοι...50 Άργιλοι...51 Μάργα...51 Φλύσχης...51 Μολάσσα...52 Χημικά και Βιογενή ιζηματογενή πετρώματα...53 Ανθρακικά πετρώματα...53 Ασβεστόλιθοι...54 Δολομίτης...54 Πυριτικά ιζηματογενή πετρώματα...55 Φωσφορίτες...56 Εβαπορίτες...56 Γύψος - ανυδρίτης...56 Μεταμορφωμένα πετρώματα...56 Αργιλικοί σχιστόλιθοι...57 Φυλλίτες...57 Γνεύσιοι...58 Μαρμαρυγιακοί σχιστόλιθοι...59 Πρασινοσχιστόλιθοι...59 Χαλαζίτες...60 Ταλκικοί σχιστόλιθοι...60 Μάρμαρο...61 Ταξινόμηση των μητρικών υλικών του εδάφους...61 iii

4 Αποθέσεις...62 Κολλουβιακές αποθέσεις...62 Αλλουβιακές αποθέσεις...62 Αιολικές αποθέσεις...64 Θίνες - αμμόλοφοι...64 Αιολικός πηλός...65 Αποθέσεις οργανικών υλικών ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΔΑΦΟΓΕΝΕΣΗΣ...69 Το κλίμα ως παράγοντας εδαφογένεσης...70 Το ανάγλυφο ως παράγοντας εδαφογένεσης...75 Οι οργανισμοί ως παράγοντας εδαφογένεσης...76 Επίδραση της χλωρίδας στο σχηματισμό του εδάφους...76 Επίδραση της πανίδας στο σχηματισμό του εδάφους...78 Χρόνος...78 Μετακινήσεις...80 Διαδικασίες μεταφοράς εδαφικών υλικών...81 Έκπλυση ιόντων...82 Απασβέστωση...82 Μετακίνηση της αργίλου...83 Επίδραση του περιβάλλοντος στη μετακίνηση της αργίλου...83 Επίδραση του τύπου της αργίλου στη μετακίνηση της αργίλου...84 Έκλπυση των κολλοειδών του εδάφους (διαπήλωση)...84 Μετακίνηση της αργίλου στις υγρές και ψυχρές περιοχές...84 Μετακίνηση της αργίλου στις υγρές και θερμές περιοχές...85 Μετακίνηση των οξειδίων του σιδήρου και της αργίλου...86 Μετακίνηση της αργίλου στα αλατούχα εδάφη...86 iv

5 Μετακίνηση υπό μορφή οργανομεταλλικών συμπλόκων...87 Εμπλουτισμός του επιφανειακού εδάφους με την ανοδική κίνηση του νερού...87 Προσθήκες...88 Απώλειες ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΔΑΦΟΓΕΝΕΣΗΣ...91 Βασικές διεργασίες εδαφογένεσης...91 Μετασχηματισμοί...91 Αποσάθρωση...92 Μηχανική ή φυσική αποσάθρωση...92 Κλίμα...93 Κατακρημνίσματα και αποσάθρωση...93 Θερμοκρασία και αποσάθρωση...95 Πήξη τήξη του νερού και αποσάθρωση...95 Άνεμος...96 Παγετώνες...96 Ανακρυστάλλωση των αλάτων...98 Χημική αποσάθρωση...98 Ρυθμός της χημικής αποσάθρωσης...99 Διεργασίες της χημικής αποσάθρωσης Το νερό ως συντελεστής της χημικής αποσάθρωσης Ενυδάτωση Υδρολυση Διάλυση Διοξείδιο του άνθρακα και χημική αποσάθρωση Οξείδωση - Αναγωγή Βιολογική αποσάθρωση v

6 Ο ρόλος των λειχηνών στην αποσάθρωση Ο ρόλος των μυκήτων στην αποσάθρωση Ο ρόλος των φυτών στην αποσάθρωση ΤΑ ΚΟΛΛΟΕΙΔΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Τύποι των κολλοειδών του εδάφους Σχηματισμός των ανόργανων κολλοειδών του εδάφους Κρυσταλλικά πυριτικά ορυκτά της αργίλου Δομή των κρυσταλλικών πυριτικών ορυκτών Ταξινόμηση των πυριτικών ορυκτών της αργίλου Πυριτικά ορυκτά της αργίλου τύπου 1: Καολινίτης Πυριτικά ορυκτά εκτατού πλέγματος 2: Ομάδα σμεκτίτη Μοντμοριλονίτης Βερμικιουλίτης Πυριτικά ορυκτά μη εκτατού πλέγματος 2: Όμαδα ιλλίτη Ομάδα χλωριτών Αλλοφανή Τα κρυσταλλικά ένυδρα οξείδια του αργιλίου Ιδιότητες των κολλοειδών του εδάφους Η μεγάλη επιφάνεια Τα ηλεκτρικά φορτία Ισόμορφη αντικατάσταση Φορτία που οφείλονται στο ph Προσρόφηση και ανταλλαγή ιόντων vi

7 Σθένος Μέγεθος ενυδατώματος Φύση του κολλοειδούς Προσδιορισμός της ΙΑΚ και των ανταλλαξίμων κατιόντων Έκφραση της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων Οικολογική σημασία της ΙΑΚ και των ανταλλαξίμων κατιόντων Ικανότητα ανταλλαγής ανιόντων Βαθμός κορεσμού του εδάφους με βάσεις Προσρόφηση νερού ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Βάθος του εδάφους Φυσιολογικό βάθος Αποτελεσματικό βάθος εδάφους Πεδογενετικό βάθος εδάφους Οικολογική σημασία του βάθους του εδάφους Κοκκομετρική σύσταση Υφή του εδάφους Φαινόμενα επιφάνειας των τεμαχιδίων του εδάφους Σχέσεις της κοκκομετρικής σύστασης με τις άλλες ιδιότητες του εδάφους Σχέσεις μεταξύ του μεγέθους των τεμαχιδίων και του είδους των ορυκτών Μέτρηση της κοκκομετρικής σύστασης του εδάφους Μέθοδος της καθίζησης Περιορισμοί και προϋποθέσεις για την εφαρμογή της εξίσωσης Stokes Μέθοδος του υδρομέτρου Μέθοδος Bouyoucos Απλοποιημένη μέθοδος Day Μέθοδος της υγρής κοσκίνισης vii

8 Προϋποθέσεις για την μέτρηση της μηχανικής σύστασης του εδάφους Προσδιορισμός της υφής του εδάφους Διαφοροποίηση της κοκκομετρικής σύστασης με το βάθος του εδάφους Σημασία των πλούσιων σε άργιλο οριζόντων στην ανάπτυξη των φυτών Μεταβολή της κοκκομετρικής σύστασης του εδάφους Δομή Παράγοντες που επιδρούν στη δομή Κοκκομετρική σύσταση και δομή Ορυκτολογική σύσταση της αργίλου και δομή του εδάφους Οργανική ουσία και δομή του εδάφους Ένυδρα οξείδια και υδροξείδια του Fe, AI και δομή Μυκόρριζα και σχηματισμός των συσσωματωμάτων Μηχανισμοί σύνδεσης (συσσωμάτωσης) των τεμαχιδίων του εδάφους Θρόμβωση των κολλοειδών και δομή Ταξινόμηση της δομής των εδαφών Τύπος δομής Κατηγορία δομής Βαθμός δομής Πορώδες Οργανική ουσία και πορώδες του εδάφους Εκτίμηση του πορώδους Υπολογισμοί του πορώδους του εδάφους Οικολογική σημασία του πορώδους Πυκνότητα του εδάφους Πραγματική πυκνότητα Φαινομενική πυκνότητα viii

9 Οικολογική σημασία της φαινομενικής πυκνότητας Συμπύκνωση του εδάφους Παράγοντες που προκαλούν τη συμπύκνωση του εδάφους Επιπτώσεις της συμπύκνωσης του εδάφους Παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπύκνωση του εδάφους Οικολογική σημασία της συμπύκνωσης του εδάφους Αντίσταση του εδάφους στη διείσδυση Συνεκτικότητα Παράγοντες που επηρεάζουν τη συνεκτικότητα Διόγκωση - συρρίκνωση Οικολογική σημασία της συρρίκνωσης - διόγκωσης Αερισμός Σύσταση του εδαφικού αέρα Περιεκτικότητα του εδάφους σε οξυγόνο Συνθήκες υγρασίας του εδάφους και αερισμός Μηχανισμοί ανταλλαγής αερίων του εδάφους Ροή μάζας Διάχυση Παράγοντες που επηρεάζουν τον αερισμό του εδάφους Συνθήκες αερισμού του εδάφους Οικολογική σημασία του αερισμού Επίδραση του αερισμού στην ανάπτυξη των φυτών Εκπομπή μεθανίου από το έδαφος Δασικά οικοσυστήματα και παραγωγή μεθανίου Συνθήκες αερισμού του εδάφους και δυναμικό οξειδοαναγωγής Θερμοκρασία του εδάφους ix

10 Θερμοκρασία εδάφους και πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων και νερού Θερμοκρασία του εδάφους και φύτρωση των σπόρων Θερμοκρασία του εδάφους και μικροβιακή δραστηριότητα Θερμοκρασία και δομή του εδάφους Επίδραση των υψηλών θερμοκρασιών των πυρκαγιών στις ιδιότητες του εδάφους Πηγές θερμότητας του εδάφους Ειδική θερμότητα του εδάφους Θερμοαγωγιμότητα του εδάφους Μεταβολές της θερμοκρασίας του εδάφους Χρώμα του εδάφους Αιτίες που προκαλούν την ανάπτυξη του χρώματος Φυσικές ιδιότητες και παραγωγικότητα ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Ενεργότητα ιόντων υδρογόνου Αντίδραση του εδάφους Όξινα εδάφη Μηχανισμοί που επηρεάζουν την αντίδραση του εδάφους Παραγωγή Η + στο εδαφικό περιβάλλον Ρυθμιστική ικανότητα του εδάφους Μηχανισμοί του εδάφους που επηρεάζουν τη ρυθμιστική ικανότητα Υδρόλυση των υδροξειδίων του αργιλίου και του σιδήρου και ρυθμιστική ικανότητα Η ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων και η ρυθμιστική ικανότητα Διάλυση του CaCO 3 και ρυθμιστική ικανότητα Η οργανική ουσία και ρυθμιστική ικανότητα Έκπλυση των βάσεων στα όξινα εδάφη x

11 Τοξικότητα αργιλίου στα όξινα εδάφη Μορφές οξύτητας του εδάφους Αλκαλικότητα του εδάφους Δημιουργία αλκαλικών εδαφών Ιδιότητες των αλκαλικών εδαφών Η βιοδιαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων στα αλκαλικά εδάφη Το ph της ριζόσφαιρας Οικολογική σημασία του ph του εδάφους Εδάφη με υδατοδιαλυτά άλατα Αλατούχα εδάφη Αλατούχα - Αλκαλιωμένα Αλκαλιωμένα εδάφη Οικολογική σημασία της συγκέντρωσης υδατοδιαλυτών αλάτων Ρύθμιση του ph του εδάφους Μείωση του ph Αύξηση του ph Άριστες συνθήκες ph για την ανάπτυξη των φυτών Η ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Πηγές της οργανικής ουσίας του εδάφους Χημική σύσταση των φυτικών υπολειμμάτων Σχηματισμός της οργανικής ουσίας του εδάφους Σύσταση των χουμικών ουσιών του εδάφους Φουλβικά οξέα Χουμίνες Χουμικά οξέα Σημασία της οργανικής ουσίας του εδάφους xi

12 Οργανική ουσία και πορώδες του εδάφους Οργανική ουσία και συσσωμάτωση των κόκκων Οργανική ουσία και ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων Οργανική ουσία και βιολογικές ιδιότητες των εδαφών Η οργανική ουσία ως πηγή ενέργειας των μικροοργανισμών Η οργανική ουσία ως πηγή θρεπτικών στοιχείων Η οργανική ουσία ως παράγοντας ανθεκτικότητας, ανανέωσης, αποκατάστασης Οργανική ουσία και αύξηση των φυτών Βελτίωση της ανάπτυξης των φυτών με την προσθήκη φουλβικών οξέων στο έδαφος Μέτρα για την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους Μη χουμικές οργανικές ενώσεις του εδάφους Υδατάνθρακες Ελεύθερα σάκχαρα - ολισακχαρίτες Πολυσακχαρίτες Αζωτούχες οργανικές ενώσεις του εδάφους Ταξινόμηση της οργανικής ουσίας του εδάφους Κριτήρια ταξινόμησης του χούμου του εδάφους Δασικός τάπητας Συσσώρευση οργανικής ουσίας και θρεπτικών στοιχείων στο δασικό τάπητα Μέτρηση του ρυθμού αποσύνθεσης των φυτικών υπολειμμάτων Παράγοντες που επηρεάζουν τον ρυθμό αποσύνθεσης των φυτικών υπολλειμάτων Μεταβολή του αποθηκευμένου στο έδαφος άνθρακα Ταξινόμηση του δασικού τάπητα Διαγνωστικοί οργανικοί ορίζοντες xii

13 Μορφές χούμου Χούμος τύπου Mull Ριζογενής Mull Σκωληκογενής Mull Υδρογενής Mull Μικροβιογενής Mull Χούμος τύπου Mor Velomor, Xeromor Hemimor,Hemihumimor, Humimor Histomor Χούμος τύπου Moder Velomoder Xeromoder Mormoder Histomoder Hydromoder Mullmoder Leptomoder Οργανικά εδαφοβελτιωτικά Ζωική κοπριά Παραγωγή και χρήση συμπυκνωμένων χουμικών και φουλβικών οξέων Οι κομπόστες ως οργανικό εδαφοβελτιωτικό Ωριμότητα της κομπόστας Ιλύς των βιολογικών καθαρισμών (biosolids) Οργανική ουσία του εδάφους και φαινόμενο του θερμοκηπίου ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ xiii

14 Εδαφική υγρασία Συγκράτηση του νερού από το έδαφος Δεσμοί υδρογόνου ηλεκτροστατικές δυνάμεις Δυνάμεις συνοχής - συνάφειας Υπολογισμός της δύναμης συγκράτησης του νερού από το έδαφος Διηθητό νερό Τριχοειδές νερό Υγροσκοπικό νερό, συντελεστής υγροσκοπικότητας Κίνηση του νερού στο έδαφος Διηθητικότητα του εδάφους Υδατοδιαπερατότητα του εδάφους Κίνηση του τριχοειδούς νερού στο έδαφος Ανοδική κίνηση του νερού Κίνηση του νερού υπό αέρια μορφή Σταθερές εδαφικής υγρασίας Υδατοχωρητικότητα Σημείο μόνιμου μαρασμού Διαθέσιμο για τα φυτά νερό Εξάτμιση της εδαφικής υγρασίας Μέτρηση της υγρασίας του εδάφους Έκφραση της περιεκτικότητας του εδάφους σε νερό Μέθοδοι μέτρησης της υγρασίας του εδάφους Μέθοδοι ζύγισης Μέθοδος μέτρησης της ηλεκτρικής αντίστασης Μέθοδος των πιεζομετρικών μεμβρανών Ραδιενεργός μέθοδος xiv

15 Ηλεκτρομαγνητική μέθοδος Τενσιόμετρα Μέθοδοι για την αύξηση του νερού του εδάφους Σύνθετα εδαφοβελτιωτικά Υλικά κάλυψης της επιφάνειας του εδάφους ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Η βιοποικιλότητα των οργανισμών του εδάφους Παράγοντες που επηρεάζουν τη δραστηριότητα των μικροοργανισμών του εδάφους Οικολογική σημασία των οργανισμών του εδάφους Η μεσοπανίδα του εδάφους Αρθρόποδα Ακάρεα Γαιοσκώληκες Παράγοντες που επιδρούν στη δραστηριότητα των γαιοσκωλήκων Οικολογική σημασία των γαιοσκωλήκων Τερμίτες Μικροπανίδα Νηματώδεις Πρωτόζωα Μικροχλωρίδα του εδάφους Μύκητες Φύκη Βακτήρια του εδάφους Παράγοντες που επηρεάζουν τον αριθμό και τη δραστηριότητα των βακτηρίων Η σημασία των βακτηρίων για το έδαφος xv

16 Μυκόρριζες Τύποι μυκόρριζας Εκτομυκόρριζα Ο ρόλος της εκτομυκόρριζας στη θρέψη των φυτών Ενδομυκόρριζες Ο ρόλος των θυσανοειδών μυκορρίζων στη θρέψη των φυτών Ακτινόρριζα ΤΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Μορφές θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος Βιοδιαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία Δομικά θρεπτικά στοιχεία Ανταλλάξιμα θρεπτικά στοιχεία Θρεπτικά στοιχεία του εδαφικού διαλύματος Δεσμευμένα υπό μη ανταλλάξιμη μορφή θρεπτικά στοιχεία Το εδαφικό διάλυμα Τα ανόργανα συστατικά του εδαφικού διαλύματος Τα οργανικά συστατικά του εδαφικού διαλύματος Τα αέρια του εδαφικού διαλύματος Πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά Πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων με ανταλλαγή ιόντων Πρόσληψη από το εδαφικό διάλυμα Πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων με πολύπλοκες χηλικές ενώσεις Μετακίνηση των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος Μετακίνηση θρεπτικών στοιχείων με τη διάχυση ιόντων Μετακίνηση θρεπτικών στοιχείων με την κίνηση του νερού (ροή μάζας) Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων xvi

17 Αποτελεσματική χρήση των θρεπτικών στοιχείων Παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματική χρήση των θρεπτικών στοιχείων Είδος του φυτού Ηλικία Εσωτερική μετακίνηση των θρεπτικών στοιχείων Ποιότητα εδάφους Εκτίμηση της αποτελεσματικής χρήσης των θρεπτικών στοιχείων Σημασία της αποτελεσματικής χρήσης των θρεπτικών στοιχείων Τα μακροθρεπτικά στοιχεία Άζωτο (N) Προέλευση Συσσώρευση αζώτου με τα κατακρημνίσματα Βιολογική δέσμευση αζώτου Μη συμβιωτική δέσμευση Συμβιωτική δέσμευση αζώτου Μορφές αζώτου του εδάφους Ανόργανες μορφές Δέσμευση του αμμωνιακού αζώτου από τα ορυκτά της αργίλου Οργανικές μορφές Διαλυτές αζωτούχες οργανικές ενώσεις Ελεύθερα αμινοξέα, πεπτίδια, πρωτεΐνες Αμινοσάκχαρα Άλλες αζωτούχες ενώσεις Παράγοντες που επηρεάζουν την περιεκτικότητα του εδάφους σε άζωτο Κλιματολογικές συνθήκες Τοπογραφικές συνθήκες xvii

18 Είδος της βλάστησης Εδαφικές συνθήκες Βιοχημικές μεταβολές του οργανικού αζώτου του εδάφους Διάσπαση των πρωτεϊνών του εδάφους Αμμωνιοποίηση Νιτροποίηση Παράγοντες που επηρεάζουν τη νιτροποίηση Απονιτροποίηση του αζώτου Βιοχημική απονιτροποίηση Παράγοντες που επηρεάζουν την ένταση της βιοχημικής απονιτροποίησης Χημική απονιτροποίηση Απώλειες αζώτου στο έδαφος Πρόσληψη αζώτου από τα φυτά Συμπτώματα έλλειψης και περίσσειας αζώτου Αλληλεπίδραση μεταξύ του αζώτου και των άλλων θρεπτικών στοιχείων Φώσφορος (P) Προέλευση του φωσφόρου του εδάφους Μορφές φωσφόρου στο έδαφος Δέσμευση των φωσφορικών ανιόντων στο έδαφος Προσδιορισμός της ικανότητας δέσμευσης του P από το έδαφος Παράγοντες που επηρεάζουν τη δεσμευτική ικανότητα του εδάφους σε φώσφορο Οργανικές μορφές φωσφόρου Παράγοντες που επηρεάζουν την ποσότητα του οργανικού φωσφόρου Ανοργανοποίηση του οργανικού φωσφόρου Διαθέσιμες μορφές φωσφόρου του εδάφους Ανάγκες των οικοσυστημάτων σε φώσφορο xviii

19 Πρόσληψη του φωσφόρου από τα φυτά Ο ρόλος της μυκόρριζας στη πρόσληψη του φωσφόρου Συμπτώματα έλλειψης φωσφόρου Εδαφικές συνθήκες που ευνοούν την έλλειψη αφομοιώσιμου φωσφόρου Απώλειες φωσφόρου από το έδαφος Θείο (S) Μορφές θείου στο έδαφος Οργανικές μορφές θείου Ανοργανοποίηση των θειούχων οργανικών ενώσεων Ανόργανες μορφές θείου Οι προσροφημένες από τα κολλοειδή του εδάφους ενώσεις θείου Το θείο του εδαφικού διαλύματος Αδιάλυτες στο νερό ανόργανες μορφές θείου Αναγωγή του θείου του εδάφους Οξείδωση του θείου και ph του εδάφους Ακινητοποίηση των ανόργανων μορφών θείου Απώλειες θείου από το εδαφικό περιβάλλον Πρόσληψη του θείου από τα φυτά Έλλειψη διαθέσιμου για τα φυτά θείου Εδαφικές συνθήκες που ευνοούν την έλλειψη διαθέσιμου θείου Συμπτώματα τοξικότητας θείου Κάλιο (K) Μορφές καλίου στο έδαφος Το κάλιο του εδαφικού διαλύματος Ανταλλάξιμο κάλιο Μη ανταλλάξιμο δεσμευμένο κάλιο xix

20 Δομικό κάλιο Δέσμευση του καλίου από το έδαφος Η φύση των κολλοειδών του εδάφους και η δέσμευση του καλίου Διαβροχή και ξήρανση, πήξη και τήξη του εδάφους και δέσμευση καλίου Ανθρακικό ασβέστιο, ph και δέσμευση καλίου Ο ρόλος του καλίου στη θρέψη των φυτών Πρόσληψη του καλίου από τα φυτά Πολυτελής κατανάλωση καλίου Απώλειες καλίου από το έδαφος Συμπτώματα έλλειψης καλίου στα φυτά Εδάφη με πιθανή έλλειψη καλίου Ασβέστιο (Ca) Προέλευση του Ca του εδάφους Μορφές ασβεστίου στο έδαφος Πρόσληψη του ασβεστίου από τα φυτά Απώλειες ασβεστίου από το έδαφος Συμπτώματα έλλειψης ασβεστίου Ο ρόλος της σχέσης Ca/Mg στη θρέψη των φυτών Μαγνήσιο (Mg) Προέλευση του μαγνησίου Μορφές μαγνησίου στο έδαφος Πρόσληψη του μαγνησίου από τα φυτά Παράγοντες που επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα του μαγνησίου Απώλειες μαγνησίου από το έδαφος Συμπτώματα έλλειψης μαγνησίου Μικροθρεπτικά στοιχεία xx

21 Ο ρόλος των μικροθρεπτικών στοιχείων Μορφές των μικροθρεπτικών στοιχείων στο έδαφος Συνθήκες που ευνοούν την έλλειψη των μικροθρεπτικών στοιχείων Παράγοντες που επηρεάζουν τις αφομοιώσιμες μορφές των μικροθερμικών στοιχείων Ανταγωνιστικές και συνεργητικές σχέσεις μεταξύ των μικροθρεπτικών στοιχείων Σίδηρος (Fe) Χαλκός (Cu) Μαγγάνιο (Mn) Ψευδάργυρος (Zn) Βόριο (B) Μολυβδαίνιο (Mo) Χλώριο (Cl) Κοβάλτιο (Co) Νικέλιο (Ni) ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Ιστορική αναδρομή Ταξινόμηση των εδαφών Το Αμερικάνικο Σύστημα Ταξινόμησης των Εδαφών Διαγνωστικοί εδαφικοί ορίζοντες Επιφανειακοί διαγνωστικοί ορίζοντες Υποεπιφανειακοί διαγνωστικοί ορίζοντες Άλλα κριτήρια που χρησιμοποιούνται κατά την ταξινόμηση των εδαφών Συνθήκες υγρασίας Συνθήκες θερμοκρασίας Ονοματολογία των εδαφών σύμφωνα με το Soil Taxonomy xxi

22 Τάξεις Υποτάξεις Μεγάλες ομάδες Alfisols Entisols Aridisols Histosols Inceptisols Mollisols Vertisols Utisols Andisols Oxisols Gerisols Spodosols Οι υποτάξεις Το σύστημα ταξινόμησης εδαφών FAO UNESCO Εδαφικές μονάδες Περιγραφή των διαφόρων κατηγοριών εδαφών του συστήματος FAO - UNESCO ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ xxii