Περιεχόμενα ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ... 1 ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ... 1 Η επιλογή... 2 Περιγραφή των φυσιογραφικών συνθηκών του τόπου...

Transcript

1 Περιεχόμενα ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ... 1 ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ... 1 Η επιλογή... 2 Περιγραφή των φυσιογραφικών συνθηκών του τόπου... 2 Εκσκαφή και περιγραφή της εδαφοτομής... 3 Δειγματοληψία τον εδάφους... 4 Προετοιμασία δειγμάτων εδάφους για ανάλυση... 8 Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εργαστηριακής ανάλυσης των εδαφών... 9 Απαιτήσεις των φυτών... 9 Αδυναμίες και περιορισμοί στην ανάλυση των εδαφών Οδηγίες συμπλήρωσης δελτίου περιγραφής τόπου και εδαφοτομής Α. Περιγραφή τόπου Επιφανειακοί ορίζοντες Υποεπιφανειακοί ορίζοντες Άλλοι διαγνωστικοί ορίζοντες Ατμοσφαιρικές συνθήκες...16 Φυσιογραφία Μικροανάγλυφο Υψόμετρο Έκθεση Μητρικό υλικό-πέτρωμα Κλίση Αποστράγγιση Εμπλουτισμός ή απώλεια νερού i

2 Επιφανειακή αποστράγγιση Εσωτερική αποστράγγιση Καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη Μετρίως αποστραγγιζόμενα εδάφη Οχι καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη Κακώς αποστραγγιζόμενα εδάφη Διάβρωση Ένταση διάβρωσης Βραχώδεις εμφανίσεις Πετρώδες επιφανείας Παρατηρήσεις Β. Περιγραφή εδαφοτομής Ονομασία ορίζοντα Επιφανειακοί ορίζοντες Οργανικοί ορίζοντες Επιφανειακοί, ανόργανοι ορίζοντες Υποεπιφανειακοί ορίζοντες Argillic (Λατινικά argilla = λευκή άργιλος) Albic (Λατινικά albus = λευκός) Spοdic (από το Ελληνικό σποδός=τέφρα) ) Oxic (από το Γαλλικό oxide-οξείδια) ) Agric ( από το Λατινικό ager = αγρός) Natric ( από το Λατινικό natrium = νάτριο) Sombric (από το Γαλλικό somber = σκοτεινό Cambic (από το Λατινό cambiare = για αλλαγή) Duripan (από το Λατινικό durus = σκληρός) ii

3 Fragipan (από το Λατινικό fragilis = εύθρυπτο)...30 Calcic (από το Λατινικό calcis = ασβέστης) Gypsic (από το Λατινικό gypsum = CaSO 4 ) Petrocalcic (από το πέτρα και το Λατινικό calcic) Kandic Ortstein Placic Salic (από το Λατινικό sal = αλάτι) Sulfuric (από το Λατινικό sulfur = θείο) Βάθος οριζόντων Όρια οριζόντων Υγρασία εδάφους Χρώμα Κηλίδες Υφή (texture) (κατηγορία μηχανικής σύστασης) Περιεκτικότητα σε πέτρες και χαλίκια (σκελετικό υλικό) Δομή (structure) Συνεκτικότητα (consistence) Βαθμός σκλήρυνσης (Cementation) Επιστρώσεις αργίλου Συγκρίματα (congretions) Αντίδραση τον εδάφους - Ελεύθερα ανθρακικά άλατα (CaCO 3 ) Ρίζες Παρατηρήσεις Γ. Περιγραφή βλάστησης Δ. Καλύτερη χρήση iii

4 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ. 45 Προσδιορισμός της ακρίβειας των αναλυτικών μεθόδων Απόλυτος μέθοδος Συγκριτική μέθοδος Φύση των σφαλμάτων στην ποσοτική χημική ανάλυση των εδαφών Σταθερά ή προσδιοριζόμενα σφάλματα Προσωπικά σφάλματα Σφάλματα οργάνων και αντιδραστηρίων Σφάλματα της μεθόδου Προσθετικά και αναλογικά σφάλματα Ελαχιστοποίηση των σφαλμάτων κατά τις χημικές αναλύσεις των εδαφών Ρύθμιση των οργάνων και των συσκευών Λευκός προσδιορισμός Μετρήσεις standards διαλυμάτων Χρησιμοποίηση ανεξάρτητων μεθόδων ανάλυσης Πραγματοποίηση παράλληλου προσδιορισμού Πρόσθεση standard διαλύματος (standard addition) Διάλυση και ανάμιξη ισοτόπων Σφάλματα δειγματοληψίας Σφάλματα κατά την προετοιμασία του δείγματος Σφάλματα κατά την παραλαβή του εδαφικού διαλύματος Σφάλματα εκτίμησης των αποτελεσμάτων Ερμηνεία των αποτελεσμάτων της ανάλυσης των εδαφών ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ. ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ iv

5 Μέθοδος της καθίζησης (μέθοδος του σιφωνίου) Διαδικασία προσδιορισμού της μηχανικής συστάσης του εδάφους Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Καταστροφή της οργανικής ουσίας Απομάκρυνση ανθρακικών αλάτων Απομάκρυνση οξειδίων του σιδήρου Υπολογισμός των αποτελεσμάτων Μέθοδος του υδρομέτρου Μέθοδος Bouyoucos Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός αποτελεσμάτων Απλοποιημένη μέθοδος Day Υπολογισμός αποτελεσμάτων Άργιλος Άμμος Ιλύς Μέθοδος της υγρής κοσκίνισης Προσδιορισμός της κατηγορίας μηχανικής σύστασης (υφή) Εκτίμηση της υφής του εδάφους στην ύπαιθρο με τη βοήθεια της αφής Περιεκτικότατα του εδάφους σε λίθους Αδρομερής εκτίμηση Λεπτομερής προσδιορισμός Εκτίμηση της Δομής Ανάλυση συσσωματωμάτων (aggregate analysis) Ανάλυση συσσωματωμάτων με ξηρή κοσκίνιση v

6 Μεθοδολογία ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Πραγματική πυκνότητα ή ειδικό βάρος (particle density) Αδραμερής μέθοδος Μέθοδος της ληκύθου Υπολογισμός της πραγματικής πυκνότητας Φαινομενική πυκνότητα του εδάφους Μέτρηση της φαινομενικής πυκνότητας σε συσσωματώματα Μέτρηση της φαινομενικής πυκνότητας σε αδιατάρακτα δείγματα Μέτρηση της φαινομενικής πυκνότητας με τη μέθοδος της εκσκαφής Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός των αποτελεσμάτων Μέθοδος της πολυουρεθάνης ΠΟΡΩΔΕΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΥΓΡΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ Μέτρηση της υγρασίας του εδάφους Σταθμική μέθοδος Υπολογισμός Αποτελεσμάτων Μέθοδος μέτρησης της ηλεκτρικής αντίστασης του εδάφους (μέθοδος Bouyoucos) Μέθοδος σκεδασμού των ταχέως κινουμένων νετρονίων Μέθοδος των πιεζομετρικών μεμβρανών Ηλεκτρομαγνητική μέθοδος (TDR, Time Domain Reflectometry) Τενσιόμετρα Μέτρηση των εδαφικών σταθερών Μέτρηση της αγροϊκανότητας (υδατοικανότητας) vi

7 Υπολογισμός αποτελεσμάτων Μέτρηση τον ποσοστού μόνιμης μάρανσης Υπολογισμός αποτελεσμάτων Υπολογισμός της διαθέσιμης υγρασίας ΕΝΕΡΓΟΤΗΤΑ ΙΟΝΤΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ pη του εδάφους Μέτρηση του pη του εδάφους Χρωματομετρικός προσδιορισμός του pη Ηλεκτρομετρικός (ποτενσιομετρικός) προσδιορισμός του pη Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Προσδιορισμός σε αιωρήματα Αιωρήματα νερού Αιώρημα σε CaCl 2, 0,01Μ Προσδιορισμός σε πάστα εδάφους Προσδιορισμός σε εκχύλισμα κορεσμού ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΑΛΑΤΑ ΤΩΝ Ca, Mg Μέθοδος του Ασβεστόμετρου Αντιδραστήρια Υπολογισμός αποτελεσμάτων ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΑ ΑΛΑΤΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Εκχύλιση του εδάφους Φυσικό εκχύλισμα Εκχύλισμα κορεσμού Εκχύλιση των υδατοδιαλυτών αλάτων σε αιωρήματα εδάφους νερού Μέτρηση της ειδικής αγωγιμότητας vii

8 Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός των αλάτων Κατάταξη των εδαφών ανάλογα με την αλατότητά τους Νερό άρδευσης φυτωρίων Κατάταξη τον νερού άρδευσης των δασικών φυτωρίων Μέτρηση της αγωγιμότητας του νερού ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Μέθοδος της υγρής οξείδωσης Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός αποτελεσμάτων Μέθοδος αποτέφρωσης (loss on ignition) Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός των αποτελεσμάτων ΑΖΩΤΟ (Ν) Προσδιορισμός του οργανικού αζώτου Μέθοδος Kjeldhal Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Προσδιορισμός της αμμωνίας Υπολογισμός αποτελεσμάτων Προσδιορισμός των ανόργανων μορφών αζώτου του εδάφους Αμμωνιακό άζωτο Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού viii

9 Προσδιορισμός τον αμμωνιακού αζώτου με απόσταξη Προσδιορισμός του αμμωνιακού αζώτου χρωματομετρικά (μέθοδος Nessler) Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός αποτελεσμάτων Μέθοδος Borthelot Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Νιτρικό - Νιτρώδες άζωτο Μέθοδος απόσταξης Υπολογισμός αποτελεσμάτων Χρωματομετρική Μέθοδος (Μέθοδος Cataldo) Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός αποτελεσμάτων ΦΩΣΦΟΡΟΣ (Ρ) Προσδιορισμός του εκχυλίσιμου φωσφόρου Μέθοδος τον NaHCO 3 (Olsen) Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Ανάπτυξη του χρώματος (Μέθοδος του σουλφομολυβδαινικού αμμωνίου) Υπολογισμός αποτελεσμάτων Μέθοδος ΝΗ 4 F HCl (Bray No. 1) Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός των αποτελεσμάτων ix

10 Μέθοδος του CH 3 CΟOH, 0,5Ν Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός αποτελεσμάτων Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων Προσδιορισμός του ολικού φωσφόρου Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός των αποτελεσμάτων ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΑΝΤΑΛΛΑΞΙΜΑ ΚΑΤΙΟΝΤΑ Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Εκχυλιστικά διαλύματα Επιλογή του εκχυλιστικού διαλύματος Εκχυλιστικά διαλύματα Προσδιορισμός της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων Μέθοδος του CH 3 COONa, pη 8, Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Διαδικασία με χρήση φυγοκέντρου Υπολογισμός αποτελεσμάτων Διαδικασία με διαδοχικές εκπλύσεις Υπολογισμός αποτελεσμάτων Μέθοδος τον CH 3 COONH 4, ρη Αντιδραστήρια Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός αποτελεσμάτων x

11 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Οργανικά εκχυλιστικά διαλύματα για τον προσδιορισμό των αφομοιωσιμων ιχνοστοιχείων Μέθοδος DTPA (Lindsay and Norvel) Διαδικασία προσδιορισμού Υπολογισμός των αποτελεσμάτων Μέθοδος Soltanpour και Schawk Διαδικασία προσδιορισμού Μέθοδος Menlich Εκχυλιστικό διάλυμα εργασίας Διαδικασία εκχύλισης Εκχύλιση με ασθενή και ισχυρά διαλύματα οξέων Προσδιορισμός των κατιόντων με τη μέθοδο της ατομικής απορρόφησης (Atomic absorption spectroscopy ) Προσδιορισμός των στοιχείων με τη μέθοδο της φλωγοφωτομετρίας (Flame emission spectroscopy ) Σχέσεις ανταλλαξίμων κατιόντων και της ικανότητας ανταλλαγής κατιόντων στη θρέψη των φυτών Αδρομερής προσδιορισμός θρεπτικών στοιχείων του εδάφους ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ (ΦΥΛΛΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ) Δειγματοληψία Επιλογή υλικού δειγματοληψίας, συλλογή δείγματος Εποχή δειγματοληψίας Μεταφορά και προετοιμασία των δειγμάτων Χημικές αναλύσεις Μέθοδος αποτέφρωσης (Dry ashing) Αποδιοργάνωση με οξέα (Acid digestion) xi

12 Μέθοδος αποδιοργάνωσης με H 2 SO 4, HNO 3 και HClO Μέθοδος αποδιοργάνωσης με Η 2 SO 4 και H 2 O Μέθοδος αποδιοργάνωσης με ΗΝΟ 3 και HClO 4 (Johnson και Ulrich, 1959) Προσδιορισμοί των στοιχείων Άζωτο Φώσφορος Κάλιο Ασβέστιο Mg, Na, Zn, Cu, Fe, Mn Προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε τέφρα ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Τρόπος έκφρασης της συγκέντρωσης των διαλυμάτων ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ xii