Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα"

Transcript

1 VI.ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Αναπαραγωγή & Ανάπτυξη

2 Η αναπαραγωγή στους ζωικούς οργανισµούς Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα και κατά συνέπεια εξασφάλιση της επιβίωσης και της διατήρησης των πληθυσµών Επιτρέπει στη φυσική επιλογή να διαµορφώσει πληθυσµούς ατόµων προσαρµοσµένους σε ένα συνεχώς µεταβαλλόµενο περιβάλλον ΕΞΕΛΙΞΗ!

3 Η αναπαραγωγή αφορά σε διάφορα επίπεδα: Μοριακό (αναδιπλασιασµός DNA) Κυτταρικό (µίτωση για αναπαραγωγή µονοκύτταρων οργανισµών ή για αύξηση πολυκύτταρων οργανισµών) Οργανισµικό (αναπαραγωγή πολυκύτταρων οργανισµών)

4 Αναπαραγωγικά πρότυπα ΑΓΕΝΗΣ ΕΓΓΕΝΗΣ ΠΡΩΤΙΣΤΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΑΜΦΙΓΟΝΙΚΗ ΙΧΟΤΟΜΗΣΗ ΕΚΒΛΑΣΤΗΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ ΣΠΟΡΟΓΟΝΙΑ ΕΡΜΑΦΡΟ ΙΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΘΕΝΟΓΕΝΕΣΗ

5 ΤΥΠΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΓΕΝΗΣ ή ΜΟΝΟΓΟΝΙΚΗ ή ΜΗ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Συνήθως απλοειδείς οργανισµοί Απουσία γαµετών Ένας γονέας ηµιουργία κλώνων Συχνή στους µονοκύτταρους οργ. ΕΓΓΕΝΗΣ ή ΑΜΦΙΓΟΝΙΚΗ ή ΦΥΛΕΤΙΚΗ Συνήθως διπλοειδείς οργανισµοί ύο τύποι γαµετών: σπερµατοζωάρια & ωάρια ύο γονείς ηµιουργία ατόµων που µοιάζουν και µε τους δύο γονείς αλλά διατηρούν τη µοναδικότητά τους εµφανίζοντας νέα χαρακτηριστικά Συχνή στους πολυκύτταρους οργ.

6 ΑΓΕΝΗΣ ή ΜΟΝΟΓΟΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ιχοτόµηση ιαίρεση: Σχιζογονία (ή πολλαπλή διαίρεση/σπορογονία) σπορογονία) Βακτήρια και πρωτόζωα συγκύτιο σχιζοζωίδια έλλειψη πολικότητας δεν υπάρχει καθορισµένο επίπεδο διαχωρισµού (π.χ. αµοιβάδες) Κατά κανόνα εγκάρσιοςδιαχωρισµός (Paramecium). πολικότητα Εξαίρεση τα µαστιγοφόραστα οποία ο διαχωρισµός γίνεται κατά µήκος (π.χ. Euglena). εκβλάστηµα Εκβλάστηση: Κνιδόζωα (ύδρα-διασποράς, κοράλλια-αυξητικήαυξητική ) Βλεφαριδοφόρα πρωτόζωα (π.χ. Acineta. Σχηµατίζει πολλαπλά εξωτερικά εκβλαστήµατα τα οποία διαχωρίζονται ή σχηµατίζουν αποικίες).

7 Κατάτµηση: Αρχιτοµία Παρατοµία Πλανάρια ιαίρεση κατά µήκος Εγκάρσια διαίρεση ύδρα πολύχαιτος αστερίας Σπορίωση/ εγκύστωση/ εσωτερική εκβλάστηση: Σπόγγοι, πρωτόζωα Αποβλάστηµα: βλαστάνει είτε µόνο αφού ελευθερωθεί από το γονέα, είτε επαγόµενο από συγκεκριµένες συνθήκες

8 εν υπάρχει διαφοροποίηση γαµετικών κυττάρων εν απαιτείται συγχρονισµός δύο φύλων εν γίνεται ανασυνδιασµός + Απλότητα Ταχύτητα Οικονοµία ενέργειας Υποχρεωτική αύξηση πληθυσµού (όλα τα µέλη του πληθυσµού αναπαράγονται) ιατήρηση καλών γονιδίων λόγω κλωνοποίησης - Μη προσαρµοστικότητα σε ένα µεταβαλλόµενο περιβάλλον (όλα ή τίποτα!) Άµεση έκφραση θνησιγενών γονιδίων/µεταλλαγών Γρήγορη εξέλιξη

9 ΕΓΓΕΝΗΣ ή ΑΜΦΙΓΟΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Αναπαραγωγικά πρότυπα ΩΟΤΟΚΙΑ ΩΟΖΩΟΤΟΚΙΑ ΖΩΟΤΟΚΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΑΣΠΟΝ ΥΛΑ ΑΚΤΥΛΙΟΣΚΩΛΗΚΕΣ ΧΟΝ ΡΙΧΘΥΕΣ ΣΠΟΝ ΥΛΩΤΑ ΓΑΣΤΕΡΟΠΟ Α ΣΚΟΡΠΙΟΙ ΕΝΤΟΜΑ ΑΜΦΙΒΙΑ ΨΑΡΙΑ ΕΡΠΕΤΑ ΕΡΠΕΤΑ ΑΜΦΙΒΙΑ

10 ΕΓΓΕΝΗΣ ή ΑΜΦΙΓΟΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Αυτή κατά κανόνα περιλαµβάνει σε κάποιο στάδιο τα ακόλουθα: Γαµετογένεση & Γονιµοποίηση γαµετών ~ ζυγωτό? ~ µείωση Απλοφασικός κύκλος (απλοειδείς οργανισµοί -n) γονιµοποίηση n A + 2n n B µείωση n n ιπλοφασικός κύκλος (διπλοειδείς οργανισµοί- 2n) 2n µείωση n A n B γονιµοποίηση na n B Ισογαµία: αρσενικοί και θηλυκοί γαµέτες όµοιοι δοµικά και λειτουργικά Ανισογαµία: µικρογαµέτες (αρσενικοί), µεγαλογαµέτες (θηλυκοί) Ωογαµία:µικρογαµέτες κινητικοί, µεγαλογαµέτες ακίνητοι και πλούσιοι σε θρεπτικά

11 Μονοκύτταροι οργανισµοί: δύο φύλα µε ισο Γονοχωριστικάζώα: δύο φύλα δίοικοι Ερµαφροδιτισµός: µόνοικοι δύο φύλα µε ισο-ή ανισογαµέτες (κυρίαρχη η αγενής αναπαραγωγή) παροδική σύζευξη µόνοικοι οργανισµοί δίοικοι οργανισµοί Σπονδυλωτά, πολλά ασπόνδυλα Αυτογονιµοποίηση σπάνια, ετερογονιµοποίηση πιο συνηθισµένη ιαδοχικός ερµαφροδιτισµός: π.χ. πρώτανδρα, πρώτογυνα ψάρια Σαλιγκάρια, σκουλήκια, θυσανόποδα, πλατυέλµυνθες Παρθενογένεση: α) αµειωτική (κλώνοι) β) µειωτική (ενεργοποίηση από ) γ) απλοδιπλοειδής (διαφορετικός φυλοκαθορισµός) Μέλισσες, σφήκες, µυρµήγκια

12 Εγγενής αναπαραγωγή σε απλοειδείς µονοκύτταρους οργανισµούς Όµοιοι γαµέτες:π.χ. το φύκος Chlamydomonas.Υπό ευνοϊκές συνθήκες αγενής αναπαραγωγή. Σε δυσµενείς συνθήκες, ολόκληρος ο οργανισµός µετατρέπεται σε γαµέτη (ισογαµέτες) και δηµιουργούνται ακίνητα ζυγωτάκύτταρα, ικανά να επιβιώσουν στις συνθήκες αυτές. Μείωση επαναφέρει τον οργανισµό στην απλοειδή κατάσταση, όταν οι κατάλληλες συνθήκες επανέλθουν. Ανόµοιοι γαµέτες: π.χ. το µαστιγοφόρο φύκος Eudorina elegans. Υπό ευνοϊκές συνθήκες αγενής αναπαραγωγή που οδηγεί στο σχηµατισµό αποικιών.. Σε δυσµενείς συνθήκες,, ολόκληρη η αποικία µετατρέπεται σε αρσενικούς ή θηλυκούς γαµέτες (ανισογαµέτες). Μείωση επαναφέρει τα ζυγωτάστην απλοειδή κατάσταση, µε εκφυλισµό των τριών και διατήρηση του ενός απλοειδούς αρσενικού ή θηλυκού θυγατρικού ατόµου. Παραγωγή ανισογαµετών από όµοια κύτταρα: π.χ. το παράσιτο Stylocephalus longicolis.. Συγκόλληση δύο κυττάρων, εγκύστωση και ξεχωριστός πολ/σµόςπυρήνων. Οι πυρήνες αυτοί αποσπώνται από το κυτταρόπλασµα και δίνουν ανόµοιους γαµέτες (µαργαρίτωση γαµετών). ηµιουργία ζυγωτώνκαι µείωση για σχηµατισµό απλοειδών ατόµων µετά από µια πολύπλοκη διαδικασία (~ χορός των γαµετών). Παραγωγή

13 Το βλεφαριδοφόρο Paramecium µερικός ανασυνδιασµός, όχι άµεσα σχετιζόµενος µε την αναπαραγωγή Μετά το σχηµατισµό 8 µικροπυρήνων, οι 4 αλλάζουν δοµή και γίνονται πολυπλοειδείςµακροπυρήνεςκαι οι 4 άλλοι παραµένουν µικροπυρήνες. ύο διαδοχικές κυτταρικές διαιρέσεις επαναφέρουν τον αριθµό των πυρήνων στα φυσιολογικά (1Μ+1µ). Γενικά στα βλεφαριδοφόρα ανταλλάσσονται µόνο οι µεταναστευτικοί πυρήνες και όχι τα κυτταροπλάσµατα. Τα άτοµα είναι όµοια µορφολογικά και µε όµοια λειτουργία. Όταν η σύζευξη δεν είναι δυνατή, ο οργανισµός υποβάλλεται σε αυτογαµία: µείωση µικροπυρήνα εκφυλισµός 3π. µίτωση πυρήνας γονιµοποίησης...κλπ Σε τι εξυπηρετεί η αυτογαµία; Πολυπλοειδής µακροπυρήνας (70n),υπεύθυνος για τη µεταγραφή και µετάφραση Πυρήνας γονιµοποίησης, αποτελούµενος από έναν στατικό και έναν µεταναστευτικό µικροπυρήνα ιπλοειδής µικροπυρήνας (2n) ~12 ώρες

14 Ερµαφροδιτισµός µόνοικαζώα Αυτογονιµοποίηση:όταν είναι δύσκολη η συνεύρεση δύο ατόµων π.χ. σε παράσιτα (ταινία, όπου διαφορετικά τµήµατα του ζώου παράγουν τους δύο τύπους γαµετών) Ετερογονιµοποίηση: σαλιγκάρια (πρώτανδρα), σκουλήκια (ανταλλαγή µόνο σπέρµατος).

15 Παρθενογένεση α) αµειωτική αµειωτική (κλώνοι): (κλώνοι): αποτελεί συνήθως µέρος του βιολογικού κύκλου του ζώου (ετερογονία)) που εναλλάσσεται µε εγγενή αναπαραγωγή ~ γρήγορη αύξηση του πληθυσµού όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Π.χ. αφίδες,, όπου αρσενικά άτοµα γεννιούνται µόνο το φθινόπωρο για να γονιµοποιήσουν τα θηλυκά β) µειωτική (ενεργοποίηση από «(ενεργοποίηση από ): σαύρες, αµφίβια, ψάρια. Ανάλογα µε το επίπεδο οιστρογόνων / προγεστερόνης ένα θηλυκό µπορεί να συµπεριφέρεται και ως «αρσενικό». Ο ρόλος του είναι να ενεργοποιεί την απελευθέρωση των ωαρίων, χωρίς ανταλλαγή γενετικού υλικού. Μετά τη µείωση ακολουθεί διπλασιασµός των χρωµοσωµάτων. γ) απλοδιπλοειδήςφυλοκαθορισµός Υµενόπτερα. Κηφήνες= = γόνιµα απλοειδή αρσενικά προερχόµενα από παρθενογένεση Εργάτριες =στείρα διπλοειδή θηλυκά προερχόµενα από γονιµοποίηση. Νέες βασίλισσες προκύπτουν µε την τροφή που δίνεται στα θηλυκά (βασιλικός πολτός)

16 Μεταγένεση: εναλλαγή αγενούς και εγγενούς αναπαραγωγής Αγενής αναπαραγωγή παρθενογένεση; = Στην αγενή αναπαραγωγή δεν γίνεται γαµετογένεση & µετέπειτα διπλασιασµός ή µη των χρωµοσωµάτων. Τα άτοµα δηµιουργούν πανοµοιότυπους κλώνους µε απλή µίτωση. Στην παρθενογένεση είτε εναλλάσσεται ο απλοδιπλοφασικός κύκλος, είτε το ωάριο διπλασιάζει τα χρωµοσώµατά του, χωρίς όµως τη συµµετοχή ξένου γενετικού υλικού. Ο φυλοκαθορισµός -εάν υφίσταται-εξαρτάται από φυσικοχηµικές συνθήκες του περιβάλλοντος ή από τον αριθµό των χρωµοσωµάτων.

17 Απαιτείται συγχρονισµός δύο φύλων (ή γαµετικών τύπων) Κατά κανόνα υπάρχει διαφοροποίηση γαµετικών κυττάρων Γίνεται ανασυνδιασµός (κατά τη γαµετογένεση και κατά τη σύντηξη των γαµετών) + Αύξηση βιοποικιλότητας Προσαρµοστικότητα Βελτίωση φαινοτύπων λόγω επιλογής συντρόφου Μειωµένη έκφραση θνησιγενών γονιδίων - Κατανάλωση ενέργειας Πολύπλοκη, χρονοβόρα διαδικασία που ενέχει κίνδυνο θήρευσης Όχι αναγκαστική αύξηση πληθυσµού (τα µισά µέλη δεν δίνουν απογόνους)

18 Άρα ποιος είναι ο καλύτερος;;;;; ΕΞΕΛΙΞΗ!

19 Φυλετικός διµορφισµός Πρωτογενής Πρωτογενής: µέγεθος και κινητικότητα των γαµετών, δοµή αναπαραγωγικών και συζευκτικών οργάνων ευτερογενής: ευτερογενής: εξωτερικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε τη διέγερση του ενός φύλου από το άλλο και την επιλογή συντρόφου ~ προγαµιαία συµπεριφορά Μέγεθος: τα αρσενικά µικρότερα (αρθρόποδα, µαλάκια, ψάρια, αµφίβια) ή µεγαλύτερα (θηλαστικά, κάποια πουλιά) Εξαρτήµατα άµυνας στα αρσενικά για τη διεκδίκηση του θηλυκού (σκαθάρια, καβούρια, ελάφια κλπ.) Άνιση κινητικότητα µεταξύ αρσενικών και θηλυκών (αρθρόποδα) Φωνές/καλέσµατα/ «χοροί» (βάτραχοι, φάλαινες, αράχνες, πουλιά, νυχτερίδες) Χρωµατισµοί (πουλιά, ερπετά) Ενίσχυση αισθητηρίων στα αρσενικά για την ανίχνευση των θηλυκών (έντοµα)

20

21

22 Γαµετογένεση (σπερµατογένεση, ωογένεση) Σπερµατογένεση: Όρχεις σπερµατικοί σωλήνες σπερµατική κύστη Γεννητικά κύτταρα ενδοκρινικά κύτταρα (τεστοστερόνη) κύτταρα Sertoli (στήριξη/ στήριξη/θρέψη) Βλαστικά κύτταρα Ωογένεση: σπερµατογόνια ~70 µέρες σπερµατοζωάρια Ωογένεση: Ωοθήκες σάλπιγγες µήτρα τράχηλος -κόλπος Βλαστικά γεννητικά κύτταρα θυλακοειδή κύτταρα βοηθητικοί ιστοί (λέκιθος) ωογόνιο ωοκύτταρο 1 ης τάξης ωοκύτταρο 2 ης τάξης ωάριο ωορρηξία ωρίµανση ωοθυλάκιο ωχρό σωµάτιο (οιστρογόνα & προγεστερόνη) Ωάριο:θηλυκός γαµέτης εντός γεννητικού οργάνου Αυγό:θηλυκός γαµέτης απελευθερωµένος στο περιβάλλον Η άµεση ωρίµανση του ωαρίου είναι σπάνια (αχινός). Συνήθως σταµατά στη µετάφαση Ι (έντοµα) ή στη µετάφαση ΙΙ (σπονδυλωτά) και η ολοκλήρωσή της επάγεται από το νέο περιβάλλον (θαλασσινό νερό) ή τη διείσδυση του σπερµατοζωαρίου.

23

24 σάλπιγγα ωοθήκη τράχηλος

25

26 ιαφορές σπερµατογένεσης ωογένεσης στα Θηλαστικά: Αρσενικά Η µείωση ενός βλ. γεν. κυττάρου δίνει 4 λειτουργικούς γαµέτες Μικρό µέγεθος (~50-65µ 65µmµαζί µαζί µε το µαστίγιοσε σε όλα τα ζώα) σπερµατοζωάρια/λεπτό καθόλητη διάρκεια της ζωής του ώριµου ζώου Γεννητική δραστηριότητα εποχιακή ή µόνιµη αλλά συνεχής Έµµηνος κύκλος Θηλυκά Η µείωση ενός βλ. γεν. κυττάρου δίνει 1 λειτουργικό γαµέτη (+2 άχρηστα πολικά σωµάτια) Μεγάλο µέγεθος ( µ 150µmστον άνθρωπο, 100µm- 3cmστον καρχαρία, 6cm στη στρουθοκάµηλο) ωάρια καθόλη τη διάρκεια της αναπαραγωγικά δραστήριας περίοδου του ζώου. Εµµηνόπαυση Γεννητική δραστηριότητα εποχιακή ή µόνιµη (µόνο στα Πρωτεύοντα) αλλά ασυνεχής (κυκλική) Οιστρικόςκύκλος 1-2 περίοδοι αναπαραγωγής µε περισσότερους από έναν κύκλους η καθεµιά

27 Σύζευξη (ζευγάρωµα) Το ενεργό ζευγάρωµα δεν είναι αναγκαστικά απαραίτητο για τη συνεύρεση σπέρµατος και ωαρίων και την επακόλουθη σύζευξη (γονιµοποίηση). Εξωτερικήγονιµοποίηση χωρίς ζευγάρωµα (υδρόβια ασπόνδυλα και ψάρια). Εξωτερική γονιµοποίηση µε ζευγάρωµα (βατράχια, καραβίδες κ.ά.). Εσωτερικήγονιµοποίηση χωρίς ενεργό ζευγάρωµα (διείσδυση πέους), αλλά µε τη βοήθεια ενός σπερµατοφόρουπου ελευθερώνεται από το αρσενικό. Το θηλυκό, διεγερµένο από τις φεροµόνεςτου αρσενικού και/ή µε µηχανικές κινήσειςοδηγείται προς αυτό και γονιµοποιείται (τρίτωνες, σκορπιοί, αράχνες,ιππόκαµποςκ.ά. ). Εσωτερικήγονιµοποίηση µε ζευγάρωµα.

28 Γονιµοποίηση Κατά το πλησίασµα & γαµετών, µια σειρά από αντιδράσεις προκαλούν έντονο φιλτράρισµα των σπερµατοζωαρίωνπου τελικά θα είναι ικανά να διεισδύσουν στο ωάριο: Κίνηση σπερµατοζωαρίων αντίθεταπρος το ρεύµα κίνησης των υγρών του ωαγωγού (σάλπιγγες) Από τα εκατοµµύρια σπερµατοζωαρίων που ξεκινούν τη διαδροµή τους µέσα στο θηλυκό µόριο, µόνο τα πιο κινητικάθα καταλήξουν κοντά στο ωάριο (µερικές εκατοντάδες χιλιάδες) Μόρια του φακέλου του ωαρίου καθιστούν πολλά σπερµατοζωάρια ανίκανα να γονιµοποιήσουν (συγκολλητικό φαινόµενο) ή τους προκαλούν πρόωρη ακροσωµικήαντίδραση, που επίσης τα κάνει ακατάλληλα προς γονιµοποίηση Τα σπερµατοζωάρια θα πρέπει να είναι ικανά να επιβιώσουν για κάποιο παρατεταµένο διάστηµαστο εσωτερικό των θηλυκών γεννητικών οργάνων µέχρις ότου το ωάριο να γίνει δεκτικό προς αυτά Μόλις ένα σπερµατοζωάριο εισχωρήσει στο ωάριο, εµποδίζεται η διείσδυση άλλων σπερµατοζωαρίων, ώστε να αποφεύγεται η πολυσπερµία. Αυτό γίνεται µε τον οξύ φραγµό (αλλαγή δυναµικού µεµβράνης λόγω αύξησης του θετικού φορτίου του ωαρίου ενδοκυτταρικά).

29 Χηµειοτακτική Ωάριο αχινού αναγνώριση µέσω υαλουρονικού οξέος ( ) & υποδοχέων τους ( ) Η φλοιικήαντίδραση οδηγεί στον οξύ φραγµό &ενεργοποιεί µεταβολικά το ωάριο µε αύξηση Ακροσωµική αντίδραση του ενδοκυτταρικού ph. ~Ολοκλήρωση µείωσης ωαρίου! Σύντηξη προ-πυρήνων: αποσύνθεση ουράς & διάλυση πυρηνικής µεµβράνης - κίνηση προς προπυρήνα σύντηξη δηµιουργία ζυγώτη Ενεργοποίηση ωαρίου: έκρηξη σύνθεσης DNA, αποµάκρυνση αναστολέων µεταβολισµού, αναδιοργάνωση και σωστή τοποθέτηση καθοριστών ανάπτυξης στο κυτταρόπλασµα ακροσωµικό νηµάτιο Φλοιική αντίδραση µεµβράνη γονιµοποίησης Οξύς φραγµός σχηµατισµός περιβιτελλινικού διαστήµατος

30 Η γονιµοποίηση έχει ως αποτέλεσµα: 1. Επανενεργοποίηση της µεταβολικής δραστηριότητας του ωαρίου 2. Σχηµατισµός ενός νέου γονιδιακού πακέτου και ανασυνδιασµός µεταξύ πατρικών & µητρικών γονιδίων 3. Αυτόµατη ενεργοποίηση της ανάπτυξης από τη σύζευξη σπερµατοζωαρίου-ωαρίου

31 ιαφοροποίηση κυττάρων: ωρίµανση βλαστικών κυττάρων µε αλλαγή σχήµατος 1 (!) γονιµοποιηµένο ωάριο µε όλες τις ρυθµιστικές πληροφορίες Μορφογένεση: αλλαγή θέσης διαφοροποιηµένων κυττάρων για τη δηµιουργία ιστών Μετασχηµατισµός: οργάνωση κυττάρων σε οµάδες µε λειτουργική διαφοροποίηση Ταυτόχρονα υπάρχει απώλεια ικανότητας αναπαραγωγής ~ υψηλή αρχιτεκτονική και λειτουργική εξειδίκευση και ικανότητα διακυτταρικής επικοινωνίας. = ΑΝΑΠΤΥΞΗ Προκαθορισµός κυττάρων είτε άµεσαµετά τη γονιµοποίηση (π.χ. γεννητικά κύτταρα) είτε σταδιακάκατά την πορεία ανάπτυξης. Συνήθως µόνιµος (γονιδιακός έλεγχος), αλλά και επαγόµενος από το περιβάλλον (π.χ. κυτταρόπλασµα, αλλαγή θέσης), ειδικά στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης. Πολυκύτταρος οργ. - χιλιάδες δις κυττάρων (!) µε προκαθορισµένο ρόλο & διαφοροποιηµένη δοµή/λειτουργία

32 17 ος 18 ος αιώνας: προσχηµατισµένοι ζωικοί οργανισµοί σε µικρογραφία µέσα στα αυγά Σύγχρονες επιγενετικές θεωρίες Προσχηµατισµός Κατάρριψη από τον K.F. Wolff (1759): ένα γονιµοποιηµένο ωάριο περιέχει ΜΟΝΟ τα δοµικά υλικά που φτιάχνουν τον οργανισµό Επιγένεση

33 Κατά την αυλάκωση γίνεται έντονη κυτταροδιαίρεση (βλαστοµερίδια) αλλά όχι αύξηση του µεγέθους του ζυγωτού. Η λέκιθος παρακωλύει την όλη διαδικασία! Καθορισµός προτύπου αυλάκωσης: Ισολεκιθικά Α)... ευτεροστόµια (Εχινόδερµα, Ηµιχορδωτά, κάποια Χορδωτά), Β)...Πρωτοστόµια ( ακτυλιοσκώληκες, Νηµερτίνοι, Πλατυέλµυνθες, Μαλάκια)] )] Γ) Θηλαστικά Ολοβλαστική Α) Ακτινωτή Β) Σπειροειδής Γ) Περιστροφική Μεσολεκιθικά (τα περισσότερα Αµφίβια) Τελολεκιθικά (Μονοτρήµατα,, Πτηνά, Ψάρια, κάποια Αµφίβια, Ερπετά, Κεφαλόποδα) Κεντρολεκιθικά (Έντοµα & άλλα Αρθρόποδα) [Οι αυλακώσεις στο φυτικό πόλο πολύ πιο αργές] Μεροβλαστική Επιφανειακή Άνιση - Ακτινωτή ισκοειδής

34 Η λέκιθος είναι η καύσιµη ύλη του εµβρύου! Τρόπος ανάπτυξης εµβρύου (µε βάση την ποσότητα της λεκίθου): Πολύ µικρή ποσότητα Έµµεση ανάπτυξη ηµιουργία ανεξάρτητα τρεφόµενης προνύµφης πολύ σύντοµα µετά τη γονιµοποίηση που θα οδηγήσει στην ενήλικη µορφή µε µεταµόρφωση. Στα περισσότερα θαλάσσια Ασπόνδυλα & στα Αµφίβια Μικρή ποσότητα Μεγάλη ποσότητα Αµεση ανάπτυξη Θρέψη µέσω του πλακούντα από τη µητέρα, µακρόχρονη κύηση. Στα Θηλαστικά Θρέψη µέσω της λεκίθου του αυγού µέχρι την ολοκλήρωση της ανάπτυξης και την εκκόλαψη των νεοσσών. Στα Πτηνά & Ερπετά

35 Γαστριδίωση Η αρχική πολυκυτταρική µάζα= Μορίδιο Ανάπτυξη κοιλότητας µέσα στην αρχική αυτή κυτταρική µάζα= Βλαστίδιο Αναδιανοµή των κυττάρων & σχηµατισµός 3 βλαστικών στρωµάτων (ενδοδερµα-µεσόδερµα εξώδερµα) = Γαστρίδιο Θηλαστικά:Αν και ισολεκιθικά, εντελώς όµοιο πρότυπο µε τα πτηνά ερπετά: ισχυρή ένδειξη κοινής καταγωγής! ευτεροστόµια (αλεκιθικά): Βλαστοπόρος = έδρα (στόµα δευτερογενώς) -Μεσόδερµα από θύλακες του αρχέντερου ευτεροστόµια (µεσολεκιθικά) - αµφίβια: Η γαστριδίωση ξεκινά στο όριο λεκίθου και κυτταροπλάσµατος (φυτικού & ζωικού ηµισφαιρίου) Πρωτοστόµια: 1) Βλαστοπόρος = στόµα (έδρα δευτερογενώς) 2) Σχηµατισµός µεσοδέρµατος µε απόσχιση κυττάρων Πτηνά-Ερπετά:Αρχική λωρίδα, οµόλογη του βλαστοπόρου Κύτταρα του επιβλάστη µεταναστεύουν στο εσωτερικό της βλαστ. κοιλότητας και δηµιουργούν το µεσο-και ενδόδερµα

36 Το κοίλωµα: σωµατική κοιλότητα που περικλείει όλα τα σπλάχνα και περιβάλλεται από µεσόδερµα ΣΧΙΖΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ ΕΝΤΕΡΟΚΟΙΛΩΜΑΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΣΤΟΜΙΑ [& Σπονδυλωτά! =τροποιηµένα σχιζοκοιλωµατικά] Το κοίλωµα σχηµατίζεται µε απόσχιση κυττάρων από την περιοχή του βλαστοπόρου [Στα θηλαστικά περιστροφική] ΕΥΤΕΡΟ- ΣΤΟΜΙΑ Το κοίλωµα σχηµατίζεται µε διεύρυνση του αρχέντερου & αποκοπή των θυλάκων

37 ΣΠΟΝ ΥΛΩΤΑ (Ερπετά, Πτηνά, Θηλαστικά, Αµφίβια, Ψάρια) Παρά την τεράστια ποικιλοµορφία αυγών και τύπων αρχικών σταδίων ανάπτυξης, όλοι οι εκπρόσωποι των Σπονδυλωτών συγκλίνουνσε ένα κοινό πρότυπο µεταγενέστερης ανάπτυξης (µεταγαστριδίωση).αυτό το πρότυπο συνίσταται στην ταυτόχρονη ανάπτυξη των βασικών χαρακτηριστικών του υποφύλου. Ραχιαίος νευρικός σωλήνας Νωτοχορδή Φαρυγγικοί βραγχιακοί θύλακες Κοιλιακή καρδιά Ουρά µετά την έδρα Κατανόηση της οµολογίας και της κοινής καταγωγής!

38 Αµνιωτά Σπονδυλωτά: Ερπετά, Πτηνά, Θηλαστικά (Έµβρυο µέσα σε εµβρυϊκό σάκο, το άµνιο) Άµνιο: µηχανική προστασία µέσα σε ένα υδάτινο περιβάλλον ~ θαλασσινό νερό Αλλαντοϊδα: αποθήκη µεταβολικών απορριµάτων και αναπνευστική επιφάνεια Χόριο: ακριβώς κάτω από το κέλυφος πλήρης κάλυψη του εµβρύου... χοριοαλλαντοϊδική µεµβράνη Λεκιθικός σάκος: τροφική υποστήριξη. Αποβάλλεται όταν καταναλωθεί η λέκιθος. Ο πιο αρχέγονος σχηµατισµός µεταξύ των προηγούµενων αλλαντοΐδα χόριο Εξελικτική σηµασία των 4 µεµβρανών του αµνιακού αυγού: Αποδέσµευση των Σπονδυλωτών από το υδάτινο περιβάλλον! Αναγκαίοτητα εσωτερικής γονιµοποίησης (πριν το ωάριο καλυφθεί από το κέλυφος)!

39 ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Μονοτρήµατα (Ορνιθόρυγχος, Έχιδνα) [Γεννούν αυγά και θηλάζουν τα µικρά από πόρους, όχι από θηλές] Μαρσιποφόρα (Καγκουρώ Πλακουντοφόρα Καγκουρώ, Οπόσουµ) [ ιατηρούν τα νεογνά στο µάρσιπο και τα θηλάζουν από πόρους, όχι από θηλές] Πλακούντας =εµβρυϊκή δοµή διατροφής του Άµνιο: αµετάβλητο εµβρύου, που προϋποθέτει την ανασυγκρότηση της λειτουργίας Λεκιθικός σάκος: γεµάτος µε υγρό των 4 εξωεµβρυϊκώνµεµβρανών µεµβρανών αλλά χωρίς λέκιθο, πηγή αρχέγονων και του γεννητικού συστήµατος κυττάρων για τη µετέπειτα δηµιουργία της µητέρας (ανάπτυξη µήτρας). του αίµατοςκαι των λεµφικών Εξυπηρετεί τη µεγάλη ανάγκη του κυττάρων. Σύντοµα συρρικνώνεται εµβρύου για θρεπτικά & Αλλαντοϊδα:συµµετοχή στη ανταλλαγή αερίων έχοντας δηµιουργία του οµφάλιου λώρου συνολική επιφάνεια στον Χόριο:συµµετέχει στη δηµιουργία του άνθρωπο 13 m 2, αλλά τελικό πλακούντα. Οι χοριακέςλάχνες µήκος µόλις 18 cm!ταυτόχρονα συνδέονται µε το έµβρυο µέσω του προστατεύει µητέρα και έµβρυο οµφάλιου λώρου.. Ανταλλαγή αερίων από την ασυµβατότητα των ιστών (διάχυση), αλλά χωριστές κυκλοφορίες. τους. Επικοινωνία & φραγµός

40 Μαρσιποφόρα Μονοτρήµατα Platypus (Ορνιθόρυγχος) Possum (Αυστραλία) Opossum (Αµερική) Έχιδνα

41

Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ. Αρχιτομία. Αγενής αναπαραγωγή. Παρατομία. Εκβλάστηση. Εγγενής αναπαραγωγή Διπλοφασικός κύκλος.

Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ. Αρχιτομία. Αγενής αναπαραγωγή. Παρατομία. Εκβλάστηση. Εγγενής αναπαραγωγή Διπλοφασικός κύκλος. Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ Αρχιτομία Αγενής αναπαραγωγή Παρατομία Εκβλάστηση Εγγενής αναπαραγωγή Απλοφασικός κύκλος Διπλοφασικός κύκλος Ισογαμία Ανισογαμία Ωογαμία Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γαμετογένεση. Καθορισμός φύλου (όρχεις ς ή ωοθήκες) Πρόφαση Ι μείωσης Γαμετικά κύτταρα Γονάδα (μιτώσεις) έσμευση Έμβρυο. Θηλαστικά, Αμφίβια, ιχθύες

Γαμετογένεση. Καθορισμός φύλου (όρχεις ς ή ωοθήκες) Πρόφαση Ι μείωσης Γαμετικά κύτταρα Γονάδα (μιτώσεις) έσμευση Έμβρυο. Θηλαστικά, Αμφίβια, ιχθύες Γαμετογένεση Γαμετογένεση Καθορισμός φύλου (όρχεις ς ή ωοθήκες) G1 Σπερματογένεση Πρόφαση Ι μείωσης Γαμετικά κύτταρα Γονάδα (μιτώσεις) έσμευση Έμβρυο Ολοκλήρωση μείωσης Ι Γονιμοποίηση-ολοκλήρωση η η μείωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 1. Λεκιθικός σάκος 2. Άμνιον 3. Αλλαντοίδα 4. Χόριο 3. Allantois 1. Yolk sac Α. Embryo Β. Shell Γ C. Shell membrane 2. Amnion 4. Chorion Α: Έμβρυο κοτόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 2. ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ - ΑΥΛΑΚΩΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. 2. 3. 4. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΑΛΕΞΗ 2. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2013 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΟΛΟΓΙΑ. ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης g Ηράκλειο, Νοέμβριος 2016

ΖΩΟΛΟΓΙΑ. ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης g Ηράκλειο, Νοέμβριος 2016 BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 2. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) g Ηράκλειο, Νοέμβριος 2016 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΓΕΝΗΣ ΕΓΓΕΝΗΣ Ένας γονέας Συνήθως δύο γονείς Δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα;

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα; ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ 1. (α) Τι αντιπροσωπεύουν οι αριθμοί 1-6 στο σχήμα; (β) Εξηγήστε τι είναι τα ωοθυλάκια και ποιος είναι ο ρόλος τους. (γ) Σε ποιο μέρος του γεννητικού συστήματος της γυναίκας αρχίζει η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Kυτταρική Bιολογία. Μείωση & φυλετική αναπαραγωγή ΔIAΛEΞH 21 (16/5/2016) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.

Kυτταρική Bιολογία. Μείωση & φυλετική αναπαραγωγή ΔIAΛEΞH 21 (16/5/2016) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ. Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞH 21 (16/5/2016) Μείωση & φυλετική αναπαραγωγή Τι είναι φυλετική και τι αφυλετική αναπαραγωγή; Η αφυλετική αναπαραγωγή: 1. Είναι απλή και άμεση 2. Συνήθως αποδίδει απογόνους που

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Δομή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος 1. Να ονομάσετε τις αριθμημένες δομές του παρακάτω σχήματος. Βλέπε εικ. 12.1 της σ. 219 του βιβλίου του μαθητή. 2. Να ενώσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ. Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ. Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης 5/3/2013 Η κυτταρική διαίρεση είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα αρχικό κύτταρο διαιρείται σε δύο θυγατρικά. Στους πολυκύτταρους

Διαβάστε περισσότερα

Γονιμοποίηση αναγνώριση και συνένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου φραγμός στην πολυσπερμία μετα μετ βολική ενεργο ενεργο ο π ίηση

Γονιμοποίηση αναγνώριση και συνένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου φραγμός στην πολυσπερμία μετα μετ βολική ενεργο ενεργο ο π ίηση Γονιμοποίηση αναγνώριση και συνένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου φραγμός στην πολυσπερμία μεταβολική ενεργοποίηση του αυγού ανακατατάξεις στα συστατικά του αυγού σχηματισμός του διπλοειδή πυρήνα του ζυγωτού

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ. ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIOΛ 102 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ Γονιμοποίηση Αυλάκωση Γαστριδίωση Νευριδίωση Οργανογένεση ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ Δ. Δοκιανάκη & Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2015 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση

Διαβάστε περισσότερα

Κύτταρα πολυκύτταρων οργανισμών

Κύτταρα πολυκύτταρων οργανισμών Μίτωση - Μείωση Τα ευκαρυωτικά κύτταρα διαιρούνται με δύο τρόπους: τη μίτωση και τη μείωση. Η Μίτωση είναι ο τύπος της κυτταρικής διαίρεσης που από ένα πατρικό κύτταρο καταλήγει σε δύο γενετικά πανομοιότυπα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι ίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 2015 1 Αναπαραγωγή 2015 2 Η φύση της αναπαραγωγικής διαδικασίας Omne vivum ex ovo ή περίπου έτσι... Δύο τρόποι αναπαραγωγής Αγενής

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Μ. Παυλίδης (pavlidis@uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΗ A TIMELINE 13.8 ΒΥΑ Origin of the Universe 4.6 BYA Formation of the Solar System/Earth

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 1. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Πως από το γονιμοποιημένο

Διαβάστε περισσότερα

6.4 Η αναπαραγωγή στον άνθρωπο ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

6.4 Η αναπαραγωγή στον άνθρωπο ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Τα νεογνά των φυτοφάγων θηλαστικών, όπως της γίδας, γεννιούνται με τρίχωμα. Τα μάτια τους είναι ανοιχτά και μπορούν αμέσως να περπατήσουν. Αντίθετα, τα νεογνά των σαρκοφάγων

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ 1. Να ταξινομήσετε τις παρακάτω έννοιες σε τέσσερις θεματικές ομάδες: Σπερματικός πόρος, σηραγγγώδη σώματα, λοβοί, σπερματικά

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 10: Κυτταρική Διαίρεση

Ενότητα 10: Κυτταρική Διαίρεση Ενότητα 10: Κυτταρική Διαίρεση Κυτταρική διαίρεση: παραγωγή γενετικά πανομοιότυπων θυγατρικών κυττάρων Κυτταρική διαίρεση Μονοκύτταροι οργανισμοί: η διαίρεση του κυττάρου συνεπάγεται αναπαραγωγή ολόκληρου

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 1. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑ 2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ...6 Διαφοροποίηση How can the fertilized egg generate so many different cell types? ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr)

Διαβάστε περισσότερα

Η αναπαραγωγή στον κόσμο των φυτών

Η αναπαραγωγή στον κόσμο των φυτών Η αναπαραγωγή στον κόσμο των φυτών Τζανουδάκης Δημήτριος Καθηγητής τμήματος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πάτρας Τηλ. / Fax: 2610997279 Email: tzanoyd@upatras.gr H Αναπαραγωγή στο κόσμο των φυτών Μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΥΒΙΑΔΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

ΕΥΡΥΒΙΑΔΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΕΥΡΥΒΙΑΔΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ 2010-11 Κεφάλαιο 1: Η Οργάνωση της ζωής 1. Από ποια μέρη αποτελείται το μικροσκόπιο; 2. Στην εικόνα φαίνεται ένα μικροσκόπιο. Να γράψετε τα μέρη του όπως υποδεικνύονται από

Διαβάστε περισσότερα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα 1 Όπως όλοι γνωρίζουμε κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από κύτταρα. Μέσα στον πυρήνα των κυττάρων υπάρχουν τα χρωμοσώματα, τα οποία αποτελούν to γενετικό υλικό (DNA). Στα χρωμοσώματα αυτά βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογικά, µε την είσοδο του σπερµατοζωαρίου, το ωάριο υφίσταται µεταβολές (εµπόδιο στην πολυσπερµία), οι οποίες παρεµποδίζουν την περαιτέρω είσοδο

Φυσιολογικά, µε την είσοδο του σπερµατοζωαρίου, το ωάριο υφίσταται µεταβολές (εµπόδιο στην πολυσπερµία), οι οποίες παρεµποδίζουν την περαιτέρω είσοδο Γονιµοποίηση Φυσιολογική γονιµοποίηση Η γονιµοποίηση συνήθως γίνεται στην λήκυθο της σάλπιγγας. Είναι το αποτέλεσµα της συνένωσης ενός ωαρίου µε ένα σπερµατοζωάριο, που είναι απλοειδή κύτταρα µε 23 χρωµοσώµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 2016 2 Το συνώνυμο της αναπαραγωγής είναι ο πολλαπλασιασμός, η δημιουργία νέων ατόμων που έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τους γονείς τους. Όλοι οι οργανισμοί κάποια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μονογονία

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μονογονία ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα των οργανισµών, που µελετήσαµε στην αρχή του βιβλίου, είναι η ικανότητα αναπαραγωγής. Ο Pasteur, µε το οµώνυµο πείραµά του, απέδειξε ότι η αυτόµατη δηµιουργία

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Πεπτικό σύστημα Αναπνευστικό

Διαβάστε περισσότερα

Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο

Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ενότητα 4: Αναπαραγωγή, ανάπτυξη & μεταμόρφωση των εντόμων Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Β

Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Β Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Β Μοριακή Βιολογία και Γενετική BIOL 123 Άνοιξη 2015 Δρ. Χαρίτα Χρίστου Παρουσιάσεις Power Point με υλικό από: Campbell και Reece (2010) ΒΙΟΛΟΓΙΑ τόμος Ι, 1

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128

Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΕΛΙΞΗ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ 128 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΖΩΟΛΟΓΙΑ: Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 25 Περίγραμμα του Κεφαλαίου 25 Ζωολογία: Η Εξελικτική Προσέγγιση 26 Ζωολογία: Η Οικολογική Προσέγγιση 30 Προειδοποίηση για την Άγρια

Διαβάστε περισσότερα

εξελίσσεταιηανθρώπινηανθρώπινη ζωή

εξελίσσεταιηανθρώπινηανθρώπινη ζωή Πώςεξελίσσεται εξελίσσεταιηανθρώπινηανθρώπινη ζωή Ξεκινάµε ως ζυγωτό, δηλαδή, ως µονοκύτταρος οργανισµός µε διάµετρο περίπου ενός χιλιοστού, και ζυγίζουµε περίπου δεκαπέντε εκατοµµυριοστά του γραµµαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Από τα χημικά μόρια στον οργανισμό

Από τα χημικά μόρια στον οργανισμό Άτομο Μόριο Από τα χημικά μόρια στον οργανισμό Μακρομόριο Οργανίδιο Κύτταρο Ιστός Όργανο Οργανισμός Σύστημα οργάνων (κυκλοφορικό) ΚΥΤΤΑΡΟ Πυρήνας, μιτοχόνδρια, χλωροπλάστες, περοξυσωμάτια, κ.α. Πολυενζυμικά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Γενετική Βελτίωση Φυτών ρ. Πριµηκύριος Νικόλας

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Γενετική Βελτίωση Φυτών ρ. Πριµηκύριος Νικόλας ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΦΥΤΩΝ Ασσυριακό ανάγλυφο επικονίασης χουρµαδιάς ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ανάπτυξη και αναπαραγωγή των οργανισµών εξασφαλίζεται µε µιτωτικές και µειωτικές

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Κεφάλαιο 12ο Αναπαραγωγή Ανάπτυξη Μαυροματάκης Γιώργος- Βιολόγος σχολική χρονιά 2011-2012 1ο Μάθημα Κεφ. 12 Οι ζωντανοί οργανισμοί, ανεξάρτητα εάν ανήκουν στα Βακτήρια,

Διαβάστε περισσότερα

6. Αναπαραγωγή. Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους.

6. Αναπαραγωγή. Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους. 6. Αναπαραγωγή Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους. Με ποιούς τρόπους αναπαράγονται οι οργανισμοί; Η αναπαραγωγή στους μονοκύτταρους

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 4. ΝΕΥΡΙ ΙΩΣΗ - ΟΡΓΑΝΟΓΕΝΕΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΝΕΥΡΙΔΙΩΣΗ (Neurulation) Μετατροπή του γαστριδίου (gastrula)

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ. στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων ΒΙΟΛΟΓΙΑ A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Πρόταση για την ενσωμάτωση ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ στη διδασκαλία διαφορετικών ενοτήτων 1. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Όλοι οι οργανισμοί: Τρέφονται Αναπνέουν Απεκκρίνουν Αναπαράγονται Αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΖΩΩΝ = 34 ΦΥΛΑ Πολυκύτταροι, ευκαρυωτικοί οργανισμοί, με υψηλό βαθμό κυτταρικής εξειδίκευσης. Τα κύτταρα οργανώνονται σε ιστούς και στη συνέχεια σε όργανα. Είναι ετερότροφοι οργανισμοί.

Διαβάστε περισσότερα

Το σχεδιάγραµµα πιο κάτω παριστάνει τον αυτοδιπλασιασµό και το διαµοιρασµό των χρωµατοσωµάτων στα θυγατρικά κύτταρα.

Το σχεδιάγραµµα πιο κάτω παριστάνει τον αυτοδιπλασιασµό και το διαµοιρασµό των χρωµατοσωµάτων στα θυγατρικά κύτταρα. ΜΙΤΩΣΗ Η διαίρεση του κυττάρου δεν είναι µια απλή διαδικασία, όπως για παράδειγµα µια φυσαλίδα που καθώς µεγαλώνει χωρίζεται στα δύο. Η κυτταρική διαίρεση περιλαµβάνει τον ακριβοδίκαιο διαµοιρασµό του

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD

Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD Ομοιότητα και διαφορά Κληρονομικότητα: η μεταβίβαση χαρακτηριστικών από τη μια γενιά στην άλλη Ποικιλία: εκτός από την ομοιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ

Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ ΜΕΙΩΣΗ ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Σοφία Χαβάκη Επίκουρη Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Είναι η παραγωγή και διαφοροποίηση των γαµετών: ωοκυττάρου (ωογένεση) σπερµατοζωαρίου (σπερµατογένεση)

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 4. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΔΙΩΣΗ ΟΡΓΑΝΟΓΕΝΕΣΗ ΝΕΥΡΙΔΙΩΣΗ (Neurulation) Μετατροπή του γαστριδίου (gastrula) σε ένα επίμηκες κυλινδρικό έμβρυο = νευρίδιο (neurula) Έναρξη οργανογένεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ. Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Το πρώτο σύστημα κατάταξης των ζώων κατά τον Αριστοτέλη Επόμενα συστήματα κατάταξης John Ray (1627-1705): Νέο σύστημα κατάταξης και εισαγωγή έννοιας του είδους Charles Linnaeus

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια: Μυρσίνη Κουλούκουσα Αν. Καθηγήτρια. emed.med.uoa.gr/eclass

Επιμέλεια: Μυρσίνη Κουλούκουσα Αν. Καθηγήτρια. emed.med.uoa.gr/eclass ) Επιμέλεια: Μυρσίνη Κουλούκουσα Αν. Καθηγήτρια emed.med.uoa.gr/eclass Εμβρυολογία Πρώιμη εμβρυική περίοδος- Αναφέρεται στη μελέτη της ανάπτυξης ενός οργανισμού από τη γονιμοποίηση του ωοκυττάρου-στάδιο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ Γ 4

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ Γ 4 ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ Γ 4 Η διαίρεση του κυττάρου δεν είναι µια απλή διαδικασία, όπως για παράδειγµα µια φυσαλίδα που καθώς µεγαλώνει χωρίζεται στα δύο. Η κυτταρική διαίρεση :περιλαµβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος

Ασκήσεις για το σπίτι και για σένα! 0.5 5. μελετούμε τους ζωντανούς οργανισμούς; Τρόποι μελέτης των ζωντανών οργανισμών Επιστημονική μέθοδος Προγραμματισμός Διδακτέας Ύλης Βιολογίας Α Γυμνασίου 2012-2013 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Ενότητα Δραστηριότητες Βασικές Έννοιες Δ/κές Π/δοι Γνωριμία Εισαγωγικές σελίδες Γνωριμία με το βιβλίο μου 1 1 Ενότητα 1: Η Βιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Αφρικανικός βάτραχος. Ψάρι ζέβρα

Αφρικανικός βάτραχος. Ψάρι ζέβρα Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήµιον Αθηνών ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ & ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ Επικ. Καθ. ΒασιλικήΟικονοµίδου εκέµβριος 2014 Οι 6 δηµοφιλέστεροι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12. Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά.

Κεφάλαιο 12. Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά. Κεφάλαιο 12 Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά. 1. Τα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του ωοθυλακίου παράγουν 2. Ο ενδομήτριος κύκλος ελέγχεται ορμονικά από 3.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα μαθημάτων θεωρίας Γενικής Εντομολογίας

Πρόγραμμα μαθημάτων θεωρίας Γενικής Εντομολογίας Γενική Εντομολογία Νικόλαος Παπαδόπουλος Καθηγητής, Εργαστήριο Εντομολογίας & Γεωργικής Ζωολογίας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τηλ.: 24210 93285 E-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία

Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία Γονιµοποίηση Για να επέλθει κύηση η συνουσία πρέπει να γίνει από 5 µέρες πριν την ωορρηξία µέχρι την ηµέρα της ωορρηξίας Χρόνος ζωής σπερµατοζωαρίων 5 µέρες Χρόνος ζωής ωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ :

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ : ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΤΑΞΗ : Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 1.30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ :... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ :... ΥΠ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΜΙΤΩΣΗ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΜΙΤΩΣΗ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΜΙΤΩΣΗ Τι σχέση έχουν η μονογονική αναπαραγωγή Κυτταρική διαίρεση η ανάπτυξη η αμφιγονική αναπαραγωγή η αντικατάσταση των κυττάρων Η σημασία της μίτωσης Η μίτωση ευνοεί την κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). ΒΙΟΛΟΓΙΑ Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). Είδη οργανισμών Υπάρχουν δύο είδη οργανισμών: 1. Οι μονοκύτταροι, που ονομάζονται μικροοργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 12 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑNAΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος της αναπαραγωγής και

Διαβάστε περισσότερα

Το άνθος Λειτουργίες α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου

Το άνθος Λειτουργίες α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου Άνθος Αναπαραγωγή Το άνθος Λειτουργίες 1. Όργανο εγγενούς παραγωγής των ανώτερων φυτών α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος εργασίας: Καθορισμός του φύλου στους ζωικούς οργανισμούς

Τίτλος εργασίας: Καθορισμός του φύλου στους ζωικούς οργανισμούς Τίτλος εργασίας: Καθορισμός του φύλου στους ζωικούς οργανισμούς Ένας από τους βασικότερους βιολογικούς μηχανισμούς, ο καθορισμός του φύλου, χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο ποικιλότητας μηχανισμών και

Διαβάστε περισσότερα

Ωογένεση: σχηµατισµός του ωαρίου

Ωογένεση: σχηµατισµός του ωαρίου Ωογένεση: σχηµατισµός του ωαρίου Τα ωάρια όπως και τα σπερµατοζωάρια προέρχονται εµβρυολογικώς από αρχέγονα γεννητικά κύτταρα. Ο θηλυκός γαµέτης είναι το δευτερογενές ωοκύτταρο ή ωάριο: είναι το µόνο κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί διαιρούνται τα κύτταρα;

Γιατί διαιρούνται τα κύτταρα; Η κυτταροδιαίρεση Γιατί διαιρούνται τα κύτταρα; Για να αναπαραχθούν. Για να αυξηθεί το µέγεθος των οργανισµών. Για να αναπληρωθούν φθαρµένα ή κατεστραµµένα κύτταρα. ιαδικασία κυτταροδιαίρεσης µε εκβλάστηση

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ 2007-8 www.cyprusbiology.com 1 ΕΝΟΤΗΤΑ Α. ΠΩΣ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΖΩΗ ιαιώνιση των ειδών 1. Ποια είναι τα µέρη του σπερµατοζωαρίου; 2. Να συµπληρώσετε τις ενδείξεις του πιο κάτω σχήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ. αναπαραγωγή. αύξηση αριθµού κυττάρων ανάπτυξη

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ. αναπαραγωγή. αύξηση αριθµού κυττάρων ανάπτυξη ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ αναπαραγωγή αύξηση αριθµού κυττάρων ανάπτυξη επιδιόρθωση ιστών Κυτταρική οργάνωση του γενετικού υλικού Γονιδίωµα: Το σύνολο του γενετικού υλικού (DNA) ενός κυττάρου Στα προκαρυωτικά κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ. Χρόνος: 2 ώρες Ημερομηνία: 13 Ιουνίου 2012

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ. Χρόνος: 2 ώρες Ημερομηνία: 13 Ιουνίου 2012 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Χρόνος: 2 ώρες Ημερομηνία: 13 Ιουνίου 2012 ΒΑΘΜΟΣ:. Υπογραφή:... Ονοματεπώνυμο:.

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή, απομόνωση και καθαρισμός της φαρμακευτικής πρωτεΐνης.

Παραγωγή, απομόνωση και καθαρισμός της φαρμακευτικής πρωτεΐνης. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1o 1. δ 2. β 3. β 4. γ 5. δ ΘΕΜΑ 2o 1. Σχολικό βιβλίο, σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Προέλευση Μεταζώων Την εμφάνιση του ευκαρυωτικού κυττάρου ακολούθησε μια διαφοροποίηση σε πολλές διακριτές γενεαλογικές γραμμές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

Διαβάστε περισσότερα

Ζωολογία Ι. Εργαστηριακή Άσκηση : ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Ενότητα 4η: Η Διαδικασία της Αναπαραγωγής

Ζωολογία Ι. Εργαστηριακή Άσκηση : ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Ενότητα 4η: Η Διαδικασία της Αναπαραγωγής Ζωολογία Ι Εργαστηριακή Άσκηση : ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ενότητα 4η: Η Διαδικασία της Αναπαραγωγής Συγγραφείς: Α. Νικολαίδου, Μ. Βεινή Χαρίτου Διδάσκων: Σκ. Ντέντος Τμήμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Σπύρος Δ. Συγγελάκης

Πρόλογος. Σπύρος Δ. Συγγελάκης ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ «Ερωτήσεις θεωρίας» «Σχόλια και Επισημάνσεις» «Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής» «Ερωτήσεις Σωστό - Λάθος» «Ερωτήσεις κρίσεως Συνδυαστικές» «Αναλυτική μεθοδολογία ασκήσεων» «Λυμένες ασκήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου

Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου Η διαδικασία που καταλήγει στην εμφάνιση κανονικού φύλου διέρχεται από διάφορες φάσεις. ιακρίνονται η φάση της γονιμοποίησης, η φάση διαφοροποίησης των εμβρυϊκών

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις θεωρίας. 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό

Ερωτήσεις θεωρίας. 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό Ερωτήσεις θεωρίας 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό 1. Ποια είναι τα βασικά είδη ιστών του ανθρώπινου οργανισμού; Τα βασικά είδη ιστών του ανθρώπινου οργανισμού είναι ο επιθηλιακός, ο μυικός, ο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΤΡΕΙΣ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ: ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΤΡΕΙΣ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ: ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΤΡΕΙΣ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ: ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΙ ΙΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΙΑΒΙΩΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΥΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα 2 Ο Τι είναι οι ιστοί και τι τα όργανα σε έναν οργανισμό; Δώστε από ένα παράδειγμα. Θέμα 3 Ο

Θέμα 2 Ο Τι είναι οι ιστοί και τι τα όργανα σε έναν οργανισμό; Δώστε από ένα παράδειγμα. Θέμα 3 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΤΑΞΗ: Α ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Θέμα 1 Ο Nα γράψετε τρεις διαφορές μεταξύ των ζωικών και των φυτικών κυττάρων.

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. ίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι ίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Αρχιτεκτονικό Πρότυπο των Ζώων Πατρών 2015 2 Ιεραρχική Οργάνωση της Πολυπλοκότητας των Ζώων Από απλούς οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ ΠΡΩΤΟΖΩΑ

ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ ΠΡΩΤΟΖΩΑ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ ΠΡΩΤΟΖΩΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ μονοκύτταροι οργανισμοί ποικιλία στο σχήμα τους το κυτταρόπλασμα διακρίνεται σε ΕΝΔΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΞΩΠΛΑΣΜΑ κυτταρόπλασμα με 1 ή περισσότερους ισότιμους πυρήνες Εξαίρεση:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ MAΪOY - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘ.:... / 40 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/05/2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΧΡΟΝΟΣ: 1h 30min

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνητικό σχέδιο μαθήματος Κυτταρική διαίρεση: Μίτωση - Μείωση Βιολογία Γ Γυμνασίου, 2 διδακτικές ώρες

Διερευνητικό σχέδιο μαθήματος Κυτταρική διαίρεση: Μίτωση - Μείωση Βιολογία Γ Γυμνασίου, 2 διδακτικές ώρες Διερευνητικό σχέδιο μαθήματος Κυτταρική διαίρεση: Μίτωση - Μείωση Βιολογία Γ Γυμνασίου, 2 διδακτικές ώρες Προαπαιτούμενες γνώσεις: Πυρήνας, γενετικό υλικό, χρωμοσώματα, ομόλογα χρωμοσώματα, γαμέτες, αμφιγονία,

Διαβάστε περισσότερα

3 ΩΡΕΣ. Σελίδα 1 από 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΙΑΡΚΕΙΑ

3 ΩΡΕΣ. Σελίδα 1 από 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΙΑΡΚΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΑΡΚΕΙΑ 3 ΩΡΕΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Από τη διασταύρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 ΛΕΠΤΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡ.: ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 ΛΕΠΤΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡ.: ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΛΥΚΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015-2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΒΑΘΜΟΣ.../35 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗ:. ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

5. Η μεταγραφή σ ένα ευκαρυωτικό κύτταρο γίνεται α. στα ριβοσώματα. β. στο κυτταρόπλασμα. γ. στον πυρήνα. δ. στο κεντρομερίδιο.

5. Η μεταγραφή σ ένα ευκαρυωτικό κύτταρο γίνεται α. στα ριβοσώματα. β. στο κυτταρόπλασμα. γ. στον πυρήνα. δ. στο κεντρομερίδιο. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΕΓΟΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΕΓΟΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΕΓΟΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ A & Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Παρακάτω παραθέτουμε μια ανάπτυξη του θέματος, η οποία, αυτούσια, μπορεί να χρησιμεύσει

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ κεφ. 5. ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Μάθημα 1,2

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ κεφ. 5. ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Μάθημα 1,2 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ κεφ. 5 ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Μάθημα 1,2 O Mendel στο Brno (Τσεχία) Τον αναγνωρίζετε; Το μοναστήρι σήμερα Οι κήποι σήμερα Το μοσχομπίζελο Η επιτυχία των πειραμάτων του Μέντελ 1. χωριστά η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Η µήτρα (εικόνα 1) είναι κοίλο µυώδες όργανο µήκους περίπου 8 cm που προέρχεται από την συνένωση

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Στο Μάθημα Της Βιολογίας. Τάξη: Γ 3 Μαθήτρια: Στίνη Αΐντα Θέμα: Κυτταρική Διαίρεση: Μίτωση

Εργασία Στο Μάθημα Της Βιολογίας. Τάξη: Γ 3 Μαθήτρια: Στίνη Αΐντα Θέμα: Κυτταρική Διαίρεση: Μίτωση Εργασία Στο Μάθημα Της Βιολογίας Τάξη: Γ 3 Μαθήτρια: Στίνη Αΐντα Θέμα: Κυτταρική Διαίρεση: Μίτωση ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ: ΜΙΤΩΣΗ Τι είναι η κυτταρική διαίρεση; Η κυτταρική διαίρεση είναι η διαδικασία κατά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13. Αναπαραγωγή

Κεφάλαιο 13. Αναπαραγωγή 1 Κεφάλαιο 13 ο Αναπαραγωγή 2 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των οργανισμών, που μελετήσαμε στην αρχή του βιβλίου, είναι η ικανότητα αναπαραγωγής. Ο Pasteur, με το ομώνυμο πείραμά του,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Β Α2. Γ Α3. Α Α4. Α5. Γ ΘΕΜΑ Β ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. Α (Σωµατικά κύτταρα στην αρχή της µεσόφασης): 1, 4, 5, 6 Β (Γαµέτες): 2, 3, 7, 8 Β2. (Κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ 1) ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΩΝ ΕΥΠΛΟΕΙΔΙΑ: ΚΑΘΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΟ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ Ν (ΑΠΛΟΕΙΔΕΣ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ) 3Ν ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 4Ν τριπλοειδία Α) Γονιμοποίηση ωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ 1. ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Η µέλισσα είναι έντοµο ολοµετάβολο και για την ολοκλήρωση του βιολογικού της κύκλου διέρχεται από τα στάδια του αυγού, της

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΥ 001 -Υγεία και Τεχνολογία. Σενάρια Ιατρικής Φαντασίας (Γενετική)

ΗΜΥ 001 -Υγεία και Τεχνολογία. Σενάρια Ιατρικής Φαντασίας (Γενετική) ΗΜΥ 001 -Υγεία και Τεχνολογία Σενάρια Ιατρικής Φαντασίας (Γενετική) Γενετική ηµιουργήµατα της φύσης συνέπεια στα µορφολογικά χαρακτηριστικά τους αναπαραγωγική διαδικασία οι απόγονοι µοιάζουν σε µικρό ή

Διαβάστε περισσότερα

1. σελ. 109 «Με τον όρο ζύμωση.. όπως πρωτεΐνες και αντιβιοτικά»

1. σελ. 109 «Με τον όρο ζύμωση.. όπως πρωτεΐνες και αντιβιοτικά» ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο 1. γ 2. γ 3. δ 4. α 5. β ΘΕΜΑ 2ο 1. σελ. 109 «Με τον όρο ζύμωση.. όπως πρωτεΐνες και αντιβιοτικά» 2. σελ. 119-120: «Θεραπευτικά. Τα αντισώματα μπορούν να

Διαβάστε περισσότερα

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια

Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Από τους Σπόγγους στα σχιζοκοιλωματικά Πρωτοστόμια Προέλευση Μεταζώων Την εμφάνιση του ευκαρυωτικού κυττάρου ακολούθησε μια διαφοροποίηση σε πολλές διακριτές γενεαλογικές γραμμές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

Διαβάστε περισσότερα

Tρίτη, 1 η Ιουνίου 2004 ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Tρίτη, 1 η Ιουνίου 2004 ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Tρίτη, 1 η Ιουνίου 2004 ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ 1 1Α. Να γράψετε τον αριθµό της καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση που

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ον ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ 1. Τι είναι κυτταρικός κύκλος, και τα δυο είδη κυτταρικής διαίρεσης. 2. Από τα γεγονότα της μεσόφασης να μην μου διαφεύγει η αντιγραφή του γενετικού

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 9: Διαφοροποίηση - Εμβρυογένεση

Άσκηση 9: Διαφοροποίηση - Εμβρυογένεση Άσκηση 9: Διαφοροποίηση - Εμβρυογένεση Σύνοψη Σκοπός της άσκησης είναι να γνωρίσουν οι εκπαιδευόμενοι τη γονιμοποίηση του ωαρίου, τις πρώτες διαιρέσεις του ζυγωτού και την απαρχή των κυτταρικών διαφοροποιήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Χρωμοσώματα & κυτταροδιαιρέσεις

Χρωμοσώματα & κυτταροδιαιρέσεις Δασική Γενετική Χρωμοσώματα & κυτταροδιαιρέσεις Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Σύνοψη Το DNA αναπαράγεται, εκφράζεται και μεταλλάσσεται Το DNA είναι οργανωμένα σε χρωμοσώματα Τα ευκαρυωτικά γενώματα έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση που συμπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Γενετική Πειραματική επιστήμη της κληρονομικότητας Προέκυψε από την ανάγκη κατανόησης της κληρονόμησης οικονομικά σημαντικών χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία

Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕΛΕΝΗ, Ph.D. Λέκτορας Εργαστήριο Βιολογίας, Ιατρική Σχολή Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα