Γιάννης Δ. Μίχας. Ατομικός Πορτολάνος TITANIUM. Αθήνα 2013

Transcript

1 Γιάννης Δ. Μίχας Ατομικός Πορτολάνος Αθήνα 2013 TITANIUM Y I A Y I A N N O S G A L L E R Y

2 Γοργόνες αγαπητικές, ουράνιες θάλασσες, σκαριά και το όνειρο της ναυτοσύνης ένα λιμάνι στην άκρη της γης σαν αυτό που προσπερνά ξεσκούφωτος ο Οδυσσέας χάριν της δόξας των πλοίων. Μικρές προσευχές, εγκόλπιο καταστρώματος, ατομικός πορτολάνος, τα σχέδια και οι σκόρπιοι στίχοι, ξόρκια και ευχές, για τις τυχαίες ώρες της ημέρας. Πλοία, ω! πλοία, σαν τους Αγίους των Ελλήνων βαδίζετε στο νερό... ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΣ

3 Συγκυβερνήτες, κατάρτια και πανιά μου, λιμάνια και ορίζοντες των ματιών μου, μάτια μου εσείς, Δημήτρη και Αντυ, την έκθεση αυτή σας αφιερώνω...

4 Θερμές ευχαριστίες στον αγαπητό μου φίλο Τάκη Μιχαλόπουλο για την στήριξή του στις εικαστικές μου αναζητήσεις.

5 Γιάννης Δ. Μίχας Ατομικός Πορτολάνος TITANIUM Y I A Y I A N N O S G A L L E R Y Ti t a n i u m Y i a y i a n n o s G a l l e r y 44, VASSILEOS KONSTANTINOU AVE , ATHENS, GREECE T M F E info@titaniumartgallery.com W Αθήνα 2013

6 Η ζωγραφική του Γιάννη Μίχα Ο Γιάννης Μίχας διαλέγει τον δύσκολο δρόμο της ζωγραφικής ποιότητας. Με ελληνική λογική και με οδηγό την προσωπικότητα του, κάνω μια ειλικρινή αναφορά στην Ιστορία της Τέχνης. Η εύκολη λύση οδήγησε πολλούς στη λογική της μοντέρνας τέχνης με αντικοινωνικούς στόχους. «Η σημερινή τέχνη πρέπει να είναι σοβαρή και δύσκολη» μας λέει ο Αντόρνο στο βιβλίο του Αισθητική Θεωρία, για να πάψει ο κόσμος να είναι απλώς καταναλωτικό κοινό. Ο χώρος στην ζωγραφική του Γιάννη Μίχα υποβάλλεται, δεν είναι χειροπιαστός, προβάλλεται προς τα μπρος, δεν έχει την προοπτική του βάθους, στοιχείο της μοντέρνας τέχνης. Το έργο του είναι απλό, χωρίς περιγραφή και με ασιατίζουσα ευρωπαϊκή αντίληψη. «Το χρώμα είναι από μόνο του και σχήμα και θέμα» έλεγε ο Ντελωναί. Ο Γιάννης Μίχας εκφράζεται με το χρώμα και τον ενδιαφέρει η τεχνική, που τελικά αναδεικνύει τον καλλιτέχνη. Αποτελεί ο τρόπος αυτός μια καλλιτεχνική οπτική. Φαίνεται να είναι υπερπραγματική, κάτι σαν μια αρχέτυπη μορφή. Έχει την εντύπωση ο θεατής ότι η διάρκεια μοιάζει να έχει ανασταλεί, χαρακτηριστικό της μοντέρνας τέχνης. Η καθημερινή ζωή εμφανίζεται υπό το πρίσμα της αιωνιότητας. Η ζωγραφική του ανήκει στην μετακυβιστική αντίληψη. Αυτή τη λογική είχαν ακολουθήσει οι κυβιστές. Για το ζωγράφο Γιάννη Μίχα το σημαντικότερο από τα πλαστικά στοιχεία είναι το σχήμα. Μόνο όταν έχει ολοκληρωθεί το σχήμα-σύνθεση χωρίς να αφήνει κανένα σημείο του πίνακα να του αποσπάσει το ενδιαφέρον, το έργο έχει αποκτήσει τη δική του ζωή, τότε το σχέδιο αναδεικνύεται. Γι αυτό πρέπει να εκτιμήσουμε την τρισδιάστατη λογική των έργων του, που μοιάζουν να αντανακλώνται σε έναν καθρέπτη από γυάλινο μωσαϊκό... Ο Γιάννης Μίχας από πρώτη ματιά κάνει παραστατική ζωγραφική. Η απάρνηση των μορφολογικών στοιχείων οδηγεί στην επιτυχία του έργου του. Συγχρόνως βλέπουμε ψυχοπνευματικές διεργασίες που μας οδηγούν σε τέχνη βαθύτατα πνευματική. Αρκείται στη γεωμετρική εκμετάλλευση της διαθλαστικότητας του ίδιου του φωτός. Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα καράβια του κομματιασμένα ουράνια τόξα. Το θέμα του παύει να είναι αντικειμενικό και μετατρέπεται σε μια σύνθεση που δεν απορρέει από παρατήρηση στη φύση. Βαθύτερα πνευματικό, μας οδηγεί στο αισθητικό αποτέλεσμα μιας αυστηρότητας και ακρίβειας, η οποία τον χαρακτηρίζει και στα πολιτικά του καθήκοντα, τα οποία ταυτίζονται με την πολιτική της τέχνης, σύμφωνα με τα λόγια του Γιώργου Σεφέρη: «Η τέχνη νομοθετεί». Γι αυτό δεν τίθεται στην περίπτωση του Γιάννη Μίχα η ερώτηση: «ο πολιτικός ζωγραφίζει ή ο ζωγράφος ασχολείται με την πολιτική;». Δέχεται ότι η ζωγραφική αποτελεί έναν ελεύθερο συνδυασμό εικόνων και όχι μία, καθορισμένη από τους νόμους της προοπτικής. Με αυτόν τον τρόπο εντάσσεται σε μια άλλη παρέκκλιση μετακυβιστική, πλησιάζοντας προς τον ορφισμό δηλ. την τέχνη που αξιοποιεί τα δικά της οπτικά στοιχεία, δημιουργώντας καινούργια ζωγραφική πραγματικότητα, με απλότητα και ένταση. Αυτό που τελικά αποπνέεται από ένα έργο τέχνης είναι το ύφος. Στον Γιάννη Μίχα είναι η αυστηρή διαύγεια του περιεχομένου, που ταυτίζεται με το παράδοξο στη σύνθεση, καθαρά στοιχεία ελληνικής ιδιοσυγκρασίας. Η αξία της τέχνης του είναι ο συνδυασμός της συγκεκριμένα αφηρημένης μορφής, χωρίς την επίδραση της ψευτιάς της σημερινής εποχής, και έχει ανταπόκριση στην ανθρώπινη ευαισθησία. Αυτή θεωρούμε ότι είναι η μεγάλη προσφορά στην ελληνική τέχνη του ζωγράφου Γιάννη Μίχα. Θ. Στεφόπουλος 6

7 Ο Γιάννη Μίχας ζωγραφίζει Ο Γιάννης Μίχας ζωγραφίζει εδώ και αρκετά χρόνια τοπία της θάλασσας, καράβια κι αραξοβόλια. Η ζωή του, άλλωστε, είναι συνδεδεμένη με τον κόσμο της θάλασσας, την φυσική και μεταφορική αλμύρα. Γι αυτό και τα περισσότερα από τα έργα του πηγάζουν από τη συγκεκριμένη, βιωματική του σχέση, καθώς και από πάμπολλες μνήμες που έχει το υποσυνείδητο του συγκρατήσει, στη διάρκεια των ετών. Με βάση την ρεαλιστική αναπαράσταση, ο καλλιτέχνης επιχειρεί την ανάπτυξη ενός εικαστικού διαλόγου σχετικού με τις περιπέτειες του φωτός και των αντανακλάσεων. Συνήθως κυβίζει το χώρο του, φανερώνοντας μια εσωτερική δόμηση πεδίου, που λειτουργεί ως ένα είδος κανάβου, τον οποίο δεν παρακολουθεί ωστόσο σταθερά, γιατί δεν υποτάσσεται εγκεφαλικά στους εμπειρισμούς του. Αντίθετα, θα λέγαμε, χρησιμοποιεί τους τριγωνισμούς που ανακύπτουν από τις διαγώνιες συναρτήσεις των πολλαπλασίων ή των υποπολλαπλασίων μιας μετρικής μονάδας, όπου αυτοί οι τριγωνισμοί, διαπλεκόμενοι ο ένας μέσα στον άλλον, με την βοήθεια του φωτός, προσφέρουν στον ζωγράφο το γόνιμο έδαφος της παρείσφρησης του χώρου στη μορφή κι αντιστρόφως. Η συγκεκριμένη οσμωτική σχέση διαπιστώνεται όχι μόνο στα σχήματα, αλλά και στα χρώματα, με κυρίαρχες τις αντανακλάσεις τους στα νερά, στα νέφη του ουρανού ή στην αίθρα του αέρα. Ο χρωστήρας του Γιάννη Μίχα αποδίδει τις εντυπώσεις από μια σειρά φυσικών παρατηρήσεων του βλέμματος. Παράλληλα, ο καλλιτέχνης αποτυπώνει την αίσθηση από εικόνες που έχει ανακρατήσει η μνήμη του. Η επαλληλία των δυο παραμέτρων τον οδηγεί στην επιλογή ενός τρόπου συγκερασμένης εκφραστικής διατύπωσης, όπου το στιγμιαίο γεγονός υποβάλλεται ως μνημειώδες κι αντιστρόφως. Η σταθερότητα κι ευκρίνεια απεικόνισης της φόρμας μετατρέπεται σε μια φευγαλέα, μεταβλητή κατάσταση, υποκείμενη στις αέναες κι απροσδιόριστες αλλαγές. Η χρωματική κλίμακα, στα έργα του Γιάννη Μίχα βασίζεται κυρίως στις μετεμπρεσσιονιστικές αντιθέσεις και στις εξισορροπήσεις των θερμών με τους ψυχρούς τόνους. Τα φαιά, τα σκούρα καφετιά, οι ώχρες, τα πορτοκαλί και τα ρόδινα χρώματα εναρμονίζονται με τα μπλε, τα σμαραγδένια και τα γαλάζια ή τις σκοτεινές σέπιες, όπου η σύνθεση το απαιτεί. Η γραφή είναι σχεδιαστικά προσηλωτική στις λεπτομέρειες, ενώ ο ρεαλισμός, εντελώς παράδοξα κάποτε, εμβολιάζεται και με υπερρεαλιστικά στοιχεία. Από την άλλη πλευρά, ο κυβισμός του χώρου, ανατρέπει σε πολλά σημεία την κλασικίζουσα προοπτική, χωρίς ωστόσο να την ακυρώνει. Τα επίπεδα βάθους συγχωνεύονται με εκείνα της επιφανείας, ενώ η μνήμη που απελευθερώνεται από την φαντασία, διαστέλλει τον ορίζοντα. Πρόκειται για έναν ψυχοδυναμικό ορίζοντα που πρισματικά αποκρυσταλλώνει τις νωπές εντυπώσεις ή τις συγκινησιακά υγρές αναμνήσεις, μετατρέποντας τες σε διαστρωματώσεις ανιχνεύσεων του ορατού και των αποτυπωμάτων που αφήνει πίσω του ο καιρός ή το συλλογικό υποσυνείδητο. Θάλασσες κι ακρογιαλιές, ξωκκλήσια και πολιτείες σκαρφαλωμένες στα βράχια, συντροφεύονται με άνυδρα, αιγαιοπελαγίτικα τοπία, μελτέμια και χαλάσματα των εποχών, μαρτυρώντας ταξίδια και πλόες μακρινούς στην ιστορία και στα αρχέτυπα, στα σύμβολα και στην γνώριμη καθημερινότητα. Είναι η καθημερινότητα ενός ανθρώπου που ζει και ταυτοχρόνως ονειρεύεται, εξαντικειμένιζοντας, άλλοτε μέσα από τις τεχνικές του λαδιού, πότε με ξυλοχρώματα ή παστέλ, τα εσωτερικά του τοπία της νηνεμίας ή της φουσκοθαλασσιάς, των ποντοπόρων πλοίων ή των ψαροκάικων, καθώς διατηρούν πάνω στα σκαριά τους ίχνη απ τους αντίλαλους της άγνωστης, μεγάλης θεάς της θάλασσας, των μύθων και του αντικαθρεφτίσματος των μυστικών της. Αθηνά Σχινά Κριτικός και Ιστορικός Τέχνης Μέλος της Ε.Ε.Τ. (A.I.C.A.) 7

8 λιμάνια, πλόες, σώματα... Προσκυνητές στο σιδερένιο σώμα. Σκυφτοί Αρχάγγελοι, άγιοι τεχνίτες στα δικά σας χέρια η ζωή, η γέννηση και ο θάνατος ενός πλοίου... 8

9 9

10 10 Αλλάζει δρόμο το νερό. Χωρίζουν τη θάλασσα σαν άλλοτε, κατά πως δίδαξεν ο Αρχιμήδης. Και να, φανερώνεται αναδυόμενος ο σιδερένιος γιός του Νηρέα.

11 11

12 12

13 13

14 14 Κι ας μην ταξιδέψατε ποτέ, κι ας μην είδατε το πρόσωπο του γιαλού, σας χρωστάμε την ανάσα μας και έναν βαθύ χαιρετισμό με τον τρόπο των πλοίων μας...

15 15

16

17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 22 Παράξενα τα παιχνίδια σου, φως. Το σιδερένιο σου κορμί ερωτεύτηκα. Πλοίο με τη διπλή πλώρη ήρθες και χάθηκες στον καθρέφτη των νεκρών.

23 23

24 24 Χρώματα, σχήματα, ουρανoί, υποταγμένοι στους θαλασσινούς ζωγράφους. Σε φώναξα με το όνομά σου και γύρισες με μια σταγόνα λευκό, στην άκρη του χρωστήρα.

25 25

26 26

27 Κάνε το θαύμα σου, Αγία Παριανή, δώσε μου πόδια να βαδίσω στα ρηχά και ως δραπετεύσω κρυφά από το λιμάνι, σε κάθε φάρο θα ομολογώ τη μεγαλωσύνη σου. 27

28 28 Δρόμονες βυζαντινοί και αρχαίες τριήρεις, κουπιά και πέτρινα έμβολα, στοιχειώνουν τα όνειρά μου. Ατέλειωτη, μαρτυρική η αναμονή στα λιμάνια του Νότου.

29 29

30 30 Χάθηκε το κορμί μου, χάθηκε στα σκοτεινά νερά του λιμανιού. Ποιός στο τραγούδι του μιλά για ταξίδια; Ποιός καπετάνιος βγήκε και ξεχάστηκε στη στεριά;

31 31

32 32

33 33

34 34 Τα πλοία είναι σαν μικρά παιδιά. Σαν βγάζουν τα πόδια τους από τη θάλασσα ονειρεύονται πως περπάτησαν στον αφρό, με τους ψαράδες της Γαλιλαίας.

35 35

36 36 Σκύβω στον κόσμο του νερού. Χρώματα, περιγράμματα, μορφές, σκιές και αντανακλάσεις... Φωνές, καλωσορίσματα, ευχές, ψίθυροι και σιωπή, μικραίνουν τις διαστάσεις. Το ξόρκι του ήλιου κρεμώ στην πρύμνη μου.

37 37

38 38 Στεκόμασταν ο ένας πλάι στον άλλο, σφιχτά δεμένοι στη στεριά, ως να ακουστεί το πρόσταγμα: Απόπλους... στα μεσοπέλαγα η φωνή μας αντηχεί, τρομάζοντας τους γλάρους.

39 39

40 40 Μικρή αδελφή η βάρκα του Μανώλη, γυρίζει από πλώρη σε πλώρη ζητώντας ελεημοσύνη καμαρώνοντας τις πληγές που μας χάρισαν τα ωκεάνια κύματα και οι καταιγίδες του Νότου.

41 41

42 42 Καθρέφτης η θάλασσα. Στα ήρεμα νερά των λιμανιών αντλούν τη διπλή δύναμη, το κουράγιο, να χωριστούν απ τους αγαπημένους.

43 43

44 44 Πλάγιασα με τον Αυγερινό τον πρωτάγγελο, προσευχήθηκα στα αστέρια να ξορκίσουν τις σκιές ω! Παναγιά μου Γρηγορούσα κάνε το θαύμα σου και λευτέρωσε τις άγκυρες, λύσε τους κάβους.

45 45

46 46

47 47

48

49

50 50 Την ακούσαμε καθαρά, μες στους τριγμούς, τη νοιώσαμε σαν φυλαχτό στα σιδερένια μας πλευρά, να λιώνει τους πάγους που σφράγιζαν το δρόμο μας. Άγιε μου Νικόλα εσύ...

51 51

52 52 Παράξενο φως, παράξενοι δρόμοι, αρχέγονοι, μαρτυρούν την πορεία των ανθρώπων, πως από τα βάθη της θάλασσας ανέβηκαν και περπάτησαν στη στεριά, τον ανάστροφο δρόμο των πλοίων.

53 53

54 54

55 55

56 56 Θα φύγω με τον Νοτιά. Και η άνοιξη πέρασε... Σου στέλνω χαιρετίσματα τον αφρό και την αρμύρα που βαραίνει το φτερό του γλάρου ταχυδρόμου.

57 57

58 58 Τις νύχτες με μισό φεγγάρι μετρούν στην άμμο τα βήματα των αγαλμάτων που τρέχουν να σμίξουν με τις πλώρες των πλοίων.

59 59

60 60

61 Σύντομο Βιογραφικό Ο Γιάννης Μίχας γεννήθηκε το Πραγματοποίησε σπουδές Ναυπηγικής και μαθήτευσε κοντά στον ζωγράφο κ. Ηλιάδη. Μεγάλο τμήμα της θεματικής του περιλαμβάνει όψεις του ελληνικού τοπίου, ιδιαίτερα του αιγαιοπελαγίτικου, καθώς και λιμενογραφίες που άλλοτε αποτυπώνουν τον ανθρώπινο μόχθο και άλλοτε εστιάζουν στην σιωπηλή παρουσία των προσαραγμένων πλοίων. Συχνά οι μνήμες του αποτυπώνονται στις συνθέσεις, όπου συναντάμε τους επιβλητικούς όγκους των μεγάλων εμπορικών ή φορτηγών πλοίων να συνδιαλέγονται με τους παραδοσιακούς κυκλαδίτικους οικισμούς. Η θεματική του κινείται με άνεση ανάμεσα στην ρεαλιστική αφετηρία και τις κυβιστικές διατυπώσεις, όπου η αυστηρή διαύγεια του περιεχομένου, ταυτίζεται με το παράδοξο στη σύνθεση, καθαρά στοιχεία ελληνικής ιδιοσυγκρασίας. Είναι τακτικό μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας απο το Έχει παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές εκθέσεις: Πολιτιστικό κέντρο ΓΣΕΕ 1984, 1986 Δημοτικό Θέατρο Πειραιά 1988, 1991, 1996 Γκαλερί ΠΡΙΣΜΑ 1997 Κέντρο Τέχνης Καστέλλας 1998 Χατζοπούλειος βιβλιοθήκη (Πόρος) 1999 Αίθουσα Μαρκάτου (Κύθηρα) 1999 Γκαλερί MONTSERRAT (Νέα Υόρκη) 1999 Ιστορικό Αρχείο Μουσείο Ύδρας 2000 Σχολή Χορού Κατερίνας Ροδίου (Πειραιάς) 2000 Γκαλερί Έρσης (Αθήνα) 2001 Υδατογραφίες 2001 Κυριάκι Βοιωτίας Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) 11/2003 Ευ αγωνίζεσθαι ΠΟΙΑΘ Πειραιάς 8/2004 Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος (Πειραιάς) 2010 Gallery Titanium Αθήνα Από το 1982 συμμετέχει σε πλήθος ομαδικών εκθέσεων: 16η Πολιτιστικού Κέντρου Πειραιά 1982 Ομαδική υπό την αιγίδα του Γ.Γ.Ν.Γ Ομαδική υπό την αιγίδα του Υπ. Αθλητισμού 1986 Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων 1986 Γκαλερί THEMIS 1992 Γκαλερί ΘΕΛΓΟΣ η Πανελλήνια ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ η Πανελλήνια Θαλασσογράφος 1994 Ομαδική στη Ναυτική Λέσχη Πειραιά 1995 Ομαδική στην Κύπρο (Πύλη Αμμοχώστου) υπό την αιγίδα του Δήμου Λευκωσίας και του Υπουργείου Εργασίας της Κύπρου 1996 Ομαδική στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά 1997 Ομαδική στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά 1999 Ομαδική υπό την Αιγίδα του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (Κτίριο Κωστή Παλαμά) 1999 Γαλλικό Ινστιτούτο υπό την Αιγίδα της UNESCO (Πειραιάς) 2000 Πανελλήνια Εταιρία Λόγου και Τέχνης 2001 Μουσείο Ολυμπιακού (Πειραιάς) 2009 Νομαρχία Δράμας (Δράμα) 2009 Ομαδική Εικαστικών Δημιουργών (Μέγαρο ΟΛΠ) 5/2011 Εικαστική συνάντηση (Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού) Τήνος 8/2011. Έργα του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, τη Δημοτική Πινακοθήκη Λιβαδειάς, την Εργατική Εστία, τη ΓΣΕΕ, την ΟΤΟΕ, τη ΣΕΚ Λευκωσίας και Αμμοχώστου, τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, το Υπουργείο Εργασίας. Πολλές είναι επίσης οι ιδιωτικές συλλογές στη Ελλάδα και στο εξωτερικό οι οποίες διαθέτουν πίνακές του. Εκτός Ελλάδας, έργα του βρίσκονται στα κτίρια συνδικαλιστικών οργανώσεων στο Πεκίνο και στην Σαγκάη, στο Ελληνικό Προξενείο στην Νέα Υόρκη, σε ομογενειακές οργανώσεις στο Σίδνεϊ, σε ιδιωτικές συλλογές στη Νέα Υόρκη, στη Λευκωσία, στη Βαλένθια, στο Αμβούργο, στην Οδησσό. Διετέλεσε Νομάρχης Πειραιά από το , Αντιπρόεδρος του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης ( ), Πρόεδρος ΕΦΕΤ ( ). 61

62 Ο κατάλογος με έργα του Γιάννη Μίχα εκδόθηκε σε 1000 αντίτυπα με την ευκαιρία της έκθεσής του ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΠΟΡΤΟΛΑΝΟΣ, στη γκαλερί TITANIUM, τον Φεβρουάριο του 2013.