PROJECT: Ρατσισμός και διακρίσεις των γυναικών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

Transcript

1 PROJECT: Ρατσισμός και διακρίσεις των γυναικών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. ΓΕΛ ΚΑΣΤΡΙΤΣΙΟΥ Υπεύθυνοι μαθητές: Δήμητρα Βασιλακοπούλου, Αρετή Βικτωράτου, Ελισάβετ Βασιλέιου, Σοφία Αλεξανδροπούλου Σεξισμό ονομάζουμε το σύνολο των προκαταλήψεων και συμπεριφορών, οι οποίες πηγάζουν από την βίαια ιδεολογία που έχει τη βάση της στο διαχωρισμό των φύλων σε αρσενικό και θηλυκό και οι οποίες θεωρούν το ένα εκ των δύο φύλων βιολογικά, ηθικά, διανοητικά και πνευματικά υποδεέστερο του άλλου. Στα πλαίσια της πατριαρχικής κοινωνίας, θεωρείται «αντρικός σωβινισμός». Η πατριαρχική κοινωνία στηρίζεται στην ιδέα της «φυσικής», ανωτερότητας του άρρενος και ιεραρχεί τις κοινωνικές, οικονομικές και ηθικές δομές της με γνώμονα την πρωτοκαθεδρία του αρσενικού ενάντια στο θηλυκό και την ανδροκρατία της εξουσίας αποτελεί και το γενεσιουργό πλαίσιο για τις σεξιστικές ιδεολογίες και συμπεριφορές, αλλά και το αποτέλεσμά του συνόλου των πρακτικών αυτών στη διάρκεια των αιώνων. Στην περίπτωση όπου η διάκριση λειτουργεί κατά των ανδρών θεωρείται «γυναικείος σωβινισμός». Πως εκδηλώνεται? Ο σεξισμός όμως εκδηλώνεται πιο απτά μέσα από κοινωνικές και πολιτικές πρακτικές διακρίσεων που θεωρούν εκ προοιμίου τη γυναίκα ως το «ασθενές φύλο» και μπορούν να πάρουν (μεταξύ άλλων) τις εξής μορφές: - Στο σπίτι: παραδοσιακός διαχωρισμός των ρόλων των φύλων με τον άντρα να αναλαμβάνει την κερδοφόρα και κοινωνικά αναγνωρισμένη εξωτερική εργασία και τη γυναίκα να περιορίζεται στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού και της οικογενείας, με μη-αναγνώριση του κοινωνικού ρόλου και της εργασίας της εκεί απλήρωτη και κρατικά ανασφάλιστη εργασία στα οικιακά και στη μητρότητα, διακρίσεις και έλλειψη μέριμνας για ανύπαντρες μητέρες και παιδιά χωρίς αναγνωρισμένο πατέρα. - Στο χώρο εργασίας: χαμηλότεροι μισθοί για τις γυναίκες, υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και διακρίσεις στις προσλήψεις εχθρικό εργασιακό περιβάλλον με εκδηλώσεις μίσους ή άσκηση σεξουαλικών πιέσεων απολύσεις ή διακρίσεις κατά των εγκύων γυναικών, έλλειψη βρεφονηπιακής φροντίδας για μητέρες που φροντίζουν τα παιδιά τους, ένα ανομολόγητο

2 αλλά υπαρκτό όριο που εμποδίζει τις γυναίκες καριέρας από την πρόσβαση στα ανώτερα κλιμάκια μιας εργασιακής ιεραρχίας. - Στην εκπαίδευση: Εκδίωξη εγκύων κοριτσιών από το σχολείο, απαγόρευσημόρφωσης στις γυναίκες, εμπόδια στο δρόμο των κοριτσιών προς την εκπαίδευση (κυρίως τα ανώτερα κλιμάκια), εχθρικό περιβάλλον στην τάξη με διακρίσεις ή και βία (λεκτική, σωματική) κατά των κοριτσιών, διάδοση πεποιθήσεων πως ορισμένα επαγγέλματα κυρίως μαθηματικά ή επιστήμες δεν είναι για γυναίκες επειδή δεν είναι τόσο λογικές, συγκεντρωμένες ή έξυπνες όσο οι άντρες. - Στη θρησκεία: στιγματισμός των γυναικών ως «κατώτερων», «αμαρτωλών» και «ακάθαρτων», θεσμική υποταγή τους στο αρσενικό, μερικός ή ολικός αποκλεισμός τους από το ιερατείο και ορισμένους χώρους της εκκλησίας. - Στην επιστήμη: στρέβλωση ή αποσιώπηση θεμάτων που αφορούν τις γυναίκες, πατριαρχικές εκ προοιμίου προκαταλήψεις που διαμορφώνουν τα ερευνητικά αντικείμενα, μεθόδους και αποτελέσματα, νοοτροπία αποκλεισμού των γυναικών από τις φυσικές επιστήμες ως «ακατάλληλες» για το είδος της ευφυίας τους. - Στη γλώσσα: χρήση αρνητικά χρωματισμένου λόγου (π.χ. «κάνεις σαν γυναικούλα») ή χρήση του αρσενικού τμήματος ως γνώμονα ή συνώνυμου για ένα σύνολο (π.χ. «ο άνθρωπος»), σεξιστικά ανέκδοτα και παροιμίες, σύνδεση του άνδρα με την έλλογη γλώσσα και το νου και της γυναίκας με την άναρθρη βιολογική ύπαρξη. -Στα σεξουαλικά δικαιώματα: θεωρούμενη ως «φυσική» εκμετάλλευση της γυναικείας σεξουαλικότητας στην πορνογραφία, στην πορνεία και την παράνομη διακίνηση γυναικών στιγματισμός της γυναικείας σεξουαλικότητας ως αποσιωπητέου θέματος ή ως ανέκδοτου, δύο μέτρα και σταθμά όσον αφορά παρόμοιες σεξουαλικές συμπεριφορές ανδρών και γυναικών - Στα ανθρώπινα δικαιώματα: μερική ή και ολική άρνηση ανθρώπινης υπόστασης ή αυτονομίας στις γυναίκες, έκθεση των γυναικών σε περισσότερες πιθανότητες και μορφές βίας (π.χ., κλειτοριδεκτομή, «εθνικές εκκαθαρίσεις»), δύο μέτρα και σταθμά όσον αφορά την αξία ανδρών και

3 γυναικών απέναντι στο νόμο (π.χ., ήπιες τιμωρίες ή απαλλαγές για βιασμούς και πράξεις βίας που βαφτίζονται «εγκλήματα πάθους» ή «τιμής»). Σχέσεις ανδρών-γυναικών στην σημερινή κοινωνία: Στη χώρα μας, η ισότητα των δυο φύλων θεωρείται δεδομένη, διότι έχουν αλλάξει οι μηχανισμοί καταπίεσης των γυναικών. Οι σημαντικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί, η ισότητα έχει κατακτηθεί περισσότερο τυπικά παρά ουσιαστικά και παρόλο που η γυναίκα συμμετέχει αρκετά στην κοινωνική ζωή, την εκπαίδευση και την πολιτική, απουσιάζει ωστόσο από τα ισχυρά κέντρα λήψης αποφάσεων. Η ισότητα δεν ισχύει στην πράξη, λόγω των προκαταλήψεων, των οικονομικών συμφερόντων αλλά και της παθητικής στάσης των ιδίων των γυναικών. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας η νέα γενιά έχει επηρεαστεί δραματικά και παρουσιάζει πολύ μεγάλες διαφορές με τις προηγούμενες γενιές. Συνεπώς λογικό είναι να έχουν εκσυγχρονιστεί και οι ρατσιστικές αντιλήψεις κατά των γυναικών. Ωστόσο αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία σαν την δικιά μας. Η κοινωνία των νέων είναι ο καθρέπτης της πραγματικής κατάστασης που επικρατεί στην σημερινή εποχή στην οποία ζούμε. Στην εποχή μας και στις ανεπτυγμένες χώρες, η κυρίαρχη αντίληψη και πολιτική κατεύθυνση, είναι αυτή της ελεύθερης οικονομίας, της ανταγωνιστικής αγοράς. Δεν θα μπορούσε λοιπόν παρά τα ζητήματα της ισότητας των δύο φύλλων να αντιμετωπίζονται μέσα στα πλαίσια αυτής της «πολιτικής λογικής». Η ισότητα ανδρών-γυναικών σήμερα κατανοείται, ως ισότητα στην αγορά εργασίας και επικεντρώνεται σε μέτρα και ενέργειες για την ενίσχυση της θέση των γυναικών στην οικονομία. Ο όρος ισότητα χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει ισότητα στα επαγγέλματα που ασκούν οι άνδρες και οι γυναίκες, στις αποδοχές από την εργασία, στις πιθανότητες ανεργίας και τέλος στη συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η αν-ισότητα σήμερα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην οικονομία μετριέται ως εξής: Οι γυναίκες δεν είναι ενσωματωμένες στην αγορά εργασίας τόσο όσο οι άνδρες. Γενικά, οι θέσεις εργασίας τους είναι λιγότερο τακτικές και ασφαλείς, ενώ επιβαρύνονται περισσότερο από τη φροντίδα των παιδιών και άλλων εξαρτώμενων προσώπων, που σημαίνει ότι υπάρχουν ακόμη σοβαρά προβλήματα όσον αφορά το φύλο στην αγορά εργασίας. Σε λίγους τομείς οι γυναίκες έχουν επιτύχει, σε γενικές γραμμές, την ισοτιμία τους με τους άνδρες.

4 Σχεδόν σε όλα τα κράτη της Ευρώπης, το ποσοστό ανεργίας των γυναικών παραμένει συστηματικά υψηλότερο σε σχέση με αυτό των ανδρών, ενώ η μακροχρόνια ανεργία πλήττει περισσότερο τις γυναίκες. Η διαφορά στο ποσοστό απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 20%. Το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών μειώνεται όταν αυτές έχουν μικρά παιδιά. Το αντίθετο ισχύει για τους άνδρες. Τα ποσοστά απασχόλησης ανδρών ηλικίας ετών που διαθέτουν νοικοκυριό με ένα παιδί είναι υψηλότερα. Η αρχή της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών συνεπάγεται την ανάγκη αντιστάθμισης του μειονεκτήματος των γυναικών όσον αφορά τους όρους πρόσβασης και συμμετοχής στην αγορά εργασίας αλλά και του μειονεκτήματος των ανδρών όσον αφορά τους όρους συμμετοχής στην οικογενειακή ζωή.η αρχή της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών σε θέματα απασχόλησης και εργασίας συνεπάγεται ίση κατανομή μεταξύ εργαζομένων πατέρων και μητέρων, όσον αφορά ιδίως την ανάγκη απουσίας από την εργασία για τη φροντίδα των τέκνων ή άλλων εξαρτώμενων από αυτούς προσώπων. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες, άνευ διακρίσεων λόγω φύλου, έχουν το δικαίωμα να συνδυάζουν την επαγγελματική με την οικογενειακή ζωή. Πρέπει να προστατεύονται επαρκώς οι εργαζόμενοι, τόσο άνδρες όσο και γυναίκες, κατά την άσκηση των δικαιωμάτων που αφορούν την πατρότητα, τη μητρότητα ή το συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Η ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στην οικογενειακή ζωή που αποτελεί πλεονέκτημα τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες είναι απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη της κοινωνίας και η μητρότητα, η πατρότητα και τα δικαιώματα των παιδιών αποτελούν κατ' εξοχήν κοινωνικές αξίες που πρέπει να προστατεύονται από την κοινωνία και τα κράτη.ζητήματα που μπαίνουν πλέον στο τραπέζι στην βάση των παραπάνω είναι: Νομικά συστήματα, που να αναγνωρίσουν στους άνδρες εργαζομένους δικαιώματα που θα πους επέτρεπαν μεγαλύτερη συμμετοχή στην οικογενειακή ζωή προκειμένου να υλοποιηθεί η αρχή της ισότητας. Παρ ότι η Ελληνική νομοθεσία -συγκριτικά με τα άλλα κράτη- θεωρείται προχωρημένη, υπάρχουν πολλά κενά ακόμη και πολλά που πρέπει να γίνουν, ώστε να προωθείται στην πράξη η επιζητούμενη ισότητα. Μέτρα που πρέπει να προωθηθούν αφορούν, Την ισχυρότερη προστασία και διευκόλυνση των εργαζομένων με οικογενειακές υποχρεώσεις. Την ρύθμιση ή συμπλήρωση νόμων για τη σωματική και σεξουαλική βία κατά των γυναικών και την προστασία της αξιοπρέπειας ανδρών και γυναικών κατά την εργασία. Την προστασία και βελτίωση των συνθηκών εργασίας όλων των εργαζομένων

5 Την αναμόρφωση της Κοινωνικής Ασφάλισης #.Uu_Yy_l_tnI Την απόσταση ανάμεσα στα δύο φύλα οξύνει το γεγονός του γυναικείου αναλφαβητισμού. Παρά το γεγονός ότι το χάσμα των δύο φύλων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει σχεδόν εξαλειφθεί, τα 2/3 των αναλφάβητων παγκοσμίως είναι γυναίκες. Πράγματι, σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές το ποσοστό του γυναικείου αναλφαβητισμού είναι υψηλότερο από το ανδρικό ποσοστό, ανεξάρτητα από το επίπεδο αναλφαβητισμού της κάθε χώρας. Επίσης, παρά τα αυξημένα ποσοστά γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ειδικά στις χώρες του δυτικού κόσμου, οι γυναίκες συγκεντρώνονται κυρίως σε θεωρητικές σχολές, ενώ οι άνδρες σε σχολές θετικών επιστημών, γεγονός που επηρεάζει την µμετέπειτα σταδιοδρομία τους και είσοδό τους στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, περισσότεροι άνδρες παρά γυναίκες αποκτούν τις απαραίτητες γνώσεις της πληροφορικής, οι οποίες τους εξασφαλίζουν την είσοδο στα επαγγέλματα της νέας τεχνολογίας. Η συµµετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι ιδιαίτερα περιορισμένη και δεν έχει αυξηθεί καθόλου τα τελευταία χρόνια. Το γεγονός αυτό βασίζεται κυρίως στις προκαταλήψεις που έχει εισάγει στην συνείδηση του μέσου πολίτη των Δυτικών κοινωνιών το χρόνιο πρότυπο της Πατριαρχικής κοινωνίας. Οι προκαταλήψεις αυτές αφορούν στην υποτιθέμενη ανικανότητα του γυναικείου φύλου στην λήψη αποφάσεων, τη σταθερότητα και την υπευθυνότητα απέναντι σε εργασιακές θέσεις που απαιτούν συνετές επιλογές και πολιτική σκέψη. Υπάρχει ακόμα σεξιστική ιδεολογία και ρατσισμός λόγω της διαφοράς φύλου; Οι εκπαιδευτικοί θεσμοί (αναλυτικά προγράμματα, διδακτικά βιβλία, διδακτική ύλη) διαμορφώνουν ιδεολογικά το παιδί και το εντάσσουν το στην κοινωνία, μυώντας το στις εκάστοτε κυρίαρχες κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες. Μέσα στο χώρο και στο χρόνο της τάξης, τα βιβλία αυτά χρησιμεύουν στα παιδιά, ανάμεσα σε άλλα, ως βοηθήματα της σκέψης, της ανάπτυξης στάσεων και της αντίληψης για την κοινωνία μέσα στην οποία ζουν (Αναγνωστόπουλος). Έτσι, το σχολείο ως χώρος κοινωνικοποίησης αναπαράγει μεταξύ άλλων και τα κυρίαρχα σεξιστικά στερεότυπα.πολλές οι έρευνες αποδεικνύουν ότι το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί φορέα διαφοροποιημένης κοινωνικοποίησης αγοριών και κοριτσιών. Διαπιστώνεται ότι στη δεύτερη δεκαετία του ΚΑ αιώνα το σχολείο είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση και την ενίσχυση των στερεοτύπων.στο πολιτιστικό του πλαίσιο δημιουργεί τις βάσεις -αν όχι καθορίζει- των έμφυλων ταυτοτήτων και διακρίσεων που καταγράφονται στο σύνολο της κοινωνίας.

6 Ωστόσο, αυτές δεν έρχονται ως απόρροια των κοινωνικών παραστάσεων και προβολών μόνο, αλλά και μέσα από το φανερό και κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα.η έμφυλη διαφορά τονίζεται και υπενθυμίζεται συνεχώς στα παιδιά στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού θεσμού και όλη η παιδευτική διαδικασία επηρεάζεται απ αυτήν. Το σχολείο ως χώρος αλληλεπίδρασης χτίστηκε πάνω σε πλήθος έμφυλων συμβολικών αντιθέσεων και σε μία ιδεολογία της διαφοράς, που εδραιώνει και την ιεράρχηση ανώτερος - κατώτερη» (Delamont, 1990). Ακόμα και η απουσία ενός πολυετούς διδακτικού αντικειμένου για το ανθρώπινο σώμα (σεξουαλική αγωγή, υγιεινή και πρόληψη, παράνομη και νόμιμη ουσιοεξάρτηση), κάνει το σώμα να μοιάζει με ένα αντικείμενο ξένο προς το μαθητή. Έτσι, όμως το παιδί αντιλαμβάνεται το φύλο του ως ταυτότητα που το διαφοροποιεί, ταυτίζεται μαζί του και συμπεριφέρεται με την έμφυλη ασυμμετρία που καταγράφεται στην κοινωνία και την οικογένεια. Και το σχολείο, παύει να αποτελεί τον προνομιακό χώρο διάπλασης συνειδήσεων που σέβονται τη διαφορετικότητα. Σύμφωνα με το ελληνικό σχολείο η γυναίκα παραμένει ο κορμός της οικογένειας, και η βασικά υπεύθυνη για τη διαχείριση της οικίας. Ακόμα και ο λανθάνων σεξουαλισμός ότι η ιδανική οικογένεια έχει πατέρα και μητέρα, με την εμμονή ότι υπάρχει ιδανική οικογένεια με συγκεκριμένα ἐμφυλα χαρακτηριστικά, συντηρεί σεξουαλικά στερεότυπα και έμφυλες στερεοτυπικές ταυτότητες. Η γλώσσα όπως καλλιεργείται στο σχολείο συμβάλλει στην παγίωση προκαταλήψεων και στη διαιώνιση στερεοτύπων για τα δύο φύλα και μάλιστα με διπλή μορφή. Από τη μια έχουν αποτυπωθεί στο γλωσσικό σύστημα οι κοινωνικές διακρίσεις και από την άλλη η γλώσσα χρησιμοποιείται ως φορέας κάποιας ιδεολογίας. Τα στερεότυπα για τους ρόλους των δύο φύλων περνούν και μέσα στα σχολικά βιβλία (Κανταρτζή, 1991). Και η συμπεριφορά του κάθε φύλου είναι περισσότερο αποτέλεσμα ποικίλων κοινωνικο-πολιτιστικών επιδράσεων, παρά βιολογικών παραγόντων. Τα σχολικό περιβάλλον και τα εγχειρίδια με τις αντιλήψεις κρυφές και φανερές- που καλλιεργούν επηρεάζουν άμεσα τις ιδέες κάθε ατόμου για το άλλο φύλο, κι άρα και τις διαφυλικές σχέσεις (Μπωβουάρ, 1979). Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρά τη βελτίωση της επίδοσης των κοριτσιών, η αντιμετώπιση που δέχονται στο σχολείο, οι απόψεις και η ερμηνεία της συμπεριφοράς τους από τους/τις εκπαιδευτικούς ελάχιστα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Ομοίως και η συμπεριφορά των αγοριών. Οι λεκτικές παρεμβάσεις κοριτσιών ερμηνεύονται ως επιθετική συμπεριφορά και αποθαρρύνονται ή υποτιμούνται, ενώ αντίστοιχες συμπεριφορές από αγόρια αντιμετωπίζονται ως κάτι φυσικό, ακόμα κι όταν χαρακτηρίζεται μαγκιά. Αναλόγως, η απουσία σεξουαλικής αγωγής συνδέει την ειρωνεία και το περιπαιχτικό ύφος οδηγεί στη δημιουργία φαλλοκρατικής ταυτότητας για τα αγόρια. Άραγε πόσο σύνηθες να κάθονται αγόρια και κορίτσια στο ίδιο θρανίο;

7 Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ποιες είναι οι διαφορές της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία; Από νομικής άποψης το σύστημα στην κλασική Αθήνα ήταν έτσι διαμορφωμένο ώστε η γυναίκα να είναι απαραίτητη μόνο για την εξασφάλιση της κληρονομίας. Η γυναίκα δια βίου δεν είχε καμία εξουσία, ούτε καν στην ίδια της την ύπαρξη. Ο γάμος της δεν απαιτούσε τη συγκατάθεσή της και τα μόνα της αποκτήματα ήταν τα ενδύματα και τα κοσμήματά της. Πρακτικά περνούσε από την προστασία του ενός κυρίου -του πατέρα- στον άλλο -το σύζυγο- και αν ο πατέρας της πέθαινε χωρίς αρσενικό απόγονο, τότε ως επίκληρος έπρεπε να χωρίσει και να παντρευτεί τον αδελφό του πατέρα της, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αρρενογραμική διαδοχή. Η γυναίκα κατά την κλασική αρχαιότητα θεωρείτο βιολογικά και ψυχολογικά πλάσμα που δεν είχε την ικανότητα να ελέγξει τον εαυτό της και να αντισταθεί σε εξωτερικά ερεθίσματα, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται και τα συναισθήματα. Στον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, για παράδειγμα, η γυναίκα παρουσιάζεται λιγότερο ανθεκτική στις επιδράσεις της Αφροδίτης. Όμως, την πληρέστερη συζήτηση για τη γυναικεία φύση την παρουσίασε ο Αριστοτέλης, ο οποίος πίστευε ότι στη γυναικεία ψυχή είναι «παρούσα η λειτουργία της σκέψης αλλά αδρανής». Στα Νικομάχεια Ήθη μάλιστα πρότεινε ότι εξαιτίας της ηθικής της αδυναμίας έπρεπε να παντρεύεται σε νεαρή ηλικία και να κλείνεται στο σπίτι. Τα στρατηγικά μέτρα της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας για αποφευχθεί ο ηθικός κίνδυνος που συνεπαγόταν η γυναικεία φύση, περιλάμβαναν μικρή έως ανύπαρκτη εκπαίδευσή και τον πρόωρο εγκλεισμό της στην απομόνωση της οικίας μέσω του γάμου. Ο έσχατος έλεγχος ήταν η αδυναμία της να ορίσει τον εαυτό της ακόμα και στην ερωτική συνεύρεση, στην οποία ο άνδρας είχε τον απόλυτο και αποκλειστικό έλεγχο. Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα του Ευριπίδη στις Τρωάδες, όπου η Ανδρομάχη μιλά για το μίσος μιας γυναίκας στη συζυγική κλίνη. Με λίγα λόγια η γυναίκα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο έπρεπε να είναι σεμνή, όμορφη και υγιής, προκειμένου να συμβιβάζεται με τα πρότυπα μιας ανδροκρατικής κοινωνίας. Ακόμα και στην τέχνη είναι δυνατόν να παρατηρήσει κανείς ότι από την αρχαϊκή περίοδο ως και το τέλος περίπου της κλασικής περιόδου όπου το θηλυκό κορμί απελευθερώνεται, η γυναίκα - ιδιαίτερα στη γλυπτική- παρουσιάζεται ευπρεπώς ενδεδυμένη, ενώ αποφεύγεται η έμφαση στα χαρακτηριστικά του φύλου. Η γυναίκα απολάμβανε μεγάλα προνόμια στην Αρχαία Σπάρτη, πράγμα που προκαλεί εντύπωση, εάν συγκρίνουμε τη θέση της γυναίκας στη Σπάρτη με αυτήν στην Αθήνα και στις άλλες ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας. Επειδή ο άνδρας έλειπε για πολύ καιρό από το σπίτι, η γυναίκα στη Σπάρτη ήταν

8 χειραφετημένη σε βαθμό αδιανόητο για την εποχή εκείνη. Είχε αυξημένα προνόμια και αρμοδιότητες στη σπαρτιατική κοινωνία. Γυμναζόταν όπως τα αγόρια και οι άνδρες και ήταν γνωστή για τις αθλητικές της ικανότητες. Συμμετείχε στην πάλη, γυμνή, όπως και οι άνδρες, ενώ εκπαιδευόταν στο δίσκο και στο ακόντιο. Μεγάλη σημασία έδινε και στους χορούς.