Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας

Transcript

1 Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Δρ Iάσμη Στάθη (Ε.ΔΙ.Π.) Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστήμιο Κρήτης Ηράκλειο, Οκτώβριος 2015

2 Σπονδυλωτά Ασπόνδυλα ζώα

3 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ: Τα ζώα στο φακό του στερεοσκοπίου

4 Ο μ ο τ α ξ ί ε ς ΦΥΛΟ: Αρθρόποδα ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Υ π ό φ υ λ α Τριλοβίτες (+) Χηληκεραιωτά Καρκινοειδή Μονοσκελή Μεροστόματα (ή Μηροστόματα) Πυκνογονίδια Αραχνίδια Διπλόποδα Χειλόποδα Παουρόποδα Σύμφιλα Έντομα

5 Υπόφυλο: Χηληκεραιωτά (Chelicerata) Αραχνίδια Xiphosurida Μεροστόματα Eurypterida Πυκνογονίδια

6 Τα χερσαία αρθρόποδα της Ελλάδας Πηγή: Αναστάσιος Λεγάκις. «Τα χερσαία αρθρόποδα της Ελλάδας». Χηληκεραιωτά Πανελλήνιο Συνέδριο «Η φυσική κληρονομιά μας, αξία, προστασία», Αθήνα,

7 ΤΑΞΕΙΣ ΑΡΑΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

8 Χηληκεραιωτά (Chelicerata) της Ελλάδας Έχουν καταγραφεί >2000 είδη Όλα στην ομοταξία Αραχνίδια (Arachnida) Τάξεις Είδη Αράχνες (Araneae) 856 (~1200) Σκορπιοί (Scorpiones) Ψευδοσκορπιοί (Pseudoscorpiones) 120 Φαλάγγια (Opiliones) ~100 Ακάρεα (υπέρταξη) (Acari) >380 Γαλεώδη (Solifugae) 12 Αμβλύπυγα (Amblypygi) 1 Προσακτριδοπόρα (Palpigradi) 3 29 ( ) Που οφείλεται η μεγάλη βιοποικιλότητα του Ελληνικού χώρου;

9 Ετερογένεια (τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης) Τεκτονισμός

10 Ετερογένεια (τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης) Ηφαιστειότητα

11 Ετερογένεια (τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης) Ευστατισμός Κρίση αλατότητας της Μεσογείου (6-5,5 mya) o/x2tnaaw v=bemsluldvao

12 Ετερογένεια (τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης) Γεωλογική εξέλιξη

13 1/4 έκτασης νησιά (αρχιπέλαγος με 7800 νησιά, νησίδες, βράχοι) 80% ορεινές εκτάσεις

14 Πανιδικά στοιχεία από 3 κύριες περιοχές: Ευρώπη Αφρική Ασία

15 Επίδραση του ανθρώπου (8.000 χρόνια) Κυνήγι, τροφοσυλλογή, καλλιέργειες, μετακινήσεις, φωτιά, υλοτομία,

16 ΑΡΑΧΝΕΣ (Araneae) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 49 οικογένειες ~1200 είδη

17 Υποτάξη Μεσόθηλες (Mesothelae) Ανθυπόταξη Liphistiidae Οπισθόθηλες (Opisthothelae) Ορθόγναθες (Mygalomorphae) Λαβιδόγναθες (Araneomorphae)

18 Bulba Αράχνιες θηλές Επιγύνιο

19 Συχνά το θηλυκό άτομο διαφέρει πολύ σε μέγεθος, χρώμα και σχήμα από το αρσενικό αρσενικό θηλυκό

20 Γνώση για την Ελλάδα Η Ελλάδα ανήκει στις λιγότερο μελετημένες περιοχές της Μεσογείου Η καταγραφή ξεκίνησε το 19 ο αιώνα από ξένους κυρίως ερευνητές: Brullé, Koch, Lucas, Pavesi : 141 είδη (Ελλάδα) 20 είδη (Κρήτη) Simon (1884): ο δεύτερος κατάλογος ειδών: 203 είδη 20 ος αιώνας: Kulczyňski, Simon, Fage, Caporiacco Bristowe (1935): ο τρίτος κατάλογος ειδών της Ελλάδας: 373 είδη Χατζησάραντος (1940), Διδακτορική Διατριβή, Οι Αράχνες της Αττικής περιέγραψε 316 είδη

21 Παράσχη (1988), Διδακτορική Διατριβή, Μελέτη των αραχνών σε οικοσυστήματα μακίας της νότιας Ελλάδας. Χατζάκη (2003), Διδακτορική Διατριβή, Η Εδαφική Αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και Βιογεωγραφία. Παναγιώτου (2008), Πτυχιακή, Τα Gnaphosidae σε πέντε οικοσυστήματα μακίας βλάστησης στην Αν. Μεσόγειο. Παναγιώτου (2012), Μεταπτυχιακή Διατριβή, Μελέτη της επίδρασης της αστικοποίησης στις βιοκοινότητες των εδαφικών αραχνών (Araneae: Gnaphosidae) στο νομό Ηρακλείου, Κρήτη.

22 Από το 2005 μέχρι σήμερα BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας BUCHHOLZ (2007) & SCHRÖDER et al. (2011): οι αράχνες στο Δέλτα του Νέστου BOSMANS et al. (2009): κατάλογος των αραχνών της Λέσβου RUSSELL-SMITH et al. (2011): κατάλογος των αραχνών της Χίου VAN KEER et al. (2010): οι αράχνες της περιοχής της Κερκίνης (Μακεδονία) BOSMANS et al. (2013): κατάλογος των αραχνών της Κρήτης Chatzaki and co-workers (CHATZOPOULOU & CHATZAKI, 2009; CHATZAKI, 2010a,b): αράχνες της οικογένειας Gnaphosidae

23 BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας Ελλάδα (Bosmans & Chatzaki, 2005) 49 οικογένειες 856 είδη (σήμερα:~1200 είδη) ~60 αμφισβητούνται ~213 θεωρούνται ενδημικά Βουλγαρία (Deltshev, 2005) 775 είδη (55 ενδημικά) Ιταλία (Pessarini, 2001) 1180 είδη (223 ενδημικά) Νησιά Ιονίου 35 ενδημικά είδη Ηπειρωτική Ελλάδα-Εύβοια 91 ενδημικά είδη Κρήτη, Γαύδος 80 ενδημικά είδη Νησιά Αιγαίου, Κυκλάδες, Σποράδες, Δωδεκάνησα 53 ενδημικά είδη Bosmans, R. & Chatzaki, M A catalogue of spiders of Greece. A critical review of all spider species cited from Greece with their localities. Newsl. Belg. Arachnol. Soc., 20: 124pp.

24 BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας Οι κυριότερες οικογένειες στην Ελλάδα Οικογένεια Αριθμός ειδών Αριθμός ενδημικών ειδών Salticidae Gnaphosidae Theridiidae 69 6 Lycosidae 65 6 Dysderidae Linyphiidae Thomisidae 42 2 Bosmans, R. & Chatzaki, M A catalogue of spiders of Greece. A critical review of all spider species cited from Greece with their localities. Newsl. Belg. Arachnol. Soc., 20: 124pp.

25 Πρότυπα κατανομών των ειδών Gnaphosidae στην Κρήτη (2003) 124 είδη Gnaphosidae στη Ελλάδα 66 είδη Gnaphosidae στην Κρήτη 53,6 % κοινά 46,4 % εμφανίζουν κάποιο πρότυπο κατανομής Pterotricha lentiginosa Πολλά έχουν αλλάξει από το 2003 Haplodrassus creticus Χατζάκη, Μ Η εδαφική αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και Βιογεωγραφία. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο.

26 Πρότυπα κατανομών των ειδών Gnaphosidae στην Κρήτη 124 είδη Gnaphosidae στη Ελλάδα 66 είδη Gnaphosidae στην Κρήτη Micaria dives Zelotes ilotarum Drassodes oreinos Gnaphosa bithynica Callilepis cretica Drassodes lapidosus Synaphosus trichopus Trachyzelotes malkini Χατζάκη, Μ Η εδαφική αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και Βιογεωγραφία. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο.

27 BOSMANS et al. (2013): κατάλογος των αραχνών της Κρήτης Νησί Αριθμός ειδών Έκταση νησιού (km²) Χίος Λέσβος Κρήτη Σαρδηνία Πριν: 315 είδη Τώρα: 143 είδη νέες αναφορές Linyphiidae (32 νέα είδη) Theridiidae (19 νέα είδη) Araneidae (15 νέα είδη) Είδη αραχνών που έχουν βρεθεί στην Κρήτη από το 1832 μέχρι το 2013

28 Aelurillus sp. Heliophanus sp. Salticidae Αράχνες που πηδούν Έχουν μεγάλα μάτια Philaeus chrysops

29 Gnaphosidae αράχνες του εδάφους Μέγεθος: 1 mm 15mm Nomisia sp. Trachyzelotes sp. Drassodes sp. Pterotricha lentiginosa

30 Theridiidae Μαύρη Χήρα Latrodectus tredecimguttatus

31 Lycosidae Αράχνες λύκοι

32 Dysderidae Dysdera crocata

33 Linyphiidae

34 Thomisidae Αράχνες καβούρια Το χρώμα τους εξαρτάται από το λουλούδι πάνω στο οποίο κάθονται Περπατάνε στο πλάι, σαν τα καβούρια! Thomisus onustus

35 Araneidae οι αράχνες που υφαίνουν Argiope lobata

36 Τρέφονται μόνο με ζωντανά θηράματα

37 Κάποιες «φτύνουν» δηλητήριο από απόσταση Scytodes thoracica

38 Όσο μεγάλες και αν είναι, δεν χρειάζεται να τις φοβόμαστε: οι περισσότερες δεν δαγκώνουν... Eusparassus walckenaeri

39 Υπάρχουν κάποια είδη που δημιουργούν πρόβλημα στον άνθρωπο, όπως: Οικογένειες Γένη Κατανομή Theriidae Sicariidae Hexathelidae Ctenizidae Latrodectus L. mactans L. tredecimguttatus Loxosceles L. reclusa L. rufescens ΗΠΑ Ελλάδα ΗΠΑ Ελλάδα Atrax A. robutus Αυστραλία Ν. Αμερική

40 Latrodectus tredecimguttatus Μαύρη Χήρα α-λατροτοξίνη (νευροτοξίνη) Πόνος αρχίζει μετά τα πρώτα 30 λεπτά, στην αρχή τοπικά και μετά επεκτεινόμενα σε όλο το σώμα. Σε μία με τρεις εβδομάδες από τη μέρα του τσιμπήματος, ο ασθενής είναι πλέον εντελώς καλά. Η πρόκληση του θανάτου είναι σπάνια περίπτωση (περίπου 1% των περιπτώσεων ή και λιγότερο)

41 Latrodectus tredecimguttatus Μαύρη Χήρα Μαύρη Χήρα Steatoda paykulliana

42 Sicariidae Loxosceles rufescens Αράχνη βιολί Αιμολυτικά ένζυμα

43 ΣΚΟΡΠΙΟΙ (Scorpiones) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3 οικογένειες 29 είδη

44

45 Προτιμούν τις ζεστές περιοχές (Max: 23 o -38 o )

46 Φθορίζουν στο υπεριώδες φως στο σκοτάδι

47 Όλοι οι σκορπιοί έχουν δηλητήριο στο κεντρί τους Κέντρισμα από Pandinus imperator

48 Γενικός κανόνας Υπάρχουν και εξαιρέσεις Παχιές δαγκάνες λεπτή «ουρά» αδύναμο δηλητήριο Λεπτές δαγκάνες χοντρή «ουρά» ισχυρό δηλητήριο

49 Αφθονία ειδών σκορπιών Παγκόσμια 13 οικογένειες 241 γένη >1600 είδη Στην Ευρώπη Ελλάδα 15 (σήμερα 29) Ιταλία 8 Γαλλία 6 Αλβανία, Ισπανία, Σλοβενία, Κροατία, Μαυροβούνιο από 5 Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία από 4 Γιουγκοσλαβία 3 Αυστρία, Ελβετία, Ουγγαρία 2 Μεγάλη Βρετανία, Τσεχία 1 Πηγή: Fet, Victor, Sissom, W. David, Lowe, Graeme & Braunwalder, Matt E. Cataloge of the Scorpions of the World ( ). The New York Entomological Society (2000).

50 Euscorpiidae Euscorpius spp. Iuridae Neocalchas gruberi Buthidae Mesobuthus gibbosus Protoiurus Iurus

51 Οικογένεια Buthidae Mesobuthus gibbosus

52 Οικογένεια Iuridae Neocalchas gruberi Protoiurus spp. Protoiurus Protoiurus kraepelini Protoiurus stathiae Protoiurus rhodiensis Iurus dekanum Iurus Iurus dufoureius Iurus kinzelbachi (Σάμος)

53 Οικογένεια Euscorpiidae Euscorpius spp. Πηγή: Parmakelis, A., P. Kotsakiozi, I. Stathi, S. Poulikarakou & V. Fet, Hidden Euscorpius diversity revealed in Greece with the use of multilocus species-delimitation approaches. Biological Journal of the Linnean Society, doi: /bij.12170

54 Συνολικά υπάρχουν 41 είδη στο γένος Euscorpius Στην Ελλάδα υπάρχουν τα 21!!! 1. Euscorpius avcii Tropea, Yagmur, Koç, Yesilyurt et Rossi, Euscorpius birulai Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, Euscorpius candiota Birula, Euscorpius carpathicus aegaeus Di Caporiacco L (1950) 5. Euscorpius corcyraeus Tropea etrossi, Euscorpius erymanthius Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, Euscorpius hadzii Di Caporiacco, Euscorpius italicus (Herbst, 1800) 9. Euscorpius kinzelbachi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, Euscorpius koschewnikowi Birula, Euscorpius kritscheri Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, Euscorpius mylonasi Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, Euscorpius naupliensis (C.L. Koch, 1837) 14.Euscorpius ossae Di Caporiacco, Euscorpius popovi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, Euscorpius scaber Birula, Euscorpius sicanus (C.L. Koch, 1837) 18.Euscorpius solegladi Fet, Graham, Webber & Blagoev, Euscorpius stahlavskyi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, Euscorpius vignai Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, Euscorpius yagmuri Kovařík, Fet et Soleglad, 2014

55 Euscorpius carpathicus aegaeus Euscorpius vignai Euscorpius kritscheri Euscorpius scaber Euscorpius birulai Euscorpius mylonasi Euscorpius avcii Euscorpius koschewnikowi Euscorpius kinzelbachi

56 Euscorpius italicus Euscorpius naupliensis Euscorpius sicanus Euscorpius hadzii (Ανατολικά) Euscorpius solegladi (Δυτικά) Euscorpius candiota Euscorpius erymanthius Euscorpius corcyraeus Euscorpius ossae Euscorpius scaber Euscorpius stahlavskyi

57 Euscorpius italicus (Herbst, 1800) Euscorpius naupliensis (C.L. Koch, 1837) Euscorpius spp.

58 ΦΑΛΑΓΓΙΑ (Opiliones) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 8-10 οικογένειες >100 είδη

59 Στην Ευρώπη: 310 είδη Στην Ελλάδα: >100 είδη Opiliones Wiki Στη Βρετανία, τα φαλάγγια (Opiliones) είναι γνωστά ως «αράχνες βοσκοί» από το Opilio στα λατινικά σημαίνει «βοσκός»

60 ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Οκτώβριος 2015 Υπόταξη Αρ. ειδών Κατανομή Χαρακτηριστικά Βιότοπος Cyphophthalmi 100 Τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Αμερικής και της Αφρικής. Ορεινά δάση της Νότιας Ευρώπης Μικρά, μοιάζουν με ακάρεα και εμφανίζουν αρχαϊκά χαρακτηριστικά Έδαφος δασών, στρωμνή και σπήλαια Laniatores >4000 Τροπικές περιοχές Μεγάλα, χρωματιστά, ισχυρές συλληπτικές ποδοπροσακτρίδες, γεροδεμένα και κοντά πόδια, και συχνά με διάφορα εξογκώματα στο σώμα Κάτω από κορμούς δέντρων και πέτρες, στρωμνή, σπήλαια

61 ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Οκτώβριος 2015 Υποτάξη Αρ. ειδών Κατανομή Χαρακτηριστικά Βιότοπος Eupnoi 1800 Phalangiidae Sclerosomatidae Ευρασία και Βόρεια Αμερική Έχουν μακριά πόδια, είναι επίγεια, έχουν υψηλή κινητικότητα και τρέφονται με μικρά αρθρόποδα, φυτά και ζωικά υπολείμματα Δάση, κήποι, λιβάδια και αγροτεμάχια Dyspnoi 320 Trogulidae Ischiropsalidae Ολαρκτική πανίδα (οικοσυστήματα Βορείου ημισφαιρίου) Τα Trogulidae τρέφονται με μικρά χερσαία γαστερόποδα με κέλυφος, έχουν κοντά πόδια Τα Ischiropsalidae έχουν ισχυρές χηληκεραίες Στρωμνή, ανώτερα στρώματα του εδάφους

62 Τα περισσότερα είδη είναι παμφάγα Χρησιμοποιούν το δεύτερο ζεύγος ποδιών τους σαν κεραίες για να αντιλαμβάνονται το περιβάλλον Δεν είναι δηλητηριώδη

63 Trogulus sp. Lacinius sp. Κρήτη Paranemastoma thessalum Anelasmocephalus sp.

64 ΑΚΑΡΕΑ (Acari) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ >380 είδη

65

66 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Υπέρταξη Parasitiformes τσιμπούρια και μερικά ελεύθερα ακάρεα Opilioacarida ακάρεα που μοιάζουν με φαλάγγια Holothyrida Ixodida σκληρά και μαλακά τσιμπούρια Mesostigmata τσιμπούρια πουλιών, φυτών, κ.ά. Υπέρταξη Acariformes η πιο ποικιλόμορφη ομάδα Trombidiformes φυτοπαρασιτικά, υδρόβια, κ.ά. Sphaerolichida Prostigmata Sarcoptiformes Endeostigmata Oribatida Astigmata σκόνης, τριχώματος, φτερών, που προκαλούν φαγούρα στον άνθρωπο, κ.ά.

67 Έχουν περιγραφεί περίπου 54,000 είδη στον κόσμο Από τις πιο διαφοροποιημένες και επιτυχημένες ομάδες των Ασπονδύλων Τα περισσότερα είναι μικροσκοπικά, οπότε περνούν «απαρατήρητα» Ζουν ελεύθερα ή ως παράσιτα σε φυτά και ζώα Ζουν παντού: στο χώμα στη στρωμνή αποσυνθέτοντας οργανική ύλη στο γλυκό νερό στα θάλασσα στα φυτά πάνω και μέσα σε ζώα

68 Βλαβερά για τον άνθρωπο Στις καλλιέργειες Πρόκληση αλλεργικών αντιδράσεων Παράσιτα ζώων Μετάδοση ασθενειών Της τραχείας των πτηνών Της σκόνης Τετράνυχος Παράσιτο στον άνθρωπο

69 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ERIOPHYIDAE Aculops lycopersici

70 Ωφέλιμα για τον άνθρωπο Τα σαρκοφάγα ακάρεα χρησιμοποιούνται στη βιολογική καταπολέμηση, κυρίως άλλων φυτοπαρασιτικών ακάρεων Amblyseius cucumeris Amblyseius californicus Phytoseiulus persimilis Amblyseius degenerans Hypoaspis sp. Phytoseiulus persimilis

71 ΨΕΥΔΟΣΚΟΡΠΙΟΙ (Pseudoscorpiones) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 13 οικογένειες 120 είδη

72 Χαρακτηριστικά χερσαίοι θηρευτές μέγεθος από 1 mm έως 10 mm πρώτα ευρήματα χρονολογούνται από τη Δεβόνια περίοδο ( mya) ως επί το πλείστον, συναντώνται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές

73

74 1 ζεύγος χηληκεραιών: αγωγός μεταξιού

75 1 ζεύγος ποδοπροσαρκτρίδων αισθητήρια όργανα σταθερό κινητό τμήμα αγωγός δηλητηρίου

76 Αναπαραγωγή Έμμεση μεταφορά σπέρματος μέσω σπερματοφόρων Χορός ζευγαρώματος Ανεξάρτητη δράση θηλυκού αρσενικού Τα δύο ζώα συναντώνται ή όχι Αδένες μεταξιού δρουν ως οδηγοί tube.com/watch? v=2tmdmiwgfkc

77 Τροφικές προτιμήσεις Θεωρούνται ωφέλιμα αραχνίδια για τον άνθρωπο αφού τρέφονται με: Παρασιτικές προνύμφες ρούχων και υφασμάτων Σκαθάρια που παρασιτούν σε χαλιά Παρασιτικά ψωκόπτερα Μύγες, τερμίτες, μυρμήγκια

78 Οικολογικά στοιχεία Παρουσιάζουν ευρύτατη εξάπλωση (εύκρατες, ερημικές, μεσογειακές) Ωστόσο, μεγαλύτερη αφθονία ειδών συναντάται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές Το είδος Chelifer cancroides είναι το πιο κοινό ανθρωπόφιλο είδος

79 Οικότοποι Ζώνες παλίρροιας Στρωμνή φύλλων Neobisium maritimum Chthoniidae, Neobisiidae & Chernetidae Φλοιός δένδρων Ρωγμές σε πέτρες ή σπηλιές Chernetidae & Cheliferidae ειδικές μορφολογικές προσαρμογές Φωλιές πουλιών και μικρών θηλαστικών

80 Phoresy (Φορετική) Χαρακτηριστικά Όταν ένα ζώο προσκολλάται σε ένα άλλο αποκλειστικά για μεταφορά (χωρίς να είναι παράσιτο). Αυτό συμβαίνει κυρίως στα αρθρόποδα: Ακάρεα πάνω σε έντομα (σκαθάρια, μύγες, μέλισσες) Ψευδοσκορπιοί πάνω σε θηλαστικά ή έντομα Διπλόποδα σε πουλιά Η φορετική μπορεί να είναι είτε υποχρεωτική είτε να προκαλείται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες

81 Στον κόσμο οικογένειες 439 γένη >3385 είδη Χώρα Είδη Η.Π.Α. 423 Ιταλία 226 Ισπανία 192 Ινδία 162 Μεξικό 161 Νότια Αφρική 134 Κένυα 133 Γαλλία 125 Ελλάδα 124 (Harvey, 2007, 2008, 2009)

82 Στην Ελλάδα Atemnidae Cheiridiidae Cheliferidae Chernetidae Chthoniidae (35) Garypidae Garypinidae Geogarypidae Larcidae Neobisiidae (42) Olpiidae Syarinidae Withiidae Μεγάλα ποσοστά ενδημισμού Κοσμοπολίτικα είδη: Chelifer cancroides Cheiridium museorum Chelifer cancroides Cheiridium museorum

83 Είδη ανά περιοχή ΕΛΛΑΔΑ 121 Ιόνια Νησιά 25 Πελοπόννησος 10 Αιγαίο 10 Κρήτη 25 ΕΝΔΗΜΙΣΜΟΙ ΕΛΛΑΔΑ 40% ΚΡΗΤΗ 60%

84 ΓΑΛΕΩΔΗ (Solifugae) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 4 οικογένειες 12 είδη

85 Χαρακτηριστικά Camel spiders, wind scorpions, sun spiders Είναι κυρίως νυχτόβια, όπως δείχνει και το όνομά τους: στα λατινικά fugae σημαίνει αποφυγή και soli αναφέρεται στον ήλιο Παρότι μοιάζουν περισσότερο με τις αράχνες ο στενότερος συγγενής τους είναι οι ψευδοσκορπιοί Διαθέτουν πανίσχυρες χηληκεραίες διαφοροποιημένες σε δυνατές δαγκάνες με δόντια Τρίβοντας τις χηληκεραίες παράγουν δυνατό θόρυβο

86 Χαρακτηριστικά Οι ποδοπροσακτρίδες έχουν αισθητήριο ρόλο και μοιάζουν με κεραίες Το μέγεθός τους φτάνει τα 10cm, ενώ οι ποδοπροσακτρίδες τους ξεπερνούν και τα 12cm Η ταχύτητά τους φτάνει τα 16km/h Είναι σαρκοφάγα αλλά και παμφάγα Δεν διαθέτουν δηλητήριο αλλά μπορούν να σκίσουν πολύ εύκολα ανθρώπινο δέρμα

87 Εξάπλωση Ζουν σε θερμές και ξηρές περιοχές Απουσιάζουν από την Αυστραλία

88 Galeodidae - Εξάπλωση Galeodes graecus

89 Στον κόσμο 12 οικογένειες 153 γένη >1000 είδη Στην Ελλάδα 4 οικογένειες 8 γένη 12 είδη The Arachnid Order Solifugae Daesiidae Gluviopsilla discolor (Kraepelin, 1899) (Ρόδος) Biton (Biton) ehrenbergi Karsch, 1880 Gluviolla rhodiensis Caporiacco, 1948 (Ρόδος) Gluviopsis rufescens (Pocock, 1897) Gluviopsis rufescens rufescens (Pocock, 1897) Galeodidae Galeodes graecus C.L. Koch, 1842 Galeodes hellenicus Roewer, 1934 (Ελλάδα) Galeodes rhodicola Roewer, 1941 (Ρόδος) Galeodes ruptor Roewer, 1934 Karschiidae Barrussus furcichelis Roewer, 1928 (Ελλάδας) Eusimonia nigrescens Kraepelin, 1899 Solpugidae Solpuga scenica Lichtenstein, 1797 Solpuga tarda Lichtenstein, 1797

90

91 ΑΜΒΛΥΠΥΓΑ (Amblypygi) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 οικογένεια 1 είδος

92 Στον κόσμο 5 οικογένειες 17 γένη 155 είδη Στην Ελλάδα 1 οικογένεια 1 γένος 1 είδος Έχουν: Έντονα πεπλατυσμένο σώμα Ισχυρές ποδοπροσακτρίδες για τη σύλληψη της λείας Μακρυά και λεπτά πόδια στο πρώτο ζεύγος ποδιών, που λειτουργούν ως αισθητήρια και μοιάζουν με μαστίγιο (whip spiders)

93 Charinus ioanniticus Ρόδος

94 ΠΡΟΣΑΚΤΡΙΔΟΠΟΡΑ (Palpigradi) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 οικογένεια 3 είδη

95 Μέγεθος: όχι περισσότερο από 3 mm Τα Palpigradi έχουν: Άχρωμο και διαφανές εξωσκελετό Ένα μαστίγιο με ξεκάθαρη μεταμέρεια Θεωρούνται τα πιο πρωτόγονα αραχνίδια Στον κόσμο 2 οικογένειες 7 γένη 82 είδη Στην Ελλάδα 1 οικογένεια 1 γένος 3 είδη Eukoenenia spelaea in its cave habitat

96 Eukoeneniidae 1. Eukoenenia juberthiei Condé, 1974 Eukoenenia juberthiei cytheriaca Condé, 1979 Type Locality: Σπήλαιο του Πανός, Κερατέα, Αττική Eukoenenia juberthiei hellenica Condé, 1979 Type Locality: Σπήλαιο Αγίας Σοφίας Μυλοποτάμου, Κύθηρα 2. Eukoenenia naxos Condé, 1990 Type Locality: Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη, Ν. Ηρακλειά, Κυκλάδες 3. Eukoenenia mirabilis (Grassi and Calandruccio, 1885) Ελλάδα

97 Ευχαριστώ