ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ SCRIPTA MANENT

Transcript

1 ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ SCRIPTA MANENT Δρ. ΕΙΡΗΝΗ Α. ΑΡΤΕΜΗ

2 2

3 3 ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ SCRIPTA MANENT Δρ. ΕΙΡΗΝΗ Α. ΑΡΤΕΜΗ ΑΘΗΝΑ 2013

4 4 Τίτλος: SCRIPTA MANENT Συγγραφέας Δρ. Ειρήνη Α. Αρτέμη ISBN: Επίλεκτες Ψηφιακές Εκδόσεις: 24grammata.com Αθήνα 2013 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση δίχως την έγγραφη άδεια του δημιουργού.

5 Μάθημα 21- Lectio prima et vicesima 5 ΠΩΣ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΤΟ PISAURUM Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; Is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quo illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde rogatus reversus est. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Όταν ο Βρέννος ήταν αρχηγός, οι Γαλάτες κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των Ρωμαίων κοντά στον ποταμό Αλλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη της Ρώμης εκτός από το Καπιτώλιο, σαν αντάλλαγμα του οποίου πήραν τεράστιο χρηματικό ποσό. Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε βρεθεί για αρκετό καιρό στην εξορία κοντά στην Αρδέα εξαιτίας της λείας από τους Βηίους που δεν είχε μοιραστεί ακριβοδίκαια, έγινε αρχιστράτηγος αν και απουσίαζε αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες ενώ ήδη αποχωρούσαν: αφού τους εξολόθρευσε πήρε πίσω όλο το χρυσάφι. Επειδή αυτό ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομα στην πολιτεία πράγματι λέγεται Πίσαυρο, γιατί εκεί ζυγίστηκε το χρυσάφι. Μετά από αυτήν την πράξη γύρισε στην εξορία, από όπου επέστρεψε όταν τον παρακάλεσαν. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Brennus i: ο Βρέννος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα). -Dux- ducis: ο δούκας, (αρσενικό γ κλίσης). -Gallus- i: ο Γαλάτης, (αρσενικό β κλίσης, εθνικό ουσιαστικό). -Flumen- fluminis: ο ποταμός, (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, γ κλίσης). -Deleo delevi deletum delère (2): καταστρέφω, εξολοθρεύω, σκοτώνω, (ρήμα). -Legio- legionis: λεγεώνα, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ κλίσης). -Everto- everti- eversum- evertěre (3):καταστρέφω εντελώς, (ρήμα). -Urbs- urbis: η πόλη, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ κλίσης). -Camillus i: Κάμιλλος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα).

6 -Roma ae: Ρώμη, (κύριο όνομα, α κλίσης). -praeter + αιτιατική: (πρόθεση), εκτός. -pro + αφαιρετική: (πρόθεση), ως αντάλλαγμα, ως αντίτιμο. -immensus a- um: τεράστιος-α-ο, πολύς μεγάλος(δευτερόκλιτο επίθετο). -Συγκριτικός: immensior immensior -immensius -Υπερθετικός: immensissimus a um. -Pecunia-ae: μόνο πληθυντικό σχηματίζει, χρήματα, (ουσ. γένους θηλ. α κλίση). -Accipio accepi- acceptum - accipěre (3): υποδέχομαι, (ρήμα). -Diu diutius diutissime: για πολύ καιρό (επίρρημα χρόνου, έχει παραθετικά). -Tum: τότε, (επίρρημα χρόνου) -Ardea ae:αρδέα, (κύριο όνομα, α κλίσης). -exilium ii (i): η εξορία, (ουσ. ουδέτερου γένους, β κλίσης). -Praeda ae: η λεία, (ουσ. θηλυκού γένους, α κλίσης). -aequus a um: ίσος, δίκαιος (δευτερόκλιτο επίθετο, έχει παραθετικά ) -Συγκριτικός: aequior aequior aequius -Υπερθετικός: aequissimus a- um. -ius iuris: το δίκαιο (ουσ. ουδέτερου γένους, γ κλίσης, δεν έχει πληθυντικό). -sum fui esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα). -prorter + αιτιατική :εξαιτίας (πρόθεση). -divido divisi divisum -dividěre (3): μοιράζω, (ρήμα). -Dictator dictatoris: δικτάτορας, (ουσ. αρσενικού γένους, γ κλίσης). -Fio factus sum fieri: γίνομαι, συμβαίνει (ημιαποθετικό). -abeo- abii(ivi) abitum abire (4): φεύγω. -Sequor secutus sum sequi: (3) ακολουθώ, (αποθετικό). -interimo interemi interemptum - interiměre (3): εξολοθρεύω, (ρήμα) -aurum i: χρυσάφι, (ουσιαστ. Β κλίσης, ουδετέρου γένους ~ δεν έχει πληθυντικό παρά μόνο όταν σημαίνει χρυσά αντικείμενα) -omnis omnis omne: (επίθετο), όλοι -recipio recepi receptum -recipěre (3): παίρνω πίσω, επανακτώ -Qui qua quod: επιθετική αόριστη αντωνυμία/ αναφορική αντωνυμία, αυτός -Appendo appendi - appensum appenděre (3): ζυγίζω, (ρήμα). -post + αιτιατική -Hic haec hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός. -dico dixi dictum dicěre (3): λέγω, (ρήμα). -civitas civitatis :πόλη, πολιτεία (ουσιαστ. Θηλυκού γένους, γ κλίσης) -nomen nominis: όνομα, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ κλίσης) -Do dedi datum dàre (1): δίνω, (ρήμα). -factum i: πράξη, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β κλίσης). -Rogo rogavi rogatum rogàre (1): παρακαλώ (κάποιον), ζητώ + αιτιατική του προσώπου. -Revertor reverti reverti (3): (ημιαποθετικό ρήμα), επιστρέφω. -Revertor reversus sum - reverti (3): (αποθετικό ρήμα). ΣΥΝΤΑΞΗ -Brenno... Capitolium: κύρια πρόταση. Everterunt: ρήμα Galli: υποκείμενο του ρήματος everterunt Urbem: αντικείμενο του ρήματος everterunt Romam: παράθεση στή λέξη urbem Brenno duce: αφαιρετική απόλυτη, χρονική ιδιόμορφη 6

7 apud Alliam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου flumen: παράθεση στή λέξη Alliam deletis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος Everterunt legionibus: υποκείμενο μετοχής deletis Romanorum: γενική κτητική στή λέξη legionibus praeter Capitolium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός εξαίρεσης. -pro... acceperunt: αναφορική προσδιοριστική στή λέξη Capitolium acceperunt: ρήμα (Galli): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος acceperunt pecuniam: αντικείμενο του ρήματος acceperunt immensam: επιθετικός προσδιορισμός στή λέξη pecuniam pro quo: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της ανταλλαγής. -Tum Camillus absens dictator est factus: Κύρια πρόταση factus est: ρήμα Camillus: υποκείμενο στο ρήμα factus est dictator: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Camillus μέσω του συνδετικού ρήματος factus est Tum: επίρρημα χρόνου absens: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο Camillus του ρήματος factus est -qui diu... divisam: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση στο Camillus fuerat: ρήμα qui: υποκείμενο στο ρήμα fuerat in exilio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατάσταση apud Ardeam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τόπο diu: επίρρημα χρόνου propter praedam non divisam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το αναγκαστικό αίτιο divisam: επιθετική μετοχή ως επιθετκός προσδιορισμός στη λέξη praedam Veientanam: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη praedam iure: αφαιρετική του τρόπου aequo: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη iure -Is Gallos... secutus est: Κύρια πρόταση secutus est: ρήμα Gallos: αντικείμενο στο ρήμα secutus est iam: επίρρημα χρόνου abeuntes: επιρρηματική χρονική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος secutus est. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος secutus est Gallos: υποκείμενο της μετοχής abeuntes -quibus interemptis... recepit: Κύρια πρόταση recepit: ρήμα Camillus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα recepit aurum: αντικείμενο στο ρήμα recepit 7

8 8 omne: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη aurum interemptis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος recepit quibus: υποκείμενο της μετοχής interemptis -Quod illic... dedit: Κύρια πρόταση dedit: ρήμα Quod: υποκείμενο στο ρήμα dedit nomen: αντικείμενο άμεσο στο ρήμα dedit civitati: αντικείμενο έμμεσο στο ρήμα dedit illic: επίρρημα τόπου appensum: αιτιολογική επιρρηματική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο Quod του ρήματος dedit. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος dedit Quod: υποκείμενο στη μετοχή appensum -nam Pisaurum dicitur: Κύρια πρόταση dicitur: ρήμα civitas: υποκείμενο στο ρήμα dicitur Pisaurum: κατηγορούμενο στο υποκείμενο civitas μέσω του συνδετικού ρήματος dicitur nam: αιτιολογικός σύνδεσμος -quod illic aurum pensatum est: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση pensatum est: ρήμα aurum: υποκείμενο στο ρήμα pensatum est illic: επίρρημα τόπου quod: αιτιολογικός σύνδεσμος -Post... in exilium: Κύρια πρόταση rediit: ρήμα hic: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα rediit in exilium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο post factum: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο hoc: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη factum -unde tamen rogatus reversus est: επιθετική αναφορική προσδιοριστική πρόταση στη λέξη exilium reversus est: ρήμα hic: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα reversus est tamen: τροπικό επίρρημα ή αντιθετικός σύνδεσμος unde: επίρρημα τόπου Μάθημα 22- Lectio altera et vicesima

9 9 ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ Imitemur nostros Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones, innumerabiles alios qui hanc rem publicam stabiliverunt; quos equidem in deorum immortalium coetu ac numero repono. Amemus patriam, pareamus senatui, consulamus bonis, praesentes fructus neglegamus, posteritatis gloriae serviamus; id esse optimum putemus, quodest rectissimum; speremus quae volumus, sed feramus quod acciderit; arbitremur denique corpus virorum fortium magnorumque hominum esse mortale, animi vero motus et virtutis gloriam sempiternam esse. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ας μιμούμαστε τους δικούς μας Βρούτους, Καμίλλους, Δεκίους, Κουρίους, Φαβρικίους, Σκιπίωνες, αμέτρητους άλλους οι οποίοι στερέωσαν αυτήν την πολιτεία. Εγώ βέβαια τους δίνω μια θέση ανάμεσα στους αθάνατους θεούς. Ας αγαπάμε την πατρίδα, ας υπακούουμε στη σύγκλητο, ας φροντίζουμε για τους καλούς πολίτες. Ας αδιαφορούμε για τα εφήμερα κέρδη, ας υπηρετούμε τη δόξα του μέλλοντος. Ας θεωρούμε ότι είναι άριστο αυτό που είναι το πιο σωστό ας ελπίζουμε όσα θέλουμε, αλλά ας υπομένουμε ότι πρόκειται να συμβεί. Ας πιστεύουμε τέλος ότι το σώμα των γενναίων ανδρών και των σπουδαίων ανθρώπων είναι θνητό, όμως οι δυνάμεις της ψυχής και η δόξα της ανδρείας είναι αιώνια. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -imitor imitatus sum imitari (1): (αποθετικό ρήμα), μιμούμαι -Brutus i: Βρούτος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα). -Camillus i: Κάμιλλος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα). -Decius -i: Δέκιος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα). -Curius -i: Κούριος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα). -Fabricius i: Φαβρίκιος, (αρσενικό β κλίσης, κύριο όνομα). -Scipio onis: Σκιπίων, (αρσενικό γ κλίσης, κύριο όνομα). -noster nostra nostrum: κτητική αντωνυμία, α προσώπου, για πολλούς κτήτορες. -innumerabilis is e: τριτόκλιτο επίθετο, αμέτρητος δεν έχει παραθετικά -Alius alia aliud: αόριστη επιθετική αντωνυμία, άλλος.

10 - qui quae- quod: αναφορική αντωνυμία, αυτός. -Hic haec hoc: δεικτική αντωνυμία, αυτός. -res publica:(συνεκφορά), η πολιτεία (res- rei:θηλυκό ε κλίσης, publica -ae:θηλ. α κλ.) -stabilio- stabilivi- stabilitum- stabilire (4): στεριώνω -equidem: (επίρρημα τρόπου), εγώ βέβαια. -deus i: ο Θεός, (ουσιαστ. Γένους αρσενικού, β κλίση) -immortalis is e:τριτόκλιτο επίθετο, αθάνατος δεν έχει παραθετικά -coetus us: χορεία, συνάθροιση, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ κλίσης) -Numerus i: αριθμός, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β κλίσης). -repono reposui repositum -reponěre (3): τοποθετώ, (ρήμα). -amo amavi amatum amàre (1): αγαπώ, (ρήμα). -patria ae : πατρίδα, (ουσιαστικό, α κλίσης), γένους θηλυκού. -pareo parui paritum -parère (2): υπακούω + δοτική -senatus us: Σύγκλητος, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ κλίσης).ανήκει στα Singularia tantum, δηλαδή δεν έχει πληθυντικό. -consulo consului consultum -consulěre (3): φροντίζω για, προσέχω, +δοτική χαριστική -boni orum: οι καλοί πολίτες (αρσενικό, β κλίσης) -Praesens ntis: (μονοκατάληκτη, τριγενής και τριτόκλιτη μετοχή), παρών, τωρινός, της στιγμής. -fructus -us: ωφέλεια, κέρδος, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό,δ κλίσης). -neglego neglexi neglectum -neglegěre (3): αδιαφορώ για, (ρήμα) -posteritas tatis: το μέλλον, οι μεταγενέστεροι, (θηλυκού γένους, ουσιαστικό, γ κλίσης) η γενική πληθυντικού είναι σε um και σε ium. -Gloria ae: δόξα, (θηλυκού γένους, ουσιαστικό, α κλίσης) -Servio servivi servitum- servire (4): υπηρετώ + δοτική -Is ea- id: (δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική) αυτός -Volo volui- velle: θέλω -optimus a um: υπερθετικός βαθμός του δευτερόκλιτου επιθέτου bonus a um =καλός θετικός: bonus bona -bonum συγκριτικός: melior melior- melius υπερθετικός: optimus optima optimum. -puto putavi putatum putàre (1):νομίζω, θεωρώ. -rectus recta rectum: (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), ο σωστός συγκριτικός: rectior rectior - rectius υπερθετικός:rectissimus a um. -spero speravi speratum speràre (1): ελπίζω -Fero tuli latum- ferre:υπομένω -accido accidi -acciděre (3): πέφτω κάτω, (συνήθως το συναντάμαι στο γ πρόσωπο accidit accidit acciděre. -arbitror arbitratus sum arbitrari (1):(αποθετικό ρήμα), πιστεύω, νομίζω -corpus oris: (ουδέτερου γένους, ουσιαστικό, γ κλίσης), το σώμα -Vir- viri: ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β κλίσης). -fortis is e:( δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), ο δυνατός. -magnus a um: ο μεγάλος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο) -homo inis: (αρσενικό και θηλυκό γ κλίσης ουσιαστικό), ο άνθρωπος -mortalis is e: (τρικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), θνητός, δεν έχει παραθετικά. -animus i: η ψυχή, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β κλίσης). 10

11 -motus us: κίνηση, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ κλίσης). -virtus utis :ανδρεία, (θηλυκό γ κλίσης ουσιαστικό) -sempiternus a um: αιώνιος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), δεν έχει παραθετικά. 11 ΣΥΝΤΑΞΗ -Imitemur nostros alios: Κύρια Πρόταση. Imitemur: ρήμα. nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα imitemur Brutos, Camillos, Decios, Fabricios, Scipiones, alios: αντικείμενα στο ρήμα imitemur nostros: επιθετικός προσδιορισμός στο Brutos, Camillos, Decios, Fabricios, Scipiones innumerabiles: επιθετικός προσδιορισμός στο alios -qui hanc stabiliverunt: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση στα αντικείμενα Brutos, Camillos, Decios, Fabricios, Scipiones, alios του ρήματος imitemur stabiliverunt: ρήμα qui: υποκείμενο στο ρήμα stabiliverunt rem publicam: αντκείμενο στο ρήμα stabiliverunt hanc: επιθετικός προσδιορισμός στο rem publicam -quos... repono: Κύρια Πρόταση. repono: ρήμα ego: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα. repono quos: αντκείμενο στο ρήμα repono equidem: επίρρημα τρόπου in coetu ac numero: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός μεταφορικά του τόπου deorum: γενική υποκειμενική από το coetu immortalium: επιθετικός προσδιορισμός στο deorum -Amemus patriam: Κύρια Πρόταση. amemus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα amemus patriam: αντικείμενο στο ρήμα amemus -pareamus senatui: Κύρια Πρόταση. pareamus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα pareamus senatui: αντικείμενο στο ρήμα pareamus -consulamus bonis: Κύρια Πρόταση consulamus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα consulamus bonis: δοτική προσωπική χαριστική από το ρήμα consulamus -praesentes... neglegamus: Κύρια Πρόταση neglegamus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα neglegamus

12 fructus: αντικείμενο στο ρήμα neglegamus praesentes: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο fructus. Εκφράζει πράξη σύγχρονη με εκείνη του ρήματος neglegamus fructus: υποκείμενο στη μετοχή praesentes -posteritatis gloriae serviamus: Κύρια Πρόταση serviamus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα serviamus gloriae: αντικείμενο στο ρήμα serviamus posteritatis: γενική αντικειμενική στο gloriae -id... putemus: Κύρια Πρόταση putemus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα putemus esse: αντικείμενο στο ρήμα στο ρήμα putemus και ειδικό απαρέμφατο id: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία) optimum: κατηγορούμενο στο id μέσω του συνδετικού esse. -quod... rectissimum: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική πρόταση ως επεξήγηση στο id est: ρήμα quod: υποκείμενο στο ρήμα est rectissimum: κατηγορούμενο στο quod μέσω του συνδετικού ρήματος est -speremus: Κύρια Πρόταση speremus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα speremus -quae volumus: δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση ως αντικείμενο στο speremus volumus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα volumus -sed feramus: Κύρια Πρόταση feramus: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα feramus -quod acciderit: αναφορική ουσιαστική πρόταση ως αντικείμενο στο feramus acciderit: ρήμα quod: υποκείμενο στο ρήμα acciderit -arbitremur... sempiternam esse: Κύρια Πρόταση arbitremur: ρήμα nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα arbitremur esse (πρώτο): αντικείμενο στο ρήμα arbitremur και ειδικό απαρέμφατο corpus: υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία) mortale: κατηγορούμενο στο corpus μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου esse virorum, hominum: γενικές κτητικές στο corpus fortium: επιθετικός προσδιορισμός στο virorum magnorumque: επιθετικός προσδιορισμός στο hominum 12

13 denique: επίρρημα χρόνου esse (δεύτερο): αντικείμενο στο ρήμα arbitremur και ειδικό απαρέμφατο motus, gloriam: υποκείμενα στο ειδικό απαρέμφατο (ετεροπροσωπία) sempiternam: κατηγορούμενο στο gloriam μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου esse animi: γενική υποκειμενική από το motus virtutis: γενική υποκειμενική από το motus και το gloriam vero: επίρρημα τρόπου 13 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 21 & Να κλιθούν στην δοτική και την αφαιρετική του ενικού και του πληθυντικού τα παρακάτω ουσιαστικά: Α. pecuniam, praedam, aurum, exilium, factum, Romam, Gallos, Pisaurum, Ardea. B. Brutos, Camillos, deorum, numero, patriam, bonis, virorum, gloriam 2. Να κλιθούν τα παρακάτω ουσιαστικά: Α. exilium, aurum B. deorum, virorum. 3. Να εντοπίσετε και α) να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις μετοχές του 21 ου κειμένου και β) να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων του 22 ου κειμένου. 4. Να εντοπίσετε τα κύρια ονόματα και των δύο κειμένων και να γράψετε την ονομαστική, γενική και κλητική του ενικού αριθμού. 5. Να κλιθούν σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους της ενεργητικής φωνής τα ρήματα : amo, rogo, sum, deleo, spero, pareo 6. Να κλιθεί η υποτακτική όλων των χρόνων στην ενεργητική φωνή του ρήματος puto 7. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις παρακάτω λέξεις α)από το 21 ο κείμενο: Brenno duce, diu, dictator, in exilio, pro quo, civitati, flumen, propter praedam, β) από το 22 ο κείμενο: in coetu, corpus, bonis, mortale, virtutis, motus, optimum, deorum, denique. 8. Να μετατραπούν οι προτάσεις που έχουν πλάγια γράμματα, στην ιδιόμορφη απόλυτη αφαιρετική: Α. Rosa regina Latinorum erat. Latini Romam condet. B. Cicero et Antonius consules erant. Catilina contra patriam coniuravit.

14 Μάθημα 23- Lectio tertia et vicesima 14 ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius mortuus est. Huic Arria funus ita paravit ut ignoraretur a marito; quin immo cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito persaepe interroganti, quid ageret puer respondebat: «Bene quievit, libenter cibum sumpsit». Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ήταν άρρωστος ο Καικίνας Παίτος, σύζυγος της Αρρίας, ήταν άρρωστος και ο γιος. Ο γιος πέθανε. Η Αρρία του ετοίμασε κηδεία έτσι ώστε να αγνοείται από το σύζυγο} και όχι μόνο αυτό, αλλά ακόμη και όταν έμπαινε στην κρεβατοκάμαρα του συζύγου προσποιόταν ότι ο γιος ζούσε, και στο σύζυγο που συχνά ρωτούσε τι έκανε το παιδί, απαντούσε: «Καλά κοιμήθηκε, με όρεξη έφαγε». Έπειτα, όταν τα δάκρυά της, που για πολύ καιρό είχαν συγκρατηθεί, τη νικούσαν και ξεσπούσαν, έβγαινε έξω} τότε παραδινόταν στη θλίψη και λίγο αργότερα επέστρεφε με τα μάτια στεγνά. Ο Σκριβωνιανός είχε πάρει τα όπλα εναντίον του Κλαυδίου στην Ιλλυρία, ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του και, αφού σκοτώθηκε ο Σκριβωνιανός, τον οδηγούσαν σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να επιβιβαστεί σε πλοίο. Η Αρρία παρακαλούσε τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί με τον άντρα της. Δεν τα κατάφερε, νοίκιασε ψαράδικο πλοιάριο και ακολούθησε το μεγάλο πλοίο. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -aegroto aegrotavi aegrotatum aegrotàre (1): είμαι άρρωστος

15 -Caecina ae:(ουσιαστικό, αρσενικό α κλίσης) Καικίνας (Πληθυντικό αριθμό δεν έχει.) -Paetus i: (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης) Παίτος (Πληθυντικό αριθμό δεν έχει.) -maritus i: (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης) ο σύζυγος -Arria ae: (ουσιαστικό, θηλυκό α κλίσης) Αρρία -filius ii (i): (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης), γιος (Κλητική ενικού σχηματίζει fili) -morior- mortuus sum mori (3): (αποθετικό ρήμα της 3 ης συζυγίας), πεθαίνω -Hic haec hoc : (δεικτική αντωνυμία), αυτός αυτή αυτό -funus eris: (ουσιαστικό, ουδέτερο γ κλίσης), κηδεία -paro paravi paratum paràre (1): ετοιμάζω -ignoro ignoravi ignoratum ignoràre (1) :αγνοώ -ille illa illud: (δεικτική αντωνυμία), εκείνος η -ον -Cubiculum - i: (ουσιαστικό, ουδέτερο β κλίσης), κρεβατοκάμαρα -intro intravi intratum intràre (1): μπαίνω -vivo- vixi victum vivĕre (3) :ζω -simulo simulavi simulatum simulàre (1) : προσποιούμαι + απαρέμφατο -persaepe : επίρρημα χρόνου -Interrogo interrogavi- interrogatum interrogàre (1): ερωτάω -quis quis quid : (ουσιαστική ερωτηματική αντωνυμία), ποιος ποια ποιο(τι) -Ago egi actum agĕre(3): οδηγώ, κάνω -puer i : (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης), παιδί -respondeo respondi responsum respondère (2): απαντώ, αποκρίνομαι -bene : (επίρρημα τρόπου από το επίθετο bonus a -um), καλά - Θετικός Συγκριτικός: melius Υπερθετικός: optime -quiesco quievi quietum quiescĕre (3): ησυχάζω, ηρεμώ, αναπαύομαι -libenter : (επίρρημα τρόπου από το επίθετο libens- ntis), πρόθυμα Συγκριτικός: libentius Υπερθετικός: libentissime -cibus i: (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης), τροφή -sumo sumpsi- sumptum - sumĕre (3):παίρνω -deinde : (επίρρημα χρόνου), τελικά -lacrima ae : (ουσιαστικό, θηλυκό α κλίσης),δάκρυ -suus a um :(κτητική αντωνυμία, γ προσώπου, ενικού αριθμού),δικός του δική του δικό του. -diu diutius diutissime : για πολύ καιρό (επίρρημα χρόνου, έχει παραθετικά). -cohibeo cohibui cohibitum cohibère (2): συγκρατώ -vinco vici victum - vincĕre (3): νικώ -prorumpo prorupi proruptum - prorumpĕre (3): ξεσπώ -egredior egressus sum egrĕdi(3): (αποθετικό ), βγαίνω -Se: (αιτιατική ενικού, γ πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας), αυτός -dolor oris: (ουσιαστικό, αρσενικό γ κλίσης), ο πόνος, η οργή -do dedi - datum dàre (1):δίνω -siccus a um : (τρικατάληκτο δευτερόκλιτο επίθετο ), στεγνός Συγκριτικός: siccior siccior siccius Υπερθετικός: siccissimus - a um -oculus i : (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης) -redeo - redii(ivi) - reditum redire (4): επιστρέφω -Scribonianus i : (ουσιαστικό, αρσενικό β κλίσης), Σκριβωνιανός -arma orum: (ουσιαστικό, ουδέτερο β κλίσης) έχει μόνο πληθυντικό, ανήκει στα pluralia tantum., όπλα 15

16 -contra + αιτιατική -moveo movi motum movère (2):κινώ, (armorum =παίρνω τα όπλα, στασιάζω) -sum fui - esse : (βοηθητικό ρήμα), είμαι -partes ium: πολιτική παράταξη (ουσιαστικό, θηλυκό γ κλίσης) Στον ενικό αριθμό είναι pars partis = μέρος -is ea id: (αντωνυμία δεικτική /επαναληπτική), αυτός-η ο -occido occidi occisum occidĕre (3): σκοτώνω -Roma ae: (ουσιαστικό, θηλυκό α κλίσης), Ρώμη -traho traxi tractum -trahĕre (3):τραβώ -ascendo ascendi ascensum -ascendĕre (3): ανεβαίνω -navis is: (ουσιαστικό, θηλυκό γ κλίσης), Ισοσύλλαβο. με αφαιρετική ενικού σε e και i, γενική πληθυντικού σε ium και αιτιατική πληθυντικού σε es και is. Πλοίο Σαν το navis κλίνεται το collis is =ο λόφος και το avis avis =πουλί -miles itis : (ουσιαστικό, αρσενικό γ κλίσης), στρατιώτης -oro oravi oratum oràre (1): παρακαλώ + αντικείμενο ή +βουλητική πρόταση -simul : (επίρρημα τρόπου), μαζί με -impono imposui impositum - imponĕre (3): επιβιβάζω -impetro impetravi - -impetratum impetràre (1) :κατορθώνω κάτι -conduco conduxi conductum - conducĕre (3): νοικιάζω -ingens ntis :(μονοκατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), πελώριος, φοβερός Συγκριτικός: ingentior ingentior ingentius Υπερθετικός: ingentissimus a um. -piscatorius a- um :(τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), ψαράδικος, Δεν έχει παραθετικά. -navicula ae : (ουσιαστικό, θηλυκό α κλίσης), πλοιάριο. 16 ΣΥΝΤΑΞΗ - Aegrotabat...Arriae: Κύρια Πρόταση Aegrotabat: ρήμα Caecina Paetus: υποκείμενο στο ρήμα aegratabat maritus: παράθεση στο Caecina Paetus Arriae: γενική κτητική στο maritus - aegratabat et filius: Κύρια Πρόταση aegrotabat: ρήμα filius: υποκείμενο στο ρήμα aegratabat et: συμπλεκτικός σύνδεσμος -filius mortuus est: Κύρια Πρόταση mortuus est: ρήμα filius: υποκείμενο στο ρήμα mortuus est -Huic paravit: Κύρια Πρόταση paravit: ρήμα Arria: υποκείμενο στο ρήμα paravit funus: αντικείμενο στο ρήμα paravit huic: δοτική χαριστική ita: επίρρημα τρόπου

17 - ut ignoraretur a marito: δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση. Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού ignoraretur. Δηλώνει πράξη σύγχρονη με εκείνη του ρήματος της κύριας πρότασης paravit. ignoraretur: ρήμα funus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα ignoraretur a marito: ποιητικό αίτιο από το ρήμα ignoraretur - quin immo vivere filium simulabat: κύρια πρόταση simulabat: ρήμα illa (=Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα simulabat vivere: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο ρήμα simulabat filium: υποκείμενο του vivere (ετεροπροσωπία) -cum illa cubiculum mariti intraverat: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται μέ τόν επαναληπτικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται οριστική υπερσυντελίκου. Εξαρτάται από ρήμα οριστικής παρατατικού simulabat και δηλώνει αόριστη επανάληψη στο παρελθόν. intraverat: ρήμα illa: υποκείμενο στο ρήμα intraverat cubiculum: αντικείμενο στο ρήμα intraverat mariti: γενική κτητική στο cubiculum -ac marito persaepe interroganti respondebat: κύρια πρόταση respondebat: ρήμα illa (=Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα respondebat marito: αντικείμενο στο ρήμα respondebat interroganti: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο marito marito: υποκείμενο της επιθετικής μετοχής interroganti persaepe: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού -quid ageret puer: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως άμεσο αντικείμενο του ρήματος respondebat. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού «ageret». Εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου respondebat και δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, ενώ εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. ageret: ρήμα puer: υποκείμενο στο ρήμα ageret quid: αντικείμενο στο ρήμα ageret -Bene quievit: κύρια πρόταση quievit: ρήμα puer: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα quievit Bene: επιρρηματικός προσδιορισμός τρόπου -libenter cibum sumpsit: κύρια πρόταση sumpsit: ρήμα puer: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα sumpsit cibum: αντικείμενο στο ρήμα sumpsit libenter: επιρρηματικός προσδιορισμού τρόπου 17

18 - Deinde egrediebatur: κύρια πρόταση egrediebatur: ρήμα illa (Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα egrediebatur Deinde: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου 18 cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος δηλώνει τη βαθύτερη σχέση ανάμεσα στη δευτερεύουσα καί την κύρια πρόταση, δημιουργώντας μιά σχέση αιτίου αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, vincerent, επειδή εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, egrediebatur, και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. vincerent: ρήμα lacrimae: υποκείμενο στο ρήμα vincerent suae: επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae cohibitae: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae lacrimae: υποκείμενο στην επιθετική μετοχή cohibitae diu:επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου - cum prorumperentque: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος δηλώνει τη βαθύτερη σχέση ανάμεσα στη δευτερεύουσα καί την κύρια πρόταση, δημιουργώντας μιά σχέση αιτίου αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, prorumperent, επειδή εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, egrediebatur, και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. Συνδέεται δε παρατακτικά με την προηγούμενη δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, «cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent». prorumperent: ρήμα lacrimae: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα prorumperent suae: εννοούμενος επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae - tum se dolori dabat: κύρια πρόταση dabat: ρήμα illa (Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα dabat se: άμεσο αντικείμενο στο στο ρήμα dabat dolori: έμμεσο αντικείμενο στο στο ρήμα dabat tum: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου et paulo post siccis oculis redibat: κύρια πρόταση redibat: ρήμα illa (Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα redibat post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου paulo: αφαιρεική του μέτρου ή της διαφοράς από το post occulis: αφαιρετική του τρόπου siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο oculis - Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat: κύρια πρόταση moverat: ρήμα Scribonianus: υποκείμενο στο ρήμα moverat in Illyrico: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο contra Claudium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική διάθεση

19 19 - fuerat Paetus in partibus eius: κύρια πρόταση fuerat: ρήμα Paetus: υποκείμενο στο ρήμα fuerat in partibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο eius: γενική κτητική στο patribus -et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur: κύρια πρόταση trahebatur: ρήμα Paetus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα trahebatur Romam: απρόθετη αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο occiso: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή Scriboniano:υποκείμενο της μετοχής occiso Erat ascensurus navem: κύρια πρόταση Erat ascensurus:ρήμα Paetus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα Erat ascensurus navem: αντικείμενο στο ρήμα Erat ascensurus Arria milites orabat: κύρια πρόταση orabat: ρήμα Arria: υποκείμενο στο ρήμα orabat milites: αντικείμενο στο ρήμα orabat ut simul imponeretur: δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση ως έμμεσο αντικείμενο στο orabat imponeretur: ρήμα Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα imponeretur simul: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου Non impetravit: κύρια πρόταση impetravit: ρήμα Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα impetravit conduxit piscatoriam naviculam: κύρια πρόταση conduxit: ρήμα Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα conduxit naviculam: αντικείμενο στο conduxit piscatoriam: επιθετικός προσδιορισμός στο naviculam ingentemque navem secuta est: κύρια πρόταση secuta est: ρήμα Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα secuta est ingentem: επιθετικός προσδιορισμός στο navem ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 21 & 22 & 23 1.Να μεταφραστούν τα παρακάτω κείμενα Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter reversus est. Imitemur nostros repono. arbitremur denique corpus sempiternam esse.

20 Filius mortuus est. Huic redibat. 2. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις που βρίσκονται μέσα στα παραπάνω κείμενα: -divisam, quibus interemptis, post factum, abeuntes -in coetu, in numero, rem publicam, equidem, animi, hominum, virtutis, esse. -a marito, funus, vivere, filium, dolori, diu, cubiculum. 3.Nα κλιθούν όλα τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά ολόκληρων και των τριών κειμένων στη δοτική του ενικού και στη γενική του πληθυντικού. 4.Να κλιθούν όλα τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά ολόκληρων και των τριών κειμένων στην αιτιατική και κλητική του ενικού και στην γενική και αιτιατική του πληθυντικού. 5.Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο ρήμα orabat στο β ενικό και β πληθυντικό. 6.Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο ρήμα respondebat στην υποτακτική στο πρώτο πρόσωπο πληθυντικού και στο τρίτο πληθυντικού. 7.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο ρήμα pareamus στο γ ενικό 8.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο ρήμα dedit στο β ενικό και γ πληθυντικό. 9.Να γραφούν οι αρχικοί χρόνοι όλων των ρημάτων από τα αποσπάσματα των κειμένων που δόθηκαν για μετάφραση. 10.Να αναγνωριστούν γραμματολογικά οι λέξεις:(κείμενο 21 flumen, urbem, dictator, rogatus, pecunia), (Κείμενο 22- numero, gloriam, pareamus, speremus), (Κείμενο 23- aegrotabat, maritus, cubiculum, intraverat, bene, lacrimae) 20

21 Μάθημα 24 Lectio quarta et vicesima 21 ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasica fecerit. Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: «Quid?» inquit «Ego non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasica responderit? «Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?» ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Όταν ο Πόπλιος Κορνήλιος πήγε στον Έννιο τον ποιητή και σε αυτόν που ζητούσε τον Έννιο από την πόρτα η υπηρέτρια είπε ότι δεν ήταν αυτός στο σπίτι, ο Νασικάς κατάλαβε ότι αυτή είπε αυτό με διαταγή του αφεντικού της και ότι εκείνος ήταν μέσα. Μάθε τώρα τί έκανε αργότερα ο Νασικάς. Λίγες μέρες αργότερα όταν ο Έννιος πήγε στον Νασικά και σε αυτόν που τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι. Τότε ο Έννιος αγανακτησμένος που ο Νασικάς έλεγε ψέματα τόσο φανερά είπε: «Τί; Δεν γνωρίζω εγώ τη φωνή σου;» Θέλεις νά μάθεις τί απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι άνθρωπος αναιδής. Εγώ όταν σε ζητούσα, πίστεψα την υπηρέτριά σου (ότι δεν ήσουν στο σπίτι}εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;» ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Cornelius ii (i): Κορνήλιος, (ουσιαστικό, β κλίσης, γένους αρσενικού) -Nasica-ae: Νασικάς, (ουσιαστικό, α κλίσης, γένους αρσενικού) -Poeta ae: ποιητής, (ουσιαστικό, α κλίσης, γένους αρσενικού) -venio veni ventum venire (4): έρχομαι -is ea id: αυτός, (δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική) -Ostium- ii (i): πόρτα, (ουσιαστικό, β κλίσης, γένους ουδετέρου) -quaero quaesivi quaesitum quaerĕre (3): ζητώ -Ancilla ae: υπηρέτρια, (ουσιαστικό α κλίσης, γένους θηλυκού)

22 -dico dixi dictum dicĕre (3): μιλάω, λέω -Domus us: σπίτι, (ουσιαστικό, δ κλίσης, γένους θηλυκού) -sum fui esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα) -sentio sensi sensum sentire (4):καταλαβαίνω, πιστεύω, κρίνω -Iussus us: έχει μόνο αφαιρετική ενικού iussu -Dominus i: κύριος, αφεντικό, (ουσιαστικό, β κλίσης, γένους αρσενικού) -Domini iussu: με διαταγή του αφεντικού της -Ille illa illud: (δεικτική αντωνυμία), εκείνος η ον -Intus: μέσα (επίρρημα τόπου) -Accipio accepi acceptum accipĕre (3): μαθαίνω -Nunc: τ ώρα (επίρρημα χρόνου ) -Postea: αργότερα, (επίρρημα χρόνου) -facio feci factum facĕre (3):κάνω -paucus a- um: λίγος η ο, (τριγενές και δευτερόκλιτο επίθετο) Συγκριτικός: paucior paucior - paucius Υπερθετικός: paucissimus a um -post: μετά (πρόθεση) -dies ei: μέρα, (αρσενικό ουσιαστικό, ε κλίσης) έχει πληθυντικό -ad + αιτιατική -ianua ae: πόρτα, (ουσιαστικό, α κλίσης, γένους θηλυκού) -exclamo exclamavi exclamatum exclamàre (1): αναφωνώ -indignor indignatus sum indignàri (1): (αποθετικό), αγανακτώ -mentior mentiatus sum mentiri (4): (αποθετικό), λέω -aperte: ανοικτά, φανερά (επίρρημα τρόπου) -quis quis quid: ποιος ποια- ποιο, (ερωτηματική ουσιαστική αντωνυμία) -tam: τόσο (επίρρημα ποσού) -inquiam: (ρήμα ελλειπτικό), λέω -ego: εγώ, (προσωπική αντωνυμία, α προσώπου ενικού) -cognosco cognovi cognitum cognoscĕre (3): γνωρίζω -vox cis: φωνή, (ουσιαστικό, γ κλίσης, γένους θηλυκού) -tuus a um : (κτητική αντωνυμία, β προσώπου ενικού), δικός σου- δική σου-δικό του -volo volui velle: θέλω -Scio scivi scitum scire(4): γνωρίζω, μαθαίνω -respondeo respondi responsum respondère (2): απαντώ, αποκρίνομαι -homo inis: (αρσενικό και θηλυκό ουσιαστικό, γ κλίσης), άνθρωπος -impudens ntis: (μονακατάληκτο τριτόκλιτο επίθετο), αναιδής Συγκριτικός: impudentior impudentior- impudentius Υπερθετικός: impudentissimus impudentissima - impudentissimum -tu: εσύ, (προσωπική αντωνυμία, β προσώπου ενικού) -ipse ipsa ipsum :(δεικτική αντωνυμία), αυτός- η -ο -Credo credidi creditum credĕre (3): (+ δοτική και απαρέμφατο), πιστεύω 22 ΣΥΝΤΑΞΗ -Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση καί δημιουργεί σχέση αιτίου καί αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική

23 υπερσυντελίκου venisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου sensit καί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. venisset: ρήμα P. Cornelius Nasica: υποκείμενο στο ρήμα venisset ad Ennium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε πρόσωπο poetam: παράθεση στο Ennium -eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Συνδέεται παρατακτικά με την προηγούμενη. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση καί δημιουργεί σχέση αιτίου καί αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου dixisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου sensit καί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. dixisset: ρήμα ancilla: υποκείμενο του ρήματος dixisset non esse: ειδικό απαρέμφατο και άμεσο αντικείμενο στο dixisset ei: αντικείμενο άμεσο στο dixisset eum: υποκείμενο του esse (ετεροπροσωπία) domi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο. quaerenti: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο ei ei: υποκείμενο της μετοχής quaerenti Ennium αντικείμενο στη μετοχή quaerenti ab ostio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τόπο. -Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse: κύρια πρόταση sensit: ρήμα Nasica: υποκείμενο στο ρήμα sensit dixisse: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο του ρήματος sensit illam: υποκείμενο στο απαρέμφατο dixisse (ετεροπροσωπία) esse: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο του ρήματος sensit illum: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία) -Accipe nunc: κύρια πρόταση Accipe: ρήμα tu: υποκείμενο στο ρήμα accipe -quid postea Nasica fecerit: δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής αγνοίας, αντικείμενο στο ρήμα της προηγούμενης πρότασης accipe. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Ο χρόνος είναι Παρακείμενος, γιατί η εξάρτηση είναι από ρήμα αρκτικού χρόνου, υποτακτική Παρακειμένου fecerit. Εκφράζει το προτερόχρονο στο παρόν. fecerit: ρήμα Nasica: υποκείμενο στο ρήμα fecerit quid: αντικείμενο στο ρήμα fecerit postea: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου -Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος 23

24 υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δηλώνει τη σχέση αιτίου αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου venisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου exclamavit και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. venisset: ρήμα Ennius: υποκείμενο στο ρήμα venisset ad Nasicam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε πρόσωπο. post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου -et eum a ianua quaereret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Συνδέεται με την προηγούμενη πρόταση με το σύνδεσμο et. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού quaereret, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου exclamavit και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. quaereret: ρήμα Ennius: υποκείμενο στο ρήμα quaereret eum: αντικείμενο στο ρήμα quaereret a ianua: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου. -exclamavit Nasica se domi non esse: κύρια πρόταση exclamavit: ρήμα Nasica: υποκείμενο στο ρήμα exclamavit non esse: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο ρήμα exclamavit se: υποκείμενο στο απαρέμφατο non esse (ταυτοπροσωπία) domi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο. -etsi domi erat: δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση. Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi, εκφέρεται με οριστική Παρατατικού erat. Εκφράζει μία πραγματική κατάσταση παρά τήν οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας. erat: ρήμα Ennius: υποκείμενο στο ρήμα erat domi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο -Tum Ennius indignatus inquit: κύρια πρόταση inquit: ρήμα Ennius: υποκείμενο στο ρήμα inquit indignatus: επιρρηματική αιτολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο Ennius του ρήματος. Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου -quod Nasica tam aperte mentiebatur: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση εξαρτώμενη από τη μετοχή indignatus. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική Παρατατικού mentiebatur, γιατί η αιτιολογία είναι αντικειμενική. mentiebatur: ρήμα Nasica: υποκείμενο του ρήματος mentiebatur aperte:επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. tam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού. -Quid?: ευθεία ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας 24

25 est: εννοούμενο ρήμα Quid: υποκείμενο στο εννοούμενο ρήμα est 25 -Ego non cognosco vocem tuam?: ευθεία ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας non cognosco: ρήμα Ego: υποκείμενο στο ρήμα non cognosco vocem: αντικείμενο στο ρήμα non cognosco tuam: επιθετικός προσδιορισμός στο vocem -Visne scire: ευθεία ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας Vis: ρήμα tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα Vis scire: τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα Vis tu: εννοούμενο υποκείμενο στο απαρέμφατο scire -quid Nasica responderit: δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο scire. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid καί εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, εξαρτάται από απαρέμφατο ενεστώτα scire, εκφράζει το προτερόχρονο στο παρόν. Η υποτακτική έγκλιση δίνει υποκειμενική χροιά στην πρόταση.. responderit: ρήμα Nasica: υποκείμενο στο ρήμα responderit Quid: αντικείμενο στο ρήμα responderit -Homo es impudens: κύρια πρόταση es: ρήμα tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα es Homo: κατηγορούμενο στο εννούμενο tu μέσω του συνδετικού ρήματος es impudens: επιθετικός προσδιορισμός στο Homo -Ego, ancillae tuae credidi te domi non esse: κύρια πρόταση Credidi:ρήμα Ego: υποκείμενο στο ρήμα Credidi non esse: ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα Credidi te: υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο non esse (ετεροπροσωπία) -cum te quaererem: -tu mihi ipsi non credis:

26 Μάθημα 25 Lectio quinta et vicesima 26 ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est, deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse!» Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago deleta est. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο Κάτωνας έφερε κάποια μέρα στο κοινοβούλιο ένα ώριμο σύκο από την Καρχηδόνα και ενώ το έδειχνε στους συγκλητικούς είπε «Σας ρωτώ πότε νομίζετε ότι κόπηκε αυτό το σύκο από το δέντρο». Όταν όλοι είπαν ότι ήταν φρέσκο, είπε «Μάθετε ότι κόπηκε πριν από τρεις μέρες στην Καρχηδόνα. Τόσο κοντά στα τείχη της πόλης έχουμε τον εχθρό! Επομένως προσέξτε τον κίνδυνο, προστατέψτε την πατρίδα. Μην έχετε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της πόλης. Να αποβάλετε την αυτοπεποίθηση που είναι υπερβολική σε σας. Μην πιστέψετε ότι κανένας θα φροντίσει για την πατρίδα, αν εσείς οι ίδιοι δεν φροντίσετε για την πατρίδα. Θυμηθείτε ότι η πόλη βρέθηκε κάποτε στον έσχατο κίνδυνο!» Και αμέσως άρχισε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος στη διάρκεια του οποίου καταστράφηκε η Καρχηδόνα. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Cato onis: Κάτωνας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ κλίσης) -affero attuli allatum affere (3): φέρνω κάπου

27 -quidam quaedam quoddam: (επιθετική αόριστη αντωνυμία), κάποιος α -ο -dies ei: μέρα, (αρσενικό ουσιαστικό, ε κλίσης) έχει πληθυντικό -curia ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α κλίσης), το κτίριο της Συγκλήτου, το Βουλευτήριο -ficus i & ficus us: (θηλυκό ουσιαστικό, β κλίσης έχει μερικές πτώσεις και κατά τη δ κλίση), σύκο -praecox ocis: (μονοκατάληκτο και τριτόκλιτο επίθετο), πρώιμος. Δεν έχει παραθετικά -Carthago inis :Καρχηδόνα, (θηλυκό ουσιαστικό, γ κλίσης) -ostendo ostendi ostentum (ostensum) ostendĕre (3): δείχνω +αιτιατική + δοτική -pater tris: πατέρας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ κλίσης) -patres um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί, (αρσενικό ουσιαστικό, γ κλίσης πληθυντικός του pater tris) -interrogo interrogavi interrogatum interrogàre (1): ρωτάω -inquiam: (ρήμα ελλειπτικό), λέω -quando:( επίρρημα χρόνου), πότε -Hic haec hoc: ( δεικτική αντωνυμία), αυτός. -decerpo decerpsi decerptum decerpĕre (3):κόβω -puto putavi putatum putàre(1): νομίζω, θεωρώ -ex + αφαιρετική -arbor oris: δέντρο, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ κλίσης) -dico dixi dictum dicĕre (3): λέω -tam: τόσο (επίρρημα ποσού) -prope: (επίρρημα τόπου), κοντά (συγκριτικός: propius, υπερθετικός:proxime) -ante + αιτιατική -tertius a um: τρίτος (τακτικό αριθμητικό δευτερόκλιτο επίθετο) -omnis omnis omne: όλος, (δικατάληκτο και τριτόκλιτο επίθετο) -scio scivi - scitum scire (4): γνωρίζω, μαθαίνω -murus i: τοίχος, τείχος (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β κλίσης) -muri orum: τείχη, (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β κλίσης) -habeo habui habitum habère (2): έχω -hostis is: εχθρός, (ουσιαστικό, αρσενικού & θηλυκού γένους, γ κλίσης) -recens ntis: πρόσφατος, φρέσκος, (μονοκατάληκτο και τρτόκλιτο επίθετο) -caveo cavi cautum cavère (2): προσέχω, φυλάγομαι -periculum i: ο κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β κλίσης) -tutor tutatus sum tutari (1) : προστατεύω (αποθετικό) -patria ae: πατρίδα, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α κλίσης) -opes um : (pluralia tantum), (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ κλίσης), δυνάμεις -nolo nolui nolle: Δε θέλω, αρνούμαι -confido confisus sum - confidĕre (3): + αφ., εμπιστεύομαι, στηρίζομαι, (ημιαποθετικό) -urbs is: πόλη, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ κλίσης) -fiducia ae: εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση, πίστη(ουσιαστικό, θηλ. γένους, α κλίσης) -qui qua quod: ο οποίος, η οποία, το οποίο (αναφορική επιθετική αντωνυμία) -nimius a um: υπερβολικός, (συγκ. Magis/ plus nimius, υπερθ. Maxime nimius) -depono deposui depositum deponĕre (3): αποβάλλω -nemo: αόριστη αντωνυμία -memini, meminisse: (ελλειπτικό ρήμα), θυμάμαι -consulo consului consultum consulĕre(3): φροντίζω + δοτική χαριστική -res publica: πολιτεία (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, ε + α κλίσης) -extremus a um: έσχατος (θετικός: exter & exterus-a-um, συγκριτ.exterior exterior exterimus), αυτός είναι ο υπερθετικός. -discrimen inis: κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, γ κλίσης) 27

28 -statim: αμέσως, (επίρρημα χρόνου) -quondam: κάποτε, (επίρρημα χρόνου) -Punicus a um: Καρχηδόνιος α - ο -bellum i: πόλεμος, (ουσιαστικό ουδετέρου γένους, β κλίσης) -Deleo delevi deletum delère (2):σκοτώνω 28 Επαναληπτικές ασκήσεις κειμένων 21, 22, 23, 24 &25 1.Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα των κειμένων: «Brenno duce Galli acceperunt. Quod illic reversus est.» ( Kείμενο 21), «Amemus patriam, pareamus quod est rectissimum»(kείμενο 22), «Deinde, cum lacrimae ut simul imponeretur» (Κείμενο 23), «Cum P. Cornelius domi erat.» (Κείμενο 24), «Cum omnes consulueritis.»(κείμενο 25). 2.Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω προτάσεις και οι όροι αυτών: Tum Camillus, qui secutus est (κείμενο 21), arbitremur sempiternam esse (κείμενο 22), Deinde, cum lacrimae redibat (κείμενο 23), Paucis post diebus domi erat. (κείμενο 24), Cum omnes deponite (κείμενο 25) 3. Να κλιθούν τα ουσιαστικά στον ενικό και τον πληθυντικό σε όλες τις πτώσεις: urbs, dictator, coetus, dies, pater, oculum, navis, lacrima, dominus, vox, domus, ficus. 4.Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 25 στη δοτική του ενικού και στη δοτική του πληθυντικού. 5. Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 24 στην αιτιατική του ενικού και του πληθυντικού. 6. Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 23 στην αφαιρετική του ενικού και του πληθυντικού. 7. Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 22 στη γενική του ενικού και του πληθυντικού. 8.Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο aegrotabat (Κείμενο 23), moverat (Κείμενο 23), dixissent (Κείμενο 25), confidere (Κείμενο 25). 9.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ ενικό και γ πληθυντικό πρόσωπο στα ρήματα: Credis (Κείμενο 24), habemus (Κείμενο 25), intraverat (Κείμενο 23), conduxit(κείμενο 23), speremus(κείμενο 22), serviamus (Κείμενο 22). 10. Να γραφτούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές όλων των χρόνων των ρημάτων: Dedit (Κείμενο 21), acceperunt(κείμενο 21), stabiliverunt(κείμενο 22), sumpsit(κείμενο 23), venisse(κείμενο 24), fuisse(κείμενο 25).

29 Μάθημα 26 - Lectio sexta et vicesima 29 Ο ΠΛΙΝΙΟΣ ΑΝΑΓΓΕΛΛΕΙ ΕΝΑ ΘΛΙΒΕΡΟ ΓΕΓΟΝΟΣ C. Plinius Marcellino suo salutem. Tristissimus haec tibi scribo: Fundani nostri filia minor mortua est. Ea puella nihil umquam festivius, nihil amabilius nec longiore vita dignius vidi. Nondum annos XIII impleverat, et iam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat et tamen suavitas puellaris. Ut illa patris cervicibus inhaerebat! ut nos amicos paternos et amanter et modeste complectebatur! ut nutrices, ut paedagogos, ut praeceptores diligebat! quam studiose, quam intellegenter lectitabat! ut parce ludebat! Qua illa patientia, qua etiam constantia novissimam valetudinem tulit! ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο Γάιος Πλίνιος στέλνει χαιρετισμό στο φίλο του Μαρκελλίνο. Πάρα πολύ λυπημένος σου γράφω αυτά: Πέθανε η μικρότερη κόρη του φίλου μας Φουνδανού. Από αυτήν την κοπέλα τίποτα ποτέ δεν είδα πιο πρόσχαρο, τίποτα πιο αξιαγάπητο, ούτε πιο άξιο για πιο μακρόχρονη ζωή. Δεν είχε συμπληρώσει ακόμη τα δεκατρία χρόνια και ήδη είχε εκείνη γεροντική φρόνηση, σοβαρότητα που ταιριάζει σε δέσποινα και όμως κοριτσίστικη γλυκύτητα. Πώς κρεμιόταν από το λαιμό του πατέρα! Πώς αγκάλιαζε εμάς τους πατρικούς φίλους με αγάπη και με σεμνότητα! Πώς αγαπούσε τις τροφούς, τους παιδαγωγούς, τους δασκάλους! Με πόση επιμέλεια, με πόση εξυπνάδα και προθυμία διάβαζε! Πόσο συγκρατημένα έπαιζε! Με πόση υπομονή, με πόση εγκαρτέρηση ακόμη εκείνη υπέμεινε την πρόσφατη αρρώστια. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Plinius i: (ουσιαστ., γένους αρσ., β κλίση) Πλίνιος (κλητική ενικού Plini ) Μόνο ενικό ανήκει στα Singularia tantum. -Marcellinus -i: (ουσιαστ, γένους αρσ., β κλίση) Μαρκελλίνος. Μόνο ενικό ανήκει στα Singularia tantum. -suus a um: (κτητική αντων, έναν κτήτορα, γ πρόσωπο), δικός του-δική του-δικό του -salus utis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ κλίση), σωτηρία, υγεία, ευημερία. -tristissimus a um: (επίθετο, υπερθετικού βαθμού), πάρα πολύ λυπημένος

30 ΘΕΤΙΚΟΣ: tristis is e ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: tristior or -ius -Hic haec hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός ή - ο. -tu: (προσωπική αντωνυμία, β ενικού προσώπου), εσύ -scribo scripsi scriptum scribĕre (3): γράφω -Fundanus-i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β κλίση) Φουνδανός. Μόνο ενικό ανήκει στα Singularia tantum. -noster nostra nostrum: (κτητική αντ., για πολλούς κτήτορες, α προσ) δικοί μας -filia ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α κλίση), κόρη (προσοχή στη δοτική και στην αφαιρετική πληθυντικού : filiis & filiabus - filiis & filiabus -nihil: (αόριστη αντωνυμία, γένους ουδετέρου), τίποτα (Δεν έχει πληθυντικό) -morior mortuus sum mori (3): (αποθετικό), πεθαίνω -is ea id: (δεικτική αντ., μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική), αυτός -puella ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α κλίση), κορίτσι, κοπέλα. -minor or us: (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), μικρότερος ΘΕΤΙΚΟΣ: parvus a -um ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: minimus a -um -umquam: (επίρρημα χρόνου), ποτέ -festivior -ior - ius: (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), πιο πρόσχαρος ΘΕΤΙΚΟΣ: festivus a -um ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: festivissimus a -um -amabilior ior ius: (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), πιο αξιαγάπητος ΘΕΤΙΚΟΣ: amabilis is -e ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: amabilissimus a -um -longior or ius : (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), πιο μακρύς, πιο μακρόχρονος ΘΕΤΙΚΟΣ: longus a -um ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: longissimus a- um -vita ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α κλίση), ζωή -dignior or ius : (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), αξιότερος + αφαιρετική ΘΕΤΙΚΟΣ: dignus a-um ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: dignissimus a -um -video vidi visum vidère (2): βλέπω -nondum: (επίρρημα χρόνου), όχι ακόμη -annus i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β κλίση), έτος -impleo implevi impletum implère (2): συμπληρώνω -iam: (επίρρημα χρόνου), όμως -anilis is e : (τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), γεροντικός. Χωρίς παραθετικά -prudentia ae : (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α κλίση),φρόνηση. Μόνο ενικό -matronalis is e:(τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ταιριάζει σε δέσποινα. Χωρίς παραθετικά -gravitas atis : (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ κλίση),σεμνότητα, σοβαρότητα. Μόνο ενικό -tamen: (επίρρημα τρόπου), όμως -suavitas atis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ κλίση),γλυκύτητα. Μόνο ενικό -pater patris:(ουσιαστ., γένους αρσενικού, γ κλίση), πατέρας.(patres um: Συγκλητικοί) -cervix icis: (σπάνια στον ενικό), (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ κλίση) -cervices um: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ κλίση), τράχηλος, λαιμός -inhaereo inhaesi inhaesum inhaerère (2):προσκολλιέμαι, κρεμιέμαι από + δοτική 30