ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 634 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ σχετικά με την ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών EL EL

2 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ σχετικά με την ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών 1. ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η ουσιαστική πρόοδος προς μια ευρωπαϊκή ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών είναι ζωτικής σημασίας για τα στρατηγικά συμφέροντα και την οικονομική πρόοδο της Ευρώπης, για τον ίδιο τον τομέα των τηλεπικοινωνιών, και για τους πολίτες που είναι απογοητευμένοι επειδή δεν έχουν πλήρη και ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών όπως το διαδίκτυο και οι κινητές υπηρεσίες. Η σημασία της αξιόπιστης και ταχείας πρόσβασης στο διαδίκτυο θα αυξηθεί με την επικράτηση του υπολογιστικού νέφους. Αυτό απαιτεί διαθεσιμότητα δικτύων υψηλής ποιότητας, που μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο από έναν υγιή τομέα τηλεπικοινωνιών, γεγονός που συνιστά στρατηγικό ενδιαφέρον για την Ευρώπη. Παρομοίως, τα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρώπης εξυπηρετούνται εφόσον υπάρχει ίδια δυναμικότητα παροχής ασφαλών υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους στους πολίτες, καθώς και με την διατήρηση σημαντικής δυναμικότητας παραγωγής τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού. Αμφότερα εξαρτώνται από την ύπαρξη ενός δυναμικού τομέα τηλεπικοινωνιών που είναι πρόθυμος να επενδύσει στην πρόσβαση σε κινητά δίκτυα τέταρτης γενιάς (4G) και σε σταθερά δίκτυα υψηλής ταχύτητας. Η συντριπτική πλειοψηφία πολιτών, επιχειρήσεων, κυβερνήσεων και επιχειρηματιών εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την τηλεπικοινωνιακή συνδετικότητα. Ωστόσο, σήμερα στην Ευρώπη, αντιμετωπίζουν ένα είδος λαχειοφόρου αγοράς όταν επιθυμούν πρόσβαση στις εν λόγω υπηρεσίες, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί επί 26 χρόνια στην αναμόρφωση των εθνικών αγορών τηλεπικοινωνιών της Ευρώπης και στην δημιουργία των θεμελίων για την ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών. Η διαδικτυακή οικονομία αφεαυτής καταλαμβάνει αυξανόμενο μερίδιο του ΑΕΠ, ενώ η πραγματική συνδετικότητα και οι διαδικτυακές καινοτομίες είναι σήμερα ζωτικής σημασίας για την αύξηση της παραγωγικότητας σε όλους τους τομείς της οικονομίας - από την υγεία, μέχρι την ενέργεια και τις δημόσιες υπηρεσίες. Η βελτίωση του τομέα των τηλεπικοινωνιών δεν αφορά συνεπώς μόνο τον ίδιο τον τομέα (που αντιπροσωπεύει μόλις το 9% της ψηφιακής οικονομίας της Ευρώπης) αλλά την υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης σε όλους τους τομείς. Ένα περαιτέρω βήμα προς τα εμπρός για την ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς τηλεπικοινωνιών θα εξασφάλιζε την ιδιαίτερα αναγκαία ώθηση της οικονομίας, συμβάλλοντας στην προώθηση νέων πηγών οικονομικής μεγέθυνσης (όπως η οικονομία των εφαρμογών, που, από το 2008, δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας - το μισό σχεδόν ως προγραμματιστών λογισμικού), την ώθηση της καινοτομίας, την δημιουργία νέων και βιώσιμων θέσεων εργασίας και την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2013 ζήτησε από την Επιτροπή να παρουσιάσει συγκεκριμένα μέτρα για την δημιουργία ενιαίας αγοράς EL 2 EL

3 τεχνολογιών πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών το ταχύτερο δυνατό. Με τις σημερινές προτάσεις υλοποιείται η εν λόγω δέσμευση της Επιτροπής. Ο τομέας των ηλεκτρονικών επικοινωνιών λειτουργεί σε παγκόσμια κλίμακα αφού ο παγκόσμιος ιστός (και οι υπηρεσίες που αναπτύσσουν εμπορικές δραστηριότητες σε αυτόν) υπερβαίνουν τα σύνορα της ΕΕ. Είναι σημαντικό οι παρούσες πρωτοβουλίες να εξεταστούν στο πλαίσιο άλλων εξελίξεων, και η παροχή ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ψηφιακών υπηρεσιών να αντιμετωπιστεί με την δέουσα προσοχή στις ειδικές τομεακές συμφωνίες ή στις εμπορικές και επενδυτικές διαπραγματεύσεις με τους κύριους εταίρους μας ΕΤΗ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Επί μία σχεδόν γενιά, χάρις στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ, το τηλεπικοινωνιακό τοπίο της Ευρώπης ελευθερώθηκε από τα στατικά μονοπώλια δημόσιων υπηρεσιών για να καταστεί ένας δυναμικός και ανταγωνιστικός τομέας. Αρχίζοντας από την δεκαετία του 1980, με τις διαδοχικές δέσμες ευρωπαϊκής νομοθεσίας τα δίκτυα αποδεσμοποιήθηκαν, προωθήθηκε ο ανταγωνισμός και η δυνατότητα επιλογής, προσαρμόστηκε το κόστος της περιαγωγής κινητής, δόθηκαν σημαντικά νέα δικαιώματα στους καταναλωτές και υποστηρίχτηκε η συγκλίνουσα και συνεπής εφαρμογή του κοινού πλαισίου. Επιπλέον, η εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου του ανταγωνισμού διαδραμάτισε ζωτικό ρόλο εξασφαλίζοντας ότι οι αγορές λειτουργούν ανταγωνιστικά, παρέχοντας χαμηλότερες τιμές και υπηρεσίες καλύτερης ποιότητας στους καταναλωτές σε ολόκληρη την Ένωση. Οι εν λόγω αλλαγές στην τηλεπικοινωνιακή νομοθεσία της ΕΕ προωθήθηκαν με στόχο την προσαρμογή στα τεράστια επιτεύγματα στον τομέα των ΤΠΕ: πρώτα η κινητή τηλεφωνία και μετά το διαδίκτυο. Σήμερα, ο τομέας των τηλεπικοινωνιών αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών που μπορούν δυνητικά να υποστηρίξουν όλες τις πτυχές της ζωής μας και να οδηγήσουν την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης. Οι προσπάθειες της ΕΕ να προωθήσει ένα υγιές κανονιστικό περιβάλλον και να στηρίξει τον ανταγωνισμό έχουν εδώ και καιρό υποστηρίξει τις αλλαγές στον τομέα. Με επιτεύγματα όπως τα πρότυπα για το παγκόσμιο σύστημα κινητών επικοινωνιών GSM και UMTS, η ΕΕ προετοίμασε το έδαφος ώστε η Ευρώπη και οι βιομηχανίες της να ηγηθούν παγκοσμίως. Με την πάροδο του χρόνου, από την ελευθέρωση προέκυψε ανταγωνισμός, δικαιότερες τιμές και πραγματικές επιλογές για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στο πλαίσιο των εθνικών αγορών. Καθώς οι αγορές καθίστανται ανταγωνιστικότερες σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, το κανονιστικό πλαίσιο πρέπει να εξελιχθεί επίσης. Το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο, που παρουσίασε η Επιτροπή το 2007 και το οποίο εστιαζόταν στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής εποπτείας και την συνέπεια της κανονιστικής ρύθμισης των εθνικών αγορών έχει επίσης ανταποκριθεί στους στόχους του. ωστόσο, πιο πρόσφατα, και παρατηρώντας πέρα από τα σύνορα της Ευρώπης, ισχυροί φορείς εκμετάλλευσης στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα πραγματοποίησαν μεγάλες επενδύσεις στην παροχή γρήγορων ευρυζωνικών συνδέσεων (σε σταθερά και κινητά δίκτυα). Σε ένα τέτοιο παγκόσμιο πλαίσιο, είναι σημαντικό η Ευρώπη να μην καθυστερήσει. Επίσης, το μεταβαλλόμενο οικονομικό και τεχνολογικό κλίμα και οι επιπτώσεις της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης έχουν προκαλέσει ταχείες και επιταχυνόμενες αλλαγές που περιλαμβάνουν και σημαντικές αναδιαρθρώσεις στον τομέα των τηλεπικοινωνιών παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, νέες απαιτήσεις και νέες εφαρμογές για υπηρεσίες που βασίζονται σε δεδομένα αναδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη για ενιαία αγορά, αφού η ισχυρή θέση του EL 3 EL

4 ευρωπαϊκού τομέα των ΤΠΕ (ιδίως των τηλεπικοινωνιών) και η ευρυζωνική κάλυψη, σε σύγκριση με άλλες χώρες, είναι νευραλγικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό την στιγμή αυτή που η Ευρώπη διερευνά νέους τρόπους για να ξεπεράσει την κρίση. Ο τομέας των τηλεπικοινωνιών πρέπει να ευημερήσει διασφαλίζοντας την ευημερία ολόκληρης της οικονομίας δεν είναι βιώσιμη η επιδίωξη της ευημερίας του τομέα δημιουργώντας προβλήματα στις ανάγκες συνδετικότητας της ευρύτερης οικονομίας, με επιχειρηματικά μοντέλα τα οποία θα αναπτύσσονται με βάση την έλλειψη αντί για τον πλούτο. Συνεπώς, απαιτείται ανάληψη αποφασιστικής δράσης σήμερα ώστε να εξασφαλιστεί η αναδιάρθρωση του τομέα και να αποφευχθεί η αντιμετώπιση της αναπόφευκτης περαιτέρω υποβάθμισής του. Η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης δεν αποτελεί εναλλακτική επιλογή. 3. ΦΡΑΓΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αποφασισμένη να διατηρήσει και να επεκτείνει περαιτέρω τα οφέλη των τηλεπικοινωνιών για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.. Όμως, παρά την μέχρι σήμερα πρόοδο, ο τομέας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σειρά εμποδίων, φραγμών και προκλήσεων που από κοινού αναστέλλουν την πλήρη αξιοποίηση του οφέλους της ενιαίας αγοράς. Από πρόσφατη μελέτη προκύπτει ότι εάν είχε ολοκληρωθεί η εσωτερική αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί μέχρι και 110 δισ. ευρώ ετησίως. 1 Συνολικά, ο τομέας των τηλεπικοινωνιών εξακολουθεί να φέρει το βάρος των παλαιών, εθνικών μονοπωλίων που λειτουργούν κατά μεγάλο μέρος σε εθνικά πλαίσια. Ορισμένες μεγάλες εταιρείες τηλεπικοινωνιών είναι παρούσες σε αρκετά κράτη μέλη, αλλά καμία δεν είναι παρούσα σε όλα. Κατά το μεγαλύτερο μέρος οι φορείς εκμετάλλευσης κινητής είναι απλώς εθνικής διάστασης, ενώ πολλοί φορείς εκμετάλλευσης σταθερής έχουν ακόμη πιο περιορισμένη τοπική παρουσία. Οι φορείς εκμετάλλευσης που δραστηριοποιούνται σε αρκετά κράτη μέλη πρέπει να λειτουργούν υπό διαφορετικούς κανόνες, σύμφωνα με αποκλίνουσες απαιτήσεις και διορθωτικά μέτρα διαφορετικών ρυθμιστικών αρχών, και χρειάζονται ξεχωριστές άδειες σε κάθε κράτος μέλος. Επιπλέον, συχνά οι φορείς εκμετάλλευσης που δραστηριοποιούνται σε πολλά κράτη μέλη δεν συμπεριφέρονται ως γνήσιοι ευρωπαϊκοί φορείς εκμετάλλευσης, και φαίνεται να αρκούνται να ασκούν τις δραστηριότητές τους χωριστά σε κάθε κράτος μέλος. Η αγορά περιλαμβάνει πάνω από χίλιους φορείς εκμετάλλευσης σταθερής και αρκετές εκατοντάδες φορείς εκμετάλλευσης κινητής, οι οποίοι παρόλο που ανήκουν σε μεγαλύτερους ομίλους, λειτουργούν σε εθνική βάση. Ταυτόχρονα, η φύση του τομέα καθίσταται όλο και πιο παγκόσμια και η κερδοφορία του εξαρτάται από οικονομίες κλίμακας. Η απουσία ενιαίας αγοράς αναδεικνύεται σαφώς στην τιμολόγηση. Για παράδειγμα, το κόστος κλήσης μια άλλης χώρας της ΕΕ ή της χρήσης κινητής συσκευής σε άλλη χώρα της ΕΕ, είναι συχνά πολύ μεγαλύτερη από το εγχώριο τιμολόγιο, λόγω των τελών περιαγωγής για φωνή και δεδομένα και των τιμολογίων των «διεθνών» (ενδοενωσιακών) κλήσεων. Τα τέλη αυτά θεωρούνται από πολλούς πολίτες άδικα και συνιστούν επίσης πρακτικό εμπόδιο στην απόλαυση των ελευθεριών της ενιαίας αγοράς. 1 Ecorys, TU Delft και συνεργάτες, Steps towards a truly internal market for e-communications in the run-up to 2020 (Βήματα προς την κατεύθυνση μιας γνήσιας εσωτερικής αγοράς ηλ-επικοινωνιών προς το 2020), EL 4 EL

5 Επιπλέον, οι καταναλωτές είναι πιθανόν να εμπιστευθούν περισσότερο τις προσφορές φορέων εκμετάλλευσης εγκατεστημένων σε άλλα κράτη μέλη εάν γνωρίζουν ότι θα βασίζονται στο ίδιο σύνολο κανόνων για παράδειγμα κανόνες για τη διαφάνεια, συμβατικοί όροι, διευκόλυνση της αλλαγής φορέα εκμετάλλευσης και κανόνες πρόληψης της φραγής και του περιορισμού της ταχύτητας διαδικτυακών υπηρεσιών, ως μέρος των μέτρων εξασφάλισης πρόσβασης σε ανοικτό διαδίκτυο. Οι κατεσπαρμένες εθνικές προσπάθειες διασφάλισης των δικαιωμάτων των καταναλωτών ίσως να είναι η αιτία για περαιτέρω κατακερματισμό της ενιαίας αγοράς. Εντωμεταξύ, οι διαφορές στο χρονοδιάγραμμα, τους όρους και το κόστος των διαδικασιών απόκτησης ραδιοφάσματος παγώνουν τις επενδύσεις και δυσκολεύουν την ανάπτυξη ενοποιημένων ασύρματων δικτύων μεταξύ των χωρών. Η πλέον έγκαιρη και προβλέψιμη διαθεσιμότητα ραδιοφάσματος θα επέτρεπε ευρύτερες και προσιτότερες ευρυζωνικές συνδέσεις στην Ευρώπη, συχνά όμως περιορίζεται από ρυθμιστικές δομές σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα, οι αποκλίνοντες κανονισμοί για τα σταθερά δίκτυα συχνά μεταφράζονται σε υπέρμετρες κανονιστικές ρυθμίσεις, ή σε κανονιστική αβεβαιότητα και έλλειψη προβλεψιμότητας, γεγονός που δυσκολεύει τον προγραμματισμό των επενδύσεων για ταχέα, ευρυζωνικά δίκτυα «νέας γενιάς» Με περισσότερη εναρμόνιση στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς, οι Ευρωπαίοι θα επωφελούνταν από ευρύτερη ταχεία ευρυζωνική κάλυψη και πιο καινοτόμες νέες ψηφιακές υπηρεσίες. Τα εν λόγω γρήγορα δίκτυα τηλεπικοινωνιών συμβάλλουν επίσης θετικά σε πολλούς άλλους κλάδους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ο ισχυρός και δυναμικός τηλεπικοινωνιακός τομέας είναι ουσιαστικής σημασίας προκειμένου η Ευρώπη να αξιοποιήσει νέες καινοτομίες όπως το υπολογιστικό νέφος, νέα εργαλεία που χρησιμοποιούν «μεγάλους όγκους δεδομένων», συνδεδεμένα αυτοκίνητα, έξυπνη μεταποίηση, το διαδίκτυο των αντικειμένων, έξυπνες πόλεις, εκσυγχρονισμένες δημόσιες διοικήσεις, ηλ-υγεία, ηλ-εκπαίδευση κοκ. Τα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων θα μπορούσαν από μόνα τους να αποτελέσουν το θεμέλιο ενός ευημερούντος ευρωπαϊκού ψηφιακού οικοσυστήματος. Εν συντομία, ο τομέας υποφέρει από κατακερματισμό κατά μήκος των εθνικών συνόρων, από έλλειψη κανονιστικής συνέπειας και προβλεψιμότητας ανά την Ένωση, από αδικαιολόγητα υψηλές τιμές για συγκεκριμένες υπηρεσίες, και από έλλειψη επενδύσεων. Η αντιμετώπιση των εν λόγω προβλημάτων είναι ουσιαστικής σημασίας για την εξασφάλιση θέσεων απασχόλησης, παραγωγικότητας και οικονομικής μεγέθυνσης στην Ευρώπη. Μια ανταγωνιστική ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών θα μπορούσε να συμβάλλει στην επίλυση των εν λόγω προβλημάτων. 4. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Η γνήσια ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών σημαίνει μια αγορά στην οποία: - οι πελάτες μπορούν να προμηθευτούν υπηρεσίες από οιονδήποτε ενωσιακό φορέα εκμετάλλευσης, χωρίς διακρίσεις ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής τους - οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικά υπηρεσίες εκτός του κράτους μέλους της έδρας τους, και να διαθέσουν εμπορικά προϊόντα σε πελάτες εγκατεστημένους ανά την ΕΕ - τα υπερβολικά τέλη για ενδοενωσιακές κλήσεις, ή κατά την χρήση κινητού σε άλλη χώρα εντός της ΕΕ καταργούνται. EL 5 EL

6 Αυτός είναι ο τελικός στόχος προς την επίτευξη του οποίου εργάζεται εδώ και καιρό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τελικό αποτέλεσμα το σημερινό κανονιστικό πλαίσιο. Συνεπάγεται τελικά την σταδιακή εξάλειψη των εθνικών φραγμών στην διασυνοριακό ανταγωνισμό, συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών εθνικών τομεακών κανονισμών, των διαφορετικών νόμων για την προστασία των καταναλωτών και των διαφορετικών εθνικών όρων για την διάθεση και την εκχώρηση του ραδιοφάσματος. Συνεπάγεται επίσης ένα πιο συνεπές, σταθερό, νομικά βέβαιο, ανταγωνιστικό, πιο εναρμονισμένο και ευνοϊκό ως προς τις επενδύσεις πλαίσιο: το οποίο εξασφαλίζει περισσότερες επιλογές, ταχύτερες ευρυζωνικές συνδέσεις και καλύτερες διασυνοριακές υπηρεσίες. Η Επιτροπή συνεχίζει να είναι της άποψης ότι μόλις δημιουργηθεί η γνήσια ενιαία αγορά που ανταποκρίνεται σε αυτή την προοπτική, θα απαιτηθεί ενιαία ενωσιακή ρυθμιστική αρχή αρμόδια για την ερμηνεία και την εφαρμογή του εναρμονισμένου νομοθετικού πλαισίου. Θα απαιτηθεί επίσης ενιαίο σύστημα επιβολής των κανονιστικών διορθωτικών μέτρων και πιθανώς περαιτέρω εναρμόνιση της κατανομής και εκχώρησης του ραδιοφάσματος. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι η διαδικασία δημιουργίας της ενιαίας αγοράς στον τομέα των τηλεπικοινωνιών - όπως και στους άλλους τομείς - είναι μια σταδιακή διαδικασία που εξαρτάται τόσο από την συμπεριφορά των συμμετεχόντων στην αγορά όσο και από την παρέμβαση των ρυθμιστικών αρχών. Οι προτάσεις που κατατίθενται σήμερα αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ενδιάμεσο βήμα προς τον απώτατο στόχο της πλήρως ενοποιημένης ενιαίας αγοράς με την αντιμετώπιση ορισμένων φραγμών των οποίων η εξάλειψη μπορεί να βοηθήσει ώστε ο τομέας να συμβάλει πλήρως στο επείγον αίτημα για οικονομική μεγέθυνση. Η προσέγγιση στηρίζεται στο υφιστάμενο τηλεπικοινωνιακό πλαίσιο, εστιάζεται δε στα διασυνοριακά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι φορείς εκμετάλλευσης και οι καταναλωτές, καθώς και στην αντιμετώπιση των εμποδίων που αναστέλλουν τις επενδύσεις. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει τον εντοπισμό συγκεκριμένων αλλαγών στο υφιστάμενο πλαίσιο, ως ενδιάμεσα βήματα που θα δημιουργήσουν το «σημείο καμπής» για να μπορέσει η αγορά να εξελιχθεί σε πανευρωπαϊκή ενιαία αγορά. Στην πράξη αυτό περιλαμβάνει: την αντιμετώπιση ορισμένων αποκλίσεων όσον αφορά τις ερμηνείες μεταξύ των εθνικών ρυθμιστικών αρχών, την βελτίωση της μεταξύ τους συνεργασίας και την συνέχεια της διακυβέρνησης, καθώς και την ενίσχυση του ρόλου της Επιτροπής την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές στην κατακερματισμένη ευρωπαϊκή αγορά με την θέσπιση ορισμένων κοινών προτύπων για τους καταναλωτές την κατάργηση των τελών για τις εισερχόμενες κλήσεις κατά την περιαγωγή καθώς και των αδικαιολόγητων επιβαρύνσεων για ενδοενωσιακές κλήσεις την θέσπιση των κινήτρων για τους όρους της αγοράς που είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην ταχεία και πλήρη κατάργηση των τελών περιαγωγής στην Ευρώπη και την θέσπιση νέων, κοινών κανόνων προστασίας των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της πρόσβασης στο ανοικτό διαδίκτυο την προσφορά νέων ευκαιριών στις επιχειρήσεις του τηλεπικοινωνιακού τομέα, απλοποιώντας τις επενδύσεις σε δίκτυα και παροχή και εξασφάλιση υπηρεσιών διασυνοριακά και την εναρμόνιση ουσιαστικών τεχνικών «εισροών» (π.χ. ραδιοφάσματος για ασύρματα δίκτυα, πρόσβαση σε δίκτυα για σταθερά ευρυζωνικά δίκτυα). EL 6 EL

7 την ενίσχυση της ευρωπαϊκής διάστασης του υφιστάμενου συστήματος των εθνικών ρυθμιστικών αρχών. Η Επιτροπή προτείνει ενδιάμεσο βήμα για την ενίσχυση του ρόλου του προέδρου του φορέα ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες (BEREC), δημιουργώντας μία θέση πλήρους απασχόλησης τριετούς διάρκειας για να εξασφαλιστεί στρατηγικότερος σχεδιασμός και μεγαλύτερη συνέχεια. Στο τέλος των διαπραγματεύσεων για την αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου του 2009, η Επιτροπή δεσμεύτηκε επίσημα προκειμένου να ενεργήσει στον τομέα της ανοικτής πρόσβασης στο διαδίκτυο. Από τότε, οπωσδήποτε δε μετά τον αρχικό σχεδιασμό του πλαισίου, η σημασία της πρόσβασης στο διαδίκτυο έχει αυξηθεί ιδιαίτερα, έτσι ώστε να έχει καταστεί συνιστώσα ζωτικής σημασίας για τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Έχει επίσης καταστεί αφεαυτής η κεντρική και πολυτιμότερη υπηρεσία που παρέχουν οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου και οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών. Για τέσσερις λόγους απαιτείται άμεση ανάληψη δράσης στον τομέα του ανοικτού διαδικτύου. Πρώτον, υπό τις σημερινές συνθήκες δεν υπάρχουν αποτελεσματικές πανενωσιακές εγγυήσεις για ανοικτή πρόσβαση ενώ υφίστανται πολυάριθμα και σαφή τεκμήρια υπηρεσιών που παρεμποδίζονται ή «στραγγαλίζονται» (υποβαθμίζονται), βλάπτοντας τα συμφέροντα των καταναλωτών και εκείνων των παρόχων περιεχομένου και εφαρμογών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να παρεμποδιστούν. Δεύτερον, οι φορείς εκμετάλλευσης τηλεπικοινωνιών και οι πάροχοι περιεχομένου και εφαρμογών αναπτύσσουν «εξειδικευμένες υπηρεσίες» των οποίων η κοινωνική και οικονομική αξία εξαρτάται από την εγγυημένη ποιότητα για τηλεόραση μέσω πρωτοκόλλου IP, για εφαρμογές ηλ-υγείας όπως η ιατρική απεικόνιση υψηλής διακριτικής ικανότητας, για βιντεοσυσκέψεις, για καθοριστικής σημασίας εφαρμογές εντάσεως δεδομένων υπολογιστικού νέφους. Οι εν λόγω καινοτομίες παρέχουν ευκαιρίες για νέες οικονομικές δραστηριότητες αλλά απαιτούν ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο που να εξασφαλίζει σαφείς όρους για την ανάπτυξη των εν λόγω υπηρεσιών, σε συνδυασμό με ένα διαδικτυακό οικοσύστημα που να ευημερεί. Τρίτον, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές δεν διαθέτουν επί του παρόντος επαρκείς εξουσίες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πλαισίου τηλεπικοινωνιών για να παρέμβουν επιβάλλοντας κυρώσεις στην παρεμπόδιση ή σε άλλες παράλογες πρακτικές διαχείρισης της κυκλοφορίας ή για να διατηρήσουν τη ζωτικότητα του ανοικτού διαδικτύου. Τέταρτον, οι διαμορφωτές πολιτικής σε εθνικό επίπεδο αρχίζουν να αντιμετωπίζουν το θέμα αυτό με διάφορες αποκλίνουσες προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα νέο κίνδυνο κατακερματισμού εντός της ενιαίας αγοράς και νέα πρόκληση για την ενοποιημένη διαχείριση του δικτύου. Με το σχέδιο κανονισμού επιδιώκεται η αντιμετώπιση των εν λόγω ζητημάτων κατά ισόρροπο και αποτελεσματικό τρόπο. 5. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Η σύσταση για τις μεθόδους κοστολόγησης και την αμεροληψία αποτελεί το δεύτερο στοιχείο της παρούσας δέσμης, συμπληρώνοντας τον προτεινόμενο κανονισμό και συνδεόμενη ενδογενώς με αυτόν. Εστιάζεται αμεσότερα στις επενδύσεις και στην περαιτέρω εναρμόνιση των μεθοδολογιών κοστολόγησης Στόχος είναι η Ευρώπη να αναβαθμίσει τις επενδύσεις της στην ευρυζωνικότητα. Ο στόχος αυτός είναι ουσιώδους σημασίας για την διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας αλλά οι επενδύσεις εμποδίζονται από τη νομική αβεβαιότητα και τις αποκλίνουσες προσεγγίσεις μεταξύ ρυθμιστικών αρχών. Συνεπέστερες και πιο προβλέψιμες νομοθετικές ρυθμίσεις και σταθερότερο κανονιστικό περιβάλλον μπορούν να επιτευχθούν με 1) την περαιτέρω εναρμόνιση του κόστους που μπορούν να χρεώσουν οι κατεστημένοι φορείς για την παραχώρηση σε άλλους πρόσβασης στα οικεία δίκτυα χαλκού και 2) την εξασφάλιση ότι οι «αιτούντες πρόσβαση» θα απολαμβάνουν πραγματικά ισοδύναμη πρόσβαση στα δίκτυα. Εκεί όπου θα εξασφαλιστούν τέτοιοι ανταγωνιστικοί περιορισμοί και αμεροληψία, οι τιμές για προϊόντα «επόμενης γενιάς» θα EL 7 EL

8 καθορίζονται από την αγορά και όχι από κανονιστική ρύθμιση ενώ οι τιμές για πρόσβαση στα δίκτυα χαλκού θα παραμένουν γενικά σταθερές και δεν θα μειοδοτούν τεχνητά στις τιμές για τα δίκτυα του μέλλοντος. Σήμερα, η ασυνεπής εφαρμογή των κανόνων δημιουργεί νομική αβεβαιότητα για όλους τους παράγοντες της αγοράς και φραγμούς στην εσωτερική αγορά. Η νομική βεβαιότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή οι επενδύσεις σε γρήγορα ευρυζωνικά δίκτυα συνεπάγονται σημαντικό κόστος, ενώ η ζήτηση για το τελικό προϊόν παραμένει αβέβαιη. Οι αποσαφηνίσεις που περιέχονται στην σύσταση θα είναι συνεπώς κρίσιμης σημασίας για την άρση της αβεβαιότητας για τους κατεστημένους φορείς εκμετάλλευσης και τους αιτούντες πρόσβαση θα υπάρχει σαφήνεια όσον αφορά τις τιμές χρέωσης για την πρόσβαση στο δίκτυο. 6. ΧΑΡΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Αναμένεται ότι οι μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις της προτεινόμενης νομοθεσίας θα περιλαμβάνουν αυξημένη ελευθερία και ευκαιρίες για τους φορείς της αγοράς και τάση προς μεγαλύτερη ενοποίηση του τομέα. Η ενίσχυση του ανταγωνισμού καθώς η Ευρώπη θα μεταβαίνει προς μια γνήσια ενιαία αγορά μπορεί να αναμένεται να οδηγήσει, με την πάροδο του χρόνου, σε μείωση των τομεακών κανονιστικών ρυθμίσεων βάσει ανάλυσης της αγοράς. Πράγματι, ένα από τα αποτελέσματα της ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς αναμένεται ότι θα είναι η μεγαλύτερη τάση προς επίτευξη αποτελεσματικού ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές, ούτως ώστε να θεωρείται ολοένα και περισσότερο επαρκής η εκ των υστέρων εφαρμογή του δικαίου περί ανταγωνισμού για τη διασφάλιση της λειτουργίας της αγοράς. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς θα αναδύεται η γνήσια ενιαία αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών, θα πρέπει επίσης να εξελιχθεί το γεωγραφικό εύρος των αγορών, όσον αφορά τόσο τις ειδικές τομεακές ρυθμίσεις που βασίζονται στις αρχές του ανταγωνισμού όσο και την εφαρμογή του δικαίου περί ανταγωνισμού αυτού καθαυτού. Ως επιπλέον συμβολή, η Επιτροπή θα επεξεργαστεί την αναθεώρηση της σύστασης για τις σχετικές αγορές για να εξασφαλίσει ότι, καθώς θα αναπτύσσεται ο ανταγωνισμός, η εκ των προτέρων κανονιστική επιβάρυνση των φορέων εκμετάλλευσης θα μειωθεί καταλλήλως. Θα απαιτηθούν περαιτέρω βήματα για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς τηλεπικοινωνιών, ιδίως μέσω στενότερου συντονισμού των διορθωτικών κανονιστικών μέτρων. Προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα προετοιμάσει το έδαφος για την εντολή της επόμενης Επιτροπής, χρησιμοποιώντας τα υφιστάμενα εργαλεία που παρέχει το κανονιστικό πλαίσιο και προετοιμάζοντας την αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο μπορούν να ενισχυθούν οι υφιστάμενοι μηχανισμοί εξασφάλισης της κανονιστικής συνέπειας. Στο πλαίσιο της εν λόγω αναθεώρησης, η οποία θα περιλαμβάνει έγκαιρη ευρεία δημόσια διαβούλευση, πρέπει επίσης να εξεταστεί η χρησιμότητα θέσπισης ενιαίας ενωσιακής ρυθμιστικής αρχής τηλεπικοινωνιών. Η αναθεώρηση ενδέχεται να επεκταθεί επίσης στους ισότιμους όρους ανταγωνισμού για κανόνες που εφαρμόζονται σε διαδικτυακές υπηρεσίες οι οποίες παρέχονται επιπροσθέτως («over-the-top» ή OTT) σε σύγκριση με τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, και σε ανακύπτοντα θέματα σχετικά με την σύγκλιση οπτικοακουστικών και τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και αγορών. EL 8 EL

9 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Απώτερος στόχος της Επιτροπής είναι η επίτευξη δυναμικού και ανταγωνιστικού τηλεπικοινωνιακού τομέα προς όφελος της ΕΕ. Θα περιλαμβάνει ορισμένους ισχυρούς φορείς εκμετάλλευσης που θα δραστηριοποιούνται σε αρκετά κράτη μέλη αλλά και εκτός της ΕΕ, παράλληλα με περισσότερες μικρότερες εταιρείες μάλλον τοπικού χαρακτήρα: όλοι οι φορείς θα προσφέρουν υποδομές και υπηρεσίες αιχμής. Θα παρέχουν τις υποδομές και τις υπηρεσίες που απαιτούνται για μια ευημερούσα, ανοικτή ψηφιακή οικονομία που θα προωθεί την ευρωπαϊκή ψηφιακή οικονομική μεγέθυνση, την απασχόληση και ευκαιρίες. Με το παρόν σύνολο μέτρων, η Επιτροπή επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της στους στόχους ευρυζωνικότητας του Ψηφιακού Θεματολογίου για την Ευρώπη, που μπορούν να παρασχεθούν από μείγμα φορέων εκμετάλλευσης (κατεστημένων και εναλλακτικών, σταθερών γραμμών και ασύρματων) που θα προσφέρουν ευρεία και ανταγωνιστική ποικιλία επιλογών υπηρεσιών και περιεχομένου υψηλής ποιότητας. Η εν λόγω ευρυζωνική κάλυψη είναι ουσιαστικής σημασίας προκειμένου να δημιουργηθεί κρίσιμη μάζα για τις νέες διαδικτυακές υπηρεσίες: από τα ευφυή δίκτυα και τις έξυπνες πόλεις μέχρι το παγκόσμιο υπολογιστικό νέφος ή το διαδίκτυο των πραγμάτων. Θα τοποθετήσει επίσης την Ευρώπη στην ψηφιακή πρωτοπορία, έτσι ώστε με τη σύγχρονη ψηφιακή υποδομή οι πολίτες της να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό του διαδικτύου και οι επιχειρήσεις της να ανταγωνιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Με βάση τα παραπάνω, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εξετάσουν και να εγκρίνουν τον προτεινόμενο, προσεκτικά στοχευμένο κανονισμό αποδίδοντας του ύψιστη πολιτική προτεραιότητα. EL 9 EL