Study of the bacterial flora in sea bass and sea bream up to 90 days of age

Transcript

1 Study of the bacterial flora in sea bass and sea bream up to 90 days of age I. Kirkoudis 1*, P. Angelidis 1, N. Iliadis 2, G. Photis 1 1. Laboratory of Icthyology and Ichthyopathology, 2. Laboratory of Microbiology Dept. of Veterinary Medicine, Aristotel University of Thessaloniki, Post Box 395, GR , Greece. E mail : panangel@vet.auth.gr ABSTRACT The intestinal microflora in sea bass (Dicentrarchus labrax L) and sea bream (Sparus aurata L.) 3,14,30,60 and 90 days of age, in three different marine fish hatcheries was studied. The bacterial flora of the tank water and of the food (live, compound) was also studied. In larvae (3 14 days post hatching), Flavobacterium, Flexibacter, Moraxella, Acinetobacter, Enterobacteriaceae were mainly isolated, while in fingerlings (30-60 days post hatching) the population of Vibrio sp. increased. In fingerlings 60 and 90 days post hatching the main constituent of the bacterial flora was Vibrio sp., without causing mortalities. The dominance of Vibrio sp. appears to be related with the presence of increased Vibrio sp. populations in the live food (Branchionus sp., Artemia sp.). The secretion of bile salts and the maturation of the digestive system in 30 days post hatching contribute also to the increase of Vibrio sp. In a marine fish hatchery, in sea bass (60 days post hatching) high mortalities (90%) were observed. Infected fish exhibited skin redness. From diseased fish Vibrio anguillarum serotype 1 was isolated. Keywords: Vibrio, hatchery, sea bass, see bream ΠΕΡΙΛΗΨΗ ιερεύνηση της µικροβιακής χλωρίδας σε τσιπούρες και λαβράκια ηλικίας έως 90 ηµερών I. Κυρκούδης 1, Π. Αγγελίδης 1, Ν. Ηλιάδης 2, Γ. Φώτης 1 1 Εργαστήριο Ιχθυολογίας και Ιχθυοπαθολογίας, 2 Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Τµήµα Κτηνιατρικής, Α.Π.Θ., TK , Θεσσαλονίκη. E mail: panangel@vet.auth.gr Σε τρεις ιχθυογεννητικούς σταθµούς διερευνήθηκε η µικροβιακή χλωρίδα σε νύµφες και ιχθύδια τσιπούρας (Sparus aurata L.) και λαβρακιού (Dicentrarchus labrax L.) ηλικίας 3, 14, 30, 60 και 90 ηµερών. Επίσης διερευνήθηκε η µικροβιακή χλωρίδα στο νερό εκτροφής και στην τροφή των νυµφών και των ιχθυδίων. Στα ιχθύδια των νεαρών ηλικιών (3 και 14 ηµέρες από την εκκόλαψη) κυριαρχούσαν τα µικροβιακά γένη Flavobacterium, Flexibacter, Moraxella, Acinetobacter, διάφορα γένη Enterobacteriaceae, ενώ µε την πρόοδο της ηλικίας (30 και 60 ηµέρες από την εκκόλαψη) αυξάνονταν ο αριθµός των Vibrio sp. Σε ιχθύδια 60 και 90 ηµερών τα Vibrio sp. αποτελούσαν το κύριο τµήµα της µικροβιακής χλωρίδας, χωρίς να προκαλούν πάντοτε παθολογικές καταστάσεις. Η σταδιακή επικράτηση των Vibrio sp. στη µικροβιακή χλωρίδα των ιχθυδίων φαίνεται να σχετίζεται µε την παρουσία αυξηµένου αριθµού Vibrio sp. στη ζωντανή τροφή τους (Branchionus sp., Artemia sp.). Η επικράτηση αυτή των Vibrio sp. µπορεί να οφείλεται και στη σταδιακή αύξηση των χολικών εκκρίσεων κατά την προοδευτική εξέλιξη του πεπτικού συστήµατος. Σε έναν από τους τρεις ιχθυογεννητικούς σταθµούς εµφανίστηκε µεγάλη θνησιµότητα (90%) σε λαβράκια ηλικίας 60 ηµερών, που παρουσίαζαν και ερυθρότητα του δέρµατος. Από τα ιχθύδια αυτά αποµονώθηκε το Vibrio anguillarum ορότυπος 1.

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εντατικοποίηση της εκτροφής ιχθύων περιορίζεται για πολλά είδη ψαριών από τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στη παραγωγή γόνου (Ringo & Birkbeck 1999, Φώτης 2000). Όσον αφορά την τσιπούρα και το λαβράκι οι νύµφες τους αρχικά τρέφονται µε τροχόζωα (Branchionus sp.), ενώ στη συνέχεια µε καρκινοειδή, (Artemia sp.). Μετά τον «απογαλακτισµό» ( έναρξη διατροφής µε σύµπηκτα εµπορίου ) διατρέφονται µε αδρανή τροφή (σύµπηκτα). Στις νύµφες και τα ιχθύδια αυτά µπορεί να εµφανιστεί υψηλή θνησιµότητα µικροβιακής αιτιολογίας (Muroga et al 1987, Grisez et al.1997, Ringo & Birkbeck 1999). Βακτήρια που αποµονώθηκαν από διάφορους ερευνητές ως φυσιολογική µικροβιακή χλωρίδα από το έντερο ιχθύων θαλάσσης παρουσιάζονται στον πίνακα 1. Πίνακας 1. Μικροβιακή χλωρίδα εντέρου ιχθύων θαλάσσης Είδος ιχθύος Βακτήρια που αποµονώθηκαν Βιβλιογραφικές αναφορές Atlantic cod, Aeromonas, Pseudomonas, Cytophaga / Flexibacter, Strom & Ringo (1993) Gadus morhua Lactobaccilus Atlantic halibut, Cytophaga / Flexibacter / Flavobacterium, Vibrio / Bergh et al. (1994) Hippoglossus hippoglossus Aeromonas Dover sole, Solea solea Turbot, Scophthalmus maximus Red seabream, Pagrus major Black seabream, Acanthopagrus schlegeli Seabass, Dicentrarchus labrax Pseudomonas / Alcaligenes, Vibrio / Aeromonas, Moraxella, Enterobacteriaceae, Flavobacterium / Cytophaga, Coryneforms Vibrionaceae V.alginolyticus, Aeromonas V.alginolyticus, V.natriegenes, V.anguillarum, V.fluvialis, V.pelagius, Aeromonas caviae, Acinetobacter Aeromonas,Vibrio, Enterobacteriaceae, Cytophaga, Micrococcus, Staphylococcus, Coryneforms Aeromonas, Vibrio, Pseudomonas, Enterobacteriaceae, Cytophaga Aeromonas, Vibrio, Pseudomonas, Enterobacteriaceae, Cytophaga Campbell & Buswell (1983) Nicolas et al. (1989) Gatesoupe (1990) Munro et al. (1993) Ringo et al. (1996) Muroga et al. (1989) Muroga et al. (1989) Vibrio, Acinetobacter, Moraxella, Enterobacteriaceae Gatesoupe et al. (1997) εν έχει, όµως, ακόµη διευκρινιστεί αν η µικροβιακή χλωρίδα στο έντερο των ψαριών είναι ενδογενής και σταθερή σε όλες τις ηλικίες των ψαριών ή αν επηρεάζεται από το περιβάλλον τους (Ringo & Birckbeck 1999). Σύµφωνα µε τους Muroga et al.1987, η εντερική µικροβιακή χλωρίδα στις νύµφες και τα ιχθύδια επηρεάζεται από το περιβάλλον (ζωντανή τροφή και νερό εκτροφής). Η ερευνητική αυτή εργασία έγινε σε τρεις ιχθυογεννητικούς σταθµούς. Εξετάστηκε η µικροβιακή χλωρίδα του εντέρου σε γόνο τσιπούρας και λαβρακιού, της τροφικής αλυσίδας (φυτοπλαγκτόν, ζωοπλαγκτόν, σύνθετη τροφή), του θαλασσινού νερού και νερού δεξαµενής εκτροφής. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ 1. είγµατα Εξετάστηκε η µικροβιακή χλωρίδα σε δείγµατα ιχθυδίων ηλικίας 3, 7, 14, 30, 60 και 90 ηµερών τσιπούρας και λαβρακιού. Για κάθε ηλικία ψαριών εξετάστηκαν τρία δείγµατα, αποτελούµενα από δέκα ψάρια. Επιπλέον, εξετάστηκε η µικροβιακή χλωρίδα σε θαλασσινό νερό (είσοδος νερού), το νερό των δεξαµενών εκτροφής, καθώς και η µικροβιακή χλωρίδα στην τροφική αλυσίδα (φυτοπλαγκτόν, ζωοπλαγκτόν, σύνθετη τροφή).

3 2. Ιχθυογεννητικοί σταθµοί Οι ιχθυογεννητικοί σταθµοί στους οποίους έγιναν οι δειγµατοληψίες εντοπίζονται: Α. Σταθµός : Άγιος Νικόλαος, Χαλκιδική (λαβράκι) Β. Σταθµός : Μαλεσίνα, Φθιώτιδα (τσιπούρα, λαβράκι) Γ. Σταθµός : Βαρικός, Πιερία (τσιπούρα, λαβράκι) Σε κανένα σταθµό το νερό δεν περνούσε από µηχανικό ή βιολογικό φίλτρο. Στο σταθµό Β, όµως, το νερό στις καλλιέργειες φυτοπλαγκτού περνούσε διαδοχικά από φίλτρα 50 και 1 µm και στη συνέχεια από λαµπτήρα υπεριώδους ακτινοβολίας. Οι εγκαταστάσεις στους σταθµούς Α και Γ ήταν από θερµοκήπιο και ο φωτισµός ήταν φυσικός, ενώ στο σταθµό Β οι εγκαταστάσεις ήταν προκατασκευασµένη κατασκευή και ο φωτισµός τεχνητός. 3. ιατροφή Στους σταθµούς Β και Γ εφαρµοζόταν το κλασσικό σύστηµα διατροφής (τροχόζωα, Artemia sp., σύνθετη τροφή). Τα τροχόζωα Branchionus sp. καλλιεργούνταν µε φυτοπλαγκτό (Chlorella minutissima). Στους σταθµούς αυτούς οι νύµφες τσιπούρας και λαβρακιού αρχικά διατρέφονταν µε τροχόζωα και από τη 14 η ηµέρα ξεκινούσε η διατροφή µε Artemia sp. (Inve, Belgium). Από την 50 η περίπου ηµέρα ξεκινούσε η χορήγηση σύνθετης τροφής της Inve (απογαλακτισµός). Στο σταθµό Α δεν εφαρµοζόταν αυτό το κλασσικό σχήµα διατροφής και οι νύµφες λαβρακιού δεν διατρέφονταν µε τροχόζωα αλλά µε Artemia sp. µέχρι τον «απογαλακτισµό» τους µε σύνθετη τροφή (Inve, Belgium). 4. Μικροβιολογικές εξετάσεις Η επεξεργασία των ιχθυδίων γινόταν µε τη µέθοδο των Muroga et al έκα ιχθύδια εµβαπτίζονταν, για 3-4 sec, σε διάλυµα 0,1% (w/v) benzalkonium chloride (Merk), ξεπλένονταν µε αποστειρωµένο φυσιολογικό ορό και ακολουθούσε η οµογενοποίησή τους σε γυάλινο οµογενοποιητή χειρός (Aldrich). Στη συνέχεια γινόταν σειρά υποδεκαπλάσιων αραιώσεων σε Marine agar (Difco) και σε TCBS agar (BBL). Η επώαση γινόταν στους 25 º C για ώρες. Ακολουθούσε καταµέτρηση των αποικιών. Οι καλλιέργειες, οι αποµονώσεις και η καταµέτρηση των µικροοργανισµών στα δείγµατα νερού, φυτοπλαγκτού, ζωοπλαγκτού και σύνθετης τροφής έγιναν σε Marine agar και TCBS agar µε τη µέθοδο των υποδεκαπλάσιων αραιώσεων. 5. Ταυτοποίηση Για την ταυτοποίηση χρησιµοποιήθηκε το σχήµα των Muroga et al για τα Gram αρνητικά βακτήρια και το σχήµα του Ringo 1993 για τα Gram θετικά. Τα Vibrio sp. οµαδοποιήθηκαν µε βάση τις αντιδράσεις λυσίνης και αργινίνης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1.Μικροβιακή χλωρίδα ψαριών Αναλυτικά η µικροβιακή χλωρίδα για τα δύο είδη ψαριών που µελετήθηκαν παρουσιάζεται στους πίνακες 2 και 3. Για κάθε ηλικία εξετάστηκαν 3 δείγµατα, αποτελούµενα από δέκα ιχθύδια. Στους πίνακες παρουσιάζεται η µικροβιακή χλωρίδα σε απόλυτους αριθµούς (colony forming units/ψάρι), καθώς και τα βακτηριακά γένη που αποµονώθηκαν και τα ποσοστά συµµετοχής τους στη µικροβιακή χλωρίδα.. 2. Μικροβιακή χλωρίδα νερού Στον πίνακα 4 παρουσιάζεται η µικροβιακή χλωρίδα του θαλασσινού νερού 3. Μικροβιακή χλωρίδα φυτοπλαγκτού και τροφής Στους πίνακες 6,7,8 και 9 παρουσιάζεται η µικροβιακή χλωρίδα του φυτοπλαγκτού και της τροφής (ζωοπλαγκτόν και σύνθετη τροφή).

4

5 Πίνακας 2. Μικροβιακή χλωρίδα λαβρακιού και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar n=3 MA TCBS Ηµέρες CFU/fish Aci Aer Ent Fla Fle Mor Sta VA-/L- VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ CFU/fish VA-/L- VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ Σταθµός Α ,3 61,3 0 11, ,7 0 40, ,7 0 83, , ,9 0 79, ,5 0 27, , ,2 62,1 26, ,7 19, ,3 7, ,7 19, ,1 23,9 0 0 Σταθµός Β 3 86,7 4,2 0 18, , ,9 49, ,6 14, ,2 27, , ,6 21, ,5 47, ,7 21, ,6 36, ,2 38,8 0 60* , , ,5 29, ,2 44,8 0 Σταθµός Γ ,3 66, , , , ,4 0 2, ,2 0 23, , ,2 15,6 6,5 0 36,5 9, ,3 16, , , ,4 27,5 2, ,7 31, ,2 33,8 0 Πίνακας 3. Μικροβιακή χλωρίδα τσιπούρας και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar n=3 MA TCBS Ηµέρες CFU/fish Aci Ent Fle Mor Ps Sta VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ CFU/fish VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ Σταθµός Β ,4 0 78, ,9 62, ,8 6, ,8 42, ,7 37, ,9 35, ,4 42, ,4 38,6 0 Σταθµός Γ ,8 0 8,3 0 49, ,2 3,8 0 40,1 0 19, ,6 23, ,3 0 21, ,6 0 42,4 Aci = Acinetobacter, Aer = Aeromonas, Ent = Enterobacteriaceae, Fla = Flavobacterium, Fle = Flexibacter, Ps = Pseudomonas/Alteromonas, Mo = Moraxela, Sta = Staphylococcus, V A-/L- = Vibrio A-/L-, V A-/L+ = Vibrio A-/L+, V A+/L- = Vibrio A+/L-, V A+/L+ = Vibrio A+/L+

6 Πίνακας 4. Μικροβιακή χλωρίδα θαλασσινού νερού και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar MA TCBS n=4 CFU/ml Σταθµός Α 1532,5 Aer Fla Fle Mor Sta VA-/L- VA-/L+ V A+/L- CFU/ml VA-/L- VA-/L+ V A+/L- 12,5 11,6 0 6,7 12,5 56, , Σταθµός Β 247, , ,7 29, Σταθµός Γ ,4 19, ,4 46,2 0, ,3 33,3 8,4 Aer = Aeromonas, Fla = Flavobacterium, Fle = Flexibacter, Mor = Moraxela, Sta = Staphylococcus, V A-/L- = Vibrio A-/L-, V A-/L+ = Vibrio A-/L+, V A+/L- = Vibrio A+/L-, CFU/ml : Colony forming units / ml Πίνακας 5. Μικροβιακή χλωρίδα νερού δεξαµενής και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar MA TCBS n=6-12 CFU/ml Σταθµός Α ,7 0 Aer Aci Ent Fla Fle Mor Sta VA-/L- VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ CFU/ml VA-/L- VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ 0 0,4 1,3 19,5 0 52,6 0 16,4 9, ,9 0 21,4 16,7 Σταθµός Β ,4 1,3 0,6 2,6 26,7 1,2 0 40,9 26, ,8 40,2 0 Σταθµός Γ ,7 22,4 17,8 2,3 2,3 44,1 0 2, ,1 72,1 0 7,9 Aer = Aeromonas, Aci = Acinetobacter, Ent = Enterobacteriaceae, Fla = Flavobacterium, Fle = Flexibacter, Mor = Moraxela, Sta = Staphylococcus, V A-/L- = Vibrio A-/L-, V A-/L+ = Vibrio A-/L+, V A+/L- = Vibrio A+/L-, V A+/L+ = Vibrio A+/L+ CFU/ml : Colony forming units / ml

7 Πίνακας 6. Μικροβιακή χλωρίδα Chlorella minutissima και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar MA TCBS n=2 CFU/ml Σταθµός Β 6700 Fle Mor VA-/L+ CFU/ml VA-/L+ 86,8 10,7 2,5 0 0 Σταθµός Γ Fle = Flexibacter, Mor = Moraxela, V A-/L+ = Vibrio A-/L+ CFU/ml : Colony forming units / ml Πίνακας 7. Μικροβιακή χλωρίδα τροχόζωων Branchionus sp. και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar MA TCBS n=2 CFU/ml Σταθµός Β Aci Ent Fle Mor Ps VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ CFU/ml VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ 1,2 0 3,2 33,7 0 43,5 18, ,5 33,5 0 Σταθµός Γ ,5 12,1 34,4 6,3 1,2 20, Aci = Acinetobacter, Ent = Enterobacteriaceae, Fle = Flexibacter, Mor = Moraxela, V A-/L+ = Vibrio A-/L+, V A+/L- = Vibrio A+/L-, V A+/L+ = Vibrio A+/L+ CFU/ml : Colony forming units / ml

8 Πίνακας 8. Μικροβιακή χλωρίδα Artemia sp. και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar MA TCBS n=3 CFU/ml Σταθµός Α Fla Fle Mor VA-/L- VA-/L+ VA+/L- VA+/L+ CFU/ml VA-/L- VA-/L+ VA+/L- VA+/L ,2 33,5 0 11,2 18, ,1 3,9 Σταθµός Β ,4 6,9 19,2 0 42,6 29, ,7 33,3 0 Σταθµός Γ ,2 0 31,8 16,2 23, ,6 23,3 36,1 Fla = Flavobacterium, Fle = Flexibacter, Mor = Moraxela, V A-/L- = Vibrio A-/L-, V A-/L+ = Vibrio A-/L+, V A+/L- = Vibrio A+/L-, V A+/L+ = Vibrio A+/L+ CFU/ml : Colony forming units / ml Πίνακας 9. Μικροβιακή χλωρίδα σύνθετης τροφής και ποσοστά συµµετοχής των διαφόρων µικροβιακών γενών στη χλωρίδα σε Marine agar (MA) και TCBS agar MA TCBS n=2 CFU/g Σταθµός A 320 Fla Sta CFU/g 22,2 77,8 0 Σταθµός B 700 2,4 97,6 0 Σταθµός Γ ,3 57,7 0 Fla = Flavobacterium, Fle = Flexibacter, Sta = Staphylococcus CFU/ml : Colony forming units /g

9

10 ΣΥΖΗΤΗΣΗ Το έντερο των ψαριών που µόλις έχουν εκκολαφθεί περιέχει πολύ λίγα βακτήρια ή είναι απηλλαγµένο από αυτά (Cambell και Buswell, 1983: Muroga et al.,1987, Grisez et al., 1997). Έτσι, ο µικροβιακός πληθυσµός είναι πολύ χαµηλός την τρίτη µέρα, CFU/ψάρι (µέγιστη - ελάχιστη τιµή), στο λαβράκι. Παρόµοια είναι και τα αποτελέσµατα στην τσιπούρα ( CFU/ψάρι, µέγιστη - ελάχιστη τιµή). Με το άνοιγµα του στόµατος την τρίτη περίπου ηµέρα, αρχίζει να αποικίζεται το έντερο από τα βακτήρια του νερού και των τροχόζωων (Muroga et al. 1987). Από τους πίνακες 2 και 4 των αποτελεσµάτων, φαίνεται ότι βακτήρια που υπάρχουν στο θαλασσινό νερό εµφανίζονται και στο έντερο των νυµφών. Οι Reitan et al., 1998 έχουν αποδείξει την πρόσληψη θαλασσινού νερού από τις νύµφες, για την αποφυγή της αφυδάτωσής τους. Η πρόσληψη αυτή του νερού δεν αποκλείει και την «παθητική» πρόσληψη βακτηρίων. Σε ψάρια 3 ηµερών από την εκκόλαψη τα Vibrio sp. εµφανίζουν πολύ µικρά ποσοστά (0-11,4%, µέγιστη - ελάχιστη τιµή) στη συµµετοχή τους στη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου. Με την πρόοδο της ηλικίας, όµως, αυξάνονται τα Vibrio sp. και όπως φαίνεται από τα αποτελέσµατα αποτελούν το κύριο µέρος της µικροβιακής χλωρίδας σε ψάρια 60 και 90 ηµερών (88,8-100%). Σε αυτά τα ψάρια η έκκριση χολής και η εµφάνιση λειτουργικού στοµάχου και η έκκριση γαστρικού υγρού µετά την 30 η ηµέρα από την εκκόλαψη, αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη άλλων βακτηρίων (Grisez et al., 1997). Για το λόγο αυτό, τα εκλεκτικά για τα Vibrio υποστρώµατα (TCBS) περιέχουν χολικά άλατα. Στο θαλασσινό νερό (νερό εισόδου) βρέθηκαν και στους τρεις σταθµούς πολύ χαµηλοί πληθυσµοί βακτηρίων ( CFU/ml, µέγιστη - ελάχιστη τιµή ). Κυριαρχούν τα Vibrio sp. (41,7-57,6%, µέγιστη - ελάχιστη τιµή) και ακολουθούν τα Flexibacter, Flavobacterium, Staphylococcus, Aeromonas, Moraxela σε µικρότερα ποσοστά. Στο νερό δεξαµενής οι βακτηριακοί πληθυσµοί εµφανίζονται αυξηµένοι ( CFU/ml, µέγιστη - ελάχιστη τιµή ). Το φαινόµενο αυτό αποδίδεται στην αυξηµένη συγκέντρωση του οργανικού φορτίου λόγω της παρουσίας τροφής και κοπράνων των ψαριών στο νερό. Και εδώ κυριαρχούν τα Vibrio sp. (49-69,1%, µέγιστη - ελάχιστη τιµή ). Στην καλλιέργεια των τροχόζωων, όπως και στο νερό δεξαµενής κυριαρχούν τα Vibrio sp. (20,5-61,9%, µέγιστη - ελάχιστη τιµή,). To ίδιο συµβαίνει και στις δεξαµενές της Artemia (62,8-72,5%, µέγιστη - ελάχιστη τιµή). Στα µικροφύκη κυριαρχούν τα Flexibacter (81-86,8%). Τα τροχόζωα (Branchionus sp.) προσλαµβάνουν παθητικώς βακτήρια από το θαλασσινό νερό ή ενεργώς µε τα µικροφύκη µε τα οποία τρέφονται (Verdonck et al., 1997). Στη σύνθετη τροφή κυριαρχεί το Staphylococcus sp. (97,6-57,7%). Το βακτήριο αυτό εµφανίζεται σε ιχθύδια 60 ηµερών, όπως φαίνεται και στους πίνακες 2 και 3, όταν τα ιχθύδια λαµβάνουν σύνθετη τροφή. Στο έντερο των νυµφών και των ιχθυδίων, τόσο στην τσιπούρα όσο και στο λαβράκι εµφανίζονται βακτήρια τα οποία προέρχονται από το θαλασσινό νερό και την τροφική αλυσίδα. H έναρξη λήψης ζωντανής τροφής, από την τρίτη µε τέταρτη ηµέρα µετά την εκκόλαψη, σηµατοδοτεί και τον αποικισµό του εντέρου από Vibrio sp, έτσι ώστε τα. Vibrio sp να αποτελούν το κύριο τµήµα της µικροβιακής χλωρίδας στο έντερο των ενήλικων ψαριών. Η επικράτηση των Vibrio sp. στα ιχθύδια 60 και 90 ηµερών διαπιστώνεται και στους τρεις σταθµούς που εξετάστηκαν και στα δύο είδη ψαριών και δεν συνδυάζεται πάντοτε µε παθολογικές καταστάσεις. Στο σταθµό Β, όµως, διαπιστώθηκε µεγάλη

11 θνησιµότητα (90% περίπου) του ιχθυοπληθυσµού σε λαβράκια 60 ηµερών, τα οποία εµφάνιζαν εξωτερική ερυθρότητα Από τα νεκρά αυτά ιχθύδια αποµονώθηκε το Vibrio anguillarum ορότυπος 1 το οποίο ταυτοποιήθηκε βιοχηµικά και ορολογικά (Baytest, Bayer). Η παθογόνος δράση τού αποµονωθέντος στελέχους επιβεβαιώθηκε και πειραµατικά (Kirkoudis et al. 2001). Η σταθερότητα της φυσιολογικής χλωρίδας έχει ιδιαίτερη σηµασία, γιατί αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων. Η αναστολή αυτή µπορεί να είναι αποτέλεσµα του ανταγωνισµού για τις θρεπτικές ουσίες, ή παραγωγή ουσιών µε µικροβιοκτόνο ή µικροβιοστατική δράση για τα παθογόνα βακτήρια (Grisez et al., 1997, Ringo & Birkbbeck, 1999, Sugita et al., 1998). Τα βακτήρια της χλωρίδας µπορεί,επιπλέον, να παράγουν αµυλάσες, λιπάσες, φωσφολιπάσες και άλλα ένζυµα τα οποία είναι απαραίτητα για την πέψη (Gatesoupe et. al 1997). ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Bergh,O., Nass K.E., Harboe T. (1994). Shift in the intestinal microflora of Antlantic halibut larvae during first feeding. Canadian Journal of Fisheries an Aquatic Science 51, Campbell, A.C. & Buswell, J.A.( 1983 ). The intestinal microflora of farmed Dover sole (Solea solea) at different stages of development. Journal of Applied Bacteriology 55, Gatesoupe,,F.J.,Zambonino Infante, J.L., Cahu,C., Quazuguel,P.,( 1997). Early weaning of seabass larvae,dicentrarchus labrax:the effect on microbiota, with particular attention to iron supply and exoenzymes. Aquaculture 158, Gatesoupe, F.J., (1990). The continuous feeding of turbot larvae, Scophthalmus maximus,and the control of the bacterial environment of τροχόζωαs. Aquaculture 89, Grizez, L., Reyniers, J., Verdonck, L., Swings, J., Ollevier, F., (1997). Dominant intestinal microflora of seabream and seabass larvae, from two hatcheries, during larval development. Aquaculture 155, Munro, P.D., Barbour, A., Birkbeck,T.H., (1993). Influence of rate bacterial colonisation of the gut of turbot larvae on larval survival. In : Fish Farming Technology (eds Reinertsen R.H., Dahl L.A., Jorgensen L., Tvinnereim K),pp Muroga, K., Higashi, M., Keitoku,H., (1987).The isolation of intestinal microflora of farmed red seabream (Pagrus major) and black seabream (Acanthopagrus schlegeli) at larval and juvenile stages. Aquaculture 65, Kirkoudis, I., Papaioannou, N., Aggelidis, P., Vlemas,I., Photis, G., (2001). Experimental Vibrio anguillarum serotype I infection in sea bass ( Dicentrarchus labrax L. )Proceedings of the 19th Meeting of the European Society of Veterinary Pathology, Thessaloniki, Greece, September 2001.

12 Nicolas,J.L., Robic, E., Ansquer, D., (1989). Bacterial flora associated with a trophic chain consisting of microalgae, τροχόζωαs and turbot larvae : influence of bacteria on larval survival. Aquaculture 83, Reitan,K.I, Natvik, C.M., Vadstein,O.,( 1998). Drinking rate, uptake of bacteria and microalgae in turbot larvae. Journal of Fish Biology 53, Ringo, E., (1993). The effect of chromic oxide on aerobial bacterial populations associated with the intestinal epithelial mucosa of Arctic charr, Salvelinus alpinus (L.). Canadian Journal of Microbiology 39, Ringo, E., Birkbeck, T.H., (1999). Review : Intestinal microflora of fish larvae and fry. Aquaculture Research 30, Ringo, E., Birkbeck,T.H., Munro, P.D., Vadstein, O., Hjelmeland,K., (1996). The effect of early exposure to Vibrio pelagius on the aerobic bacterial flora of turbot, Scophthalmus maximus (L.) larvae. Journal of Applied Bacteriology 81, Strom, E., Ringo, E., (1993). Changes in the bacterial composition of early developing cod, Gadus mohua (L.) larvae following inoculation of Lactobaccilus plantarum into the water. In: Phisiological and Biochemical aspects of Fish Development (eds B.Walther & H.J. Fyn) pp Grasfisk Hus, Bergen. Sugita, H., Hirose, Y., Matsuo, N., Deguchi, Y., (1998). Production of the antibacterial sustance by Baccilus sp., strain NM 12, an intestinal bacterium of Japanese coastal fish. Aquaculture 165, Tanasomwang,V., Muroga,K.,(1988).Intestinal microflora of larval and juvenile stages in Japanese flounder (Paralichtys olivaceus). Fish Pathology 23, Verdonck,L., Grizez,L., Sweetman, E., Minkoff G., Sorgeloos P., Ollevier F., Swings J., (1997). Vibrios associated with routine productions of Branchionus plicatilis. Aquaculture 149, Φώτης, Γ., (2000). Εκτροφή και Παθολογία Ιχθύων. Παιδεία, Θεσσαλονίκη, σελ Έκδοση : Σύγχρονη