Συμμετέχοντες Μαθητές

Transcript

1 Περιβαλλοντική Ομάδα Σχολικό έτος

2 Συμμετέχοντες Μαθητές ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΣΠΥΡΑΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΧΟΥΝΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ-ΓΚΡΕΝΙΤΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΜΗΤΡΟΥΛΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΦΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΗΣΙΑΝΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΡΟΥΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΑΓΟΡΑΙΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΥΛΕΡΟΣ ΜΙΧΑΗΛ. ΠΑΝΑΓΕΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΕΛΕΝΗ. ΜΕΪΝΤΑΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΕΤΑΞΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΑΝΘΟΥΛΑ ΣΑΒΒΑ ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΒΑΦΕΙΑΔΗ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗ ΣΟΦΙΑ ΦΟΥΝΤΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ-ΜΑΡΙΑ Υπεύθυνες Καθηγήτριες ΚΑΤΣΑΜΑΓΚΑ ΗΡΩ καθηγήτρια οικιακής οικονομίας ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ χημικός

3 ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ Ocimum basilicum Άλλα ονόματα αθάνατος, πλατύφυλλος, σγουρός κλπ. Προέλευση του ονόματος Η λέξη βασιλικός προέρχεται από την ελληνική λέξη βασιλεύς. Ιστορία Ο βασιλικός προέρχεται από την Ινδία όπου ήταν ιερό φυτό αφιερωμένο στον Κρίσνα και τον Βισνού. Στην Ελλάδα τον έφερε ο Μέγας Αλέξανδρος.Οι αρχαίοι Έλληνες δεν εκτιμούσαν το φυτό καθώς πίστευαν ότι οι σκορπιοί προτιμούσαν να φωλιάζουν κάτω από τις γλάστρες του και ότι η έντονη μυρωδιά του ήταν είδος κατάρας. Τον θεωρούσαν λοιπόν σημάδι θανάτου. Αντίθετα οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ερωτικό φίλτρο, σημάδι αγάπης και φυλακτό. Οι Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν μαζί με άλλα φυτά στις ταριχεύσεις και οι Γαλάτες το χρησιμοποιούσαν σε τελετές εξαγνισμού μαζί με νερό πηγής. Πιθανόν από εκεί να κρατάει τις ρίζες του και το χριστιανικό έθιμο του αγιασμού με τον βασιλικό.

4 Οι νεοέλληνες αντίθετα με τους προγόνους τους εκτιμούν το φυτό και πιστεύουν ότι απωθεί τα κουνούπια. Η Ελληνική λαϊκή παράδοση συνδέει το φυτό με την Αγία Ελένη: Όταν πήγε στην Παλαιστίνη αναζητώντας το σταυρό του Χριστού, είδε ένα θάμνο που μοσχομύριζε. Το θεώρησε θεϊκό σημάδι. Έσκαψε κάτω από τη ρίζα του και βρήκε τον σταυρό, το πιο ιερό σύμβολο του χριστιανικού κόσμου! Όταν ο βασιλικός δωρίζεται φέρνει καλή τύχη σε ένα νέο σπιτικό. Θεραπευτικές ιδιότητες Προστατεύει το DNA: Ο βασιλικός περιέχει ενεργά συστατικά που ονομάζονται πολυφαινόλες ή αλλιώς φλαβονοειδή, τα οποία παρέχουν προστασία σε κυτταρικό επίπεδο από την ακτινοβολία και το οξυγόνο που προκαλεί οξείδωση. Αντιβακτηριακές ιδιότητες: Ο βασιλικός έχει αποδειχθεί ότι παρέχει προστασία ενάντια της ανεπιθύμητης βακτηριακής ανάπτυξης. Αντιφλεγμονώδη δράση: Η ευγενόλη στο βασιλικό έχει αντιφλεγμονώδη δράση με τον ίδιο τρόπο όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) και μπορεί να προσφέρει συμπτωματική ανακούφιση στη ρευματοειδή αρθρίτιδα ή χρόνιες φλεγμονές του εντέρου. Θρεπτικά συστατικά: Ο βασιλικός είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικήπροβιταμίνη Α, που βοηθάει στο άσθμα, στην οστεοαρθρίτιδα και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Είναι επίσης καλή πηγή μαγνησίου, που προάγει την καρδιαγγειακή υγεία, καλίου και βιταμίνης C και πολύ καλή πηγή σιδήρου και ασβεστίου. Συνταγές Μαγειρική Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως αποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κ.τ.λ. ενώ ταιριάζει πολύ σε σάλτσες που έχουν ως βάση τη φρέσκια ντομάτα.

5 Ρόφημα Απολαύστε ένα φλιτζάνι ζεστό και αναζωογονητικό τσάι βασιλικού με έγχυση ψιλοκομμένων φύλλων βασιλικού σε βραστό νερό για οκτώ λεπτά.

6 ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ Rosmarinus officinalis Άλλα ονόματα: ἀπόσπληνος, αρισμαρί,λασμαρί,λιβανόδενδρο, διοσμαρίνι, δουσμαρίνι, λεσμαρί, λιβανωτίς. Προέλευση του ονόματος Η λατινική ονομασία του φυτού σημαίνει δροσιά της θάλασσας και είναι σύνθετη από τις λέξεις ros δροσιά και marinus θαλάσσιος, γιατί πιστευόταν ότι το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πότισμα, αρκούμενο μόνο στην υγρασία που έρχεται από τη θάλασσα. Το όνομα officinalis προέρχεται από την λατινική λέξη που σημαίνει φαρμακευτικός, λόγω των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων. Ιστορία Η αλήθεια είναι ότι το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί με την ενίσχυση της μνήμης από την αρχαιότητα. Στην αρχαία Ελλάδα το θεωρούσαν δώρο της θεάς

7 Αφροδίτης στους ανθρώπους και το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες ζώων- το έκαιγαν στους βωμούς. Διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών και οι μαθητές όταν μελετούσαν το χρησιμοποιούσαν σα στεφάνι, χάρη στην ιδιότητά του να τονώνει τη μνήμη. Στον Άμλετ του Σαίξπηρ, η Οφήλια, λέει: «Υπάρχει δεντρολίβανο, αυτό είναι για ανάμνηση». Θεραπευτικές ιδιότητες Τονώνει τη μνήμη και βοηθά στην αυτοσυγκέντρωση. Ανεβάζει τη διάθεση και είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις κατάθλιψης ήπιας έως μετρίως σοβαρής μορφής Είναι αποχρεμπτικό και βοηθάει στο βήχα, στο άσθμα,σε βρογχίτιδες και στη γρίπη Βοηθάει στην υπερκόπωση, στην αδυναμία, την αϋπνία και το άγχος. Ενισχύει την ανάπτυξη της τριχοφυΐας, ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής Ως αντιοξειδωτικό, προστατεύει και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά σε περιπτώσεις αρτηριοσκλήρυνσης και τονώνει τη λειτουργία της καρδιάς Θεωρείται αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό και αντιρρευματικό Το αφέψημα του δεντρολίβανου είναι και κατά της λιποθυμίας και των ζαλάδων Βοηθάει τη λειτουργία της πέψης, κινητοποιώντας την έκκριση γαστρικών υγρών, της χολής και τη λειτουργία του ήπατος. Αντισηπτικό για πληγές Συνταγές Αφέψημα: βράζουμε άνθη και φύλλα δεντρολίβανου μια κουταλιά του γλυκού σε ένα φλιτζάνι νερό και πίνουνε 2 φορές την ημέρα. Εάν τρίψουμε το τριχωτό της κεφαλής με αφέψημα δενδρολίβανου, συντελούμε στη μείωση της τριχόπτωσης. Πλύσεις της στοματικής κοιλότητας με αυτό, συντελούν στη θεραπεία ούλων που ματώνουν και χαλαρών δοντιών. Η κομπρέσα από αφέψημα δεντρολίβανου βοηθά τα πρησμένα μάτια.

8 Έγχυμα: Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1-2 κουταλάκια του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε για λεπτά. Μαγειρική :Το δενδρολίβανο είναι από τα βασικά μυρωδικά της μεσογειακής κουζίνας. Ταιριάζει με τις πατάτες στο φούρνο, αλλά και με τις τηγανιτές. Αρωματίζει υπέροχα το ψωμί, το μοσχάρι, το αρνί, το κυνήγι, το ψάρι, τα θαλασσινά, τις ομελέτες, τις σούπες, τις σάλτσες, τα λαχανικά, καθώς και τα σαλιγκάρια. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού. Ως καλλυντικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή ατμού για βαθύ καθαρισμό του προσώπου και ενίσχυση του δέρματος. Προφυλάξεις Δεν πρέπει να υπερβάλουμε στη χρήση του γιατί μπορεί να είναι τοξικό και να δημιουργήσει παρενέργειες. Απαγορεύεται η χρήση του από έγκυες γυναίκες. Η λογική χρήση των φύλλων του στη μαγειρική είναι ακίνδυνη.

9 ΔΥΟΣΜΟΣ Mentha spicata Άλλο όνομα: ηδύοσμος Ιστορία Στην ελληνική μυθολογία, η Μίνθη ήταν μια νύμφη που μεταμορφώθηκε στο εν λόγω φυτό από την Περσεφόνη, όταν συνελήφθη στην αγκαλιά του άντρα της Άδη, στις όχθες του ποταμού Αχέροντα. Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ισχυρό αναζωογονητικό του μυαλού και το αφέψημά του χρησιμοποιούταν κατά των πονοκεφάλων. Επίσης, έτριβαν το τραπέζι τους με δυόσμο πριν καθίσουν να φάνε, ενώ οι Αιγύπτιοι και οι Κινέζοι συνήθιζαν να αρωματίζουν και το νερό, στο οποίο έκαναν μπάνιο. Θεραπευτικές Ιδιότητες Αντισπασμωδικό, ηρεμιστικό και χωνευτικό Δρα κατά της αϋπνίας Δρα κατά του λόξυγκα Κάνει πολύ καλό στις χολολιθιάσεις Σαν κατάπλασμα κάνει καλό σε κάποιες δερματοπάθειες Ανακουφίζει από τους πόνους των ρευματισμών

10 Συνταγές Μαγειρική Ο δυόσμος είναι από τα πιο διάσημα αρωματικά φυτά. Χρησιμοποιείται κυρίως φρέσκος σε σάλτσες και σούπες, ψιλοκομμένος μέσα σε κεφτέδες, πίτες και μελιτζανοσαλάτες. Είναι διαδεδομένη η χρήση του σε πολλές συνταγές γλυκών και σοκολάτας. Χρησιμοποιήστε τα φύλλα, και όχι τόσο τους βλαστούς, την τελευταία στιγμή, γιατί το πολύωρο μαγείρεμα καταστρέφει τα αιθέρια έλαια και χάνεται το άρωμά του. TIP: Ο δυόσμος απωθεί τα μυρμήγκια.

11 ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ Εucalyptus globulus Προέλευση του ονόματος Το όνομα του παράγεται από τις ελληνικές λέξεις ευ και καλύπτω το οποίο αναπέμπει στο κάλυμμα πού αρχικά καλύπτει το λουλούδι. Ιστορία O ευκάλυπτος είναι τo πιο πολυφυτεμένο δέντρο σκληρής ξυλείας σε όλο τον κόσμο. Μετά την ανακάλυψη του γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου αιώνα, η εξάπλωση του ήταν ραγδαία εξαιτίας της ευρείας προσαρμοστικότητας του σε διαφορετικούς τύπους εδαφών και κλιμάτων, αλλά και εξαιτίας της γρήγορης ανάπτυξης του και των πολλών διαφορετικών χρήσεων του ξύλου του. Θεραπευτικές Ιδιότητες Τα φύλλα του ευκαλύπτου έχουν αντιβιοτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται σε όλες τις φλεγμονώδεις παθήσεις, σε εισπνοές αλλά και εσωτερικά με αφεψήματα και άλλα

12 Αντισηπτικό, αντιβιοτικό και βάλσαμο, πολύτιμο σε μολύνσεις πολλών ειδών, κυρίως όμως του ουροποιητικού και σε ελονοσία, τύφο, ιλαρά, οστρακιά Ο ευκάλυπτος είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για μολύνσεις του αναπνευστικού. Καταπραΰνει το βήχα (κάνοντας ρευστά τα φλέματα) και τις βρογχίτιδες (οξείες και χρόνιες), γρίπη, φυματίωση, άσθμα, πονόλαιμο Έχει υπογλυκαιμική δράση γι αυτό είναι χρήσιμο για τους διαβητικούς Αντιρρευματικό και καλό για τις νευραλγίες Ανθελμινθικό: Διώχνει εντερικά παράσιτα, σκουλήκια και οξύουρους Κατεβάζει τον πυρετό Ηρεμεί τον πονοκέφαλο Επαλείψεις με αιθέριο λάδι ευκαλύπτου επουλώνουν πληγές και έλκη Συνταγές Ο ευκάλυπτος ως βότανο για κρυολόγημα Αν το κρυολόγημα σας ταλαιπωρεί, ρίξτε φύλλα ευκαλύπτου σε νερό που βράζει αφήνοντας τους ατμούs να γεμίσουν το δωμάτιο ή εισπνεύστε κρατώντας το κεφάλι σας πάνω από την κατσαρόλα (αφού την κατεβάσετε από τη φωτιά) Μαγειρική Σε μια κατσαρόλα που χωρίζεται στα δύο με μεταλλική επιφάνεια με τρύπες σαν σουρωτήρι σε νερό που βράζει, ρίχνω 1 χούφτα φύλλα ευκαλύπτου. Επάνω στη μεταλλική επιφάνεια, στον ατμό του ευκαλύπτου δηλαδή, μαγειρεύω 1 κρεμμύδι, χονδροκομμένο, 2 καρότα και 4 πατάτες. Λίγα λεπτά προτού γίνουν, προσθέτω 4 φιλέτα από λαβράκι ή σφυρίδα για περίπου λεπτά (εξαρτάται από το πάχος του ψαριού και τη δύναμη που έχει ο ατμός). Τρία λεπτά πριν από το τέλος, ρίχνω λίγα φύλλα από σπανάκι. Ετοιμάζω μία ελαφριά σάλτσα με σχοινόπρασο: Σε τηγανάκι, σε δυνατή φωτιά, ρίχνω 4 κ.σ. ξίδι και το ξύσμα από ½ λεμόνι, ακέρωτο. Φέρνω σε βρασμό και προσθέτω 2 κ.σ. έ.π. ελαιόλαδο και 50 γρ. παγωμένο βούτυρο, σε κύβους. Ανακατεύω κουνώντας κυκλικά το τηγάνι εκτός φωτιάς και ρίχνω 1 ματσάκι σχοινόπρασο, ψιλοκομμένο. Σερβίρω το ψάρι με τη σάλτσα και τα λαχανικά (υλικά για 4 άτομα).

13 ΘΥΜΑΡΙ Thymus Vulgaris Προέλευση ονόματος Το θυμάρι - ή θύμος, όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι- προέρχεται από το ρήμα θύω, το οποίο, μεταξύ άλλων, σήμαινε θυμιατίζω και θυσιάζω. Ιστορία Το θυμάρι ήταν το αντίδοτο για τη δηλητηρίαση, η πρόληψη για την πανούκλα, ένα σύμβολο ανδρείας στη μάχη και ένας σύντροφος στον τάφο. Στη ρωμαϊκή εποχή, ήταν ευρέως αποδεκτό ότι η κατανάλωση θυμαριού είτε πριν, είτε κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, θα προστάτευε από τη δηλητηρίαση. Το θυμάρι συσχετίστηκε επίσης με το θάρρος, τη γενναιότητα και τη δύναμη κατά την αρχαιότητα. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες αντάλλασσαν κλωναράκια θυμαριού, ως ένδειξη σεβασμού. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι έκαιγαν δέσμες θυμαριού για να καθαρίσουν τους ναούς και τα σπίτια τους και να προκαλέσουν ένα πνεύμα θάρρους σε αυτούς που το εισέπνεαν. Η σύνδεση με το θάρρος και την ανδρεία συνεχίστηκε στο Μεσαίωνα. Το θυμάρι ήταν ένα παραδοσιακό δώρο που προσφερόταν στους άνδρες που πήγαιναν στη μάχη. Οι περισσότεροι στρατιώτες έβαζαν αυτά τα αρωματικά χορταρικά στις τσέπες ή τα πορτοφόλια τους, αλλά ορισμένοι από αυτούς είναι γνωστό ότι έβαζαν το θυμάρι στα ρούχα ή την πανοπλία τους ως ορατή ένδειξη τιμής. Όταν

14 το φορούσε κάποιος στη μάχη, το θυμάρι χρησίμευε διπλά: Ως βότανο ταρίχευσης από την εποχή των Αιγυπτίων και μια ισχυρή ενίσχυση για εκείνους που κάνουν το πέρασμά τους στην επόμενη ζωή. Όταν ο Μαύρος Θάνατος (πανώλη) έπληξε στα τέλη της δεκαετίας του 1340, εκατομμύρια άνθρωποι στράφηκαν προς θυμάρι για ανακούφιση και προστασία. Πολλά από τα φαρμακευτικά σκευάσματα περιείχαν το θυμάρι ως βασικό συστατικό. Αν και υπήρχε λίγη επιστήμη σε αυτές τις θεραπείες, μία από τις χημικές ενώσεις που βρίσκονται στο θυμάρι είναι ένα ισχυρό αντισηπτικό. Γνωστή ως θυμόλη, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως και σήμερα ως στοματικό διάλυμα, απολυμαντικό χεριών και φαρμακευτική αγωγή κατά της ακμής. Οι κάτοικοι της Βικτώριας χρησιμοποιούσαν με τον δικό τους ευφάνταστο τρόπο το θυμάρι για τις μυστικιστικές του ιδιότητες. Θεωρούσαν ότι ένα επίθεμα του άγριου θυμαριού στο δάσος ήταν σαφής και αναμφισβήτητη ένδειξη ότι πρόσφατα νεράιδες χόρευαν όλη τη νύχτα σε αυτό το σημείο. Γενιές μικρών κοριτσιών κατασκήνωναν κοντά σε απομακρυσμένα μικρά οικόπεδα θυμαριού, ελπίζοντας να πιάσουν μια αναλαμπή μιας φυλής νεραϊδών των δασών. Ωστόσο, οι κάτοικοι της Βικτώριας είχαν επίσης πιο πεζές χρήσεις του θυμαριού. Προτού γίνουν πλήρως κατανοητοί οι μηχανισμοί της λοίμωξης, οι νοσοκόμες του 19ου αιώνα έβαζαν επιδέσμους σε νερό στο οποίο υπήρχε αραιωμένο θυμάρι. Εκτός από όλα αυτά, το θυμάρι παρέμεινε ένα από τα αγαπημένα βότανα μαγειρικής στην Ευρώπη. Τα μοναστήρια, που ήταν για εκατοντάδες χρόνια φύλακες των φαρμακευτικών γνώσεων, καθώς και της τέχνης του καλού λαχανόκηπου, χρησιμοποιούσαν το θυμάρι σε ψωμιά, σούπες και ψητά. Στις ημέρες πριν από την ψύξη και την ασφάλεια των τροφίμων, η χρήση του θυμαριού στις συνταγές έδινε τουλάχιστον κάποια προστασία έναντι του χαλασμένου κρέατος και των τροφικών ασθενειών.

15 Θεραπευτικές ιδιότητες Καταπραϋντικές ιδιότητες: ανακουφίζει από το βήχα, το συνάχι και τη γρίπη καταπολεμά το άγχος Τονωτικές ιδιότητες: τονώνει το νευρικό σύστημα και χαρίζει πνευματική διαύγεια Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες : Στοματίτιδες και ερεθισμένες αμυγδαλές αντιμετωπίζονται με γαργάρες με αφέψημα - λίγες σταγόνες σε λίγο ελαιόλαδο βοηθά στα τσιμπήματα από έντομα Αντιβιοτικές ιδιότητες: στην κτηνιατρική, για το πλύσιμο πληγών του δέρματος και του στόματος, για την καταπολέμηση των εντερικών σκουληκιών Συνταγές Ρόφημα Βάζουμε ένα κουταλάκι του γλυκού θυμάρι σε ένα μπρίκι νερό και, μόλις αρχίσει να βράζει, το κατεβάζουμε και το αφήνουμε δέκα λεπτά επιπλέον. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι. Κολώνια 10γρ. λουλούδια θυμαριού σε 250γρ. λευκό οινόπνευμα, κλείνουμε το μπουκάλι με φελλό και το αφήνουμε 2-3 εβδομάδες στον καλοκαιρινό ήλιο. Στη συνέχεια σουρώνουμε. Εξωτερική χρήση Χρησιμοποιείται στο λουτρό για ρευματικές παθήσεις και για ξεκούραση. Βράζουμε 100γρ. θυμάρι σε ένα λίτρο νερό, το σουρώνουμε και το ρίχνουμε στο νερό της μπανιέρας Βοηθά στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης Εξαιρετικό για τον καθαρισμό των δοντιών (οι Κρητικοί τρίβουν τα ούλα τους με θυμάρι για την αντιμετώπιση της ουλίτιδας) Μαγειρική Χρησιμοποιείται σε πολλές συνταγές με κρέας και όχι μόνο Προσοχή: Η συνεχής εσωτερική χρήση μπορεί να προκαλέσει υπερλειτουργία του θυροειδούς, καθώς και δηλητηρίαση, τα συμπτώματα της οποίας είναι έμετος, ζαλάδες, διάρροια και καρδιακή κατάπτωση.

16 ΛΕΒΑΝΤΑ Lavandula Προέλευση του ονόματος Η ονομασία του φυτού προέρχεται από το λατινικό ρήμα lavare που σημαίνει πλένω, διότι ότι οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν άνθη λεβάντας για τον αρωματισμό του νερού των λουτρών τους. Ιστορία Πασίγνωστη για το υπέροχο άρωμά της και τις θεραπευτικές της ιδιότητες, η λεβάντα ήταν γνωστή από την αρχαία Αίγυπτο και την Ελλάδα, ενώ σήμερα αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο για τη θωράκιση της υγείας μας μέσα από τις αμέτρητες εφαρμογές της. Θεραπευτικές ιδιότητες Ηρεμιστικές ιδιότητες Ανακουφίζει από τα συμπτώματα της λαρυγγίτιδας Ανακουφίζει από τα δυσάρεστα συμπτώματα που συνοδεύουν μια κρίση ιγμορίτιδας Καταπραϋντικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες Αντιβακτηριδιακές ιδιότητες, εμποδίζει την επιμόλυνση των πληγών

17 Ανακουφίζει από τη δυσπεψία Καταπολεμά την πιτυρίδα Συνταγές Λεβάντα για την αυπνία Φτιάξτε ένα ελαφρύ έγχυμα αφήνοντας για 5 λεπτά 50 γρ. αποξηραμένα άνθη του φυτού σε 1 λίτρο κρύο νερό. Πίνοντας 3-4 φλιτζάνια από το έγχυμα μέσα στη μέρα -το ένα οπωσδήποτε λίγο πριν από την ώρα του ύπνου-, θα ηρεμήσετε και θα πάψετε να είστε ευερέθιστοι. Λεβάντα για τη λαρυγγίτιδα Για να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα μιας λαρυγγίτιδας, ρίξτε 50 γρ. λουλούδια λεβάντας (Lavandula Αugustifolia) σε 1 λίτρο βραστό νερό και αφήστε τα 15. Όταν υποφέρετε από λαρυγγίτιδα, πίνετε 3 φλιτζάνια τη μέρα από αυτό το αφέψημα με όσο μέλι θέλετε. Tο αποτέλεσμα θα είναι ακόμα καλύτερο αν το πίνετε όσο πιο ζεστό μπορείτε. Λεβάντα για την ιγμορίτιδα Bράστε 2 φλιτζάνια νερό, προσθέστε το χυμό 2 λεμονιών, πιπέρι, ένα κουταλάκι θαλασσινό αλάτι και μία χούφτα φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα λεβάντας. Στη συνέχεια, πριν κρυώσει το μείγμα, σκύψτε πάνω από τη γαβάθα, σκεπάστε το κεφάλι σας με μια πετσέτα και κάντε για αρκετή ώρα εισπνοές. Tα συστατικά του μείγματος και ιδιαίτερα η λεβάντα παίζουν απολυμαντικό και αποσυμφορητικό ρόλο. Λεβάντα για το ξηρό έκζεμα Aν θέλετε να σβήσουν γρήγορα οι πληγές από έρπη, μπορείτε να φτιάξετε μια απλή λοσιόν από άνθη λεβάντας. Pίξτε μία χούφτα άνθη (φρέσκα ή ξερά) σε 1 λίτρο ελαιόλαδο και αφήστε το βάζο στον ήλιο για 3 μέρες. Mετά, σουρώστε το λάδι και βάλτε άλλη 1 χούφτα άνθη για άλλες 3 μέρες. Eπαναλάβετε τη διαδικασία μέχρις ότου το ελαιόλαδο αποκτήσει έντονη μυρωδιά λεβάντας και κάνετε με αυτό τακτικές επαλείψεις στα σημεία όπου είχε εμφανιστεί ο έρπης.

18 Λεβάντα για τον πονόδοντο Aν σας πιάσει πονόδοντος ή νευραλγία των δοντιών μέσα στη νύχτα και ψάχνετε κάτι που θα σας ανακουφίσει, θυμηθείτε τις καταπραϋντικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της λεβάντας. Mπορείτε να κάνετε στοματικές πλύσεις με αφέψημα (20 γρ. αποξηραμένα λουλούδια ή νωπά που θα βράσετε για σε 1/2 λίτρο νερό) ή κομπρέσες, που θα εφαρμόσετε πάνω στην πονεμένη περιοχή ή εξωτερικά στο σαγόνι ή στο μάγουλο. Λεβάντα για τη δυσπεψία Το φούσκωμα στο στομάχι και η δυσπεψία μπορούν να προκληθούν από βακτήρια που συναντάμε στις τροφές, αλλά και στα αντιβιοτικά φάρμακα. Οι πολυφαινόλες, που είναι ένα είδος αντιοξειδωτικών, που περιέχει η λεβάντα μειώνουν τα ποσοστά «κακών» βακτηριδίων στο στομάχι μας κάνοντάς μας να αισθανόμαστε πολύ πιο ανάλαφρες αλλά και μειώνοντας αισθητά το ενοχλητικό φούσκωμα. Λεβάντα για την φαγούρα Εάν είστε από τους ανθρώπους που υποφέρουν από τα τσιμπήματα των κουνουπιών, αλλά και γενικώς έχετε ευαίσθητο δέρμα και υποφέρετε συχνά από κνησμό, το αιθέριο έλαιο της λεβάντας, ξανά, μπορεί να σας σώσει. Επειδή το φυτό είναι φυσικό αντιφλεγμονώδες, βοηθάει στην μείωση της φαγούρας, της κοκκινίλας και του πρηξίματος στο δέρμα. Απλώστε δύο σταγόνες του ελαίου πάνω στο ερεθισμένο σημείο και περιμένετε 10 λεπτά μέχρι να απορροφηθεί πλήρως από το δέρμα σας. Λεβάντα για την πιτυρίδα Το αιθέριο έλαιο του φυτού μπορεί να βοηθήσει στην σωστή ισορροπία του τριχωτού της κεφαλής και, συγκεκριμένα, για τις ενοχλητικές νιφάδες την πιτυρίδας, υπάρχει μία απλούστατη θεραπεία, που μπορεί να τις εξαφανίσει: Βρέξτε τα μαλλιά σας με ζεστό νερό και σκουπίστε τα καλά με μία πετσέτα. Αναμείξτε 15 σταγόνες αιθέριου ελαίου λεβάντας με ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο, βάλτε το μείγμα για 10 περίπου δευτερόλεπτα στον φούρνο μικροκυμάτων και κάντε με αυτό ελαφρύ μασάζ στο κεφάλι σας. Φορέστε ένα

19 σκουφάκι, ή τυλίξτε τα μαλλιά σας με μία ζεστή πετσέτα και αφήστε το για μία ώρα. Στην συνέχεια, λουστείτε κανονικά. Προφυλάξεις Η λεβάντα σε υπερβολική δόση μπορεί να είναι τοξική

20 ΛΟΥЇΖΑ Lippia citriodora ή Aloysia citriodora Άλλα ονόματα : Λεμονόχορτο, Αλουίζα, Αλουσία, Λουίζα, Ελουίζα, Λιππία, Ομορφόχορτο. Στην Κρήτη την αποκαλούν και γοργογιάννη. Προέλευση του ονόματος Το φυτό ονομάστηκε προς τιμή της Μαριά Λουίζα Τερέζα πριγκίπισσα της Πάρμα ( ) που αργότερα έγινε η σύζυγος του βασιλιά Κάρλο IV και βασίλισσα της Ισπανίας. Ιστορία Aρχικά ονομάστηκε Aloysia triphylla από τον γάλλο βοτανολόγο Philibert Commerson. Ο Commerson έφερε το φυτό στο Βασιλικό Βοτανικό Κήπο της Μαδρίτης και εκεί ο Ισπανός γιατρός Casimiro Gomez Ortega και ο βοτανολόγος Antonio Paulau έδωσαν στο φυτό νέα ονομασία, Aloysia citriodora. Οι Ισπανοί ήταν οι πρώτοι που έφεραν την λουίζα στην Ευρώπη και το αιθέριο έλαιο της χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα για την παρασκευή αρωμάτων. Ο μοναχός Αγάπιος που έζησε τον 17ο αιώνα και εξέδωσε το 1620 στη Βενετία το «Γεωπονικό» του, ίσως από ερανισμούς από το Βοτανολόγιο του Κάστωρος Ντουράντε, που τον αποκαλεί «έμπειρο ιατρό» αναφέρει ότι το φυτό αυτό έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, χρησιμοποιούμενο όμως ιδίως κατά του πονόματου. Ο Cazin το συνιστούσε σαν περίφημο στομαχικό και αντισπασμωδικό, κατά της δυσπεψίας, των γαστραλγιών, των νευρώσεων του στομάχου κ.α. Το έγχυμα αυτό γίνεται πολύ ευχάριστο αν του προσθέσουμε

21 μέλι ή αναμιχθεί με γάλα. Παράλληλα όμως το έγχυμα αυτό του συνιστούσε για την λεπτότητα του δέρματος σε πλύσεις προσώπου. Για την χρήση όμως αυτή πρέπει να συλλέγονται πρόσφατα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές. Θεραπευτικές ιδιότητες Για τα νοσήματα του στομάχου και του πεπτικού συστήματος το αφέψημά της είναι ευεργετικό και βοηθάει, όταν υποφέρουμε από δυσπεψία, νευραλγίες και κολικούς του στομάχου και των εντέρων. Σταματά τη διάρροια και την αιμορραγία Βοηθά στο αδυνάτισμα και στην εξαφάνιση της κυτταρίτιδας και στην αποβολή των περιττών υγρών. Είναι αποτελεσματικό τονωτικό, αλλά ταυτόχρονα και καταπραϋντικό. Είναι αντιπυρετικό. Είναι διουρητικό και συνίσταται σε περιπτώσεις νεφρολιθιάσεων. Βοηθάει στην αποτοξίνωση του οργανισμού Ανακουφίζει από τις ημικρανίες. Καταπολεμά την κακοσμία του στόματος. Το ζεστό έγχυμα της λουίζας είναι φημισμένο για της αφροδισιακές του ιδιότητες. Το έλαιό της βοηθά τις πληγές να επουλωθούν. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται και στην αρωματοποιία, ζαχαροπλαστική, ποτοποιία κ.λ.π. Συνταγές Έγχυμα : Aφού βράσει το νερό στο μπρίκι, το αποσύρετε από τη φωτιά, προσθέτετε τη συνιστώμενη δόση του βοτάνου και το αφήνετε σκεπασμένο για 5 λεπτά. Tο σουρώνετε και το πίνετε. Aφέψημα : Tο αφέψημα ενδείκνυται για τα σκληρά φύλλα και τις ρίζες των βοτάνων. Στην περίπτωση αυτή, βράζετε το βότανο μαζί με το νερό για 5 λεπτά, το σουρώνετε και το πίνετε. Το αιθέριο έλαιο : Το αιθέριο έλαιο της λουίζας θα το βρείτε εύκολα στα φαρμακεία ή στα καταστήματα βιολογικών ειδών. Λίγες μόνο σταγόνες πάνω σε ένα βαμβάκι, βοηθούν τις πληγές να επουλωθούν και τους μώλωπες να υποχωρήσουν. Όμως μην το παρακάνετε, γιατί η λουίζα έχει ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε καμφορά και μπορεί να σάς φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

22 ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ Origanum majorana Προέλευση του ονόματος Το όνομα της προέρχεται από τη λατινική ονομασία της Majorana Ιστορία Στην Ελλάδα η μαντζουράνα υπάρχει σαν αυτοφυές φυτό, ωστόσο είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια όπου την χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο κατά στομαχικών και εντερικών ενοχλήσεων. Ο Γαληνός προτρέπει την χρήση της ως χωνευτικού. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό. Σήμερα καλλιεργείται ως καλλωπιστικό και αρωματικό φυτό σε γλάστρες και κήπους. Θεραπευτικές ιδιότητες Χωνευτικό και καταπραϋντικό για τους στομαχόπονους Αποχρεμπτικό, εφιδρωτικό και ευεργετικό για το νευρικό βήχα, το κρυολόγημα, τις αμυγδαλές, τη βρογχίτιδα, το άσθμα Αναλγητικό: Ανακουφίζει μυϊκούς πόνους, διαστρέμματα, στραμπουλήγματα και νευραλγίες Σταματάει το λόξυγκα Παυσίπονο σε ρευματισμούς και πονόδοντο

23 Θρεπτικά συστατικά: σίδηρος, φώσφορος, κάλιο, ασβέστιο, ψευδάργυρo, μαγγάνιο, βιταμίνη C, Β6, Α, φολικό οξύ, βιταμίνη Κ και β καροτίνη, φυτικές ίνες Συνταγές Τα φύλλα και τα λουλούδια της μαντζουράνας τα χρησιμοποιούμε στην αρωματοποιία, την ζαχαροπλαστική και στη μαγειρική όπου μαζί με τη ρίγανη είναι από τα βασικότερα βότανα της μεσογειακής κουζίνας Αιθέριο έλαιο 3-4 σταγόνες σε μία κουταλιά μέλι, 2-3 φορές την ημέρα. Το έλαιο χρησιμοποιείται στην παρασκευή σαπουνιών, μύρων και οδοντόκρεμας. Αφέψημα Βράζουμε λίγα λεπτά ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι νερό. Το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι. Ως έγχυμα: ένα κουταλάκι του γλυκού μαντζουράνα σε ένα μπρίκι με καυτό νερό. Το αφήνουμε 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.

24 ΜΕΝΤΑ Mentha piperita Άλλα ονόματα Μέντα η πιπερώδης, Μέντα η πράσινη, Μέντα η πουλέγειος (κοινή ονομασία φλησκούνι, βληχώνι, φλεσκούνι ή βληχούνι), Μέντα η αρουραία, Μέντα η στρογγυλόφυλλος (γνωστό επίσης και ως Γλήχων, Γλυφώνι ή Καλαμίθρα) Προέλευση του ονόματος Το όνομα μέντα προέρχεται από το λατινικό mentha, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το αρχαιοελληνικό μίνθη. Ιστορία Μία μέρα καθώς η Περσεφόνη περπατούσε αμέριμνη στις όχθες του Αχέροντα, συνέλαβε τον σύζυγο της Πλούτωνα να αγκαλιάζει μια νεαρή όμορφη νύμφη, τη Μίνθη... Εξοργισμένη με τους επίδοξους εραστές και τυφλωμένη από τη ζήλια της μεταμόρφωσε την νύμφη σ' ένα ταπεινό βότανο με μικρά μωβ άνθη, έτσι ώστε να περνάει απαρατήρητη από όλους. Ο Πλούτωνας όμως τη λυπήθηκε και της χάρισε μοναδική ευωδία, προσφέροντάς της μ' αυτό τον τρόπο την αθανασία. Η γνωστή μας Μέντα είναι υβρίδιο φυσικής διασταύρωσης της menta aquatica

25 (μέντα η υδροχαρής) και menta spicata (δυόσμος) και είναι γνωστή από την πρώιμη αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές και αποσμητικές της ιδιότητες. Οι Έλληνες την θεωρούσαν αναζωογονητική για το μυαλό και φάρμακο για τον πονοκέφαλο (μία αντίληψη που ισχύει έως και σήμερα), οι Ρωμαίοι τη χρησιμοποιούσαν όχι μόνο στα εδέσματα αλλά και στο νερό του μπάνιου τους, ενώ οι Άραβες πίστευαν ότι είναι ισχυρό αφροδισιακό. Θεραπευτικές ιδιότητες Καταπολεμά τη δυσπεψία: Ελαττώνει τους μυϊκούς σπασμούς και διευκολύνει την πεπτική διαδικασία. Γι αυτό το λόγο συστήνεται ένα ρόφημα μέντας μετά από ένα πλούσιο γεύμα Πόνοι περιόδου: Μαλακώνει τους πόνους περιόδου Ηρεμεί τα διάφορα επακόλουθα των νεύρων όπως αϋπνίες, λόξιγκα, νευρικό ξερόβηχα Κακή αναπνοή: Πρώιμες έρευνες δείχνουν ότι ένας συγκεκριμένος συνδυασμός ελαίου τεϊόδενδρου, μέντας και ελαίου λεμονιού μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της αναπνοής εάν χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία για 3 λεπτά. Οφέλη στο αναπνευστικό σύστημα: Το αιθέριο έλαιο μέντας δρα ως αποχρεμπτικό και αποσυμφορητικό. Χρησιμοποιήστε το αιθέριο έλαιο μέντας ως μέσο για την ανακούφιση από τη ρινική συμφόρηση και την ανακούφιση από συμπτώματα βήχα και κρυώματος. Ψείρες της Κεφαλής: Η μέντα είναι γνωστή ως ένα φυσικό εντομοαπωθητικό. Έτσι, η εφαρμογή αιθέριου ελαίου μέντας σε ολόκληρη την κεφαλή για περίπου 30 λεπτά πριν από το μπάνιο μπορεί να σας βοηθήσουν να απαλλαγείτε από τις ψείρες της κεφαλής. Η θεραπεία αυτή θα πρέπει να επαναλαμβάνεται τρείς φορές την εβδομάδα. Εάν αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε ερεθισμό στο δέρμα σας, μπορείτε να προσπαθήσετε να διαλύσετε το αιθέριο έλαιο μέντας με μικρή ποσότητα ελαιολάδου. Θρεπτικά συστατικά: Περιέχει βιταμίνες Α και C και βιταμίνη Β2, σε μικρότερες ποσότητες. Περιέχει μαγγάνιο, σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο

26 Συνταγές Μαγειρική Προσθέστε μέντα στις σαλάτες σας Φτιάξτε ντιπ γιαουρτιού με μέντα Προσθέστε μέντα σε διάφορα αλμυρά κέικ Σοκολάτα και μέντα είναι ένας κλασικός κι αγαπημένος συνδυασμός Έχγυμα Βάζουμε ένα κουταλάκι φύλλα σε ένα φλιτζάνι νερό σε θερμοκρασία δωματίου για μια ώρα. Μπορούμε να πίνουμε κάθε τόσο μια γουλιά Αφέψημα Βράζουμε 10 γρ. φύλλα σε ένα λίτρο νερό. Πίνουμε 3 φλυτζάνια την ημέρα

27 ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ Sideritis Άλλα ονόματα sideritis scardica (τσάι του Ολύμπου), sideritis raeseri (τσάι του Παρνασσού, sideritis Euboea (τσάι της Εύβοιας), sideritis clandestinα (τσάι του Ταϋγέτου), sideritis syriaca (τσάι της Κρήτης ή μαλοτήρας) Προέλευση του ονόματος Το επιστημονικό του όνομα (sideritis) προέρχεται από τη λέξη σίδηρο λόγω του σιδήρου που περιέχει και κατά δύο άλλες εκδοχές επειδή θεραπεύει πληγές από σιδερένια αντικείμενα και επειδή ο κάλυκας έχει σχήμα λόγχη. Ιστορία Κατά τα παλαιότερα χρόνια το φυτό ήταν γνωστό για τη χρήση του στην παρασκευή αφεψήματος, στα ορεινά χωριά του όρους Όρθρυς και η κατανάλωσή του ήταν κυρίως τοπική. Αποτελούσε όμως σημαντικό στοιχείο στην τοπική διατροφική και γενικότερη παράδοση. Μάλιστα είχε επικρατήσει στο χωριό Βρύναινα την περίοδο της πλήρους άνθησης των φυτών, να καθορίζεται μια μέρα κατά την οποία όλο το χωριό ξεκινούσε για τη συγκομιδή. Ήταν κάτι σαν τοπικό εθιμικό πανηγύρι. Νωρίς το πρωί χτυπούσε η καμπάνα

28 του χωριού και κάθε ικανό άτομο πήγαινε στην πλατεία και όλοι μαζί ξεκινούσαν για τις κορυφές του βουνού, για τη συλλογή των ανθοφόρων βλαστών. Μετά τη λήξη του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου πολλοί κάτοικοι από τα ορεινά χωριά κατέφυγαν σε μεγαλύτερες πόλεις όπου διέδωσαν και τη χρήση του τσαγιού. Έτσι κατά τις δεκαετίες του 50 και 60 όπου πολλοί πλέον κάτοικοι της επαρχίας είχαν συγκεντρωθεί στα αστικά κέντρα, η κατανάλωση του τσαγιού άρχισε να αυξάνει πανελλαδικά. Θεραπευτικές ιδιότητες Κρυολόγημα: Ευεργετικές επιδράσεις στα κρυολογήματα και τις φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος Καταπολέμηση της δυσπεψίας και των γαστρεντερικών διαταραχών Αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες οφείλονται στους διαφορετικούς γλυκοζίτες της απιγενίνης, που περιέχονται σε αυτό σε μεγάλο ποσοστό. Σε πειράματα που έγιναν σε ποντίκια διαπιστώθηκε ότι ενισχύθηκε η αντιοξειδωτική άμυνα περιοχών του εγκεφάλου όσων κατανάλωναν επί 6 εβδομάδες αφέψημα από τσάι του βουνού. Αντιμικροβιακή δράση: Το αιθέριο έλαιο του τσαγιού του βουνού και ιδιαίτερα αυτό της μαλοτίρας είναι ιδιαίτερα δραστικό αντιμικροβιακό, λόγω της περιεκτικότητάς του σε καρβακρόλη. Σύμμαχος κατά της νόσου Αλτσχάϊμερ: Συγκεκριμένα η ποικιλία του τσαγιού που φύεται στον Όλυμπο, σύμφωνα με Γερμανική επιστημονική ομάδα με μακρά έρευνα για τη νόσο, συμβάλλει στην αδρανοποίηση της ασθένειας όταν έχει εκδηλωθεί αλλά και στην πρόληψη. Θρεπτικά συστατικά: Εχει διαπιστωθεί ότι το τσάι του βουνού περιέχει πληθώρα συστατικών, με κυριότερα τα φλαβονοειδή, τα διτερπένια, τα φαινυλοπροπάνια, τα ιριδοειδή και τα μονοτερπένια. Συνταγές Το τσάι του βουνού σε αντίθεση με τα υπόλοιπα δεν έχει διεγερτική δράση και μπορεί άνετα να καταναλώνεται και το βράδυ πριν τον ύπνο. Για να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τις ευεργετικές του ιδιότητες θα πρέπει να δώσετε προσοχή στον τρόπο παρασκευής. Ο σωστός τρόπος είναι να

29 βράσουμε πρώτα το νερό και λίγο πριν κοχλάσει να το αποσύρουμε από τη φωτιά, τότε ρίχνουμε μέσα το τσάι του βουνού, το αφήνουμε για 3 4 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε.

30 ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ Salvia officinalis Άλλα ονόματα : Greek sage ή Σάλβια η φαρμακευτική ή αλλιώς φασκομηλιά ή αλιφασκιά. Προέλευση ονόματος Το επιστημονικό όνομα του φασκόμηλου (Salvia) προέρχεται από το λατινικό ρήμα Salvare που σημαίνει «σώζω» ή «θεραπεύω». Ιστορία Θεωρήθηκε ιερό βότανο από τους Έλληνες που το αφιέρωσαν στο Δία και από τους Ρωμαίους που το πήγαν στη Βρετανία. Για το κοινό αυτό βότανο οι Άραβες λένε «πώς μπορεί να πεθάνει ένας άνθρωπος που έχει στο κήπο του φασκόμηλο;». Το φασκόμηλο ήταν γνωστό και στην αρχαιότητα και το αναφέρουν ο Διοσκορίδης, ο Αέτιος, ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός, οι οποίοι το εκθείαζαν ιδιαιτέρως καθώς το χρησιμοποιούσαν στα δαγκώματα των φιδιών αλλά και γενικά ως τονωτικό του μυαλού και του σώματος. Οι γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα υποδεχόταν τους άνδρες από τον πόλεμο με ένα ρόφημα από φασκόμηλο για να «διεγείρουν» τη γονιμότητα. Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε για τις αιμορραγίες και για την άτακτη περίοδο.

31 Οι Κινέζοι το ονομάζουν ελληνικό βλαστάρι και το θεωρούν καλύτερο από το τσάι οι οποίοι εδώ και αιώνες έχουν αναπτύξει ένα μοναδικό σύστημα παραδοσιακής ιατρικής βασιζόμενης στα βότανα τον Μεσαίωνα αντάλλασσαν την τριπλάσια ποσότητα της καλύτερης ποιότητας τσαγιού με μια μικρή ποσότητα φασκόμηλου. Οι Γάλλοι το ονομάζουν ελληνικό τσάι και το χρησιμοποιούν όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι όχι μόνο για φαρμακευτικούς αλλά και για μαγειρικούς σκοπούς. Στην αρχαιότητα οι πρόγονοί μας το χρησιμοποιούσαν σαν πολυφάρμακο και έχει εκθειαστεί από τον Ιπποκράτη, τον Διοσκουρίδη τον Γαληνό και τον Αέτιο. Οι Λατίνοι το θεωρούσαν ιερό φυτό και το χρησιμοποιούσαν σε τελετές. Ήταν το φυτό της αθανασίας. Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ιερό φυτό και οι γιατροί της Σχολής του Σαλέρνο πίστευαν ότι «όποιος έχει στο σπίτι του φασκόμηλο δε φοβάται το θάνατο». Ο Καρλομάγνος βοήθησε σημαντικά στη διάδοσή του, ενώ ο γιος του συμπεριέλαβε το φασκόμηλο σε ένα διάταγμα στο οποίο αναφέρονται τα φυτά που έπρεπε να καλλιεργούνται στα βασιλικά κτήματα. Αναφέρεται ότι στην μεγάλη επιδημία πανούκλας που ξέσπασε στην Τουλούζη το 1630, κάποιοι κλέφτες λεηλατούσαν τα πτώματα χωρίς να κολλήσουν οι ίδιοι. Στη δίκη που ακολούθησε, αντάλλαξαν της ζωές τους με το μυστικό της ανοσοποίησης τους, το οποίο ήταν μια αλοιφή που έφτιαξαν από φασκόμηλο, θυμάρι, λεβάντα και δεντρολίβανο. Περίπου μετά από έναν αιώνα τους μιμήθηκαν κάποιοι άλλοι κλέφτες προσθέτοντας σε αυτό το έγχυμα και σκόρδο το οποίο έμεινε γνωστό ως «λάδι των 4 κλεφτών» και χρησιμοποιήθηκε προληπτικά και σε άλλες επιδημίες μολυσματικών ασθενειών. Θεραπευτικές ιδιότητες Εξαίρετο τονωτικό και καρδιοτονωτικό. Νευροτονωτικό για κάθε μορφή ατονίας και αδυναμίας, νευρικής αδυναμίας, τρόμου, ίλιγγου και νευραλγιών.

32 Οξύνει τη διάνοια και τονώνει τη μνήμη. Απολυμαντικό της φαρυγγοστοματικής περιοχής. Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος σε περίπτωση τραυματισμών, αφθών, φαρυγγίτιδας και κατά της ουλίτιδας. Ασκεί βλενολυτική δράση. (βήχας, ιγμορίτιδα) Ιδανικό σε περίπτωση συναχώματος ή κρυολογήματος σε συνδυασμό με Τσάι του Βουνού και Μέλι Καστανιάς από το Άγιο Όρος. Έχει αντιβακτηριακή, μυκητοστατική, αντισηπτική, ιοστατική και στυπτική δράση. Ευεργετικό στο συκώτι, στα νεφρά και στη χολή. Σπασμολυτικό Ορμονική δράση: είναι το ισχυρότερο προοιστρογονικό βότανο χρήσιμο ως εκ τούτου στα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και δυσμηνόρροιας. Δρα κατά του σακχάρου, των ρευματισμών, της ουρικής αρθρίτιδας και της διάρροιας. Βοηθά στην διούρηση Πλύσεις με το έγχυμά του δρουν κατά της ακμής, των μολύνσεων, των πληγών, των τραυμάτων της τριχόπτωσης και της αλωπεκίας. Συνταγές Mαγειρική Χρησιμοποιείστε το σε πουλερικά, ζυμαρικά, όσπρια και κρεατικά καθώς και για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών και φαγητών. Δοκιμάστε το Λικέρ με Φασκόμηλο που φτιάχνουν στα μοναστήρια. Χρησιμοποιείστε το για να φτιάξετε υπέροχα αρωματικά ξύδια.

33 Άλλες χρήσεις Τονώνει και αναζωογονεί τους κουρασμένους και πονεμένους μύες. Ανακουφίζει τις κράμπες. Βελτιώνει το χρώμα των σκούρων και γκρίζων μαλλιών. Τονώνει και δίνει λάμψη στα ξηρά και ευαίσθητα μαλλιά. Το ποδόλουτρο με έγχυμα φασκόμηλου δροσίζει και ασκεί αποσμητική δράση. Ατμόλουτρο με φασκόμηλο και καλέντουλα συνίσταται για βαθύ καθαρισμό και αντισηπτική δράση σε λιπαρό δέρμα. Θεωρείται μελισσοτροφικό φυτό παρέχοντας μέλι εκλεκτής ποιότητας. ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ : Το φασκόμηλο καλό θα είναι να αποφεύγεται από εγκύους, από άτομα υπερτασικά και αιματώδους κράσεως καθώς και από παιδιά λόγω της διεγερτικής του επίδρασης. Δεν πρέπει να λαμβάνεται συνεχόμενα πάνω από δύο βδομάδες εξαιτίας των πιθανών τοξικών επιδράσεων του αιθερίου ελαίου της θουξόνης.

34 ΧΑΜΟΜΗΛΙ Marticaria Chamemilla Άλλο όνομα Χαμοπούλα Προέλευση του ονόματος Το Χαμομήλι πήρε το όνομα του από το άρωμά του (μήλο του εδάφους) Ιστορία Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με ιστορικά δεδομένα, με αυτό αντιμετώπιζαν αποτελεσματικά τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος, ενώ ο Ιπποκράτης το θεωρούσε θαυματουργό για τη θεραπεία πολλών ενοχλημάτων και παθήσεων. Η χριστιανική παράδοση έχει αφιερώσει το χαμομήλι στον Άγιο Γεώργιο, προφανώς γιατί ανθίζει κοντά στην γιορτή του (23 Απριλίου).Παλιά στόλιζαν την εικόνα του Αγίου Γεωργίου με λουλούδια από χαμομήλι, διότι το χαμομήλι είχε τα δυο χρώματα, το κίτρινο κεφάλι αντιπροσώπευε τις αρρώστιες και τα βάσανα και το λευκό πέταλο την ευτυχία. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ή της περιφοράς της εικόνας οι προσκυνητές έπαιρναν τα λουλούδια του χαμομηλιού από την εικόνα και τα τοποθετούσαν στο εικόνισμα της οικίας των για να προφυλάσσονται από τις ασθένειες. Όταν κάποιος νοσούσε από την οικογένεια, έφτιαχναν ιατρικά παρασκευάσματα μέσα έριχναν και λίγο διαβασμένο χαμομήλι για να πιάσει όπως λέγανε το γιατρικό.

35 Θεραπευτικές ιδιότητες Αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις: καταπολεμά τους ιούς και βοηθά εναντίον του έλκους Χαλαρωτικό ηρεμιστικό: βοηθάει στη χαλάρωση των νεύρων και μειώνει το άγχος Τονώνει το ανοσοποιητικό: Έχει αποδειχτεί ότι το χαμομήλι έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία με τη σειρά τους βελτιώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, απαλλάσσοντάς μας από τα κρυώματα και τις ιώσεις που «κολλάμε» όταν το ανοσοποιητικό μας είναι πεσμένο. Ακόμη, όμως, κι αν αρρωστήσουμε με γρίπη ή συνάχι, η εισπνοή ατμού από το εκχύλισμα του χαμομηλιού μπορεί να καταπραΰνει το κρύωμά μας και να μειώσει την καταρροή. Βελτιώνει τους μαύρους κύκλους και το πρήξιμο στα μάτια: Αν αντιμετωπίζετε τέτοιου είδους προβλήματα στα μάτια, χρησιμοποιήστε φακελάκια με χαμομήλι, τα οποία έχετε εμβαπτίσει σε ζεστό νερό και τοποθετήστε τα σε κλειστά βλέφαρα (ή κάντε το ίδιο βουτώντας λίγο βαμβάκι στο αφέψημα χαμομηλιού). Οι μαύροι κύκλοι θα μειωθούν, ενώ η τανίνη του χαμομηλιού μπορεί να περιορίσει το πρήξιμο. Καταπραΰνει τους πονοκεφάλους: Μπορείτε να ανακόψετε την αυξανόμενη πορεία ενός πονοκεφάλου ή μιας ημικρανίας, πίνοντας λίγο αφέψημα χαμομηλιού, το οποίο θα σας ανακουφίσει πριν ο πόνος γίνει χειρότερος. Θρεπτικά συστατικά: Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες που ονομάζονται φλαβόνες, σε γλυκοσίδες (ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες στην οικογένεια των φλαβονοειδών), τανίνες, σαλικυλικό οξύ, παράγωγα κουμαρίνης (ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ), χαλκό, κάλιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, φώσφορο, μαγνήσιο, βιταμίνη C, βιταμίνη Β1 κ.ά. Συνταγές Ρόφημα Εμποτίστε 1 κούπα βραστό νερό σε περίπου 2-4 γραμμάρια αποξηραμένου βοτάνου. Αφήστε το για λεπτά.

36 Λοσιόν για πρόσωπα και χέρια Ρίχνετε 2 φλιτζάνια βραστό νερό σε 2 κουταλιές σούπας αποξηραμένο χαμομήλι. Το αφήνετε να μουλιάσει όλη τη νύχτα. Στραγγίζετε και το βάζετε στο ψυγείο. Προφυλάξεις Επισημαίνεται ότι άτομα που είναι αλλεργικά στα φυτά γένους αμβροσία και στο χρυσάνθεμο, μπορεί να είναι αλλεργικά και στο χαμομήλι και για το λόγο αυτό πρέπει να το αποφεύγουν. Έχουν περιγραφεί περιπτώσεις έντονων αλλεργικών αντιδράσεων σε άτομα που έπιναν χαμομήλι. Επίσης το χαμομήλι μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση σιδήρου από το έντερο. Έτσι ασθενείς που πάσχουν από έλλειψη σιδήρου ή που παίρνουν σίδηρο πρέπει να ξέρουν για τη σχέση χαμομηλιού και απορρόφησης σιδήρου.

37

38 Πηγές