ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο BITAMINEΣ
|
|
- Ἰουλία Μιχαλολιάκος
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 231 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο BITAMINEΣ Οι βιταμίνες Οι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις του ζωικού και φυτικού βασιλείου και των τροφών, που ανήκουν σε διάφορες τάξεις ενώσεων και έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό ότι είναι απαραίτητες σε πολύ μικρές ποσότητες για την ομαλή λειτουργία και αύξηση του ανθρώπινου οργανισμού. Ανάλογα με την διαλυτότητα τους διακρίνονται σε λιποδιαλυτές και σε υδατοδιαλυτές. Έχουν εμπειρικά ονόματα αλλά συμβολίζονται και με γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες ανήκουν στις ισοπρενοειδείς ενώσεις και περιλαμβάνουν τις βιταμίνες A, D, Ε και Κ. Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες περιλαμβάνουν τις βιταμίνες Β, C, Η, ΡΡ, παντοθενικό οξύ και φολλικό οξύ. Στο κάθε γράμμα μπορούν να αντιστοιχούν περισσότερες από μια ανάλογες ενώσεις με βιταμινική δράση. Κύριες πηγές των βιταμινών είναι οι φυτικοί καρποί, τα λαχανικά, τα λίπη και τα έλαια, το κρέας, το γάλα, το τυρί και τα αυγά. Οι βιταμίνες αποτελούν το κύριο μέρος του μορίου πολλών συνενζύμων είτε είναι προσθετικές ομάδες ενζύμων τα οποία είναι απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού συμμετέχοντας στις αντιδράσεις του μεταβολισμού των θρεπτικών συστατικών που προσλαμβάνονται με την τροφή. Αν και τα φυτά και πολλοί πρωτόγονοι οργανισμό μπορούν και συνθέτουν όλες τις ουσίες που χρειάζονται υπάρχουν πολλοί ανώτεροι οργανισμοί όπως ο άνθρωπος που έχουν χάσει μερικές από αυτές τις ικανότητες, πιθανώς λόγω μεταλλάξεων οι οποίες έχουν διακόψει την συνθετική αλυσίδα μερικών ουσιών. Έτσι προέκυψε η ανάγκη πρόσληψης πολλών από τις βιταμίνες με την τροφή. Αβιταμίνωση ονομάζεται η παθολογική κατάσταση που προκύπτει από την έλλειψη, μερική ή ολική, κάποιας βιταμίνης για ένα ικανό χρονικό διάστημα. Αβιταμινώσεις προκύπτουν μόνον από ορισμένες βιταμίνες οι οποίες εκδηλώνονται με κάποια συγκεκριμένη ασθένεια. Για τον λόγω αυτό υπάρχει ένα όριο (ελάχιστης) ημερήσιας απαιτούμενης πρόσληψης (ΕΗΑΠ) (Recomen ded Daily Intake, RDA) για τις περισσότερες βιταμίνες ώστε να μην εμφανιστούν συμπτώματα αβιταμινώσεων (Πίνακας 12.1). Υπερβιταμίνωση ονομάζεται η παθολογική κατάσταση που προκύπτει από υπερβολική πρόσληψη κάποιας βιταμίνης, σχεδόν αποκλειστικά των βιταμινών Α και D. Υπερβιταμινώσεις από την κακή διατροφή δεν παρατηρούνται αλλά μόνο από υπερβολικές δόσεις Α ή D κατά την θεραπεία των αβιταμινώσεων Λιποδιαλυτές βιταμίνες Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες A, D, Ε και Κ είναι αδιάλυτες στο νερό αλλά διαλυτές στα λίπη και τα έλαια και τους διαλύτες τους. Ανήκουν στα ισοπρενοειδή και στα λιποειδή.
2 232 ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ: Ν.Κ. ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ Πίνακας 12.1: Γενικά χαρακτηριστικά των βιταμινών Βιταμίνη Α Απαντά σε δύο μορφές, την Α1 και την Α2, από τις οποίες η Α1 είναι η σπουδαιότερη. Η βιταμίνη Α1, ή ρετινόλη ή αξηροφθόλη είναι παράγωγο του κυκλοεξενίου με ισοπρενική αλυσίδα 9 ατόμων C και υδροξύλιο στο άκρο της, γι αυτό κατατάσσεται στις ισοπρενοειδείς αλκοόλες.
3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: BITAMINEΣ 233 Είναι διαδεδομένη στην φύση είτε ως ελεύθερη αλκοόλη είτε ως εστέρας με λιπαρά οξέα. Βρίσκεται κυρίως σε ζωικά προϊόντα όπως το γάλα, τα αυγά, το συκώτι στα ηπατέλαια αλλά και στο βούτυρο, τα νεφρά, οι σαρδέλες, ο σολωμός. Στα φυτικά προϊόντα βρίσκεται στα καρότα (ως καροτένια), το σπανάκι, το κάρδαμο αλλά και στα ροδάκινα, στις πατάτες και σε άλλα φρούτα και λαχανικά. Στον οργανισμό η Α1 οξειδώνεται προς την αντίστοιχη αλδεΰδη, την transρετινάλη, η οποία ισομερίζεται φωτοχημικά προς cis ρετινάλη. Στα ραβδιά του αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού βρίσκεται η χρωμοπρωτεΐνη ροδοψίνη η οποία αποτελείται από την cis ρετινάλη και την πρωτείνη οψίνη συνδεδεμένες ως βάση Schiff μεταξύ της αλδεΰδης της ρετινάλης και της ε αμινομάδας μιας λυσίνης (Lys) της οψίνης. Η ροδοψίνη μετατρέπεται με την επίδραση του φωτός σε λουμιροδοψίνη στην οποία η cis ρετινάλη μετατρέπεται σε trans. Από την μετατροπή αυτή πιστεύεται ότι προέρχεται ο νευρικός ερεθισμός της όρασης. Έλλειψη της βιταμίνης Α1 προκαλεί ξηροφθαλμία (ξήρανση των δακρυφόρων αγωγών) και κερατομαλακία (εξέλκωση του κερατοειδούς) καθώς και καθυστέρηση στην ανάπτυξη. Γενικά η έλλειψη της προκαλεί βλάβες στους βλεννογόνους ιστούς γιατί είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό των γλυκοπρωτεϊνών τους. Η Α1 έχει πρόδρομες ενώσεις (προβιταμίνες) τα καροτένια, κυρίως το β καροτένιο (παρ ) το οποίο με οξειδωτική διάσπαση μεταξύ των C9 C10 δίνει δύο μόρια ρετινάλης. Το 1 μg ρετινόλης ισοδυναμεί με 6 μg β καροτενίου ή με 12 μg άλλων πρόδρομων καροτενοειδών. Η βιταμίνη Α2 ή 3,4 δεϋδρο ρετινόλη έχει διπλό δεσμό μεταξύ των C3 C4 και είναι μικρότερης σημασίας Βιταμίνη D Η βιταμίνη D απαντά σε διάφορες μορφές ανάλογα με την πρόδρομη ένωση (προβιταμίνες). Σπουδαιότερες για την διατροφή του ανθρώπου είναι η D2 και η D3. Και οι δύο έχουν στερανικό σκελετό της χοληστανόλης (παρ ) με διανοιγμένο το Β δακτύλιο στο C9 C10. Λόγω του υδροξυλίου στο C3 ανήκουν
4 234 ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ: Ν.Κ. ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ στις αλκοόλες και δεν ανήκουν στα στεροειδή, αν και προέρχονται από αυτά, γιατί έχουν διανοιγμένο τον Β δακτύλιο. Η βιταμίνη D2 ή εργοκαλσιφερόλη έχει ως πρόδρομη ένωση την εργοστερόλη από την οποία και σχηματίζεται κατά την επίδραση της φωτεινής ακτινοβολίας. Η βιταμίνη D3 ή χοληκαλσιφερόλη έχει ως πρόδρομη ένωση την 7 δεϋδρο χοληστερόλη από την οποία και συντίθεται στα ζωικά επιδερμικά κύτταρα κατά την επίδραση της φωτεινής ακτινοβολίας. Οι βιταμίνες D είναι απαραίτητες για τον σχηματισμό των οστών και των δοντιών γιατί συμμετέχουν στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Έλλειψη τους προκαλεί ραχίτιδα στα παιδιά και οστερομαλακία στους ενήλικες. Οι βιταμίνες D βρίσκονται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες στα ιχθυέλαια και τα ηπατέλαια και λιγότερο στο γάλα και στο βούτυρο, Προστίθεται στην μαργαρίνη για να αυξήσουν την βιολογική και διατροφική της αξία. Στον οργανισμό μετατρέπεται σε 1α,25 διϋδροξυ χοληκαλσιφερόλη η οποία είναι το πραγματικά δραστικό μόριο με ορμονική δράση την απορρόφηση του ασβεστίου στο λεπτό έντερο και την εναπόθεση αλάτων στα οστά. Γι αυτό και η βιταμίνη D, κυρίως η D3, κατατάσσεται και στις ορμόνες Βιταμίνη Ε Η βιταμίνη Ε αποτελείται από ένα σύμπλεγμα 4 ομολόγων ενώσεων, τις α, β, γ και δ τοκοφερόλες, οι οποίες έχουν ως μητρική ένωση την τοκόλη. Η τοκόλη έχει τον σκελετό του 3,4 διϋδρο χρωμένιου (παρ ) με πολυϋδρο
5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: BITAMINEΣ 235 ισοτερπενική αλυσίδα στην 2 θέση και υδροξύλιο στην 6 θέση. Οι τοκοφερόλες ανήκουν στα λιποειδή και λόγω του υδροξυλίου τους είναι αλκοόλες. α Τοκοφερόλη (α Τ) = 5,7,8 τριμεθυλο τοκόλη β Τοκοφερόλη (β Τ) = 5,8 διμεθυλο τοκόλη γ Τοκοφερόλη (γ Τ) = 7,8 διμεθυλο τοκόλη δ Τοκοφερόλη (δ Τ) = 8 μεθυλο τοκόλη Στην κατηγορία της Βιταμίνης Ε ανήκουν κι οι α, β, γ, και δ τοκοτριενόλες αλλά με πολύ μικρότερη βιταμινική δράση. Έχουν ως μητρική ένωση την τοκοτριενόλη. Τοκοτριενόλη α Τοκοτριενόλη (α Τ3) = 5,7,8 τριμεθυλο τοκοτριενόλη β Τοκοτριενόλη (β Τ3) = 5,8 διμεθυλο τοκοτριενόλη Τοκοτριενόλη (γ Τ3) = 7,8 διμεθυλο τοκοτριενόλη δ Τοκοτριενόλη (δ Τ3) = 8 μεθυλο τοκοτριενόλη Οι τοκοφερόλες έχουν βιταμινική και αντιοξειδωτική δράση. Η βιταμινική δράση είναι φθίνουσα από την α προς την δ τοκοφερόλη με γενική σχέση (1) α Τ: β Τ: γ Τ: δ Τ: = 100: 10: 1: 0.1 (1) ενώ πιο ακριβέστερα αποδίδεται από την σχέση (2) α Τ: β Τ: γ Τ: δ Τ: α Τ3: β Τ3 = 100: (25 40):(8 19): 0.7: 21: 4 (2) Αντίθετα η αντιοξειδωτική δράση είναι αύξουσα από την α Τ προς την δ Τ. Η βιταμίνη Ε βρίσκεται στο γάλα, φυτικά έλαια και στους ξηρούς καρπούς, ιδίως στο έλαιο του σπέρματος του σίτου (wheat germ oil). Έλλειψη της βιταμίνης Ε προκαλεί στα ζώα στειρότητα ή μυϊκή δυστροφία ή αναιμία, αλλά στον άνθρωπο δεν έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει την γονιμότητα αν και θεωρείται απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη του οργανισμού προκαλώντας αδυναμία των μυών. Ο κύριος ρόλος των τοκοφερολών στα τρόφιμα είναι αντιοξειδωτικός γιατί δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες και έτσι προστατεύονται άλλα πολύτιμα συστατικά
6 236 ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ: Ν.Κ. ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ όπως τα πολυκακόρεστα λιπαρά οξέα (Poly Unsaturated Fatty Acids, PUFA), τα καροτένια και το ασκορβικό οξύ. Ο σχηματισμός των ελευθέρων ριζών στα λιπαρά οξέα των τριγλυκεριδίων δημιουργεί την έναρξη και την διάδοση της οξείδωσης. Για τον λόγο αυτό ως διατροφικός δείκτης για την βιταμίνη Ε δεν λαμβάνεται υπ όψη το απόλυτο ποσό από αυτήν που περιέχεται σε ένα τρόφιμο αλλά ο λόγος της βιταμινικής της ισχύος προς τα PUFA που περιέχει το τρόφιμο. Διατροφικός δείκτης βιταμίνης E=Teq (mg) / PUFA (g) όπου: Teq (Tequivalent) = Ισοδύναμο βιταμίνης Ε, το οποίο προκύπτει από την σχέση (1) δηλ. προστίθενται οι ποσότητες της α Τ (ως έχει) και των β, γ, και δ, διαιρεμένες δια 10, 100 και 1000, αντίστοιχα. Σύμφωνα με τον δείκτη αυτό το ελαιόλαδο εμφανίζει την καλύτερη αναλογία Teq / PUFA με τιμή ενώ τα σπορέλαια έχουν μικρότερες τιμές Αυτό γιατί τα σπορέλαια έχουν μεν μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε βιταμίνη Ε από το ελαιόλαδο αλλά έχουν όμως και πολύ μεγαλύτερες περιεκτικότητες σε PUFA. Ως ελάχιστο όριο του δείκτη αυτού θεωρείται η τιμή Βιταμίνη Κ Βιταμινική δράση Κ έχουν μια σειρά από λιποδιαλυτά παράγωγα της ναφθοκινόνης με ισοπρενοειδή πλευρική αλυσίδα ατόμων C τα οποία διακρίνονται σε βιταμίνη Κ1 και Κ2. Ανήκουν στα λιποειδή και στα ισοπρενοειδή και λόγω των κετονικών ομάδων κατατάσσονται στις κετόνες και ειδικότερα στις βενζοκενόνες ή στις ναφθοκινόνες. Η βιταμίνη Κ1 ή φυλλοκινόνη (Κ) και η βιταμίνη Κ2 ή μετακινόνη (ΜΚ n) που συνιστούν την βιταμίνη Κ, περιέχονται σε πολλά τρόφιμα και ο οργανισμός προσλαμβάνει κάθε μέρα επαρκείς ποσότητες. Επί πλέον βιταμίνη Κ συντίθεται από βακτήρια στο μεγάλο έντερο και έτσι ο οργανισμός καλύπτει τις ανάγκες του, γι αυτό και δεν υπάρχει απαραίτητη ημερήσια ελάχιστη πρόσληψη (ΑΗΕΠ) για την βιταμίνη Κ. Η βιταμίνη Κ βρίσκεται στο συκώτι και χωρίς αυτήν ο οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει την προθρομβίνη η οποία είναι πρόδρομη ένωση της θρομβίνης η οποία με την σειρά της είναι υπεύθυνη για την πηκτικότητα του αίματος, με αποτέλεσμα σε περιπτώσεις έλλειψης της Κ να εμφανίζονται ανωμαλίες στην κανονική πήξη του αίματος.
7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: BITAMINEΣ Υδατοδιαλυτές βιταμίνες Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι διαλυτές στο νερό και ανήκουν σε διαφορετικές τάξεις κυρίως ετεροκυκλικών ενώσεων. Είναι πολύ διαδεδομένες στο φυτικό και το ζωικό βασίλειο και σ αυτές ανήκουν οι βιταμίνες C, Η και φολλικό οξύ καθώς και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (complex Β), το οποίο συνίσταται από τις βιταμίνες Β1, Β2, Β6, Β12, ΡΡ και παντοθενικό οξύ Βιταμίνη C Η βιταμίνη C ή L ασκορβικό οξύ είναι παράγωγο του φουρανίου, πολύ διαλυτό στο νερό, με όξινο χαρακτήρα. Το ασκορβικό οξύ διακρίνεται σε D και L στερεοϊσομερή από τα οποία μόνο η L μορφή εμφανίζει βιταμινική δράση. Στα τρόφιμα βρίσκεται και το L δεϋδρο ασκορβικό οξύ, το οποίο προκύπτει από το L ασκορβικό οξύ κατά την οξείδωση του με την βοήθεια διαφόρων οξειδασών των φυτικών ιστών και το οποίο συνυπολογίζεται στην βιταμινική δράση της βιταμίνης C γιατί στον οργανισμό μετατρέπεται εύκολα σε L ασκορβικό οξύ. Κύριες πηγές βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή (λεμόνια, πορτοκάλια), τα λαχανικά (λάχανο, ντομάτα, πατάτες, μαρούλι, καρότα), τα φρούτα (μήλα, μπανάνες). Το γάλα περιέχει λίγη βιταμίνη C η οποία όμως καταστρέφεται κατά την παστερίωση. Μερική έλλειψη της βιταμίνης C από τον οργανισμό αυξάνει την επιδεκτικότητα σε μολύνσεις γι αυτό συνίσταται η χορήγηση βιταμίνης C στα κρυολογήματα και στις μολύνσεις. Μεγάλη έλλειψη προκαλεί συμπτώματα αβιταμίνωσης και τελικά την ασθένεια σκορβούτο. Το σκορβούτο ήταν η ασθένεια των ναυτικών του προηγούμενου αιώνα οι οποίοι διατρεφόντουσαν για πολύ καιρό με παστά κρέατα, χωρίς φρούτα και λαχανικά. Το σκορβούτο θεραπεύτηκε για πρώτη φορά από ναυτικό γιατρό με την χορήγηση στους ασθενείς νωπών φρούτων και λαχανικών (αναστρέψιμη αβιταμίνωση). Συμπτώματα του σκορβούτου είναι βλάβες στα τριχοειδή αγγεία, αιμορραγίες, ουλίτιδες και δόντια που κουνιούνται. Ο φυσιολογικός ρόλος της δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως αλλά στον οργανισμό δρα σαν συνένζυμο μερικών οξειδοαναγωγασών π.χ. κατά την οξείδωση του π υδροξυ φαινυλο πυροσταφυλικού οξέος και κατά την υδροξυλίωση των πεπτιδίων που περιέχουν προλίνη.
8 238 ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ: Ν.Κ. ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ Βιταμίνη Η Η βιταμίνη Η ή βιοτίνη έχει δικυκλικό μόριο που έχει προκύψει από την συνένωση ενός ιμιδαζολικού και ενός θειολικού δακτυλίου. Λόγω του καρβοξυλίου ανήκει στα οργανικά οξέα. Βρίσκεται κυρίως στα ζωικά τρόφιμα, όπως το συκώτι και τα νεφρά και σε μικρότερες ποσότητες στην λέκιθο του αυγού, στο γάλα και στις μπανάνες. Συντίθεται επίσης και στον εντερικό σωλήνα του ανθρώπου γι αυτό δεν υπάρχει πρόβλημα ανεπάρκειας. Έλλειψη της στα ζώα προκαλεί δερματίτιδα και τριχόπτωση. Η βιοτίνη στον οργανισμό δρα ως συνένζυμο μεταφοράς καρβοξυλομάδων (π.χ. στο ακετυλο συνένζυμο Α). Το ενζυμικό σύστημα της μεταφοράς των καρβοξυλομάδων περιλαμβάνει την βιοτίνη σαν προσθετική ομάδα και είναι ενωμένη με την 6 αμινομάδα μιας λυσίνης η οποία ονομάζεται βιοκυτίνη. Η βιοτίνη ανενεργοποιείται από μια γλυκοπρωτεΐνη του ασπραδιού του αυγού, την αβιδίνη, σχηματίζοντας σφικτό συσσωμάτωμα το οποίο δεν πέπτεται από τις πρωτεάσες. Σε περιπτώσεις κατανάλωσης μεγάλου αριθμού ωμών αυγών παρατηρούνται συμπτώματα αβιταμίνωσης της βιταμίνης Η Βιταμίνη Β1 Η βιταμίνη Β1 ή θειαμίνη ή ανευρίνη αποτελείται από έναν πυριμιδινικό και ένα θειαζολικό δακτύλιο ενωμένους με μεθυλενική γέφυρα και έχει ελεύθερα αμινική και αλκοολική ομάδα. Λόγω του τεταρτοταγούς αζώτου έχει βασικές ιδιότητες. Η θειαμίνη απαντά σε πολλά τρόφιμα, κυρίως στους φλοιούς των καρπών των δημητριακών, ως ελεύθερη αλλά και ως πυροφωσφορικός εστέρας θειαμίνης. Ως πυροφωσφορικός εστέρας βρίσκεται και στον οργανισμό όπου και αποτελεί το συνένζυμο οξειδωτικών αποκαρβοξυλιώσεων (π.χ. του πυροσταφυλικού) και συμβάλει στον μεταβολισμό των υδατανθράκων.
9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: BITAMINEΣ 239 Έλλειψη της οδηγεί στην ασθένεια μπέρι μπέρι (beri beri) γνωστή κυρίως στην Ανατολική Ασία σε περιπτώσεις διατροφής με αποφλοιωμένο ρύζι. Συμπτώματα της ασθένειας είναι διαταραχές στο νευρικό σύστημα και της καρδιακής λειτουργίας Βιταμίνη Β2 Η βιταμίνη Β2 ή ριβοφλαβίνη ή λακτοφλαβίνη έχει τον σκελετό μιας βενζοπτεριδίνης, ακριβέστερα μιας 7,8 διμεθυλο ισαλλοξαζίνης ενωμένης στην 10 θέση με μια 1 ριβιτόλη υπό απόσπαση ενός μορίου νερού. Η ριβοφλαβίνη αποτελεί την κυρίως βιταμίνη Β2 αλλά μαζί με την νιασίνη (ΡΡ), το φολλικό οξύ και το παντοθενικό οξύ αναφέρονται συνήθως ως σύμπλεγμα βιταμίνης Β2, γιατί οι ουσίες αυτές έχουν παρόμοια βιταμινική δράση. Η ριβοφλαβίνη είναι συστατικό του μορίου των συνενζύμων FMN και FAD τα οποία συμμετέχουν σε αντιδράσεις οξειδοαναγωγής στον οργανισμό μεταφέροντας άτομα υδρογόνου. Μόνο το γάλα περιέχει ελεύθερη ριβοφλαβίνη ενώ τα άλλα τρόφιμα την περιέχουν δεσμευμένη με πρωτεΐνες ή με φωσφορικό οξύ. Στα κύτταρα βρίσκεται ως FMN ή FAD που αποτελούν τις προσθετικές ομάδες των φλαβοπρωτεϊνών. Με έκθεση στο φως η ριβοφλαβίνη μετατρέπεται σε λουμιφλαβίνη (10 μεθυλο βενζοπεριϋδρο ισαλλοξαζίνη) η οποία είναι πιο οξειδωτική από την ριβοφλαβίνη και μπορεί να καταστρέψει μέρος του ασκορβικού οξέος ενός τροφίμου και τον λόγο αυτό το γάλα πρέπει να φέρεται σε σκοτεινές συσκευασίες.
10 240 ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ: Ν.Κ. ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ Η ριβοφλαβίνη είναι πολύ διαδεδομένη στα φυτά και τα ζώα. Ανεπάρκεια προκαλεί στοματίτιδα, ερεθισμό στα μάτια και γενικά καθυστέρηση στην ανάπτυξη. Αυξημένες ανάγκες υπάρχουν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Σε μικρή ποσότητα συντίθεται από βακτήρια στο παχύ έντερο Βιταμίνη ΡΡ Η βιταμίνη ΡΡ ή νιασίνη ή αντιπελαργική είναι βιταμίνη του συμπλέγματος Β2. Με τον όρο αυτό νοούνται δύο ενώσεις παράγωγα της πυριδίνης, το νικοτινικό οξύ και το αμιδιό του, το νικοτιναμίδιο. Πλούσια πηγή νιασίνης είναι το κρέας. Στα δημητριακά βρίσκεται ως σύμπλοκο υπό την μορφή της νιακυτίνης η οποία δεν είναι βιολογικά δραστική. Ο οργανισμός όμως μπορεί και συνθέτει το νικοτινικό οξύ από την θρυπτοφάνη (60 mg θρυπτοφάνης δίνουν 1 mg νιασίνης) που περιέχεται και στις πρωτεΐνες των δημητριακών, εκτός από το καλαμπόκι που εμφανίζει μικρή περιεκτικότητα. Ανεπάρκεια προκαλεί την ασθένεια πελλάγρα η οποία εκδηλώνεται με δερματίτιδα, διάρροια και πνευματική διαταραχή, παραλήρημα και φαιά χρώση του δέρματος. Το νικοτιναμίδιο αποτελεί συστατικό των συνευζύμων NAD + και NADP + τα οποία συμμετέχουν σε βιοχημικές αντιδράσεις οξειδοαναγωγής στον οργανισμό μεταφέροντας άτομα υδρογόνου Φολλικό οξύ Το φολλικό οξύ ή φυλακίνη ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β2 και αποτελείται από τρία συνδεδεμένα μόρια, ένα παράγωγο πτεριδίνης, το π αμινο βενζοϊκό οξύ και το γλουταμινικό οξύ. Βρίσκεται στα πράσινα λαχανικά, στα νεφρά και το συκώτι.
11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: BITAMINEΣ 241 Ανεπάρκεια προκαλεί κυρίως μεγαλοβλαστική αναιμία και θρομβοπενία. Το φολλικό οξύ υπό την μορφή του τετραϋδρο φολλικού οξέος είναι το συνένζυμο του μεταβολισμού των μονοανθρακικών ομάδων. Είναι απαραίτητο για την σύνθεση των πουρινών και των πυριμιδινών των νουκλεϊκών οξέων και ορισμένων αμινοξέων Παντοθενικό οξύ Το παντοθενικό οξύ, ή βιταμίνη Β5, ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β2 και έχει δομή διπεπτιδίου με σύνδεση παντοϊνικού οξέος (2,4 διϋδροξυ 3, 3 διμεθυλο βουτυρικού οξέος) με β αλανίνη υπό απόσπαση ενός μορίου νερού. Το παντοθενικό οξύ αποτελεί μέρος του συνενζύμου A (CoA) το οποίο είναι βασικό συνένζυμο του μεταβολισμού στον οργανισμό και η παντοθεΐνη μέρος του ενζυμικού συστήματος της βιοσύνθεσης των λιπαρών οξέων. όπου: Ade = Αδενίνη και Α= Αδενοσίνη = (β-d-rib)-(1-9)-ade Το παντοθενικό οξύ είναι ευρέως διαδεδομένο στο ζωικό και το φυτικό βασίλειο από όπου και πήρε το όνομα του. Πλούσιες πηγές είναι το συκώτι, τα νεφρά, η ζύμη, ο βασιλικός πολτός και τα λαχανικά. Στον άνθρωπο δεν είναι γνωστές παρενέργειες της έλλειψης του λόγω της ευρείας του διάδοσης ( παντού ) στην φύση. Στα πειραματόζωα η έλλειψη του προκαλεί πελλάγρα Βιταμίνη Β6 Η βιταμίνη Β6 ή πυριδοξίνη ή αδερμίνη αποδίδεται σε τρία παράγωγα της 2 μεθυλο πυριδίνης, την πυριδοξόλη (πυριδοξίνη), την πυριδοξάλη και την πυριδοξαμίνη. Ο φωσφορικός εστέρας της πυριδοξάλης από το υδροξύλιο της πλευρικής ομάδας στην 6 θέση ονομάζεται φωσφορική πυριδοξάλη και είναι σημαντικό συνένζυμο μεταφοράς αμινομάδων στον μεταβολισμό των αμινοξέων. Η βιταμίνη Β6 είναι πολύ διαδεδομένη στο φυτικό και στο ζωικό βασίλειο με πλέον σταθερή την πυριδοξόλη.
12 242 ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ: Ν.Κ. ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ Ελλείψεις της B6 δεν δίνουν συμπτώματα αβιταμίνωσης αλλά διαταράσσεται ο μεταβολισμός του γλουταμινικού οξέος με αποτέλεσμα τον σχηματισμό γ αμινο βουτυρικού οξέος στον εγκέφαλο στον οποίο αποδίδονται μερικές φορές επιληπτικοί σπασμοί στα παιδιά. Επίσης διαταράσσεται και η αποδομή της θρυπτοφάνης με αποτέλεσμα την μειωμένη σύνθεση του νικοτιναμιδίου Βιταμίνη Β12 Η βιταμίνη Β12 ή κυανοκοβαλαμίνη είναι ένωση πολύπλοκης δομής με πορφυρινικό δακτύλιο παρόμοιο με της αίμης, με κοβάλτιο αντί για σίδηρο στο κέντρο, το οποίο σχηματίζει σύμπλοκο με ρίζα κυανίου ( CN). Σχήμα 12.2: Αδενοσυλο κοβαλαμίνη, (το συνένζυμο της βιταμίνης Β12). Η Β12 έχει την ρίζα του κυανίου (CN ) στη θέση της αδενοσίνης.
13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο: BITAMINEΣ 243 Είναι γνωστά και άλλα παράγωγα της κοβαλαμίνης π.χ. με υδροξύλιο ή χλώριο αντί της κυανο ομάδας που ονομάζονται υδροξυ κοβαλαμίνη και χλωρο κοβαλαμίνη αντίστοιχα. Στον οργανισμό την θέση της κυανο ομάδας παίρνει η αδενοσίνη και σχηματίζεται αδενοσυλο κοβαλαμίνη (Σχήμα 12.2.) η οποία δρα ως συνένζυμο σε αντιδράσεις μετάθεσης ατόμου Η με οργανικές ομάδες (π.χ. η ισομερείωση του μεθυλο μηλονυλο CoA προς ηλεκτρυλο CoA). Άλλο συνένζυμο είναι η μεθυλο κοβαλαμίνη η οποία αντί για κυανο ομάδα φέρει μεθύλιο το οποίο και μεταφέρει σε άλλες ενώσεις (π.χ. μεταφορά της μεθυλομάδας από το μεθυλο τετραϋδρο φολλικό οξύ στην ομοκυστεΐνη). Η βιταμίνη Β12 είναι διαδεδομένη μόνο σε ζωικούς ιστούς, π.χ. κρέας, συκώτι, νεφρά, και σε ζυμούμενα φυτικά προϊόντα. Έλλειψη της προκαλεί κακοήθη αναιμία η οποία εμφανίζεται με μείωση του αριθμού των ερυθροκυττάρων λόγω διαταραχής της ωρίμανσης τους. Η κακοήθης αναιμία θεραπεύεται με χορήγηση ελάχιστης βιταμίνης Β Ερωτήσεις επί του 12ου Κεφαλαίου 1. Πως ορίζονται και σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι βιταμίνες; Ποιες είναι οι ονομασίες των βιταμινών κάθε κατηγορίας; 2. Πως ορίζεται η αβιταμίνωση και πώς η υπερβιταμίνωση; Ποια είναι τα συμπτώματα για κάθε βιταμίνη; 3. Ποιος (ή ποιοί) είναι ο χημικός τύπος και οι πρόδρομες ενώσεις (όπου υπάρχουν): (1) των λιποδιαλυτών βιταμινών; (2) των υδατοδιαλυτών βιταμινών; 4. Ποια είναι τα αντίστοιχα συνένζυμα των βιταμινών της ερώτησης 3 (όπου υπάρχουν); 5. Ποια είναι τα αντίστοιχα ΕΗΑΠ (ελάχιστη ημερήσια απαιτούμενη πρόσληψη) για τις βιταμίνες της ερώτ. 3 (όπου υπάρχουν); 6. Ποια είναι η ανεύρεση στα τρόφιμα των βιταμινών της ερώτησης 3 (όπου υπάρχουν); 7. Ποια είναι η φυσιολογική δράση και τα συμπτώματα αβιταμίνωσης των βιταμινών της ερώτησης 3 (όπου υπάρχουν); 8. Ποια είναι τα επί μέρους μέλη κάθε βιταμίνης της ερώτησης 3 με βιταμινική δράση; Ποιες οι ονομασίες τους (όπου υπάρχουν); Απάντηση (1) Για την βιταμίνη Α είναι οι Α1 (ρετινόλη ή αξηροφθόλη) και η Α2 (3, 4- δεϋδρο-ρετινόλη) (2) κλπ. 9. Ποιος είναι ο μηχανισμός και οι αντιδράσεις της όρασης; 10. Πως ορίζεται ο διατροφικός δείκτης της βιταμίνης Ε; 11. Ποιες βιταμίνες ανήκουν στο σύμπλεγμα της βιταμίνης Β2; 12. Σε τι διαφέρει ο χημικός τύπος της αδενοσυλο-κοβαλαμίνης από την κυανοκοβαλαμίνη;
BITAMINEΣ (vital amines)
BΙΤΑΜΙΝΕΣ BITAMINEΣ (vital amines) εν συντίθενται σε σηµαντικά ποσά και πρέπει να λαµβάνονται από τη διατροφή Παρουσία σε µικρά ποσά εξαιτίας της καταλυτικής δράσης Βασικοί διαιτητικοί παράγοντες εν παρέχουν
Διαβάστε περισσότεραΒΙΤΑΜΙΝΕΣ, ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ, ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ Φωτεινή Ραζάκου, MSc Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής Εργ. Συνεργάτης ΑΤΕΙΘ-Τμήμα Διατροφής & Διαιτολογίας Σωστή διατροφή Θρεπτικά συστατικά
Διαβάστε περισσότεραΛιποδιαλυτές: Βιταμίνη Α (ρετινόλη, καροτινοειδή) Επιδρά στην όραση & το δέρμα. Αποθηκεύεται στο συκώτι μας.
Είναι οργανικές ενώσεις απαραίτητες για την λειτουργία του οργανισμού μας, που είτε δεν μπορεί να τις συνθέσει μόνος του, είτε τις συνθέτει αλλα σε μικρότερες από τις αναγκαίες ποσότητες. Ταξινομούνται
Διαβάστε περισσότεραΥδατοδιαλυτές Βιταμίνες
Βιταμίνες Β Υδατοδιαλυτές Βιταμίνες Ομάδα βιταμινών με παραπλήσια δράση, που συχνά βρίσκονται όλες μαζί στα τρόφιμα και σχετίζονται με την απελευθέρωση ενέργειας από αυτά Οι σπουδαιότερες από τις Β είναι:
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 Τα χημικά συστατικά των τροφίμων που μας κρατάνε ζωντανούς και υγιείς και μας εξασφαλίζουν την απαραίτητη ενέργεια για τις εργασίες μας ονομάζονται: Θρεπτικά Συστατικά Οργανικά
Διαβάστε περισσότεραΛιποδιαλυτές βιταμίνες και διατροφή. Αντωνία Ματάλα Σεπτέμβριος 2016
Λιποδιαλυτές βιταμίνες και διατροφή Αντωνία Ματάλα Σεπτέμβριος 2016 Γνωρίσματα των λιποδιαλυτών βιταμινών Α, D, Ε, Κ Aπορρόφηση Μεταφορά Aρχικά στη λέμφο, στη συνέχεια στην κυκλοφορία αίματος Κάποιες απαιτούν
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ οι χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στον οργανισμό για την παραγωγή ενέργειας και τη διατήρηση της ζωής αναβολισμός
Διαβάστε περισσότεραΤι είναι οι βιταμίνες;
Τι είναι οι βιταμίνες; Τάξη οργανικών χημικών ενώσεων, που είναι απαραίτητες για την κανονική αύξηση και διατήρηση ενός ζωντανού οργανισμού, ο οποίος δεν είναι σε θέση να τις συνθέσει Συμμετέχουν με τα
Διαβάστε περισσότεραΕυαίσθητη στη ζέστη το οξυγόνο το αλκαλικό περιβάλλον και τις λάμπες UV. Μερικές τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Β1 (100g τροφής /mg Βιταμίνης)
Τις Βιταμίνες τις χωρίζουμε σε δυο κατηγορίες α) Υδατοδιαλυτές Βιταμίνες (B ομάδα και C) β) Λιποδιαλυτές Βιταμίνες (A, D, E, K) α) Υδατοδιαλυτές Βιταμίνες (B ομάδα και C) Βιταμίνη Β1 (Θιαμίνη) Απαραίτητη
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 6 ο ΕΞΑΜΗΝΟ. https://courses.chemeng.ntua.gr/food_science_and_technology/ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Πέτρος Ταούκης, Καθηγητής ΕΜΠ, Γρ. 301, τηλ. 210 772 3171, taoukis@chemeng.ntua.gr
Διαβάστε περισσότεραΠΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ
8. Σημειώστε με ποιους από τους παρακάτω τρόπους δρα το σάλιο: α. συμβάλλει στην πέψη των πρωτεϊνών β. συμμετέχει στη δημιουργία βλωμού (μπουκιάς) γ. συμβάλλει στην καθαριότητα των δοντιών δ. λειαίνει
Διαβάστε περισσότεραΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες,
ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, άπεπτες φυτικές ίνες, σίδηρο και άλλα
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ: «XHMEIA ΤΡΟΦΙΜΩΝ» ΣΟΥΠΙΩΝΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ. Διδάσκουσα: ΣΟΥΠΙΩΝΗ
ΜΑΘΗΜΑ: «XHMEIA ΤΡΟΦΙΜΩΝ» ΣΟΥΠΙΩΝΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ Διδάσκουσα: ΣΟΥΠΙΩΝΗ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό
Διαβάστε περισσότεραΤέτοιες ιδιότητες είναι η μεγάλη θερμοχωρητικότητα, το υψηλό σημείο ζέσεως, η υψηλή διηλεκτρική σταθερά, η υψηλή επιφανειακή τάση και η θερμότητα
ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Νερό Η παρουσία του νερού στα τρόφιμα και η μορφή με την οποία βρίσκεται σε αυτά επηρεάζουν τις ιδιότητές τους όπως και την ικανότητα συντήρησής τους. Το μόριο του νερού αποτελείται
Διαβάστε περισσότεραΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΟΡΜΟΝΕΣ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ. ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου
ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΟΡΜΟΝΕΣ - ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γενικό Τμήμα Εργαστήριο Χημείας, Καθηγητής Μόσχος Πολυσίου 1 Στεροειδή Τα στεροειδή, είναι μια κατηγορία μη υδρολυόμενων λιπιδίων με χαρακτηριστική
Διαβάστε περισσότεραΒιταμίνες & Ιχνοστοιχεία Βιταμίνη Β 1 (Θειαμίνη)
Βιταμίνη Β 1 (Θειαμίνη) Η θειαμίνη αποτελεί μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη. Η θειαμίνη είναι η πρώτη βιταμίνη που ταυτοποιήθηκε, το 1926 από τους Jansen & Donath οι οποίοι εργάζονταν με εκχύλισμα από πίτυρο
Διαβάστε περισσότεραBITAMINEΣ Ένας σημαντικός σταθμός στη διαιτολογία ήταν η ανακάλυψη, στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, των βιταμινών και του σημαντικού ρόλου
BITAMINEΣ Ένας σημαντικός σταθμός στη διαιτολογία ήταν η ανακάλυψη, στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, των βιταμινών και του σημαντικού ρόλου αυτών στον οργανισμό. Οι βιταμίνες κατατάσσονται στην
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ (χηµικοί τύποι και αντιδράσεις από το βιβλίο µε τίτλο Food Chemistry, των H.-D. Belitz, W. Grosch & P. Schieberle, 4 th Edition, 2009, Springer, New York) Λιποδιαλυτές ή υδατοδιαλυτές ευαλλοίωτες
Διαβάστε περισσότεραΑπώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων
Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Αποφλοίωση και καθαρισμός Πολλά φυτικά προϊόντα π.χ, μήλα, πατάτες χρειάζονται αποφλοίωση ή καθαρισμό μερικών τμημάτων τους πριν από την κατεργασία.
Διαβάστε περισσότεραΣχέση Διατροφής-Ιώσεων-Ανοσοποιητικού Συστήματος - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 08 Οκτώβριος :40
Γράφει: Κωνσταντίνου Κρήνη, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Οι ιώσεις ανεξάρτητα από το εάν είναι ήπιες ή όχι έχουν αρνητικές επιδράσεις στη διατροφική κατάσταση του ατόμου. Οι σπουδαιότητα των επιδράσεων
Διαβάστε περισσότεραΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJEKT) Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ. 1o ΕΠΑΛ ΤΥΡΝΑΒΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015 ΤΜΗΜΑ Α1 ΘΕΜΑ :
1o ΕΠΑΛ ΤΥΡΝΑΒΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015 ΤΜΗΜΑ Α1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJEKT) ΘΕΜΑ : ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Υπευθυνος καθηγητης Οικονοµου Ιωαννης ΤΜΗΜΑ : Α1 Γκατζή Κατερίνα Αντάρη
Διαβάστε περισσότεραΓράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων ΑΥΓΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
ΑΥΓΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Εδώ και χρόνια υπάρχει ένας βομβαρδισμός από πληροφορίες οτι το αυγό, που είναι πλούσιο σε χοληστερόλη, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, τον κίνδυνο δημιουργίας αρτηριοσκλήρωσης
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά
Διαβάστε περισσότεραMANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Βιταμίνες Οι βιταμίνες περιλαμβάνουν 13 διαφορετικά οργανικά μόρια
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Θρεπτικά Συστατικά Η ποιοτική διαφορά µεταξύ των τροφών, έγκειται στη περιεκτικότητα τους σε Θρεπτικά Συστατικά. Για να καταλάβει κανείς, αρκεί να συνειδητοποιήσει
Διαβάστε περισσότεραPΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H βιολογική σημασία των λιποειδών είναι μεγάλη : Eίναι δομικές μονάδες των μεμβρανών και συμμετέχουν στις
PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΙΠΑΡΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ H βιολογική σημασία των λιποειδών είναι μεγάλη : Eίναι δομικές μονάδες των μεμβρανών και συμμετέχουν στις διάφορες διεργασίες που γίνονται μέσω των μεμβρανών. Eίναι
Διαβάστε περισσότεραΟ παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.
L 314/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1.12.2009 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 1170/2009 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 30ής Νοεμβρίου 2009 για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και
Διαβάστε περισσότεραMANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Τα λίπη αποτελούν μια συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας Ενεργούν σαν διαλύτες
Διαβάστε περισσότεραΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος
ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ Υδατάνθρακες Λίπη Πρωτεΐνες Νερό Ανόργανα συστατικά Βιταμίνες Υπευθ. Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι
Διαβάστε περισσότεραΠοια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;
ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών
Διαβάστε περισσότεραΞεκινήστε με C. Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με αντιοξειδωτικά
Ο οργανισμός ενός καπνιστή δέχεται συνεχώς τη βλαπτική δράση του τσιγάρου, είναι φυσικό, λοιπόν, να έχει και διαφορετικές διατροφικές ανάγκες από τον οργανισμό ενός μη καπνιστή. Υπάρχουν τροφές που μειώνουν
Διαβάστε περισσότεραΚωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις
Διαβάστε περισσότεραρ. Αλεξάνδρα Μαρία Μιχαηλίδου Επίκ. Καθηγήτρια Επιστήµης Τροφίµων & ιατροφής Τοµέας Επιστήµης και Τεχνολογίας Τροφίµων Γεωπονική Σχολή Αριστοτέλειο
ρ. Αλεξάνδρα Μαρία Μιχαηλίδου Επίκ. Καθηγήτρια Επιστήµης Τροφίµων & ιατροφής Τοµέας Επιστήµης και Τεχνολογίας Τροφίµων Γεωπονική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Συµβολή του γάλακτος και των
Διαβάστε περισσότεραΓράφει: Ζιώζιου Εύα, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων τροφίμων
Γράφει: Ζιώζιου Εύα, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων τροφίμων Εδώ και χρόνια υπάρχει ένας βομβαρδισμός από πληροφορίες ότι το αυγό, που είναι πλούσιο σε χοληστερόλη, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα
Διαβάστε περισσότεραΓαλακτοκομία. Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου
Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται
Διαβάστε περισσότεραΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΛΙΠΗ
ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η καλή διατροφή είναι σημαντική για μια καλή υγεία. Μια υγιεινή διατροφή, ποικιλόμορφη, μπορεί να βοηθήσει στην διατήρηση ενός υγιούς βάρους, να προωθήσει την γενική μακροζωία και να
Διαβάστε περισσότεραΒρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες
ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ Ασβέστιο Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου Βρέφη 0-12 μηνών Παιδιά 1-3 ετών Παιδιά 4-8 ετών Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών Ενήλικες 19-50 ετών Ενήλικες > 50 ετών Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες
Διαβάστε περισσότεραΦΥΤΌ:: Γλυστρίδα Είναι ένα φυτό με πολλές βιταμίνες, θεωρείται μια πολύ καλή πηγή Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, καθώς και βιταμίνης C, D, E και σιδήρου.
Τα βότανα της φύσης ΦΥΤΌ:: Πικραλίδα ή Αγριοράδικο ή Ταραξάκο Είναι αγριόχορτο πλούσιο σε κάλιο καθώς επίσης και ένα αποτελεσματικό τονωτικό του συκωτιού και του πεπτικού συστήματος. ΦΥΤΌ:: Βήχιο ή Χαμολεύκη
Διαβάστε περισσότεραΕπιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:
Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Το σώμα μας περιέχει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου. Συγκεκριμένα, το ασβέστο είναι υπεύθυνο για το 1,5-2% του σωματικού μας βάρους. Είναι το
Διαβάστε περισσότεραΒιταµίνες και Φυτοχηµικά
Βιταµίνες και Φυτοχηµικά Βιταµίνες: γενικά Οργανικές ενώσεις Απαιτούνται σε µικρές ποσότητες Λειτουργούν σαν ρυθµιστές--επιτρέπουν την εξέλιξη των µεταβολικών διαδικασιών εν παρέχουν ενέργεια Υπερβολική
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΕΛΑΙΟΝ ΤΟΥ ΒΕΡΙΚΟΚΟΥ
ΕΛΑΙΟΝ ΤΟΥ ΒΕΡΙΚΟΚΟΥ Πολύτιμο συμπλήρωμα διατροφής με βιταμίνες Το βερίκοκο που χρησιμοποιείται στο αντίστοιχο συμπλήρωμα διατροφής της Finora plus, φέρει την επιστημονική ονομασία Promus armeniaca, και
Διαβάστε περισσότεραΓνωρίστε όλες τις βιταμίνες και πού σας ωφελούν
Γνωρίστε όλες τις βιταμίνες και πού σας ωφελούν Όλοι γνωρίζουμε ότι οι βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία είναι σημαντικά για τη διατροφή και την ευεξία μας. Πράγματι, το σώμα δεν μπορεί να λειτουργήσει
Διαβάστε περισσότεραPROJECT. Ελαιόλαδο το χρυσάφι στο πιάτο μας. Ελαιόλαδο και υγεία
ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ: Γιώργος Δερμιτζάκης Δημήτρης Δημητρουλόπουλος Έλενα Ξενάκη Μαργαρίτα Χατζοπούλου PROJECT Ελαιόλαδο το χρυσάφι στο πιάτο μας Ελαιόλαδο και υγεία ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Λαγουτάρη Ελένη Σούσου
Διαβάστε περισσότεραΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη
Διαβάστε περισσότερα3.1 Ενέργεια και οργανισμοί
Δημήτρης Η. Β 1 25.3.14 3 Ο Κεφάλαιο 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Η ενέργεια έχει κεντρική σημασία για έναν οργανισμό, γιατί ό,τι και να κάνουμε χρειαζόμαστε ενέργεια. Ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται
Διαβάστε περισσότεραΚεφαλαίο 3 ο. Μεταβολισμός. Ενέργεια και οργανισμοί
Κεφαλαίο 3 ο Μεταβολισμός Ενέργεια και οργανισμοί Η ενέργεια είναι απαρέτητη σε όλους τους οργανισμούς και την εξασφαλίζουν από το περιβάλλον τους.παρόλα αυτά, συνήθως δεν μπορούν να την χρησιμοποιήσουν
Διαβάστε περισσότεραΜέχρι σήµερα γνωρίζατε ότι η κατανάλωση ψωµιού είναι µία απολαυστική και θρεπτική συνήθεια. Από σήµερα η αγαπηµένη σας αυτή καθηµερινή συνήθεια µπορεί να παρέχει στον οργανισµό ακόµη περισσότερα θρεπτικά
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Διατροφή στην εφηβεία και στις εξετάσεις: ποια τρόφιµα βελτιώνουν τη µνήµη, τη συγκέντρωση και την πνευµατική απόδοση Δρ. Αρετή Τσόγκα Επιστηµονική Συνεργάτιδα Τοµέα Διατροφής
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Α. Εισαγωγικές έννοιες ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Μπορούμε να διακρίνουμε δύο περιβάλλοντα ΥΔΡΟΦΙΛΟ υδατικό κυτταρόπλασμα ΥΔΡΟΦΟΒΟ λιπιδικο-μεμβρανικό Δηλαδή τα μόρια χαρακτηρίζονται έτσι λόγω της υδρόφοβης φύσης
Διαβάστε περισσότεραΦαρμακολογία Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α.Π.Θ. Ενότητα 8: Βιταμίνες - Ιχνοστοιχεία Μαρία Μυρωνίδου-Τζουβελέκη Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες
Διαβάστε περισσότεραΔιακρίνονται σε: λίπη (είναι στερεά σε συνήθεις θερμοκρασίες) έλαια (είναι υγρά)
ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ Λίπη και έλαια: Βασική κατηγορία θρεπτικών υλών που αποτελούν σημαντική πηγή ενέργειας. Είναι ενώσεις που προκύπτουν από την αντίδραση οργανικών οξέων με γλυκερίνη και λέγονται γλυκερίδια
Διαβάστε περισσότεραΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ. 1. (α) Ποιο μόριο απεικονίζεται στο σχεδιάγραμμα; (β) Ποια είναι η απλούστερη μορφή του R;
ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ 1. (α) Ποιο μόριο απεικονίζεται στο σχεδιάγραμμα; (β) Ποια είναι η απλούστερη μορφή του R; (γ) Ποιο μέρος του μορίου προσδίδει σε αυτό όξινες ιδιότητες; (δ) Ποιο μέρος του μορίου προσδίδει
Διαβάστε περισσότεραΥδατοδιαλυτές βιταμίνες
Υδατοδιαλυτές βιταμίνες Βιταμίνες του συμπλέγματος B και βιταμίνη C Μαίρη Γιαννακούλια Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Βιταμίνες του συμπλέγματος Β Οι βιταμίνες ως τμήματα των συνενζύμων Ρόλοι των βιταμινών του
Διαβάστε περισσότεραΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί
Διαβάστε περισσότεραΓαλακτοκομία. Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου
Γαλακτοκομία Ενότητα 4: Δευτερεύοντα Συστατικά του Γάλακτος (2/2), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Μοάτσου Γκόλφω, Eπ. Καθηγήτρια Μαθησιακοί
Διαβάστε περισσότεραΑσβέστιο Πηγές ασβεστίου:
Ασβέστιο Αποτελεί βασικό δομικό συστατικό των οστών. Είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, την πήξη του αίματος και την ορμονική λειτουργία, την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης,
Διαβάστε περισσότεραΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος
ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Η τροφή αποτελείται και από ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, νουκλεϊνικά οξέα). Οι ουσίες αυτές διασπώνται (πέψη) σε απλούστερες (αμινοξέα, απλά σάκχαρα,
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ. Στοιχείο O C H N Ca P K S Na Mg περιεκτικότητα % ,5 1 0,35 0,25 0,15 0,05
ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Βιοχημεία: είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη των οργανικών ενώσεων που συναντώνται στον οργανισμό, καθώς και με τον μεταβολισμό τους. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ 108 στοιχεία
Διαβάστε περισσότεραΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΛΕΥΡΩΝ ΜΕ ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ ΠΙΘΑΝΗ ΩΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΒΟΜΒΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. (filic acid, folic acid, folacin, vitamin B9, vitamin Bc, vitamin M)
Ο ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΛΕΥΡΩΝ ΜΕ ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ ΠΙΘΑΝΗ ΩΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΒΟΜΒΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ (filic acid, folic acid, folacin, vitamin B9, vitamin Bc, vitamin M) ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ (mcg/100g) Δημητριακά
Διαβάστε περισσότεραCreated with Print2PDF. To remove this line, buy a license at: http://www.binarynow.com/
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 314 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Διδάσκοντες Φατούρος Ιωάννης, Eπίκουρος Καθηγητής ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
Διαβάστε περισσότεραPΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Oι υδατάνθρακες αποτελούν την τάξη των θρεπτικών υλών που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στη φύση και στα
PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Oι υδατάνθρακες αποτελούν την τάξη των θρεπτικών υλών που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στη φύση και στα περισσότερα τρόφιμα. Ζάχαρη Κρέμες, σοκολάτες Αλεύρι, δημητριακά
Διαβάστε περισσότεραΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ (Θ)
ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ (Θ) ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 1 Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΒΑΣΙΚΑ ΜΟΡΙΑ, ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ It is a puzzle. If it is a good puzzle, you can sometimes work out the answer before the end of the book. Mark
Διαβάστε περισσότεραΟργανική Χημεία. Κεφάλαιο 28: Βιομόρια-λιπίδια
Οργανική Χημεία Κεφάλαιο 28: Βιομόρια-λιπίδια 1. Γενικά Λιπίδια: οργανικά μόρια που απαντούν στη φύση και απομονώνονται κατά την εκχύληση κυττάρων ή ιστών με άπολους οργανικούς διαλύτες Δύο γενικές κατηγορίες
Διαβάστε περισσότεραΓνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44
Γράφει: Κωνσταντίνου Κρήνη, Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος Τα λαχανικά, τα όσπρια, οι πατάτες, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, οι ξηροί καρποί, οι ελιές, τα φρούτα, τα θαλασσινά, ο ταραμάς, τα τουρσί ανήκουν
Διαβάστε περισσότεραΣύμμαχος για όλη την οικογένεια!
Σύμμαχος για όλη την οικογένεια! Βιταμίνη Α Θειαμίνη (Β1) Ριβοφλαβίνη (Β2) Παντοθενικό Οξύ (B5) 800 mcg 1,1 mg 6,0 mg 13 βιταμίνες 11 μεταλλικά στοιχεία Ανά ημερήσια δόση (1 δισκίo) Βιταμίνη Ε Βιταμίνη
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΟΨΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΣΥΝΟΨΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΡΟΦΗ Λίπη Πολυσακχαρίτες Γλυκόζη κι άλλα σάκχαρα Πρωτεΐνες Αμινοξέα Λιπαρά Οξέα Γλυκόλυση Πυροσταφυλικό Οξύ Ακέτυλο-oA Αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων / Οξειδωτική φωσφορυλίωση
Διαβάστε περισσότεραΑντιοξειδωτικά στην διατροφή μας
Χάρις Μαραθεύτη Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος τηλ: 99-720235 email: harismaratheftis@hotmail.com Αντιοξειδωτικά στην διατροφή μας Τα τελευταία 50 χρόνια οι διατροφικές μας συνήθειες άλλαξαν δραστικά.
Διαβάστε περισσότεραΜεταβολισμός πρωτεϊνών και των αμινοξέων
Μεταβολισμός πρωτεϊνών και των αμινοξέων Πρωτεΐνες Πολυσακχαρίτες Λίπη Γαλακτικό Γλυκόζη Αμινοξέα Πρωτεΐνες οργανισμού Δεξαμενή Αζώτου Πυροστα φυλικό Γλυκονεογένεση Γλυκόλυση Acetyl-CoA 6- φωσφορική Γλυκόζη
Διαβάστε περισσότεραΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ - Vidaylin 50 + ΕΠΙΚΑΛΥΜΜΕΝΑ ΠΟΛΥΒΙΤΑΜΙΝΟΥΧΑ ΔΙΣΚΙΑ με GINSENG & GINGKO BILOBA
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ - Vidaylin 50 + ΕΠΙΚΑΛΥΜΜΕΝΑ ΠΟΛΥΒΙΤΑΜΙΝΟΥΧΑ ΔΙΣΚΙΑ με GINSENG & GINGKO BILOBA Χωρίς Ζάχαρη, Γλουτένη, Λακτόζη. Απαλλαγμένο από Τεχνητές Γεύσεις κaι Συντηρητικά Σωματική & Πνευματική
Διαβάστε περισσότεραΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:
ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011-2012 a. Υδατάνθρακες : i. μονοσακχαρίτες (π.χ. γλυκόζη, φρουκτόζη κ.α.) ii. iii. δισακχαρίτες ( π.χ. λακτόζη (γάλα),
Διαβάστε περισσότεραΘέµατα ιάλεξης ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ. Λίπη. Ταξινόµηση λιπών. Τριακυλογλυκερόλες ή τριγλυκερίδια. Λιπαρά οξέα
MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΩΝ Θέµατα ιάλεξης οµή και ρόλος των λιπών στην άσκηση ιαδικασία διάσπασης των ελεύθερων λιπαρών
Διαβάστε περισσότεραΤα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα:
Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ο όρος αμινοξέα χρησιμοποιείται ευρέως στους αθλητικούς κύκλους και όχι αδίκως. Τα αμινοξέα αποτελούν βασικό συστατικό των μυών, η διάπλαση
Διαβάστε περισσότεραΑλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων
Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων Τα τρόφιμα είναι σύνθετοι συνδυασμοί που προέρχονται από πολλές πηγες. Όλα τα τρόφιμα έχουν τη δυνατότητα αλλεπίδρασης (χημικής) σε διαφορετικό βαθμό.
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΝΟΥ Τόσο η εμπειρία όσο και τα επιστημονικά δεδομένα συνεχώς επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΝΟΥ Τόσο η εμπειρία όσο και τα επιστημονικά δεδομένα συνεχώς επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η διατροφή σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την εμφάνιση ή/και
Διαβάστε περισσότερα12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!!
12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όσο πιο αλκαλικό είναι το PH τόσο περισσότερη είναι η ενέργεια, η ζωτικότητα και τα οφέλη
Διαβάστε περισσότερα(dietary fiber, nonnutritive fiber)
KΥΤΤΑΡΙΝΗ - ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Στα τρόφιμα, παράλληλα με τους υδατάνθρακες που πέπτονται στον ανθρώπινο οργανισμό (δηλαδή που υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται κατά τα γνωστά), υπάρχουν και υδατάνθρακες
Διαβάστε περισσότεραΟ ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας
Σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης παίζει η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με άσκηση και υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ο ρόλος της διατροφής στη
Διαβάστε περισσότεραΘρεπτικά Συστατικά Κυριακή, 03 Απρίλιος :00 - Τελευταία Ενημέρωση Σάββατο, 09 Απρίλιος :32
Για γερή καρδιά, γερό σκελετό και καλή όραση!! Κάθε θρεπτικό συστατικό είναι σημαντικό για την καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Κάποια όμως ξεχωρίζουν καθώς συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία του καρδιαγγειακού
Διαβάστε περισσότεραΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ. εαρινό εξάμηνο
ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ εαρινό εξάμηνο Βιταμίνες, νερό και μέταλλα στα τρόφιμα Mέρος Α Βιταμίνες-Εισαγωγή Γενικά χαρακτηριστικά-εισαγωγή
Διαβάστε περισσότεραΤμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων ΤΕΙ Αθήνας Εαρινό Εξάμηνο 2006 2007 a 1 η Εξέταση στην Βιοχημεία. Ονοματεπώνυμο : Τυπικό εξάμηνο : Αριθμός Μητρώου :
Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων ΤΕΙ Αθήνας Εαρινό Εξάμηνο 2006 2007 a 1 η Εξέταση στην Βιοχημεία Ονοματεπώνυμο : Τυπικό εξάμηνο : Αριθμός Μητρώου : 1. Στο παρακάτω διάγραμμα του κύκλου του Krebs να σημειωθούν
Διαβάστε περισσότεραΔραστηριότητες των μαθητών ( Έικμαν (Eijkman) και μπέρι- μπέρι) 1
Δραστηριότητες των μαθητών ( Έικμαν (Eijkman) και μπέρι- μπέρι) Δραστηριότητα 1 Θα παρακολουθήσετε ένα video με αφήγηση ή θα ακούσετε μια ιστορία από το δάσκαλό σας για δυο σημαντικούς επιστήμονες τον
Διαβάστε περισσότεραΒ α σ ι κ έ ς α ρ χ έ ς μ ε τ α β ο λ ι σ μ ο ύ
Β α σ ι κ έ ς α ρ χ έ ς μ ε τ α β ο λ ι σ μ ο ύ 7.1. Εισαγωγή Εάν παρατηρήσουμε τις δραστηριότητες των διάφορων ειδών του ζωικού βασιλείου, μπορούμε εύκολα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι όλα τα είδη
Διαβάστε περισσότεραΜεσογειακή διατροφή ονομάζουμε τον τρόπο διατροφής ο οποίος αποτελείται από τροφές με ακόρεστα ή χαμηλά λιπαρά.αυτός ο τρόπος διατροφής είναι
ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μεσογειακή διατροφή ονομάζουμε τον τρόπο διατροφής ο οποίος αποτελείται από τροφές με ακόρεστα ή χαμηλά λιπαρά.αυτός ο τρόπος διατροφής είναι εμπλουτισμένος με βιταμίνες τις οποίες
Διαβάστε περισσότεραHans Krebs ( ) Κύκλος του κιτρικού οξέος και οξειδωτική φωσφορυλίωση
Hans Krebs (1900-1981) Κύκλος του κιτρικού οξέος και οξειδωτική φωσφορυλίωση 10.1. Μ σημασία του κύκλου του κιτρικού οξέος Όπως είδαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο κατά τη γλυκολυτική πορεία η γλυκόζη μετατρέπεται
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 Τα χημικά συστατικά των τροφίμων που μας κρατάνε ζωντανούς και υγιείς και μας εξασφαλίζουν την απαραίτητη ενέργεια για τις εργασίες μας ονομάζονται: Θρεπτικά Συστατικά Οργανικά
Διαβάστε περισσότερα11.1. Αποικοδόμηση των αμινοξέων Πρωτεολυτικά ένζυμα
Μ ε τ α β ο λ ι σ μ ό ς των π ρ ω τ ε ϊ ν ώ ν 11.1. Αποικοδόμηση των αμινοξέων Όπως ήδη γνωρίζουμε, οι πρωτεΐνες δομούνται από αμινοξέα. Οι περισσότερες πρωτεΐνες του οργανισμού συνεχώς συντίθενται (πρωτεϊνοσύνθεση)
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21 / 09 /2014
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21 / 09 /2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα
Διαβάστε περισσότεραΓράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων
ΑΣΒΕΣΤΙΟ Πρόκειται για ένα μακρομέταλλο ή μακροστοιχείο ή μακροορυκτό ή ανόργανο στοιχείο. Αντιπροσωπεύει το 2% του σωματικού βάρους. Το 99% του ασβεστίου βρίσκεται στα οστά και τα δόντια. Το υπόλοιπο
Διαβάστε περισσότεραΟΜΑΔΑ 1 Η ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΙ - ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΙ
ΟΜΑΔΑ 1 Η ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΙ - ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΙ Είναι γεγονός ότι μια από τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου είναι η πρόσληψη τροφής, η ποιότητα και η ποσότητα της οποίας καθορίζουν την ανάπτυξή του και επηρεάζουν
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
Παγκύπρια Μέρα Διατροφής 10-5-2009 Ποικιλία - Μέτρο Ισορροπία στην Διατροφή Η Παγκύπρια μέρα Διατροφής που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10/5 (από το 2008) φέτος είναι αφιερωμένη στις βασικές αρχές της διατροφής
Διαβάστε περισσότεραΣυνδυάζοντας το πρώτο και το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα προκύπτει ότι:
Συνδυάζοντας το πρώτο και το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα προκύπτει ότι: Για να είναι μια αντίδραση αυθόρμητη, πρέπει η μεταβολή της ελεύθερης ενέργειας της αντίδρασης να είναι αρνητική. Η μεταβολή της
Διαβάστε περισσότεραπρωτεΐνες πολυμερείς ουσίες δομούν λειτουργούν λευκώματα 1.Απλές πρωτεΐνες 2.Σύνθετες πρωτεΐνες πρωτεΐδια μη πρωτεϊνικό μεταλλοπρωτεΐνες
ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ Οι πρωτεΐνες είναι πολυμερείς ουσίες με κυρίαρχο και πρωταρχικό ρόλο στη ζωή. Πρωτεΐνες είναι οι ουσίες που κυρίως δομούν και λειτουργούν τους οργανισμούς. Λέγονται και λευκώματα λόγω του λευκού
Διαβάστε περισσότερα1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ)
Θάνος Α. Β1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί οργανισμοί μετατρέπουν
Διαβάστε περισσότεραΥδατάνθρακες και διατροφή. Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Υδατάνθρακες και διατροφή Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Υδατάνθρακες Βιολογικός ρόλος Πηγή ενέργειας (η ευκολότερη, οικονομικότερη και πιο εύκολα διαθέσιμη) Ταξινόμηση Μονοσακχαρίτες Δισακχαρίτες
Διαβάστε περισσότεραΣΠΟΡΟΙ ωφέλιμοι για την ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ
ΣΠΟΡΟΙ ωφέλιμοι για την ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΣΟΥΣΑΜΙ Το σουσάμι αποτελεί φυτικής προέλευσης τρόφιμο, που περιέχει υψηλής βιολογικής αξίας φυτικές πρωτεΐνες. Είναι πλούσιο σε αμινοξέα όπως η μεθειονίνη, η τρυπτοφάνη,
Διαβάστε περισσότεραΒιταμίνες/ Συμπληρώματα Διατροφής
Βιταμίνες/ Συμπληρώματα Διατροφής e-catalogue 2012 Βιταμίνες Μέταλλα & Ιχνοστοιχεία Αμινοξέα & Πρωτεΐνες Απαραίτητα Λιπαρά Οξέα Πεπτικά/Προβιοτικά Βοηθήματα Βιταμίνες Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για
Διαβάστε περισσότεραΒιολογία Β Λυκείου θέματα
Ι. Οι υδατάνθρακες διακρίνονται σε μονοσακχαρίτες, δισακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. α) Να αναφέρετε από δύο παραδείγματα μονοσακχαριτών, δισακχαριτών και πολυσακχαριτών. (6μ) β) Σε ένα κύτταρο συναντώνται
Διαβάστε περισσότεραΕΝΟΤΗΤΑ 8: Η ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 8.2 AΕΡΟΒΙΑ ΑΝΑΠNOH
1 ΕΝΟΤΗΤΑ 8: Η ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 8.2 AΕΡΟΒΙΑ ΑΝΑΠNOH Οι οργανισμοί για να επιβιώσουν χρειάζονται ενέργεια η οποία παράγεται μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται κυτταρική αναπνοή. Οι ουσίες που
Διαβάστε περισσότεραΒιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ. Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου
Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής, της βιοσύνθεσης και της αποικοδόμησης
Διαβάστε περισσότερα