ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες

2 Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη είναι ένας σημαντικός πολυσακχαρίτης του κυτταρικού τοιχώματος που επιτρέπει την επέκταση πρωτογενούς κυτταρικού τοιχώματος και την ανάπτυξη των φυτών (Ωρίμανση) Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης του καρπού, η πηκτίνη αποικοδομείται από τα ένζυμα, πηκτινάση και πηκτινεστεράση, και κατά αυτή τη διεργασία ο καρπός γίνεται μαλακότερος.

3 Γενικά Η πηκτίνη είναι μια διαλυτή διαιτητική ίνα Η πηκτίνη είναι ένα φυσικό συστατικό της ανθρώπινης δίαιτας. Η ημερήσια πρόσληψη της πηκτίνης από τα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να εκτιμηθεί ότι είναι περίπου 5 γρ. (υποθέτοντας κατανάλωση περίπου 500 g φρούτων και λαχανικών την ημέρα). Κατά την πέψη, η πηκτίνη δεσμεύει χολικά άλατα στη γαστρεντερική οδό και επιβραδύνει την απορρόφηση της γλυκόζης. Η κατανάλωση πηγών πηκτίνης μας έχει δείξει ότι μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Στο παχύ έντερο και στο κόλον, οι μικροοργανισμοί αποικοδομούν πηκτίνη και απελευθερώνουν βραχείας αλύσου λιπαρά οξέα που έχουν θετική επίδραση στην υγεία (πρεβιοτική δράση) (πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου)

4 Σύσταση Αποτελείται από: Πολυμερή του α-d-γαλακτουρονικού οξέος (Βασικό συστατικό) Ραμνόζη Ξυλόζη Αραβινόζη Γαλακτόζη Γενικά, είναι εξαιρετικά ετερογενής κατηγορία ενώσεων, τόσο ως προς τη χημική τους δομή όσο και ως προς το Μ.Β. τους. Ο βαθμός μεθοξυλίωσης της καρβοξυλομάδας του γαλακτουρονικού οξέος ασκεί σημαντική επίδραση τόσο στη διαμόρφωση του μορίου τους, όσο και στη συμπεριφορά τους στα υδατικά διαλύματα. Ταξινομούνται σε: Υψηλού βαθμού μεθοξυλίωσης (ΗΜ) πηκτίνες ποσοστό μεθοξυλίωσης καρβοξυλομάδων >50% Χαμηλού βαθμού μεθοξυλίωσης (LM) πηκτίνες - ποσοστό μεθοξυλίωσης καρβοξυλομάδων <50%

5 Πηκτινικά συστατικά Πρωτοπηκτίνη Απαντάται κυρίως στους ανώριμους φυτικούς ιστούς από όπου μπορεί να απελευθερωθεί με υδρόλυση και να μας δώσει πηκτίνη με εξαιρετικά υψηλό βαθμό μεθοξυλίωσης. Φυσική πηκτίνη, αδιάλυτη στο νερό, που απαντάται σε μεγάλες ποσότητες στον πολτό των μήλων και στο φλοιό των εσπεριδοειδών. Μπορούν να παραληφθούν με εκχύλιση σε αραιά και θερμά διαλύματα. Πηκτινικό οξύ Ενώσεις με ελαφρώς όξινο χαρακτήρα και με δυνατότητα σχηματισμού αλάτων με τα κατιόντα των μετάλλων. Μεγάλη ποικιλία στη δομή τους, για αυτό και συχνά αποδίδονται γενικά με τον όρο «πηκτίνη». Πηκτικό οξύ Είναι το απλούστερο των πηκτινικών συστατικών. Λόγω της αφθονίας των καρβοξυλομάδων που περιέχει στο μόριο του, έχει σαφώς όξινο χαρακτήρα. Το πηκτικό οξύ και τα άλατα του με δισθενή ιόντα (πχ Ca 2+ ) είναι πρακτικά αδιάλυτα το νερό, αλλά με μετατροπή σε άλατα με μονοσθενή ιόντα (πχ Na + ή K + ), μετατρέπονται σε υδατοδιαλυτά.

6 Περιεκτικότητα σε φυτικούς ιστούς Τυπικά επίπεδα πηκτίνης στα φυτά (νωπό βάρος): μήλα 1-1,5% βερίκοκο 1% κεράσια 0,4% πορτοκάλια 0,5 έως 3,5% καρότα ~ 1,4% φλούδες εσπεριδοειδών ~ 30% Αξιοσημείωτη είναι και η περιεκτικότητα τους στα λαχανικά, τα όσπρια και στους ξηρούς καρπούς (15 20% της φυτικής ίνας) Οι πηκτίνες παραλαμβάνονται εν θερμώ ή εν ψυχρώ με ήπια όξινα διαλύματα HCl (0,1-0,2%), από τα υπολείμματα των καρπών, αφού συμπιεστούν για την εξαγωγή των χυμών.

7 Εφαρμογές στην βιομηχανία των τροφίμων Χρησιμοποιούνται κυρίως ως παράγοντες ζελατινοποίησης Ως ενώσεις αύξησης του ιξώδους Ως σταθεροποιητές της διασποράς των πρωτεϊνών σε γαλακτοκομικά προϊόντα, σε επιδόρπια και σε αρτοσκευάσματα. Οι πηκτίνες υψηλής μεθοξυλίωσης χρησιμοποιούνται κυρίως στην Παρασκευή μαρμελάδων και ζελέ, ενώ οι χαμηλής μεθοξυλίωσης σε μαρμελάδες και ζελέ με λίγες θερμίδες. Προστίθενται και στις «σόδες διαίτης» για να βελτιωθεί η αίσθηση στο στόμα.