Πέρα από την άπνοια. Σύντομη Ανασκόπηση. Αναστάσιος Μπονάκης 1, Εμμανουήλ Βαγιάκης 2

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πέρα από την άπνοια. Σύντομη Ανασκόπηση. Αναστάσιος Μπονάκης 1, Εμμανουήλ Βαγιάκης 2"

Transcript

1 Σύντομη Ανασκόπηση Πέρα από την άπνοια Αναστάσιος Μπονάκης 1, Εμμανουήλ Βαγιάκης 2 1 Νευρολόγος, επιστημονικός συνεργάτης vευρολογικού τμήματος Αιγινήτειου νοσοκομείου-πανεπιστήμιο Αθηνών, Κέντρου Μελέτης Ύπνου, νοσοκομείου Ευαγγελισμός - Κέντρο Μελέτης Ύπνου, νοσοκομείου St Thomas, Guy s and St Tomas NHS Foundation Trust, Λονδίνο 2 Αναπληρωτής Διευθυντής, Υπεύθυνος Κέντρου Μελέτης Ύπνου, Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, Πανεπιστήμιο Αθηνών Λέξεις ευρετηρίου: - αποφρακτική άπνοια - κεντική άπνοια - σύνδρομο ανήσυχων άκρων - ναρκοληψία - παραϋπνίες Αλληλογραφία: Μπονάκης Αναστάσιος Τηλέφωνο: bonakistasos@yahoo.com Περiληψη. Η χρόνια στέρηση ύπνου συνεπεία είτε των κοινωνικώνεπαγγελματικών επιλογών του σύγχρονου ανθρώπου είτε νοσημάτων που κατακερματίζουν τον ύπνο του, αποτελεί σημαντικό αίτιο κοινωνικής, επαγγελματικής, οικογενειακής δυσλειτουργίας αλλά και μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου ή σωματικής αναπηρίας. Πέρα από την αποφρακτική άπνοια που απασχολεί το μεγαλύτερο κομμάτι της διαγνωστικής και θεραπευτικής πράξης των κέντρων μελέτης ύπνου, η πλειονότητα των διαταραχών του ύπνου παραμένουν αδιάγνωστες και αθεράπευτες. Εξάλλου, δεν είναι καθόλου σπάνια η συνύπαρξη περισσοτέρων από μιας διαταραχών του ύπνου στον ίδιο ασθενή και ιδιαίτερα σε κάποιες ομάδες ασθενών, όπως αυτοί με νευρομυϊκά και εκφυλιστικά νοσήματα του νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα η μερική διάγνωση να ισοδυναμεί με μη διάγνωση. Στόχος της παρούσας ανασκόπησης είναι η παρουσίαση των συχνότερων διαταραχών του ύπνου πέρα από την αποφρακτική άπνοια στον ύπνο που είτε μεμονωμένα είτε σε μεταξύ τους συνδυασμούς ευθύνονται για την πλειονότητα των περιστατικών χρόνιας στέρησης ύπνου. Πνεύμων 2009, 22(1): ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συνειδητοποίηση ότι οι διαταραχές του ύπνου που συνοδεύουν το σύγχρονο τρόπο ζωής αναδεικνύονται ως ένα από τα συχνότερα αίτια θανάτου και αναπηρίας 1, έχει στρέψει σημαντικό κομμάτι της ιατρικής έρευνας προς τη διερεύνηση των φυσιολογικών και παθοφυσιολογικών μηχανισμών στους οποίους υπόκεινται αυτή η τόσο σημαντική λειτουργία. Συχνά, πίσω από ένα θεωρούμενο ανθρώπινο λάθος 2 κρύβεται η διαταραχή της ομαλής εξέλιξης του βραδινού ύπνου, ο κατακερματισμός του και τελικά η χρόνια στέρηση ύπνου με σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργικότητα του ατόμου κατά τη διάρκεια της ημέρας 3. Ανεπιθύμητη έλευση ύπνου κατά την εξέλιξη δραστηριοτήτων που απαιτούν πλήρη εγρήγορση (π.χ. οδήγηση), δυσκολίες συγκέντρωσης και εκτέλεσης νοητικού έργου, διαταραχές του ψυχισμού και της σεξουαλικότητας αποτελούν τα σημαντικότερα συμπτώματα της χρόνιας στέρησης ύπνου 3. Το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο αποτελεί το συχνότερο αίτιο κατακερματισμού του ύπνου. Η διάγνωση του συνδρόμου είναι σχετικά εύκολη με την χαρακτηριστική, τις περισσότερες φορές, κλινική εικόνα να υπαγορεύει την διενέργεια

2 86 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 1ο, Τόμος 22ος, Iανουάριος - Μάρτιος 2009 πολυϋπνογραφικής μελέτης ύπνου που θα μας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Η αντιμετώπιση του συνδρόμου επιτυγχάνεται στην πλειονότητα των περιπτώσεων με τις συσκευές παροχής αέρα με θετική πίεση (CPAP). Ο ιατρός του κέντρου μελέτης του ύπνου συχνά θα καλεστεί να δώσει απάντηση στο γιατί ένας ασθενής παραμένει υπνηλικός παρά τη διαπίστωση ότι πάσχει από σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας και παρά την συνεπή χρήση της συσκευής CPAP. Σε αυτές τις περιπτώσεις δύο είναι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν: α) μήπως η αναποτελεσματικότητα της θεραπείας οφείλεται σε τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τη συσκευή και τη χρήση αυτής; β) μήπως με την αποφρακτική άπνοια συνυπάρχει και κάποια άλλη διαταραχή του ύπνου; Στόχος του παρόντος άρθρου είναι η προσέγγιση του δεύτερου ερωτήματος, δηλαδή η σύντομη παρουσίαση, διαγνωστική προσπέλαση, και αντιμετώπιση των συνδρόμων της κεντρικής άπνοιας στον ύπνο, των ανήσυχων άκρων, των περιοδικών κινήσεων των άκρων κατά τον ύπνο, των παραϋπνιών κατά το στάδιο NREN και REM, και της ναρκοληψίας. Όλες οι παραπάνω καταστάσεις μπορούν να αποτελέσουν αίτιο κατακερματισμού του ύπνου, να συνυπάρχουν με την αποφρακτική άπνοια και να επηρεάζουν ή να επηρεάζονται από αυτή. Σύνδρομο κεντρικής άπνοιας στον ύπνο Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από συνεχή επεισόδια κεντρικού τύπου άπνοιας στον ύπνο τα οποία προκαλούν υποξυγοναιμία και έγερση του ασθενή με αποτέλεσμα το κατακερματισμό του ύπνου και την στέρηση αποδοτικού ύπνου. Θεωρητικά στην παθοφυσιολογία του συνδρόμου κυριαρχεί η απώλεια μηνύματος προς αναπνοή από τα κέντρα αναπνοής στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Έτσι η κεντρικού τύπου άπνοια χαρακτηρίζεται από απουσία ροής αέρα συνοδευόμενη από απουσία κίνησης του θωρακοκοιλιακού τοιχώματος (Εικόνα 1,2). Απνοϊκά επεισόδια Εικόνα 1. Αναπνοή τύπου Cheyne Stokes. Τμήμα πολυϋπνογραφικής μελέτης διάρκειας 10 λεπτών από ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια. Κέντρο μελέτης ύπνου, Νοσοκομείο St Thomas s, Λονδίνο.

3 PNEUMON Number 1, Vol. 22, January - March Εικόνα 2. Περιοδική αναπνοή. Τμήμα πολυϋπνογραφικής μελέτης διάρκειας 5 λεπτών. Ο ασθενής προσήλθε για διερεύνηση υπνηλίας κατά την διάρκεια της ημέρας και αδυναμίας διατήρησης αδιάκοπου ύπνου. Το ιστορικό και ο περεταίρο εργαστηριακός έλεγχος δεν ανέδειξαν κάποιο αίτιο που να μπορεί να συσχετισθεί με κεντρικού τύπου άπνοιες. Τέθημε η διάγνωση του ιδιοπαθούς συνδρόμου κεντρικής άπνοιας και ο ασθενής αντιμετωπίσθηκε επιτυχώς με Τεμαζεπάνη. Κέντρο μελέτης ύπνου, Νοσοκομείο St Thomas s, Λονδίνο. με παρόμοια χαρακτηριστικά μπορούν να προκληθούν και επί δυσλειτουργίας του περιφερικού τμήματος (περιφερικά νεύρα-μύες) του αναπνευστικού συστήματος 4. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής παρουσιάζει ελαττωμένη κίνηση των αναπνευστικών μυών συνοδευόμενη από ελάττωση της ροής του αέρα λόγω μυϊκής αδυναμίας. Τα βασικότερα αίτια δυσλειτουργίας των κέντρων της αναπνοής στο στέλεχος του εγκεφάλου είναι η καρδιακή ανεπάρκεια 5, η χρήση κατασταλτικών του κεντρικού νευρικού συστήματος φαρμάκων 6,7 (βαρβιτουρικά, βενζοδιαζεπίνες, οπιοειδή), οι ανατομικές βλάβες του στελέχους αποτέλεσμα ισχαιμικής, απομυελινωτικής, τραυματικής ή χωροκατακτητικής διεργασίας 4 αλλά και η διάχυτη βλάβη της λευκής ουσίας των εγκεφαλικών ημισφαιρίων 8. Σπανιότερο αίτιο είναι το σύνδρομο του συγγενούς κεντρικού υποαερισμού 9. Επί μη ανεύρεσης αιτίου το σύνδρομο χαρακτηρίζεται ιδιοπαθές 4. Αίτια κεντρικού τύπου άπνοιας οφειλόμενης κυρίως σε περιφερική δυσλειτουργία είναι τα νευρομυϊκά νοσήματα (πλαγία μυατροφική σκλήρυνση, πολυμυοσίτιδα και μετα-πολυομυοσιτιδικό σύνδρομο, η μυασθένεια, και οι μυοπάθειες), η κυφοσκολίωση, το σύνδρομο υποαερισμού-παχυσαρκίας, και νοσήματα που προσβάλλουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα (σακχαρώδης διαβήτης 10,11, αυτόνομες νευροπάθειες, εκφυλιστικά νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος). Τα συμπτώματα του ασθενή είναι εκείνα της χρόνιας στερήσεως ύπνου ενώ μπορεί να συνυπάρχει και άλλη συμπτωματολογία ανάλογα με την υποκείμενη αιτία. Η προσεκτική ανάγνωση της πολυπνογραφικής μελέτης είναι

4 88 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 1ο, Τόμος 22ος, Iανουάριος - Μάρτιος 2009 απαραίτητη για τη διάγνωση. Τρεις είναι οι κύριοι τύποι κεντρικής άπνοιας που καταγράφονται: α) η αναπνοή Cheyne-Stokes όπου παρατηρούμε επαναλαμβανόμενα επεισόδια κεντρικής άπνοιας με προοδευτική εγκατάσταση και αποδρομή δίνοντας χαρακτηριστική σε μορφολογία καταγραφή (εικόνα 1). Το 37% περίπου των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και κλάσμα εξωθήσεως <45% παρουσιάζουν αναπνοή Cheyne-Stokes, ενώ σπανιότερα η διαταραχή μπορεί να οφείλεται σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλη βλάβη στο στέλεχος του εγκεφάλου β) η περιοδική αναπνοή είναι επίσης ρυθμική, αλλά τα επεισόδια άπνοιας εγκαθίστανται και αποδράμουν πιο αιφνίδια (εικόνα 2). Απαντάται στα περισσότερα δευτεροπαθή αίτια κεντρικής άπνοιας αλλά και επί ιδιοπαθούς συνδρόμου, γ) ο υποαερισμός κατά τον ύπνο (εικόνα 3) χαρακτηρίζεται από υπερκαπνία και παρατεταμένα επεισόδια αποκορεσμού με χαρακτηριστικά κεντρικής άπνοιας απαντάται σε νευρομυϊκά νοσήματα, στο σύνδρομο του συγγενούς κεντρικού υποαερισμού και στο σύνδρομο υποαερισμούπαχυσαρκίας. Στα νευρομυϊκά νοσήματα ο υποεαρισμός τείνει να επιδεινώνεται στο REM στάδιο ύπνου, ενώ στο σύνδρομο του συγγενούς κεντρικού υποαερισμού και στο σύνδρομο υποαερισμού-παχυσαρκίας είναι πιο έντονος στο NREM στάδιο ύπνου 4. Οι κεντρικού τύπου άπνοιες μπορεί να συμβούν φυσιολογικά κατά την έναρξη του ύπνου, κατά την εναλλαγή μεταξύ των σταδίων του ύπνου και μετά από ηλεκτροεγκεφαλογραφική αφύπνιση 12. Σε ασθενείς με προδιάθεση να εμφανίζουν κεντρικές άπνοιες στις παραπάνω περιπτώσεις η ύπαρξη κάποιου παράγοντα που προκαλεί συνεχείς αφυπνίσεις (π.χ. περιοδικές κινήσεις των άκρων, αποφρακτική άπνοια, σύνδρομο αυξημένης αντίστασης των ανωτέρων αεραγωγών, ναρκοληψία 13, επώδυνες καταστάσεις κλπ) μπορεί να αυξήσει τον αριθμό των Εικόνα 3. Υποαερισμός κατά τον ύπνο. Τμήμα από πολυϋπνογραφική μελέτη διάρκειας 3 λεπτών. Ασθενής με μυοτονική δυστροφία. Με την είσοδο του ασθενή στο στάδιο REM και παρά τη χρήση CPAP, εμφανίζονται επισόδια κεντρικού τύπου άπνοιας, παρατεταμένης διάρκειας που αφυπνίζουν τον ασθενή. Κέντρο μελέτης ύπνου, Γ.Ν.Α. Ο Ευαγγελισμός.

5 PNEUMON Number 1, Vol. 22, January - March κεντρικών απνοιών σημαντικά 4,14. Η αντιμετώπιση του συνδρόμου εξαρτάται από το αίτιο, τον τύπο των απνοϊκών επεισοδίων, και τη πιθανότητα να ευοδώνονται από άλλη υπνική διαταραχή. Επί καρδιακής ανεπάρκειας αρχικά γίνεται προσπάθεια βελτίωσης της καρδιακής παροχής με φαρμακευτική αγωγή και επί ανάγκης περαιτέρω μείωσης των απνοϊκών επεισοδίων συστήνεται η χρήση μη επεμβατικού αερισμού (ιδιαίτερα οι συσκευές adaptive servo-ventilation) 15,16. Στην περιοδική αναπνοή είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν συνυπάρχουσες διαταραχές του ύπνου που μπορεί να προκαλούν επανειλημμένες αφυπνίσεις και αλλαγές μεταξύ σταδίων του ύπνου. Αν οι άπνοιες επιμένουν μπορούν να δοκιμαστούν βενζοδιαζεπίνες προς διατήρηση βαθύτερων σταδίων ύπνου και αύξηση του ουδού έγερσης, θεοφυλίνη, ακεταζολαμίδη, χορήγηση Ο 2, ή CPAP/μη επεμβατικός μηχανικός αερισμός 15. Στον υποαερισμό κατά τον ύπνο η αντιμετώπιση στρέφεται αποκλειστικά στη χρήση μη επεμβατικού αερισμού. 1. Σε ασθενείς με κεντρικού τύπου άπνοιες και κατακερματισμό του ύπνου η αναζήτηση και αντιμετώπιση καταστάσεων που προκαλούν συνεχείς αφυπνίσεις (π.χ. κινήσεις των κάτω άκρων) μπορεί να ελαττώσει σημαντικά των αριθμό των απνοιών και να σταθεροποιήσει τον ύπνο (εικόνα 4). 2. Επί αποφρακτικής άπνοιας η εμφάνιση και ορισμένων κεντρικού τύπου απνοιών είναι σχεδόν δεδομένη. Αν ο αριθμός των κεντρικών απνοιών είναι σημαντικά υψηλός τότε μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα ταυτοποίησης του συνδρόμου. Τυπικά το σύνδρομο κεντρικής άπνοιας στον ύπνο διαγιγνώσκεται όταν 50% των απνοιών σημειώνονται ως κεντρικού τύπου 4 παρόλα αυτά αυτό το όριο είναι αυθαίρετο. Εικόνα 4. Τμήμα πολυϋπνογραφικής μελέτης διάρκειας 5 λεπτών σε ασθενή με υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Υποαπνοϊκός δείκτης 44/ώρα (όλα τα επεισόδια άπνοιας ήταν κεντρικού τύπου). Παράλληλα αναδείχθηκε πολύ υψηλός δείκτης περιοδικών κινήσεων των κάτω άκρων (90/ώρα). Τέθηκε η διάγνωση του συνδρόμου ανήσυχων άκρων η αντιμετώπιση του οποίου ελαχιστοποίησε και τις κεντρικού τύπου άπνοιες. Κέντρο μελέτης ύπνου, Γ.Ν.Α. Ο Ευαγγελισμός.

6 90 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 1ο, Τόμος 22ος, Iανουάριος - Μάρτιος Επί περιοδικής αναπνοής τα γεγονότα εμφανίζονται κυρίως στα στάδια 1 και 2 του ύπνου ενώ ελαττώνονται αισθητά ή και εξαφανίζονται στα στάδια 3 και 4 του NREM ύπνου. Σύνδρομο ανήσυχων άκρων(restless leg syndrome) Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από δυσάρεστο αίσθημα στα άνω αλλά κυρίως στα κάτω άκρα όταν ο ασθενής παραμένει ακίνητος. Η δυσάρεστη αίσθηση μπορεί να έχει χαρακτήρα πόνου, καύσου, αιμωδιών και συνοδεύεται από ακαταμάχητη επιθυμία κίνησης των άκρων. Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να εμφανίζονται οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας αλλά επιδεινώνονται τις βραδινές ώρες (επηρεάζονται από κιρκάδιους ρυθμούς 17 ) προκαλώντας δυσχέρεια στην έναρξη του ύπνου. Έτσι το σύνδρομο αποτελεί συχνό αίτιο αϋπνίας αλλά και υπνηλίας κατά την ημέρα μια και συνοδεύεται από διατήρηση των κινήσεων των άκρων κατά των ύπνο με συνέπεια το κατακερματισμό αυτού. Παθοφυσιολογικά το σύνδρομο ανήσυχων άκρων έχει σχετισθεί με καταστάσεις ένδειας σιδήρου και ντοπαμίνης 18. Η ντοπαμίνη φαίνεται να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη παθοφυσιολογία του συνδρόμου μια και η ανταπόκριση στη χορήγηση της ή στη χορήγηση αγωνιστών των ντοπαμινεργικών υποδοχέων είναι εντυπωσιακή. Η ένδεια σιδήρου φαίνεται να σχετίζεται με το σύνδρομο ανήσυχων άκρων έμμεσα μια και ο σίδηρος αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την παραγωγή ντοπαμίνης 18. Έτσι, τα συχνότερα αίτια του συνδρόμου είναι οι διατροφικές διαταραχές, η χρόνια αιμορραγία, η εγκυμοσύνη, η αιμοκάθαρση, και η χρήση αντικαταθλιπτικών (σεροτονινεργικά, τρικυκλικά) ή νευροληπτικών φαρμάκων που δεσμεύουν τους υποδοχείς της ντοπαμίνης. Επί μη ανεύρεσης αιτίας το σύνδρομο χαρακτηρίζεται ιδιοπαθές. Οι ιδιοπαθείς περιπτώσεις σε σημαντικό ποσοστό κληρονομούνται 19. Σε ορισμένες ομάδες ασθενών όπως αυτών με νόσο του Parkinson, και στη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής 20 το σύνδρομο απαντάται με μεγαλύτερη συχνότητα. Η διάγνωση του συνδρόμου είναι κλινική και στηρίζεται στην σχέση των συμπτωμάτων με την ακινησία, στην επιδείνωση αυτών τις βραδινές ώρες, και στην ύπαρξη θετικού κληρονομικού ιστορικού. Οι άτυπες περιπτώσεις απαντώνται συχνά στην κλινική πράξη με συνέπεια δύσκολα να μπορούν να διαχωριστούν από άλλες καταστάσεις με παρόμοια κλινική εικόνα (π.χ. αιμωδία και κράμπες στα άκρα σε νόσους του περιφερικού νευρικού συστήματος και των μυών, φλεβική ανεπάρκεια στα κάτω άκρα, μυοσκελετικά σύνδρομα, ακαθησία από νευροληπτικά κ.λ.π.). Έτσι, συχνά η πολυπνογραφία κρίνεται απαραίτητη. Κατά την πολυπνογραφία καταγράφονται οι περιοδικές κινήσεις των άκρων που σε ποσοστό 85% συνοδεύουν το σύνδρομο 21. Πρόβλημα αποτελεί ότι οι περιοδικές κινήσεις των άκρων μπορεί να μην είναι παρούσες κάθε νύκτα με συνέπεια μία μελέτη να αποβεί αρνητική. Σε αυτές τις περιπτώσεις η κινησιογραφία (actigraphy) μία ή δύο εβδομάδες με εφαρμογή του κινησιογράφου στην κνήμη προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες τόσο για την παρουσία τον κινήσεων όσο και για τη σοβαρότητα της αϋπνίας που συνοδεύει το σύνδρομο 22. Θεραπευτικά επί έλλειψης σιδήρου είναι απαραίτητη η θεραπεία αποκατάστασης με σίδηρο. Στις άλλες περιπτώσεις η χρήση ντοπαμίνης ή αγωνιστών ντοπαμίνης σε μικρή δόση είναι συνήθως αποτελεσματική. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν κλοναζεπάμη ή γκαμπαπεντίνη. Έχει υπολογιστεί ότι το 2-4,5% των ασθενών με αποφρακτική άπνοια πάσχει και από σύνδρομο ανήσυχων άκρων 23. Η συνύπαρξη αυτή αυξάνει όσο αυξάνει η ηλικία ή σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών (π.χ. νόσο του Parkinson). 1. Σε ασθενείς με αποφρακτική άπνοια και υπολειμματική υπνηλία την ημέρα παρά τη σωστή χρήση συσκευής CPAP, πρέπει πάντα να υποπτευόμαστε το σύνδρομο των ανήσυχων άκρων. Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να επανεκτιμώνται κλινικά και να επαναλαμβάνουν την πολυπνογραφία υπό τη χρήση της CPAP. 2. Το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας μπορεί να συνοδεύεται από υψηλό δείκτη περιοδικών κινήσεων των κάτω άκρων στην πολυπνογραφία. Πριν τεθή η διάγνωση του συνδρόμου των ανήσυχων άκρων σε ασθενή με αποφρακτική άπνοια, καλό είναι να αντιμετωπίζεται αρχικά η άπνοια και να επανεκτιμάται ο ασθενής για υπολειμματική υπνηλία Διαταραχή των περιοδικών κινήσεων των άκρων στον ύπνο (periodic limb movement disorder ) Η διαταραχή χαρακτηρίζεται από υψηλό δείκτη περιοδικών κινήσεων των κάτω άκρων (PLMI) στον ύπνο και αϋπνία ή/και υπνηλία κατά την ημέρα που δεν μπορεί να εξηγηθεί από κάποια άλλη αιτία 24. Στο ιστορικό συνήθως αναφέρεται αυξημένη κινητικότητα του ασθενή κατά τον ύπνο ή ανήσυχος ύπνος. Κινήσεις των κάτω άκρων στον ύπνο με περιοδικότητα ανευρίσκονται σε πολλές καταστάσεις όπως χρήση φαρμάκων, αποφρακτική άπνοια, ναρκοληψία, εκφυλιστικά νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος, σε παιδιά με υπερκινητικά

7 PNEUMON Number 1, Vol. 22, January - March σύνδρομα κ.λπ. χωρίς την παρουσία κλινικών σημείων συνδρόμου ανήσυχων άκρων κατά την εγρήγορση. Έτσι το σύνδρομο δεν είναι συνώνυμο του συνδρόμου των ανήσυχων άκρων. Στην περίπτωση αποφρακτικής άπνοιας με συνοδό υψηλό PLMI έχει δειχθεί ότι ο PLMI μπορεί να ελαττωθεί ή και να αυξηθεί με τη χρήση συσκευής CPAP 25. Αυτό πιθανά συμβαίνει γιατί σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών με αποφρακτική άπνοια η εξασφάλιση μη διακοπτόμενου ύπνου δίνει την ευκαιρία στις περιοδικές κινήσεις των κάτω άκρων να εμφανιστούν σε κάποιες όμως άλλες περιπτώσεις μπορεί να εξαφανίζονται εκείνες οι περιοδικές κινήσεις των κάτω άκρων που οφείλονταν σε αφυπνίσεις. Η διάγνωση του συνδρόμου στηρίζεται στην πολυπνογραφική μελέτη όπου αναδεικνύεται PLMI>5 αλληλουχίες κινήσεων/ώρα. Η θεραπεία του συνδρόμου είναι παρόμοια με αυτή του συνδρόμου των ανήσυχων άκρων. 1. Το σύνδρομο δεν είναι ταυτόσημο του συνδρόμου των ανήσυχων άκρων απλά το σύνδρομο ανήσυχων άκρων συνοδεύεται από περιοδικές κινήσεις των κάτω άκρων στον ύπνο. 2. Οι περιοδικές κινήσεις των κάτω άκρων μπορεί να οφείλονται σε αναπνευστικά γεγονότα. Αρχικά πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται η αναπνευστική διαταραχή κατά τον ύπνο και αν ο ασθενής παρουσιάζει υπολειμματική υπνηλία τότε πρέπει να επανεκτιμάται η συμμετοχή των κινήσεων των κάτω άκρων στον κατακερματισμό του ύπνου. Παραϋπνίες Οι παραϋπνίες χαρακτηρίζονται από μη φυσιολογική συμπεριφορά κατά τον ύπνο η οποία μπορεί να συνίσταται σε σκόπιμες κινήσεις των άκρων, επεισόδια φόβου, ομιλία, μέχρι εκτέλεσης σύνθετων πράξεων όπως οδήγηση, μαγείρεμα, περιπλάνηση κ.λπ. Διακρίνονται σε αυτές που λαμβάνουν χώρα κατά το στάδιο NREM (υπνοβασία, υπνικοί τρόμοι κλπ), στο στάδιο REM (διαταραχή συμπεριφοράς στο REM, και εφιάλτες) και η αλληλεπικαλυπτόμενη παραϋπνία με παθολογική συμπεριφορά και στα δύο στάδια του ύπνου 26. Συχνά οι καταστάσεις αυτές προκαλούν έντονο άγχος στον ασθενή αλλά κυρίως στο οικογενειακό του περιβάλλον. Η υπνοβασία χαρακτηρίζετε από σύνθετη συμπεριφορά κατά τον ύπνο με έγερση από το κρεβάτι και επιτέλεση πράξεων (ντύσιμο, μαγείρεμα, οδήγηση κλπ). Ο ασθενής δεν αφυπνίζεται εύκολα με αποτέλεσμα πολλές ακραίες συμπεριφορές να έχουν καταλήξει σε σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο του υπνοβάτη ή άλλων ατόμων. Χαρακτηριστικά την επόμενη μέρα δεν υπάρχει ανάκληση των γεγονότων. Πρόκειται ουσιαστικά για δυσκολία του εγκεφάλου να εξέλθει από στάδια βαθύ ύπνου που επιτρέπει στον υπνοβάτη να εκτελεί πράξεις τις οποίες όμως αδυνατεί να καταγράψει λόγω της διατήρησης βραδείας ηλεκτροεγκεφαλογραφικής δραστηριότητας στον εγκεφαλικό φλοιό. Η ιδιαιτερότητα αυτή καθορίζεται γονιδιακά όπως συμπεραίνετε από το κληρονομικό χαρακτήρα που διέπει την πλειοψηφία των περιπτώσεων. Η βασική διαφοροδιάγνωση των NREM παραϋπνιών είναι η νυκτερινή επιληψία του μετωπιαίου λοβού. Η πολυπνογραφική μελέτη δεν θεωρείται απαραίτητη για διάγνωση των NREM παραϋπνιών. Παρόλα αυτά μπορεί να βοηθήσει με την ανάδειξη αιφνίδιων, αυτόματων αφυπνίσεων από βαθύ ύπνο αν και αυτό το εύρημα δεν θεωρείται ειδικό. H σημαντικότερη ίσως προσφορά της πολυπνογραφίας στις NREM παραϋπνίες είναι η ανάδειξη άλλων συνυπαρχουσών διαταραχών του ύπνου που μπορούν να λειτουργούν ως ερεθίσματα αφύπνισης. Σε άτομα με προδιάθεση εκδήλωσης παραϋπνίας στο NREM, ερεθίσματα που τους αφυπνίζουν κατά τη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης της παραυπνίας. Έτσι το καλό υπνικό περιβάλλον χωρίς θόρυβο και φως, και η διάγνωση-αντιμετώπιση άλλων διαταραχών του ύπνου που μπορεί να συνυπάρχουν (πχ ροχαλητό, αποφρακτική άπνοια, σύνδρομο ανήσυχων άκρων κ.λπ.) είναι σημαντικά στην αντιμετώπιση των NREM παραϋπνιών 27. Η διαταραχή της συμπεριφοράς στο REM χαρακτηρίζεται από συμπεριφορά εξωτερίκευσης του ονείρου. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το περιεχόμενο του ονείρου είναι εφιαλτικό με συνέπεια ο ασθενής να εξωτερικεύει συμπεριφορά άμυνας ή επίθεσης προκαλώντας τον τραυματισμό του εαυτού του ή του ατόμου που κοιμάται δίπλα του. Ο ασθενής αφυπνίζεται εύκολα και συνήθως ανακαλεί και το όνειρο. Τα αίτια της διαταραχής είναι πολλά με κύρια τα φάρμακα, και τις παθήσεις του νευρικού συστήματος που προσβάλλουν το στέλεχος του εγκεφάλου 28. Η πολυπνογραφία δε θεωρείται απαραίτητη για τη διάγνωση της διαταραχής. Σε μη τυπικές περιπτώσεις η ανάδειξη αυξημένου μυϊκού τόνου, όπως αυτός καταγράφεται από τον υπογενίδιο μυ κατά την πολυπνογραφία, στο στάδιο REM μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση. Σημαντικής βαρύτητας αποφρακτική άπνοια μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπεριφορά με αυτή της διαταραχής στο στάδιο REM με εκτινάξεις των άκρων και τραυματισμό του ασθενή ή του συντρόφου του 29. Παράλληλα, αποφρακτική άπνοια και διαταραχή συμπεριφοράς στο REM συνυπάρχουν συχνά σε ασθενείς

8 92 ΠΝΕΥΜΩΝ Τεύχος 1ο, Τόμος 22ος, Iανουάριος - Μάρτιος 2009 με νόσο του Parkinson, ατροφία πολλών συστημάτων (multiple system atrophy) και άλλα νοσήματα του νευρικού συστήματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις η πολυπνογραφία είναι απαραίτητη για την διάγνωση των πιθανών διαταραχών του ύπνου αλλά και για τη σωστή αντιμετώπιση αυτών. Η χρήση CPAP μπορεί να βελτιώσει τη διαταραχή συμπεριφοράς στο REM 30, ενώ η χρήση κλοναζεπάμης (φάρμακο επιλογής στη θεραπεία της διαταραχής) μπορεί να επιδεινώσει την άπνοια. Έτσι στις μικτές περιπτώσεις η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η τιτλοποίηση της πίεσης της συσκευής CPAP στο εργαστήριο μετά από λήψη κλοναζεπάμης. Εναλλακτικά στη θεραπεία της διαταραχής συμπεριφοράς στο REM μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μελατονίνη 31 η οποία έχει δείξει καλά αποτελέσματα χωρίς επιδείνωση των απνοϊκών επεισοδίων. 1. Σε άτομα με υπνοβασία είναι σημαντικό να περιορίζονται στο ελάχιστο ερεθίσματα που μπορούν να τους αφυπνίσουν μια και η αφύπνιση των ατόμων αυτών μπορεί να είναι μερική με συνέπεια την είσοδο στην υπνοβατική κατάσταση. Κατασταλτικά (πχ βενζοδιαζεπίνες) χορηγούνται μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις που η συμπεριφορά βάζει σε κίνδυνο την ακεραιότητα του ατόμου ή των άλλων 2. Ο υπνοβάτης πρέπει να προστατεύεται και να καθοδηγείται με ήπιους χειρισμούς πίσω στο κρεβάτι του. Οι προσπάθειες αφύπνισης του συνήθως αποτυγχάνουν και μπορούν να οδηγήσουν σε επιθετική συμπεριφορά. 3. Σε ασθενή με βαριά αποφρακτική άπνοια (απνοϊκός δείκτης>30/ώρα), πριν τεθεί η διάγνωση της διαταραχής στο στάδιο REM, πρέπει να εκτιμάται ο μυϊκός τόνος στο στάδιο REM και να αντιμετωπίζεται η αναπνευστική διαταραχή. 4. Η φαρμακευτική θεραπεία της διαταραχής συμπεριφοράς στο REM γίνεται κυρίως με κλοναζεπάμη η οποία μπορεί να επιδεινώσει την υπνική άπνοια. 5. Σε ασθενείς με συνυπάρχουσα διαταραχή της συμπεριφοράς στο στάδιο REM και αποφρακτική άπνοια η χρήση κλοναζεπάμης μπορεί να αντικατασταθεί από τη μελατονίνη. Ναρκοληψία Πρόκειται για σύνδρομο με κύριο κλινικό χαρακτηριστικό την υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας με τη μορφή επεισοδίων ύπνου στα οποία αδυνατεί ο ασθενής να αντισταθεί και τα οποία χαρακτηριστικά είναι πολύ αναζωογονητικά. Άλλα κλινικά χαρακτηριστικά της ναρκοληψίας είναι: α) η καταπληξία, δηλαδή τα επεισόδια αιφνίδιας απώλειας του μυϊκού τόνου σε διάφορες μυϊκές ομάδες (κυρίως τα κάτω άκρα και το πρόσωπο) που μπορούν να οδηγήσουν σε πτώσεις του ασθενή χωρίς απώλεια της συνείδησης και τραυματισμό του, β) η υπνική παράλυση, δηλαδή τα επεισόδια πλήρους αδυναμίας κίνησης του ασθενούς (αδυνατεί να κινηθεί, να μιλήσει ακόμα και να κινήσει τα μάτια του) μετά από ξύπνημα και γ) οι υπναγωγικές ψευδαισθήσεις, δηλαδή οι οπτικές ψευδαισθήσεις με ζωηρές ονειρικές εικόνες κατά την έναρξη του ύπνου ή και κατά την εγρήγορση. Η ανωτέρω συμπτωματολογία δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από την είσοδο συστατικών του ύπνου REM (ονειρική κατάσταση, απώλεια του μυϊκού τόνου) σε απρόσφορο χρόνο και κυρίως κατά την έναρξη του ύπνου. Αιτιολογικά το σύνδρομο της ναρκοληψίας κατατάσσεται ως δευτεροπαθές (ανατομικές βλάβες που προσβάλλουν τον υποθάλαμο) ή ιδιοπαθές. Στο ιδιοπαθές σύνδρομο ενοχοποιείται η αυτοάνοση καταστροφή των κυττάρων του υποθαλάμου που παράγουν υποκρετίνη Η διεθνής κατάταξη των διαταραχών του ύπνου 33 αναγνωρίζει δύο σύνδρομα ναρκοληψίας. Το σύνδρομο της ναρκοληψίας με καταπληξία και το σύνδρομο της ναρκοληψίας χωρίς καταπληξία. Ο διαχωρισμός αυτός φαίνεται να είναι ουσιαστικός μια και πίσω από την ύπαρξη ή όχι καταπληξίας αναγνωρίζονται βασικές βιοχημικές και γενετικές διαφορές. Έτσι οι ασθενείς που παρουσιάζουν καταπληξία παρουσιάζουν σε πολύ υψηλό ποσοστό ελαττωμένα επίπεδα ή και πλήρη απουσία υποκρετίνης 1 στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό και είναι θετικοί για τον HLA DQB απλότυπο 34. Η διάγνωση της ναρκοληψίας γίνεται με το ιστορικό (η παρουσία επεισοδίων καταπληξίας σε άτομο χωρίς νοητική υστέρηση θέτει με βεβαιότητα τη διάγνωση ναρκοληψίας), με τη δοκιμασία των πολλαπλών καταγραφών του λανθάνοντα χρόνου έλευσης του ύπνου (multiple sleep latency test, MSLT), με την αναζήτηση του HLA DQB απλότυπου και με τον προσδιορισμό της υποκρετίνης 1 στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Το MSLT είναι η πιο προσιτή εργαστηριακή μέθοδος για τη διάγνωση της ναρκοληψίας. Απαιτεί συνδεσμολογία πολυκαταγραφικής μελέτης ύπνου και συνίσταται σε τέσσερεις προσπάθειες ύπνου κατά την ημέρα διάρκειας κάθε μία 20 λεπτών. Ελέγχει δύο βασικές παραμέτρους: α) το μέσο λανθάνοντα χρόνο έλευσης ύπνου στις τέσσερεις προσπάθειες και β) την εμφάνιση ύπνου REM στις τέσσερεις προσπάθειες. Μέση τιμή λανθάνοντα χρόνου έλευσης του ύπνου<8 λεπτά και >2 REM επεισόδια κατά τις 4 δοκιμασίες ύπνου στο MSLT παρουσιάζουν το 71% των ασθενών με ναρκοληψία και καταπληξία και το 91% των ασθενών με ναρκοληψία χωρίς καταπληξία. Παρόλα,

9 PNEUMON Number 1, Vol. 22, January - March αυτά παρόμοια αποτελέσματα παρουσιάζουν και το 6% ασθενών με διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο εξαιτίας της διάσπασης του ύπνου REM από τα απνοϊκά επεισόδια. Έτσι, δοκιμασία πρέπει πάντα να γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας αμέσως μετά από πολυϋπνογραφική μελέτη κατά την οποία κατεγράφθησαν τουλάχιστον 6 ώρες ύπνου με παρουσία σταδίου REM και αφού ο ασθενής τις τελευταίες δύο εβδομάδες προ της μελέτης αναφέρει καλή επάρκεια νυκτερινού ύπνου. Όλες οι καταστάσεις που προκαλούν χρόνια στέρηση ύπνου και ιδίως REM σταδίου, μπορούν να δώσουν συμπτωματολογία παρόμοια με τη ναρκοληψία εκτός από τα επεισόδια καταπληξίας. Καταπληξία παρατηρείται μόνο στη ναρκοληψία και σε παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος που συνοδεύονται από νοητική υστέρηση 35. Η θεραπεία της ναρκοληψίας είναι συμπεριφορική και φαρμακευτική. Ο ασθενής πρέπει να διατηρεί σταθερό ωράριο ύπνου. Κατά τη διάρκεια της ημέρας αν είναι εφικτό πρέπει να του δίνεται η δυνατότητα να κοιμάται 2-3 φορές σε συγκεκριμένες ώρες για 1 περίπου ώρα κάθε φορά. Για εμμένουσα υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας χορηγούνται αμφεταμίνες ή μοδαφινίλη. Η καταπληξία μπορεί να αντιμετωπιστεί με τρικυκλικά ή σεροτονινεργικά αντικαταθλιπτικά ή με sodium oxybate. Η θεραπεία με CPAP έχει θέσει στην ναρκοληψία μια και αναφέρονται αυξημένα ποσοστά αποφρακτικής άπνοιας 13 πιθανά λόγω αυξημένης συχνότητας παχυσαρκίας στους ναρκοληπτικούς ασθενείς Ασθενείς με βαριά αποφρακτική άπνοια μπορεί να στερούνται σταδίου REM και να παρουσιάζουν συμπτωματολογία παρόμοια της ναρκοληψίας 2. Οι ασθενείς με ναρκοληψία εμφανίζουν υψηλό ποσοστό παχυσαρκίας με συνέπεια και υψηλό ποσοστό αποφρακτικής άπνοιας. Έτσι είναι σημαντικό σε ασθενείς με ναρκοληψία να αντιμετωπίζεται πιθανή αποφρακτική άπνοια που μπορεί να συμβάλλει στην υπνηλία κατά την ημέρα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (Βλέπε αγγλικό κείμενο)

Ο καλόςύπνος μαζίμετησωστή διατροφή και την άσκηση είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας

Ο καλόςύπνος μαζίμετησωστή διατροφή και την άσκηση είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας Ο καλόςύπνος μαζίμετησωστή διατροφή και την άσκηση είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας εγρήγορση Στάδιο ύπνου ώρες H AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚH ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Υπνικοί κύκλοι διάρκειας 90 λεπτών Υπνοςμη-REM Στάδιο1-στάδιο4

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η κεντρική υπνική άπνοια (central sleep apnea - CSA) συναντάται σε ποσοστό 5-10% όλων των ασθενών με διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο (sleep-disordered breathing

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ Δ.Α. ΚΑΖΗΣ ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ 3Η ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ ΝΟΣ «Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Άνοια Ύπνος Αποφρακτική άπνοια Ορισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΥΠΝΟΣ αναζωογόνηση του οργανισμού επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα επηρεάζει τη σωματική και διανοητική υγεία ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ τακτική,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ: ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ: ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ: ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ No conflict of interest Διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσκληση. Αγαπητοί συνάδελφοι,

Πρόσκληση. Αγαπητοί συνάδελφοι, Πρόσκληση Αγαπητοί συνάδελφοι, εδώ είμαστε πάλι. Μετά από 3 χρόνια σιωπής, λόγω των συνθηκών, θα ξανασυναντηθούμε στο 4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις Διαταραχές του Ύπνου που θα πραγματοποιηθεί στις 15

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ύπνος. Στάδια συνείδησης

Ύπνος. Στάδια συνείδησης Ύπνος Εγρήγορση Στάδια συνείδησης Ύπνος Τι συµβαίνει όταν κοιµόµαστε; (νευρώνες που αυξάνουν 5 µε 10 φορές τη συχνότητα δηµιουργίας δυναµικών ενεργείας κατά τη διάρκεια του ύπνου) Γιατί κοιµόµαστε; Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Συμπτωματικές καταστάσεις στην Σκλήρυνση κατά πλάκας: Κόπωση- Διαταραχές ύπνου. Διάγνωση και θεραπεία

Συμπτωματικές καταστάσεις στην Σκλήρυνση κατά πλάκας: Κόπωση- Διαταραχές ύπνου. Διάγνωση και θεραπεία Συμπτωματικές καταστάσεις στην Σκλήρυνση κατά πλάκας: Κόπωση- Διαταραχές ύπνου. Διάγνωση και θεραπεία Χρυσόστομος Δ Μπαϊρακτάρης Νευρολόγος Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Διαταραχές ύπνου στην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΝΟΥ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΡΟΧΑΛΙΖΕΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ -ΥΠΟΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ (ΣΑΑΥ - OSAS) ΡΟΧΑΛΗΤΟ Ή ΡΕΓΧΩ ΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗ Ή ΡΕΓΧΑΣΜΟΣ: Ορισμός

ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΝΟΥ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΡΟΧΑΛΙΖΕΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ -ΥΠΟΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ (ΣΑΑΥ - OSAS) ΡΟΧΑΛΗΤΟ Ή ΡΕΓΧΩ ΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗ Ή ΡΕΓΧΑΣΜΟΣ: Ορισμός ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΝΟΥ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΡΟΧΑΛΙΖΕΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ -ΥΠΟΠΝΟΙΑΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ (ΣΑΑΥ - OSAS) ΡΟΧΑΛΗΤΟ Ή ΡΕΓΧΩ ΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗ Ή ΡΕΓΧΑΣΜΟΣ: Ορισμός Ένας ήχος ή θορυβώδης αναπνοή (διαταραχή αναπνοής)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ. Ganong Κεφάλαιο 14

ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ. Ganong Κεφάλαιο 14 ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ Ganong Κεφάλαιο 14 Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Ρυθμοί που καταγράφονται στο ΗΕΓ Ρυθμός α: Καταγράφεται σε εγρήγορση με τα μάτια κλειστά Σχετικά ρυθμικό

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο άπνοιας και διαβήτης

Σύνδρομο άπνοιας και διαβήτης Σύνδρομο άπνοιας και διαβήτης Νίκη Κατσίκη, Μαρία Ρογκώτη, Ιωσήφ Πετρίδης Διαβητολογικό Ιατρείο, Α Παθολογική Κλινική Νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκη Σύνδρομο άπνοιας ύπνου (ΣΑΥ) Είναι μια διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ Αποφρακτική άπνοια είναι οι συνεχείς και επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής λόγω αποφράξεως των ανώτερων αναπνευστικών οδών

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη ύπνου στο σπίτι. Δυνατότητες και περιορισμοί. Μ.Βαγιάκης Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ Νοσοκομείο Ο Ευαγγελισμος

Μελέτη ύπνου στο σπίτι. Δυνατότητες και περιορισμοί. Μ.Βαγιάκης Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ Νοσοκομείο Ο Ευαγγελισμος Μελέτη ύπνου στο σπίτι. Δυνατότητες και περιορισμοί. Μ.Βαγιάκης Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ Νοσοκομείο Ο Ευαγγελισμος ΙΩΑΝΝΙΝΑ 8/5/2015 Οι καιροί αλλάζουν..! Καταγραφικό για πλήρη μελέτη, έτος 2014.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα από τα συχνότερα νοσήματα των ανδρών στην σημερινή εποχή.σε νεαρότερες ηλικίες το 30% οφείλεται σε οργανικές αιτίες και το 70 % σε ψυχολογικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ «Σύγχρονες Τάσεις στη Διδακτική των Βιολογικών Μαθημάτων και Νέες Τεχνολογίες»

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος

Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος Πρόκειται για μια επαναλαμβανόμενη διαταραχή της ηλεκτροχημικής λειτουργίας του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της οποίας μια ομάδα νευρώνων εκφορτίζεται χωρίς ουσιαστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ - ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ

ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ - ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ - ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ? Τα νευρομυϊκά νοσήματα είναι ασθένειες που ενώ εμφανίζουν μεγάλη ετερογένεια στην κλινική

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Αιτιοπαθογένεια της νόσου Νόσος ALZHEΪMER Η νόσος Alzheϊmer είναι η συνηθέστερη & περισσότερο σημαντική εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ενήλικης ζωής & κυρίως σε άτομα άνω των 50

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα

Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Σύνδροµο Καρπιαίου Σωλήνα Το σύνδροµο του καρπιαίου σωλήνα είναι µία συνήθης αιτία πόνου και διαταραχής της αισθητικότητας στα χέρια. Οφείλεται σε πίεση του µέσου νεύρου στην περιοχή του καρπού. Στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

διαταραχές και δυσκολία στη βάδιση άνοια επιδείνωση του ελέγχου της διούρησης- ακράτεια ούρων

διαταραχές και δυσκολία στη βάδιση άνοια επιδείνωση του ελέγχου της διούρησης- ακράτεια ούρων ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) είναι ένα υγρό το οποίο περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και είναι υπεύθυνο για την προστασία και τη θρέψη τους. Ο υδροκέφαλος είναι μια παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Τι είναι ο υδροκέφαλος παθολογική αύξηση της ποσότητας εγκεφαλονωτιαίου υγρού εντός της κρανιακής κοιλότητας που αντανακλά σε αύξηση των διαστάσεων των κοιλιών του εγκεφάλου. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ Διπλωματική Εργασία Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Κλινική Φαρμακολογία και Θεραπευτική» Ιούλιος 2015 Ορισμοί Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική εικόνα CRPS. Κωνζηανηίνος Δρεηάκης Ορθοπαιδικός Χειροσργός Νοζοκ. ΥΓΕΙΑ Διδάκηωρ Πανεπιζηημίοσ Κρήηης

Κλινική εικόνα CRPS. Κωνζηανηίνος Δρεηάκης Ορθοπαιδικός Χειροσργός Νοζοκ. ΥΓΕΙΑ Διδάκηωρ Πανεπιζηημίοσ Κρήηης Κλινική εικόνα CRPS Κωνζηανηίνος Δρεηάκης Ορθοπαιδικός Χειροσργός Νοζοκ. ΥΓΕΙΑ Διδάκηωρ Πανεπιζηημίοσ Κρήηης Ορισμοί - Ονοματολογία CRPS: Complex Regional Pain Syndrome Ομάδα επώδυνων καταστάσεων που χαρακτηρίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Περιστατικού. Υπνηλία σε νεαρό άνδρα

Παρουσίαση Περιστατικού. Υπνηλία σε νεαρό άνδρα Παρουσίαση Περιστατικού Υπνηλία σε νεαρό άνδρα Ν. Μωυσιάδης, Μ. Αντωνιάδου, Ι. Φρανσές, Θ. Γκέγκας, Α. Χασιώτου, Β. Τσάρα Μονάδα Ύπνου Β Πνευμονολογική Κλινική ΓΠΝΘ Γ. Παπανικολάου Παρουσίαση περιστατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΓΧΡΩΜΟ TRIPLEX ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ

ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΓΧΡΩΜΟ TRIPLEX ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ ηµήτρης Γ. Χατζηχρήστου Καθηγητής Ουρολογίας Ανδρολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης 01 ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΓΧΡΩΜΟ TRIPLEX ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ Ποια είναι τα αγγειακά προβλήµατα της στύσης; Τα αγγειακά

Διαβάστε περισσότερα

DANA ALLIANCE FOR BRAIN

DANA ALLIANCE FOR BRAIN ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Η λειτουργία του Ύπνου και η σημασία της για τη Μνήμη και τη Μάθηση αλλά και τη Σωματική και Ψυχική Υγεία» Ενημερωτική Εκδήλωση την Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013, στο Ίδρυμα Ευγενίδου Αθήνα, Παρασκευή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΠΝΟΥ»

ΘΕΜΑ: «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΠΝΟΥ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ: «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΠΝΟΥ» Ι ΑΣΚΟΥΣΑ:ΚΥΠΑΡΙΣΣΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: ΠΑΡΑΣΧΟΥ ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΛΑΡΙΣΑ 2009-06-17 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΠΝΟΥ 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2009

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2 Νόσος του Πάρκινσον Τρόπος αντιμετώπισης νόσου Πάρκινσον. Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson) είναι νευροεκφυλιστική ασθένεια της μέλαινας ουσίας με συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων. Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων. Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων Περιλαμβάνει: Λήψη ατομικού ιστορικού Κλινική Εξέταση Ηλεκτροκαρδιογράφημα Υπερηχογράφημα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΕΚ 4453 Β ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα

ΦΕΚ 4453 Β ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα ΦΕΚ 4453 Β ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 13-9- 2018 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Αρ. Πρωτ. Γ5α/Γ.Π.οικ.68753 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΑΤΡΩΝ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Το θωρακικό άλγος, όχι σπάνιο

Το θωρακικό άλγος, όχι σπάνιο Προσέγγιση του παιδιού με θωρακικό άλγος Steven M. Selbst, MD Pediatr Clin N Am 57 (2010) 1221 1234 Παρουσίαση : Νίκος Α. Καρανταγλής Επιστημονικός Συνεργάτης Γ ΠΔ Α.Π.Θ. 10/01/2011 www.pd3.gr Το θωρακικό

Διαβάστε περισσότερα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ Οι γυναίκες ήταν

Διαβάστε περισσότερα

TO ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ M. AΛXANATHΣ ANAΠΛ KAΘHΓHTHΣ ΠNEYMONOΛOΓIAΣ

TO ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ M. AΛXANATHΣ ANAΠΛ KAΘHΓHTHΣ ΠNEYMONOΛOΓIAΣ M. AΛXANATHΣ ANAΠΛ KAΘHΓHTHΣ ΠNEYMONOΛOΓIAΣ TI EINAI Το RLS είναι μία συνηθισμένη αισθητικοκινητική διαταραχή, που συχνά υπο-διαγιγνώσκεται και η οποία χαρακτηρίζεται από ακατανίκητη επιτακτική ανάγκη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ TMHMA AKOOΛΟΓΙΑΣ - ΝΕΥΡΟΩΤΟΛΟΓΙΑΣ Το αυτί είναι ένα όργανο που εξυπηρετεί δύο λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισµό: η µία είναι η αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών Δυστονία Δυστονία Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών προκαλώντας ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες ή στροφικές κινήσεις του προσβεβλημένου τμήματος του σώματος. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΝΑΖΑΡΙ ΔΑΝΙΗΛ - ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΓΝΑ «ΛΑΙΚΟ»

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΝΑΖΑΡΙ ΔΑΝΙΗΛ - ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΓΝΑ «ΛΑΙΚΟ» ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΝΑΖΑΡΙ ΔΑΝΙΗΛ - ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΓΝΑ «ΛΑΙΚΟ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ Η συνείδηση είναι το σύνολο των εγκεφαλικών λειτουργιών που φέρνει

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ Έκδοση από 2016 2. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ 2.1 Πως μπαίνει η διάγνωση; Γενικά ακολουθείται η παρακάτω προσέγγιση: Κλινική υποψία:

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης

Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης Παθολόγος Αξιολόγηση βαρύτητας περιστατικού - Από την βαρύτητα των κλινικών σημείων (αναπνευστική συχνότητα >35, ταχυκαρδία,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Ελένη Γεωργίλα. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Ελένη Γεωργίλα. Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Ελένη Γεωργίλα Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ύπνος είναι μια σημαντική φυσιολογική διαδικασία αναζωογόνησης του οργανισμού, απαραίτητη για την σωματική και διανοητική υγεία του

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο της συνείδησης

Επίπεδο της συνείδησης Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 20-25 Επίπεδο της συνείδησης Η µερική ή ολική απώλεια της συνείδησης του πάσχοντος είναι µια σοβαρή κατάσταση, κατά την οποία διαταράσσεται

Διαβάστε περισσότερα

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Καταπληξία Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Εφημερία στο ΚΥ Αγ. Βαρβάρας Ν. Ηρακλείου. 50 χλμ από μεγάλο νοσοκομείο Βασικός ιατρικός εξοπλισμός Διακομιδή με ιδιωτικό μέσο. Άνδρας 84 ετών τον βρήκαν οι

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ.

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Παπανικολάου» Η καρδιά αποτελεί το κέντρο της νόησης και των συναισθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ Λάμπρου Καλλιρρόη Πνευμονολόγος Πανεπιστημιακή Υπότροφος Α Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ 13 Ο Πνευμονολογικό Συνέδριο Ιωάννινα O Το Σύνδρομο Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΥ)

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες: Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα του κατώτερου πεπτικού σωλήνα, επηρεάζοντας κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό ασθενών, κυρίως των χωρών του δυτικού κόσμου. Εικόνα 1.

Διαβάστε περισσότερα

NeuroBloc Αλλαντική τοξίνη τύπου Β ενέσιμο διάλυμα 5.000 U/ml

NeuroBloc Αλλαντική τοξίνη τύπου Β ενέσιμο διάλυμα 5.000 U/ml NeuroBloc Αλλαντική τοξίνη τύπου Β ενέσιμο διάλυμα 5.000 U/ml Σημαντικές πληροφορίες ασφάλειας για γιατρούς Σκοπός αυτού του εγχειριδίου είναι να παρέχει σε γιατρούς με δικαίωμα συνταγογράφησης και χορήγησης

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος της αναπνοής. Ενότητα 6: Έλεγχος της αναπνοής. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Έλεγχος της αναπνοής. Ενότητα 6: Έλεγχος της αναπνοής. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Έλεγχος της αναπνοής Ενότητα 6: Έλεγχος της αναπνοής Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ρύθμιση της αναπνοής Το αναπνευστικό σύστημα αποτελείται από: Αναπνευστικό

Διαβάστε περισσότερα

Αιμορραγική διάθεση ή αιμορραγική εκδήλωση; Δεν είναι πάντα το ίδιο...

Αιμορραγική διάθεση ή αιμορραγική εκδήλωση; Δεν είναι πάντα το ίδιο... Αιμορραγική διάθεση ή αιμορραγική εκδήλωση; Δεν είναι πάντα το ίδιο... Μαρίνα Οικονόμου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας Α Π/Δ Κλινική ΑΠΘ ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Η ομιλήτρια δεν

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ορθού αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό καρκίνο σε γυναίκες και άνδρες και αντιπροσωπεύει το 13% όλων των καρκίνων. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο Get to the point It s 2:30 a.m. You re paged to the ED to see this

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις Συγγραφική ομάδα: Δίπλα Κωνσταντίνα, Ph.D., Λέκτορας, ΤΕΦΑΑ Σερρών ΑΠΘ Καρατράντου Κωνσταντίνα, MSc, Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ - ΠΘ Ιπποκράτης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ. Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ. Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο ( ΣΑΥ) Συχνή διαταραχή (5%

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ Η δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζει τις μη φυσιολογικές συγκεντρώσεις λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών στο αίμα. Ορίζεται περαιτέρω ως η ύπαρξη αυξημένων συγκεντρώσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αθήνα 8 Μαρτίου 2011 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ένας στους δυο θανάτους, ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο, οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο και όχι στη νόσο αυτή καθ αυτή!!! Αυτό ανέφερε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ E ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 54443 8 Οκτωβρίου 2018 ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 4453 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. Γ5α/Γ.Π.οικ.68753 Κατευθυντήριες οδηγίες για την απόκτηση πιστοποιητικού εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Αμυγδαλεκτομή στο Παιδί: Έχει κάτι αλλάξει;

Αμυγδαλεκτομή στο Παιδί: Έχει κάτι αλλάξει; Αμυγδαλεκτομή στο Παιδί: Έχει κάτι αλλάξει; Φαρυγγικός λεμφικός ιστός: Φαρυγγική και Παρίσθμιες Αμυγδαλές Φαρυγγική A. Καδίτης Ειδική Μονάδα Παιδιατρικής Πνευμονολογίας Εργαστήριο Διαταραχών Αναπνοής στον

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΘΕΟΦΑΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΙΑ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ... «Ήταν μια χαρά μέχρι πριν από 1 ώρα» σας λέει με αγωνία η κόρη του 68χρονου που έχει έρθει στα επείγοντα όπου εργάζεστε.

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Καρδιοπάθειες

Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συγγραφική ομάδα: Φλουρής Ανδρέας, Ερευνητής Βογιατζής Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Σταυρόπουλος- Καλίνογλου Αντώνης, Ερευνητής Σύγχρονες

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Οξείας και Χρόνιας Καρδιακής Ανεπάρκειας. Σοφία Στ Χατζή Νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc, ΜΕΘ Κ/Δ, ΩΚΚ

Διαχείριση Οξείας και Χρόνιας Καρδιακής Ανεπάρκειας. Σοφία Στ Χατζή Νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc, ΜΕΘ Κ/Δ, ΩΚΚ Διαχείριση Οξείας και Χρόνιας Καρδιακής Ανεπάρκειας Σοφία Στ Χατζή Νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc, ΜΕΘ Κ/Δ, ΩΚΚ Οι διαφοροποιήσεις επιγραμματικά 1. Νέος ορισμός και καινούρια ταξινόμηση της καρδιακής ανεπάρκειας.

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Νεότερες απόψεις και θεραπείες Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΥΣ, ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΒΙΟΨΙΑΣ ΗΠΑΤΟΣ Χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του Υπουργείου Υγείας για τα Κέντρα Αποθεραπείας και Αποκατάστασης (Κ.Α.Α) και βάσει του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών

Διαβάστε περισσότερα

Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA)

Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA) Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ PFAPA 1.1 Τι είναι;

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα IV Επιστημονικά πορίσματα 1 Επιστημονικά πορίσματα Στις 7 Ιουνίου 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πληροφορήθηκε για το θανατηφόρο κρούσμα κεραυνοβόλου ηπατικής ανεπάρκειας σε ασθενή που λάμβανε δακλιζουμάμπη

Διαβάστε περισσότερα

Αγχολυτικά -Υπνωτικά. Χριστίνα άλλα. Λέκτορας Φαρμακολογίας. Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αγχολυτικά -Υπνωτικά. Χριστίνα άλλα. Λέκτορας Φαρμακολογίας. Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών Αγχολυτικά -Υπνωτικά Χριστίνα άλλα Λέκτορας Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών e-mail: cdalla@med.uoa.gr http://www.med.uoa.gr/pharmacology Συμπτωματολογία DSMΙV Κατάθλιψη Αγχώδης διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Τα συμπτώματα αυτά δεν πρέπει ποτέ να τα αγνοούμε γιατί η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να σώσει

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης. Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη

Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης. Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Αποκατάσταση ρυθµού ή διατήρηση συχνότητας στην κολπική µαρµαρυγή; Β.Μ. Σκέµπερης Γ Καρδιολογική Κλινική Α.Π.Θ. Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Η κολπική µαρµαρυγή (ΚΜ) είναι µία αρρυθµία της ενηλικίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ

ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ Α' ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ "ΛΑΪΚΟ" ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΕΤΡΟΣ Π. ΣΦΗΚΑΚΗΣ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ-ΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 7ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018 ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΘΕΝΗ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του Υπουργείου Υγείας για τα Κέντρα Αποθεραπείας και Αποκατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας μια κατάσταση που επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικές Ασθένειες & Άσκηση

Μεταβολικές Ασθένειες & Άσκηση Μεταβολικές Ασθένειες & Άσκηση Σακκάς Γεώργιος PhD, Κλινικός Εργοφυσιολόγος Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας ΕΚΕΤΑ & Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας gsakkas@med.uth.gr Οξεία είναι μια κατάσταση η οποία εκδηλώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Πάνω από ένα αιώνα πριν, ο J. Hutchinson, ένας χειρουργός-δερματολόγος, αναγνώρισε την πρώτη περίπτωση σαρκοείδωσης, στο Λονδίνο. Στα χρόνια πριν και μετά την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΘΕΝΗ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του Υπουργείου Υγείας για τα Κέντρα Αποθεραπείας και Αποκατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΛΕΙΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του Υπουργείου Υγείας για τα Κέντρα Αποθεραπείας και Αποκατάστασης (Κ.Α.Α) και βάσει του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών

Διαβάστε περισσότερα

FOUNDERS CLUB. Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές

FOUNDERS CLUB. Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές FOUNDERS CLUB Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές Το Πρόγραμμα Founders Club είναι το πληρέστερο πρόγραμμα ιδιωτικής εκπαίδευσης Λογοθεραπείας που υπάρχει.

Διαβάστε περισσότερα

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Νευροψυχολογία Η νευροψυχολογία είναι η επιστήμη που μελετά τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη σχέση του με τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία)

Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία) Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία) Ανδρέας Χ. Γιαννόπουλος Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. 8 ο Επιστημονικό συνέδριο Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. ΚΕΔΕΑ Θεσ/νίκης 14-16/3/2019

Διαβάστε περισσότερα

Μεταμόσχευση Νεφρού. Το όργανο και η λειτουργία του :

Μεταμόσχευση Νεφρού. Το όργανο και η λειτουργία του : Μεταμόσχευση Νεφρού Το όργανο και η λειτουργία του : Το ουροποιητικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Σκοπός του συστήματος αυτού είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΑΣΚΗΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΑΣΚΗΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΑΣΚΗΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ 12/9/2018 17/9/2018 Φιλίππου Αναστάσιος Επίκ. Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Τοκμακίδης Σαββας Ομ. Καθηγητής,

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας

Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας Ενότητα 4: Νοσήματα του αναπνευστικού Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Εξήγηση των φυσιολογικών διαδικασιών στον ύπνο

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΑΣΚΗΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΘΕΜΑ

Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΑΣΚΗΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΘΕΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017 Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΑΣΚΗΣΗ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ 4/9/2017 Φιλίππου Αναστάσιος Επίκ. Καθηγητής, Φυσιολογία της Άσκησης 6/9/2017 Τοκμακίδης Σαββας Ομ. Καθηγητής,

Διαβάστε περισσότερα

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ Ι. Φυσιολογία και παθοφυσιολογία του πόνου... 15 1. Ορισμός και τύποι του πόνου... 15 1.1. Ο ορισμός του πόνου... 15 1.2.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ Νευρολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου «Πολυκλινική», Αθήνα. Εισαγωγή Ο ίλιγγος, ένα συνηθέστατο αίτιο προσέλευσης ασθενών στο ιατρείο της εφημερίας, συχνά υποκρύπτει επείγουσες καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα. Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα. Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος ΤΙΤΛΟΣ: Η Σημασία του στρες και του ύπνου στη ζωή του/της

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Σημαιοφορίδης Π. Βασίλειος Επιμ. Ουρολογικής Κλινικής Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο

Σημαιοφορίδης Π. Βασίλειος Επιμ. Ουρολογικής Κλινικής Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο Σημαιοφορίδης Π. Βασίλειος Επιμ. Ουρολογικής Κλινικής Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο Ορισμός Ενούρησης Απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου σε ηλικίες άνω των 5 ετών Πρωτοπαθής όταν δεν έχει ποτέ επιτευχθεί

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ 1 Η καρδιά και οι πνεύμονες αποτελούν ίσως τα 2 βασικότερα όργανα του ανθρώπου, καθώς από τη συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας

Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Επαγγελματίες υγείας και υπηρεσίες υγείας Αρμοδιότητες διεπιστημονικής ομάδας Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας Σύσταση 40: Συστήνεται να γίνεται εκτίμηση των αναγκών του ασθενή, συμβουλευτική σε προγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα