ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 628 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ετήσια έκθεση σχετικά με τους εσωτερικούς ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν το 2015 (άρθρο 99 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού) {SWD(2016) 322 final} EL EL

2 1. Εισαγωγή Η αποστολή της ΥΕΕ: ανεξαρτησία, αντικειμενικότητα και λογοδοσία, στόχοι και πεδίο της έκθεσης Επισκόπηση του ελεγκτικού έργου Εφαρμογή του προγράμματος ελέγχων του Στατιστικά στοιχεία για τις συστάσεις της ΥΕΕ Σύνοψη των ελεγκτικών εργασιών Συμπεράσματα σχετικά με τους ελέγχους επιδόσεων Επιδόσεις των ΓΔ, των υπηρεσιών και των εκτελεστικών οργανισμών της Επιτροπής: οριζόντιες διαδικασίες (ΑΠ, ΤΠ, καταπολέμηση της απάτης κ.λπ.) Επιδόσεις κατά την εκτέλεση επιχειρησιακών πιστώσεων του προϋπολογισμού Επιδόσεις στους τομείς πολιτικής που δεν συνεπάγονται δαπάνες Περιορισμένα συμπεράσματα της ΥΕΕ σχετικά με την κατάσταση του εσωτερικού ελέγχου κάθε ΓΔ Συνολική γνώμη σχετικά με τη δημοσιονομική διαχείριση εκ μέρους της Επιτροπής Διαβούλευση με την υπηρεσία δημοσιονομικών παρατυπιών της Επιτροπής Συμπεράσματα Κατάλογος αρκτικόλεξων

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με το έργο που έχει επιτελέσει η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου (ΥΕΕ) της Επιτροπής, όπως απαιτεί το άρθρο 99 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού. Βασίζεται στην έκθεση που συνέταξε ο εσωτερικός ελεγκτής της Επιτροπής, βάσει του άρθρου 99 παράγραφος 3 του κανονισμού, όσον αφορά τις ελεγκτικές και συμβουλευτικές εκθέσεις της ΥΕΕ που ολοκληρώθηκαν το 2015 για τις Γενικές Διευθύνσεις (ΓΔ), τις υπηρεσίες και τους εκτελεστικούς οργανισμούς της Επιτροπής 1. Σύμφωνα με τη νομική βάση της, περιλαμβάνει σύνοψη του αριθμού και του είδους των εσωτερικών ελέγχων που έχουν διεξαχθεί, των συστάσεων που διατυπώθηκαν και τη συνέχεια που δόθηκε στις συστάσεις αυτές 2. Η παρούσα έκθεση περιλαμβάνει τις εκθέσεις λογιστικού ελέγχου που ολοκληρώθηκαν κατά την περίοδο μεταξύ της 1ης Φεβρουαρίου 2015 και της 31ης Ιανουαρίου Δεν λαμβάνονται υπόψη οι συστάσεις που εφαρμόστηκαν μετά την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Ιανουαρίου Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΥΕΕ: ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ, ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Αποστολή της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου είναι να παρέχει στην Επιτροπή ανεξάρτητες και αντικειμενικές υπηρεσίες διασφάλισης αξιοπιστίας και παροχής συμβουλών με σκοπό τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας και τη βελτίωση της λειτουργίας της Επιτροπής. Η ΥΕΕ βοηθά την Επιτροπή να επιτύχει τους στόχους της υιοθετώντας μια συστηματική και πειθαρχημένη προσέγγιση για την αξιολόγηση και την έκδοση συστάσεων με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου, ελέγχου και διακυβέρνησης. Στα καθήκοντά της περιλαμβάνονται η αξιολόγηση και η έκδοση κατάλληλων συστάσεων για τη βελτίωση της διαδικασίας διακυβέρνησης κατά την επίτευξη των ακόλουθων στόχων: προώθηση κατάλληλης δεοντολογίας και αξιών στο εσωτερικό του οργάνου, διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των οργανωτικών επιδόσεων και της λογοδοσίας, καθώς και αποτελεσματική κοινοποίηση πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους και τους ελέγχους στα αρμόδια τμήματα του οργάνου. Με τον τρόπο αυτό προάγει ένα πνεύμα αποδοτικής και αποτελεσματικής διαχείρισης στο εσωτερικό της Επιτροπής και των υπηρεσιών της. Η ανεξαρτησία της ΥΕΕ κατοχυρώνεται στον δημοσιονομικό κανονισμό 3 και Η έκθεση δεν καλύπτει τους αποκεντρωμένους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης ή άλλους οργανισμούς που ελέγχονται από την ΥΕΕ, για τους οποίους συντάσσονται αυτοτελείς ετήσιες εκθέσεις. Απαιτείται από το πρότυπο επίδοσης 2060 των διεθνών προτύπων για την επαγγελματική εφαρμογή του εσωτερικού ελέγχου (πρότυπα) που έχει δημοσιεύσει το Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών (IIA). Άρθρο 100 του δημοσιονομικού κανονισμού. 3

4 στον καταστατικό χάρτη αποστολής της 4, που εγκρίθηκε από την Επιτροπή. Η ΥΕΕ υποβάλλει έκθεση για όλους τους ελέγχους της στην επιτροπή παρακολούθησης των ελέγχων (ΕΠΕ). Η επιτροπή παρακολούθησης των ελέγχων βοηθά το Σώμα των Επιτρόπων διασφαλίζοντας ότι το έργο της ΥΕΕ, των πρώην κλιμακίων εσωτερικού ελέγχου (ΚΕΕ) και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) λαμβάνεται δεόντως υπόψη από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και τυγχάνει της κατάλληλης παρακολούθησης. Η ΥΕΕ ασκεί τα καθήκοντά της σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό και τα διεθνή πρότυπα για την επαγγελματική εφαρμογή του εσωτερικού ελέγχου, καθώς και σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών. Η ΥΕΕ δεν ελέγχει τα συστήματα ελέγχου που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά τα κονδύλια της Επιτροπής. Τέτοιοι έλεγχοι, που εκτείνονται μέχρι το επίπεδο μεμονωμένων δικαιούχων, διενεργούνται από τους εσωτερικούς ελεγκτές των κρατών μελών, τις εθνικές ελεγκτικές αρχές, άλλες μεμονωμένες ΓΔ της Επιτροπής και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ). Η ΥΕΕ ελέγχει, ωστόσο, μέτρα που λαμβάνουν οι υπηρεσίες της Επιτροπής για την εποπτεία και τον έλεγχο οργανισμών στα κράτη μέλη και άλλων οργανισμών που είναι αρμόδιοι για την εκταμίευση κονδυλίων της ΕΕ, όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Όπως προβλέπεται στον δημοσιονομικό κανονισμό, η ΥΕΕ μπορεί να επιτελεί αυτά τα καθήκοντα επί τόπου, μεταξύ άλλων και στα κράτη μέλη. 3. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ 3.1. Εφαρμογή του προγράμματος ελέγχων του 2015 Μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Ιανουαρίου 2016, η εφαρμογή του προγράμματος ελέγχων για το 2015 είχε καλύψει τον στόχο του 100% των προγραμματισμένων υποχρεώσεων όσον αφορά τη διενέργεια λογιστικών ελέγχων στην Επιτροπή, στις υπηρεσίες και στους εκτελεστικούς οργανισμούς 5. Ολοκληρώθηκαν 139 υποχρεώσεις ελέγχου (μεταξύ των οποίων λογιστικοί έλεγχοι, επαναληπτικοί έλεγχοι, περιορισμένοι έλεγχοι, αξιολογήσεις κινδύνου και μία επιστολή συστάσεων προς τη διοίκηση), οι οποίες κατανέμονται όπως παρουσιάζεται στον κατωτέρω πίνακα. 4 5 C(2015)2541 (20 Απριλίου 2015), Communication to the Commission, Mission Charter of the Internal Audit Service of the European Commission (Ανακοίνωση προς την Επιτροπή, Καταστατικός χάρτης αποστολής της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD) περιλαμβάνει επισκόπηση όλων των υποχρεώσεων ελέγχου και των επαναληπτικών ελέγχων που ολοκληρώθηκαν. 4

5 Υποχρεώσεις ελέγχου Εκθέσεις Υποχρεώσεις ελέγχου Εκθέσεις Υποχρεώσεις ελέγχου Εκθέσεις Λογιστικός έλεγχος Επαναληπτικός έλεγχος (Περιορισμένη) εξέταση Επιστολή συστάσεων προς τη διοίκηση Αξιολόγηση κινδύνου ΤΠ Αξιολόγηση κινδύνου ΚΣΥΑ Παροχή συμβουλών Σύνολο Η αύξηση του αριθμού των υποχρεώσεων ελέγχου που ολοκλήρωσε η ΥΕΕ το 2015 σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη οφείλεται κυρίως στη συγκέντρωση της λειτουργίας εσωτερικού λογιστικού ελέγχου. Το 2015 δημιουργήθηκαν στην ΥΕΕ 60 νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες καλύπτονται σταδιακά. Ως αποτέλεσμα, στο πρόγραμμα ελέγχων συμπεριλήφθηκαν νέες υποχρεώσεις ελέγχου βάσει της αυξημένης διαθεσιμότητας ικανοτήτων. Το τελικό πρόγραμμα ελέγχων για το 2016 περιλαμβάνει 101 υποχρεώσεις ελέγχου (μη συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων επαναληπτικού ελέγχου), εκ των οποίων 67 προβλέπεται να ολοκληρωθούν το Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη της και τα διεθνή πρότυπα, και προκειμένου να διασφαλίσει την αποδοτική και αποτελεσματική εφαρμογή του προγράμματος Ορισμένοι έλεγχοι, ιδίως έλεγχοι που περιλαμβάνουν πολλές ΓΔ, ενδέχεται να οδηγήσουν στην εκπόνηση περισσότερων από μίας εκθέσεων ελέγχου. Η «Ανάλυση των ελλείψεων της νέας νομοθεσίας / του σχεδιασμού του δεύτερου σταδίου της περιόδου προγραμματισμού των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων» που αφορά τη ΓΔ REGIO και τη ΓΔ EMPL καλύπτει δύο υποχρεώσεις ελέγχου. Ο «Έλεγχος της στρατηγικής ελέγχου Εφαρμογή στη ΓΔ AGRI» καλύπτει δύο υποχρεώσεις ελέγχου, οι οποίες εκτελέστηκαν από δύο διαφορετικές ομάδες ελέγχου και οδήγησαν στην κατάρτιση μίας ενιαίας έκθεσης ελέγχου. Μετά τη συγκέντρωση της λειτουργίας εσωτερικού λογιστικού ελέγχου στις αρχές του 2015, η ΥΕΕ ανέλαβε από τα πρώην IAC την παρακολούθηση 908 συστάσεων. Κατά την έναρξη των επαναληπτικών ελέγχων το 2015, η ΥΕΕ ομαδοποίησε τις συστάσεις που είχαν προκύψει από σειρά ελέγχων που είχαν διενεργηθεί σε προγενέστερο στάδιο από ΚΕΕ. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν σε ενιαία έκθεση ή σε ενιαίο σημείωμα περάτωσης. Δεδομένου ότι δεν καταρτίστηκαν χωριστές εκθέσεις ή χωριστά σημειώματα περάτωσης για κάθε επαναληπτικό έλεγχο που διενεργήθηκε, στον πίνακα δεν παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των εκθέσεων. Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ). 5

6 ελέγχων, η ΥΕΕ προγραμματίζει τις ελεγκτικές εργασίες της βάσει αξιολόγησης κινδύνου και ανάλυσης ικανοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, η εφαρμογή παρακολουθείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και πραγματοποιούνται οι αναγκαίες προσαρμογές, όπου απαιτείται Στατιστικά στοιχεία για τις συστάσεις της ΥΕΕ Ο αριθμός των συστάσεων που εξέδωσε η ΥΕΕ (συμπεριλαμβανομένου του ποσοστού αποδοχής τους) το 2015 είχε ως εξής: Νέες συστάσεις Συστάσεις που έγιναν αποδεκτές Συστάσεις που δεν έγιναν αποδεκτές Προτεραιότητα % % Κρίσιμες % 0 Α/Α Πολύ σημαντικές % 0 Α/Α Σημαντικές % 0 Α/Α Επιθυμητές %. 0 Α/Α Σύνολο % 0 Α/Α Για όλες τις συστάσεις που έγιναν αποδεκτές, οι ελεγχόμενοι κατάρτισαν σχέδια δράσης που υποβλήθηκαν στην ΥΕΕ, η οποία τα έκρινε ικανοποιητικά. Η εφαρμογή των συστάσεων που εκδόθηκαν και έγιναν αποδεκτές κατά την περίοδο , όπως αξιολογήθηκαν από τους ελεγχόμενους 11, σύμφωνα με στοιχεία της 31ης Ιανουαρίου , παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Δεν λαμβάνονται υπόψη οι συστάσεις που εφαρμόστηκαν μετά την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Ιανουαρίου Έτος 2011 Εφαρμοσθείσες Σε εξέλιξη (κατά αριθμό μηνών καθυστέρησης) Χωρίς καθυσ 6 - Προτεραιότητα Σύνολο # % # % τέρηση Κρίσιμες 0 0 0% 0 0% Πολύ σημαντικές % 0 0% Σημαντικές % 2 2% Επιθυμητές % 0 0% Σύνολο % 2 1% Κρίσιμες 0 0 0% 0 0% Στον πίνακα παρουσιάζεται η πλέον πρόσφατη αξιολόγηση των συστάσεων, η οποία ενδέχεται να διαφέρει από την αξιολόγηση της αρχικής έκθεσης εάν τα μέτρα που έλαβε ο ελεγχόμενος σε μεταγενέστερο χρόνο θεωρούνται επαρκή για τον μερικό μετριασμό των προσδιορισθέντων κινδύνων και, συνεπώς, για τη μείωση του βαθμού προτεραιότητας της σύστασης. 12 Δεν λαμβάνονται υπόψη οι συστάσεις που εφαρμόστηκαν μετά την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Ιανουαρίου

7 Έτος Ανάλ ηψη συστ άσεω ν ΚΕΕ 2015 Εφαρμοσθείσες Σε εξέλιξη (κατά αριθμό μηνών καθυστέρησης) Χωρίς Προτεραιότητα Σύνολο # % # % καθυσ 6 - τέρηση Πολύ σημαντικές % 6 9% Σημαντικές % 10 8% Επιθυμητές 0 0 0% 0 0% Σύνολο % 16 8% Κρίσιμες 0 0 0% 0 0% Πολύ σημαντικές % 8 17% Σημαντικές % 13 18% Επιθυμητές % 0 0% Σύνολο % 21 17% Κρίσιμες 0 0 0% 0 0% Πολύ σημαντικές % 26 58% Σημαντικές % 24 31% Επιθυμητές % 0 0% Σύνολο % 50 40% Κρίσιμες 0 0 0% 0 0% Πολύ σημαντικές % 48 17% Σημαντικές % % Επιθυμητές % 0 0% Σύνολο ΚΕΕ % % Κρίσιμες 1 0 0% 1 100% Πολύ σημαντικές % 74 92% Σημαντικές % % Επιθυμητές 7 0 0% 7 100% Σύνολο % % ΣΥΝΟΛΟ % % Εκ των οποίων κρίσιμες ή πολύ σημαντικές % % Η σημαντική αύξηση του συνολικού αριθμού των ανοιχτών συστάσεων εξηγείται κυρίως από το γεγονός ότι, με τη συγκέντρωση της λειτουργίας εσωτερικού λογιστικού ελέγχου, η ΥΕΕ ανέλαβε τις συστάσεις των πρώην ΚΕΕ. Συνολικά, συστάσεις, ήτοι το 74% του συνολικού αριθμού των συστάσεων που εκδόθηκαν και έγιναν αποδεκτές κατά την περίοδο , χαρακτηρίζονται από τους ελεγχόμενους ως εφαρμοσθείσες, με αποτέλεσμα να βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη 455 συστάσεις συνολικά (ή το 26%). Από αυτό το σύνολο των 455 συστάσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, μία είναι κρίσιμη χωρίς ωστόσο να παρουσιάζει καθυστέρηση, και 162 συστάσεις είναι πολύ σημαντικές. Επί του συνόλου των 455 συστάσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, οι 220 παρουσιάζουν καθυστέρηση, και αντιστοιχούν στο 13% του συνολικού αριθμού των συστάσεων που έγιναν αποδεκτές, από τις οποίες 31 πολύ σημαντικές συστάσεις παρουσιάζουν πολύ μεγάλη καθυστέρηση (άνω των 6 μηνών σε σύγκριση με την αρχική προθεσμία). Σε αυτά τα αριθμητικά στοιχεία θα πρέπει να προστεθεί μία ακόμη πολύ σημαντική σύσταση, της οποίας η εφαρμογή σημειώνει πολύ μεγάλη καθυστέρηση και περιλαμβάνεται σε έκθεση ελέγχου που εκδόθηκε 7

8 πριν από την εν λόγω περίοδο υποβολής στοιχείων ( ). Συνολικά, οι συστάσεις αυτές αντιπροσωπεύουν μόλις το 1,9% του συνολικού αριθμού των συστάσεων που έγιναν αποδεκτές κατά την περίοδο Γενικά, η ΥΕΕ εκτιμά ότι, σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκθέσεις, η κατάσταση είναι ικανοποιητική και ότι αποτελεί ένδειξη της επιμέλειας που επιδεικνύουν οι υπηρεσίες της Επιτροπής κατά την εφαρμογή των πολύ σημαντικών συστάσεων, μετριάζοντας με τον τρόπο αυτό τους κινδύνους που εντοπίζονται. Ωστόσο, εφιστάται η προσοχή στις συστάσεις που χαρακτηρίζονται «πολύ σημαντικές» και σημειώνουν πολύ μεγάλη καθυστέρηση, ήτοι καθυστέρηση άνω των έξι μηνών. Η ΕΠΕ ενημερωνόταν σε τακτική βάση για την πορεία της εφαρμογής των συστάσεων της ΥΕΕ (αξιολόγηση από τη διοίκηση και αποτελέσματα των επαναληπτικών ελέγχων που διενεργήθηκαν από την ΥΕΕ). Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις πολύ σημαντικές συστάσεις που σημείωναν καθυστέρηση άνω των έξι μηνών. Η ΕΠΕ αποφάσισε να λάβει ειδικά μέτρα, κατά περίπτωση, υπενθυμίζοντας στις υπηρεσίες της Επιτροπής την υποχρέωσή τους να εφαρμόζουν τις συστάσεις της ΥΕΕ. Ο συνολικός αριθμός των συστάσεων που εκδόθηκαν κατά την περίοδο και για τις οποίες διενεργήθηκε επαναληπτικός έλεγχος ανέρχεται σε έναντι που αναφέρθηκαν από τους ελεγχόμενους ως «έτοιμες για επανεξέταση». Από τον συνολικό αριθμό των συστάσεων που εκδόθηκαν και υποβλήθηκαν σε επαναληπτικό έλεγχο κατά την ίδια περίοδο (1004), οι 911 (91%) περατώθηκαν από τον ελεγκτή. Αυτό σημαίνει ότι, κατά μέσο όρο, η ΥΕΕ έκρινε ότι για το 9% των συστάσεων δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι είχαν εφαρμοστεί αποτελεσματικά και, επομένως, δεν ήταν δυνατή η περάτωσή τους μετά την ολοκλήρωση του επαναληπτικού ελέγχου. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση (5%) συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η ΥΕΕ διενήργησε κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 αρκετούς επαναληπτικούς ελέγχους, οι οποίοι περιελάμβαναν επίσης εξέταση της προόδου εφαρμογής συστάσεων που δεν είχαν χαρακτηριστεί ακόμη από τον ελεγχόμενο ως «έτοιμες για επανεξέταση». Οι περισσότερες από τις συστάσεις αυτές αποτελούσαν συστάσεις ΚΕΕ, η κατάσταση των οποίων αξιολογήθηκε από την ΥΕΕ με την ευκαιρία της παράλληλης αξιολόγησης άλλων συστάσεων του ίδιου ελέγχου οι οποίες είχαν χαρακτηριστεί από τον ελεγχόμενο ως «έτοιμες για επανεξέταση». Επιπλέον, η ΥΕΕ αξιολόγησε την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά επιλεγμένες συστάσεις που συνδέονταν άμεσα με τη διαδικασία διασφάλισης αξιοπιστίας στο πλαίσιο της διαδικασίας ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων (ΕΕΔ), προκειμένου να παρουσιάσει στις ΓΔ την πλέον πρόσφατη κατάσταση για την υποβολή στοιχείων στο πλαίσιο των ΕΕΔ. Πρόκειται για νέα προσέγγιση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Εάν δεν ληφθεί υπόψη το αποτέλεσμα αυτό (δηλαδή εάν ληφθούν υπόψη μόνο οι συστάσεις που αναφέρθηκαν ως «έτοιμες για επανεξέταση» από τη διοίκηση), το συνολικό ποσοστό των συστάσεων που κρίθηκαν «σε εξέλιξη» μετά τη διενέργεια επαναληπτικού ελέγχου μειώνεται στο 4%, ποσοστό που συνάδει με τα στοιχεία των προηγούμενων εκθέσεων. 8

9 4. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 4.1. Συμπεράσματα σχετικά με τους ελέγχους επιδόσεων Ανταποκρινόμενη στη στροφή της Επιτροπής προς μια αντίληψη που βασίζεται στην ενίσχυση των επιδόσεων και δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αξιοποίηση των πόρων, η ΥΕΕ συνέχισε το 2015 να διενεργεί ελέγχους επιδόσεων 13 και ελέγχους που περιλαμβάνουν σημαντικά στοιχεία επιδόσεων (συνολικοί έλεγχοι) στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου ελέγχου για την περίοδο Στους ελέγχους αυτούς εξετάστηκαν διάφορες πτυχές που αφορούν τις επιδόσεις: Οι ΓΔ και οι υπηρεσίες της Επιτροπής βρίσκονται αντιμέτωπες με εντεινόμενες πιέσεις όσον αφορά τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, ενώ καλούνται παράλληλα να αποδείξουν ότι επιτυγχάνουν τους στόχους τους και ότι διασφαλίζουν τη βέλτιστη χρήση των χρηματοδοτικών πόρων τους. Η ΥΕΕ επικεντρώθηκε 1) στον τρόπο με τον οποίο οι ΓΔ και οι υπηρεσίες διαχειρίζονται, παρακολουθούν και υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με τους συγκεκριμένους στόχους που τελούν υπό τον έλεγχό τους και μπορούν να επιτευχθούν μέσω των αποτελεσμάτων και των δράσεών τους, 2) στη χρήση των εσωτερικών τους πόρων και 3) στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν τα οφέλη των εσωτερικών διαδικασιών και ελέγχων τους. Στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην επίτευξη αποτελεσμάτων, και μέσω νέων διατάξεων στις νομικές βάσεις θεσπίστηκαν μηχανισμοί που αποσκοπούν στην ενίσχυση των πλαισίων επιδόσεων των προγραμμάτων δαπανών για την περίοδο Η ΥΕΕ επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο οι ΓΔ και οι υπηρεσίες διαχειρίζονται, παρακολουθούν και υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με τις επιδόσεις των πολιτικών της ΕΕ. Αυτό αφορά τόσο τα προγράμματα δαπανών όσο και τις δραστηριότητες που δεν συνεπάγονται δαπάνες. Οι στόχοι πολιτικής ορίζονται κατά κανόνα μέσω γενικών στόχων, στην επίτευξη των οποίων συμβάλλουν έως έναν βαθμό οι ΓΔ και οι υπηρεσίες. Ωστόσο, η επίτευξη των γενικών στόχων επηρεάζεται επίσης από άλλους εξωτερικούς παράγοντες και από τρίτους. Σύμφωνα με τη μεθοδολογία και τη βέλτιστη πρακτική της, η YEE προσέγγισε τις επιδόσεις με έμμεσο τρόπο, δηλαδή αξιολόγησε το κατά πόσον και με ποιο τρόπο η διοίκηση έχει δημιουργήσει συστήματα για τη μέτρηση των επιδόσεων (της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας) των δραστηριοτήτων της. Μέσω της προσέγγισης αυτής, η ΥΕΕ επιδιώκει να διασφαλίσει, καταρχάς, ότι οι ΓΔ και οι υπηρεσίες έχουν καθιερώσει πλαίσια επιδόσεων τα οποία περιλαμβάνουν εργαλεία μέτρησης (δηλαδή βασικούς δείκτες) και συστήματα παρακολούθησης των επιδόσεων 14. Αυτό προκύπτει εν μέρει από το γεγονός ότι σε μεγάλο αριθμό Η ΥΕΕ διενήργησε συνολικά 35 ελέγχους επιδόσεων και συνολικούς ελέγχους. Για αναλυτικότερα στοιχεία, βλ. το σχετικό έγγραφο εργασίας. Βλ. ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 28ης Απριλίου 2016 με τις παρατηρήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των αποφάσεων σχετικά με την απαλλαγή όσον αφορά την εκτέλεση 9

10 νομικών βάσεων των προγραμμάτων δαπανών ορίζονται στόχοι οι οποίοι έχουν ευρύτερο πεδίο εφαρμογής από τους στόχους που μπορεί στην πραγματικότητα να επιτύχει μόνη της η Επιτροπή. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει πρώτα να καθοριστούν στόχοι και κριτήρια αναφοράς SMART («συγκεκριμένα, μετρήσιμα, εφικτά, ρεαλιστικά και χρονικά προσδιορισμένα») στο επίπεδο της Επιτροπής, ώστε να διαχωρίζονται, στο μέτρο του δυνατού, οι ειδικοί στόχοι και οι επιδόσεις της Επιτροπής από τους στόχους και τις επιδόσεις των προγραμμάτων δαπανών, η επίτευξη των οποίων εξαρτάται επίσης από άλλους σημαντικούς παράγοντες, ιδιαίτερα όταν τα προγράμματα της ΕΕ υλοποιούνται υπό καθεστώς επιμερισμένης και έμμεσης διαχείρισης (κράτη μέλη, περιφέρειες κ.λπ.). Στις ενότητες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της ΥΕΕ όσον αφορά τις διάφορες πτυχές επιδόσεων των ελέγχων που διενήργησε το Επιδόσεις των ΓΔ, των υπηρεσιών και των εκτελεστικών οργανισμών της Επιτροπής: οριζόντιες διαδικασίες (ΑΠ, ΤΠ, καταπολέμηση της απάτης κ.λπ.) Στρατηγικός σχεδιασμός και προγραμματισμός Στον τομέα του στρατηγικού σχεδιασμού και προγραμματισμού, η Επιτροπή εφαρμόζει αυστηρά πλαίσια επιδόσεων τα οποία βασίζονται 1) στον εκ των προτέρων καθορισμό από τις ΓΔ και τις υπηρεσίες γενικών και ειδικών στόχων, οι οποίοι απορρέουν από τους πολιτικούς προσανατολισμούς της Επιτροπής, στα οικεία σχέδια διαχείρισης, 2) στην τακτική μέτρηση και παρακολούθηση δεικτών επιδόσεων και 3) στην υποβολή στοιχείων σχετικά με τα επιτεύγματα στο πλαίσιο των οικείων ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων. Αυτές οι αποκεντρωμένες αρμοδιότητες αντισταθμίζονται στο επίπεδο του οργάνου από τη Γενική Γραμματεία (SG) και τη ΓΔ BUDG, οι οποίες παρέχουν το συνολικό πλαίσιο, συντονίζουν τις εργασίες και παρέχουν καθοδήγηση και υποστήριξη. Η ΥΕΕ διαπίστωσε ότι απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, τόσο στο επίπεδο του οργάνου όσο και σε αποκεντρωμένο επίπεδο, για την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των δεικτών. Ενέργεια που πραγματοποιήθηκε μετά τον έλεγχο: οι κεντρικές υπηρεσίες προέβησαν ενδιάμεσα σε συνολική επιθεώρηση του κύκλου στρατηγικού σχεδιασμού και προγραμματισμού, από την οποία προέκυψαν κυρίως νέες οδηγίες για τα έγγραφα σχεδιασμού τον Νοέμβριο του Η ΥΕΕ δεν έχει διενεργήσει ακόμη επαναληπτικό έλεγχο (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 1.2). Στο πλαίσιο αυτό, η ΥΕΕ εκπλήρωσε επίσης υποχρέωση παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών κατόπιν αιτήματος της διοίκησης της ΓΔ FISMA, η οποία οδήγησε στην έκδοση διαφόρων συστάσεων και προτάσεων για τα στρατηγικά και ετήσια σχέδια διαχείρισης της συγκεκριμένης ΓΔ και, γενικότερα, στη στροφή προς μια νοοτροπία που βασίζεται στις επιδόσεις (βλ. SWD 1 μέρος 1 τμήμα 7.5). του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2014, τμήμα III Επιτροπή και εκτελεστικοί οργανισμοί (2015/2154(DEC) (στοιχεία αναφοράς: P8_TA- PROV(2016)0147), παράγραφος 18: «η μετάβαση σε αυξημένο επίπεδο ελέγχου των επιδόσεων δεν είναι δυνατό να γίνει σε ένα στάδιο, καθώς οι έλεγχοι επιδόσεων θα μπορέσουν να προχωρήσουν μόνο όταν οι βασικές νομικές πράξεις και ο προϋπολογισμός θα καταρτίζονται με σκοπό να υπάρξει ευθυγράμμιση των στόχων πολιτικής με ποιοτικούς δείκτες ή να παραχθούν μετρήσιμα αποτελέσματα». 10

11 Καταπολέμηση της απάτης Στον τομέα της καταπολέμησης της απάτης, η ΥΕΕ διαπίστωσε ότι όλες οι ΓΔ και οι υπηρεσίες που ελέγχθηκαν έχουν σχεδιάσει και εφαρμόζουν με αποτελεσματικό τρόπο στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης, σύμφωνα με την καθοδήγηση που παρέχει η OLAF στον συγκεκριμένο τομέα. Ωστόσο, κρίνονται αναγκαίες περαιτέρω βελτιώσεις, τόσο στο επίπεδο του οργάνου όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της στρατηγικής για την καταπολέμηση της απάτης. Η ΥΕΕ συνέστησε την ενίσχυση του πλαισίου και της καθοδήγησης για την καταπολέμηση της απάτης στο επίπεδο του οργάνου, καθώς και τη μετάβαση από τη διενέργεια αυτοτελών αξιολογήσεων υψηλού επιπέδου σε συντονισμένες δραστηριότητες που θα ενσωματωθούν στον κύκλο στρατηγικού σχεδιασμού και προγραμματισμού. Με τον τρόπο αυτό, οι δράσεις για την καταπολέμηση της απάτης θα είναι πράγματι ενσωματωμένες στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου των ΓΔ και των υπηρεσιών. Επιπλέον, η ΥΕΕ έκρινε ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν ειδικά μέτρα για την εξέταση της κατάστασης των ελέγχων αποδεικτικών στοιχείων στη ΓΔ DEVCO, καθώς και για την ενίσχυση των ελέγχων έργων στο πλαίσιο του προγράμματος COFUND του Εκτελεστικού Οργανισμού Έρευνας (REA) (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 1.3) Ασφάλεια ΤΠ Στον τομέα των ΤΠ, η αποτελεσματική ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων συνιστά μείζονα πρόκληση απέναντι στις συνεχώς εξελισσόμενες απειλές που μπορούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην εμπιστευτικότητα, την ακεραιότητα και τη διαθεσιμότητα των πληροφοριακών στοιχείων που τηρεί και επεξεργάζεται η Επιτροπή. Σε προηγούμενους ελέγχους που πραγματοποίησε η ΥΕΕ τα τελευταία έτη εντοπίστηκαν διάφορες συστημικές και επαναλαμβανόμενες αδυναμίες στον συγκεκριμένο τομέα, οι οποίες παρουσιάστηκαν συνοπτικά σε επιστολή συστάσεων προς τη διοίκηση η οποία απεστάλη στις υπηρεσίες του οργάνου που είναι αρμόδιες για την ασφάλεια ΤΠ. Παρά τη διαθεσιμότητα εξαιρετικά αφοσιωμένου και τεχνικώς ικανού εργατικού δυναμικού σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ΥΕΕ έκρινε ότι η Επιτροπή πρέπει να ενισχύσει την αποτελεσματική παρακολούθηση των ζητημάτων που αφορούν την ασφάλεια των πληροφοριών (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 9.2). Σε τοπικό επίπεδο, έλεγχος της διαχείρισης τοπικών ΤΠ στη ΓΔ COMP επιβεβαίωσε ορισμένα από τα ζητήματα ασφαλείας ΤΠ και εντόπισε επίσης άλλα ζητήματα που αφορούν τη χρηματοδότηση των ΤΠ, την εναρμόνιση μεταξύ επιχειρησιακών στόχων και ΤΠ και τη διαχείριση έργων και ποιότητας (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 9.1) Κοινό κέντρο υποστήριξης για την ομάδα της έρευνας (επιχειρησιακή διαδικασία, εργαλεία ΤΠ, διακυβέρνηση) Στην ομάδα των ΓΔ και των υπηρεσιών της Επιτροπής που ασχολούνται με τον τομέα της έρευνας, το κοινό κέντρο υποστήριξης παρέχει κοινές επιχειρησιακές διαδικασίες και υπηρεσίες ΤΠ, νομικές υπηρεσίες, καθώς και υπηρεσίες ελέγχου, πληροφοριών και δεδομένων. Επιπροσθέτως, η συγκέντρωση των υπηρεσιών υποστήριξης αναμενόταν να έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της αποδοτικότητας χάρη στη μείωση του κόστους, την εξοικονόμηση θέσεων εργασίας και τον 11

12 εξορθολογισμό των μεθόδων και των διαδικασιών. Στο πλαίσιο του ελέγχου της ΥΕΕ, ο οποίος διενεργήθηκε σε πρώιμο στάδιο των επιχειρήσεων του κέντρου, αναγνωρίστηκαν τα σημαντικά επιτεύγματα από πλευράς εναρμόνισης και απλούστευσης των επιχειρησιακών διαδικασιών και των εργαλείων ΤΠ που απέφεραν θετικά αποτελέσματα για τους δικαιούχους της χρηματοδότησης της ΕΕ (περιορισμός του απαιτούμενου χρόνου μέχρι την επιχορήγηση, μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης), παρά το γεγονός ότι εξακολουθούσαν να υπάρχουν ορισμένες αδυναμίες, ιδίως στη δομή της διακυβέρνησης (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 4.7) Ανθρώπινοι πόροι (ΑΠ) Στον τομέα των ανθρώπινων πόρων, η ΥΕΕ διαπίστωσε ότι το ποσοστό απουσίας λόγω ασθενείας στην Επιτροπή είναι σταθερό, αλλά το μέσο ποσοστό είναι σημαντικά υψηλότερο στα γραφεία της Επιτροπής (Γραφείο Υποδομών και Διοικητικής Υποστήριξης στις Βρυξέλλες (OIB), Γραφείο Υποδομών και Διοικητικής Υποστήριξης στο Λουξεμβούργο (OIL), Γραφείο Διαχείρισης και Εκκαθάρισης Ατομικών Δικαιωμάτων (PMO)). Η αρμοδιότητα για τη διαχείριση των απουσιών λόγω ασθενείας εμπίπτει τόσο στο επιχειρησιακό επίπεδο όσο και στο επίπεδο του οργάνου (ΓΔ HR). Και στα δύο επίπεδα, οι υπεύθυνοι διαχείρισης είναι ενήμεροι για το ζήτημα των απουσιών λόγω ασθενείας και έχουν δεσμευθεί πλήρως για τη διαχείρισή του εντός των πεδίων αρμοδιοτήτων τους. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος και στα δύο επίπεδα με σκοπό τη βελτίωση της μέτρησης, της παρακολούθησης και της υποβολής στοιχείων σχετικά με το επίπεδο των απουσιών λόγω ασθενείας, τον προσδιορισμό ποσοστών αναφοράς για τις απουσίες λόγω ασθενείας και την επαλήθευση των απουσιών λόγω ασθενείας από την ιατρική υπηρεσία (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 1.1). Ένα άλλο θέμα σχετικό με τους ανθρώπινους πόρους το οποίο εξετάστηκε το 2015 ήταν η διαδικασία διαχείρισης γνώσεων στη ΓΔ COMP, όπου η ΥΕΕ διαπίστωσε ότι τα υφιστάμενα συστήματα συλλογής, αποθήκευσης και ανταλλαγής γνώσεων είναι εν γένει αποδοτικά και αποτελεσματικά και υποστηρίζουν σε επαρκή βαθμό τους υπαλλήλους της ΓΔ COMP για τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας και συνεκτικής διεκπεραίωσης υποθέσεων ανταγωνισμού (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 7.4) Επιδόσεις κατά την εκτέλεση επιχειρησιακών πιστώσεων του προϋπολογισμού Άμεση διαχείριση Όσον αφορά τον τομέα της άμεσης διαχείρισης κονδυλίων, στο πλαίσιο διαφόρων ελέγχων αξιολογήθηκε η ετοιμότητα των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των ΓΔ και των υπηρεσιών όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού των προγραμμάτων δαπανών για τα οποία είναι αρμόδιες («Ορίζοντας 2020», προγράμματα για τους καταναλωτές και για την υγεία, πρόγραμμα LIFE, μέσο για τις ΜΜΕ, μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»). Ορισμένοι από τους ελέγχους αυτούς επικεντρώθηκαν ειδικότερα στην επάρκεια του σχεδιασμού της διαδικασίας διαχείρισης των επιχορηγήσεων, ενώ κάποιοι άλλοι αξιολόγησαν την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων που εφαρμόζονται για τη διαχείριση και τον έλεγχο συγκεκριμένων προγραμμάτων. Από τους 12

13 ελέγχους της ΥΕΕ διαπιστώθηκε εν γένει ότι οι ελεγχθείσες ΓΔ και υπηρεσίες (ΓΔ CONNECT, ΓΔ RTD, CHAFEA και ERCEA) έχουν θέσει σε εφαρμογή αποδοτικές και αποτελεσματικές διαδικασίες για τη διαχείριση των επιχορηγήσεων. Ωστόσο, στους εκτελεστικούς οργανισμούς CHAFEA και EASME διαπιστώθηκαν σημαντικές αδυναμίες σχετικά με τις διαδικασίες διαχείρισης των επιχορηγήσεων οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ορισμένοι εκτελεστικοί οργανισμοί, και ειδικότερα ο EASME και ο INEA, βρίσκονται αντιμέτωποι με σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά τη δέουσα διαχείριση των διαφόρων προγραμμάτων δαπανών που τους ανατίθενται. Αντικείμενο ιδιαίτερης ανησυχίας αποτελούν οι αδυναμίες που παρατηρήθηκαν στις διαδικασίες στρατηγικής ελέγχου και διασφάλισης αξιοπιστίας για διάφορα προγράμματα που τελούν υπό τη διαχείριση των εκτελεστικών οργανισμών EASME και INEA (βλ. SWD, μέρος 1 τμήματα 2.5 (CHAFEA), 4.1 (ΓΔ CONNECT), 4.8 (ΓΔ RTD), 4.10 (EASME), 4.11 (ERCEA), 4.12 (INEA)) Έμμεση διαχείριση α) Τομέας εξωτερικής δράσης (καταπιστευματικά ταμεία της ΕΕ) Όσον αφορά την ομάδα των ΓΔ του τομέα εξωτερικής δράσης, στη ΓΔ DEVCO και τη ΓΔ NEAR διενεργήθηκε έλεγχος σχετικά με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των καταπιστευματικών ταμείων της ΕΕ. Από τον έλεγχο εξήχθη το συμπέρασμα ότι, παρά την ορισμένου βαθμού επιτυχία που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο των πρώτων καταπιστευματικών ταμείων όσον αφορά την προσέλκυση περιορισμένου αριθμού χορηγών και τη βελτίωση της προβολής των επιχειρησιακών τους δράσεων, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την πλήρη αξιοποίηση των οφελών που αποφέρει ο εν λόγω μηχανισμός χρηματοδότησης όσον αφορά την αντιμετώπιση των σύνθετων επιχειρησιακών και χρηματοδοτικών προκλήσεων που εγείρονται κατά την υλοποίηση έργων σε συνθήκες κρίσης και αστάθειας. Ειδικότερα, θα πρέπει να ενισχυθούν οι διαδικασίες διακυβέρνησης και η διαχείριση των επιχειρησιακών επιδόσεων των καταπιστευματικών ταμείων (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 5.1). β) Συνδυασμός διαφορετικών μεθόδων διαχείρισης: Erasmus+ (EAC και EACEA) και ΕΜΓ/ΜΠΒ (NEAR) Ορισμένα προγράμματα χρηματοδότησης υλοποιούνται με συνδυασμό διαφορετικών μεθόδων διαχείρισης. Αυτό ισχύει στην περίπτωση του προγράμματος Erasmus+, το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση της ΓΔ EAC και του εκτελεστικού οργανισμού EACE, καθώς και του ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας (ΕΜΓ) και του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ), οι οποίοι τελούν υπό τη διαχείριση της ΓΔ NEAR. Για το πρόγραμμα Erasmus+, τόσο η ΓΔ EAC όσο και ο εκτελεστικός οργανισμός EACEA εφαρμόζουν αποτελεσματικά συστήματα εσωτερικού ελέγχου που δύνανται να παρέχουν εύλογες εγγυήσεις αξιοπιστίας στους κύριους (και δευτερεύοντες) διατάκτες (βλ. SWD μέρος 1 τμήματα 6.2 (ΓΔ EAC) και 6.3 (EACEA)). Στη ΓΔ NEAR, ωστόσο, η ΥΕΕ διαπίστωσε σημαντικές αδυναμίες όσον αφορά τη στρατηγική ελέγχου του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας, ιδιαίτερα όσον 13

14 αφορά τη διασφάλιση αξιοπιστίας σχετικά με την ικανότητα εκτέλεσης του προϋπολογισμού από τις δικαιούχους χώρες (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 5.3). Όσον αφορά τον νέο μηχανισμό προενταξιακής βοήθειας στο πλαίσιο του προγράμματος , η ΓΔ NEAR δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη για την εφαρμογή πλαισίου αξιολόγησης επιδόσεων για τις δικαιούχους χώρες (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 5.2). γ) Έμμεση διαχείριση: υφιστάμενες ρυθμίσεις εποπτείας (ΓΔ DEVCO, ΓΔ ENER, ΓΔ GROW, ΓΔ MOVE) Στον τομέα της έμμεσης διαχείρισης κονδυλίων, διάφοροι έλεγχοι επικεντρώθηκαν στις υφιστάμενες ρυθμίσεις εποπτείας στο πλαίσιο των ΓΔ και των υπηρεσιών (ΓΔ DEVCO, ΓΔ ENER, ΓΔ GROW, ΓΔ MOVE) για τη διαχείριση ειδικών προγραμμάτων (μέσο στήριξης της ειρήνης στην Αφρική, μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη», πρόγραμμα συνδρομής στον παροπλισμό πυρηνικών εγκαταστάσεων και Galileo). Στον συγκεκριμένο τομέα διαπιστώθηκαν αρκετές πολύ σημαντικές αδυναμίες στις στρατηγικές ελέγχου και εποπτείας των ΓΔ, οι οποίες ενδέχεται να θέτουν σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων πολιτικής, και για τις οποίες εκδόθηκαν κρίσιμες και πολύ σημαντικές συστάσεις περί λήψης επειγόντων μέτρων (βλ. SWD μέρος 1 τμήματα 5.4 (ΓΔ DEVCO), 4.4 (ΓΔ ENER), 7.1 (ΓΔ GROWTH), 4.6 (ΓΔ MOVE)) Επιμερισμένη διαχείριση α) Ανάλυση των ελλείψεων: ετοιμότητα διαχείρισης των νέων νομικών απαιτήσεων και εστίαση των προγραμμάτων δαπανών στις επιδόσεις, σχεδιασμός των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου Το 2014 η ΥΕΕ επικεντρώθηκε στη διενέργεια μιας σειράς ελέγχων σχετικά με τον τρόπο ανταπόκρισης των ΓΔ και των υπηρεσιών στις νέες νομοθετικές απαιτήσεις της χρηματοδότησης των προγραμμάτων κατά την περίοδο προγραμματισμού Από τους εν λόγω ελέγχους ανάλυσης των ελλείψεων που ολοκληρώθηκαν το 2015 (ΓΔ MARE και ΓΔ HOME) εντοπίστηκαν διάφοροι κίνδυνοι με τους οποίους βρίσκεται αντιμέτωπη η Επιτροπή, λόγω της διαδικασίας συν-νομοθέτησης, οι οποίοι πρέπει να μετριάζονται κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των ΓΔ και των υπηρεσιών (βλ. SWD μέρος 1 τμήματα 2.4 (ΓΔ MARE) και 6.1 (ΓΔ HOME)). β) Επιμερισμένη διαχείριση: εποπτεία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών, προσανατολισμός προς την επίτευξη αποτελεσμάτων και πλαίσιο επιδόσεων, εκ των προτέρων προϋποθέσεις Όσον αφορά τον τομέα της επιμερισμένης διαχείρισης, διαπιστώθηκαν σημαντικές αδυναμίες στην εποπτεία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών που έχουν τεθεί σε εφαρμογή για ορισμένους τομείς πολιτικής (ΓΔ AGRI οικολογικός προσανατολισμός) λόγω των οποίων μπορεί να διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων πολιτικής (βλ. παράρτημα 1 μέρος 1 τμήμα 2.1). 14

15 Επιπλέον, τα στοιχεία σχετικά με την αξιολόγηση των επιδόσεων, ο προσανατολισμός προς την επίτευξη αποτελεσμάτων και το πλαίσιο επιδόσεων, καθώς και η αξιολόγηση, η παρακολούθηση και η υποβολή στοιχείων σχετικά με τις εκ των προτέρων προϋποθέσεις, πρέπει να ενισχυθούν σε διάφορους τομείς πολιτικής (ΓΔ REGIO και ΓΔ EMPL), ώστε να διασφαλιστεί η επίτευξη αποτελεσμάτων και η εκπλήρωση των επιθυμητών στόχων πολιτικής (βλ. SWD μέρος 1 τμήμα 3.1) Επιδόσεις στους τομείς πολιτικής που δεν συνεπάγονται δαπάνες Όσον αφορά τους τομείς πολιτικής που δεν συνεπάγονται δαπάνες, από έλεγχο που διενεργήθηκε στη ΓΔ TRADE εξήχθη το συμπέρασμα ότι η εν λόγω ΓΔ διασφαλίζει την αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των μέσων εμπορικής άμυνας για την προστασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις στρεβλώσεις του εμπορίου (βλ. SWD, μέρος 1 τμήμα 7.3). Ένας άλλος έλεγχος επικεντρώθηκε στην υποστήριξη που παρέχει η EUROSTAT κατά την ανάπτυξη των δεικτών που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της προόδου ως προς την επίτευξη των στρατηγικών στόχων της ΕΕ. Η ΥΕΕ παρατήρησε ότι οι επιχειρησιακές μέθοδοι της EUROSTAT για την κατάρτιση «ευρωπαϊκών στατιστικών» και βασικών δεικτών είναι εν γένει ικανοποιητικές αλλά, όσον αφορά τη χρήση «άλλων στατιστικών», τα εν λόγω δεδομένα δεν προσφέρουν τον ίδιο βαθμό ανεξαρτησίας, ανθεκτικότητας και αξιοπιστίας με τις «ευρωπαϊκές στατιστικές». Ειδικότερα, η ΥΕΕ δεν εντόπισε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι «άλλες στατιστικές» που χρησιμοποιούν οι ΓΔ για να καταδείξουν την πρόοδο που σημειώνεται ως προς την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» υποβάλλονται σε έλεγχο διασφάλισης της ποιότητας αντίστοιχο προς τη διαδικασία που εφαρμόζει η EUROSTAT για τις «ευρωπαϊκές στατιστικές» (βλ. SWD μέρος 1 τμήμα 8.1) Περιορισμένα συμπεράσματα της ΥΕΕ σχετικά με την κατάσταση του εσωτερικού ελέγχου κάθε ΓΔ Μετά τη συγκέντρωση της λειτουργίας εσωτερικού λογιστικού ελέγχου, η ΥΕΕ εξέδωσε για πρώτη φορά συμπέρασμα σχετικά με την κατάσταση του εσωτερικού ελέγχου 15 σε κάθε ΓΔ τον Φεβρουάριο του Τα συμπεράσματα αυτά είχαν ως στόχο να συμβάλουν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων του 2015 των οικείων ΓΔ και υπηρεσιών και αντικατέστησαν την πρώην γνώμη του κλιμακίου εσωτερικού ελέγχου όσον αφορά την κατάσταση του ελέγχου. Τα συμπεράσματα σχετικά με την κατάσταση του εσωτερικού ελέγχου βασίζονται στις ελεγκτικές εργασίες που εκτελέστηκαν κατά την τελευταία τριετία και καλύπτουν όλες τις ανοικτές συστάσεις που εκδόθηκαν από την ΥΕΕ και τα IAC (στον βαθμό που τις έχει αναλάβει η ΥΕΕ). Επιπροσθέτως, τα συμπεράσματα εφιστούν ιδιαιτέρως την προσοχή σε όλες τις ανοικτές συστάσεις που αξιολογήθηκαν ως «κρίσιμες» ή στο 15 Περισσότερες πληροφορίες για τα περιορισμένα συμπεράσματα της ΥΕΕ σχετικά με την κατάσταση του εσωτερικού ελέγχου περιλαμβάνονται στο τμήμα 2.3 της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο με τίτλο «Ετήσια έκθεση του 2015 για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ» (COM(2016) 446). 15

16 αθροιστικό αποτέλεσμα μιας σειράς συστάσεων που αξιολογήθηκαν ως «πολύ σημαντικές», δεδομένου ότι μπορεί να απαιτούν τη διατύπωση επιφύλαξης στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της οικείας ΓΔ/υπηρεσίας. Το συμπέρασμα της ΥΕΕ σχετικά με την κατάσταση του εσωτερικού ελέγχου περιορίζεται στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου που υποβλήθηκαν σε έλεγχο και δεν καλύπτει τα συστήματα τα οποία δεν είχαν αποτελέσει αντικείμενο ελέγχου από την ΥΕΕ ή τα IAC κατά την τελευταία τριετία Συνολική γνώμη σχετικά με τη δημοσιονομική διαχείριση εκ μέρους της Επιτροπής Όπως απαιτείται από τον καταστατικό χάρτη αποστολής της, η ΥΕΕ εκδίδει επίσης ετήσια συνολική γνώμη 16 σχετικά με την κατάσταση της δημοσιονομικής διαχείρισης στην Επιτροπή. Η γνώμη αυτή βασίζεται στις ελεγκτικές εργασίες που εκτελέστηκαν στον τομέα της δημοσιονομικής διαχείρισης εντός της Επιτροπής τόσο από την ΥΕΕ όσο και από τα πρώην κλιμάκια εσωτερικού ελέγχου (IAC) κατά την προηγούμενη τριετία ( ). Λαμβάνει επίσης υπόψη πληροφορίες από άλλες πηγές, κυρίως από τις εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ). Η συνολική γνώμη εκδίδεται παράλληλα με την παρούσα έκθεση και καλύπτει το ίδιο οικονομικό έτος. Όπως και στις προηγούμενες εκδόσεις της, στη συνολική γνώμη για το 2015 ελήφθησαν υπόψη οι επιφυλάξεις που είχαν διατυπωθεί από τους κύριους διατάκτες στις δηλώσεις αξιοπιστίας. Για να καταλήξει στην εν λόγω γνώμη, η ΥΕΕ έλαβε υπόψη τον συνδυασμένο αντίκτυπο των ποσών που εκτιμάται ότι διακυβεύονται, όπως δημοσιεύθηκαν στις ΕΕΔ, βάσει της διορθωτικής ικανότητας που προκύπτει από τις δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις του παρελθόντος. Δεδομένης της έκτασης των δημοσιονομικών διορθώσεων και των ανακτήσεων του παρελθόντος, και εάν υποτεθεί ότι οι διορθώσεις επί των πληρωμών του 2015 θα πραγματοποιηθούν σε παρόμοια επίπεδα, παρέχεται επαρκής προστασία στον προϋπολογισμό της ΕΕ συνολικά (όχι απαραιτήτως σε μεμονωμένους τομείς πολιτικής), καθώς και σε βάθος χρόνου (ορισμένες φορές έως και αρκετά έτη αργότερα). Χωρίς να διατυπώνει περαιτέρω επιφυλάξεις σχετικά με τη γνώμη, ο εσωτερικός ελεγκτής προσέθεσε τρεις παραγράφους για να δώσει «έμφαση επί ειδικού θέματος», οι οποίες αφορούν τα εξής: στρατηγικές ελέγχου στον τομέα της έρευνας για τα προγράμματα της περιόδου , στρατηγικές εποπτείας τρίτων μερών που υλοποιούν πολιτικές και προγράμματα και 16 Περισσότερες πληροφορίες για τη συνολική γνώμη για το 2015 περιλαμβάνεται στο παράρτημα 3 της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο με τίτλο «Ετήσια έκθεση του 2015 για τη διαχείριση και τις επιδόσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ» (COM(2016) 446). 16

17 το πρόγραμμα παροπλισμού των πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείρισης αποβλήτων στο JRC. 5. ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΤΥΠΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Κατά το 2015, η υπηρεσία δημοσιονομικών παρατυπιών δεν ανέφερε συστημικά προβλήματα κατ εφαρμογή του άρθρου 73 παράγραφος 6 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ΥΕΕ εκτιμά ότι η εφαρμογή των σχεδίων δράσης που έχουν καταρτιστεί σε συνέχεια των ελέγχων που διενεργήθηκαν κατά το τρέχον έτος και κατά το παρελθόν συμβάλλει στη σταθερή βελτίωση του πλαισίου εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής. Η ΥΕΕ θα διενεργήσει επαναληπτικούς ελέγχους για την εκτέλεση των σχεδίων δράσης τα οποία θα εξεταστούν από την επιτροπή παρακολούθησης των ελέγχων που θα ενημερώσει το Σώμα των Επιτρόπων, κατά περίπτωση. Η ΥΕΕ θα εξακολουθήσει να επικεντρώνει τη δράση της στους οικονομικούς ελέγχους, στους ελέγχους συμμόρφωσης και στους ελέγχους επιδόσεων. 17

18 7. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΩΝ Αρκτικόλεξο AAR (ΕΕΔ) AOD APC (ΕΠΕ) CAP (ΚΓΠ) CF (ΤΣ) CONT CSC (ΚΚΥ) DG (ΓΔ) ECA (ΕΕΣ) ESIF (ΕΔΕΤ) FP7 (ΠΠ7) FR HRM (ΔΑΠ) IAS (ΥΕΕ) ITSC JTI (ΚΤΠ) JU (ΚΕ) KPI (ΒΔΕ) MS RER (ΕΠΣ) SG SWD TFEU (ΣΛΕΕ) Περιγραφή Ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων Κύριος διατάκτης Επιτροπή παρακολούθησης των ελέγχων Κοινή Γεωργική Πολιτική Ταμείο Συνοχής Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού Κοινό κέντρο υποστήριξης Γενικές Διευθύνσεις Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία Έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης Δημοσιονομικός κανονισμός Διαχείριση ανθρώπινων πόρων Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου Διευθύνουσα επιτροπή πληροφοριακών συστημάτων Κοινές τεχνολογικές πρωτοβουλίες Κοινές επιχειρήσεις Βασικός δείκτης επιδόσεων Κράτη μέλη Εναπομένον ποσοστό σφάλματος Γενική Γραμματεία Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 18