ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (EL09)

Transcript

1 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (EL09) Α. ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παρ. 1) ο χαρακτηρισμός και καθορισμός των επιφανειακών υδάτων στοχεύει αρχικά στην αναγνώριση των επιφανειακών υδατικών συστημάτων και την κατάταξή τους σε 4 κατηγορίες: Ποταμοί: Συστήματα εσωτερικών υδάτων τα οποία ρέουν, κατά το πλείστον στην επιφάνεια του εδάφους αλλά το οποίο μπορεί για ένα μέρος της διαδρομής του να ρέει υπογείως. Λίμνες: Συστήματα στάσιμων εσωτερικών υδάτων. Μεταβατικά ύδατα: Συστήματα επιφανειακών υδάτων πλησίον του στομίου ποταμών τα οποία είναι εν μέρει αλμυρά λόγω της γειτνίασής τους με παράκτια ύδατα αλλά τα οποία μπορεί να επηρεάζονται ουσιαστικά από ρεύματα γλυκού νερού. Παράκτια: τα επιφανειακά ύδατα που βρίσκονται στην πλευρά της ξηράς μίας γραμμής της οποίας βρίσκεται σε απόσταση ενός ναυτικού μιλίου προς τη θάλασσα από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής βάσης από την οποία μετράται το εύρος των χωρικών υδάτων και τα οποία κατά περίπτωση εκτείνονται μέχρι του απώτερου ορίου των μεταβατικών υδάτων. Ο καθορισμός των παραπάνω κατηγοριών χρησιμεύει ως πλαίσιο για την περαιτέρω διάκριση υδατικών συστημάτων και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ακολουθούνται οι ακόλουθοι γενικοί περιορισμοί: Να αναγνωριστούν τα σημαντικά συστήματα υδάτων και να προσδιοριστούν τα εξωτερικά όρια τους. Να αναγνωριστούν τα όρια μεταξύ των διαφορετικών κατηγοριών των τύπων υδατικών συστημάτων. Το Σύστημα Επιφανειακών Υδάτων, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παρ. 1 Οδηγίας), ορίζεται ως: «διακεκριμένο και σημαντικό στοιχείο επιφανειακών υδάτων, όπως π.χ. μια λίμνη, ένας ταμιευτήρας, ένα ρεύμα, ένας ποταμός ή μια διώρυγα, ένα τμήμα ρεύματος, ποταμού ή διώρυγας, μεταβατικά ύδατα ή ένα τμήμα παράκτιων υδάτων». Ένα Σύστημα Επιφανειακών Υδάτων οφείλει να είναι διακεκριμένο και σημαντικό. Οι χαρακτηριστικές ιδιότητες που καθιστούν ένα σύστημα υδάτων διακεκριμένο και σημαντικό εξετάζονται ανά κατηγορία. Εκτός των παραπάνω κατηγοριών, τα Συστήματα Επιφανειακών Υδάτων διακρίνονται ως προς το βαθμό επέμβασης των ανθρώπων σε αυτά, σε: 1. Φυσικά υδατικά συστήματα 2. Τεχνητό υδατικό σύστημα (ΤΥΣ): «ένα σύστημα επιφανειακών υδάτων που δημιουργείται με δραστηριότητα του ανθρώπου» (Ορισμός σύμφωνα με Άρθρο 2, παρ. 8 Οδηγίας). 3. Ιδιαιτέρως τροποποιημένο υδατικό σύστημα (ΙΤΥΣ): «ένα σύστημα επιφανειακών υδάτων του οποίου ο χαρακτήρας έχει μεταβληθεί ουσιαστικά λόγω φυσικών αλλοιώσεων από τις δραστηριότητες του ανθρώπου και το οποίο ορίζεται από το κράτος μέλος» (Ορισμός σύμφωνα με Άρθρο 2, παρ. 9 Οδηγίας). Η σημαντικότητα ενός στοιχείου επιφανειακών υδάτων αφορά κυρίως στο μέγεθός του. Η Οδηγία ισχύει για το σύνολο των επιφανειακών υδάτων, χωρίς να προσδιορίζεται κάποιο ελάχιστο μέγεθος για αυτά. Ωστόσο, τα επιφανειακά ύδατα περιλαμβάνουν έναν μεγάλο αριθμό πολύ μικρών στοιχείων και το διοικητικό φορτίο για την διαχείρισή τους, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους της Οδηγίας, μπορεί να αποδειχθεί τεράστιο έτσι ώστε να μη καταστεί δυνατή η διαχείρισή του. Η Οδηγία δεν περιλαμβάνει ένα όριο για πολύ μικρά υδατικά συστήματα. Εντούτοις, η Οδηγία (Παράρτημα ΙΙ) καθορίζει δύο συστήματα για τη διάκριση των υδατικών συστημάτων σε τύπους (διαδικασία 1

2 τυπολογίας), το Σύστημα Α και το Σύστημα Β. Μόνο η τυπολογία με βάση το Σύστημα Α διευκρινίζει τιμές για τους παράγοντες μεγέθους για τους ποταμούς και τις λίμνες. Το μικρότερο εύρος μεγέθους για έναν τύπο ποταμών του Συστήματος Α είναι km 2 περιοχή λεκάνης απορροής. Το μικρότερο εύρος μεγέθους για έναν τύπο λιμνών του Συστήματος Α είναι 0,5-1 km 2 επιφανειακή έκταση. Κανένα όριο ή εύρος μεγέθους δεν δίνεται για τα μικρά μεταβατικά και παράκτια ύδατα. Και στα δύο συστήματα Α & Β χρησιμοποιούνται οι ίδιοι υποχρεωτικοί παράγοντες. Η διαφορά μεταξύ τους είναι ότι το Σύστημα Α καθορίζει πώς θα χαρακτηριστούν χωρικά τα υδατικά συστήματα σε συγκεκριμένες κλάσεις υψομέτρου, μεγέθους και βάθους, ενώ το Σύστημα Β επιτρέπει τη χρήση πρόσθετων παραγόντων καθώς και ευέλικτο εύρος κλάσεων των παραγόντων. Σημειώνεται πως εφόσον χρησιμοποιηθεί το Σύστημα Β, θα πρέπει να καλύπτεται ο ίδιος αριθμός των κλάσεων ανά παράγοντα που υπάρχει στο Σύστημα Α, δηλ. η εφαρμογή του συστήματος Β πρέπει να επιτύχει τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο διαφοροποίησης με το σύστημα Α. Έχοντας αναφέρει τα παραπάνω, μπορεί να αρμόζει σε συγκεκριμένη περιοχή να αθροιστούν τα υδατικά συστήματα σε ομάδες, για ορισμένους λόγους που συνοψίζονται στο σχετικό Κατευθυντήριο Κείμενο (Guidance Document) της Οδηγίας για τα υδατικά συστήματα. Στο ίδιο κείμενο δίνεται η δυνατότητα διαφοροποίησης της παραπάνω προσέγγισης, σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλά μικρά υδατικά συστήματα, ως εξής: Εξετάζεται αν περιλαμβάνονται μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων ως τμήματα ενός παρακείμενου μεγαλύτερου υδατικού συστήματος της ίδιας κατηγορίας επιφανειακών υδάτων και του ίδιου τύπου, όπου είναι δυνατόν. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, ελέγχονται προκαταρκτικά τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων για τον προσδιορισμό τους ως υδατικό σύστημα, σύμφωνα με τη σημασία τους στο πλαίσιο των σκοπών και απαιτήσεων της Οδηγίας, όπως: οικολογική σημασία, επίτευξη των στόχων μιας προστατευόμενης περιοχής, σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις σε άλλα επιφανειακά ύδατα στην περιοχή λεκάνης ποταμού. Στην περίπτωση αυτή, μικρά στοιχεία τα οποία: ανήκουν στην ίδια κατηγορία και τύπο, επηρεάζονται από ίδια κατηγορία και επίπεδο πίεσης και έχουν μια επιρροή σε άλλο καλά οριοθετημένο υδατικό σύστημα, μπορούν να ομαδοποιηθούν για τους σκοπούς αξιολόγησης και αναφοράς. Τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν προσδιορίζονται ως επιφανειακά υδατικά συστήματα, προστατεύονται και, όπου είναι απαραίτητο, βελτιώνονται στην έκταση που απαιτείται για να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας για τα υδατικά συστήματα στα οποία είναι άμεσα ή έμμεσα συνδεμένα. Σχετικά με τη διακριτότητα ενός συστήματος επιφανειακών υδάτων, στο σχετικό κατευθυντήριο κείμενο αναφέρεται ότι: «Για να είναι ένα υδατικό επιφανειακό σύστημα διακεκριμένο στοιχείο επιφανειακών υδάτων, δεν πρέπει να επικαλύπτονται το ένα με τον άλλο ή να αποτελούνται από στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν είναι παρακείμενα». Ποτάμια υδατικά συστήματα Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας έχουν προσδιορισθεί 150 ποτάμια συστήματα. Η απεικόνιση των ποτάμιων υδατικών συστημάτων στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας φαίνεται στους ακόλουθους Χάρτες. Κωδικός Εικόνας Ποτάμια υδατικά συστήματα στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Μήκος (m) Φυσικό/ΙΤΥΣ Λεκάνη Απορροής Ποταμού Πρεσπών (01) 169R GR0901R N ΠΑΛΙΟΡΕΜΑ (ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ) 2602 Φυσικό 168R GR0901R N ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ (ΣΤΑΡΑ) Ρ Φυσικό 2

3 Κωδικός Εικόνας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Μήκος (m) Φυσικό/ΙΤΥΣ 167R GR0901R N ΚΑΛΟΝΕΡΙ 8349 Φυσικό 170R GR0901R N ΣΥΡΑΚΙΟ Ρ Φυσικό 165R GR0901R0F N ΛΥΓΚΟΣ Π Φυσικό 161R GR0901R0F N ΚΑΛΛΙΝΙΩΤΙΚΟ Ρ Φυσικό 160R GR0901R0F N ΚΑΛΛΙΝΙΩΤΙΚΟ Ρ Φυσικό 159R GR0901R0F N ΚΑΛΛΙΝΙΩΤΙΚΟ Ρ Φυσικό 162R GR0901R0F N ΛΥΓΚΟΣ Π Φυσικό 164R GR0901R0F N ΠΑΛΑΙΟ Ρ Φυσικό 163R GR0901R0F N ΠΑΛΑΙΟ Ρ Φυσικό 158R GR0901R0F N ΛΥΓΚΟΣ Π Φυσικό 155R GR0901R0F N ΦΛΩΡΙΝΗΣ Π Φυσικό 152R GR0901R0F N ΤΡΟΠΑΙΟΥΧΟΣ Π Φυσικό 151R GR0901R0F N ΤΡΟΠΑΙΟΥΧΟΣ Π Φυσικό 154R GR0901R0F N ΦΛΩΡΙΝΗΣ Π Φυσικό 186R GR0901R0F H ΦΛΩΡΙΝΗΣ Π ΙΤΥΣ 153R GR0901R0F N ΦΛΩΡΙΝΗΣ Π Φυσικό 157R GR0901R0F N ΜΕΛΠΩ Ρ Φυσικό 156R GR0901R0F N ΜΕΛΠΩ Ρ Φυσικό 150R GR0901R0F N ΑΣΠΡΟΡΕΜΑ 3203 Φυσικό 166R GR0901R0F N ΔΡΟΣΟΠΗΓΙΩΤΙΚΟ Ρ Φυσικό Λεκάνη Απορροής Ποταμού Αλιάκμονα (02) 139R GR0902R N ΚΟΙΛΑΔΑ Π. (ΣΟΥΛΟΥ Ρ.) Φυσικό 141R GR0902R H Ρ. ΣΟΥΛΟΥ (ΕΝΤΟΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ) ΙΤΥΣ 140R GR0902R A Ρ. ΣΟΥΛΟΥ (ΣΑΡΙ ΓΚΙΟΛ) 7999 ΤΥΣ 146R GR0902R A ΔΙΩΡΥΓΑ ΠΕΤΡΩΝ-ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ 2642 ΤΥΣ 143R GR0902R N ΑΜΥΝΤΑΣ Ρ Φυσικό 142R GR0902R H ΚΑΝΑΛΙ ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΣ 7622 ΙΤΥΣ 145R GR0902R A ΔΙΩΡΥΓΑ ΖΑΖΑΡΗ-ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΣ 2239 ΤΥΣ 144R GR0902R H ΣΚΛΗΘΡΟ ΡΕΜΑ 6920 ΙΤΥΣ 137R GR0902R H ΡΕΜΑ (ΚΟΡΙΝΟΥ) (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) 4065 ΙΤΥΣ 138R GR0902R N ΡΕΜΑ (ΚΑΤΕΡΙΝΗ) Φυσικό 89R GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ ΩΣ ΔΕΛΤΑ) 9973 ΙΤΥΣ 83R GR0902R H ΚΡΥΟΝΕΡΙ(ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) 3426 ΙΤΥΣ 82R GR0902R N ΚΕΡΑΣΙΕΣ (ΚΡΥΟΝΕΡΙ) Ρ Φυσικό 102R GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (Τ66 ΩΣ ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ) 8628 ΙΤΥΣ 101R GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (Τ66 ΩΣ ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ) 7500 ΙΤΥΣ 3

4 Κωδικός Εικόνας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Μήκος (m) Φυσικό/ΙΤΥΣ 92R GR0902R H ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) 6264 ΙΤΥΣ 91R GR0902R H ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) 5000 ΙΤΥΣ 90R GR0902R N ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ Ρ Φυσικό 125R GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΩΣ Τ66) 5982 ΙΤΥΣ 126R GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΩΣ Τ66) 5626 ΙΤΥΣ 94R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 8592 ΤΥΣ 105R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 7115 ΤΥΣ 109R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 5847 ΤΥΣ 110R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 9520 ΤΥΣ 112R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 1466 ΤΥΣ 113R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 1681 ΤΥΣ 120R GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) 9061 ΤΥΣ 93R GR0902R N ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ Π Φυσικό 106R GR0902R N ΚΟΝΤΙΧΑ Ρ Φυσικό 108R GR0902R N ΑΡΑΠΙΤΣΑΣ Π Φυσικό 107R GR0902R N ΑΡΑΠΙΤΣΑΣ Π Φυσικό 111R GR0902R N ΛΙΑΝΟΡΕΜΑ Φυσικό 115R GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΣΚΥΔΡΑΣ) 4982 ΙΤΥΣ 114R GR0902R N ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π Φυσικό 116R GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΥΗΣ) 4474 ΙΤΥΣ 118R GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΥΠΟΓΕΙΑ ΕΚΤΡΟΠΗ) 2194 ΙΤΥΣ 119R GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΕΚΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣ ΥΗΣ ΑΓΡΑ) 1529 ΙΤΥΣ 117R GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΑΣ) 7081 ΙΤΥΣ 121R GR0902R N ΜΑΥΡΟΠΟΤΑΜΟΣ Π Φυσικό 122R GR0902R N ΜΑΥΡΟΠΟΤΑΜΟΣ Π Φυσικό 123R GR0902R N ΜΕΓΑΛΟ Ρ.-ΚΑΡΑΒΙΔΙΑ Ρ Φυσικό 124R GR0902R N ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΣ 7019 Φυσικό 128R GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΠΟΛΥΦΥΤΟ-ΣΦΗΚΙΑ) 4459 ΙΤΥΣ 63R GR0902R N ΣΚΟΥΛΑΡΙΤΙΚΟΣ ΛΑΚΚΟΣ 3612 Φυσικό 62R GR0902R N ΣΚΟΥΛΑΡΙΤΙΚΟΣ ΛΑΚΚΟΣ 2500 Φυσικό 127R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 43R GR0902R N ΦΤΕΛΙΑΣ Ρ Φυσικό 44R GR0902R N ΦΤΕΛΙΑΣ Ρ Φυσικό 28R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 39R GR0902R N ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ Ρ Φυσικό 34R GR0902R N ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΚΚΟΣ 8917 Φυσικό 4

5 Κωδικός Εικόνας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Μήκος (m) Φυσικό/ΙΤΥΣ 32R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 35R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 10R GR0902R N ΣΜΙΞΗ Ρ Φυσικό 36R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 14R GR0902R N ΒΙΝΤΣΑ Ρ Φυσικό 47R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 46R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 4R GR0902R N ΑΚΟΝΙΟΥ ΛΑΚΚΟΣ 5684 Φυσικό 53R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 3R GR0902R N ΚΑΡΑΒΙΔΑ Ρ Φυσικό 66R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 65R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 2R GR0902R N ΠΟΤΑΜΙΑ 6251 Φυσικό 1R GR0902R N ΣΙΟΥΤΣΑ Ρ Φυσικό 71R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 70R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 27R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 11R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 31R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 30R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 8R GR0902R N ΚΟΥΤΣΑΦΙΡΑ Ρ Φυσικό 6R GR0902R N ΣΤΑΥΡΟΠΟΤΑΜΟΣ Φυσικό 5R GR0902R N ΚΟΥΤΣΑΦΙΡΑ Ρ Φυσικό 13R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 12R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 7R GR0902R N ΒΕΝΕΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 9R GR0902R N ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΣ Φυσικό 72R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 29R GR0902R N ΠΟΤΑΜΙΑ Ρ Φυσικό 84R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 33R GR0902R N ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 88R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 38R GR0902R N ΝΤΡΟΥΜΠΕΤΑ Ρ Φυσικό 40R GR0902R N ΛΥΣΣΑΜΕΝΗΣ Ρ Φυσικό 37R GR0902R N ΠΟΤΑΜΙΑ Ρ Φυσικό 104R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 103R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 5

6 Κωδικός Εικόνας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Μήκος (m) Φυσικό/ΙΤΥΣ 42R GR0902R N ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΣ 6139 Φυσικό 41R GR0902R N ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΣ 2500 Φυσικό 49R GR0902R N ΠΡΑΜΟΡΙΤΣΑ Π Φυσικό 48R GR0902R N ΠΡΑΜΟΡΙΤΣΑ Π Φυσικό 51R GR0902R N ΚΟΥΤΣΟΜΗΛΙΑ Ρ Φυσικό 52R GR0902R N ΚΟΥΤΣΟΜΗΛΙΑ Ρ Φυσικό 45R GR0902R N ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ Ρ Φυσικό 64R GR0902R N ΜΥΡΙΧΟΣ Ρ Φυσικό 75R GR0902R N ΠΟΡΟΣ Ρ Φυσικό 100R GR0902R N ΓΚΙΟΛΕ Ρ Φυσικό 99R GR0902R N ΓΚΙΟΛΕ Ρ Φυσικό 98R GR0902R N ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΣ Φυσικό 69R GR0902R N ΒΕΛΑΣ Π Φυσικό 68R GR0902R N ΒΕΛΑΣ Π Φυσικό 67R GR0902R N ΒΕΛΑΣ Π Φυσικό 74R GR0902R N ΣΤΡΑΒΟΠΟΤΑΜΟΣ Φυσικό 73R GR0902R N ΣΤΡΑΒΟΠΟΤΑΜΟΣ 7500 Φυσικό 85R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 86R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 87R GR0902R N ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π Φυσικό 95R GR0902R N ΒΡΟΧΟΠΟΤΑΜΟΣ Φυσικό 96R GR0902R N ΒΡΟΧΟΠΟΤΑΜΟΣ Φυσικό 172R GR0902R H ΧΕΛΟΠΟΤΑΜΟΣ 6780 ΙΤΥΣ 173R GR0902R N ΞΗΡΟΛΑΚΚΙ Φυσικό 178R GR0902R H ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΗ ΚΟΙΤΗ) 4660 ΙΤΥΣ 177R GR0902R N ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ Π Φυσικό 181R GR0902R N ΠΕΛΕΚΑΣ Π Φυσικό 185R GR0902R N ΠΕΛΕΚΑΣ Π Φυσικό 184R GR0902R N ΠΑΤΣΙΑΡΗΣ Ρ Φυσικό 180R GR0902R N ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ Ρ Φυσικό 183R GR0902R N ΠΙΣΤΕΡΙΕΣ Π Φυσικό 182R GR0902R N ΠΙΣΤΕΡΙΕΣ Π Φυσικό 179R GR0902R N ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ Π Φυσικό 174R GR0902R N ΠΕΤΡΙΩΤΙΚΟΣ Π Φυσικό 176R GR0902R N ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ Π Φυσικό 175R GR0902R N ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ Π Φυσικό 134R GR0902R H ΡΕΜΑ ΜΑΝΝΑ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) 1246 ΙΤΥΣ 6

7 Κωδικός Εικόνας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Μήκος (m) Φυσικό/ΙΤΥΣ 136R GR0902R N ΜΑΥΡΟΛΟΓΓΟΣ Π Φυσικό 171R GR0902R N ΜΑΥΡΟΛΟΓΓΟΣ Π Φυσικό 135R GR0902R N ΜΑΥΡΟΛΟΓΓΟΣ Π Φυσικό Λιμναία υδατικά συστήματα Στον ακόλουθο Πίνακα παρουσιάζονται τα λιμναία συστήματα στο ΥΔ της Δυτικής Μακεδονίας. Λιμναία υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Κωδικός Εικόνας Ονομασία συστήματος Κωδικός Φυσικό/ΙΤΥΣ Λεκάνη Απορροής Ποταμού Πρεσπών (01) 1L GR0901L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΑΠΑΔΙΑ ΙΤΥΣ 6L GR0901L0A N ΛΙΜΝΗ ΜΙΚΡΗ ΠΡΕΣΠΑ Φυσικό 8L GR0901LFA N ΛΙΜΝΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΕΣΠΑ Φυσικό Λεκάνη Απορροής Ποταμού Αλιάκμονα (02) 2L GR0902L N ΛΙΜΝΗ ΖΑΖΑΡΗ Φυσικό 3L GR0902L N ΛΙΜΝΗ ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΔΑ Φυσικό 7L GR0902L N ΛΙΜΝΗ ΠΕΤΡΩΝ Φυσικό 5L GR0902L N ΛΙΜΝΗ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ Φυσικό 14L GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ ΙΤΥΣ 13L GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΣΩΜΑΤΩΝ ΙΤΥΣ 12L GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΣΦΗΚΙΑΣ ΙΤΥΣ 11L GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ ΙΤΥΣ 10L GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΙΛΑΡΙΩΝΑ ΙΤΥΣ 9L GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΡΑΜΟΡΙΤΣΑ ΙΤΥΣ 4L GR0902L H ΛΙΜΝΗ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΙΤΥΣ Στην περίπτωση της τεχνητή λίμνη Πραμόριτσας, αν και η έκταση του ταμιευτήρα είναι μικρότερη των 0,5 km 2, η τεχνητή λίμνη θεωρήθηκε «σημαντικό» στοιχείο και περιελήφθη στα λιμναία υδατικά σώματα λόγω της χρήσης του νερού για ύδρευση. Μεταβατικά υδατικά συστήματα Στο ακόλουθο Πίνακα καταγράφονται τα μεταβατικά υδατικά συστήματα στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας. Κωδικός Εικόνας Μεταβατικά υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Ονομασία συστήματος Κωδικός Φυσικό/ΙΤΥΣ Λεκάνη Απορροής Ποταμού Αλιάκμονα (02) 2T GR0902Τ N ΕΚΒΟΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΟΥΔΙΑΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ Φυσικό 1T GR0902Τ N ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΚΙΤΡΟΥ Φυσικό 7

8 Παράκτια υδατικά συστήματα Στον ακόλουθο Πίνακα καταγράφονται τα παράκτια υδατικά συστήματα στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας. Κωδικός Εικόνας Παράκτια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Ονομασία συστήματος Κωδικός Φυσικό/ΙΤΥΣ Λεκάνη Απορροής Ποταμού Αλιάκμονα (02) 1C GR0902C0001Ν ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ - ΑΚΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Φυσικό 2C GR0902C0002Ν ΕΣΩ ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ - ΑΛΙΑΚΜΩΝΑΣ Π. Φυσικό Τα σύνολο των υδατικών συστημάτων του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας απεικονίζεται και στον ακόλουθο Χάρτη. 8

9 Χάρτης 1 : Υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας 9

10 Β. ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας αναπτύσσονται αξιόλογες υδροφορίες εντός των Τεταρτογενών σχηματισμών και εντός των καρστικών ανθρακικών σχηματισμών ενώ μικρότερης σημασίας υδροφορίες αναπτύσσονται σε ρωγματικούς σχηματισμούς. Αναλυτικά οι υδροφορίες που αναπτύσσονται είναι: Υδροφορίες εντός των Τεταρτογενών σχηματισμών. Τα υδροφόρα συστήματα αποτελούνται από εναλλαγές οριζόντων άδρο-μέσο κλαστικών υλικών (άμμοι, χάλικες, κροκάλες με ποικίλα ποσοστά λεπτοκλαστικού κλάσματος) και οριζόντων λεπτοκλαστικών υλικών (άργιλοι, ιλύες, πηλοί με ποικίλο ποσοστό αδρο-μεσοκλαστικού κλάσματος). Κύριο χαρακτηριστικό των υδροφορέων αυτών είναι: α) η γρήγορη αλλαγή της κοκκομετρικής σύνθεσης των υλικών τόσο κατά την κατακόρυφο όσο και κατά την οριζόντια διεύθυνση, β) η, κατά θέσεις, επικράτηση του ενός ή του άλλου λιθολογικού τύπου και γ) η παρουσία φακών, διασταυρούμενης στρώσης κ.λπ.. Τα παραπάνω φαινόμενα έχουν ως αποτέλεσμα: α) την έντονη ανισοτροπία χαρακτηριστικών όπως η διαπερατότητα (k, m/sec), η υδατοαγωγιμότητα (T, m²/sec), ο συντελεστής εναποθήκευσης (S) κ.λπ., κατά την οριζόντια και κατακόρυφη διεύθυνση και β) την μείωση του τμήματος του υδροφορέα που συμμετέχει στην δημιουργία ενός υδροφόρου ορίζοντα. Εντός των τεταρτογενών σχηματισμών αναπτύσσεται : ένας ελεύθερος υδροφόρος, ο οποίος συναντάται συνήθως στην ευρύτερη κοίτη των ποταμών, χειμάρρων, λιμνών (φυσικών ή τεχνητών) μία σειρά επάλληλων υδροφορέων μερικώς υπό πίεση, οι οποίοι συνήθως παρουσιάζουν επικοινωνία τόσο μεταξύ των όσο και με τον ελεύθερο ορίζοντα μία σειρά επάλληλων υδροφορέων υπό πίεση. Η δημιουργία επάλληλων υδροφορέων, μερικώς υπό πίεση ή υπό πίεση, οφείλεται στην παρεμβολή εντός των αδρο-μεσοκλαστικών αποθέσεων, οριζόντων ή φακών αργιλοϊλυωδών, δηλαδή στεγανών σχηματισμών. Επισημαίνεται ότι, η συνεχής με το βάθος, παρεμβολή στεγανών (συνήθως αργιλικών) ενστρώσεων, λειτουργεί θετικά στην προστασία από την ρύπανση των βαθύτερα ευρισκόμενων υδροφορέων. Έτσι οι κοκκώδεις υδροφορείς παρουσιάζουν μεγάλη τρωτότητα στα πρώτα επιφανειακά μέτρα και μέτρια με το βάθος. Η εκφόρτιση των κοκκωδών ΥΥΣ γίνεται προς θέσεις με χαμηλότερα υψόμετρα (επιφανειακά συστήματα, κοίτες ποταμών ή ρεμάτων, λίμνες κ.λπ.) και προς την θάλασσα (εφόσον πρόκειται για παράκτια συστήματα). Στα συστήματα αυτά έχει κατασκευαστεί σημαντικός αριθμός υδρογεωτρήσεων για κάθε χρήση. Καρστικοί υδροφορείς Τα υδροφόρα συστήματα αποτελούνται από καρστικοποιημένους ανθρακικούς σχηματισμούς. Η κυκλοφορία του νερού γίνεται μέσω των καρστικών δομών (διευρυμένες ρωγμές, έγκοιλα, αγωγοί κ.λπ.) και εξαρτάται από τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των καρστικών δομών (άνοιγμα, συνέχεια κ.λπ.) αλλά και τον βαθμό πλήρωσης αυτών. Αντίστοιχη εξάρτηση με τον βαθμό κερματισμού / καρστικοποίησης και ποσοστό πλήρωσης, παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά του συστήματος (διαπερατότητα (k, m/sec), η υδατοαγωγιμότητα (T, m²/sec), ο συντελεστής εναποθήκευσης (S) κ.λπ.). Η εκφόρτιση των καρστικών υδροφορέων γίνεται μέσω καρστικών πηγών, προς συνορεύοντα ή άλλα υδατικά συστήματα και προς την θάλασσα (εφόσον πρόκειται για παράκτιους σχηματισμούς). Οι καρστικοί υδροφορείς παρουσιάζουν μεγάλη τρωτότητα στην ρύπανση καθώς συνήθως φθάνουν ακάλυπτοι στην επιφάνεια του εδάφους, παρουσιάζουν μεγάλο συντελεστή κατείσδυσης και γρήγορη κίνηση του νερού. Τοπικά μόνο, σε περιοχές μορφολογικών επιπεδώσεων όπου αναπτύσσεται κάλυμμα αργιλικών υλικών ή όταν οι καρστικές δομές είναι επαναπληρωμένες (με αργιλικά υλικά ή νέα ορυκτά), η τρωτότητα των ανθρακικών σχηματισμών ενδέχεται να χαρακτηριστεί ως μέτρια. Επισημαίνεται ότι οι καρστικοί υδροφορείς του ΥΔ EL09 εντοπίζονται σε ορεινές-ημιορεινές-λοφώδεις περιοχές όπου οι 10

11 ανθρωπογενείς δραστηριότητες απουσιάζουν ή είναι ελάχιστες (καλλιέργειες, κτηνοτροφία, λατομεία αδρανών). Ρωγματικοί υδροφορείς Οι υδροφορείς αυτοί αναπτύσσονται σε κάθε είδους -μη ανθρακικό- λιθολογικό σχηματισμό βραχώδους δομής, ο οποίος παρουσιάζει αναπτυγμένο και συνεχές δίκτυο δομικών ασυνεχειών ή/και ζώνες έντονου κερματισμού, οι οποίες συνήθως ταυτίζονται με μεγάλες τεκτονικές δομές. Η κυκλοφορία του νερού γίνεται μόνο μέσω του δικτύου ασυνεχειών και - κυρίως - μέσω των κερματισμένων δομών καθώς και, στην διεπιφάνεια που αναπτύσσεται μεταξύ της επιφανειακής ζώνης χαλάρωσης (πλευρικά κορήματα / αποσαθρώματα) και του υποκείμενου, υγιούς, βραχώδους υποβάθρου. Επισημαίνεται ότι στους υπόψη σχηματισμούς ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία τεκτονισμένων ζωνών με ζώνη μυλωνιτίωσης από αργιλοϊλυώδη υλικά, καθώς αυτή λειτουργεί ως στεγανό διάφραγμα για την κίνηση του νερού. Η εκφόρτιση των ρωγματικών υδροφορέων γίνεται μέσω: α) πηγών, οι οποίες εμφανίζονται πλησίον της βαθιάς γραμμής ρεμάτων ή σε θέσεις όπου το υγιές βραχώδες υπόβαθρο είτε η ζώνη έντονου τεκτονισμού εμφανίζεται στο φυσικό έδαφος και β) με πλευρική διήθηση προς τα εκατέρωθεν ευρισκόμενα -συνήθως κοκκώδη- Υ.Υ.Σ. Η ανόρυξη παραγωγικών υδρογεωτρήσεων στοχεύει συνήθως στον εντοπισμό μεγάλων τεκτονικών δομών όπου λαμβάνει χώρα η επιλεκτική κίνηση του υπόγειου νερού. Η τρωτότητα των υδροφορέων αυτών έναντι ρύπανσης εξαρτάται από το είδος του σχηματισμού και την παρουσία εδαφικού καλύμματος λεπτοκλαστικών υλικών, το οποίο μειώνει την κατείσδυση ή δεσμεύει το ρυπαντικό φορτίο. Αρχικό κριτήριο για το διαχωρισμό των υπόγειων συστημάτων αποτέλεσε η υδρολιθολογική συμπεριφορά των σχηματισμών που φιλοξενούν τις υπόγειες υδροφορίες. Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την κατηγοριοποίηση των υδροφόρων συστημάτων είναι η διαπερατότητα των σχηματισμών και η δυναμικότητα των υδροφορέων. Οι σχηματισμοί διακρίθηκαν αρχικά σε περατούς, ημιπερατούς και αδιαπέρατους και στη συνέχεια σε περαιτέρω κατηγορίες βάσει της δυναμικότητας, της έκτασης και της λιθολογίας του κάθε σχηματισμού, οπότε προέκυψε το παρακάτω βασικό σύστημα ταξινόμησης: Περατοί σχηματισμοί: χωρίζονται σε δυο επί μέρους κατηγορίες: τους μικροπερατούς ή πορώδεις σχηματισμούς και τους μακροπερατούς ή ρωγμώδεις σχηματισμούς. Κάθε κατηγορία χωρίζεται σε υποκατηγορίες. Ημιπερατοί σχηματισμοί: μικροπερατοί ή και μακροπερατοί σχηματισμοί. Χωρίζονται σε δυο επί μέρους κατηγορίες, βάσει της δυναμικότητας και της έκτασης του κάθε σχηματισμού. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται επίσης όλοι οι διαπερατοί σχηματισμοί: α) μικρής έκτασης, μικρής δυναμικότητας και β) περιορισμένης σημασίας, οι οποίοι λαμβάνουν τον ίδιο κωδικό με τους ημιπερατούς σχηματισμούς. Αδιαπέρατοι σχηματισμοί: Χωρίζονται σε δυο επί μέρους κατηγορίες: τους πρακτικά αδιαπέρατους σχηματισμούς και τους αδιαπέρατους σχηματισμούς ή σχηματισμούς μικρού πάχους που από κάτω τους αναπτύσσονται αξιόλογα υδροφόρα συστήματα. Ειδικότερα, μετά την επεξεργασία και αξιολόγηση των συλλεχθέντων γεωλογικών και υδρογεωλογικών στοιχείων έγινε η εφαρμογή ενός συστήματος υδρογεωλογικής ταξινόμησης των γεωλογικών σχηματισμών, στο οποίο γίνεται προσπάθεια, αφενός μεν να είναι εμφανής η διάκριση των γεωλογικών σχηματισμών ή πετρωμάτων από υδρολιθολογικής άποψης (διάκριση σε σχέση με την ευκολία ή δυσκολία κίνησης του υπόγειου νερού), αφετέρου δε, διάκριση με βάση τη δυναμικότητα των υδροφόρων οριζόντων που αναπτύσσονται στους διάφορους γεωλογικούς σχηματισμούς. Για τη δεύτερη κατηγοριοποίηση ελήφθησαν υπόψη στοιχεία που αφορούν την επιφανειακή εξάπλωση των γεωλογικών σχηματισμών και οι υδραυλικές ιδιότητες των υδροφόρων οριζόντων (συντελεστής εναποθήκευσης S, και υδαταγωγιμότητα ή μεταβιβαστικότητα T) ή / και το πάχος των σχηματισμών (όπου υπήρχαν στοιχεία). Με βάση τα παραπάνω η Δυτική Μακεδονία διακρίθηκε σε 55 υπόγεια υδατικά συστήματα που διακρίνονται σε 26 κοκκώδη, 13 καρστικά και 16 ρωγματικά. Τα υπόγεια υδατικά συστήματα που 11

12 προσδιορίσθηκαν στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας περιλαμβάνονται στον ακόλουθο Πίνακα και δείχνονται στον Χάρτη 2 πιο κάτω. Υπόγεια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΔΡΟΦΟΡΕΑ ΕΚΤΑΣΗ (km 2 ) Λεκάνη απορροής ποταμού Αλιάκμονα (GR02) 1 GR09AF011 Τρικλαρίου Καστοριάς Καρστικός 142,4 2 GR09AF014 Χαλάρας Μαυρόκαμπου Κοκκώδης 6,4 3 GR09AF015 Απόσκεπου Κεφαλαρίου Καρστικός 5,1 4 GR Καστοριάς Κοκκώδης 71,1 5 GR Μεσοποταμίας - Χιλιόδενδρου Κοκκώδης 55,7 6 GR Γρεβενών Κοκκώδης 57,8 7 GR Καλονερίου Κοζάνης Κοκκώδης 92,8 8 GR Πυλωρίου Κοζάνης Κοκκώδης 5,6 9 GR Αγ. Γεωργίου Κοκκώδης 2,7 10 GR κοίτης Βενέτικου Κοκκώδης 2,8 11 GR Αμυνταίου Φλώρινας Κοκκώδης 105,4 12 GR Πτολεμαΐδας Κοκκώδης 176,9 13 GR Νοτίου Πεδίου Κοκκώδης 60,8 14 GR Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόδου Κοκκώδης 426,7 15 GR ΝΔ Βερμίου - Άσκιου Όρους Καρστικός 952,2 16 GR Βατερού Κοκκώδης 9,4 17 GR Ξηρολίμνης Κοκκώδης 9,9 18 GR Κρόκου Κοκκώδης 4,3 19 GR Λευκοπηγής Καρστικός 9,0 20 GR Αργίλου - Πρωτοχωρίου Καρστικός 6,3 21 GR Πολυφύτου Ρωγματικός 426,6 22 GR ΒΔ Βερμίου (π. Εδεσσαίος) Καρστικός 572,4 23 GR Άρνισσας Πέλλας Κοκκώδης 39,2 24 GR090F090 BA Βερμίου Όρους Καρστικός 191,7 25 GR Κεντρικού - Ανατολικού Βερμίου (Νάουσα) Καρστικός 247,4 26 GR ΝΑ Βερμίου (Βέροια) Καρστικός 174,5 27 GR Αλμωπαίου Κοκκώδης 254,0 28 GR Κάτω ρου Αλιάκμονα Κοκκώδης 749,4 29 GR Λιτοχώρου Κοκκώδης 153,1 30 GR Λιτοχώρου Καρστικός 327,5 12

13 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΥΔΡΟΦΟΡΕΑ ΕΚΤΑΣΗ (km 2 ) 31 GR Κατερίνης Κοκκώδης 211,0 32 GR Κολινδρού Κοκκώδης 601,1 33 GR Δασοχωρίου Γρεβενών Ρωγματικός 31,6 34 GR Τρικοκκιάς Γρεβενών Ρωγματικός 11,1 35 GR Παλιουριάς Γρεβενών Κοκκώδης 2,7 36 GR κοίτης π. Σιούτσα Κοκκώδης 3,6 37 GR Αετιάς Γρεβενών Κοκκώδης 1,3 38 GR Κορησού Καστοριάς Καρστικός 59,3 39 GR Γαλατείας - Εμπορίου Κοζάνης Κοκκώδης 38,8 40 GR Πιερίων Ρωγματικός 856,9 41 GR Νάουσας Ρωγματικός 279,0 42 GR Αλμωπίας Ρωγματικός 273,1 43 GR090F270 Αριδαίας Ρωγματικός 415,6 44 GR Βούρινου Ρωγματικός 198,7 45 GR090F300 Βαρνούντα Ρωγματικός 580,3 46 GR Βόρειας Πίνδου Ρωγματικός 274,4 47 GR Νυμφαίου - Βλάστης Κοκκώδης 656,0 48 GR Περδίκκα - Φιλώτα Κοκκώδης 107,3 49 GR090Α350 Μεσοελληνικής Αύλακας Ρωγματικός 2810,1 50 GR Ελάτης - Λιβαδερού Ρωγματικός 147,09 Λεκάνη απορροής ποταμών Πρεσπών (GR01) 51 GR09AF012 Πρεσπών Φλώρινας Καρστικός 115,0 52 GR09AF013 Πρεσπών Κοκκώδης 24,8 53 GR090F040 Φλώρινας Κοκκώδης 214,5 54 GR090F290 Βόρα Ρωγματικός 192,5 55 GR090F320 Βεύης - Φλάμπουρου Κοκκώδης 163,3 13

14 Χάρτης 2. Υπόγεια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας 14

15 Γ. ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΙΗΜΕΝΑ (ΙΤΥΣ) ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΑ (ΤΥΣ) ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Η μέχρι σήμερα ανθρώπινη δραστηριότητα, έχει μεταβάλει σε ορισμένα υδατικά συστήματα, τα αρχικά τους χαρακτηριστικά. Οι αλλαγές αυτές, ανεξάρτητα από το βάθος της αλλοίωσης που έχουν επιφέρει και από τους λόγους για τους οποίους έγιναν, καθιστούν τα συστήματα αυτά κατά μια έννοια ιδιαίτερα. Τέτοια συστήματα εξετάζονται με ξεχωριστό τρόπο από την Οδηγία 2000/60/ΕΚ και ονομάζονται Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα (ΙΤΥΣ). Αντίστοιχα, σε ορισμένες περιπτώσεις κατασκευάζονται με ανθρώπινη πρωτοβουλία έργα που δημιουργούν υδατικά συστήματα σε σημεία όπου προηγουμένως δεν υπήρχαν. Τέτοια συστήματα ονομάζονται Τεχνητά Υδατικά Συστήματα (ΤΥΣ). Η διαδικασία του χαρακτηρισμού των υδατικών συστημάτων ως ΙΤΥΣ ή ΤΥΣ ακολουθεί τα στάδια του αρχικού και του οριστικού προσδιορισμού. Ο αρχικός προσδιορισμός των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων και των Τεχνητών Υδατικών Συστημάτων πραγματοποιείται βάσει απλών κριτηρίων προσδιορισμού, σύμφωνα με το Άρθρο 5 και το Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Ο οριστικός προσδιορισμός και η οριοθέτηση των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων και των Τεχνητών Υδατικών Συστημάτων πραγματοποιείται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60 και το σχετικό Κείμενο Κατευθυντήριων Γραμμών (Guidance document No 4 on Identification and Designation of Heavily Modified and Artificial Water Bodies). Για τον οριστικό προσδιορισμό των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων και των Τεχνητών Υδατικών Συστημάτων εξετάζονται οι δυνατότητες που υπάρχουν για την υλοποίηση των κατάλληλων επεμβάσεων στα χαρακτηριστικά των ΥΣ, όπως για παράδειγμα ενέργειες για την αποκατάσταση των αλλοιώσεων, ώστε να επιτευχθεί η καλή οικολογική κατάσταση. Η αξιολόγηση της αναγκαιότητας, της δυνατότητας υλοποίησης, αλλά και των επιπτώσεων από την εφαρμογή των προτεινόμενων επεμβάσεων γίνεται με βάση τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες που εξυπηρετούν τα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ. Στις περιπτώσεις όπου κρίνεται ότι οι απαραίτητες παρεμβάσεις έχουν μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στις χρήσεις που εξυπηρετούνται από τα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ, ή δεν υπάρχουν λύσεις τεχνικά εφικτές, ή δεν υπάρχουν λύσεις εξυπηρέτησης των χρηστών πιο φιλικές στο περιβάλλον, ή οι διαθέσιμες λύσεις είναι δυσανάλογα δαπανηρές, η μετατροπή των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ σε φυσικά υδατικά συστήματα κρίνεται ασύμφορη ή αδύνατη παραθέτοντας την ανάλογη τεκμηρίωση. Από την ολοκλήρωση της εργασίας αυτής, προκύπτει ο οριστικός προσδιορισμός των ΤΥΣ και ΙΤΥΣ. Στο ακόλουθο Σχήμα παρουσιάζεται βήμα προς βήμα η συνολική διαδικασία που ακολουθήθηκε, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ, για τον αρχικό και οριστικό προσδιορισμό των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ. 15

16 Βήμα προς βήμα η συνολική διαδικασία αναγνώρισης και προσδιορισμού των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ 16

17 Στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας έχουν προσδιορισθεί οκτώ (8) λιμναία και είκοσι δύο (22) ποτάμια συστήματα ως ιδιαιτέρως τροποποιημένα υδατικά συστήματα (ΙΤΥΣ). Σχεδόν το σύνολο των λιμναίων ΙΤΥΣ έχουν προκύψει λόγω κατασκευής φραγμάτων επί του ρου υδατορεμάτων, με αποτέλεσμα ο ταμιευτήρας που δημιουργείται να χαρακτηρίζεται ως ΙΤΥΣ. Πρόκειται για φράγματα πολλαπλής σκοπιμότητας κυρίως επί του κύριου κλάδου του ποταμού Αλιάκμονα (Ιλαρίωνας, Πολύφυτο, Σφηκιά, Ασώματα και Αγία Βαρβάρα) και δευτερεύοντος σε άλλα υδατορέματα (Πραμόριστα, Παπαδιά). Τέλος ως ΙΤΥΣ χαρακτηρίστηκε και η λίμνη Καστοριάς, λόγω επεμβάσεων οικιστικής ανάπτυξης και αντιπλημμυρικής προστασίας. Τα ποτάμια συστήματα, των οποίων η ροή επηρεάζεται από κατασκευές λόγω διευθέτησης ή/και εκτροπής καθώς και από την επίδραση μεγάλων φραγμάτων, θεωρήθηκαν και αυτά ως ιδιαιτέρως τροποποιημένα. Τα ποτάμια και λιμναία ΙΤΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας, περιλαμβάνονται στον ακόλουθο Πίνακα. Ποτάμια και λιμναία ΙΤΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Κατηγορία συστήματος Λεκάνη Απορροής Ποταμού Πρεσπών (01) GR0901L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΑΠΑΔΙΑ Λιμναίο GR0901R0F H ΦΛΩΡΙΝΗΣ Π. Ποτάμιο Λεκάνη Απορροής Ποταμού Αλιάκμονα (02) GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ Λιμναίο GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΣΩΜΑΤΩΝ Λιμναίο GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΣΦΗΚΙΑΣ Λιμναίο GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ Λιμναίο GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΙΛΑΡΙΩΝΑ Λιμναίο GR0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΡΑΜΟΡΙΤΣΑ Λιμναίο GR0902L H ΛΙΜΝΗ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Λιμναίο GR0902R H Ρ. ΣΟΥΛΟΥ (ΕΝΤΟΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ) Ποτάμιο GR0902R H ΚΑΝΑΛΙ ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΣ Ποτάμιο GR0902R H ΣΚΛΗΘΡΟ ΡΕΜΑ Ποτάμιο GR0902R H ΡΕΜΑ (ΚΟΡΙΝΟΥ) (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ ΩΣ ΔΕΛΤΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΚΡΥΟΝΕΡΙ(ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (Τ66 ΩΣ ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ) Ποτάμιο GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (Τ66 ΩΣ ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ) Ποτάμιο GR0902R H ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΩΣ Τ66) Ποτάμιο GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΩΣ Τ66) Ποτάμιο GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΣΚΥΔΡΑΣ) Ποτάμιο GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΥΗΣ) Ποτάμιο GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΥΠΟΓΕΙΑ ΕΚΤΡΟΠΗ) Ποτάμιο GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΕΚΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣ ΥΗΣ ΑΓΡΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΑΣ) Ποτάμιο GR0902R H ΑΛΙΑΚΜΩΝ Π. (ΠΟΛΥΦΥΤΟ-ΣΦΗΚΙΑ) Ποτάμιο GR0902R H ΧΕΛΟΠΟΤΑΜΟΣ Ποτάμιο GR0902R H ΜΑΥΡΟΝΕΡΙ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΗ ΚΟΙΤΗ) Ποτάμιο GR0902R H ΡΕΜΑ ΜΑΝΝΑ (ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ) Ποτάμιο 17

18 Οι χρήσεις που εξυπηρετούν τα λιμναία ΙΤΥΣ είναι σε σημαντικό βαθμό για την παραγωγή ενέργειας είτε άμεσα (υδροηλεκτρικά) είτε έμμεσα (για ψύξη θερμοηλεκτρικών σταθμών), ενώ καλύπτουν και σημαντικές υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες. Αντίστοιχα στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας έχουν προσδιορισθεί δέκα (10) ποτάμια συστήματα ως τεχνητά υδατικά συστήματα (ΤΥΣ). Πρόκειται για την δημιουργία νέων υδατικών συστημάτων με σκοπό την υδραυλική επικοινωνία μεταξύ λιμνών και την βελτίωση της κατάστασης τους ή για την αποστράγγιση παλιών ελών. Τα ποτάμια ΤΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας, περιλαμβάνονται στον ακόλουθο Πίνακα. Ποτάμια ΤΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Ονομασία συστήματος Κωδικός συστήματος Κατηγορία συστήματος Λεκάνη Απορροής Ποταμού Αλιάκμονα (02) GR0902R A Ρ. ΣΟΥΛΟΥ (ΣΑΡΙ ΓΚΙΟΛ) Ποτάμιο GR0902R A ΔΙΩΡΥΓΑ ΠΕΤΡΩΝ-ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ Ποτάμιο GR0902R A ΔΙΩΡΥΓΑ ΖΑΖΑΡΗ-ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΣ Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο GR0902R A ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΤΑΦΡΟΣ (Τ66) Ποτάμιο 18