ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ"

Transcript

1 ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ Κάποιος θα νόµιζε ότι ο κύριος στόχος των διαδικασιών αποσυµπίεσης είναι να επιτρέψουµε στο επιπλέον Άζωτο να αποµακρυνθεί από το σώµα τόσο αργά ώστε να µην δηµιουργηθούν φυσαλίδες. Παρόλα αυτά οι έρευνες µε την µέθοδο των υπερήχων Doppler έχουν δείξει ότι ακόµα και η πιο προσεχτικά διεκπεραιωµένη αποσυµπίεση µπορεί να δηµιουργήσει φυσαλίδες στο φλεβικό σύστηµα. Εάν είναι λίγες σε αριθµό οι φυσαλίδες αυτές µπορεί να κατακρατηθούν στους πνεύµονες, να αποµακρυνθούν µε την αναπνοή και να µην δηµιουργήσουν πρόβληµα. Έτσι λοιπόν, η πρόληψη για την δηµιουργία φυσαλίδων στο φλεβικό αίµα δεν είναι, αυτός καθαυτός, ο κύριος στόχος για την πρόληψη της Νόσου. Αυτό που είναι σηµαντικό, είναι η γρήγορη αποµάκρυνση του συσσωρευµένου Αζώτου από περιοχές που η δηµιουργία φυσαλίδων µπορεί να δηµιουργήσει πρόβληµα, όπως είναι οι αρθρώσεις, το νευρικό σύστηµα, η αρτηριακή κυκλοφορία ή ακόµα και οι πνεύµονες εάν οι φυσαλίδες είναι πολλές σε αριθµό. Η θεωρία της αποσυµπίεσης και η πρόληψη της Νόσου µπορούν να χωριστούν σε τρία τµήµατα : την µεταφορά του Αζώτου προς και από τους ιστούς την φύλαξη του Αζώτου από τους ιστούς (πόσο πολύ και πόσο γρήγορα) την δηµιουργία και την αύξηση του όγκου των φυσαλίδων Το πόσο πολύ και πόσο γρήγορα το Άζωτο θα µεταφερθεί προς και από τους ιστούς καθορίζεται από δύο παράγοντες : την ΑΙΜΑΤΙΚΗ ΡΟΗ και την ΙΑΧΥΣΗ. Η αιµατική ροή είναι η ποσότητα του αίµατος που ρέει διαµέσου ενός ιστού και καθορίζεται από τον αριθµό των αιµοφόρων αγγείων ανά µονάδα επιφανείας του ιστού. Αυτή ποικίλει ανάλογα µε τον τύπο του ιστού (καµία ροή για τον κερατοειδή χιτώνα του µατιού και υψηλή ροή για τους µυς και για τους ιστούς του εγκεφάλου) και ανάλογα µε την ενεργητικότητα του ιστού (χαµηλή ροή για ένα µυ σε ανάπαυση και υψηλή ροή για ένα µυ σε πλήρη κινητικότητα). Για να λάβουν υπ' όψιν τους οι επιστήµονες τους διάφορους τύπους ιστών και το τεράστιο εύρος αριθµητικών τιµών της αιµατικής ροής επινόησαν µια σταθερή οµάδα διαµερισµάτων (compartments), καθένα µε τον δικό του ρυθµό συσσώρευσης αλλά και απαλλαγής αδρανούς αερίου. Είναι σηµαντικό να καταλάβουµε ότι τα διαµερίσµατα δεν αποτελούν συγκεκριµένα ανατοµικά διαµερίσµατα ούτε καν τύπους βιολογικών ιστών. Είναι µόνο θεωρητικές κατασκευές που χρησιµεύουν για να καλύψουν τους πιθανούς χρόνους εναζώτωσης και αποβολής του Αζώτου από τα διάφορα σηµεία του σώµατος. Η διάχυση ελέγχει πόσο γρήγορα το Άζωτο θα κινηθεί από το αίµα προς τους ιστούς. Η διάχυση θα καθορίσει την δυνατότητα ενός βιολογικού ιστού να συσσωρεύσει Άζωτο. Το πόσο Άζωτο θα συσσωρευτεί εξαρτάται από την ΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ του αδρανούς αερίου µέσα στον ιστό. Ο νόµος της διαλυτότητας του Henry καθορίζει ότι η συνολική ποσότητα του αερίου που διαλύεται σε ένα υγρό είναι ανάλογη της µερικής πίεσης του αερίου, θερµοκρασίας και της ικανότητος του υγρού να απορροφήσει το αέριο. Για παράδειγµα, το Άζωτο στους 37 0 C (θερµοκρασία σώµατος), έχει µια διαλυτότητα στο νερό περίπου ml N2/ml νερό αλλά πολύ µεγαλύτερη διαλυτότητα στο λίπος, περίπου 0.07 ml N2/ml λίπους. Αυτή η διαφορά στην διαλυτότητα µεταξύ του νερού και του λίπους θεωρείται ένας προδιαθεσικός παράγοντας για την εµφάνιση της Νόσου. Στις αρχές του 20 ου αιώνα ο φυσιολόγος J.S. Haldane ανέλαβε να εξελίξει τις διαδικασίες αποσυµπίεσης εκ µέρους του Αµερικανικού πολεµικού ναυτικού. Ο Haldane ήξερε ότι η διάχυση του αδρανούς αερίου στους ιστούς έπαιζε ένα πολύ σηµαντικό ρόλο στην συσσώρευση και απαλλαγή του αερίου απο τους ιστούς. Επειδή όµως οι µαθηµατικοί υπολογισµοί της διάχυσης είναι εξαιρετικά

2 πολύπλοκοι (ιδιαίτερα την εποχή του Haldane όπου οι υπολογιστές ήταν ανύπαρκτοι), αυτός επινόησε µια διαδικασία η οποία όχι µόνο εξηγεί την µεταφορά του αδρανούς αερίου στους ιστούς αλλά και την συσσώρευση αυτού. Η σύγχρονη θεωρία του Haldane υποστηρίζει ότι το Άζωτο συσσωρεύεται αλλά και αποβάλλεται από τους ιστούς µε εκθετική µορφή. Αυτό σηµαίνει ότι η ταχύτητα συσσώρευσης του Αζώτου στους ιστούς είναι αρχικά υψηλή ακολουθώντας την αύξηση της πίεσης του περιβάλλοντος και ελαττώνεται µε την πάροδο του χρόνου. Παροµοίως, µετά από την ελάττωση της πίεσης του περιβάλλοντος (ανάδυση) η ταχύτητα αποβολής του αδρανούς αερίου είναι αρχικά υψηλή και αργότερα ελαττώνεται µε την πάροδο του χρόνου (Σχ. 1). Ο Haldane υπέθεσε ότι η ταχύτητα εισαγωγής και εξαγωγής του Αζώτου από τους ιστούς ήταν η ίδια. Για παράδειγµα, εάν ένας ιστός χρειάζεται δύο ώρες για πλήρη κορεσµό µετά από µια αύξηση της πίεσης, θα χρειαζόταν άλλες δύο ώρες για πλήρη αποκορεσµό µετά από την ελάττωση της πίεσης και η ταχύτητα εξόδου θα ήταν ένα ακριβές είδωλο της ταχύτητας εισόδου (Σχ. 1). Ο Haldane επίσης γνώριζε ότι η ταχύτητα εισόδου και αποβολής του αδρανούς αερίου δεν ήταν οµοιόµορφη µέσα στο σώµα : ότι υπάρχει ένα µεγάλο φάσµα χρόνων εισόδου και αποβολής µεταξύ των διαφορετικών βιολογικών ιστών ακόµα και µεταξύ του ίδιου τύπου ιστού που βρίσκεται σε διαφορετικά όργανα και περιοχές του σώµατος. Αυτή η γκάµα χρόνων υπάρχει εξαιτίας της διαφορετικής διαλυτότητας του αερίου µέσα στους ιστούς (λίπος, οστά, χόνδροι, µύες, τένοντες κ.λπ), καθώς επίσης και λόγω των διαφορετικών ταχυτήτων της αιµατικής ροής προς αυτούς τους ιστούς. Η ιδέα να χρησιµοποιηθούν θεωρητικά διαµερίσµατα έγινε απλά µε σκοπό να προσεγγιστεί τι ακριβώς συνέβαινε µέσα στο σώµα. Η εκθετική µορφή της εισόδου και αποβολής του αδρανούς αερίου εµπεριέχει την έννοια της ηµιζωής. Σαν ηµιζωή ορίζεται ο χρόνος που χρειάζεται ένας ιστός να απορροφήσει το µισό αδρανές αέριο από αυτό που έχει την δυνατότητα να απορροφήσει στην πίεση που είναι αυτός εκτεθειµένος. Για παράδειγµα, ένας ιστός µε ηµιζωή 20 λεπτά θα απορροφήσει 50% του αερίου που µπορεί να απορροφήσει σε 20 λεπτά, 75% του αερίου σε 40 λεπτά, 87.5% σε 60 λεπτά κοκ., µέχρι τον πλήρη κορεσµό. Αντί λοιπόν να προβληµατιζόµαστε για τις πραγµατικές ηµιζωές των πραγµατικών βιολογικών ιστών µε την τόσο µεγάλη ποικιλία ταχυτήτων αιµατικής ροής ο Haldane απλά είπε το εξής : «Ας διαιρέσουµε τους ιστούς µε τις διαφορετικές ταχύτητες αιµατικής ροής σε πολλά διαµερίσµατα.. Εάν συµπεριλάβουµε ποια µπορεί να είναι η ηµιζωή του γρηγορότερου ιστού (συνήθως 5 λεπτά) και ποια του αργότερου (συνήθως αρκετές ώρες), θα είµαστε σε θέση να προσοµοιάσουµε τι ακριβώς συµβαίνει µέσα στο σώµα.» Αντιλαµβάνεστε βέβαια, ότι αυτό είναι ένα µοντέλο που προσπαθεί να περιγράψει τον πραγµατικό κόσµο. Το τι ακριβώς συµβαίνει µέσα στο ανθρώπινο σώµα είναι πολύ πιο πολύπλοκο από ένα µοντέλο, και αυτός είναι ο λόγος που ένα µοντέλο πρέπει να δοκιµάζεται όσο περισσότερο γίνεται.

3 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΡΕΣΜΟΣ? Ο κορεσµός και η ηµιζωή είναι δύο πολύ σηµαντικές έννοιες στην θεωρία της αποσυµπίεσης. Μέσα στο πλαίσιο της θεωρίας της αποσυµπίεσης, κορεσµός σηµαίνει πόσο γεµάτος είναι ένας ιστός µε ένα αδρανές αέριο. Οι ιστοί µπορεί να είναι ακόρεστοι, µερικώς κορεσµένοι ή πλήρως κορεσµένοι µε αδρανές αέριο. Πλήρης κορεσµός σηµαίνει ότι το αίµα ή οι ιστοί έχουν γεµίσει µε όλο το αδρανές αέριο που µπορεί να δεχτούν για την συγκεκριµένη πίεση στην οποία έχουν εκτεθεί. Αυτό επίσης σηµαίνει ότι η πίεση του αερίου στον ιστό ισούται µε την πίεση του αερίου στο περιβάλλον. Εποµένως κορεσµός, τουλάχιστον στην περίπτωση των αδρανών αερίων, αναφέρεται όχι µόνο στην ποσότητα του αερίου αλλά και στην πίεση του αερίου. Κάθε διαµέρισµα που είναι πλήρως κορεσµένο µε αδρανές αέριο σε µια συγκεκριµένη πίεση µπορεί να χωρέσει περισσότερο αέριο σε µια µεγαλύτερη πίεση περιβάλλοντος. ΠΩΣ ΟΙ ΗΜΙΖΩΕΣ ΤΩΝ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΙΣΟ Ο ΚΑΙ ΕΞΟ Ο ΤΟΥ Α ΡΑΝΟΥΣ ΑΕΡΙΟΥ? Εάν ένας αυτοδύτης που αναπνέει αέρα καθίσει αρκετό χρόνο στα 10 µέτρα βάθος θα καταφέρει να φέρει σε κορεσµό όλους τους ιστούς του σώµατός του στις δύο ατµόσφαιρες συνολική πίεση αερίου. Από αυτή την συνολική πίεση, η µερική πίεση του Αζώτου θα είναι 2 x 0.78= 1.56 ATA. Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να φτάσουν όλοι οι ιστοί στις δύο ατµόσφαιρες συνολική πίεση ( και =1.56 ATA)? Mε άλλα λόγια πόσος χρόνος χρειάζεται για να κορεστούν όλοι οι ιστοί στην πίεση του περιβάλλοντος? Η απάντηση είναι πολύπλοκη, διότι το σώµα δεν φορτώνει Άζωτο οµοιόµορφα. Υπάρχει ένα φάσµα ταχυτήτων εναζώτωσης εξαιτίας των διαφορετικών τύπων ιστών και των διαφορετικών ταχυτήτων διάχυσης. Οι λιπώδεις ιστοί έχουν µεγάλους χρόνους ηµιζωής διότι το λίπος χρειάζεται πολύ χρόνο να κορεσθεί µε άζωτο όταν εκτίθεται σε υψηλή πίεση (έχει µεγάλη διαλυτότητα για το Άζωτο) και διότι η αιµατική ροή του λίπους είναι σχετικά φτωχή σε σχέση µε τους άλλους ιστούς : είναι εποµένως ένας αργός ιστός. Οί νευρικοί ιστοί θεωρούνται ότι έχουν γρήγορους χρόνους ηµιζωής διότι έχουν πολύ καλή αιµατική ροή. Το αίµα που βρίσκεται σε επαφή µε τις κυψελίδες, είναι ο γρηγορότερος ιστός διότι απορροφά το Άζωτο πολύ γρήγορα από τον αναπνεόµενο αέρα. Ας κοιτάξουµε όµως πιό αναλυτικά σε ένα διαµέρισµα µε ηµιζωή 20 λεπτών που βρίσκεται σε περιβάλλον 2ΑΤΑ. Ένας χρόνος ηµιζωής των 20 λεπτών σηµαίνει ότι το µισό απο το Άζωτο που πρόκειται να χωρέσει στο διαµέρισµα θα µπεί µέσα στα πρώτα 20 λεπτά. Εκείνη την στιγµή η µερική πίεση του Αζώτου θα είναι : ½ (0.78) = 1.17 ΑΤΑ

4 Αυτό σηµαίνει ότι ½(0.78) µένει να χωρέσει µέσα στον ιστό µέχρι τον πλήρη κορεσµό (1.56ΑΤΑ). Σηµειώστε ότι αν και τα πρώτα 0.39ΑΤΑ Αζώτου µπήκαν σε 20 λεπτά, τα επόµενα 0.39ΑΤΑ Αζώτου δεν θα µπούν στα επόµενα 20 λεπτά. Αυτό συµβαίνει διότι η ταχύτητα εισόδου ελαττώνεται καθώς το διαµέρισµα προχωρά στον πλήρη κορεσµό. Στα επόµενα 20 λεπτά, θα µπεί στον ιστό το µισό από το υπολειπόµενο Άζωτο : ½ x ½ (0.78) = 1.37 ATA To ίδιο θα ισχύσει για κάθε επόµενα 20 λεπτά, µέχρι ο ιστός να κορεστεί πλήρως. Για πρακτικούς λόγους ένα διαµέρισµα θεωρείται κορεσµένο µετά την πάροδο έξι ηµιζωών. Μετά από έξι ηµιζωές το διαµέρισµα θα είναι 98.5% κορεσµένο.(πίνακας 1) Η έννοια των έξι ηµιζωών έως τον πλήρη κορεσµό (98.5%) ισχύει ανεξαρτήτως της πίεσης ή της απόλυτης τιµής της ηµιζωής. Στα 20 µέτρα βάθος το σώµα ( η οποιοσδήποτε ιστός ή θεωρητικό διαµέρισµα) θα µπορούσε να συγκρατήσει (3 x 0.78) ATA Aζώτου κοκ. Περίοδος Ηµιζωή Συνολικός Ποσοστό ηµιζωής (min) Χρόνος πλήρους στους στον (min) κορεσµού πνεύµονες ιστό Πρώτη εύτερη Τρίτη Τέταρτη Πέµπτη Έκτη Πίνακας 1 Ηµιζωές έως πλήρη κορεσµό για ένα διαµέρισµα µε ηµιζωή 20 λεπτών, σε ένα βάθος 10 µέτρων. ΤΙ ΣΧΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΗΜΙΖΩΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΡΕΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΥΤΙΚΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ? O Haldane σκέφτηκε ότι εάν ήξερε ποια διαφορά πίεσης δεν θα δηµιουργήσει συµπτώµατα Νόσου, και εάν επίσης ήξερε την ταχύτητα µε την οποία οι ιστοί φτάνουν στον κορεσµό και αποκορεσµό θα µπορούσε να σχεδιάσει ένα πίνακα αποσυµπίεσης. Πειραµατικά η οµάδα του Haldane έδειξε ότι τα πειραµατόζωα που χρησιµοποίησε δεν εµφάνιζαν συµπτώµατα Νόσου εάν σε κάθε στάδιο αποσυµπίεσης η διαφορά της πίεσης δεν ήταν µεγαλύτερη από 2:1. Αµέσως λοιπόν αυτός υπέθεσε ότι είναι απόλυτα ασφαλές κάποιος να καταδύεται στα 10 µέτρα βάθος για απεριόριστο χρονικό διάστηµα

5 και µετά να αναδυθεί χωρίς να υπάρξει κανένα απολύτως πρόβληµα. (Σήµερα γνωρίζουµε ότι αυτό δεν είναι σωστό. Τα πειραµατόζωα του Haldane συµπιέστηκαν µόνο για λίγες ώρες, όχι αρκετά για τους πολύ αργούς ιστούς να φτάσουν σε πλήρη κορεσµό: τα πιο αργά διαµερίσµατα έχουν ηµιζωή πολύ περισσότερο από 75 λεπτά που υπέθεσε ο Haldane, πιθανόν περισσότερο και από 12 ώρες. Εάν ένας δύτης παραµείνει αρκετό χρόνο στα 10 µέτρα και φτάσει µέχρι πλήρη κορεσµό τότε θα αναγκαστεί οπωσδήποτε να κάνει στάσεις αποσυµπίεσης. Στις καταδύσεις αναψυχής οι χρόνοι παραµονής στα µικρά βάθη δεν είναι τόσο µεγάλοι ώστε να οδηγήσουν τα αργά διαµερίσµατα σε πλήρη κορεσµό.) Η ανησυχία του Haldane ήταν για τα µεγάλα βάθη. Τι θα συµβεί σε µία κατάδυση στα 30 µέτρα (4ΑΤΑ)? Σε αυτό το βάθος κάποιος πρέπει να ασχοληθεί µε τις αποσυµπιέσεις και εποµένως µε τις ηµιζωές των διαµερισµάτων. Ας δούµε λοιπόν πέντε διαφορετικά διαµερίσµατα, το καθένα µε τον δικό του χρόνο ηµιζωής, να βρίσκονται στα 30 µέτρα βάθος (Πίνακας 2) Ηµιζωή Aριθµός % MSW (min) ηµιζωών κορεσµός (ATA) 2:1 πτώση 2:1 πτώση < 0.68 επιφάνεια 80 * * * < 0.68 επιφάνεια µπορεί να γίνει ανάδυση χωρίς πτώση της πίεσης 2:1 Πίνακας 2. Πέντε διαφορετικά διαµερίσµατα µε χρόνους ηµιζωής 5,10,20,40 και 80 λεπτά αντίστοιχα µετά απο παραµονή 20 λεπτών στα 30 µέτρα (4ΑΤΑ) Βλέπουµε λοιπόν στον Πίνακα 2. ότι το διαµέρισµα µε χρόνο ηµιζωής 5 λεπτά καθορίζει την διαδικασία αποσυµπίεσης διότι η βαθύτερη στάση που επιτρέπεται για µία πτώση της πίεσης 2:1 είναι η στάση των 9 µέτρων. Εάν ο δύτης δεν σταµατήσει στην στάση των 9 µέτρων θα ξεπεράσει τον ασφαλή λόγο αποσυµπίεσης 2:1 για το διαµέρισµα µε χρόνο ηµιζωής 5 λεπτά µε αποτέλεσµα να υπάρξει πιθανότητα δηµιουργίας φυσαλίδων από το συγκεκριµένο διαµέρισµα. Με αυτές τις θεωρήσεις ο Haldane και οι συνεργάτες του οδηγήθηκαν στην δηµιουργία των πρώτων πινάκων αποσυµπίεσης.

6 TI ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΚΟΡΕΣΜΟΣ? Ο υπερκορεσµός συµβαίνει όταν η πίεση του Αζώτου στα διάφορα διαµερίσµατα είναι µεγαλύτερη από την πίεση του περιβάλλοντος. Έως ένα βαθµό µια κατάσταση υπερκορεσµού πάντα συµβαίνει κατά την ανάδυση : για µία µικρή χρονική περίοδο η πίεση του Αζώτου σε κάποια από τα διαµερίσµατα θα είναι υψηλότερη από ότι στους πνεύµονες και το αίµα. Ο υπερκορεσµός δεν είναι πρόβληµα απο την στιγµή που µπορούµε να τον κρατήσουµε σε χαµηλό βαθµό. Εάν ο βαθµός του υπερκορεσµού είναι µεγάλος, τότε µπορεί να δηµιουργηθούν φυσαλίδες και να δηµιουργήσουν συµπτώµατα Νόσου. Οι φυσαλίδες θα δηµιουργηθούν διότι η έξοδος του Αζώτου από το υπερκορεσµένο διαµέρισµα είναι πολύ µεγάλη για να µπορέσει το αδρανές αέριο να παραµείνει σε διάλυση µέσα στο αίµα. Κατά µία έννοια ο υπερκορεσµός και η αποσυµπίεση πάνε µαζί χέρι-χέρι. Όποτε η πίεση του αδρανούς αερίου είναι υψηλότερη σε οποιοδήποτε σηµείο του σώµατος απο την πίεση του περιβάλλοντος, θα αρχίσει αµέσως η διαδικασία της αποσυµπίεσης ( το αδρανές αέριο θα αρχίσει να εγκαταλείπει το υπερκορεσµένο διαµέρισµα). Κάθε φορά που πετάµε µε το αεροπλάνο ή ανεβαίνουµε σε ένα υψηλό βουνό βάζουµε τους ιστούς µας σε κατάσταση υπερκορεσµού.από πλευράς εξέλιξης του ανθρώπου η αποσυµπίεση είναι κάτι το οποίο το ανθρώπινο σώµα έχει σχεδιαστεί να µπορεί να αντιµετωπίζει έως ένα βαθµό. Ο Haldane κατέληξε, µε τα πειράµατα που έκανε µε κατσίκες, ότι το ανθρώπινο σώµα µπορεί να ανεχθεί έως και διπλάσιο βαθµό υπερκορεσµού δίχως να δηµιουργηθούν φυσαλίδες ( µείωση στο µισό της πίεσης του περιβάλλοντος). Όπως είπαµε και προηγουµένως αυτός δεν είναι πάντα ένας ασφαλής βαθµός υπρκορεσµού. Σε αυτό το σηµείο πρέπει να πούµε ότι η παράλειψη του Haldane ήταν ότι έλαβε υπ' όψιν του την ελάττωση της πίεσης του αναπνεύσιµου µίγµατος ενώ θα έπρεπε µόνο του Αζώτου (2 x 0.79 = 1.56). Έτσι λοιπόν ο λόγος του Haldane πρέπει να είναι 1.56:1 και όχι 2:1. Βασιλης Μαυρος Εκπαιδευτης ΕΟΥ ΑΑΤΚ CMAS Χηµικος ΜΧ Πολυµερων.

AquaTec 1.2. Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων. Νίκος Καρατζάς

AquaTec 1.2. Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων. Νίκος Καρατζάς AquaTec 1.2 Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων Νίκος Καρατζάς 2 Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Προειδοποίηση: Το υλικό που παρουσιάζεται παρακάτω δεν πρέπει να θεωρηθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ 217-218 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ 1. Τι γνωρίζετε για τη νόσο των δυτών. Απάντηση: Η νόσος των δυτών είναι μία σοβαρή κατάσταση,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ Μεταφορά οξυγόνου (Ο 2 ) από τον αέρα μέσω κυψελίδων στο αίμα και ιστούς Μεταφορά διοξειδίου άνθρακα (CO 2 ) από ιστούς σε κυψελίδες Οι κλίσεις των μερικών

Διαβάστε περισσότερα

Τράπεζα Θεμάτων Χημεία Α Λυκείου

Τράπεζα Θεμάτων Χημεία Α Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων Χημεία Α Λυκείου ΟΛΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 11 ερωτήσεις με απάντηση Επιμέλεια: Γιάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός 1. Σε ορισμένη ποσότητα ζεστού νερού διαλύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ Η ατμοσφαιρική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μέρος Β Δρ. Ανδρέας Φλουρής Ερευνητής Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας Κέντρο Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΥΨΕΛΙΔΕΣ 2 ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΟΛΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΛΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 1. Σε ορισμένη ποσότητα ζεστού νερού διαλύεται μεγαλύτερη ποσότητα ζάχαρης απ ότι σε ίδια ποσότητα κρύου νερού Σωστό ή λάθος; 2. Εξηγήστε τι θα συμβεί,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η άσκηση, επιφέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα διάφορα συστήματα του οργανισμού. Τα αποτελέσματα αυτά ενδέχεται να είναι παροδικά ή μόνιμα ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

Η κατανάλωση νερού πριν από μια κατάδυση δεν θα προσφέρει επαρκή ενυδάτωση.

Η κατανάλωση νερού πριν από μια κατάδυση δεν θα προσφέρει επαρκή ενυδάτωση. Το πρόγραμμα Decochek Optimiser σχεδιάστηκε για να βοηθήσει έμπειρους δύτες στο σχεδιασμό καταδύσεων αποσυμπίεσης, τόσο για ανοιχτό, όσο και για κλειστό κύκλωμα. Για να χρησιμοποιήσετε αυτό το πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Αναπνευστική ανταπόκριση στην οξεία άσκηση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Αναπνευστικό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα Εξωτερική αναπνοή Η μεταφορά αερίων

Διαβάστε περισσότερα

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου 1 ο Κεφάλαιο Όλα τα θέματα του 1 ου Κεφαλαίου από τη Τράπεζα Θεμάτων 25 ερωτήσεις Σωστού Λάθους 30 ερωτήσεις ανάπτυξης Επιμέλεια: Γιάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός Ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

AquaTec Φυσική των Καταδύσεων

AquaTec Φυσική των Καταδύσεων Σημειώσεις για τα σχολεία Τεχνικής Κατάδυσης 1.1 AquaTec Φυσική των Καταδύσεων Βασικές έννοιες και Αρχές Νίκος Καρατζάς www.aquatec.gr Προειδοποίηση: Το υλικό που παρουσιάζεται παρακάτω δεν πρέπει να θεωρηθεί

Διαβάστε περισσότερα

25ο Μάθημα ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ

25ο Μάθημα ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ 25ο Μάθημα ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ Ένα παιχνίδι ανάμεσα στην πίεση, τον όγκο και τη θερμοκρασία Σε προηγούμενο μάθημα είδαμε ότι ο ατμοσφαιρικός αέρας έχει διάφορες ιδιότητες, όπως μάζα, πυκνότητα, ελαστικότητα,

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών

Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΣΥΡΜΑΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Βιολογία Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α, Β ΤΑΞΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

P. kpa T, C v, m 3 /kg u, kj/kg Περιγραφή κατάστασης και ποιότητα (αν εφαρμόζεται) , ,0 101,

P. kpa T, C v, m 3 /kg u, kj/kg Περιγραφή κατάστασης και ποιότητα (αν εφαρμόζεται) , ,0 101, Ασκήσεις Άσκηση 1 Να συμπληρώσετε τα κενά κελιά στον επόμενο πίνακα των ιδιοτήτων του νερού εάν παρέχονται επαρκή δεδομένα. Στην τελευταία στήλη να περιγράψετε την κατάσταση του νερού ως υπόψυκτο υγρό,

Διαβάστε περισσότερα

panagiotisathanasopoulos.gr

panagiotisathanasopoulos.gr Παναγιώτης Αθανασόπουλος. Κεφάλαιο 3ο Χημική Κινητική Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, 35 Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών Χηµικός ιδάκτωρ Παν. Πατρών 36 Γενικα για τη χημικη κινητικη και τη χημικη Παναγιώτης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ

Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ 1 Η φυσιολογική καρδιά είναι µία πολύ δυνατή αντλία φτιαγµένη από µυϊκό ιστό, που λειτουργεί εντατικά και συνεχώς. Έχει περίπου τις διαστάσεις µιας ανθρώπινης

Διαβάστε περισσότερα

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο 4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο Στον άνθρωπο οι θρεπτικές ουσίες της τροφής απορροφώνται από το λεπτό έντερο. Με την κυκλοφορία του αίματος φτάνουν σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Εκεί, ορισμένες από αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 6 Το ταξίδι του αέρα στο σώμα μας: To αναπνευστικό σύστημα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 6 Το ταξίδι του αέρα στο σώμα μας: To αναπνευστικό σύστημα ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 6 Το ταξίδι του αέρα στο σώμα μας: To αναπνευστικό σύστημα Τα θέματά μας Γιατί χρειαζόμαστε αέρα;; Πώς μπαίνει ο αέρας μέσα στο σώμα μας;; Πώς κυκλοφορεί ο αέρας

Διαβάστε περισσότερα

Η Φυσική των ζωντανών Οργανισμών (10 μονάδες)

Η Φυσική των ζωντανών Οργανισμών (10 μονάδες) Η Φυσική των ζωντανών Οργανισμών (10 μονάδες) Δεδομένα: Κανονική Ατμοσφαιρική Πίεση, P 0 = 1.013 10 5 Pa = 760 mmhg Μέρος A. Η φυσική του κυκλοφορικού συστήματος. (4.5 μονάδες) Q3-1 Στο Μέρος αυτό θα μελετήσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΙΑΛΥΜΑΤΑ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΙΑΛΥΜΑΤΑ Οι ασκήσεις διαλυµάτων που αφορούν τις περιεκτικότητες % w/w, % w/v και % v/v χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: α) Ασκήσεις όπου πρέπει να βρούµε ή να

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το γλαύκωμα;

Τι είναι το γλαύκωμα; Τι είναι το γλαύκωμα; Το γλαύκωμα περιλαμβάνει μια ομάδα παθήσεων που βλάπτουν το οπτικό νεύρο, προκαλώντας διαταραχές όρασης, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να εξελιχθούν και να επιφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

1. Παράρτηµα. Θερµοδυναµικής της ατµόσφαιρας

1. Παράρτηµα. Θερµοδυναµικής της ατµόσφαιρας 1. Παράρτηµα. Θερµοδυναµικής της ατµόσφαιρας Αδιαβατικές µεταβολές στην ατµόσφαιρα Ο ατµοσφαιρικός αέρας µπορεί να θεωρηθεί ως µίγµα δύο αερίων, του ξηρού αέρα ο οποίος αποτελεί ιδανικό αέριο, µε την γνωστή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 3 Δεκεμβρίου Διαγωνισμός στη Βιολογία.

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 3 Δεκεμβρίου Διαγωνισμός στη Βιολογία. 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2017 Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2016 Διαγωνισμός στη Βιολογία (Διάρκεια 1 ώρα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ 1)... 2)...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΩ ΑΙΣΘΗΤΗΡΩΝ Για τον καθηγητή ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στόχοι - Να εξοικειωθούν οι μαθητές στην χρήση των αισθητήρων για την μέτρηση φυσικών μεγεθών. - Να διαπιστώσουν

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης

Φυσιολογία της Άσκησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Φυσιολογία της Άσκησης Λειτουργία καρδιαγγειακού συστήματος Καρδιαγγειακός έλεγχος κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ - ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Αθήνα 2007 3 4 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Η μελέτη των αλληλεπιδράσεων του ανθρώπινου οργανισμού με τον περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

Ειδική Ενθαλπία, Ειδική Θερµότητα και Ειδικός Όγκος Υγρού Αέρα

Ειδική Ενθαλπία, Ειδική Θερµότητα και Ειδικός Όγκος Υγρού Αέρα θερµοκρασία που αντιπροσωπεύει την θερµοκρασία υγρού βολβού. Το ποσοστό κορεσµού υπολογίζεται από την καµπύλη του σταθερού ποσοστού κορεσµού που διέρχεται από το συγκεκριµένο σηµείο. Η απόλυτη υγρασία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ 10 ο Γυµνάσιο Σχολ. Έτος: 2001-2002 Πατρών ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑΞΗ : A! ΤΜΗΜΑ: Ονοµατεπώνυµο:.. Πάτρα : - 3 2002 Οδηγία 1 η ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ α) κάνω κλικ στον τοµογράφο συστηµάτων

Διαβάστε περισσότερα

ιαγωνισµός ΦΥΣΙΚΗΣ για µαθητές Ε' ηµοτικού 2010.

ιαγωνισµός ΦΥΣΙΚΗΣ για µαθητές Ε' ηµοτικού 2010. Κάθε θέµα παίρνει 10 µόρια. Οι απαντήσεις που ακολουθούν είναι ενδεικτικές. Οποιαδήποτε άλλη τεκµηριωµένη απάντηση γίνεται δεκτή. ιαγωνισµός ΦΥΣΙΚΗΣ για µαθητές Ε' ηµοτικού 2010. Θέµα 1 ο Πάνω στο διπλανό

Διαβάστε περισσότερα

1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1. Το στοιχείο Χ έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογισθούν ο ατομικός και ο μαζικός του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 4 η. Οι ζωικοί ιστοί. Α. Θεωρητικό µέρος. Β. Πρακτικό µέρος. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑΣ. Κ. Φασσέας. Ονοµατεπώνυµο...ΑΜ...

ΑΣΚΗΣΗ 4 η. Οι ζωικοί ιστοί. Α. Θεωρητικό µέρος. Β. Πρακτικό µέρος. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑΣ. Κ. Φασσέας. Ονοµατεπώνυµο...ΑΜ... 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ «ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» ΑΣΚΗΣΗ 4 η Οι ζωικοί ιστοί. Κ. Φασσέας. Ονοµατεπώνυµο...ΑΜ... Σκοπός της άσκησης είναι: να δούµε τα διάφορα συστατικά του

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ (συγκεντρωμένοι ή διάσπαρτοι) ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Ειδικά κύτταρα - υποδοχείς, ευαίσθητα στις αλλαγές αυτές, είναι τα κύρια μέσα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

1ο Επεισόδιο. Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα

1ο Επεισόδιο. Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα Το αίμα 1ο Επεισόδιο Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα Ο οργανισμός μας αποτελείται από έναν σημαντικό αριθμό οργάνων, όπως η καρδιά,οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος. Αυτά τα όργανα συνδέονται μεταξύ τους

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ

Εργαστηριακή άσκηση 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟΧΟΙ Εργαστηριακή άσκηση 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ Στο τέλος του πειράματος αυτού θα πρέπει να μπορείς : 1. Να αναγνωρίζεις ότι το φαινόμενο της διάλυσης είναι

Διαβάστε περισσότερα

19ο Μάθημα ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

19ο Μάθημα ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ 19ο Μάθημα ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Μια σπουδαία ικανότητα του νερού, η διαλυτική Ξέρουμε ότι το νερό κάνει έναν κύκλο στη φύση. Εξατμίζεται, γίνεται σύννεφο και πέφτει στη γη ως βροχή. Ένα μεγάλο μέρος από το βρόχινο

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική µε στοιχεία στατιστικής ανάλυσης

Πρακτική µε στοιχεία στατιστικής ανάλυσης Πρακτική µε στοιχεία στατιστικής ανάλυσης 1. Για να υπολογίσουµε µια ποσότητα q = x 2 y xy 2, µετρήσαµε τα µεγέθη x και y και βρήκαµε x = 3.0 ± 0.1και y = 2.0 ± 0.1. Να βρεθεί η ποσότητα q και η αβεβαιότητά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 3 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 06 Μαΐου 2007 Ώρα: 10:00 12:30 Οδηγίες: 1) Το δοκίµιο αποτελείται από δέκα (10) θέµατα. 2) Απαντήστε σε όλα τα θέµατα. 3) Επιτρέπεται η χρήση µόνο µη

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες, Χρήση ΤΠΕ κ.τ.λ.:

Οδηγίες, Χρήση ΤΠΕ κ.τ.λ.: Τίτλος: Καρδιακός Παλμός Θέματα: Καρδιακός παλμός, επίδραση της φυσικής άσκησης, καταγραφή αποτελεσμάτων, γραφική αναπαράσταση αποτελεσμάτων και αξιολόγηση. Χρόνος: 60 λεπτά Ηλικία: 11-13 Διαφοροποίηση:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. o o o f f 3 o o o f 3 f o o o o o f 3 f 2 f 2 f H = H ( HCl ) H ( NH ) 2A + B Γ + 3

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. o o o f f 3 o o o f 3 f o o o o o f 3 f 2 f 2 f H = H ( HCl ) H ( NH ) 2A + B Γ + 3 ΘΕΜΑ ο Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις 4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση Η πρότυπη ενθαλπία ( ο

Διαβάστε περισσότερα

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΠΩΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΥΓΡΑ Μεταφορά τροφών και αποβολή μη χρήσιμων ουσιών: Διάχυση (π.χ. το CO 2 που παράγεται κατά τον μεταβολισμό των κυττάρων, διαχέεται από τα κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Πατεράκης. Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσικοθεραπείας

Στέφανος Πατεράκης. Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσικοθεραπείας Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσικοθεραπείας Γενικά : Χαλάρωση είναι η ηρεμία και η ανάπαυση του σώματος και του μυαλού, δηλ. το αντίθετο του στρες. ΧΑΛΑΡΩΣΗ: επιστημονικά ορίζεται η κατάσταση κατά την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό a) όλα τα κύτταρα έχουν το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία b) υπάρχουν κύτταρα µε το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ - 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ - 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Μαΐου 2010 Ώρα : 10:00-12:30 Προτεινόμενες λύσεις ΘΕΜΑ 1 0 (12 μονάδες) Για τη μέτρηση της πυκνότητας ομοιογενούς πέτρας (στερεού

Διαβάστε περισσότερα

Νίκος Μαζαράκης Αθήνα 2010

Νίκος Μαζαράκης Αθήνα 2010 Νίκος Μαζαράκης Αθήνα 2010 Οι χάρτες των 850 Hpa είναι ένα από τα βασικά προγνωστικά επίπεδα για τη παράµετρο της θερµοκρασίας. Την πίεση των 850 Hpa τη συναντάµε στην ατµόσφαιρα σε ένα µέσο ύψος περί

Διαβάστε περισσότερα

Α. 200 C B. 100 C Γ. 50 C

Α. 200 C B. 100 C Γ. 50 C ιδακτική ενότητα: Βρασµός Β' Γυµνασίου Σχέδιο µαθήµατος Α) ιδακτικοί στόχοι Οι µαθητές θα πρέπει: 1. Να αναγνωρίζουν πότε ένα υγρό βράζει 2. Να διακρίνουν το βρασµό από την εξάτµιση 3. Να διατυπώνουν τον

Διαβάστε περισσότερα

Πειραµατική Εργοφυσιολογία

Πειραµατική Εργοφυσιολογία Πειραµατική Εργοφυσιολογία Θερμορύθμιση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Θερμική ισορροπία Δυναμική ισορροπία μεταξύ παραγόντων που προσδίδουν και αφαιρούν θερμότητα: Βασικός μεταβολισμός,

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Γ λυκειου ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Βιολογία. Γ λυκειου ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Βιολογία Γ λυκειου ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Σειρά: Γενικό Λύκειο Θετικές Επιστήμες Νότα Λαζαράκη, Βιολογία Γ Λυκείου Γενικής Παιδείας Υπεύθυνος έκδοσης: Αποστόλης Αντωνόπουλος Θεώρηση κειμένου: Κυριάκος Εμμανουηλίδης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 2 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Απριλίου 2006 Ώρα: 10:30 13.00 Προτεινόµενες Λύσεις ΜΕΡΟΣ Α 1. α) Η πυκνότητα του υλικού υπολογίζεται από τη m m m σχέση d

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις για την Φυσική και Φυσιολογία των Καταδύσεων

Σημειώσεις για την Φυσική και Φυσιολογία των Καταδύσεων Νίκος Καρατζάς Κεφάλαιο: Θεωρία Αποσυμπίεσης Μέρος 1 ο Σημειώσεις για την Φυσική και Φυσιολογία των Καταδύσεων Σημειώσεις για την Φυσική και Φυσιολογία των Καταδύσεων Κείμενο: Νίκος Καρατζάς Φωτογραφίες:

Διαβάστε περισσότερα

Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι

Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι Οι αισθήσεις και η τέχνη του Είναι Υπάρχουν πέντε αισθήσεις αντίληψης και πέντε όργανα δράσης. Οι αισθήσεις της αντίληψής είναι η όραση, η όσφρηση, η ακοή, η γεύση και η αφή. Τα όργανα της δράσης είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΕ 0103 «Φυσιολογία της Άσκησης: Αθλητική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ

ΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ 7 ΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Σε µια καρδιά που λειτουργεί φυσιολογικά, το αίµα µε χαµηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο ρέει από το σώµα στη δεξιά πλευρά της καρδιάς (στο δεξιό κόλπο και από εκεί στη δεξιά κοιλία).

Διαβάστε περισσότερα

1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας

1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας 1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας Η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση φυσιολογικών απαντήσεων, η ένταση και η έκταση των οποίων εξαρτάται από

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ. Σχηµατική απεικόνιση της µεγάλης και της µικρής κυκλοφορίας

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ. Σχηµατική απεικόνιση της µεγάλης και της µικρής κυκλοφορίας ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ ΑΡΤΗΡΙΕΣ - ΦΛΕΒΕΣ - ΤΡΙΧΟΕΙ Η 1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Μεγάλη και µικρή κυκλοφορία Σχηµατική

Διαβάστε περισσότερα

2. Χρόνοι παραμονής χημικών στοιχείων σε «ταμιευτήρες»

2. Χρόνοι παραμονής χημικών στοιχείων σε «ταμιευτήρες» ΑΡΙΑ ΝΗ ΑΡΓΥΡΑΚΗ 1 1. Μοντέλα εισροής εκροής 2. Χρόνοι παραμονής χημικών στοιχείων σε «ταμιευτήρες» 3. Κινητική χημικών αντιδράσεων 4. Παράγοντες ταχύτητας αντιδράσεων 2 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Βροχόπτωση Εξάτμιση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ. Μάθημα 11 «Το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος» στην προσχολική ηλικία

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ. Μάθημα 11 «Το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος» στην προσχολική ηλικία ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μάθημα 11 «Το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος» στην προσχολική ηλικία Τα θέματά μας σήμερα Θα δούμε πώς αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά το εσωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS)

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) 12 ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) Μεταφρασµένο από την Κατερίνα Πουγούνια και την Μαρία Τζέτη. Ιανουάριος 2009 Τροποποιήθηκε από φυλλάδια που εκδόθηκαν από τα νοσοκοµεία Guy s και St Thomas στο Λονδίνο,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 4. Ωµική αντίσταση αυτεπαγωγή πηνίου

ΑΣΚΗΣΗ 4. Ωµική αντίσταση αυτεπαγωγή πηνίου ΑΣΚΗΣΗ 4 Ωµική αντίσταση αυτεπαγωγή πηνίου ΣΥΣΚΕΥΕΣ: Ένα πηνίο, ένα βολτόµετρο (AC-DC), ένα αµπερόµετρο (AC-DC), τροφοδοτικό (AC-DC). ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πηνίο είναι µια πυκνή σπειροειδής περιέλιξη ενός

Διαβάστε περισσότερα

ερµηνεύσετε τα αποτελέσµατα του ερωτήµατος (α).

ερµηνεύσετε τα αποτελέσµατα του ερωτήµατος (α). Ερωτήσεις ανάπτυξης. ** Για να υπολογίσει κάποιος την (0 ) χρησιµοποιεί για + προσέγγιση τον αριθµό +, ενώ ένας άλλος τον αριθµό. 3 α) Να εκτιµήσετε ποια από τις δύο προσεγγίσεις δίνει το ελάχιστο (απόλυτο)

Διαβάστε περισσότερα

2. ** ίνεται η συνάρτηση f (x) = logx. α) Να εξετάσετε αν ισχύουν οι προϋποθέσεις του θεωρήµατος µέσης τιµής στο [1, 20] για τη συνάρτηση f.

2. ** ίνεται η συνάρτηση f (x) = logx. α) Να εξετάσετε αν ισχύουν οι προϋποθέσεις του θεωρήµατος µέσης τιµής στο [1, 20] για τη συνάρτηση f. Ερωτήσεις ανάπτυξης. ** Έστω µια συνάρτηση f παραγωγίσιµη στο R, η οποία έχει δύο τουλάχιστον ρίζες. α) Να αποδείξετε ότι µεταξύ δύο ριζών της f περιέχεται τουλάχιστον µια ρίζα της f. β) Αν η f έχει δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ

ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ 2 ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ Κατά κανόνα, η διάγνωση µιας συγγενούς καρδιοπάθειας γίνεται στη βρεφική ηλικία, αν και αρκετές περιπτώσεις µπορούν να διαγνωσθούν σε οποιαδήποτε

Διαβάστε περισσότερα

20. Οι δύο πρώτοι νόμοι της χημείας 21. Η έννοια του ατόμου 22. Η έννοια του μολ 23. Η έννοια της χημικής εξίσωσης

20. Οι δύο πρώτοι νόμοι της χημείας 21. Η έννοια του ατόμου 22. Η έννοια του μολ 23. Η έννοια της χημικής εξίσωσης 21. Η έννοια του ατόμου 22. Η έννοια του μολ 23. Η έννοια της χημικής εξίσωσης 157 Μάθημα 20 Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΘΑΡΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ \ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΛΟΓΩΝ Ακριβείς μετρήσεις έκαναν τη χημεία πραγματική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΥΣΗ. Επαμεινώνδας Κοσμάς. Δ/ντής 3ης Πνευμον. Κλινικής ΝΝΘΑ Σωτηρία

ΔΙΑΧΥΣΗ. Επαμεινώνδας Κοσμάς. Δ/ντής 3ης Πνευμον. Κλινικής ΝΝΘΑ Σωτηρία ΔΙΑΧΥΣΗ Επαμεινώνδας Κοσμάς Δ/ντής 3ης Πνευμον. Κλινικής ΝΝΘΑ Σωτηρία ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Cotes JE et al. Official Statement of the ERS. Eur Respir J 6 (suppl.16): 41-52, 1993 ATS Official Statement. AJRCCM 152:

Διαβάστε περισσότερα

Νανοτεχνολογίες: Οφέλη και Κίνδυνοι για τις Ανεπτυγµένες και Αναπτυσσόµενες Χώρες 1 1 Ο Μεγάλος ιάλογος για τη Νανοτεχνολογία: Γίνεται µεγάλη συζήτηση για το πώς η Νανοτεχνολογία διαθέτει τεράστιο τεχνολογικόκαι

Διαβάστε περισσότερα

Κατακόρυφη πτώση σωμάτων. Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015

Κατακόρυφη πτώση σωμάτων. Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015 Κατακόρυφη πτώση σωμάτων Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015 Α. Εισαγωγή Ερώτηση 1. Η τιμή της μάζας ενός σώματος πιστεύετε ότι συνοδεύει το σώμα εκ κατασκευής

Διαβάστε περισσότερα

Σπιρομέτρηση Διάχυση. Τσαούσης Βασίλης Πνευμονολόγος

Σπιρομέτρηση Διάχυση. Τσαούσης Βασίλης Πνευμονολόγος Σπιρομέτρηση Διάχυση Τσαούσης Βασίλης Πνευμονολόγος ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΑΕΡΑ Τραχεία - μεγάλη ταχύτητα αέρα - στροβιλώδης ροή Βρογχικό δέντρο - μεταβατική ροή αέρα Μικροί αεραγωγοί - μικρή ταχύτητα αέρα - γραμμική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΟΥΣΙΩΝ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΟΥΣΙΩΝ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΟΥΣΙΩΝ. 2.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΟΥΣΙΑΣ. Μια ουσία της οποίας η χημική σύσταση παραμένει σταθερή σε όλη της την έκταση ονομάζεται καθαρή ουσία. Δεν είναι υποχρεωτικό να

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΒΑΘΜΟΣ :... ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Μονάδες 40)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΒΑΘΜΟΣ :... ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Μονάδες 40) ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2012-2013 ΒΑΘΜΟΣ :... Ολογράφως:... Υπογρ. Καθηγητή: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ:ΒΙΟΛΟΓΙΑ- (ΧΗΜΕΙΑ) ΤΑΞΗ: Γ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/13

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Τι είναι το κυκλοφορικό σύστημα; Συζήτησέ το με τους συμμαθητές σου για 3min και προσπάθησε να συμπληρώσεις τον παρακάτω ορισμό με λέξεις που δίνονται στη διπλανή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Ερώτηση 1 Τι ορίζουμε ως ομοιόσταση; Ομοιόσταση είναι η ικανότητα του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΠΜ 477 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗ

ΠΠΜ 477 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΠΜ 477 ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ - ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΝΕΡΟΥ ΟΜΑΔΑ:. ΗΜΕΡ. ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ: 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 1.0 ΕΙΣΑΓΩΓH... 2.0 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 2.1. ΝΕΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΤΟ ΠΕ ΙΟ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ...

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ. Επαμεινώνδας Κοσμάς. Δ/ντής 3ης Πνευμον. Κλινικής ΝΝΘΑ Σωτηρία

ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ. Επαμεινώνδας Κοσμάς. Δ/ντής 3ης Πνευμον. Κλινικής ΝΝΘΑ Σωτηρία ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ Επαμεινώνδας Κοσμάς Δ/ντής 3ης Πνευμον. Κλινικής ΝΝΘΑ Σωτηρία Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ Από την ατμόσφαιρα στα μιτοχόνδρια Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Οξυγόνωση αρτηριακού αίματος

Διαβάστε περισσότερα

Το Ηµερολόγιο των Μάγιας και τα Χρήµατα από τον ρ. Καρλ Τζοχάν Κάλλεµαν

Το Ηµερολόγιο των Μάγιας και τα Χρήµατα από τον ρ. Καρλ Τζοχάν Κάλλεµαν Το Ηµερολόγιο των Μάγιας και τα Χρήµατα Από τον ρ. Καρλ Τζοχάν Κάλλεµαν Λοιπόν, ήθελα να µιλήσω για δυο πράγµατα που νοµίζω δεν συνδέονται πάντα αλλά, πραγµατικά θα τους άξιζε µια σύνδεση. Το ένα είναι

Διαβάστε περισσότερα

1. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΣΠΟΡΑΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

1. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΣΠΟΡΑΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΣΠΟΡΑΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ως γνωστόν, οι χηµικές ενώσεις προκύπτουν από την ένωση δύο ή περισσοτέρων στοιχείων, οπότε και έχουµε σηµαντική µεταβολή του ενεργειακού περιεχοµένου του συστήµατος.

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Βασικές Έννοιες Φυσικής. Ενότητα: Αέρια. Διδάσκων: Καθηγητής Κ. Κώτσης. Τμήμα: Παιδαγωγικό, Δημοτικής Εκπαίδευσης

Τίτλος Μαθήματος: Βασικές Έννοιες Φυσικής. Ενότητα: Αέρια. Διδάσκων: Καθηγητής Κ. Κώτσης. Τμήμα: Παιδαγωγικό, Δημοτικής Εκπαίδευσης Τίτλος Μαθήματος: Βασικές Έννοιες Φυσικής Ενότητα: Αέρια Διδάσκων: Καθηγητής Κ. Κώτσης Τμήμα: Παιδαγωγικό, Δημοτικής Εκπαίδευσης 9. Αέρια Τα αέρια, όπως και τα υγρά, έχουν την ιδιότητα να ρέουν, για αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Το μισό του μήκους του σωλήνα, αρκετά μεγάλη απώλεια ύψους.

Το μισό του μήκους του σωλήνα, αρκετά μεγάλη απώλεια ύψους. Πρόβλημα Λάδι πυκνότητας 900 kg / και κινηματικού ιξώδους 0.000 / s ρέει διαμέσου ενός κεκλιμένου σωλήνα στην κατεύθυνση αυξανομένου υψομέτρου, όπως φαίνεται στο παρακάτω Σχήμα. Η πίεση και το υψόμετρο

Διαβάστε περισσότερα

Ελόηεηα Σ ΠΙΕΗ ΣΑ ΣΕΡΕΑ ΚΑΙ ΤΓΡΑ. 34. Πίεζε πνπ αζθνύλ ηα ζηεξεά 35. Τδξνζηαηηθή πίεζε 36. Ρνή πγξώλ - πγθνηλωλνύληα δνρεία 37. Σν θπθινθνξηθό ζύζηεκα

Ελόηεηα Σ ΠΙΕΗ ΣΑ ΣΕΡΕΑ ΚΑΙ ΤΓΡΑ. 34. Πίεζε πνπ αζθνύλ ηα ζηεξεά 35. Τδξνζηαηηθή πίεζε 36. Ρνή πγξώλ - πγθνηλωλνύληα δνρεία 37. Σν θπθινθνξηθό ζύζηεκα 34. Πίεζε πνπ αζθνύλ ηα ζηεξεά Ελόηεηα Σ 34. Πίεζε πνπ αζθνύλ ηα ζηεξεά 35. Τδξνζηαηηθή πίεζε 36. Ρνή πγξώλ - πγθνηλωλνύληα δνρεία 37. Σν θπθινθνξηθό ζύζηεκα ΠΙΕΗ ΣΑ ΣΕΡΕΑ ΚΑΙ ΤΓΡΑ 197 37ο Μάθημα ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Οι πληροφορίες σ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του

Οι πληροφορίες σ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του Οι πληροφορίες σ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος. Σκοπεύει να είναι ένας γενικός οδηγός. Φυσικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΕ ΝΕΡΟ ΓΕΝΙΚΑ Με το πείραμα αυτό μπορούμε να προσδιορίσουμε δύο βασικές παραμέτρους που χαρακτηρίζουν ένα

Διαβάστε περισσότερα

Συµπύκνωση αραίωση ούρων

Συµπύκνωση αραίωση ούρων Συµπύκνωση αραίωση ούρων Boron σελ 1075-1091 Συµπυκνωµένα ούρα υπερωσµωτικά σε σχέση µε τη συγκέντρωση του πλάσµατος Η ικανότητα των νεφρών να παράγουν υπερωσµωτικά ούρα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... Αρ...

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... Αρ... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΒΑΘΜΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 16/6/2014 Αριθμητικά ΒΑΘΜΟΣ:..... ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Ολογράφως:...

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 19 ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΑΕΡΙΑ Είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο, κινούνται πολύ γρήγορα και συγκρούονται μεταξύ τους και με τα τ

Μάθημα 19 ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΑΕΡΙΑ Είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο, κινούνται πολύ γρήγορα και συγκρούονται μεταξύ τους και με τα τ Μάθημα 19 ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΑΕΡΙΑ Είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο, κινούνται πολύ γρήγορα και συγκρούονται μεταξύ τους και με τα τοιχώματα του δοχείου που τα περιέχει Σε προηγούμενα μαθήματα αναφερθήκαμε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2010-2011 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 Τάξη: B Βαθμός: Μάθημα: Φυσικά (Φυσική και Χημεία) Ολογράφως:.. Ημερομηνία: 02/06/2011 Διάρκεια: 2 Ώρες Υπογραφή:

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 18. ΑΕΙΚΙΝΗΤΑ \ ΜΟΡΙΑ Τα μόρια κινούνται διαρκώς και ασκούν δυνάμεις μεταξύ τους

Μάθημα 18. ΑΕΙΚΙΝΗΤΑ \ ΜΟΡΙΑ Τα μόρια κινούνται διαρκώς και ασκούν δυνάμεις μεταξύ τους Μάθημα 18 ΑΕΙΚΙΝΗΤΑ \ ΜΟΡΙΑ Τα μόρια κινούνται διαρκώς και ασκούν δυνάμεις μεταξύ τους Στο προηγούμενο μάθημα ασχοληθήκαμε με την έννοια του μορίου και τις ιδιότητές του στις στερεές και στις υγρές ουσίες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 Θέμα 1 Επιλέγοντας το κατάλληλο διάγραμμα φάσεων για ένα πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. 2NH + 3Cl N + 6HCl. 3 (g) 2 (g) 2 (g) (g) 2A + B Γ + 3. (g) (g) (g) (g) ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι λανθασµένη;

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. 2NH + 3Cl N + 6HCl. 3 (g) 2 (g) 2 (g) (g) 2A + B Γ + 3. (g) (g) (g) (g) ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι λανθασµένη; Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ ΘΕΜΑ ο Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις..4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ ρίνα φάρυγγας στοματική κοιλότητα ΚΑΤΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ λάρυγγας τραχεία 2 βρόγχοι πνεύμονες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αναπνοή και ήχος Ομιλία και τραγούδι

Αναπνοή και ήχος Ομιλία και τραγούδι Αναπνοή και ήχος Ομιλία και τραγούδι Σχέδιο εργασίας της Α τάξης Γελ. Πελοπίου Υπεύθυνος καθηγητής: Παπαδημητρίου Νικόλαος Αναπνοή Μέλη : Αγγελόπουλος Γιάννης Τσιπολίτης Γιώργος Η αναπνοή σε επίπεδο οργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

Ανταλλαγή αερίων. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Ανταλλαγή αερίων. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ανταλλαγή αερίων Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ανταλλαγή αερίων 2 Ανταλλαγή αερίων Η συγκέντρωση O 2 στον ατμοσφαιρικό αέρα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. 100 ml γάλακτος ΠΛΗΡΕΣ ΗΜΙΑΠΑΧΟ ΑΠΑΧΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. 100 ml γάλακτος ΠΛΗΡΕΣ ΗΜΙΑΠΑΧΟ ΑΠΑΧΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Στην αγορά κυκλοφορούν τρεις τύποι φρέσκου γάλακτος, το πλήρες, το ημιάπαχο (light) και το άπαχο (0%). Στη συσκευασία του κάθε τύπου αναγράφονται, με την ένδειξη «πίνακας διατροφής», τα συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση

Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση Χημικοί Μηχανισμοί Παραγωγή εξ επαγωγής, φωτο-χημικών φαινομένων φωτο-ευαισθητοποίησης και φωτο-απομάκρυνσης.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. 2NH + 3Cl N + 6HCl. 3 (g) 2 (g) 2 (g) (g) 2A + B Γ + 3. (g) (g) (g) (g) ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι λανθασµένη;

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. 2NH + 3Cl N + 6HCl. 3 (g) 2 (g) 2 (g) (g) 2A + B Γ + 3. (g) (g) (g) (g) ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι λανθασµένη; Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΘΕΜΑ ο ΧΗΜΕΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις..4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ- ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗ

ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ- ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ- ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗ Η ταχύτητα συνήθως δεν παραµένει σταθερή Ας υποθέσουµε ότι ένα αυτοκίνητο κινείται σε ευθύγραµµο δρόµο µε ταχύτητα k 36. Ο δρόµος είναι ανοιχτός και ο οδηγός αποφασίζει

Διαβάστε περισσότερα

Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών.

Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών. Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών. Διαλύτης: Είναι το συστατικό του διαλύματος που έχει την ίδια φυσική κατάσταση με το διάλυμα. Όταν περισσότερα από ένα συστατικά έχουν την

Διαβάστε περισσότερα

Φάσεις της ύλης. Τρεις συνήθεις φάσης της ύλης είναι: αέριο. τήξη. πήξη υγρή. στερεό. Συγκεκριµένο σχήµα και µέγεθος (κρυσταλικά / άµορφα

Φάσεις της ύλης. Τρεις συνήθεις φάσης της ύλης είναι: αέριο. τήξη. πήξη υγρή. στερεό. Συγκεκριµένο σχήµα και µέγεθος (κρυσταλικά / άµορφα ΦΥΣ 111 - Διαλ.40 1 Φάσεις της ύλης ΦΥΣ 111 - Διαλ.40 2 Τρεις συνήθεις φάσης της ύλης είναι: αέριο τήξη στερεό πήξη υγρή Στερεά: Υγρά: Αέρια: Συγκεκριµένο σχήµα και µέγεθος (κρυσταλικά / άµορφα Συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας. Ηλικία: χρονών μαθητές

Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας. Ηλικία: χρονών μαθητές Plan Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας Διάρκεια: : 90 λεπτά (2 μαθήματα) Ηλικία: 14-15 χρονών μαθητές Διαφοροποίηση: Οι πιο ικανοί μαθητές

Διαβάστε περισσότερα