ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΤΗΜΑΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Σωτηροπούλου Βασιλική Ελευθερία ΑΕΜ:-186- Επιβλέπων Καθηγητής: Στυλιανίδης Ευστράτιος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ [03/07/2014]

2 , Η ερευνητική εργασία με τίτλο «Μοντέλο Περιγραφικών Δεδομένων Κτηματογράφησης για το Εθνικό Κτηματολόγιο» εκπονήθηκε από την φοιτήτρια του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, Σωτηροπούλου Βασιλική - Ελευθερία. Η εκπόνηση της εργασίας γίνεται στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών, ενώ την ευθύνη για το περιεχόμενο, τις πηγές και τις αναφορές που χρησιμοποιούνται, φέρει αποκλειστικά η υπογράφουσα την εργασία. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ... 4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 7 ABSTRACT... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Έννοιες και Ορισμοί για το Κτηματολόγιο Ο θεσμός του Κτηματολογίου Ιστορική Εξέλιξη Εθνικού Κτηματολογίου Βασικές Έννοιες Το Κτηματολόγιο Σήμερα Πλεονεκτήματα Εθνικού Κτηματολογίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Δεδομένα που Περιγράφονται από την Νομοθεσία Θεσμικό Πλαίσιο που διέπει τη μορφή και τη λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου Οργανισμός Κτηματολογίου Και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (Ο.Κ.Χ.Ε.) Μέθοδοι Σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου Διαδικασία Κτηματογράφησης στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Τεχνικές Προδιαγραφές Κτηματολογικών γραφείων Λειτουργία Κτηματολογικών Γραφείων Κριτήρια Χωροθέτησης Κτηματολογικών Γραφείων Ο τρόπος λειτουργίας των Γραφείων Κτηματογράφησης Στοιχεία που τηρούνται στα κτηματολογικά γραφεία Ενημέρωση Κτηματολογικών Εγγράφων Εγγραπτέες Πράξεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Μοντέλο Περιγραφικών Δεδομένων Κτηματογράφησης Βασικές έννοιες Ανάλυση Περιγραφικών Στοιχείων Κτηματολογίου Δημιουργία Μοναδικών Κωδικών Αναγνώρισης Δομή Παραδοτέων αρχείων ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΗΓΕΣ Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 3

4 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ Ευρετήριο Πινάκων Πίνακας 1: Στοιχεία Ιδιοκτησιών (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 2: Στοιχεία εμβαδών ιδιοκτησιών (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 3:Στοιχεία διευθύνσεων ιδιοκτησιών (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 4: Στοιχεία ιδιοκτησιών και διευθύνσεων (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 5: Στοιχεία κτιρίων-κτισμάτων-λοιπών χώρων (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 6: Στοιχεία συσχέτισης κτιρίων και ιδιοκτησιών (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 7: Στοιχεία Δικαιούχων (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 8: Στοιχεία εγγραπτέων δικαιωμάτων (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 9: Στοιχεία εγγράφων (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 10: Στοιχεία δικαιούχων, εγγράφων και δικαιωμάτων (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Πίνακας 11: Στοιχεία εκδούσας αρχής (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) Ευρετήριο Εικόνων Εικόνα 1: Εγχειρίδιο λειτουργίας κτηματολογικών γραφείων - Έκδοση 2η (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε) 30 Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 4

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή της ερευνητικής αυτής εργασίας, κ. Στυλιανίδη Ευστράτιο για την καθοδήγηση και τη βοήθειά του σε κάθε βήμα της μελέτης. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια μου και το Δημήτρη για την στήριξή τους όλα αυτά τα χρόνια της φοίτησης μου και για την δύναμη που μου έδωσαν να ολοκληρώσω την παρούσα εργασία. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 5

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Εθνικό Κτηματολόγιο περιλαμβάνει ένα Σύστημα Πληροφοριών το οποίο έχει ως στόχο την συλλογή, την καταγραφή και την συντήρηση όλων των δεδομένων που σχετίζονται με το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Η δημιουργία και η λειτουργία της Κεντρικής Κτηματολογικής Βάσης αποτελούν ένα ισχυρό μέσο για τον σωστό και αξιόπιστο σχεδιασμό των χρήσεων του χώρου καθώς και για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των κοινωνικοοικονομικών πόρων της χώρας. Ο σχεδιασμός ενός κατάλληλου μηχανισμού που διασφαλίζει την ποιότητα αλλά και την ορθότητα των δεδομένων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Η εργασία αυτή έχει ως στόχο να αναδείξει τη λειτουργία αυτού του μηχανισμού και πως οι εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας μπορούν να βελτιώσουν τις εργασίες των ιδιωτικών και δημόσιων φορέων. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 6

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει ως στόχο να παρουσιάσει και να αναλύσει το μοντέλο των περιγραφικών δεδομένων που αφορούν της υπό κτηματογράφηση περιοχές. Τα δεδομένα αυτά, επεξεργάζονται από την Ανάδοχο εταιρεία που έχει αναλάβει την αντίστοιχη μελέτη και καταχωρούνται στην κεντρική κτηματολογική βάση. Πιο συγκεκριμένα στο 1 ο μέρος της εργασίας περιγράφεται η ιστορική εξέλιξη του κτηματολογίου, αναλύονται οι βασικές έννοιες και οι ορισμοί που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα για το κτηματολόγιο και τέλος γίνεται μια αναφορά στα οφέλη που έχει ο θεσμός του κτηματολογίου για την κοινωνία. Στο 2 ο μέρος της εργασίας αναλύεται η μορφή του Κτηματολογίου σήμερα, το θεσμικό πλαίσιο που το διέπει, οι βασικές λειτουργίες του οργανισμού Ο.Κ.Χ.Ε. και τέλος περιγράφεται η διαδικασία της κτηματογράφησης στην Ελλάδα. Στο 3 ο μέρος της εργασίας περιγράφονται οι βασικές τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να έχουν τα κτηματολογικά γραφεία, πως ακριβώς λειτουργούν, τα στοιχεία που τηρούν και τις προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν. Τέλος, στο 4 ο και τελευταίο μέρος της εργασίας αναλύεται διεξοδικά η μεθοδολογία για την καταχώριση των περιγραφικών δεδομένων της κτηματογράφησης, περιγράφεται η διαδικασία και η δομή που πρέπει να έχουν τα δεδομένα. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 7

8 ABSTRACT This research paper aims to present and analyze the model of descriptive data in the cadastral areas. These data are processed by the contractor in charge of the respective study and recorded in the central cadastral base. In particular in the first part of the paper describes the historical development of the land, study the basic concepts and definitions that have been given so far to the register and then made a reference to the benefit which the institution of land to society. In the second part of the paper analyzes the form of Lands today, the institutional framework that governs basic bodily functions «OKXE». In the third part of the paper describes the main technical specifications to have the land registry office, exactly how they work, the records and the requirements that must be met. Finally, in the fourth and final part of the paper analyzes in detail the methodology for recording descriptive data of cadastral survey, describes the process and the structure must have data. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 8

9 Κεφάλαιο Πρώτο: Έννοιες και Ορισμοί για το Κτηματολόγιο 1.1 Ο θεσμός του Κτηματολογίου Το Κτηματολόγιο που υλοποιείται σε μια χώρα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να δίνει απαντήσεις, σε ότι αφορά τα γεωτεμάχια ή γενικότερα τα ακίνητα, με μεγάλη ακρίβεια και αξιοπιστία στο ερώτημα ποιός έχει ή διαχειρίζεται τι, που βρίσκεται αυτό και ποια δικαιώματα του αντιστοιχούν. Κάθε σύστημα Κτηματολογίου έχει ορισμένα χαρακτηριστικά, που το προσδιορίζουν. Πιο συγκεκριμένα, αποτελεί μια οργανωμένη καταγραφή πληροφοριών σχετικά με όλα τα γεωτεμάχια ή τα ακίνητα μιας χώρας κάθε κατηγορίας, μορφής ή χρήσης. Αυτό συνεπάγεται την καταχώρηση των γεωτεμαχίων ή γενικότερα των ακινήτων με βάση κάποιες συγκεκριμένες προδιαγραφές οι οποίες είναι: Τα ακίνητα ή γεωτεμάχια που βρίσκονται Εντός ή εκτός συναλλαγής Τα ακίνητα ή γεωτεμάχια που ανήκουν στον αστικό, αγροτικό ή δασικό χώρο Τα ακίνητα ή γεωτεμάχια που είναι Ιδιωτικά ή δημόσια (ανήκουν ή διαχειρίζονται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα) Τα ακίνητα ή γεωτεμάχια που έχουν δημόσιο χαρακτήρα (λειτουργούν με ευθύνη και εγγύηση του δημοσίου). Τα ακίνητα ή γεωτεμάχια που απεικονίζονται γεωγραφικά κατά θέση μορφή και μέγεθος σε χάρτες μεγάλης κλίμακας.. Οι πληροφορίες που αναφέρονται στα υφιστάμενα εμπράγματα δικαιώματα επί των γεωτεμαχίων ή των ακινήτων. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 9

10 1.2 Ιστορική Εξέλιξη Εθνικού Κτηματολογίου Ο θεσμός του Κτηματολογίου φαίνεται να κάνει την εμφάνιση του, για πρώτη φορά, στην Αίγυπτο και στην Βαβυλώνα. Εκεί, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ενέργειες προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα κτηματολογικά προβλήματα που υπήρχαν στον αγροτικό χώρο. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν κτηματολογικές αποτυπώσεις, με σκοπό την επανατοποθέτηση των ορίων των ακινήτων, λόγω των πλημμυρών του Νείλου (3.000 π.x.) 1. Χαρακτηριστικό παράδειγμα κτηματογράφησης αποτελεί ένας πίνακας των Χαλδαίων (4.000 π.x) και ένα κτηματολογικό διάγραμμα του Βασιλιά Dungi (2.400 π.x.). Ανάλογες ενέργειες, κατοχύρωσης της ιδιοκτησίας πραγματοποιήθηκαν και σε πολλά άλλα κράτη. Για παράδειγμα, στην Ρώμη ανέπτυξαν το σύστημα «catasto». Υπήρχαν δηλαδή, υπάλληλοι (Αγρομέτρες) οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για τις εργασίες καταμέτρησης αλλά και για τα δικαστικά καθήκοντα. Την περίοδο της Αναγέννησης, εμφανίζονται διάφορες μορφές Κτηματολογίου κυρίως με μορφή καταλόγων για την εξυπηρέτηση κυρίως στην φορολογία, ενώ πολλές φορές παρατηρήθηκε και η ύπαρξη γεωμετρικών διαγραμμάτων καταγραφής της γης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα Κτηματολόγια της Κολωνίας (1130 μ.x.), της Φλωρεντίας (1438 μ.x.), της Πάδοβας (1622 μ.x.), του Βατικανού (1681 μ.x.), και της Βενετοκρατούμενης Ελλάδας (Κτηματικός Χάρτης Πατρών, Ηλείας). Στις αρχές του 19ου αιώνα παρατηρούνται πιο συστηματικές απόπειρες σύνταξης κτηματολογίου. Σημαντικό ρόλο έπαιξε σε αυτό και η εξέλιξη των τοπογραφικών μεθόδων. Η πρώτη ουσιαστική προσπάθεια για αποτύπωση των ακινήτων, σε σχέδια μεγάλης ακρίβειας έγινε από τον Ναπολέων Βοναπάρτη το Ήταν η πρώτη φορά που το Κτηματολόγιο δεν εξυπηρετεί μόνο στην επιβολή της φορολογίας αλλά κατοχυρώνει και την ατομική ιδιοκτησία. Ακόμη, πραγματοποιήθηκε ταξινόμηση των γεωτεμαχίων σύμφωνα με την γονιμότητα του εδάφους και τη διατίμηση της παραγωγικής τους ικανότητας καθώς επίσης σε καταλόγους συγκεντρώνονται τα γεωτεμάχια του κάθε ιδιοκτήτη και υπολογίζεται η αξία για μία πιο δίκαιη φορολόγηση. Την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, άρχισε μια προσπάθεια ενημέρωσης και ανανέωσης του Κτηματολογίου. Οι βασικοί νόμοι για την ανανέωση του ψηφίστηκαν τελικά, το 1930 και το Με την εμφάνιση και της φωτογραμμετρίας το 1951 ξεκίνησε η ανασύνταξη του Κτηματολογίου η οποία ολοκληρώθηκε το Αρβανίτης Α., Μπαντέκας Ι., Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 10

11 Όσον αφορά την Γερμανία, εφαρμόστηκε το Κτηματολογικό Σύστημα που αναπτύχθηκε επί Ναπολέων, αλλά περιείχε πληροφορίες μόνο για τα όρια, την έκταση και τη χρήση των ακινήτων και όχι πληροφορίες για τα εδαφολογικά τους χαρακτηριστικά. Τα στοιχεία για τα εδαφολογικά χαρακτηριστικά προστέθηκαν το 1934 και η αποτύπωση τους σε χάρτες ολοκληρώθηκε το Στην Ιταλία ιδρύθηκε το 1866 το Ενιαίο Κτηματολόγιο Γης, το οποίο βασιζόταν στην μέτρηση και την εκτίμηση της γης. Το 1914 είχε ήδη κτηματολογηθεί το 50% του εδάφους της. Στην Αλγερία, την περίοδο που ήταν γαλλική αποικία ( ), εισήχθη το αστικό δίκαιο στην αγροτική γη, με σκοπό την εξασφάλιση της ατομικής ιδιοκτησίας. Το 1975 ιδρύεται ο θεσμός του Γενικού Κτηματολογίου και του Κτηματολογικού Βιβλίου ο οποίος, αντικατέστησε το παλιό σύστημα και όρισε ως βάση εγγραφής την λεγόμενη «νησίδα ιδιοκτησίας». Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1976 στις αγροτικές ζώνες και για κάθε αγροτεμάχιο καταγράφονταν η φύση του εδάφους, ο τύπος των αγροτικών επιχειρήσεων, οι ιδιότητες του αγροτεμαχίου και οι πραγματικοί τιτλούχοι όπως επίσης και η μορφή της εκμετάλλευσης. Έπειτα, ακολουθεί η καταχώρηση και η δημοσίευση του εμπράγματου δικαιώματος, με αυτό να αποκτά αποδεικτική ισχύ και να μην μπορεί να προσβληθεί. Τα επόμενα χρόνια, πραγματοποιήθηκε και η σύνταξη του Αστικού Κτηματολογίου, συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για τις ιδιοκτησίες σε κάθε πόλη και διευκολύνθηκε η καλύτερη διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος από τις τεχνικές υπηρεσίες. Το 1985 με την εξέλιξη της φωτογραμμετρίας, έγινε προσπάθεια απόκτησης ψηφιακού Κτηματολογίου. Οι σοσιαλιστικές χώρες μετά την αλλαγή του καθεστώτος συνειδητοποίησαν την ανάγκη για Κτηματολόγιο. Η Σοβιετική Ένωση πραγματοποίησε απογραφή των δημοσίων κτημάτων και έλαβε μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, λόγω πίεσης των αστικών χρήσεων στις αγροτικές εκτάσεις και προκειμένου να αποφευχθεί η κατασπατάληση του διαθεσίμου της Γης. Πιο συγκεκριμένα, στην Πολωνία και την Ουγγαρία δόθηκε βαρύτητα στο Κτηματολόγιο κοινής ωφέλειας και στην Βαρσοβία λειτουργούσε σύστημα πληροφοριών κοινής ωφέλειας. Στην Βουλγαρία από το 1880 μέχρι σήμερα, καταγράφηκε μία σειρά από νόμους που αφορούν το Κτηματολόγιο. 4 Σε πολλές χώρες, παρατηρείται η εμφάνιση δύο συστημάτων καταγραφής γης. Το ένα σύστημα χρησιμοποιήθηκε, στα πρώτα χρόνια της εφαρμογής του, για φορολογικούς 3 Μανιάτης Γ., Μανιάτης Γ., 1985 Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 11

12 σκοπούς και το άλλο χρησιμοποιήθηκε για τη νομική καταγραφή της γης, την ανάπτυξη των υποθηκοφυλακείων και την καταγραφή των μεταβολών των δικαιωμάτων που ασκούνται στην γη. Όλα τα Κτηματολογικά Συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, την ανάγκη καταγραφής της γης. Οι συνθήκες που επικρατούσαν στην κάθε χώρα, οδηγούσαν σε συγκεκριμένες ανάγκες, διαμορφώνοντας κτηματολογικά συστήματα για την εξυπηρέτηση των αναγκών αυτών. Ανάλογα, λοιπόν, με τις ανάγκες, ο σκοπός σύνταξης και τήρησης ενός Κτηματολογικού Συστήματος διαφοροποιείται καθώς και οι περιεχόμενες σε αυτό πληροφορίες. Συμπερασματικά, προκύπτει ότι τα πρώτα κτηματολογικά συστήματα συντάχθηκαν για την διευκόλυνση στην εφαρμογή μιας πιο δίκαιης φορολογίας. Μετέπειτα, πολλά από αυτά συντάχθηκαν για την καταγραφή των νομικών δικαιωμάτων και την εξάλειψη των πιθανών αμφισβητήσεων παρέχοντας νομική προστασία στους ιδιοκτήτες. Στη διάρκεια των χρόνων, τα Κτηματολογικά Συστήματα, εξυπηρετούν όλο και περισσότερες ανάγκες. Δηλαδή, παρέχουν χαρτογραφικό υπόβαθρο με ακριβή μετρητική πληροφορία των ιδιοκτησιών και επίσης, τη ζητούμενη νομική προστασία και την εξασφάλιση μιας δίκαιης φορολόγησης με τη δυνατότητα αξιόπιστης εκτίμησης της αξίας της γης. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 12

13 1.3 Βασικές Έννοιες Μοντέλο Περιγραφικών Δεδομένων Κτηματογράφησης για το Εθνικό Κτηματολόγιο Το κτηματολόγιο αποτελεί μία μορφή συστήματος καταγραφής της γης, η οποία υποστηρίζεται από μια χαρτογραφική υποδομή. Ο διακριτός χαρακτήρας κάθε Κτηματολογίου μπορεί να εκφρασθεί ως ο συνδυασμός δυο βασικών παραγόντων (Dowson και Sheppard): Της τεχνικής καταγραφής της κατάτμησης της γης σε οποιαδήποτε δοσμένη περιοχή, η οποία συνήθως αναπαρίσταται σε χάρτες κατάλληλης κλίμακας και Της επίσημης τεκμηριωμένης καταγραφής, είτε φορολογικής φύσης είτε ιδιοκτησιακής ή συνδυασμού και των δυο. Μέχρι σήμερα, έχουν διατυπωθεί αρκετοί ορισμοί για την έννοια του κτηματολογίου και της κτηματογράφησης, οι οποίοι έχουν ως κύριο στόχο να κάνουν σαφές το αντικείμενο και τους στόχους του. Οι περισσότεροι ορίζουν το κτηματολόγιο ως έναν ειδικό τύπο καταγραφής της γης, που υποστηρίζεται από χάρτες και περιλαμβάνει όχι μόνο το εμβαδόν και τη χρήση κάθε γεωτεμαχίου, αλλά επίσης την αξία της γης και ορισμένα στοιχεία για την κυριότητά της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο ορισμός της Επιτροπής ειδικών στις Κτηματολογικές Αποτυπώσεις και στα Συστήματα Πληροφοριών Γης του ΟΗΕ, ο οποίος αναφέρει ότι: «Το κτηματολόγιο αποτελεί μια μεθοδική δημόσια απογραφή δεδομένων για τις ιδιοκτησίες μέσα σε μια συγκεκριμένη χώρα ή περιοχή, η οποία βασίζεται στην αποτύπωση των ορίων τους. Οι ιδιοκτησίες αυτές καθορίζονται συστηματικά μέσω ενός ξεχωριστού προσδιορισμού. Οι εξωτερικές γραμμές των ιδιοκτησιών και οι κωδικοί των γεωτεμαχίων αποδίδονται συνήθως σε χάρτες μεγάλης κλίμακας». Οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για να χαρακτηριστεί μια καταγραφή κτηματολόγιο είναι οι εξής: Να έχει δημόσιο χαρακτήρα, δηλαδή να διοικείται από ένα δημόσιο φορέα. Έτσι αποτελεί διοικητικό συστατικό του συστήματος κατοχής της γης. Να περιέχει χωρίς εξαίρεση όλα τα νομικά αναγνωσμένα δικαιώματα στη γη, που υπάρχουν σε μια περιοχή, ανεξάρτητα εάν αυτά είναι δημόσια ή ιδιωτικά, ή ακόμα εάν αυτά ασκούνται στο υπέδαφος ή στον αέρα κάτω ή πάνω από το γεωτεμάχιο. Να βασίζεται σε νομικά αναγνωσμένα γεωτεμάχια, τα οποία είναι μοναδιαίες εκφράσεις της γης, σαφώς καθορισμένες, Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 13

14 Να τηρεί διαρκώς τις εγγραφές για κάθε γεωτεμάχιο, έχει δηλαδή την ικανότητα να παρακολουθεί όλες τις μεταβολές, οι οποίες πραγματοποιούνται στα γεωτεμάχια ή στα δικαιώματα. 5 Από τις αρχές της δεκαετίας του 60 το Κτηματολόγιο λειτουργεί στην βασική του μορφή, όπως είναι γνωστή μέχρι σήμερα και όπως με σαφήνεια ορίστηκε από τον Καθηγητή Ανδρέα Σώκο (1950). Σύμφωνα λοιπόν με τον ορισμό αυτό : «Ως Κτηματολόγιο θεωρείται το σύνολο των ενεργειών και μέσων, μέσω των οποίων η ακίνητος ιδιοκτησία : Τεχνικώς προσδιορίζεται και απεικονίζεται, Νομικώς αναγνωρίζεται και εξασφαλίζεται και Οικονομικώς αξιολογείται και κινητοποιείται». Ένας ακόμη ορισμός: Το κτηματολόγιο αποτελεί ένα Σύστημα Πληροφοριών της Γης, το οποίο βασίζεται στα γεωτεμάχια και περιέχει μια καταγραφή των δικαιωμάτων στη γη (δικαιώματα, περιορισμοί κ.α.). Περιλαμβάνει μια γεωμετρική περιγραφή των γεωτεμαχίων, η οποία είναι συνδεδεμένη με άλλες καταγραφές, οι οποίες περιγράφουν τη φύση, τον έλεγχο των δικαιωμάτων, και συχνά την αξία του γεωτεμαχίου και τις κατασκευές του. ( Διεθνής ομοσπονδία των τοπογράφων - Federal Internationale des Geometres FIG). Οι αυξανόμενες ανάγκες σε γνώση πληροφοριών που αφορούν τη γη είχαν ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση της έννοιας του κτηματολογίου. Στο κτηματολόγιο άρχισαν να εισάγονται όλο και περισσότερα στοιχεία που αφορούσαν την επιφάνεια της γης και τη σχέση που έχουν με τον άνθρωπο. Το κτηματολόγιο σε αυτή του τη μορφή ορίζεται ως «Πολυδιάστατο». 6 Ως Πολυδιάστατο Κτηματολόγιο, ορίζεται το κτηματολόγιο που περιλαμβάνει στοιχεία γεωμετρίας (θέση και μορφή γεωτεμαχίου), νομικά στοιχεία (είδος ιδιοκτησίας, περιορισμοί), στοιχεία για τα κτίρια, στοιχεία για τη χρήση-εκμετάλλευση, στοιχεία σχετικά με την αξία, στοιχεία για τα φυσικά διαθέσιμα γεωλογικά, μεταλλευτικά διαθέσιμα), στοιχεία για τεχνικές εγκαταστάσεις, στοιχεία για την επίδραση των ανθρώπινων ενεργειών στην φύση (μόλυνση, θόρυβος), οικονομικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία (πληθυσμός, συγκοινωνίες). Μέχρι και σήμερα δεν έχει δημιουργηθεί αντίστοιχο σύστημα, όπως αναφέρεται παραπάνω, που να περιλαμβάνει όλες αυτές τις πληροφορίες. Ωστόσο, παρατηρείται η τάση 5 Αρβανίτης Α., Μπαντέκας Ι., Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 14

15 για συγκέντρωση και καταχώρηση όλο και περισσότερων στοιχείων που να αφορούν τη γη. Κάθε χώρα προσαρμόζει τις μορφές του κτηματολογίου με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά που εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες και αποτελούν την κοινή τους βάση. Από τα μέσα της δεκαετίας του 90 μέχρι και σήμερα, έχουν δημοσιευτεί πολλές μελέτες, οι οποίες προσπαθούν να αναδείξουν τη μορφή και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα ιδανικό κτηματολόγιο προκειμένου να καλύπτει όλες τις σύγχρονες απαιτήσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων μελετών αποτελούν: Η μελέτη «Κτηματολόγιο 2014» (1994), αφορούσε τις εξελίξεις, τις μεταρρυθμίσεις και τις τάσεις των κτηματολογίων στον κόσμο Η μελέτη Cadastral Template (2002), αφορούσε την έρευνα των καλύτερων μεθόδων με σκοπό τη βελτίωση του κτηματολογίου ώστε να αποτελέσει βασικό υπόβαθρο για την Εθνική υποδομή Χωρικών δεδομένων Η έρευνα της MOLA (Meeting of Officials on Land Administration) (1998), αφορά την απογραφή των Συστημάτων Διοίκησης της Γης στην περιοχή ευθύνης της Οικονομικής Επιτροπής για την Ευρώπη των Ηνωμένων Εθνών υπό την αιγίδα της οποίας εργάζεται η MOLA. 7 Ο τρόπος που υλοποιήθηκαν οι παραπάνω μελέτες ήταν κοινός. Και οι τρείς χρησιμοποίησαν ερωτηματολόγια, τα οποία απευθύνονταν σε διάφορες χώρες για την συμπλήρωσή τους και είχαν ως στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις καλύτερες μεθόδους για βελτίωση του κτηματολογίου. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις παραπάνω μελέτες είναι ότι, το κτηματολόγιο μελλοντικά θα αποδίδει την πλήρη νομική κατάσταση της γης, το παραδοσιακό κτηματολόγιο με χαρτί και μολύβι θα αντικατασταθεί και πλέον η γεωπληροφορία θα είναι το εργαλείο για τις κτηματολογικές εργασίες. Επίσης, προβλέπεται η ιδιωτικοποίηση του κτηματολογίου και όλοι οι φορείς, δημόσιοι και ιδιωτικοί θα συνεργάζονται. Η διεθνής ομοσπονδία των τοπογράφων (FIG), που αναφέρθηκε και νωρίτερα, προσπάθησε να μελετήσει τις μελλοντικές τάσεις και τις προοπτικές του Κτηματολογίου. Η ομάδα εργασίας, λοιπόν, που συστάθηκε για αυτό το σκοπό διατύπωσε τον εξής ορισμό για τη μορφή που θα έχει το Κτηματολόγιο το 2014: «Το κτηματολόγιο είναι μια μεθοδική δημόσια απογραφή των δεδομένων, που αφορούν όλα τα νομικά προσδιορισμένα αντικείμενα 7 Kaufmann J., 1998 Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 15

16 γης ( legal land objects) σε κάποια χώρα η περιοχή, η οποία βασίζεται σε μια αποτύπωση των ορίων τους. Τα αντικείμενα γης προσδιορίζονται μοναδικά με συστηματικό τρόπο ανεξάρτητα από την αποτύπωση. Αυτά καθορίζονται είτε με βάση το ιδιωτικό(αστικό) είτε το ιδιωτικό δίκαιο. Οι εξωτερικές γραμμές των ιδιοκτησιών, ο κωδικός αριθμός προσδιορισμού τους ταυτόχρονα με περιγραφικά δεδομένα, πρέπει να αποδίδουν για κάθε ξεχωριστό αντικείμενο τη φύση, το μέγεθος, την αξία και τα νομικά δικαιώματα ή τους περιορισμούς οι οποίοι αφορούν το συγκεκριμένο αντικείμενο. Επιπλέον της περιγραφικής πληροφορίας που καθορίζει τα αντικείμενα, το Κτηματολόγιο 2014 περιέχει τις επίσημες εγγραφές των δικαιωμάτων, που ασκούνται στα αντικείμενα. Το κτηματολόγιο 2014 μπορεί να δίνει απαντήσεις στις ερωτήσεις που και πόσο, πως και ποιος.» Ο ορισμός που διατυπώθηκε παραπάνω, κάνει σαφές ότι το Κτηματολόγιο αποτελεί ένα σύστημα, το οποίο δεν βασίζεται στην απλή αποτύπωση της γης, αλλά περιλαμβάνει και ένα κατάλογο προσώπων που σχετίζονται με τη γη ( π.χ. ιδιοκτησίες). Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επικρατεί λανθασμένα- η αντίληψη, ότι το κτηματολόγιο είναι μόνο ένα σύστημα που καταγράφει τα δικαιώματα που ασκούνται στη γη και υποστηρίζει τις μεταβιβάσεις αυτών των δικαιωμάτων. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 16

17 1.4 Το Κτηματολόγιο Σήμερα Μοντέλο Περιγραφικών Δεδομένων Κτηματογράφησης για το Εθνικό Κτηματολόγιο Η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη Ευρωπαϊκή χώρα που μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρώσει την σύνταξη του Κτηματολογίου σε όλη την έκταση της και έχει στο ενεργητικό της πολλές αποτυχημένες απόπειρες. Ο πρώτος νόμος για το Κτηματολόγιο συντάχθηκε το 1836 με την δημιουργία του νεώτερου Ελληνικού κράτους, επί της βασιλείας του Όθωνα. Ο θεσμός του υποθηκοφυλακείου εισήχθη στην Ελλάδα το Το 1911 ψηφίστηκε ο πρώτος ολοκληρωμένος νόμος για το Κτηματολόγιο, ο οποίος λόγω των Βαλκανικών Πολέμων δεν υλοποιήθηκε. Το 1917, με αφορμή την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης, ψηφίστηκε ένας νόμος για το Κτηματολόγιο που αφορούσε μόνο την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Το 1923 έγινε μία κωδικοποίηση των νόμων για το Κτηματολόγιο των αστικών περιοχών. Το 1929, άρχισαν να υλοποιούνται τα πρώτα κτηματολόγια από τους Ιταλούς κατακτητές στην Ρόδο, την Κω και τη Λέρο και μέχρι σήμερα λειτουργεί με την ίδια μορφή. Το 1943 συντάσσεται το Κτηματολόγιο της Καλλιθέας και του Παλαιού Φαλήρου. Το 1973, έγινε η πρώτη σημαντική προσπάθεια υλοποίησης Κτηματολογίου σε όλους τους νομούς της Ελλάδος, τελικά πραγματοποιήθηκε μόνο σε 26 από αυτούς. Μετά την μεταπολίτευση (1975) έγιναν πολλές προσπάθειες από την Υπηρεσία Κτηματογραφήσεων και Κτηματολογίου του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, αλλά δεν απέφεραν τα ανάλογα αποτελέσματα. 8 Η σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου ξεκίνησε με την υλοποίηση δύο πιλοτικών προγραμμάτων. Ο στόχος των προγραμμάτων αυτών, ήταν η αξιολόγηση των δεδομένων και η καταγραφή των προβλημάτων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η πρακτική εφαρμογή του προγράμματος σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου. Οι αντίστοιχες μελέτες ανατέθηκαν με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, τις προς τούτο συνταχθείσες και εγκριθείσες τεχνικές προδιαγραφές και σε περιοχές οι οποίες είχαν οριστεί με βάση την προ Καποδίστρια διοικητική διαίρεση της χώρας. Τα τρία πρώτα προγράμματα κτηματογράφησης (α και β πιλοτικό, α κύριο) άρχισαν να υλοποιούνται στα μέσα της δεκαετίας του 90. Την περίοδο αυτή, κτηματογραφήθηκε περίπου το 5% της ελληνικής επικράτειας ( 1,1 εκατ. οικόπεδα, 3,6 εκατ. Δικαιώματα). Τα πιλοτικά προγράμματα είχαν κατανεμηθεί με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αστικών, αγροτικών και περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών. Η στρατηγική αυτή οδήγησε στην αποτύπωση των ιδιαιτεροτήτων, που αφορούν 8 Μπαντέκας Ι., Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 17

18 το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων στην Ελλάδα. Τα πιλοτικά προγράμματα που αφορούσαν τη σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου άρχισαν το 1995 και ολοκληρώθηκαν το Περιελάμβαναν 66 περιοχές δήμων και κοινοτήτων. Το πρώτο κύριο πρόγραμμα σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου άρχισε το 1998, πριν από την ολοκλήρωση των πιλοτικών προγραμμάτων και ολοκληρώθηκε το Το συγκεκριμένο περιελάμβανε 274 περιοχές δήμων και κοινοτήτων της χώρας. Η πρώτη περίοδος των κτηματογραφήσεων εντάχθηκε στο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Κ.Π.Σ) της Ε.Ε και περιελάμβανε 340 περιοχές σε έκταση 8,4 εκ. στρέμματα. Η διάρκεια της περιόδου, αυτής, διήρκησε περίπου έντεκα χρόνια. 9 Τον Ιούνιο του 2008 ξεκίνησε η δεύτερη γενιά κτηματογραφήσεων και βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Περιλαμβάνει 107 δήμους και κοινότητες, εκ των οποίων οι 23 είναι οι πρωτεύουσες των νομών που δεν είχαν κτηματογραφηθεί με τα προηγούμενα προγράμματα. 9 Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 18

19 1.5. Πλεονεκτήματα Εθνικού Κτηματολογίου Τα οφέλη του εθνικού κτηματολογίου για τον πολίτη είναι τα εξής: Καταγράφει και κατοχυρώνει, οριστικά, τις ιδιοκτησίες των πολιτών. Βελτιώνει και απλουστεύει τις διαδικασίες μεταβίβασης της ακίνητης περιουσίας. Βασίζεται στη διαφάνεια και την ασφάλεια στις μεταβιβάσεις των ακινήτων. Ενισχύει την αγορά των ακινήτων, αυξάνει την αξία της ακίνητης περιουσίας και οδηγεί στην προσέλκυση νέων επενδύσεων Διευκολύνει την διαδικασία των απαλλοτριώσεων και των αποζημιώσεων. Τα οφέλη που εξασφαλίζει για την κοινωνία και το κράτος: Προστατεύει και καταγράφει τη δημόσια, δημοτική και την ιδιωτική γη. Αποτελεί το βασικό, απαραίτητο εργαλείο προγραμματισμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για τα διαχειριστικά μέτρα στην οικονομία του φυσικού χώρου, την αναβάθμιση και προστασία του περιβάλλοντος και την αξιοποίηση των φυσικών πόρων. Η αμετάκλητη οριοθέτηση των δασών και του αιγιαλού θα αποτελέσει το σοβαρότερο εμπόδιο ενάντια στις καταπατήσεις και την αυθαιρεσία. Συμβάλει αποφασιστικά στη χάραξη αγροτικής πολιτικής Αποτελεί προϋπόθεση για τον προγραμματισμό και την άσκηση πολιτικής γης. Συγκεντρώνει στοιχεία και πληροφορίες, για την περιφερειακή οργάνωση της χώρας μας. Διευκολύνει τις εργασίες των Ο.Τ.Α, το Δημόσιο Φορέα και τις συναλλαγές με τον πολίτη. Δημιουργούνται περίπου, νέες θέσεις εργασίας κάθε χρόνο. Στοχεύει στην διασφάλιση της δημόσιας περιουσίας από την καταπάτηση Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 19

20 Κεφάλαιο Δεύτερο: Δεδομένα που Περιγράφονται από την Νομοθεσία 2.1 Θεσμικό Πλαίσιο που διέπει τη μορφή και τη λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου Ο Νόμος 2308/1995, περί «Κτηματογράφησης για τη δημιουργία του Εθνικού Κτηματολογίου. Διαδικασία έως τις πρώτες εγγραφές στα κτηματολογικά βιβλία και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 114/ Α / ). Ο Νόμος 2508/1997, περί «Βιώσιμης οικιστικής ανάπτυξης των πόλεων και των οικισμών της χώρας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 124/Α / ) Ο Νόμος 2664/1998, περί «Εθνικού Κτηματολογίου και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 275/ Α / ). Ο Νόμος 3127/2003, περί «Τροποποίησης και συμπλήρωσης των παραπάνω νόμων 2308/1995 και 2664/1998 για την Κτηματογράφηση και το Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 67/Α / ). Ο Νόμος 3208/2003, περί «Προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων, κατάρτισης δασολογίου, ρύθμισης εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί δασών και δασικών εν γένει εκτάσεων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 303/Α / ). Ο Νόμος 3212/2003, περί «Άδειών δόμησης, πολεοδομικές και άλλες διατάξεις θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων» (ΦΕΚ 308/Α // ). Ο Νόμος 3481/2006, ο οποίος περιλαμβάνει «Τροποποιήσεις στη νομοθεσία για το Εθνικό Κτηματολόγιο, την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων έργων και μελετών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 162/Α / ) Ο Νόμος 349/2006, περί «Ρυθμίσεων θεμάτων Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και άλλων θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης» (ΦΕΚ 207/Α / ) Ο Νόμος 3559/2007, περί «Κύρωσης της Σύμβασης Παραχώρησης του Έργου της Μελέτης, Κατασκευής, Χρηματοδότησης, Λειτουργίας, Συντήρησης και Εκμετάλλευσης του Αυτοκινητοδρόμου «Κόρινθος- Τρίπολη- Καλαμάτα και Κλάδος- Λεύκτρο-Σπάρτη» και άλλες διατάξεις. (ΦΕΚ 102/Α / ) Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 20

21 Ο Νόμος 3728/2008, περιλαμβάνει την «Υπηρεσία Εποπτείας Αγοράς και άλλες διατάξεις».(φεκ258/α / ) Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 21

22 2.2 Οργανισμός Κτηματολογίου Και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (Ο.Κ.Χ.Ε.) Ίδρυση Ο Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (Ο.Κ.Χ.Ε.), ιδρύθηκε το έτος 1986 με την ψήφιση του Νόμου Στόχος του παραπάνω νόμου, ήταν ο προγραμματισμός και ο συντονισμός των χαρτογραφικών και κτηματογραφικών δραστηριοτήτων με σκοπό την κάλυψη των αναπτυξιακών αναγκών της χώρας. Παλαιότερα, οι παραπάνω αρμοδιότητες υλοποιούνταν από διάφορα Υπουργεία και Υπηρεσίες του Κράτους. Ωστόσο, δεν υπήρξε αποτελεσματική αντιμετώπιση του ζητήματος και γι αυτό ιδρύθηκε ο Ο.Κ.Χ.Ε. Ο ιδρυτικός νόμος 1647/1986 τροποποιήθηκε με το Νόμο 3882/2010, περί «Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών Εναρμόνιση με την Οδηγία 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαρτίου 2007 και άλλες διατάξεις. Τροποποίηση του Ν. 1647/1986 «Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ) και άλλες σχετικές διατάξεις» (ΦΕΚ141/Α ). Ο νόμος 3882/2010 θεσπίζει τις γενικές αρχές, τους κανόνες, τα μέτρα και τις διαδικασίες, όσον αφορά το διοικητικό και τεχνολογικό επίπεδο και αποσκοπεί στην οργάνωση ενιαίων πρακτικών διαχείρισης, διάθεσης και κοινοχρησίας των γεωχωρικών πληροφοριών, καθώς και στην ανάπτυξη και λειτουργία της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών, «ΕΥΓΕΠ». 11 Σκοπός Σκοπός του Οργανισμού, σύμφωνα με το Ν. 3882/2010, είναι: Η σύνταξη, η τήρηση αλλά και η ενημέρωση του ενιαίου αποδεικτικού κτηματολογίου της Ελλάδος Η γεωδαιτική κάλυψη και η πλήρης χαρτογράφηση της χώρας Η απογραφή και η χαρτογράφηση των φυσικών διαθεσίμων της Η δημιουργία καθώς και η τήρηση των ψηφιακών, των γεωχωρικών και των δεδομένων του περιβάλλοντος Η λειτουργία ενός συστήματος συντονισμού και διάχυσης γεωπληροφορίας 11 Ο.Κ.Χ.Ε Α.Ε. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 22

23 Αρμοδιότητες Οι αρμοδιότητες του Οργανισμού περιλαμβάνουν αρχικά τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την οργάνωση, την λειτουργία και την διαχείριση της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών της Ελλάδος. Επίσης, ο Οργανισμός ασχολείται με τη σύνταξη των τοπογραφικών χαρτών και των τοπογραφικών διαγραμμάτων της χώρας καθώς και με την ενημέρωση, την τήρηση και την αναθεώρηση τους. Ακόμη, στις αρμοδιότητες του είναι ο συντονισμός, η έγκριση και ο έλεγχος της εφαρμογής των προγραμμάτων χαρτογραφήσεων και κτηματολογίου όλων των φορέων του δημόσιου τομέα, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 1892/1990 (ΦΕΚ 101 Α ), με την προϋπόθεση ότι οι χάρτες, αυτοί, είναι συμβατοί με την Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών. Τέλος, ασχολείται με τον προγραμματισμό, την εκτέλεση και τον έλεγχο των φωτογραμμετρικών και τηλεπισκοπικών εργασιών από τη λήψη αεροφωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων έως και την τελική απόδοση για την κάλυψη των αναγκών των κρατικών υπηρεσιών, των δημόσιων οργανισμών, των νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και λοιπών δημόσιων αρχών. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 23

24 2.3 Μέθοδοι Σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου Οι μέθοδοι σύνταξης του Κτηματολογίου επηρεάζονται από αρκετούς παράγοντες οι οποίοι αναφέρονται παρακάτω. Την άποψη που έχει ο εκάστοτε φορέας λήψης πολιτικών αποφάσεων, για το Κτηματολόγιο Τις εξελίξεις στις μεθόδους και τις τεχνικές στους κλάδους της γεωδαισίας, της τοπογραφίας, της φωτογραμμετρίας, της τηλεπισκόπησης, της πληροφορικής, των ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.α. Το υπάρχον επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό που είναι διαθέσιμο Τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε χώρα Τις δυνατότητες του οργανωτικού / διοικητικού επιπέδου και τις δυνατότητες των δημόσιων υπηρεσιών Τις αντιλήψεις που επικρατούν για την ιδιοκτησία στη γη σε νομικό και κοινωνικό επίπεδο. Όσον αφορά το τεχνικό επίπεδο, σημαντικό ρόλος έχουν: Η ακρίβεια, η πληρότητα και η αξιοπιστία του βαθμού ενημέρωσης των ποιοτικών πληροφοριών αλλά και των απαγορεύσεων και των περιορισμών που θέτουν οι νόμοι, οι σχετικές τεχνικές προδιαγραφές και τα οικονομικά διαθέσιμα του φορέα του Κτηματολογίου, Η σαφήνεια των φυσικών ορίων των τεμαχίων γης και η συχνότητα της ταυτότητάς τους με τα όρια των ιδιοκτησιών Η ύπαρξη ή όχι, της φύσης και των μεγεθών των τεχνητών ορίων των Μοναδιαίων Ιδιοκτησιών / Χρήσεων / Εκμεταλλεύσεων Γης (Μ.Ι.Χ.Ε.Γ.), και της νομοθετημένης ή εθιμικής μόνιμης σήμανσης / υλοποίησης ή ακόμη και επισήμανσής τους. Οι επικρατούσες συνθήκες στην περιοχή μελέτης Η ύπαρξη ή όχι για την περιοχή μελέτης γεωδαιτικού / τοπογραφικού ή φωτογραμμετρικού αντίστοιχα, χαρτογραφικού υποβάθρου. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 24

25 Οι μέθοδοι σύνταξης Κτηματολογίου, πραγματοποιούν τη σύνταξη των Κτηματολογικών διαγραμμάτων, κυρίως με επίγειες γεωδαιτικές ή τοπογραφικές μεθόδους. Όσον αφορά τη σύνταξη των κτηματολογικών πινάκων των ιδιοκτησιών και των ιδιοκτητών, αρχικά γίνεται η οριοθεσία των ακινήτων και η διερεύνηση των τίτλων των ιδιοκτητών και της νομικής κατάστασης των ιδιοκτησιών. Οι παραπάνω μέθοδοι σύνταξης κτηματολογικών διαγραμμάτων, έχουν ως κύριο στόχο τον προσδιορισμό της γεωμετρίας κάθε ακινήτου, την αναφορά του σε ένα ενιαίο γεωδαιτικό έλεγχο που προσδιορίζει τη μία και μοναδική θέση του στο χώρο και στην εικονική ή αναλογική γραφική του παράσταση ή την ψηφιακή καταχώριση και αυτόματη σχεδίαση και εκτύπωσή του, με βάση τις συντεταγμένες των ορίων του. Η βάση της γεωδαιτικής αναφοράς για τις κτηματολογικές αποτυπώσεις προσαρμόζεται με βάση τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές του εθνικού Τριγωνομετρικού και Χωροσταθμικού Δικτύου. Ανεξάρτητα από τη χρησιμοποίηση κλασσικών γεωδαιτικών, φωτογραμμετρικών ή μικτών μεθόδων, δεν υφίσταται Εθνικό Κτηματολόγιο που δεν θα στηρίζεται σε ενιαίο εθνικό δίκτυο γεωδαιτικής αναφοράς. Η εξέλιξη των τεχνικών της φωτογραμμετρίας συνέβαλαν σημαντικό ρόλο στη σύνταξη του Κτηματολογίου, τόσο στις χώρες που άρχισαν μετά τις ανάλογες εργασίες, όσο και στις χώρες που χρησιμοποιούσαν αρχικά τις κλασσικές γεωδαιτικές / τοπογραφικές μεθόδους και αργότερα αποφάσισαν για λόγους οικονομίας, ταχύτητας και ακρίβειας να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες αυτής της επιστήμης. Τα τρία βασικά είδη της φωτογραμμετρίας (αναλογική, αριθμητική και η αναλυτική), αλλά και η ορθοφωτογραφία και η στερεοορθοφωτογραφία και τα ολοκληρωμένα Αυτοματοποιημένα Φωτογραμμετρικά και Τηλεπισκοπικά Συστήματα, δίνουν αντίστοιχες μεθοδολογικές λύσεις και τεχνικές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του Κτηματολογίου. Πολλές φορές, οι υπάρχουσες συνθήκες της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας, οδηγούν στη χρησιμοποίηση μικτής μεθόδου (κλασσικής γεωδαιτικής / τοπογραφικής και φωτογραμμετρικής) στη σύνταξη του Κτηματολογίου. Οι λόγοι είναι εξής: Αντικειμενικοί λόγοι: Όταν μία μέθοδος δεν μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει το Κτηματολόγιο, Θεσμικοί λόγοι: Όταν οι μελέτες (ίδρυσης, σύνταξης, τήρησης, ενημέρωσης, αναθεώρησης) του Κτηματολογίου περιλαμβάνουν συγκεκριμένες προδιαγραφές και κανονισμούς. Ρεαλιστικοί λόγοι: Όταν η εκτίμηση των δεδομένων οδηγεί μόνο στην αξιοποίηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 25

26 Υποχρεωτικοί λόγοι: Όταν είναι υποχρεωτική η αξιοποίηση και η ενσωμάτωση στο Εθνικό Κτηματολόγιο κτηματολογικών στοιχείων που προϋπήρχαν και έχουν μετρηθεί ή αποδοθεί με διαφορετικές μεθοδολογίες και τεχνικές. Όσον αφορά τις διαδικασίες τήρησης, ενημέρωσης και αναθεώρησής του Κτηματολογίου πρέπει να δοθεί έμφαση σε κάποια κοινά χαρακτηριστικά, που από τη μια πλευρά, προσδιορίζουν τη δομή και τη λειτουργία του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης του Κτηματολογίου σε μία χώρα, και από την άλλη, προδιαγράφουν τις δυνατότητες και τους περιορισμούς στη διαχείριση των κτηματολογικών πληροφοριών. Αυτά, τα κοινά χαρακτηριστικά αναλύονται παρακάτω: Κτηματολογική μεταβολή μπορεί να προκύψει κάθε στιγμή και σε οποιοδήποτε σημείο τού εθνικού χώρου. Η τήρηση των κτηματολογικών στοιχείων πρέπει να πραγματοποιείται με ένα ενιαίο τρόπο σε ολόκληρη την επικράτεια και να καλύπτει μεθοδολογικά, οργανωτικά και λειτουργικά, τόσο την ενημέρωση των κτηματολογικών διαγραμμάτων όσο και την ενημέρωση των κτηματολογικών πινάκων. Το δημόσιο, οι δήμοι και οι κοινότητες πρέπει να μπορούν να έχουν για τον κάθε ενδιαφερόμενο, στο λιγότερο δυνατό χρόνο και με το ελάχιστο κόστος όλα τα απαραίτητα κτηματολογικά στοιχεία για μία περιοχή, προκειμένου να τεκμηριώσουν την οποιαδήποτε τεχνική οικονομική, κ.α. πρωτοβουλία τους. Η διαδικασία τήρησης και ενημέρωσης του Κτηματολογίου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν αυτοματοποιημένη. Τέλος, η αναθεώρηση των στοιχείων του Εθνικού Κτηματολογίου, αποτελεί μία εξαιρετικά πολύπλοκη, διαδικασία που πραγματοποιείται όταν για μεγάλη χρονική περίοδο οι διαδικασίες τήρησης και ενημέρωσης παραμελήθηκαν ή έγιναν με ατελή τρόπο, είτε όταν ένα κράτος εκσυγχρονίζει ριζικά το κτηματολογικό του σύστημα. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 26

27 2.4 Διαδικασία Κτηματογράφησης στην Ελλάδα Η ένταξη μιας περιοχής στο Εθνικό Κτηματολόγιο πραγματοποιείται με βάση τις διατάξεις του Ν. 2308/1995 και του αναθεωρημένου Ν.3127/2003 περί κτηματογράφησης. Η απόφαση για την υπό κτηματογράφηση οριοθετημένη περιοχή δίνεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μετά από την εισήγηση του Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (Ο.Κ.Χ.Ε.). Δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σε μια ημερήσια εφημερίδα πανελλαδικής κυκλοφορίας καθώς και σε δυο τοπικές εφημερίδες του νομού ή της περιφέρειας στην οποία θα γίνει η κτηματογράφηση. Στην συνέχεια, κηρύσσεται διαγωνισμός προκειμένου να ανατεθεί στην αρμόδια ανάδοχη εταιρεία και στην συνέχεια ξεκινά η υποβολή των εγγραπτέων δικαιωμάτων. Δήλωση πρέπει να υποβάλλουν όλοι οι πολίτες οι οποίοι έχουν εμπράγματα ή εγγραπτέα δικαιώματα. Μόνο το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση να υποβάλλει δήλωση. Η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων έχει διάρκεια τρεις μήνες για τους μόνιμους κάτοικους Ελλάδας και έξι μήνες για τους ομογενείς και τους κατοίκους του εξωτερικού. Πολλές φορές, με απόφαση του Ο.Κ.Χ.Ε. μπορεί να υπάρξει παράταση στις προθεσμίες μέχρι και τρεις επιπλέον μήνες. Μόλις λήξει η περίοδος υποβολής των δηλώσεων, ξεκινά η σύνταξη των προσωρινών κτηματολογικών διαγραμμάτων και πινάκων, οι οποίοι αναρτώνται στο γραφείο Κτηματολογίου και στο οικείο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα. Η πρώτη ανάρτηση έχει διάρκεια δυο μήνες και επιτρέπεται η κατά δυο μήνες παράταση. Στο στάδιο αυτό, όλα τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα έχουν δικαίωμα υποβολής αίτησης διόρθωσης πρόδηλων σφαλμάτων ή ένστασης. Στα πρόδηλα σφάλματα περιλαμβάνονται η λανθασμένη αναγραφή των στοιχείων του δικαιούχου, η λανθασμένη αναγραφή του είδους του δικαιώματος κ.λπ. Οι αιτήσεις διόρθωσης υποβάλλονται στο γραφείο κτηματογράφησης, ενώ οι ενστάσεις στην επιτροπή ενστάσεων, στην οποία πρέπει να υπάρχει και δικαστικός λειτουργός. Για την εξέταση των ενστάσεων συγκροτούνται από τον Ο.Κ.Χ.Ε. πρωτοβάθμιες επιτροπές.. Μετά την εξέταση των ενστάσεων αλλά και την έκδοση των σχετικών αποφάσεων, διαμορφώνονται οι προσωρινοί κτηματολογικοί πίνακες και τα αντίστοιχα διαγράμματα. Με την ολοκλήρωση της συμπλήρωσης των πινάκων και των διαγραμμάτων, τα στοιχεία της κτηματογράφησης αναρτώνται για δεύτερη φορά. Η διαδικασία της δεύτερης ανάρτησης είναι ακριβώς η ίδια με την πρώτη ανάρτηση που αναφέρθηκε παραπάνω. Σε περίπτωση που Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 27

28 οι φερόμενοι δικαιούχοι έχουν κάποια ένσταση, έχουν την δυνατότητα να προσφύγουν σε δευτεροβάθμια πλέον επιτροπή, η οποία συγκροτείται πάλι με απόφαση του Ο.Κ.Χ.Ε. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας των προσφυγών αναμορφώνονται τα κτηματολογικά βιβλία και διαγράμματα, εκδίδεται από τον Ο.Κ.Χ.Ε η διαπιστωτική πράξη περαίωσης της διαδικασίας κτηματογράφησης και το κτηματολογικό γραφείο πραγματοποιεί τις πρώτες εγγραφές. Η διαδικασία κτηματογράφησης μιας περιοχής είναι αρκετά χρονοβόρα. Ο χρόνος που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί ένα τέτοιο έργο, είναι περίπου τέσσερα χρόνια Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 28

29 Κεφάλαιο Τρίτο: Τεχνικές Προδιαγραφές Κτηματολογικών γραφείων 3.1 Λειτουργία Κτηματολογικών Γραφείων Η μεταβατική λειτουργία των υποθηκοφυλακείων ως Κτηματολογικά Γραφεία λήγει με τη σύσταση των οριστικών Κτηματολογικών Γραφείων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ.1 του ν. 2664/1998. Οι εγγραφές που αφορούν ακίνητα σε κτηματογραφημένες περιοχές γίνονται μόνο στα Κτηματολογικά Βιβλία και στα λοιπά τηρούμενα στοιχεία των Κ.Γ. Κάθε Κτηματολογικό Γραφείο είναι τοπικά αρμόδιο για τις κτηματολογικές εγγραφές που αφορούν σε ακίνητα της περιοχής του. Τα βιβλία που τηρούσαν τα αρμόδια υποθηκοφυλακεία, σήμερα κατέχουν θέση αρχείου. Το αρχείο αυτό εξακολουθεί να φυλάσσεται από το υποθηκοφυλακείο, το οποίο εκδίδει και τα σχετικά αντίγραφα και πιστοποιητικά. Οι αρμοδιότητες των Κτηματολογικών Γραφείων είναι οι εξής: Η διεκπεραίωση των αιτήσεων που σχετίζονται με την καταχώριση των εγγραπτέων πράξεων και την ενημέρωση των κτηματολογικών στοιχείων, εκτός των Κτηματολογικών διαγραμμάτων. Έτσι, σε συνδυασμό με την ενημέρωση των κτηματολογικών διαγραμμάτων που πραγματοποιείται από το Τμήμα Κτηματολογικών Χαρτών της ΚΤ. Α.Ε., ενημερώνονται οι κτηματολογικές εγγραφές. Η χορήγηση αντιγράφων, αποσπασμάτων και πιστοποιητικών από τα τηρούμενα κτηματολογικά στοιχεία. Η φροντίδα των τηρούμενων σε αυτά στοιχείων (ηλεκτρονικά, αναλογικά κ.λπ.). Η παροχή πληροφοριών η εξυπηρέτηση του κοινού, των επαγγελματιών και λοιπών ενδιαφερόμενων. 13 Στον παρακάτω χάρτη απεικονίζονται τα κτηματολογικά γραφεία που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε λειτουργία. 13 Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 29

30 Εικόνα 1: Εγχειρίδιο λειτουργίας κτηματολογικών γραφείων - Έκδοση 2η (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε) Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 30

31 3.2 Κριτήρια Χωροθέτησης Κτηματολογικών Γραφείων Η χωροθέτηση των Κτηματολογικών Γραφείων αναφέρεται στην τοποθεσία που θα λειτουργούν, αλλά και στη σειρά με την οποία θα αρχίσουν να λειτουργούν ( διαδοχική σειρά περιοχών σύνταξης). Τα κριτήρια χωροθέτησης των Κτηματολογικών γραφείων είναι τα εξής: Ο αριθμός των πράξεων: Επιλέγονται οι περιοχές οι οποίες με βάση το προϋπάρχον σύστημα εκτελούν τις περισσότερες πράξεις. Η υφιστάμενη χρήση γης: Επιλέγονται, για παράδειγμα, πρώτα οι αστικές περιοχές, στη συνέχεια οι αγροτικές και τέλος οι δασικές. Η αξία της γης: Επιλέγονται οι περιοχές υψηλής αξίας και ακολουθούν οι υπόλοιπες με βάση αυτό το κριτήριο Η διοικητική διαίρεση της χώρας: Επιλέγονται πρώτα οι Καλλικρατικοί Δήμοι ή οι νομοί ή οι περιφέρειες και ακολουθούν οι υπόλοιπες με βάση αυτό το κριτήριο Άλλα κριτήρια Η ιεράρχηση των περιοχών σύνταξης του κτηματολογίου πραγματοποιείται με βάση τον συνδυασμό των προαναφερθέντων κριτηρίων. Οι λόγοι για τους οποίους υιοθετούνται τα παραπάνω κριτήρια στην επιλογή των περιοχών σύνταξης, είναι η διευκόλυνση άσκησης πολιτικής γης (προστασία περιβάλλοντος, δημόσιας περιουσίας, δημοσιονομική πολιτική κλπ.). Στον παραπάνω χάρτη (εικόνα 1), απεικονίζονται οι περιοχές στις οποίες έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργούν ένα ή περισσότερα Γραφεία Κτηματογράφησης. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου δεν έχει πραγματοποιηθεί βάσει κάποιων από τα παραπάνω κριτήρια. Έχει γίνει διάσπαρτα σε όλη τη χώρα και ενώ έχει ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα η κτηματογράφηση του 1/3 της έκτασης γης, δεν έχει καλυφθεί ακόμα ένας ολόκληρος νομός ή περιφέρεια. Η χωροθέτηση των κτηματολογικών γραφείων μπορεί μεταξύ άλλων να αποφασιστεί με βάση τον αριθμό των πράξεων ή τον αριθμό των κατοίκων μιας περιοχής. Επίσης, το κτηματολογικό γραφείο μπορεί να τοποθετηθεί στην πρωτεύουσα του νομού με το μεγαλύτερο αριθμό πράξεων. Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η ιεράρχηση των νομών της Ελλάδας βάσει του αριθμού των πράξεων. Η ανάλυση έγινε με τα στοιχεία των υποθηκοφυλακείων για τα έτη Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 31

32 3.3 Ο τρόπος λειτουργίας των Γραφείων Κτηματογράφησης Τα Γραφεία Κτηματογράφησης στελεχώνονται με τη δομημένη ιεραρχία του οργανογράμματος που έχει δημοσιευτεί από τον Οργανισμό Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (Ο.Κ.Χ.Ε.). Η διοίκηση του Γραφείου Κτηματογράφησης πραγματοποιείται από τον Υπεύθυνο του Γραφείου στον οποίο κοινοποιούνται όλα τα σχετικά με τη διαδικασία έγγραφα και εγχειρίδια. Οι Υπεύθυνοι των Γραφείων Κτηματογράφησης είναι Μηχανικοί Π.Ε. και οι αρμοδιότητες τους είναι οι εξής: 15 Η εποπτεία και ο συντονισμός της λειτουργίας όλων των τμημάτων του Γραφείου Κτηματογράφησης. Η τήρηση του ημερολογίου του Κτηματολογικού Γραφείου και η αποστολή του στον συντονιστή του έργου. Η σύνταξη ερωτημάτων προς τον υπεύθυνο της Τεχνικής Διεύθυνσης του έργου για τις περιπτώσεις που αδυνατούν να επιλύσουν κάποιο τεχνικό πρόβλημα και να παραλαμβάνουν αλλά και να έχουν την ευθύνη για την εφαρμογή των Τεχνικών Οδηγιών που εκδίδονται. Η σύνταξη των φύλλων κινδύνου σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων σε περίπτωση που εξελιχτεί κάποιο γεγονός που χαρακτηρίζεται ως κίνδυνος και να τα αποστέλλουν στον υπεύθυνο ποιότητας. Η σύνταξη αναφοράς μία φορά το μήνα προς τον συντονιστή προκειμένου να αξιολογηθεί η πορεία του μήνα και να συνταχθεί η αναφορά προόδου. Η παραλαβή των αποτελεσμάτων των ποιοτικών ελέγχων και η εφαρμογή των διορθώσεων, όπου αυτό επιβάλλεται. Στο Γραφείο Κτηματογράφησης υπάρχει ο Υπεύθυνος Νομικός, ο οποίος έχει την ευθύνη για την εύρυθμη υλοποίηση των νομικών ελέγχων και την εποπτεία των νομικών του Γραφείου. Σ αυτόν κοινοποιούνται νομικές οδηγίες από τον Υπεύθυνο της Νομικής Διεύθυνσης του Έργου και τον Επιβλέποντα της Υπηρεσίας. 15 Κασάπη Μ. (2010) Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 32

33 Μέσα στα Γραφεία Κτηματογράφησης διαμορφώνονται 5 βασικά επίπεδα λειτουργίας: 1. Γραφείο παροχής πληροφοριών και εξυπηρέτησης κοινού (Help Desk) Αποτελεί το γραφείο το οποίο προσεγγίζει πρώτο ο πολίτης. Στο «Help Desk» θα υπάρχει αναρτημένο σχεδιάγραμμα στο οποίο θα φαίνεται η διαδρομή που θα ακολουθήσει ο πολίτης έως να του χορηγηθεί το αποδεικτικό παραλαβής της δήλωσης. Επίσης θα υπάρχουν συμπληρωμένα υποδείγματα δηλώσεων ιδιοκτησίας, έντυπα οδηγιών και έντυπα δηλώσεων ιδιοκτησίας που θα χορηγούνται στους πολίτες. Το γραφείο παροχής πληροφοριών και εξυπηρέτησης κοινού παρέχει, πληροφορίες και οδηγίες αλλά και χορηγεί βεβαιώσεις και αντίγραφα, τα οποία είναι τα εξής: Οδηγίες για τον τρόπο και τον χρόνο υποβολής της δήλωσης του ν. 2308/1995. Οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης της δήλωσης. Χορήγηση της βεβαίωσης υποβολής δήλωσης αυθημερόν και αντίγραφα των υποβληθέντων στοιχείων εντός 5 ημερών. Οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης και υποβολής αιτήσεων για την χορήγηση όλων των παραπάνω. Επίσης: Χορηγεί έντυπα δηλώσεων του ν. 2308/1995, αιτήσεων διόρθωσης, αιτήσεων χορήγησης στοιχείων, οδηγιών συμπλήρωσης κ.λπ. Χορηγεί αριθμό προτεραιότητας στους πολίτες που προσέρχονται για υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας Καθορίζει ημερομηνίες (ραντεβού) για την υποβολή δηλώσεων Ελέγχει την πληρότητα συμπλήρωσης των απαραίτητων πεδίων της δήλωσης και την προσκόμιση των εγγράφων που αναφέρονται στο έντυπο της δήλωσης. Επίσης διενεργεί έναν πρώτο έλεγχο σχετικά με την ορθή καταβολή του τέλους για τις περιπτώσεις που αυτό έχει ήδη καταβληθεί. Εάν διαπιστωθούν παραλήψεις δίνονται οι σχετικές οδηγίες στους δηλούντες. Παρέχει οδηγίες σχετικά με τον υπολογισμό του αριθμού των δικαιωμάτων με βάση τους προσκομιζόμενους τίτλους για τον υπολογισμό του παγίου τέλους. Καταχωρεί στην ψηφιακή βάση τον αριθμό του παραστατικού καταβολής τέλους σε περίπτωση καταχωρισμένων δηλώσεων σε αναμονή. Ελέγχει την συμπλήρωση από τον δηλούντα των στοιχείων των συνιδιοκτητών και, ειδικώς στην περίπτωση υποβολής δήλωσης για δικαίωμα επί ακινήτου για Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 33

34 το οποίο δεν υφίσταται ταχυδρομική διεύθυνση, την συμπλήρωση των στοιχείων των ομόρων ιδιοκτητών. Στην περίπτωση μη συμπλήρωσης των στοιχείων αυτών θα πρέπει να γίνεται σύσταση στον δηλούντα για την συμπλήρωσή τους. Αναζητά, με βάση τα στοιχεία που περιέχονται στην κτηματολογική βάση, τον κωδικό ιδιοκτησίας, τον κωδικό προσώπου ή τον αριθμό πρωτοκόλλου, εφόσον ζητηθούν, για ήδη καταχωρισμένες δηλώσεις. Παραλαμβάνει τις δηλώσεις που επεβλήθησαν ηλεκτρονικά και εκτυπώνει όλα τα ψηφιακά τους αρχεία Παραλαμβάνει τις δηλώσεις που επεβλήθησαν ταχυδρομικώς Εκτυπώνει τα πιστοποιητικά υποβολής δήλωσης μετά των νομικό έλεγχο της αίτησης. Αναπαράγει τα αιτούμενα αντίγραφα στοιχείων του αναλογικού αρχείου μετά των νομικό έλεγχο της αίτησης. 2. Νομικός Έλεγχος Ο Νομικός έλεγχος διενεργείται από τους Νομικούς των Γραφείων Κτηματογράφησης με την εποπτεία του Υπεύθυνου Νομικού του Γραφείου. Ο Νομικός έλεγχος περιλαμβάνει: Την ταυτοποίηση του έχοντος το δικαίωμα σύμφωνα με τα προσκομιζόμενα έγγραφα με τον δηλούντα. Την ταυτοποίηση του δικαιώματος όπως αυτό προσδιορίζεται από τα προσκομιζόμενα έγγραφα με το δικαίωμα που περιγράφεται στην υποβαλλόμενη δήλωση. Την ορθή συμπλήρωση του εντύπου της δήλωσης στο τμήμα της που αφορά την νομική πληροφορία και συγκεκριμένα την ορθή καταχώρηση του είδους δικαιώματος, του είδους εγγράφου, του εκδότη κλπ. Την πληρότητα των εγγράφων που επισυνάπτονται στην υποβαλλόμενη δήλωση. Την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος για όσους υποβάλουν αίτηση για να τους χορηγηθεί βεβαίωση υποβολής δήλωσης ή αντίγραφα από το αναλογικό αρχείο. Συμμετέχει στην εκπαίδευση του προσωπικού. Βασιλική - Ελευθερία Σωτηροπούλου Σελίδα 34