2. Rosner B. Fundamental of Biostatistics. Duxbury Press, 6th edition (2005) ISBN:

Transcript

1 Τίτλος Μαθήµατος: Προχωρηµένη Βιοστατιστική Κωδικός Μαθήµατος: DPH 712 Κατηγορία Μαθήµατος: Υποχρεωτικό (Υποχρεωτικό/Επιλεγόµενο) Επίπεδο Μαθήµατος: (πρώτου, δεύτερου ή τρίτου ιδακτορικό (3 ος κύκλος) κύκλου) Έτος Σπουδών: 1 Τετράµηνο προσφοράς 1 Μαθήµατος: Αριθµός ECTS: 10 Όνοµα ιδάσκοντος: Θα ανακοινωθεί Μαθησιακά Αποτελέσµατα Μαθήµατος: Με την ολοκλήρωση του µαθήµατος ο διδασκόµενος αναµένεται να είναι σε θέση να: Περιγράφει τις βασικές έννοιες, τους σκοπούς και στόχους της Βιοστατιστικής Χρησιµοποιούν τη Βιοστατιστική ορολογία. Αναγνωρίζει το ρόλο της Βιοστατιστικής ως θεµελιώδες εργαλείο της ποσοτικής έρευνας στις επιστήµες υγείας και προσδιορίζει τη σηµασία της Βιοστατιστικής ως την επιστήµη που ασχολείται µε τη διαχείριση και την ανάλυση δεδοµένων στο χώρο της υγείας Οργανώνει, σχεδιάζει και διεξάγει επιδηµιολογικές µελέτες. Χρησιµοποιεί και αξιοποιεί στατιστικές αναλύσεις/µεθόδους. Επιλέγει και να εφαρµόζει σε κάθε ερευνητικό ερώτηµα την ανάλογη στατιστική δοκιµασία Εφαρµόζει ελέγχους υποθέσεων και στατιστικές δοκιµασίες σε πραγµατικά δεδοµένα Αξιολογεί φαινόµενα µε βάση τα δεδοµένα του δείγµατος και να εξάγει συµπεράσµατα από το δείγµα για τον υπό µελέτη πληθυσµό. Αναπτύσσει τους διάφορους τρόπους δειγµατοληψίας και τις µεθόδους για τον υπολογισµό του απαιτουµένου µεγέθους δείγµατος ανάλογα µε το ερευνητικό ερώτηµα και τον ερευνητικό σχεδιασµό. Αξιολογεί και να αναλύει δεδοµένα καθώς επίσης και να δηµιουργεί πίνακες και

2 διαγράµµατα για την παρουσίασή τους. Προσδιορίζει και ερµηνεύει σωστά τα αποτελέσµατα και ευρήµατα των στατιστικών δοκιµών. Χρησιµοποιεί απλές και σύνθετες βιοστατιστικές µεθόδους και να εκτιµά τα αποτελέσµατα ερευνητικών σχεδιασµών/στρατηγικών στον χώρο της ηµόσιας Υγείας. Χρησιµοποιεί το πρόγραµµα SPSS και άλλα στατιστικά λογισµικά ως εργαλεία απαραίτητα στην έρευνα στον χώρο της υγείας. Αξιολογεί τη µεθοδολογία που χρησιµοποιήθηκε σε δηµοσιευµένες ερευνητικές µελέτες καθώς επίσης και να ερµηνεύει τους πίνακες αποτελεσµάτων και τα διαγράµµατα που παρουσιάζονται σε αυτές τις µελέτες. Τρόπος ιδασκαλίας: ιδασκαλία στην τάξη Προαπαιτούµενο(α) και Συναπαιτούµενο(α) Μάθηµα(τα): Προτεινόµενα προαιρετικά µέρη του προγράµµατος: Περιεχόµενο Μαθήµατος: Κανένα Κανένα Σκοπός: Η Βιοστατιστική είναι η επιστήµη που ασχολείται µε τη διαχείριση και την ανάλυση των ποσοτικών δεδοµένων και ερευνητικών υποθέσεων που προκύπτουν από έρευνες στο χώρο της υγείας. Ως εξειδικευµένος τοµέας η στατιστική συνεισφέρει στην ορθή και «ασφαλή» εξαγωγή συµπερασµάτων από τις έρευνες στο χώρο της υγείας. Είναι απαραίτητη για τον προγραµµατισµό, το σχεδιασµό, την εκτέλεση, τη συλλογή δεδοµένων, την στατιστική ανάλυση, την παρουσίαση αποτελεσµάτων και ερµηνεία ευρηµάτων επιδηµιολογικών µελετών και ιατρικών ερευνών. Η αναλυτική παρουσίαση των βασικών εννοιών της βιοστατιστικής, των διαφορετικών ειδών µεταβλητών (ποιοτικές, κατηγορικές, ποσοτικές ), περιγραφικών µέτρων (τιµές θέσης, τιµές βαθµού διασποράς), στατιστικών ελέγχων και µοντέλων, στοχεύουν στην απόκτηση δεξιοτήτων στη χρήση και χειρισµό των βιοστατιστικών µεθόδων και στην αξιολόγηση των αποτελεσµάτων επιδηµιολογικών ερευνών και άλλων ερευνητικών

3 σχεδιασµών στον χώρο της ηµόσιας Υγείας. Οι φοιτητές/τριες θα εκπαιδευτούν στην χρήση στατιστικών µεθόδων στη βιοϊατρική έρευνα µε την εφαρµογή ορισµένων τµηµάτων της στατιστικής, χρησιµοποιώντας την θεωρητική προέλευση και απόδειξη τύπων και κατανοµών και αποκτώντας βασικές και εξειδικευµένες γνώσεις. Οι φοιτητές/τριες µε τη γνώση και εφαρµογή του θεωρητικού πλαισίου της βιοστατικής, την ορθή χρήση των κατάλληλων στατιστικών µεθόδων θα µπορούν να περιγράφουν, να ερµηνεύουν και να χρησιµοποιούν τα αποτελέσµατα ερευνών, καθώς και να ερµηνεύσουν τα αποτελέσµατα της δικής τους διδακτορικής διατριβής. Περιγραφή: Με το τέλος του µαθήµατος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να κατανοούν τις βασικές έννοιες, τους σκοπούς και στόχους της Βιοστατιστικής. Θα γνωρίσουν τις βασικές έννοιες του κλάδου της στατιστικής που ασχολείται µε την οργάνωση, συλλογή και παρουσίαση ενός συνόλου δεδοµένων. Θα αναγνωρίζουν την επαγωγική (Συµπερασµατολογική) στατιστική όπου αναπτύσσονται οι βασικές έννοιες του κλάδου της στατιστικής που προορίζεται για γενικεύσεις, µε βάση τις πληροφορίες των ασθενών από τους οποίους προέρχονται οι µετρήσεις. Θα µπορούν να διερευνούν φαινόµενα µε βάση τα δεδοµένα του δείγµατος και θα εξάγουν συµπεράσµατα από το δείγµα για τον υπό µελέτη πληθυσµό. Θα αναπτύσσουν τους διάφορους τρόπους δειγµατοληψίας και τις µεθόδους για τον υπολογισµό του απαιτουµένου µεγέθους δείγµατος ανάλογα µε το ερευνητικό ερώτηµα και τον ερευνητικό σχεδιασµό, δίνοντας έµφαση στη διαδικασία συλλογής βιοµετρικού υλικού (απογραφές, ειδικές έρευνες, δειγµατοληψίες). Ταυτόχρονα θα κατανοήσουν τη λογιστική παλινδρόµηση όπου µε πιο εξειδικευµένα εργαλεία στατιστικής ανάλυσης, θα µπορούν να εκτιµούν πώς συνεπιδρούν, αλληλεπιδρούν και σχετίζονται διάφοροι παράµετροι και χαρακτηριστικά µεµονωµένα, όσο και από κοινού στην εµφάνιση/έκβαση του αποτελέσµατος που εξετάζεται. Θα µπορούν να αναλύουν τη µεθοδολογία εφαρµογής µοντέλων λογιστικής παλινδρόµησης, να ερµηνεύουν τις παραµέτρους και τη στρατηγική δηµιουργία του καταλληλότερου µοντέλου για διαφορετικά δεδοµένα. Επιπλέον, θα αναλυθούν ειδικά θέµατα βιοστατιστικής που θα περιλαµβάνουν την απόκτηση γνώσεων πάνω στη µεταανάλυση, την ανάλυση της διακύµανσης (ANOVA), την ανάλυση της συνδιακύµανσης, τη µονοπαραγοντική & πολυπαραγοντική ανάλυση, τα γενικά γραµµικά µοντέλα (General Linear Model), τα γενικευµένα γραµµικά µοντέλα (Generalized Linear Model), τις

4 παλινδροµήσεις, την ειδική ανάλυση κατηγορικών µεταβλητών και τις καµπύλες επιβίωσης. Θα αναπτυχθούν και χρησιµοποιηθούν στην πράξη οι έννοιες όπως περιγραφική στατιστική, µέσος, διάµεσος, ποσοστό, συχνότητα, διάγραµµα, µεταβλητές, πίνακες συνάφειας, τεστ χ2, κτλ. Οι θεωρητικές έννοιες εξειδικεύονται στα πλαίσια εβδοµαδιαίου εργαστηρίου Η/Υ όπου οι φοιτητές επεξεργάζονται και αναλύουν δεδοµένα στο στατιστικό πακέτο SPSS, έτσι ώστε µε το τέλος του µαθήµατος να είναι σε θέση να επεξεργάζονται δεδοµένα, να ετοιµάζουν πίνακες και διαγράµµατα και να παράγουν στατιστικά αποτελέσµατα σε δική τους επιστηµονική εργασία. Απαιτούµενα ή Προτεινόµενα Εγχειρίδια: 1. Νικηφορίδης Γ. Βιοστατιστική. Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα (2009) ISBN: Rosner B. Fundamental of Biostatistics. Duxbury Press, 6th edition (2005) ISBN: Howitt D, Cramer D. Στατιστική µε το SPSS 16. Εκδόσεις Κλειδάριθµος Αθήνα (2010) ISBN: Dickman PW, Sloggett A, Hills M, Hakulinen T (2004). Regression models for relative survival. Statistics in medicine; 23: Gehan EA (1965). A generalized Wilcoxon test for comparing arbitrarily single-censored samples. Biometrika; 52: Hess KR (1995). Graphical methods for assessing violations of the proportional hazards assumption in Cox regression. Statistics in medicine; 14: Kalbfleisch JD and Prentice RL. The statistical analysis of failure time data. New York: John Wiley & Sons, Kaplan EL and Meier P (1958). Nonparametric estimation from incomplete observations. Journal of the American Statistical Association.; 53: Micheli A, Baili P, Mugno E, Queen M, Capocaccia R, Grosclaude PC (2003). EUROCARE Working Group. Life expectancy and cancer survival in the EUROCARE-3 cancer registry areas. Annals of oncology.; 14: v28-v Louise Marston. Introductory Statistics for Health and Nursing Using SPSS. SAGE Publications Ltd, London, Dancey C, Reidy J, Rowe R. Statistics for the Health Sciences. A Non-Mathematical Introduction. SAGE Publications Ltd, London, 2012

5 12. Pett MA, Lackey NR, Sullivan JJ. Making Sense of Factor Analysis. The Use of Factor Analysis for Instrument Development in Health Care Research. SAGE Publications Ltd, London, Paterson BL, Thorne SE, Canam C, Jillings C. Meta- Study of Qualitative Health Research. A Practical Guide to Meta-Analysis and Meta-Synthesis. SAGE Publications Ltd, London, Pett MA. Nonparametric Statistics in Health Care Research. Statistics for Small Samples and Unusual Distributions. SAGE Publications Ltd, London, Faltin F, Kenett R, Ruggeri F. Statistical Methods in Healthcare. Wiley, NJ, Daniel WW, Cross CL. Biostatistics: Basic Concepts and Methodology for the Health Sciences, 10th Edition International Student Version. WiIey, NJ, Borenstein MHedges, L V, Higgins JPT,. Rothstein HR Introduction to Meta-Analysis March Wiley, NJ, Bruce N, Pope, Stanistreet D. Quantitative Methods for Health Research: A Practical Interactive Guide to Epidemiology and Statistics. Wiley, NJ, Kallen A. Understanding Biostatistics. Wiley, NJ, Currell G, Dowman A. Essential Mathematics and Statistics for Science, 2nd Edition. Wiley, NJ, l Campbell MJ, Machin D, Walters SJ. Medical Statistics: A Textbook for the Health Sciences, 4th Edition. Wiley, NJ, Huitema B. The Analysis of Covariance and Alternatives: Statistical Methods for Experiments, Quasi- Experiments, and Single-Case Studies, 2nd Edition. Wiley, NJ, Argyrous G. Statistics for Research With a Guide to SPSS, Third Edition.. SAGE Publications Ltd, London, 2011 Επιστηµονικά Περιοδικά 1. International Journal of Biostatistics 2. Journal of Biostatistics 3. Journal of Biometrics & Biostatistics 4. Journal of Modern Applied Statistical Methods 5. The American Journal of Biostatistics 6. Journal of the Royal Statistical Society 7. Statistical Science

6 ιδακτική Μεθοδολογία: ιδασκαλία: Καθοδήγηση 42 Ώρες 15 Ώρες Αξιολόγηση: Γλώσσα ιδασκαλίας: Πρακτική Άσκηση: Χώρος ιδασκαλίας: Εξετάσεις 60% Συµµετοχή στο µάθηµα 10% Εργασίες 10% Project 20% 100% Ελληνική Όχι Αίθουσα ιδασκαλίας Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου, Λευκωσία