Παθήσεις του προστάτη και οι σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι αντιμετώπισης τους.

Transcript

1 Παθήσεις του προστάτη και οι σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι αντιμετώπισης τους. Τι είναι ο προστάτης; Είναι αδένας του γεννητικού συστήματος του άνδρα. Eχει σχήμα και μέγεθος κάστανου. Βρίσκεται πίσω από την ηβική σύμφυση, ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την αρχική μοίρα της ουρήθρας. Η λειτουργία του έχει σχέση με την γονιμότητα. Το έκκριμα του προστάτη μαζί με αυτό των σπερματοδόχων κύστεων αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του σπερματικού υγρού μέσα στο οποίο αναμειγνύονται τα σπερματοζωάρια που παράγονται από τους όρχεις. Το έκκριμα αυτό παρέχει απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία και ουσίες για τη φυσιολογική λειτουργικότητα των σπερματοζωαρίων. Ποιες είναι οι συχνότερες παθήσεις του προστάτη; Προστατίτιδα (φλεγμονή του προστάτη αδένα) Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) Καρκίνος του προστάτη Τι είναι η Προστατίτιδα (φλεγμονή του προστάτη αδένα) και ποιες είναι οι μορφές της; Η προστατίτιδα αποτελεί την πιο συχνή ουρολογική νόσο σε νέους άνδρες (εώς 50 ετών) και την τρίτη πιο συχνή ουρολογική νόσο σε ηλικιωμένους άνδρες (μετά την καλοήθη υπερπλασία και τον καρκίνο του προστάτη). Από τους ενήλικους, το 50% θα εμφανίσει συμπτώματα προστατίτιδας σε κάποιο σημείο της ζωής τους. Οι διάφορες μορφές προστατίτιδας ταξινομούνται ως εξής: Κατηγορία Ι: Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα. Κατηγορία ΙΙ: Χρόνια ή υποτροπιάζουσα βακτηριακή προστατίτιδα. Κατηγορία ΙΙΙ: Σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους (CP/CPPS). Κατηγορία IV: Ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα Ποια είναι τα συμπτώματα της προστατίτιδας; Η οξεία προστατίτιδα χαρακτηρίζεται από υψηλό πυρετό, ρίγη, συχνουρία, δυσουρία, απόφραξη του ουροποιητικού ποικίλου βαθμού, νυκτουρία, πυουρία, αιματουρία, άλγος στη περιοχή του περινέου και οσφυαλγία. Η χρόνια ή υποτροπιάζουσα προστατίτιδα χαρακτηρίζεται από συχνουρία, δυσουρία, απόφραξη του ουροποιητικού ποικίλου βαθμού, νυκτουρία, και άλγος στη περιοχή του περινέου και οσφυαλγία. Το σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους χαρακτηρίζεται από συχνουρία, δυσουρία, απόφραξη του ουροποιητικού ποικίλου βαθμού, νυκτουρία, και άλγος στη περιοχή του περινέου και

2 οσφυαλγία. Η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα παρουσιάζει σπάνια συμπτώματα και βρισκεται συχνα σαν αποτελεσμα μετα απο βιοψια ττου προστατη λογω αυξησης του PSA. Τι είναι το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA); Είναι μία ειδική πρωτεϊνη που παράγεται στον αδένα προστάτη και χρειάζεται για τη ρευστοποίηση του σπέρματος. Όταν η αρχιτεκτονική του αδένα διαταράσσεται (όπως στον καρκίνο) μικρές ποσότητες διαφεύγουν στην κυκλοφορία και μετρώνται στο αίμα. Μικρές ή μέτριες αυξήσεις συχνά συνοδεύουν και καλοήθεις καταστάσεις, όπως καλοήθη υπερπλασία ή προστατίτιδα. Έτσι, η αύξηση του PSA δεν σημαίνει πάντα ότι ο άνδρας έχει καρκίνο του προστάτη αλλά ασφαλώς χρειάζεται να συμβουλευθεί ουρολόγο. Τι είναι η Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη; Είναι μία καλοήθης (μη-καρκινική) αύξηση του μεγέθους του προστάτη. Ο προστάτης μεγαλώνει στο φυσιολογικό του μέγεθος, που είναι σαν το κάστανο, κατά την διάρκεια της εφηβείας. Οι αδένες του προστάτη, που βρίσκονται γύρω από την ουρήθρα και την περικλείουν σαν δακτυλίδι, αρχίζουν να ξαναμεγαλώνουν (να υπερτρέφονται δηλαδή) με την πάροδο της ηλικίας, στην πλειοψηφία των μεσήλικων ανδρών. Η πάθηση αυτή των υπερτροφικών αδένων του προστάτη ονομάζεται «προστατικό αδένωμα» ή «Καλοήθη Υπερπλασία του Προστάτη», όρος ο οποίος τονίζει και την καλοήθη φύση των αλλαγών αυτών που συμβαίνουν στον προστάτη. Οι λόγοι της ΚΥΠ δεν είναι πλήρως γνωστοί. Προκαλεί ουρολογικά προβλήματα σχεδόν στους μισούς άνδρες άνω των 50 ετών και αυτό το ποσοστό αυξάνει με την ηλικία. Εννέα στους δέκα άνδρες άνω των 70 ετών υποφέρουν από ΚΥΠ. Πόσο συχνή είναι η Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη; Προκαλεί ουρολογικά προβλήματα σχεδόν στους μισούς άνδρες άνω των 50 ετών και αυτό το ποσοστό αυξάνει με την ηλικία. Εννέα στους δέκα άνδρες άνω των 70 ετών υποφέρουν από ΚΥΠ, που αποτελεί μεν καλοήθη νοσολογική οντότητα, δεν παύει όμως να δημιουργεί δυσκολίες στην καθημερινότητα τόσο του άνδρα που υποφέρει όσο και της συντρόφου που βιώνει το πρόβλημα μαζί του. Περίπου άνδρες στην Ελλάδα ετησίως υποφέρουν από συμπτώματα που προκαλούνται από την ΚΥΠ. Ποια είναι τα συμπτώματα της Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη; Ένας υπερτροφικός προστάτης συμπιέζει και στραγγαλίζει την ουρήθρα. Η πίεση μπορεί να φράξει τη ροή των ούρων διαμέσου της ουρήθρας με αποτέλεσμα συμπτώματα κατά την ούρηση, που διαφέρουν από άνδρα σε άνδρα, ανάλογα με τον βαθμό απόφραξης της ουρήθρας. Τα συμπτώματα της ΚΥΠ διακρίνονται σε αποφρακτικά (συμπτώματα κατά την ούρηση) και ερεθιστικά (συμπτώματα από μεταβολές της ουροδόχου κύστεως).

3 Τα αποφρακτικά συμπτώματα είναι: Ακράτεια από υπερπλήρωση Παρατεταμένος χρόνος ούρησης Καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης Στάγδην αποβολή των ούρων Ελάττωση της ακτίνας των ούρων Αίσθημα υπολοίπου ούρων Επίσχεση ούρων (ολική αδυναμία ούρησης) Τα ερεθιστικά συμπτώματα είναι: Επιτακτική ούρηση (ξαφνική και έντονη τάση για ούρηση) Αίσθημα πόνου ή καύσου κατά την ούρηση Επιτακτική ακράτεια Υπερηβικός πόνος Συχνουρία (συχνή ούρηση με μικρή ποσότητα ούρων Νυχτουρία (ούρηση κατά την διάρκεια της νύχτας) Πως γίνεται η διάγνωση της η Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη; Γίνεται από τον Ουρολόγο και πρώτα απ όλα με την λήψη ενός καλού ιστορικού από τον ασθενή, την δακτυλική εξέταση (αποκλεισμός ενός καρκίνου του προστάτη σε περίπτωση ψηλάφησης ενός σκληρού όζου), την ουροροομετρία (μέτρηση της δύναμης της ακτίνας των ούρων), το υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας (αξιολόγηση της πιθανής κατακράτησης των ούρων, έλεγχο των νεφρών κτλ.) καθώς και με τον έλεγχο του PSA του αίματος (αποκλεισμός ενός καρκίνου του προστάτη σε περίπτωση αύξηση της τιμής του PSA). Το διεθνές ερωτηματολόγιο αξιολόγησης των υποκειμενικών συμπτωμάτων του προστάτη (IPSS, International Prostate Symptom Score) ελέγχει πόσο σοβαρά και πόσο συχνά παρουσιάζονται τα ειδικά ουρολογικά συμπτώματα. Είναι ένας τρόπος ελέγχου κατά πόσο χειροτερεύουν ή βελτιώνονται τα συμπτώματα με την πάροδο του χρόνου. Που μπορεί να οδηγήσει η Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη αν δεν θεραπευτεί έγκαιρα; Μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, που μπορούν να φτάσουν μέχρι και την νεφρική ανεπάρκεια και την είσοδο στον τεχνητό νεφρό, αν δεν θεραπευτεί εγκαίρως. Οι συνηθέστερες επιπτώσεις είναι η οξεία επίσχεση των ούρων, οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, η βλάβη της ουροδόχου κύστης (πάχυνση του τοιχώματος της κύστης, μυϊκή ατονία κτλ), η δημιουργία ψευδοεκκολπωμάτων, ο σχηματισμός λίθων στην κύστη κτλ. Ποια είναι η συντηρητική θεραπεια της Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη; Οι άνδρες με συμπτωματική καλοήθη υπερτροφία του προστάτη έχουν συνήθως ανάγκη θεραπείας. Αυτή μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την χρήση δύο κατηγοριών φαρμάκων. Η πρώτη σκοπό έχει να μειώσει ή τουλάχιστον να αναστείλει την αύξηση του μεγέθους του προστάτη αδένα, ανακουφίζοντας τον ασθενή από την συμπτωματολογία.

4 Φιναστερίδη Εμποδίζει την μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη στο επίπεδο του προστάτη, μιας ορμόνης που εμπλέκεται στην αύξηση του μεγέθους του προστάτη. Η δεύτερη μειώνει τον μυϊκό σπασμό στη βάση της κύστης και στο αρχικό τμήμα της ουρήθρας που περιβάλλεται από τον προστάτη, καθιστώντας έτσι ευκολότερη την ροή των ούρων. Αναστολείς των α-αδρενεργικών υποδοχέων Φάρμακα όπως η τεραζοσίνη, η δοξαζοσίνη και η ταμσουλοσίνη, αντιρροπούν το δυναμικό στοιχείο της ΚΥΠ και μειώνουν την αντίσταση εξόδου των ούρων δρώντας στους α1 αδρενεργικούς υποδοχείς που υπάρχουν στον αυχένα της κύστης, την προστατική ουρήθρα και την προστατική κάψα. Ποια είναι η χειρουργική θεραπεία της Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη; Η χειρουργική αφαίρεση του υπερτροφικού προστατικού ιστού παραμένει η πλέον δραστική θεραπεία αντιμετώπισης της καλοήθους υπερτροφίας του προστάτη, με αποτελέσματα μεγάλης χρονικής διάρκειας. Οι περισσότεροι Ουρολόγοι κρίνουν απαραίτητη την χειρουργική αποκατάσταση όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και η φαρμακευτική θεραπεία έχει αποτύχει, στην περίπτωση επίσχεσης των ούρων και όταν υπάρχουν επιπλοκές όπως λοίμωξη ή αιμορραγία. Οι περισσότεροι ασθενείς κρίνουν τα αποτελέσματα της εγχείρησης πολύ ικανοποιητικά μέσα στους πρώτους τρεις μήνες. Τι είναι η Διουρηθρική Προστατεκτομή; Η χειρουργική τεχνική που εφαρμόζεται σήμερα στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι η Διουρηθρική Προστατεκτομή. Ένα λεπτό τηλεσκόπιο εισάγεται στην ουρήθρα και,υπό αναισθησία, επιτρέπει στον χειρουργό να αφαιρέσει κομμάτι-κομμάτι τον υπερπλαστικό αδένα που εμποδίζει την ροή των ούρων. Η παραμονή του ασθενούς στο Νοσοκομείο με την τεχνική αυτή, έχει περιοριστεί στο ελάχιστο. Ποιες άλλες χειρουργικές τεχνικές εφαρμόζονται και πότε; Η ανοικτή / ρομποτικη χειρουργική επέμβαση συνίσταται στην αφαίρεση του υπερτροφικού προστατικού ιστού διαμέσου μιας μικρής τομής στο υπογάστριο. Ενδείκνυται στην περίπτωση μεγάλου προστατικού αδενώματος ή όταν συνυπάρχουν λίθοι ή εκκολπώματα στην ουροδόχο κύστη και πρέπει να αντιμετωπιστούν.

5 Επηρεάζεται η σεξουαλική ικανότητα μετά από την επέμβαση; Όχι-Παρατηρείται παλίνδρομη εκσπερμάτιση (το σπέρμα ξαναγυρνά στην ουρήθρα, αντί να εξέλθει από τo πέος). Τι είναι ο καρκίνος του προστάτη; Φυσιολογικά υπάρχει μια συνεχής διαδικασία ανανέωσης των παλιών κυττάρων του οργανισμού με νέα. Ο καρκίνος δεν είναι τίποτε άλλο απο μια διαταραχή της φυσιολογικής αυτής διαδικασίας, με αποτέλεσμα να παράγονται περισσότερα νέα κύτταρα, χωρίς να ολοκληρώνεται ο κύκλος ζωής των παλαιών κυττάρων. Οι κακοήθεις όγκοι που δημιουργούνται στον προστάτη, εξαιτίας αυτής της άτακτης αναπαραγωγής των κυττάρων, αποτελούν τον καρκίνο στον προστάτη, και το κύριο χαρακτηριστικο των καρκινικών κυττάρων είναι ότι μπορούν να δώσουν μεταστάσεις και σε άλλα όργανα. Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου του προστάτη; Γενετικά Αίτια Το γενετικό υπόβαθρο μπορεί να συμβάλλει στο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, όπως υποδηλώνεται από συσχετίσεις με το γένος, την οικογένεια και συγκεκριμένες γονιδιακές παραλλαγές. Άνδρες που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του προστάτη έχουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και άνδρες με δύο συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο του προστάτη έχουν πενταπλάσιο κίνδυνο από άνδρες χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη Διατροφικά Αίτια Το κόκκινο κρέας και το επεξεργασμένο κρέας έχουν μικρό ρόλο στην εμφάνιση του καρκίνου, όπως φαίνεται σε κάποιες έρευνες, ενώ σε άλλες συσχετίζεται η υψηλή κατανάλωση κρέατος με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου Λοίμωξη ή φλεγμονή του προστάτη (προστατίτιδα) μπορεί να αυξάνει την πιθανότητα για καρκίνο του προστάτη. Λοίμωξη από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα: χλαμύδια, γονόρροια ή σύφιλη φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο. Τέλος, η παχυσαρκία και αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ της απολίνωσης των σπερματικών πόρων και του καρκίνου του προστάτη, αλλά χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να αποδειχθεί ότι είναι μια σχέση αιτίου-αιτιατού. Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη και πως γίνεται η διάγνωσή του; Ο καρκίνος στον προστάτη, όταν βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, ενδέχεται να μην προκαλέσει κανένα σύμπτωμα, κάνοντας την πορεία του ακόμα πιο ύπουλη. Καθώς η ασθένεια προχωρεί και το μέγεθος του όγκου αυξάνεται, μπορεί να πιέζει την ουρήθρα και να εμποδίζει τη ροή των ούρων κατά την ούρηση.

6 Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του προστάτη; Ο καρκίνος του προστάτη είναι σήμερα σε όλες σχεδόν τις αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες η συνηθέστερη κακοήθης ασθένεια στον άνδρα και η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου απο καρκίνο στον άνδρα μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα. Εμφανίζεται συνηθέστερα σε άτομα άνω των 60 ετών. Ετησίως, στην Ελλάδα νοσούν από καρκίνο του προστάτη περίπου άνδρες, όμως η έγκαιρη διάγνωσή του αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες πλήρους ίασης. Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη; 1. Προσεκτικη παρακολούθηση και αναμονή. 2. Εξωτερική ακτινοβολία και βραχυθεραπεία. 3. Ριζική Προστατεκτομή (ανοιχτή λαπαρασκοπική ρομποτική). Ποια είναι τα συμπεράσματα σημεία κλειδιά για τις παθήσεις του προστάτη και των σύγχρονων θεραπευτικών μεθόδων αντιμετώπισης τους 1. Οι παθήσεις του προστάτη εμφανίζονται σχεδόν στους μισούς άνδρες άνω των 50 ετών και αυτό το ποσοστό αυξάνει με την ηλικία. Εννέα στους δέκα άνδρες άνω των 70 ετών υποφέρουν από κάποια πάθηση του προστάτη. Επισης, εμφανίζονται και σε νεαρότερες ηλικίες. 2. Όταν έχει κάποιος συμπτώματα πρέπει να επισκεφτεί κάποιον ουρολόγο για να τα διορθώσει αλλιώς μπορούν να τον προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. 3. Όλοι οι άντρες μετά τα 45 οφείλουν να ελέγχουν το PSA και να επισκέπτονται κάποιον ουρολόγο για εξέταση. 4. Η Ουρολογία αποτελεί το κύριο πεδίο εφαρμογών της ρομποτικής χειρουργικής παγκοσμίως. 5. Ο χειρούργος χειρουργεί όχι το ρομπότ. 6. Στα κατάλληλα χέρια η ρομποτική χειρουργική έχει καλύτερα αποτελέσματα από την ανοιχτή ή λαπαροσκοπική χειρουργικη. Ποια είναι η θεραπεία της προστατίτιδας; Η οξεία προστατίτιδα: Η αντιμετώπισή της γίνεται με χορήγηση αντιβιοτικών. Η χρόνια ή υποτροπιάζουσα προστατίτιδα: Η διαπίστωση του υπεύθυνου μικροβίου γίνεται με εξέταση του προστατικού υγρού μετά από μάλαξη του προστάτη, μολονότι μερικές φορές μπορεί να γίνει με καλλιέργεια σπέρματος που δεν είναι όμως το ίδιο αξιόπιστη. Η αντιμετώπισή της γίνεται με μακροχρόνια χορήγηση αντιβιοτικών. Η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα χριζει θεραπεια μονο οτον υπαρχουν προβληματα υπογονιμοτητας.