EEA3 ΤΣΑΚΑΛΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΑΡΑΣ. Επιβλέπων Τσακίρης Επαμεινώνδας

Transcript

1 PROJECT EEA3 ΤΣΑΚΑΛΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΑΡΑΣ ΜΑΝΤΖΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Επιβλέπων Τσακίρης Επαμεινώνδας

2 ΤΟ ΕΝΤΕΧΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1950 αρχές δεκαετίας του 1960 με πρωτεργάτες τους: Μάνο Χατζιδάκη (Ο Κύκλος με την κιμωλία, Παραμύθι χωρίς Όνομα) Μίκη Θεοδωράκη (ΕπιτάφιΚάποια από τα χαρακτηριστικά της παράδοσης αυτής του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού είναι : 1) Οι κύκλοι τραγουδιών: δίσκοι με ενότητες τραγουδιών που ακολουθούν μια ενιαία κεντρική ιδέα. Πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση σύγχρονων Ελλήνων ποιητών ή στιχουργών. 2) Καθιέρωση του λαϊκού τραγουδιστή και του λαϊκού μουσικού οργάνου (μπουζούκι) ως αυθεντικών εκφραστών του γνήσιου ποιητικού πάθους. 3) Νέα μορφή επικοινωνίας με το κοινό με την καθιέρωση της λαϊκής συναυλίας σε ανοικτούς ή ειδικά διαμορφωμένους χώρους, με μαζική συμμετοχή. Παραδειγμαικοί κύκλοι τραγουδιών που θεωρούνται σήμερα κλασικοί του έντεχνου τραγουδιού είναι: Μίκης Θεοδωράκης: Άξιον Εστί («λαϊκό ορατόριο», Ελύτης). Μάνος Χατζιδάκις: Μεγάλος Ερωτικός (διάφορα ποιήματα με κοινό θέμα: Σαπφώ, Ευριπίδης, Σολωμός, Καβάφης, Ελύτης, Γκάτσος κ.ά.). Γιάννης Μαρκόπουλος: Ιθαγένεια, Χρονικό (Μύρης). Θάνος Μικρούτσικος: Ο Σταυρός του Νότου (Καββαδίας). Σταύρoς Ξαρχάκoς: Κατά Μάρκον (Γκάτσος)

3

4 Είδη και μορφές Η αρχαία ελληνική μουσική ήταν μονοφωνική. Από τις σωζόμενες πηγές μαρτυρείται επίσης ένα είδος ετεροφωνίας, ενώ η πολυφωνία φαίνεται ότι δεν ήταν σε χρήση. Το αρχαιοελληνικό μέλος ταυτιζόταν απόλυτα με την ποίηση με τρόπο που ήχος και λόγος συνταιριάζονταν σε ένα αδιαίρετο σύνολο, όπου ο ρυθμικός στίχος υπαγόρευε το ρυθμό της μελωδίας (μέτρο) και δενόταν μαζί του. Γι' αυτό και τις περισσότερες φορές, ποιητής και συνθέτης ήταν το ίδιο πρόσωπο. Έτσι το μέτρο της ποίησης καθόριζε και το μέτρο της μουσικής που έφτασε σε μεγάλη ποικιλία, παρακολουθώντας την πλούσια ποιητική μετρική και τους τρόπους της απαγγελίας. Την πρώτη μορφή έντεχνης ποίησης και μουσικής τη συναντάμε στην μορφή του ομηρικού έπους. Σε αυτά τα χρόνια οι αοιδοί (ποιητές και μουσικοί ταυτόχρονα) ιστορούσαν άλλοτε σε συμπόσια και άλλοτε σε επίσημες γιορτές και αγώνες πολεμικές δόξες και κατορθώματα, συνοδεύοντας την απαγγελία τους με τη λύρα ή την κιθάρα. Φήμιος, Θάμυρης, Δημόδοκος είναι ονόματα αοιδών που αναφέρει ο Όμηρος σαν τους πιο ξακουστούς της εποχής του.

5 Το Έντεχνο τραγούδι Ο όρος Έντεχνο λαϊκό περιέχει δύο αντιφατικές έννοιες, δηλωτικές του διχασμού του Νεοέλληνα ανάμεσα στην λαiκή παράδοση και τον δυτικό προσανατολισμό. Ο Μίκης Θεοδωράκης ορίζει το Έντεχνο λαϊκό τραγούδι ως ] : «ένα σύγχρονο σύνθετο μουσικό έργο τέχνης που θα μπορεί να αφομοιωθεί δημιουργικά από τις μάζες». Αφετηρία της προσπάθειας αυτής είναι ο «Επιτάφιος» Ε (1958, σε ποίηση Ρίτσου), για τον οποίο ο Θεοδωράκης αναφέρει: «δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πάντρεμα ανάμεσα στη σύγχρονη ελληνική μουσική και στη σύγχρονη ελληνική ποίηση». Ως αποτέλεσμα δημιουργείται μια παράδοση μελοποιημένης ποίησης που ονομάζεται «Έντεχνο τραγούδι». Διαφέρει από το λαϊκό κυρίως στο στίχο, αλλά και στη μουσική. Ο χαρακτήρας του είναι περισσότερο δυτικός όσον αφορά στα συνθετικά μέσα, δεν έχει όμως καμία σχέση με τη φόρμα του δυτικοευρωπαϊκού ρομαντικού και μεταρομαντικού έντεχνου τραγουδιού Ληντ (lied). Το ελληνικό Έντεχνο τραγούδι αποκτά γρήγορα ρ μεγάλη απήχηση ηστις πλατιές μάζες, φαινόμενο πραγματικά σπάνιο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σε αυτό συνέβαλε και ο ενεργός πολιτικός ρόλος του συγκεκριμένου είδους κατά τη περίοδο της δικτατορίας.

6 Μουσική θεωρία και πράξη Από τη μουσική της αρχαίας Ελλάδας υπάρχουν σήμερα ελάχιστα δείγματα με τη μορφή σημειογραφίας. Από αυτά ολοκληρωμένα είναι μόνο τα παρακάτω: δύο Δελφικοί Ύμνοι, τρεις Ύμνοι στον Απόλλωνα και μια επιτάφια πλάκα που πάνω της έχει χαραγμένο ένα «σκόλιων». Τα υπόλοιπα δείγματα είναι αρκετά αποσπασματικά Τις βάσεις της μουσικής θεωρίας και της μουσικής ακουστικής θεωρείται ότι τις έθεσε ο Πυθαγόρας με τους μαθητές του. Αυτός καθόρισε τη σχέση ανάμεσα στο ύψος του ήχου και στο μήκος της χορδής, κάνοντας πειράματα πάνω στον λεγόμενο «μονόχορδο του Πυθαγόρα». Όσο μεγαλώνει το μήκος της χορδής, τόσο βαρύτερος γίνεται ο ήχος που παράγεται από αυτήν και το αντίστροφο. Πέρα από τους Πυθαγόρειους ασχολήθηκαν και άλλοι με τη θεωρία της μουσικής, ο Αριστοτέλης, ο Αριστόξενος, ο Πλούταρχος κ.ά

7 Νεοελληνική έντεχνη μουσική Με την έκφραση νεοελληνική έντεχνη μουσική εννοούμε την μουσική δημιουργία κοσμικής μουσικής από Έλληνες επώνυμους δημιουργούς από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Διακρίνεται σε : Η επτανησιακή σχολή :Έλληνες συνθέτες, με σημαντικότερο τον Κερκυραίο Νικόλαο Χαλκιόπουλο Μόνταρα, Παύλος Καρρέρ κ.α Η ελληνική οπερέτα : θρυλικοί πρωταγωνιστές της ελληνικής οπερέτας: Μελπομένη Κολλυβά, Ροζαλία Νίκα, Έλσα Ένγκελ, Αφροδίτη Λαουτάρη, Άγγελος Χρυσομάλης,ΓιάννηςΣτυλιανόπουλος, Ζαζά Μπριλλάντη, Μάνος Φιλιππίδης Η σύγχρονη ελληνική μουσική : Οι σημαντικότεροι Έλληνες συνθέτες σύγχρονης μουσικής μετά τον Νίκο Σκαλκώτα (χρονολογικά) ήταν οι Ιάννης Ξενάκης ( ) και Γιάννης Χρήστου ( ),

8 ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΩΝ

9

10

11 ΠΝΕΥΣΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Στην ορολογία της μουσικολογίας με τον όρο πνευστά περιγράφονται ργρ εκείνα τα μουσικά όργανα στα οποία η παραγωγή ήχου είναι συνέπεια της δόνησης ενός σώματος ή μιας στήλης αέρα. διαφοροποιούνται σε ξύλινα, παραδοσιακά και χάλκινα. αποτελούνται από ένα σωληνοειδές και άλλα επιμέρους στοιχεία.

12 ΤΡΟΜΠΕΤΑ Η τρομπέτα είναι πνευστό μουσικό όργανο, με μεταλλικό επιστόμιο, που ανήκει στην οικογένεια των χάλκινων πνευστών. Αποτελεί μια μετεξέλιξη της σάλπιγγας και πέρασε από πολλές κατασκευαστικές φάσεις, κατά τις οποίες κατασκευαζόταν από ξύλο, μετά από διάφορα μέταλλα και κατέληξε να είναι χάλκινη. Αποτελείται από ένα μακρύ σωλήνα σε διάφορα μήκη ου καταλήγει σε μια μετρίου μεγέθους καμπάνα.

13 ΤΡΟΜΠΟΝΙ Το τρομπόνι είναι ίσως το μοναδικό όργανο που υπέστη από την πρώτη εμφάνισή του ελάχιστες τροποποιήσεις, κυρίως στη διάτρηση και στην καμπάνα. Σε μερικές μρ ςχώρες ρςχρησιμοποιούνται τρομπόνια με βαλβίδες, κυρίως όμως σε στρατιωτικές μπάντες. Άλλοι τύποι τρομπονιού που χρησιμοποιούνται σπάνια στην ορχήστρα, είναι το πίκολο τρομπόνι και το κόντρα μπάσο τρομπόνι. Μουσικολογικά αυτό το όργανο είναι μπάσο κόρνο. Χρησιμοποιήθηκε από πολλούς συνθέτες κλασσικής μουσικής και αποτελούσε ένα από τα αγαπημένα όργανα των μεγαλύτερων συνθετών, λόγω του μεγαλοπρεπή, μπάσου ήχου που παράγει.

14 ΈΓΧΟΡΔΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Έγχορδα ονομάζονται τα μουσικά όργανα τα οποία διαθέτουν χορδές χρ ςγια την παραγωγή γήτου ήχου. Έγχορδα νυκτά Έγχορδα νυκτά ονομάζονται τα έγχορδα μουσικά όργανα από τα οποία ο ήχος παράγεται με τη νύξητράβηγμα των χορδών του που γίνεται είτε με τα δάχτυλα είτε με πένα. Έγχορδα τοξωτά Έγχορδα τοξωτά ονομάζονται τα έγχορδα μουσικά όργανα από τα οποία ο ήχος παράγεται με τη χρήση δοξαριού, το οποίο θέτει σε παλμική κίνηση τις χορδές

15 ΜΠΑΛΑΛΑΙΚΑ Η Μπαλαλάικα είναι λαικο ρωσικό έγχορδο μουσικό όργανο. Αποτελείται από τριγωνικό ηχείο που φέρει αρκετές οπές και μακρύ λαιμό (ή μπράτσο) που τέμνεται κατά διαστήματα από μεταλλικές γραμμές. Οι χορδές της μπαλαλάικας από έντερα και αργότερα μεταλλικές, στην αρχή ήταν δύο και αργότερα τρεις, κρούονται με τα δάκτυλα του δεξιού χεριού, ενώ το κούρδισμά τους γίνεται με ποικίλους τρόπους συνηθέστερος των οποίων είναι σε τόνο «μι» «μι», (ομοφωνία), και «λα». Η διάδοση της μπαλαλάικας στη Ρωσία φέρεται ότι έγινε κατά τις επιδρομές των Τατάρων και Μογγόλων.

16 ΒΙΟΛΙ Το βιoλί είναι έγχορδο μουσικό όργανο που παίζεται με δοξάρι. Έχει 4 χορδές διαφορετικού τονικού ύψους (σολ, ρε, λα, μι), που χορδίζονται κατά διαστήματα πέμπτης και η μουσική του έκταση περιλαμβάνει 44 χρωματικούς φθόγγους. Το βιολί στηρίζεται στον ώμο ενώ με το ένα χέρι ο μουσικός απλώς πιέζει τις χορδές με το να το κρατά καθόλου ενώ με το άλλο κινεί το δοξάρι επάνω στις χορδές.

17 ΠΙΑΝΟ Το πιάνο, (παλαιότερη ελληνική απόδοση: κλειδοκύμβαλο), είναι μουσικό όργανο, που εντάσσεται στην κατηγορία των χορδόφωνων η αλλιώς των πληκτροφόρων. Παίζεται με πλήκτρα, τα οποία όταν πατηθούν από τον πιανίστα σηκώνουν σφυράκια που χτυπούν τις χορδές του, παράγοντας έτσι ήχους. Το πιάνο μπορεί να αποδώσει μουσική είτε ως σόλο όργανο, είτε μέσα σε μια ορχήστρα Τα καλύτερα καθώς και αρκετά ακριβά σε τιμή είναι τα πιάνα με ουρά που είναι μεγάλα όχι μόνο σε μέγεθος αλλά και σε ήχο. Τα όρθια πιάνα είναι ίσως πιο συνηθισμένα γιατί καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο αλλά και επειδή είναι λιγότερο ακριβά. Το πιάνο ονομάστηκε έτσι διότι μπορούσε να παίζει "πιάνο" ά " (piano) που στην ιταλική γλώσσα και σύμφωνα με τους μουσικούς όρουςσημαίνει σιγά. Τα πρώτα πιάνα, τα φορτεπιάνο (fortepiano), όπως ονομάζονταν, (δηλαδή δυνατά σιγά), εφευρέθηκαν γύρω στα Οι πρόγονοί του υπήρξαν το κλαβίχορδο και το τσέμπαλο.

18 ΚΡΟΥΣΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Ονομάζονται κρουστά επειδή ο ήχος που παράγουν προκαλείται από κρούση είτε κάποιου ειδικού εξαρτήματος (σφυράκι ή μπαγκέτα) είτε του χεριού πάνω σε αυτά. Διαιρούνται σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο που τα χρησιμοποιούμε και τον καθορισμό ή όχι της τονικής τους οξύτητας: Υπάρχουν κρουστά που παράγουν κρότο (άτονα) αλλά και κρουστά που παράγουν τόνο (μουσική νότα). Τα κρουστά δεν είναι μελωδικά όργανα, αλλά ρυθμικά, δηλαδή από τα τρία θεμελιώδη συστατικά της μουσικής: Ρυθμός Μελωδία Αρμονία, τα κρουστά κυρίως αναφέρονται και εκφράζονται με τον ρυθμό.

19 ΚΑΣΤΑΝΙΕΤΕΣ Οι καστανιέτες είναι κρουστό μουσικό όργανο, το οποίο κατατάσσεται στα ιδιόφωνα με χαρακτηριστικό ήχο κροτάλων. Αποτελείται από δύο ξύλινα, όμοια μεταξύ τους στρογγυλά και κοίλα τμήματα, σαν τα επικαλύματα των καστάνων, που ενώνονται με κορδόνι ή ταινία και περνιούνται στα δάκτυλα του οργανοπαίκτη, έτσι ώστε να παραμένουν ανοικτά και με τη πίεση του αντίχειρα και του μέσου δακτύλου να κτυπούν μεταξύ τους και να παράγουν τον ιδιάζοντα ήχο. Χρησιμοποιούνται κυρίως στους ισπανικούς χορούς και ρυθμούς μουσικής τονίζοντας χορευτικές κινήσεις και υπογραμμίζοντας ας τον ρυθμό. Χαρακτηριστικό είναι το άκουσμα της καστανιέτας στη πασίγνωστη διεθνώς μουσική υπόκρουση της "ισπανικής υποχώρησης".

20 ΜΠΑΓΚΕΤΕΣ Οι Μπαγκέτες είναι μακρόστενα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για να παράγεται ήχοςαπό τα τύμπανα, τα ντραμς και διάφορα άλλα κρουστα όργανα, με την κρούση τους πάνω στην επιφάνεια των οργάνων. Είναι συνήθως κατασκευασμένες από ξύλο και ποικίλλουν σε σχήμα, διαστάσεις και βάρος, ανάλογα με είδος ήχου που απαιτεί ο μουσικός. Παρόμοια με τις μπαγκέτες είναι τα σφυράκια (ή κόπανοι) και τα σκουπάκια που χρησιμοποιούνται με τον ίδιο τρόπο αλλά παράγουν διαφορετικό ήχο. Οι μπαγκέτες πιάνονται είτε με την κλασική λαβή, όπου το αριστερό χέρι κρατά την μπαγκέτα με την παλάμη προς τα πάνω και τη λαβή προς τα έξω και το αριστερό με την παλάμη προς τα κάτω, είτε με τη γερμανική, γαλλική ή αμερικάνικη λαβή, όπου και τα δυο χέρια είναι με τις παλάμες προς τα πάνω ή σε 45 και τη λαβή της μπαγκέτας προς το σώμα. Σε γενικές γραμμές, η μπαγκέτα ωθείται με κινήσεις του καρπού και των δακτύλων και σε μικρότερο βαθμό του βραχίονα.

21 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΚΙΘΑΡΑΣ

22 ΛΑΙΜΟΣ

23 ΛΑΙΜΟΣ

24 ΣΩΜΑ ΕΩΣ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

25 QFjAO&url=http%3A%2F%2Fdelicieuses.forumotion.net%2Ft1106 topic&ei=tpr4uvpmooey4wtg5ihqbq&usg=afqjcnei9h59aqkhrpkqt5gurklmm BVoZw&cad=rja 7%CE%BD%CE%B7 %CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%B7/ g g 5 D%CE%B7+%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%B7&source=ln ms&tbm=isch&sa=x&ei=79mbu4pjftcv4qsay4dyaq&ved=0cacq_auoaq&biw=1366 &bih=664#facrc=_&imgdii=_&imgrc=evh9s9nmikafqm%253a%3bekofg0ldcicmfm% 3Bhttp%253A%252F%252Fschoolpress.sch.gr%252F1gymrethymnou%252Ffiles%252F2013 %252F07%252F%2525CE%252595%2525CE%2525BD%2525CF%252584%2525CE%2525B5 %2525CF%252587%2525CE%2525BD%2525CE%2525B7 %2525CE%25259C%2525CE%2525BF%2525CF%252585%2525CF%252583%2525CE%2525B 9%2525CE%2525BA%2525CE%2525AE e jpg%3bhttp%253a%252f%252fschoolpress.sch.gr%252f1gymrethymnou %252F%2525CE%2525B5%2525CE%2525BD%2525CF%252584%2525CE%2525B5%2525CF %252587%2525CE%2525BD%2525CE%2525B7 %2525CE%2525BC%2525CE%2525BF%2525CF%252585%2525CF%252583%2525CE%2525B 9%2525CE%2525BA%2525CE%2525B7%252F%3B626%3B1106

26 E%BF&client=firefox a&rls=org.mozilla:el:official&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=x&ei= smsmu9l KMrO4QTVkoCoDw&ved=0CDsQsAQ&biw=1366&bih=664#facrc=_&img dii=wwbinb3dczccbm%3a%3b2lkz1oys1fu7ym%3bwwbinb3dczccbm %3A&imgrc=wwBInB3DCzCcbM%253A%3BcXoT4tDFIVuSBM%3Bhttp%2 53A%252F%252Fwww.wallpapercube.com%252Fpianofantasy_wallpapers_5598_1152x864.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Forthod oxigynaika.blogspot.com%252f2011%252f11%252fblogpost_14.html%3b1152%3b720 %CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B1&client=firefox a&hs=do&rls=org.mozilla:el:official&biw=1366&bih=664&noj=1&source=lnms&tbm=isch&sa=x &ei=xes1u92edyr07aapj4cocw&ved=0cagq_auoaq#facrc=_&imgdii=_&imgrc=rssjnoqzk4i mjm%253a%3borvlckrncuitsm%3bhttp%253a%252f%252fwww.tar.gr%252fimages%252fanci ent greek music %252520%281%29.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.tar.gr%252Fcontent%252Fcontent.php%253 jpg%3bhttp%253a%252f%252fwwwtar gr%252fcontent%252fcontent php%253 Fid%253D4115%3B385%3B312