ΤΕΙ Καβάλας. Σπουδάστρια: Αικατερίνη ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Επίβλεψη:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΕΙ Καβάλας. Σπουδάστρια: Αικατερίνη ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Επίβλεψη:"

Transcript

1 ΤΕΙ Καβάλας Παράρτημα Δράμας Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Αρχιτεκτονικής Τοπίου Πτυχιακή Εργασία: Οροφόκηποι: «Ανάλυσηη και Λειτουργικότητα στα Πλαίσια μιας Αγροικίας (Περιοχή Δράμας)» Σπουδάστρια: Αικατερίνη ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Επίβλεψη: Αθανάσιος ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ Δράμα, 2013

2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ1 Ο ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΡΟΦΟΚΗΠΩΝ ΦΥΤΕΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΩΝ 1. Ορισμός Φυτεμένου Δώματος Τύποι Φυτεμένου Δώματος Εκτατικός Τύπος Φυτεμένου Δώματος Ημιεντατικός Τύπος Φυτεμένου Δώματος Εντατικός Τύπος Φυτεμένου Δώματος Συνδυαζόμενη Μορφή Φυτεμένου Δώματος Πλεονεκτήματα Φυτεμένου Δώματος Μειονεκτήματα Φυτεμένου Δώματος Ιστορική Εξέλιξη Φυτεμένου Δώματος Φυτεμένου Δώματος Παραδείγματα Ολοκληρωμένων Εφαρμογών σε Οροφόκηπους 33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο - ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ 2.1 Διαστρωμάτωση Φυτεμένου Δώματος Προετοιμασία Επιφάνειας και Δημιουργία Φράγματος Υδρατμών Δημιουργία Θερμομονωτικής Στρώσης Κατασκευή Ρύσεων και Αστάρωμα Στεγανωτικές Αντιρριζικές Στρώσεις Προστασία Στεγανωτικής Στρώσης Αποστραγγιστική Στρώση Υπόστρωμα Φύτευσης Φύτευση.49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΟΡΟΦΟΚΗΠΩΝ 3.1. Προσδιορισμός συνθηκών Έργου για την εγκατάσταση Βλάστησης....51

4 Παράγοντες εξαρτώμενοι από τα δομικά χαρακτηριστικά του Δώματος Παράγοντες εξαρτώμενοι από τις Κλιματικές Συνθήκες Παράγοντες εξαρτώμενοι από τις Ιδιαίτερες Απαιτήσεις της Βλάστησης Επιλογή Τύπου Βλάστησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο - ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 4.1 Θέση, Προσβασιμότητα και Κυκλοφορία στον Αστικό Ιστό Υφιστάμενη Κατάσταση Περιοχής Μελέτης Περιγραφή του Χώρου Εσωτερικό Τοπίο Ευρύτερο Τοπίο Ευρύτερο Τοπίο- Εξωτερικές Θέες Υπάρχοντα Υλικά Μικροκλίμα Συνθήκες Ηλιασμού στον Χώρο Μελέτης Θόρυβος Συμπεράσματα- Αποτελέσματα Ανάλυσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ 5.1. Στόχοι - Επιδιώξεις Σχεδιασμού Περιγραφή Σχεδίου της Πρότασης Διαμόρφωσης Χρήσεις και Κατασκευές Φυτά που Επιλέχθηκαν Υλικά που επιλέχθηκαν.. 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ 6.1. Σχέδια πρότασης Ιδεόγραμμα Προσχέδιο Τελική Κάτοψη πρότασης Διαμόρφωσης Τομές Σχέδιο Φύτευσης Σχέδιο Άρδευσης....98

5 6.7. Τρισδιάστατα Σχέδια ΝΔ Ισομετρικό Σχέδιο ΝΑ Ισομετρικό Σχέδιο ΒΔ Ισομετρικό Σχέδιο ΒΑ Ισομετρικό Σχέδιο Τρισδιάστατα Εσωτερικού του Χώρου Κατασκευαστικές Λεπτομέρειες ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α - ΝΟΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ Θέση - Έκταση Διοικητική Διαίρεση Η Πόλη της Δράμας Ιστορικά Στοιχεία της Δράμας Κλιματολογικά Στοιχεία Δράμας Θερμοκρασία του Αέρα Σχετική υγρασία του Αέρα Μέση Ηλιοφάνεια Συχνότητα και Ένταση Ετήσιων Βροχοπτώσεων Κατεύθυνση και Ένταση Επικρατούντων Ανέμων Εμφάνιση Περιόδων Ξηρασίας Εμφάνιση Περιόδων Παγετού Χιόνι, Χαλάζι, Ομίχλη, Δρόσος 122 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 126

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ήδη από τα παλαιότερα χρόνια παρατηρήθηκε ένα κύμα μετανάστευσης των κατοίκων από την ύπαιθρο προς στις μεγαλουπόλεις. Σήμερα, όλο και περισσότερα άτομα κατακλύζουν τα αστικά κέντρα εγκαταλείποντας την ύπαιθρο. Το φαινόμενο αυτό, της αστυφιλίας, έχει σαν αποτέλεσμα την πυκνή και ανεξέλεγκτη δόμηση στα αστικά κέντρα και την απουσία υπαίθριων χώρων πρασίνου. Άμεση συνέπεια, η μεταβολή των κλιματικών δεδομένων στις πόλεις με τους κατοίκους τους να βιώνουν καθημερινά όλο και περισσότερο τις υψηλές και ακραίες θερμοκρασίες. Προβλήματα όπως η μειωμένη υγρασία και μόλυνση της ατμόσφαιρας, φαινόμενα όπως η αστική θερμική νησίδα, κάνουν την εμφάνιση τους. Οι κάτοικοι ασφυκτιούν αναγκασμένοι να παραμένουν περισσότερο εντός των κτηρίων υπό ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας. Η ανάγκη για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων εντείνεται. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα αυξάνονται, όμως οι λύσεις διαφυγής φαίνονται να λιγοστεύουν όπως και χώροι για την δημιουργία πρασίνου. Ο άνθρωπος όμως, συνεχίζει να παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης αναζητώντας πάντοτε διαφυγή προς αυτήν. Έτσι μη έχοντας αυτή τη δυνατότητα έφερε το πράσινο στην ταράτσα του με την δημιουργία οροφόκηπων οι οποίοι φαίνεται πως ήρθαν να δώσουν την λύση στα παραπάνω προβλήματα ομορφαίνοντας το περιβάλλον και βελτιώνοντας τις συνθήκες διαμονής των κατοίκων των πόλεων αποτελώντας πλέον έναν από τους ελάχιστους τρόπους παρέμβασης. Η εφαρμογή των οροφόκηπων, συμβάλλει στην αύξηση των χώρων πρασίνου, παρέχοντας πολλαπλά περιβαλλοντικά οφέλη, τόσο στο αστικό περιβάλλον όσο και γενικότερα στο κοινωνικό σύνολο. Σημαντικότερα από αυτά είναι η βελτίωση του κλίματος της πόλης εμπλουτίζοντας τον αέρα με οξυγόνο και μειώνοντας σε κάποιο βαθμό το διοξείδιο του άνθρακα. Προσφέρουν θερμική προστασία και δροσισμό στο κτίριο από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Επίσης επιδρούν στην ψυχική και σωματική υγεία των κατοίκων προσφέροντας χώρους χαλάρωσης και ξεκούρασης από το καθημερινό αποπνικτικό αστικό περιβάλλον. 1

7 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας Πτυχιακής εργασίας είναι η καταγραφή, ανάλυση δεδομένων και συμπερασμάτων της υφιστάμενης κατάστασης μίας οροφής κτιρίου στην περιοχή της Δράμας. Τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν θα χρησιμοποιηθούν για την θεωρητική εφαρμογή του σχεδιασμού, οργάνωσης και διαμόρφωσης οροφόκηπου στην προαναφερθείσα οροφή. Κατά την εκπόνηση της μελέτης θα γίνει συλλογή και έρευνα των πληροφοριών που αφορούν τους οροφόκηπους, με απώτερο στόχο την κατανόηση της λειτουργίας, των απαιτήσεων του συστήματος και της συμπεριφοράς τους στο περιβάλλον και το κτίριο. Οι πληροφορίες αυτές σε συνδυασμό με τα συμπεράσματα της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης της προς διαμόρφωση οροφής και τους κλιματικούς παράγοντες της περιοχής, θα χρησιμοποιηθούν για τον ορθότερο σχεδιασμό και οργάνωση του οροφόκηπου ο οποίος καλείται να εκπληρώσει σε μέγιστο βαθμό τις ανάγκες των χρηστών και να προσφέρει έναν οροφόκηπο που θα προσδίδει άνεση και λειτουργικότητα συνδυάζοντας ταυτόχρονα την αισθητική αναβάθμιση του χώρου, προσφέροντας οφέλη στο κτήριο αλλά και στο περιβάλλον. 2

8 3

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΡΟΦΟΚΗΠΩΝ

10

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ

13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΔΩΜΑΤΟΣ

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΟΡΟΦΟΚΗΠΩΝ

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ4 ο ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

17

18 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Ως Φυτεμένο Δώμα/στέγη ορίζεται το σύνολο ή τμήμα της επιφάνειας δώματος, στέγης, εξώστη, οροφής υπόγειων χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων και άλλων κτιρίων όπου πραγματοποιούνται παρεμβάσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επιστήμης και της τεχνικής για την εγκατάσταση βλάστησης. Το φυτεμένο δώμα αποτελείται από, ένα σύστημα πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης εξειδικευμένων υλικών το οποίο τοποθετείται πάνω από τη στέγνωση και αποτελεί την υποδομή για την εγκατάσταση βλάστησης (αντιρριζική μεμβράνη, αποστραγγιστικό σύστημα, φίλτρα, υποστρώματος ανάπτυξης φυτών), την βλάστηση και το δίκτυο άρδευσης για την διαχείριση της βλάστησης. Τα φυτεμένα δώματα είναι γνωστά ως πράσινες στέγες, πράσινες οροφές, Οροφόκηποι και greenroofs. Διακρίνονται τρεις τύποι φυτεμένου δώματος/στέγης, ανάλογα με την χρήση τους, τα είδη των επιλεγμένων φυτών που αναπτύσσονται σε αυτά, το ύψος εφαρμογής του συστήματος υποδομής, και τους παράγοντες που επηρεάζουν την συντήρησή του. Οι τύποι φυτεμένου δώματος/στέγης είναι : Εκτατικός τύπος (extensine green roof) Ημιεντατικός τύπος(semi-intensive green roof) Εντατικός τύπος(intensive green roof) Συνδυαζόμενη μορφή ΕΚΤΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Είναι η απλούστερη κατασκευή οροφόκηπου και δεν εξυπηρετεί η χρήση της άλλους σκοπούς πέρα από τον αισθητικό και τα βασικά οφέλη ενός οροφόκηπου τα οποία είναι κυρίως οικολογικά. Τέτοιοι χώροι δημιουργούνται με χαμηλή φύτευση και είναι ορατοί μόνο από υψηλότερους ορόφους ή από χώρους όπου βρίσκονται στο ίδιο ύψος με την κατασκευή. Εγκαθίσταται σε ταράτσες με μικρή φέρουσα ικανότητα φορτίου και οι δαπάνες εγκατάστασης και συντήρησης τους είναι πολύ μικρότερες σε σχέση με τις υπόλοιπες κατασκευές. Οι φυτεύσεις σε αυτές τις κατασκευές γίνονται με φυτά μικρού ριζικού συστήματος γιατί κ το υπόστρωμα της κατασκευής που φέρει τα θρεπτικά στοιχεία δεν είναι πολύ βαθύ. 4

19 Το φυτεμένο δώμα εκτατικού τύπου αποτελείται από σύστημα υποδομής με πολυεπίπεδη διαστρωμάτωση υλικών και ειδικό ελαφρύ υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών ύψους 8 έως 15cm., το οποίο μαζί με το φυτικό υλικό δημιουργεί ένα μόνιμο οικοσύστημα για τη συντήρηση του οποίου απαιτείται ελάχιστη φροντίδα. Το κορεσμένο φορτίο κυμαίνεται από 80 ως 120 kg/m 2 κορεσμένο. Το περιορισμένο βάρος της κατασκευής στο σύνολο της επιτρέπει την εγκατάσταση της σχεδόν σε οποιαδήποτε οροφή με κλίση έως και 35 ο. Σε κλίσεις άνω των 10 ο είναι απαραίτητη η χρήση εξειδικευμένων αποστραγγιστικών συστημάτων που συγκρατούν το υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών από διάβρωση, ενώ σε κλίσεις μεγαλύτερες από 25 ο και μέχρι τις 35 ο είναι αναγκαία η χρήση γεωκυψελών ή στοιχείων συγκράτησης του υποστρώματος. Ιδανικά για αυτό το είδος είναι τα φυτά χαμηλής βλάστησης, όπως φυτικοί τάπητες, χλοοτάπητες, αγριολούλουδα και φυτά εδαφοκάλυψης με επιφανειακό ριζικό σύστημα που αναβλαστάνουν εύκολα. Η επιλογή των ειδών γίνεται με κριτήριο την αντοχή τους στην ξηρασία στο ψύχος και τον άνεμο. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά των εκτατικών κήπων είναι τα εξής: Μικρή συντήρηση Περιοδική φύτευση Φύτευση με φυτά εδαφοκάλυψης, ποώδη φυτά Υπόστρωμα ύψους 8-15cm Το κόστος μιας τέτοιας κατασκευής είναι 80 / τ.μ ΗΜΙΕΝΤΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Ο ημιεντατικός τύπος χρησιμοποιείται για την κατασκευή τοπίου με εναλλαγές καθ όλη την διάρκεια του έτους. Σε σχέση με τον εντατικό τύπο ο ημιεντατικός έχει μεγαλύτερο υπόστρωμα και μεγαλύτερη κατακράτηση νερού. Το φυτεμένο δώμα ημιεντατικού τύπου αποτελείται από σύστημα υποδομής και ειδικό ελαφρύ υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών ύψους 10 έως 25εκ., με κορεσμένο φορτίο που κυμαίνεται από 150 έως 280 kg/m 2. Είναι ο ενδιάμεσος τύπος εντατικού και εκτατικού τύπου, εφαρμόζεται σε επίπεδες οροφές και απαιτεί βασική συντήρηση (άρδευση, λίπανση, κλπ). Για την εφαρμογή του σε επικλινείς στέγες είναι απαραίτητη η χρήση γεωκυψελών ή στοιχείων για την συγκράτηση του υποστρώματος και την υποστήριξη του φορτίου. Η ποικιλία των ειδών που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνει 5

20 χλοοτάπητες, ποώδη φυτά και μικρούς / μεσαίους θάμνους. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτού του τύπου είναι τα εξής: Περιοδική συντήρηση Περιοδική άρδευση Φύτευση με χλοοτάπητα, φυτά εδαφοκάλυψης και χαμηλοί θάμνοι Υπόστρωμα ύψους cm Το κόστος μιας τέτοιας κατασκευής ανέρχεται στα 150 / τ.μ ΕΝΤΑΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Ο εντατικός τύπος αποτελεί μια κατασκευή που συναντάμε πολύ συχνά και χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο στις μέρες μας, επειδή έχει αυξημένες δυνατότητες αναψυχής αλλά και γιατί δεν υπάρχει απολύτως κανένας περιορισμός όσο αναφορά το σχεδιασμό και την διαμόρφωση του χώρου. Το σύστημα αυτό συστήνεται στη δημιουργία ενός κήπου, σε σύστημα υποδομής με υπόστρωμα εκ. και κορεσμένο φορτίο τουλάχιστον 250 kg/m 2. Αυτός ο τύπος «πράσινης στέγης»/φυτεμένου δώματος απαιτεί τακτική συντήρηση (άρδευση, λίπανση, κλπ.) και περιλαμβάνει ποικιλία φυτών όπως πολυετή φυτά, γρασίδια, βολβούς, μικρά δένδρα και θάμνους. Ο εντατικός τύπος φυτεμένου δώματος/ στέγης μπορεί να υποστηρίξει πέραν του φυτικού υλικού, κατασκευές όπως μονοπάτια, στοιχεία νερού, συστήματα σκίασης. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι τα εξής: Τακτική συντήρηση Τακτική άρδευση Φύτευση με χλοοτάπητα φυτά εδαφοκάλυψης, θάμνους και δέντρα Υπόστρωμα cm Το κόστος μιας τέτοιας κατασκευής ανέρχεται στα 350 / τ.μ. 6

21 ΣΥΝΔΥΑΖΟΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Είναι μία από τις κατασκευές που συναντώνται συχνότερα σε τύπους οροφόκηπων. Πρόκειται για ένα συνδυασμό των ημιεντατικών τύπων που περιέχουν επιπρόσθετες κατασκευές όπως π.χ. καθιστικούς χώρους. Για το λόγω του ότι το βάθος του υποστρώματος των τύπων αυτών είναι αρκετά μικρό για την ανάπτυξη μεγάλου ριζικού συστήματος, το δέντρα που χρησιμοποιούνται βρίσκονται τοποθετημένα μέσα σε φυτοδοχεία. Τα κόστος μιας τέτοιας κατασκευής ανέρχεται στα 200 /τ.μ. 1.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΟΦΕΛΗ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Τα φυτεμένα δώματα είναι ικανά να προσφέρουν πολλά και σημαντικά οφέλη, τόσο στο κοινωνικό σύνολο όσο και στο ίδιο το κτίριο, με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις πόλεις, την αξιοποίηση χώρων πρασίνου, την εξοικονόμηση ενέργειας του κτιρίου κ.α. Αλλά κυρίως, η κατασκευή ενός φυτεμένου δώματος, μπορεί, να συμβάλλει και να προσφέρει πολλά στο δομημένο περιβάλλον των μεγαλουπόλεων. Συγκεκριμένα, τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει ένα φυτεμένο δώμα κατηγοριοποιούνται ως εξής: o Περιβαλλοντικά- Οικολογικά o Κοινωνικά o Οικονομικά o Οφέλη του κτιρίου o Ενεργειακά οφέλη ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ- ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Τα περιβαλλοντικά οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή επενδύσεων φυτεμένων δωμάτων είναι πολλά και σημαντικά. Έχει υπολογιστεί ότι με την αντικατάσταση κοινών στεγών από πράσινες, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε μία πόλη μπορούν να μειωθούν κατά 1,0 5,3 %(Saiz et al., 2006). Παρακάτω αναλύονται μερικά από αυτά: 7

22 Περιορισμός Φαινομένου Αστικής Νησίδας Σχήμα 1: Αναπαράσταση αύξησης της Θερμοκρασίας από την ύπαιθρο προς το κέντρο της πόλης Τα αστικά κέντρα παρουσιάζουν υψηλότερες θερμοκρασίες από ότιι οι περαστικές περιοχές. Ένα τυπικό καλοκαιρινό απόγευμα ο αέρας στοο κέντρο μιας πόλης είναι τουλάχιστον 2,5 ο C θερμότερος από ότι στο περιβάλλοντα αγροτικό χώρο. Ο κυριότερος λόγος των αυξημένων θερμοκρασιών στις πόλεις είναι η αφθονία σκληρών επιφανειών (τσιμέντο, άσφαλτος) και απουσία φυτεμένων αδόμητων χώρων. Το πανεπιστήμιο της Ατλάντας των ΗΠΑ και τοο πανεπιστήμιο Trend στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν καταγράψει διαφορετικές θερμοκρασίες σε σκιερές και μη περιοχές. Η διαφορά θερμοκρασίας μπορεί και να φτάσει και τους 10 ο C κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα φυτά δεν επιτρέπουν στις ηλιακές ακτίνες να φτάσουν στις επιφάνειες των κτιρίων και να τις θερμάνουν, ενώ,, μέσω των βιολογικών διαδικασιών, όπως η διαπνοή και η θερμική συμπεριφορά τους λόγω του περιεχομένου του νερού συμβάλλουν ν στη μείωση της θερμοκρασίας (Takebayashi et al., 2007). Η δημιουργία ενός συνεχόμενου δικτύου φυτεμένων δωμάτων στην πόλη, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση τουυ φαινομένου αστικής νησίδας. Οι θερμοκρασίες που παρατηρούνται στις οροφές των κτιρίων που καλύπτονται από ό σκληρά υλικά είναι δραματικά μεγαλύτερες από αυτές που καλύπτοντα αι από φυτεμένο δώμα. Η ημέρα που η θερμοκρασίαα του αέραα άγγιζε τους 35 ο C, σημειώθηκανν θερμοκρασίες 8

23 70 ο C σε ακάλυπτη στέγη, τη στιγμή που σε φυτεμένο δώμα ήταν 25 ο C (Moran et al., 2009). Οι διαφορές στις θερμοκρασίες αυτές έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας του. Έτσι μειώνεται η χρήση των συσκευών για ψύξη των εσωτερικών χώρων των κτιρίων γεγονός που οδηγεί σε περαιτέρω μείωση του φαινομένου της αστικής νησίδας Βελτίωση του Μικροκλίματος Η ύπαρξη ενός οροφόκηπου αλλάζει σε μια μικρή ακτίνα γύρω του τις παραμέτρους του κλίματος. Επηρεάζει τη θερμοκρασία, την υγρασία, την ποιότητα του αέρα, σε αρκετές περιπτώσεις και τον άνεμο. Μ αυτόν τον τρόπο συμβάλλει στη δημιουργία ενός μικροκλίματος, κάτι που δεν μπορεί να γίνει εύκολα με τεχνικά μέσα (Δ18). Επιπλέον, τα φυτά εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα με οξυγόνο και την αποδεσμεύουν από το διοξείδιο του άνθρακα μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης. Με τον τρόπο αυτό βοηθάνε στη μείωση της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου (Δ21) Αύξηση Βιοποικιλότητας (χλωρίδας και πανίδας) Τα φυτεμένα δώματα φαίνεται πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μία ευκαιρία για να επιστρέψουν ορισμένα είδη χλωρίδας και πανίδας που προϋπήρχαν στην περιοχή πριν την δημιουργία του αστικού ιστού. Ιδιαίτερα τα εκτατικού τύπου φυτεμένα δώματα, τα οποία συνήθως δεν είναι προσβάσιμα από το κοινό, μπορούν να παρέχουν μια ισχυρή κατοικία για μικροοργανισμούς, έντομα και πουλιά ( Getter et al., 2006). Το μέσο που χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των φυτών στις πράσινες στέγες, μπορεί να φιλοξενήσει μικροοργανισμούς που ζουν στο χώμα και έτσι να προωθηθεί ένα είδος αστικής οικολογίας (Schradera, 2006). Σε μελέτη που έγινε στην Ελβετία καταγράφηκαν 78 είδη αράχνης, 254 είδη σκαθαριών και αρκετά είδη πουλιών σε φυτεμένο δώμα ηλικίας τριών ετών. Από αυτά τα είδη το 18% των ειδών των αραχνών και το 11% των ειδών των σκαθαριών ήταν είδη απειλούμενα ή σπάνια (Brenneisen, 2003).σε φυτεμένο δώμα στη Βορειανατολική Ελβετία, ηλικίας 90 ετών καταγράφηκαν 9 είδη ορχιδέας και άλλα σπάνια και απειλούμενα είδη φυτών (Brenneisen, 2004). 9

24 Έρευνα που αφορούσε τη σύγκριση της βλάστησης δύο εκτατικών τύπων φυτεμένου δώματος στο Βερολίνο, κατέληξε στο ότι η βιοποικιλότητα των φυτών παίζει μεγάλο ρόλο η επίδραση της θερμοκρασίας, καθώς και ο προσανατολισμός, η παλαιότητα και το μέγεθος της στέγης (Kohler, 2005) Επανάκτηση Περιοχών Πρασίνου Τα φυτεμένα δώματα αποτελούν έναν από τους λιγοστούς εναπομείναντες τρόπους επαναφοράς της βλάστησης στον αστικό χώρο(21). Ειδικοί επιστήμονες διευκρινίζουν χαρακτηριστικά ότι εάν πρασίνιζαν οι ταράτσες στο 30% των κτιρίων της Αθήνας, τότε θα μετριάζονταν σημαντικά οι αρνητικές συνέπειες από τον αφανισμό των δασικών εκτάσεων της Πάρνηθας (Δ28) Δέσμευση Σκόνης και Ρύπων Στη φυλλική επιφάνεια των φυτών ενός οροφόκηπου κατακρατούνται σωματίδια σκόνης και άλλων ρυπογόνων στοιχείων. Ο καθαρισμός της ατμόσφαιρας βοηθάει τους ανθρώπους που υποφέρουν από αναπνευστικές παθήσεις, ενώ μειώνει άμεσα και άλλες μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης. (Δ1). Το χώμα και τα φυτά μετατρέπουν με τη βοήθεια των ωφέλιμων μικροοργανισμών, που εμπεριέχονται στο οργανικό υπόστρωμα, τα βαριά μέταλλα (καδμίου, χαλκού και σιδήρου) και τα επικίνδυνα σωματίδια που αιωρούνται στους ρύπους στην ατμόσφαιρα σε θρεπτικά στοιχεία για τις ανάγκες των φυτών και κατ αυτόν τον τρόπο δεν επιτρέπουν την μόλυνση των υπογείων υδάτων (Boscoe, 2003) Βελτίωση στην Ποιότητα του Αέρα Οι οροφόκηποι, βελτιώνουν την ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα. Μέσω της φωτοσύνθεσης, τα φυτά στην ταράτσα μπορούν να απορροφήσουν το διοξείδιο του άνθρακα από τα αυτοκίνητα ή τις βιομηχανίες και να παράγουν οξυγόνο (Δο). Συγκεκριμένα, βελτιώνουν την ποιότητα της βεβαρυμμένης ατμόσφαιρας των αστικών κέντρων, λειτουργώντας ως φορείς οξυγόνου και φιλτράροντας τα ελεύθερα και βλαβερά σωματίδια έως και 80%. Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν σημαντικά 10

25 στην παροχή των πόλεων με φρέσκο αέρα, ακόμη και σε μέρες με λίγο ή καθόλου άνεμο (Bernatzky, A., 1974) Έλεγχος και Αξιοποίηση των Όμβριων Υδάτων Οι πράσινες στέγες συμβάλλουν στην διαχείριση των όμβριων υδάτων, ενώ ανάλογα με την διαστρωμάτωση του φυτεμένου δώματος, η απορροή του νερού μπορεί να μειωθεί έως και 90%, με αποτέλεσμα την αποφόρτιση των δικτύων όμβριων των αστικών κέντρων. Σύμφωνα με πειραματικές μελέτες, αν η τεχνολογία της οικοστέγης εφαρμοστεί εκτεταμένα στον αστικό ιστό, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην εξοικονόμηση πόρων από την αποφυγή έργων αντιπλημμυρικής προστασίας και διάβρωσης του εδάφους. Η ποσότητα βέβαια του νερού που κατακρατείται σ ένα φυτεμένο δώμα εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες, όπως: Το ποσοστό κορεσμού του δώματος σε νερό πριν τη βροχή Το πάχος του υποστρώματος φύτευσης σύστημα υποδομής Την κλίση του δώματος Το είδος των φυτών το κλίμα της περιοχής (Δ11) Κατά τους θερινούς μήνες η συγκράτηση νερού μπορεί να φτάσει το 70-90% ενώ κατά τους χειμερινούς μήνες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 40-50% (Δ1). Τα φυτεμένα δώματα μπορούν να μειώσουν την απορροή των νερών της βροχής, με αποτέλεσμα την αποφόρτιση των δικτύων όμβριων των αστικών κέντρων και κατά συνέπεια τον έλεγχο των πλημμυρών(δ03). Αποφεύγονται τα προβλήματα στην αποχέτευση του νερού καθώς συγκρατείται από την βλάστηση της πράσινης στέγης και δεν πέφτει με ορμή στην αποχέτευση όμβριων του σπιτιού κατά την διάρκεια μιας νεροποντής (Δ02). Έτσι το νερό που συγκρατείται μπορεί να επιστρέψει στο περιβάλλον ξανά μέσω της εξατμισοδιαπνοής. Κατακρατούν περίπου το 75% της ποσότητας του όμβριου ύδατος για σύντομο χρονικό διάστημα και το 15-20% από αυτό για περίπου 2 μήνες. Ένα πάχος στρώματος από βρύα 2,5 cm και ειδών του γένους Sedum, διατηρεί περίπου το 58% της βροχόπτωσης, ενώ ένα στρώμα 10cm χλόης, περίπου το 71% αντίστοιχα (English Nature Research Reports, 2003). Μελέτες έχουν δείξει πως η ικανότητα συγκράτησης του νερού εξαρτάται από το βάθος του υποστρώματος. Σε 11

26 πράσινες ταράτσες με 4 cm υπόστρωμα συγκρατείται το 48% από το νερό της βροχής, όταν η επιφάνεια είναι απλά καλυμμένη με χώμα έως και 82% και περισσότερο όταν η επιφάνεια είναι φυτόκαλυμμένη (Van Woert et al., 2005). Παράλληλα η μόλυνση της ατμόσφαιρας και των επικαθήμενων βαρέων σωματιδίων, που παρασύρονται από το νερό της βροχής, μεταφέρεται στη θάλασσα και περνάει στο πόσιμο νερό. Ένα φυτεμένο δώμα κατακρατά και φιλτράρει το 75% της ποσότητας των νερών της βροχής, παρέχοντας αντιπλημμυρική προστασία στην πόλη αλλά και προστατεύοντας το νερό, από τη μόλυνση (Δ9) Μείωση της Ηχορύπανσης Η μείωση της ηχορύπανσης από τα πράσινα δώματα που ανακλάται μειώνεται κατά 3 db, ενώ του κτιρίου υπολογίζεται κατά 8dB μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή που προσφέρει μία συμβατική μόνωση. Επίσης, λόγω της μείωσης των ελεύθερων σκληρών επιφανειών μειώνεται η αντανάκλαση του ήχου από αυτές με αποτέλεσμα τη μείωση της ρύπανσης στους εξωτερικούς χώρους κατά 3-4 db (Jenrick, 2005) ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Όπως είναι γνωστό, το φαινόμενο της εσωτερικής μετανάστευσης των πληθυσμών από την ύπαιθρο προς στα αστικά κέντρα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού στις πόλεις. Καθώς ο πληθυσμός αυξήθηκε, αυξήθηκε και η δόμηση και οι οδικοί άξονες και έτσι, απέμειναν ελάχιστες περιοχές για τη δημιουργία χώρων πρασίνου και αναψυχής. Η ποιότητα ζωής υποβαθμίστηκε. Οι πράσινες στέγες, αξιοποιώντας αχρησιμοποίητους χώρους, δημιουργούν χώρους πρασίνου και παρέχουν μέρη για ψυχαγωγία, χαλάρωση και κοινωνικοποίηση. Ομορφαίνουν κτίρια και περιοχές, αναβαθμίζοντας αισθητικά χώρους που βρίσκονταν ανεκμετάλλευτοι και σε αχρηστία. Ο χρήστης τους, μπορεί να νιώθει περισσότερη ασφάλεια απ ότι στους κοινόχρηστους χώρους όπου γίνονται βανδαλισμοί και επιθέσεις από αγνώστους (Oberlander et al., 2002). Η χρήση αυτή και η δημιουργία κήπων δωμάτων, δεν αναπληρώνει βέβαια την έλλειψη πάρκων και δεντροστοιχιών συμβάλλει όμως σημαντικά στην βελτίωση του κλίματος των πόλεων και της αισθητικής τους εμφάνισης (Ντάφης). 12

27 Αξιοποίηση Χώρου Με τη δημιουργία βατών φυτεμένων δωμάτων μπορούν να αξιοποιηθούν πολλοί ανεκμετάλλευτοι χώροι, οι οποίοι στις μέρες μας μόνο αισθητική υποβάθμιση «προσφέρουν» στο δομημένο περιβάλλον (21). Η δημιουργία οροφόκηπων αποτελεί μια λύση ενάντια στον μικρό αριθμό πάρκων και στη μικρή έκταση δάσους που αντιστοιχεί σε κάθε κάτοικο (για παράδειγμα στην Αθήνα αναλογεί το μικρότερο ποσοστό πρασίνου ανά κάτοικο και είναι τελευταία στην παγκόσμια κατάταξη). Ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος περιγράφει ως ανεκτή» την αναλογία 10 τετραγωνικών μέτρων πρασίνου ανά κάτοικο, η Αθήνα εδώ και τρεις δεκαετίες προσφέρει μόλις 2,5 τετραγωνικά μέτρα «ανάσας» σε κάθε έναν από τους κατοίκους της. (Ηλίας Καϊναδάς, ερευνητής στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ελευθεροτυπία -02/12/2007)(Δ6) Αύξηση Αξίας Ιδιοκτησίας Αναμφίβολα, τα φυτεμένα δώματα εκτός από τα κοινωνικά, κατασκευαστικά, ενεργειακά, περιβαλλοντικά και αισθητικά οφέλη που προσφέρουν, αποτελούν στοιχεία υψηλής ποιότητας (Δ4). Συμβάλλουν στην ανάκτηση των χαμένων χώρων πρασίνου από το έδαφος και είναι μια σύγχρονη πρακτική για τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση ενός κτιρίου. Έτσι, έχουμε αύξηση της εμπορικής αξίας των κτιριακών εγκαταστάσεων (εργοστάσια, αποθήκες, γραφεία κλπ) αλλά και της αντικειμενικής τους αξίας λόγω της υψηλής βαθμονόμησής τους στην ενεργειακή ταυτότητα του κτιρίου (Δ8, Δ0) Αισθητική Αναβάθμιση Αστικού Τοπίου Οι πράσινες στέγες ομορφαίνουν τα κτήρια και βελτιώνεται η αισθητική εικόνα των πόλεων. Όταν μάλιστα αυτοί οι χώροι είναι προσβάσιμοι στους ιδιοκτήτες του κτιρίου, τότε μπορούν να αποτελέσουν χώρους συνεύρεσης και ψυχαγωγίας (Oberlander et al., 2002). Οι άχρωμες και χωρίς αισθητική ταράτσες γίνονται κήποι 13

28 και οι τσιμεντένιες μεγαλουπόλεις μετατρέπονται σε οικολογικές πόλεις γεμάτες βιότοπους και με καθαρό περιβάλλον (Δ1). Η αισθητική προσφορά των φυτεμένων δωμάτων βελτιώνει την ψυχική ισορροπία των κατοίκων τους. Η πνευματική υγεία και η συναισθηματική σταθεροποίηση τους επηρεάζονται έντονα από τους χώρους πρασίνου και αλληλεπιδρούν με τα στοιχεία της φύσης. Έρευνες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι που ζουν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, είναι λιγότερο ευάλωτοι σε ασθένειες, σε περίπτωση που έχουν πρόσβαση σε κάποιο αποκαλυμμένο δώμα ή μπαλκόνι, λόγω του βελτιωμένου μικροκλίματος στον χώρο αυτό (Δ4) Αύξηση Παραγωγικότητας Κατοίκων Έχει παρατηρηθεί ότι η παραγωγικότητα των ατόμων που ζουν σ ένα πράσινο περιβάλλον αυξάνεται κατά 15% έως και 20% (Δ14) Αειφόρος Ανάπτυξη Η κατασκευή πράσινων στεγών ανοίγει ένα σημαντικό τομέα ανάπτυξης της πράσινης οικονομίας που αφορά από το κράτος και τον ιδιώτη, μέχρι τον πολίτη και το περιβάλλον (Δ14) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑΟΦΕΛΗ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Το 2005, η Πολιτεία του Τορόντο εκπόνησε μία έρευνα που αποσκοπούσε στον υπολογισμό του κόστους και του οικονομικού οφέλους των πράσινων στεγών, με ιδιαίτερα εντυπωσιακά ευρήματα, που κατέληγαν στο ότι η πόλη θα εξοικονομούσε τον πρώτο χρόνο $312,000,000 και κάθε επόμενο χρόνο $37,000,000, αν το 75% των στεγών της πρασίνιζε (ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου τ.μ.) (Robertson, C., 2007, σελ. 10). Έχει υπολογιστεί, επιπλέον, ότι εάν οι πράσινες στέγες επικρατούσαν στην πόλη της Αθήνας, θα συνέβαλαν σε εξοικονόμηση περί των 900 MW ηλεκτρικής ενέργειας. Από μετρήσεις και υπολογισμούς που έγιναν σε 28 περιοχές της Αθήνας, σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα (3%), φάνηκε ότι αν οι ταράτσες τους ήταν φυτεμένες, θα υπήρχε μείωση των ψυκτικών και θερμικών 14

29 φορτίων κατά 15-20%. Θα μειωνόταν, έτσι, η καταναλισκόμενη ηλεκτρική και θερμική ενέργεια περίπου κατά 20%, δηλαδή περί τις ΜWh (περίπου ), ετησίως (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ). Η βιβλιογραφική ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της παρούσης έρευνας, ανέδειξε τα παρακάτω οικονομικά οφέλη για το περιβάλλον, την κοινωνία και το ίδιο το κτίριο, με χρήση οικονομικών στοιχείων, όπου ήταν διαθέσιμα: α) Κέρδος από εξοικονόμηση ενέργειας Όπως προαναφέρθηκε, οι πράσινες στέγες επιδρούν σημαντικά στην ενεργειακή οικονομία των κτιρίων, εξασφαλίζοντας δροσιά τους θερμούς μήνες και εμποδίζοντας το πάγωμα της οροφής το χειμώνα (GREENROOF). Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούν να μειώσουν τα έξοδα κλιματισμού, για τον όροφο που είναι ακριβώς από κάτω, κατά 25%-50% (D.C. Greenworks, 2003, σελ.8). Η εξοικονόμηση ενέργειας εξαρτάται από το μέγεθος του κτιρίου, το κλίμα και τον τύπο της εφαρμογής. Έρευνα που έγινε στον Καναδά, έδειξε ότι μία τυπική μονοκατοικία με πράσινη στέγη και 10cm πάχος χώματος, θα είχε 25% μείωση στις καλοκαιρινές ενεργειακές ανάγκες και αντίστοιχες δαπάνες της (Green Roofs for Healthier Cities). Στην Ελλάδα, ο συντελεστής στάθμισης του ηλεκτρικού ρεύματος είναι 1,645% στο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Αυτό σημαίνει για το μέσο νοικοκυριό 1,6 /100 δαπανών από τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Μια μέση μείωση της τάξης του 30% στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, μέσω της φύτευσης πρασίνου στη στέγη, θα σήμαινε για ένα νοικοκυριό ανάλογα με την κατηγορία kwh- μέσο μηνιαίο κέρδος από 5 έως 19. Η μέση μηνιαία επιβάρυνση ενός νοικοκυριού με τα νέα τιμολόγια της Δ.Ε.Η. και ο υπολογισμός της μέσης μηνιαίας επιβάρυνσης με την παραπάνω μείωση, παρουσιάζονται στον Πίνακα 3 του Παραρτήματος. Όσον αφορά το πετρέλαιο θέρμανσης, περίπου 2 λίτρα / τ.μ. μπορούν να εξοικονομηθούν κάθε χρόνο, μέσω της μόνωσης από τις χαμηλές θερμοκρασίες και τον κρύο αέρα (Boscoe, A., 2003, σελ.17). Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠ.ΑΝ. στις 2 Μαΐου 2008, η τιμή ανά λίτρο πετρελαίου θέρμανσης ανάλογα με τις περιοχές της Ελλάδας, κυμαίνεται από 0,689 έως 0,92 (ΥΠ.ΑΝ.). Η παραπάνω εξοικονόμηση πετρελαίου θέρμανσης, θα σήμαινε ετήσιο κέρδος από 1,378 έως 1,84 / τ.μ. Για ένα διαμέρισμα 80τ.μ., αυτό θα σήμαινε μείωση της κατανάλωσης 15

30 πετρελαίου θέρμανσης κατά περίπου 16% και των αντίστοιχων δαπανών από 110,24, έως 147,2 το έτος. Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία που έχουν παρατεθεί στο Κεφάλαιο 3.4, ένας πρόχειρος υπολογισμός κόστους οφέλους για μία μέση εκτατική πράσινη εφαρμογή σε στέγη 40τ.μ. μίας μονοκατοικίας 80τ.μ., δεδομένου ότι γίνεται χρήση κλιματιστικού (air condition) για 4 μήνες του χρόνου και πετρελαίου θέρμανσης τους υπόλοιπους 8, έχει ως εξής (ισχύει, κυρίως, για το διαμέρισμα που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη στέγη): Κόστος κατασκευής: 80 Χ 40τ.μ. = 3.200,00. Μέσο ετήσιο κέρδος σε ρεύμα: 48,00 (12 Χ 4 μήνες) + Μέσο ετήσιο κέρδος σε πετρέλαιο θέρμανσης: 129,00 = Μέσο ετήσιο κέρδος από εξοικονόμηση ενέργειας: 177,00. Υπολογιζόμενος χρόνος απόσβεσης: 18 έτη. Σημείωση: Ο αριθμός των ετών της απόσβεσης φαίνεται μεγάλος, ωστόσο τα έξοδα κατασκευής σε μία πολυκατοικία, μοιράζονται μεταξύ των ενοίκων. Επιπλέον, στα παραπάνω θα έπρεπε να συνυπολογιστούν και τα κέρδη από άλλα περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη τα οποία, στα πλαίσια της παρούσης, δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν. 16

31 β) Δίκτυο αποχέτευσης Η απορρόφηση ως και 75% του νερού της βροχής από τις πράσινες στέγες, μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικότερη λειτουργία του αστικού συστήματος αποχέτευσης (Ματσουκάς, Θ.). γ) Δαπάνες υγείας Μέσω της βελτίωσης της ατμόσφαιρας των πόλεων και της επίδρασης που αυτή έχει στη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων, μπορούν να επιφέρουν σημαντική μείωση των δαπανών για ανάγκες στον τομέα της δημόσιας υγείας. Έχει υπολογιστεί, για παράδειγμα, ότι με το πρασίνισμα 10% των στεγών του Ντιτρόιτ, οι μειώσεις αυτές ανέρχονται σε ποσά μεταξύ $25.8 εκ. - $97.7 εκ., ενώ στο Σικάγο μεταξύ $31 εκ. - $118 εκ. (Clark, C., etal, 2007, σελ. 2). δ) Δαπάνες διατροφής Η δυνατότητα που οι ένοικοι ενός κτιρίου έχουν να καλλιεργήσουν είδη διατροφής (λαχανικά, φρούτα, βότανα, κλπ.), μπορούν να μειώσουν τις αντίστοιχες δαπάνες των νοικοκυριών. Παράδειγμα αντίστοιχης οικονομίας αποτελεί το ξενοδοχείο Fairmount Water front στο Βανκούβερ, το οποίο καλλιεργούσε βότανα, λουλούδια και λαχανικά στην οροφή του, μειώνοντας κατά $ τα έξοδα της κουζίνας του (Green Roofs for Healthier Cities). ε) Αξία ακινήτων Οι κήποι στις στέγες, προσδίδουν, εν γένει, αισθητικά οφέλη στα κτίρια και τις πόλεις. Ανεβάζουν, έτσι, την αξία των ακινήτων, λόγω της αισθητικής τους αναβάθμισης (Ματσουκάς, Θ). Έρευνες σε Αμερική και Βρετανία, έδειξαν ότι οι πράσινες ταράτσες μπορούν να προσδώσουν από 6% ως 15% στην αξία του σπιτιού (Green Roofs for Healthier Cities). Ωστόσο, υπάρχουν και επιπλέον παράγοντες που προσφέρουν μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη από την δημιουργία φυτεμένων δωμάτων. Συγκεκριμένα: Μείωση της απώλειας θερμότητας τους χειμερινούς μήνες Μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης έως 50% 17

32 Μείωση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της στέγης έως 45-50ο Μείωση των εργασιών συντήρησης του κτιρίου Άμεση απόδοση της επένδυσης Αύξηση της εμπορικής αξίας του ακινήτου Διπλασιασμός της διάρκειας ζωής της θερμομόνωσης της στέγης από τα 30 χρόνια, με συμβατική μόνωση, στα 60 χρόνια(δ0) ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Ηχομόνωση του Κτηρίου Τα φυτεμένα δώματα μπορούν να αποτελέσουν μέσα απορρόφησης του θορύβου στις πόλεις. Το υπόστρωμα δεσμεύει τους ήχους χαμηλής συχνότητας και τα φυτά δεσμεύουν τους ήχους υψηλής συχνότητας, με αποτέλεσμα ο συνδυασμός τους να βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης όσον αφορά τον ήχο (Pecketal., 2003). Επίσης, ο αέρας που βρίσκεται παγιδευμένος στο υπόστρωμα και η πολυσχιδής επιφάνεια των φυτών έχουν ηχομονωτική δράση, μειώνοντας τον εξωτερικό θόρυβο τουλάχιστον κατά 10 decibel χαμηλότερα, σε σχέση με μία συμβατική μόνωση. Ως αποτέλεσμα, η πράσινη στέγη αποτελεί την ιδανική λύση για τα κτίρια που βρίσκονται κοντά σε ισχυρές πηγές θορύβου (λεωφόρους, εργοστάσια, αεροδρόμια κλπ) (Δ9) Θερμομόνωση του Κτιρίου Το φυτεμένο δώμα ενισχύει τη θερμομόνωση και μειώνει τις ενεργειακές απώλειες και τις θερμικές ανταλλαγές με το περιβάλλον. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση ενέργειας κατά την θέρμανση και ψύξη των κτιρίων(δ0). Η θερμοχωρητικότητα του φυτεμένου δώματος είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε σχέση με αυτήν ενός συμβατικού δώματος, εξαιτίας της μεγάλης θερμικής μάζας των κηπευτικών στρώσεων και του γεγονότος ότι μεταξύ του ατμοσφαιρικού αέρα και της ανώτατης επιφάνειας της διατομής των φυτεμένων δωμάτων (χώματος), παρατηρείται ένα στρώμα ακίνητου αέρα. Το φυτεμένο δώμα λειτουργεί λοιπόν ως μια επιπλέον θερμομονωτική στρώση, ελαττώνοντας τα απαιτούμενα ψυκτικά ή θερμικά φορτία το καλοκαίρι και το χειμώνα αντίστοιχα (Δ11). Επίσης, ανάλογα βέβαια με τον τύπο υποστρώματος και την υγρασία που είναι ικανό να συγκρατήσει μπορεί να επηρεάσει 18

33 συνολικά την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου, ειδικά, κατά την διάρκεια του χειμώνα Δροσισμός του Κτιρίου Ένα φυτεμένο δώμα βοηθάει στην εξοικονόμηση ενέργειας στο κτήριο μέσω της διαφυλλικής επιφάνειας η οπoία παρέχει σκιασμό στην επιφάνεια του δώματος και εξασφαλίζει με τον τρόπο αυτό τη μειωμένη θερμική επιβάρυνση του κτιρίου μειώνοντας 30-40% τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας για κλιματισμό (Δ10). Στο φυτεμένο δώμα αξιοποιείται το φαινόμενο της εξάτμισης για την παραγωγή ψύξης καθώς και της συμπύκνωσης υδρατμών με παραγωγή θερμότητας. Με τη διαδικασία αυτή της εξατμισοδιαπνοής, τα φυτά προσφέρουν ψυκτικά ή θερμικά φορτία, τα οποία με την σειρά τους παρέχουν δροσισμό ή θέρμανση το καλοκαίρι και το χειμώνα. Η φύτευση τριών δέντρων ανά κτίριο μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας για ψύξη από 17% έως και 24%. Ένα μοναχικό δέντρο μεσαίου μεγέθους διαπνέει καθημερινά γύρω στα 400 λίτρα νερό (Kramerand Kozlowski, 1970). Αυτό ισοδυναμεί με τέσσερις μέσης ισχύος συσκευές κλιματισμού με μία ισχύ Kcal/hr. που δουλεύουν 20 ώρες το 24ώρο Ενίσχυση της Διάρκειας Ζωής της Κατασκευής του Δώματος Ο οροφόκηπος ενός κτιρίου προστατεύει τα υποκείμενα μονωτικά υλικά από φθορές που θα προκαλούσε η έκθεσή τους στον ήλιο, στην υπεριώδη ακτινοβολία και στις μεγάλες αυξομειώσεις της θερμοκρασίας. Τα φυτά λόγω της ανακλαστικής τους ικανότητας, αλλά και λόγω της απορρόφησης σημαντικού ποσοστού της ηλιακής ακτινοβολίας για τις βιολογικές τους λειτουργίες (φωτοσύνθεση, εξάτμιση - διαπνοή), προστατεύουν το κτίριο από τα θερμικά φορτία της ηλιακής ακτινοβολίας και αυξάνουν την διάρκεια ζωής του. Η ύπαρξη φυτών στο κέλυφος του κτιρίου ελαχιστοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα καταστρεπτικά αποτελέσματα ακραίων καιρικών φαινομένων (άνεμος, χαλάζι, δυνατές βροχές) και μειώνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς(δ0). Κατ επέκταση, μειώνονται οι κατασκευαστικές απαιτήσεις της στέγης όσον αφορά στο φυσικό, χημικό ή βιολογικό στρες και ενισχύεται η αποτελεσματικότητα των υδατοστεγανών μεμβρανών, λόγω των μειωμένων αυξομειώσεων της θερμοκρασίας (Ματσουκάς, Θ). 19

34 Πυροπροστασία Τα πράσινα δώματα προστατεύουν τα κτίρια από τη φωτιά. Έρευνα που διεξήχθη στο Βερολίνο για την αντίσταση ενός πράσινου δώματος στη φωτιά βρέθηκε ότι τα φυτεμένα δώματα εμποδίζουν την εξάπλωση της φωτιάς καλύτερα από τα δώματα με χαλίκι. Αυτό οφείλεται στην κατακράτηση νερού από τα παχύφυτα που χρησιμοποιούνται για τη φύτευση (Kohler,2004). Μάλιστα, στο "καταφύγιο ταινιών" στο UFA Studios στο Μπάμπελσμπεργκ της Γερμανίας, που δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1930 για την αποθήκευση σημαντικών έργων (όπως ταινίες της Μάρλεν Ντίντριχ), για την ενίσχυση της πυρασφάλειας χρησιμοποίησαν φυτεμένα δώματα σε συνδυασμό με χοντρούς εσωτερικούς τοίχους (Kohler, 2003)(Δ9) Προστασία από Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία Έρευνες που έχουν γίνει στο Μόναχο της Γερμανίας στην πόλη Κάσελ κάνουν λόγο για περιορισμό της διείσδυσης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στα κτήρια με φυτεμένα δώματα μέχρι και 99,4% (Herman, 2003) ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ Η πράσινη ταράτσα, μειώνει τις ανάγκες για κλιματισμό ενός κτιρίου τους καλοκαιρινούς μήνες, ανάλογα με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του, από 50 έως 90%. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια της στέγης ενός κτιρίου με πράσινη στέγη δεν ξεπερνά τους βαθμούς Κελσίου, ακόμα και το καλοκαίρι, ενώ η αντίστοιχη ενός συμβατικού κτιρίου, μπορεί να φτάσει τους 75 βαθμούς. Στο Λονδίνο και τη Σαγκάη, μόνο μέσα στο έτος 2008, φυτεύτηκαν m² πράσινων στεγών. Στη Γαλλία, φυτεύονται κάθε χρόνο m² ετησίως, ενώ στη Γερμανία Οι αριθμοί καταδεικνύουν εμφανώς τις τεράστιες επενδύσεις που γίνονται πλέον στην πράσινη ανάπτυξη και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν οι πολίτες το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη(δ0). 20

35 1.3 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥ Όπως είναι φυσικό, κάθε σύγχρονη κατασκευή πέρα από τα πολλά και τεράστια πλεονεκτήματα της, τόσο στο δομημένο περιβάλλον αλλά και την κοινωνία γενικότερα, παρουσιάζει επίσης και ορισμένα μειονεκτήματα, λιγότερα βέβαια σε αριθμό, αντίστοιχης όμως, ίσως και παραπάνω βαρύτητας. Παρακάτω, παρουσιάζονται και αναλύονται τα σοβαρότερα από αυτά ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ Το βασικότερο πρόβλημα για την εγκατάσταση φυτεμένου δώματος στην οροφή κτιρίου είναι κυρίως το οικονομικό. Εκτός από το υψηλό κόστος κατασκευής του φυτεμένου δώματος (αφού στις περισσότερες χώρες δεν χρηματοδοτείται, όπως στην Γερμανία και σε τμήμα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής), υψηλό είναι και το κόστος για την ενίσχυση της οικοδομής είτε αυτή είναι υπό κατασκευή ή είναι ήδη κατασκευασμένη και ενισχύεται εκ των υστέρων προκειμένου να αντέξει το φορτίο. Το φορτίο αυτό που αποτελείται από το στατικό φορτίο των υλικών και της βλάστησης καθώς και από το μεταβλητό φορτίο λόγω ανάπτυξης ανθρωπίνων δραστηριοτήτων πάνω σε αυτό ή λόγω κλιματικών συνθηκών όπως χιόνι, βροχή, άνεμοι. Επιπλέον οικονομική επιβάρυνση για τον ιδιοκτήτη αποτελεί η κατασκευή κλιμακοστασίου ή και ανελκυστήρα για την πρόσβαση στο χώρο, η προστασία του χώρου με σύστημα πυρόσβεσης καθώς και με την ενίσχυση περίφραξης. Η οικονομική επιβάρυνση του φυτεμένου δώματος δεν συνίσταται μόνο ως προς την κατασκευή του, αλλά και τη συντήρηση του. Το φυτικό υλικό του δώματος, οι τοπικές κατασκευές και τα κατασκευαστικά στοιχεία του κήπου χρειάζονται περισσότερη συντήρηση από ένα συμβατικό δώμα. Επίσης, θα πρέπει να γίνονται έλεγχοι διάτρησης των υλικών κατασκευής του φυτεμένου δώματος, ώστε να αποφευχθούν σοβαρά προβλήματα εμφάνισης υγρασίας στο δώμα, που μπορεί να αποβούν μοιραία για την στατικότητα του βιώσιμου κτιρίου. Οι διαρροές νερού που προέρχονται κυρίως από την διάτρηση των υλικών διαστρωμάτωσης και οφείλονται στο ριζικό σύστημα των φυτών, έχουν ως συνέπεια την εμφάνιση της υγρασίας στο δώμα, την καταστροφή του συστήματος μεμβρανών 21

36 καθιστώντας αναγκαία την εγκατάσταση νέων υλικών επιβαρύνοντας παραπάνω τον οικονομικό προϋπολογισμό (Oberlander et al., 2002) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ - ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που παρατηρούνται στα φυτεμένα δώματα, κυρίως εντατικού και λιγότερο ημί- εντατικού τύπου, είναι η έκπλυση χημικών στοιχείων, που προέρχονται από τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα. Τα κυριότερα στοιχεία που παρατηρούνται στο νερό της απορροής είναι ο σίδηρος, το αλουμίνιο, ο φώσφορος και το άζωτο. Ένα επίσης, σημαντικό αρνητικό στοιχείο από την δημιουργία φυτεμένου δώματος είναι ο ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός ορισμένων ειδών πανίδας όπως αράχνες, ποντίκια, αρουραίοι κ.α., τα οποία καθιστούν ενοχλητική την εμφάνιση και παρουσίαση τους ιδιαίτερα στο εσωτερικό των κτηρίων (Ζαχαροπούλου, 2004) ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Για τη μελέτη και κατασκευή ενός φυτεμένου δώματος είναι απαραίτητο να συμμετέχει μία πληθώρα ειδικοτήτων και κλάδων, όπως, αρχιτέκτονες τοπίου, μηχανικοί, γεωπόνοι κ.α., έτσι ώστε να αποφευχθεί κάθε κίνδυνος κατασκευαστικών λαθών ή και προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της κατασκευής της πράσινης στέγης. Η μελέτη θα πρέπει να γίνεται με απόλυτη προσοχή και η συνεργασία ανάμεσα στις ομάδες να είναι άριστη. Οι εργασίες τοποθέτησης των στεγανωτικών και μονωτικών στρώσεων πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές έτσι ώστε να υπάρχει καλά λειτουργία του κήπου. Τα φυτικά είδη πρέπει να επιλεγούν με προσοχή και με βάση συγκεκριμένα κριτήρια ώστε να έχουν την δυνατότητα αντοχής στις ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες της περιοχής όπου θα εγκατασταθούν. Όμως, επιπλέον, θα πρέπει να μην επιβαρύνουν επιπρόσθετα την κατασκευή με το βάρος τους και το βάθος των ριζών τους. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να λαμβάνεται στα φυτεμένα δώματα που είναι προσβάσιμα στους επισκέπτες. Πρέπει να υπάρχει περιμετρική ασφάλεια του φυτεμένου δώματος (Oberlander et al.,2002). 22

37 ΣΤΑΤΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ Η δημιουργία ή η απαγόρευση της κατασκευής ενός φυτεμένου δώματος, στηρίζεται αρχικά και μόνο σε αυτόν τον παράγοντα. Σε περίπτωση που η υπάρχουσα φέρουσα κατασκευή δεν μπορεί να δεχτεί την πρόσθετη στατική επιβάρυνση, τότε η κατασκευή του κήπου στο δώμα, πρέπει να θεωρείται εξαρχής απαγορευτική. Στα υφιστάμενα κτήρια το συνολικό φορτίο των κατασκευών πράσινου δώματος, όπως το φορτίο του συστήματος υποδομής φυτεμένου δώματος στέγης, η βλάστηση και οποιοδήποτε δομικό στοιχείο δε θα πρέπει να ξεπεράσει το υπολογισμένο φορτίο ή φορτίο επικάλυψης που προβλέπεται από τη στατική μελέτη. Ακόμη και αν υπάρχει η δυνατότητα προσθήκης φορτίου φυτεμένου δώματος, οι υφιστάμενες στρώσεις θα πρέπει να έχουν πυκνότητα τέτοια ώστε να αποφευχθεί συμπίεσή τους. Στα νέα κτήρια, κατά τον υπολογισμό της στατικής αντοχής τους, το φορτίο που προκύπτει από την κατασκευή του φυτεμένου δώματος/στέγης υπολογίζεται στα φορτία του κτηρίου. Ο υπολογισμός φορτίων των συστημάτων υποδομής φυτεμένου δώματος / στέγης, (σύστημα υποδομής, υποστρώματα ανάπτυξης) πρέπει να γίνεται σε συνθήκες κορεσμού όπως καθορίζεται από τα αντίστοιχα διεθνή Πρότυπα. Σημαντικός είναι ο υπολογισμός και των δομικών ή φυσικών στοιχείων που συνδυάζονται με την φύτευση στον εντατικό τύπο και ενδέχεται να εφαρμοστούν, όπως οι διάδρομοι κίνησης, τα δάπεδα, τα συστήματα σκίασης, τα στοιχεία νερού κλπ. τα οποία πρέπει να συνεκτιμηθούν (Δ14). Ανάλογα με τη μορφή του κήπου, με τη χρήση του, με τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του και με το μέγεθος των φυτών, η καταπόνηση του δώματος από τα φορτία του κήπου κυμαίνεται γενικά από 5% έως 65%. Υπάρχει όμως η δυνατότητα, ιδιαίτερα όταν πρόκειται να κατασκευαστεί κήπος σε δώμα υφιστάμενου κτιρίου, η στατική επιβάρυνση από τον κήπο να είναι μηδενική ή και αρνητική, όταν προηγείται αποξήλωση της υπάρχουσας επικάλυψης του δώματος. Συνήθως σε μια ελαφριά κατασκευή τα επιπρόσθετα φορτία υπολογίζονται περίπου στα 0.50 kn/m2, ενώ σε μια βαριά κατασκευή κήπου μπορούν να φθάσουν και τα 6.00 kn/ m2. Ωστόσο, αν θέλει κανείς να υπολογίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια το επιπρόσθετο φορτίο από την κατασκευή ενός φυτεμένου δώματος, θα πρέπει στα 23

38 φορτία των συνήθων στρώσεων (στεγάνωσης, θερμομόνωσης, κλίσεων κτλ.) να υπολογίσει αναλυτικά και τα επιμέρους φορτία του κηπευτικού τμήματος, λαμβάνοντας υπόψη του το βάρος της κάθε στρώσης σε κατάσταση κορεσμού από άποψη υγρασίας και το βάρος των φυτών σε πλήρη ανάπτυξη (Δ1) ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Ένα από τα βασικά ζητήματα κατά την κατασκευή ενός φυτεμένου δώματος είναι η προστασία από την υγρασία. H συσσώρευση υγρασίας στο δώμα για την καλή λειτουργία του κήπου και η επιθετικότητα των ριζών των φυτών είναι οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες όπως απόφραξη των υδρορροών και διάτρηση της στεγάνωσης του δώματος. Οι συνέπειες και από τις δύο μορφές βλαβών είναι σημαντικές τόσο για τη λειτουργία του κήπου, όσο και για την επικάλυψη του δώματος (Δ1). Με την απόφραξη των υδρορροών το νερό που πλεονάζει από τον κήπο δεν μπορεί να απομακρυνθεί εύκολα, παραμένει στην αποστράγγιση και στη στρώση φύτευσης και καταστρέφει τα φυτά. H προσεκτική διαμόρφωση των περιοχών των υδρορροών και η κατασκευή φρεατίων ελέγχου στις απορροές συμβάλλουν ουσιαστικά στην αποφυγή του κινδύνου αυτού. Αποτέλεσμα της διάτρησης της στεγάνωσης από τις ρίζες είναι η διείσδυση της υγρασίας κάτω από αυτήν, οπότε καταστρέφεται η θερμομόνωση, εφόσον υπάρχει. Επιπλέον, οι ρίζες αναζητώντας την υγρασία προκαλούν μικρές ή μεγάλες μηχανικές βλάβες (Δ1) Δυσκολία Επισκευής σε Περίπτωση Βλάβης των Στεγανωτικών Στρώσεων Σε περιπτώσεις βλάβης των στεγανωτικών στρώσεων, απαιτείται άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος. Παρόλο που μπορεί να υπάρξει τοπική αποξήλωση των προβληματικών στρώσεων της κατασκευής και πάλι η διαδικασία δεν παύει να είναι ιδιαίτερα δαπανηρή (Δ15) ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΗΠΟΥ 24

39 Είναι αναμενόμενο ότι ένα φυτεμένο δώμα χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή και φροντίδα από ότι ένας κήπος στη στάθμη του εδάφους, εξαιτίας κυρίως της διείσδυσης των ριζών, της ύπαρξης του νερού και των πιθανών αστοχιών της κατασκευής (Δ15) Κίνδυνος Ανεπαρκούς Άρδευσης Το πότισμα του κήπου του φυτεμένου δώματος είναι βασική προϋπόθεση για την καλή ανάπτυξη και διατήρηση των φυτών. Πρέπει να ληφθούν ειδικά μέτρα που θα διευκολύνουν τη συγκράτηση του βρόχινου νερού, όπως παχύτερη αποστραγγιστική στρώση που θα συγκρατεί μεγαλύτερη ποσότητα νερού και επιλογή των πλέον υδρόφιλων υλικών. Ενώ το έδαφος διαθέτει θεωρητικά απεριόριστη ποσότητα νερού, την οποία μπορούν τα φυτά να αναζητήσουν με τη βαθύτερη διείσδυση των ριζών τους σε αυτό, δε συμβαίνει το ίδιο με το φυτεμένο δώμα, επειδή αποτελεί μια κλειστή ενότητα, που μπορεί να συγκρατήσει μέχρι μια ορισμένη ποσότητα νερού. Επειδή μάλιστα αναπτύσσονται σε αυτό πολύ υψηλές θερμοκρασίες και επιδρά έντονα ο άνεμος, η εξάτμιση του νερού επιτυγχάνεται ευκολότερα και ταχύτερα. Για το λόγο αυτό πρέπει πάντα να προβλέπεται η τεχνητή άρδευση που θα βοηθά στη διατήρηση μιας μόνιμης υγρασίας (Δ1). 25

40 1.4. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Οι πράσινες στέγες είναι κυριολεκτικά παλιές όσο κι άνθρωπος και χρησιμοποιούνταν πολύ πριν τη σύλληψη της ιδέας της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Ήδη από την αυγή της ανάπτυξης της αγροτικής κοινωνίας, στο πρώτο στάδιο του Πολιτισμού, γύρω στο π.χ., οι άνθρωποι άρχισαν να εγκαταλείπουν τις σπηλιές και τα πρόχειρα καταφύγια και να εγκαθίστανται σε οικισμούς, οργανωμένοι σε ομάδες που είχαν ως βάση την εκτεταμένη οικογένεια. Οι οικισμοί αυτοί, που είχαν το μέγεθος και τη δομή των σύγχρονων χωριών, χτίζονταν από υλικά που βρίσκονταν σε αφθονία στο φυσικό περιβάλλον, όπως το χώμα με τη μορφή πηλού και φυτικές ύλες (Εικόνα 1.1. και 1.2). Ιδιαίτερα οι φυτικές ύλες, είτε στη ζωντανή είτε στην αποξηραμένη μορφή τους (φυτά και άχυρο) αποτελούσαν κυρίαρχα υλικά δόμησης καθώς πρόσφεραν πολλαπλά οφέλη στη θερμομόνωση, τη στεγανοποίηση, τη σταθερότητα και την αισθητική αυτών των πρώτων κατοικιών. Εικόνα 1.1: Η αρχαία φάρμα Butser. Αρχαιολογικό υπαίθριο μουσείο κοντά στο Πίτερσφιλντ στο Hampshire, στη νότια Αγγλία. Υπάρχουν αναπαραστάσεις προϊστορικών κτιρίων, πάνω στα αρχαία ερείπια τους, ανάμεσά τους και roundhouses από την Εποχή του Σιδήρου. Εικόνα 2.2: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο St Fagans, υπαίθριο μουσείο στο Κάρντιφ της Ουαλίας. Αναπαράσταση προϊστορικού κτιρίου.tο χώρο του υπαίθριου μουσείου έχουν ανεγερθεί εκ νέου περισσότερα από 40 κτίρια, που αντιπροσωπεύουν την αρχιτεκτονική διάφορων περιοχών της Ουαλίας. (Πηγή: Η ιδέα για το πρασίνισμα των δωμάτων και των στεγών ξεκίνησε από τα ιστορικά χρόνια. Η εμφάνιση των πρώτων φυτεμένων δωμάτων εντοπίζεται γύρω στον 6ο αιώνα π.χ., και ανάγεται στον έρωτα ενός βασιλιά για μια γυναίκα. Ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ Β (περίοδος βασιλείας: π.χ.) κατασκεύασε για χάρη της 26

41 περσικής καταγωγής γυναίκας του η οποία νοσταλγούσε τους δασωμένους λόφους της πατρίδας της, τους «Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας» (Εικόνα 1.3.)οι οποίοι συγκαταλέγονται μέχρι και σήμερα ανάμεσα στα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Πιθανολογείται ότι αποτελούσαν μέρος των εξωτερικών τειχών της Βαβυλώνας. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, λέγεται ότι κάλυπταν μια έκταση με μέγεθος περίπου 400 πόδια (122 μέτρα) φάρδος, 400 πόδια (122 μέτρα) μήκος και περισσότερο από 80 πόδια (25 μέτρα) ύψος κτισμένοι σε αναβαθμίδες, οι οποίες είχαν 3,5 μ. πλάτος και 5 μ. ύψος και αποτελούσαν μια κυρτή κατασκευή (καμάρα). Εικόνα 1.3: Καλλιτεχνική αναπαράσταση των Κρεμαστών Κήπων της Βαβυλώνας (Πηγή: Η ταράτσα, που ήταν το βασικό στοιχείο όλων των σπιτιών σε χώρες με χαμηλή βροχόπτωση και ήπιους χειμώνες, ήταν πιθανόν πάντοτε η αποθήκη για φυτά σε γλάστρες. Αυτό είχε τη μορφή πυραμίδας με πατήματα σε ένα κυκλικό σχέδιο κατασκευασμένο με λευκό μάρμαρο και είχε πέντε ταράτσες φυτεμένες με δέντρα. Αναφέρεται από τον Στράβων (αρχαίος έλληνας ιστορικός) πως: «Στην πλευρά των σκαλοπατιών υπάρχουν μηχανές ύδατος που παίρνουν νερό από τον Ευφράτη ποταμό». Έχει καταγραφεί ότι και ο Ιουστινιανός είχε εξώστες με φυτά περί το 500 μ.χ. Τον 11ο και 12ο αιώνα σε εκκλησιαστικά βιβλία απεικονίζονται και μερικά βυζαντινά παραδείγματα. Επίσης, σημαντικές πηγές για τους πρώτους τεχνητούς κήπους, αποτελούν τα Ζιγκουράτ (Εικόνα 1.4.), δηλαδή οι φυτοκαλυμμένες κλιμακωτές εξέδρες πάνω στις οποίες έκτιζαν οι Βαβυλώνιοι τους ναούς και τα ιερά για να λατρέψουν τους θεούς τους. Τα ζιγκουράτ, κτίρια προϊστορικής ασσυροβαβυλωνιακής αρχιτεκτονικής, έχουν σχήμα πυραμίδας, τετράπλευρη κάτοψη και διαδοχικά πλευρικά κεκλιμένα επίπεδα με τα οποία γινόταν η πρόσβαση στην κορυφή, υπήρχε μικρό οίκημα, ήταν 27

42 απαραίτητο συμπλήρωμα των ασσυροβαβυλωνιακών ναών και αποτελούσε ιερό παρατηρητήριο ή αστεροσκοπείο με θρησκευτικό χαραχτήρα. Στην λίστα με τα αξιοσημείωτα ζιγκουράτ συμπεριλαμβάνεται η μεγάλη Ζιγκουράτ της Ουρ κοντά στην Νασιρίγια (Ιράκ), η Ζιγκουράτ της AqarQuf κοντά στην Βαγδάτη (Ιράκ), η Ζιγκουράτ της ChoghaZanbil στο Κουζεστάν (Ιράν), και άλλη μια Ζιγκουράτ στο Sialk κοντά στο Kashan (Ιράν). Εικόνα 1.4:. Καλλιτεχνική αναπαράσταση των Ζιγκουράτ (Πηγή: Στα ελληνορωμαϊκά χρόνια, τα φυτεμένα δώματα δεν βρίσκουν πολλές εφαρμογές, παρά μόνο σε περιοχές, όπως η Φοινίκη, η Πομπηία και η Εγγύς Ανατολή. Στην εποχή του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, αρκετά καλά διατηρημένα φυτεμένα δώματα, συναντώνται σε παλάτια και επαύλεις της Ιταλίας, καθώς επίσης σε εκκλησιαστικά κτίρια και μοναστηριακά συγκροτήματα της βορειοδυτικής Γαλλίας. Ακόμη χρήση φυτεμένων δωμάτων συναντούμε και σε δείγματα κέλτικης αρχιτεκτονικής στα Χάιλαντς της Σκωτίας, την Ουαλία την Ιρλανδία και Ισλανδία ( Εικόνα 1.5). Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα της χρήσης φυτικών υλικών στις στέγες κατά τη διάρκεια της Ελισαβετιανής εποχής είναι οι κατοικίες του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και της συζύγου του, Αν Χάθαγουεϊ, στο Στράτφορντ (Εικόνα 1.6.). Και τα δύο κτήρια, που χρονολογούνται από τα μέσα του μ.χ. και βρίσκονται σε άψογη κατάσταση, είναι επισκέψιμα προσφέροντάς μας μια καθαρή εικόνα της αρχιτεκτονικής της εκείνης της περιόδου. Η Αναγέννηση έφερε ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους οροφόκηπους, το οποίο επηρεάστηκε ίσως από την αναζωογόνηση του κλασικού πολιτισμού και της μόδας για την εισαγωγή φυτών. Περί το 1400 ο Cosimo de Medici έκτισε έναν οροφόκηπο στη βίλα του κοντά στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Η μόδα επεκτάθηκε 28

43 βόρεια. Στη Γερμανία ο Καρδινάλιος Johann van Lamberg ( ) κατασκεύασε οροφόκηπους στην κατοικία του. Εικόνα 1.5: Ενδεικτικό παράδειγμα ισλανδικής αρχιτεκτονικής αποτελεί η εκκλησία στην πόλη Vidimyri (1834). Είναι κατασκευασμένη από ξύλο και χορτάρι και αποτελεί την μια από τις 6 που έχουν σωθεί σε ολόκληρη την Ισλανδία. (πηγή: Εικόνα 1.6:Η κατοικία της συζύγου του Σαίξπηρ, Αν Χάθαγουεϊ στο Στάτφορντ (χρονολογείται γύρω στο 1500 μ.χ.) διαθέτει στέγη κατασκευασμένη από φυτικά υλικά. (πηγή: 29

44 Οι δημιουργίες παρέμειναν αργές μέχρι το 19ο αιώνα όταν ο Carl Rabbitz ( ), ένας εξέχων κατασκευαστής, παρουσίασε στο Παρίσι, στην Παγκόσμια Έκθεση του 1867, ένα μοντέλο του οροφόκηπου που είχε στο σπίτι του στο Βερολίνο. Εδώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται ένας οροφόκηπος σε αστικό σπίτι της βόρειας Ευρώπης, σε μια περιοχή με κρύους χειμώνες και υψηλή βροχόπτωση. Η επίπεδη οροφή ήταν στεγανή στο νερό χάρη σε πατέντα του Rabbitz με βουλκανισμένη άσφαλτο.(16)στη συνέχεια το 1874 ο βασιλιάς Ludwig II έκανε μια μεγαλοπρεπή κατασκευή του οροφόκηπου του ο οποίος καλυπτόταν με γυαλί στο Μόναχο. Δυστυχώς δε χρησιμοποίησε την τεχνική του Radditz και η διαρροή του νερού ήταν εκτενής και γι αυτό κατεδαφίστηκε το Στη Γερμανία περί το 1890 οι αγροικίες καλύπτονταν για λόγους πυροπροστασίας με μια στρώση φυτοχώματος πάνω στην οποία φύτρωναν διάφορα φυτά. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε και τον 19ο αιώνα. Η κατασκευή οροφόκηπων συνεχίζεται στην Ευρώπη, ενώ την εμφάνισή τους κάνουν τα φυτεμένα δώματα και στην Αμερική το 1930 στο Rockefeller Center (Εικόνα 1.7.). Στη δεκαετία του 1960 οι πράσινες στέγες γίνονται πλέον στη Γερμανία η νέα μόδα κι από κει εξαπλώνονται σε πολλές χώρες. Εικόνα 1.7:. Το κέντρο Rockefeller (πηγή: Στα νεότερα χρόνια, οι κήποι στα δώματα, θεωρούνταν στοιχείο υψηλής ποιότητας, αισθητικής και πολυτέλειας, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα δεν ήταν λίγοι οι 30

45 κορυφαίοι αρχιτέκτονες της εποχής, οι οποίοι υποστήριζαν θερμά τη δημιουργία τέτοιων κατασκευών. Με την ανάπτυξη του πράσινου κινήματος στις αρχές της δεκαετίας του 1960, την αναγκαιότητα για την εύρεση μιας βιώσιμης λύσης στον σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων αλλά και τις Κοινοτικές Οδηγίες τα σύγχρονα παραδείγματα φυτεμένων δωμάτων, τόσο στον ευρωπαϊκό χώρο, όσο και στην Αμερική, ολοένα και πληθαίνουν. Μέχρι στιγμής, εκτιμάται ότι το 10% των γερμανικών στεγών ( τ.μ.) έχουν πρασινίσει. Στη Γερμανία η φύτευση δωμάτων χρησιμοποιείται κυρίως ως μέθοδος για την αντιμετώπιση της υπερχείλισης των ομβρίων υδάτων, γι' αυτό και έχουν εφαρμοστεί νόμοι που προσφέρουν κίνητρα, αλλά και ποινές για να ενθαρρύνουν την φύτευση των στεγών σε μεγάλη κλίμακα Τεχνολογική Εξέλιξη των Οροφόκηπων Η σύγχρονη τεχνολογία στον τομέα των roof gardens εξελίσσεται με στόχο τη δημιουργία χαμηλού και μέσου πρασίνου (εδαφοκάλυψη θάμνοι μεσαίοι, δέντρα) στην οροφή με το μικρότερο δυνατό φορτίο, την αποφυγή πρόσθετου οπλισμού και το μικρότερο κόστος κατασκευής. Τα βασικότερα προβλήματα που έλυσε η σύγχρονη τεχνολογία την κατασκευή των roof gardens είναι η θερμική μόνωση, η στεγανοποίηση, η αποστράγγιση, η δημιουργία ελαφρού υποστρώματος ανάπτυξης των φυτών, καθώς και η σωστή άρδευση για την ανάπτυξη και διατήρηση του επιθυμητού πρασίνου. Στις χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Ολλανδία κ.α.) και στις ΗΠΑ εδώ και χρόνια υπάρχουν εξειδικευμένες εταιρείες που μελετούν, κατασκευάζουν και διαθέτουν τα κατάλληλα υλικά και φυτά ώστε να συνδυάζουν την ελαφριά κατασκευή και την υγιή ανάπτυξη του πρασίνου με άριστα οικονομοτεχνικά και αισθητικά αποτελέσματα ανάλογα με τη χρήση του οροφόκηπου. Σήμερα λοιπόν είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθούν υπέροχοι κήποι ή ακόμα ένα απλό καθιστικό, μια πέργκολα, μια σκιά ή μερικά δέντρα. Αρκούν 10 εκατοστά μόνο ειδικού υποστρώματος με βάρος γύρω στα 100 Κιλά/m2 για τη δημιουργία ενός κήπου με ποώδη φυτά, φυτά εδαφοκάλυψης ή χλοοτάπητα. Με υπόστρωμα 30 εκατοστά οι δυνατότητες επεκτείνονται σε θάμνους, ενώ με την κατάλληλη στήριξη μπορούμε να συμπεριλάβουμε στο σχεδιασμό ακόμη και δέντρα. 31

46 Οι Οροφόκηποι στην Ελλάδα Στην Ελλάδα η ανάπτυξη των φυτεμένων δωμάτων βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο. Η εφαρμογή των πράσινων στεγών άρχισε να διαδίδεται μόλις την τελευταία δεκαετία, καθώς τα υφιστάμενα συστήματα που χρησιμοποιούνταν στο εξωτερικό δεν ήταν κατάλληλα για τα δεδομένα των κτιρίων και του κλίματος της χώρας μας. Ανάμεσα στις κύριες προκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν ήταν η δημιουργία ενός εξειδικευμένου συστήματος με χαμηλό στατικό φορτίο, ώστε να προσφέρει ασφάλεια στην περίπτωση σεισμού, με χαμηλές ανάγκες άρδευσης, ώστε να είναι βιώσιμο και οικονομικά συμφέρον και με φυτά ανθεκτικά στις ακραίες κλιματολογικές συνθήκες που μπορεί να κυμαίνονται από τον καύσωνα μέχρι τον παγετό στην ίδια περιοχή ( Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα τσιμεντένιων ταρατσών ανεκμετάλλευτα, εγκαταλελειμμένα, χωρίς ουσιαστική χρήση και οι οποίες θα μπορούσαν ύστερα από σωστή μελέτη, να μετατραπούν σε νησίδες πρασίνου και να αποτελέσουν σημαντικό ρόλο στην αναβάθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος. 32

47 1.5. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΟΡΟΦΟΚΗΠΟΥΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1 Τοποθεσία : Candy Wharf, Αγγλία Εικόνα 1.8: Αεροφωτογραφία τοποθεσίας Έργου Εικόνα 1.9: Φωτογραφία Οροφόκηπου στην Περιοχή της Αγγλίας Κατηγορία οροφόκηπου: Ο οροφόκηπος αυτός ανήκει στην κατηγορία του εντατικού τύπου Κεντρική ιδέα των σχεδιαστών: Βασικό σχέδιο ήταν η δημιουργία δύο κήπων οροφής, ένας σε κάθε άκρο του κτηρίου και να παρέχουν κοινόχρηστους κήπους/χώρους για τη χρήση τους από όλους τους κατοίκους της πολυκατοικίας οι οποίοι θα μπορούν να το απολαύσουν είτε μοναχικά είτε σε ομάδες. Βασική θέα είναι αυτή της πόλης αλλά και των μελλοντικών Ολυμπιακών εγκαταστάσεων ( Εικόνα 1.12 και 1.13). Η περιοχή της οροφής χωρίζεται σε δωμάτια (Εικόνα 1.11), με βάση το διαρθρωτικό αποτύπωμα της δομής των κατώτερων διαμερισμάτων έτσι ώστε να δημιουργηθούν χώροι διαφόρων μεγεθών με ξεχωριστές χρήσεις και απόψεις, ενώ κάποιοι άλλοι χώροι να είναι περισσότερο ιδιωτικοί από κάποιους άλλους. Οι περσίδες με υλικό πάνελ στο μπροστινό μέρος του κτηρίου πρόσφεραν ανακούφιση από τον ήλιο και φάνηκαν χρήσιμες και για την οροφή όπου 33

48 χρησιμοποιήθηκαν στις πέργκολες για επιπλέον ηλιοπροστασία του κήπου στους καθιστικούς χώρους. Βασική θέα είναι αυτή της πόλης αλλά και των μελλοντικών Ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Δεν υπάρχει κάποια αντιαισθητική θέα που να χρειάζεται να καλυφθεί παρά μόνο προφύλαξη από γειτονικά κτήρια για προφύλαξη της ιδιωτικής ζωής. Φυτικό υλικό: Τα κύρια είδη του κήπου (Εικόνα 1.10) είναι παχύφυτα αλόες, κάκτοι, φοινικοειδή, δέντρα μικρού έως μεσαίου μεγέθους όπως ελιές και κατά γενικό κανόνα φυτά που απαντώνται σε παραθαλάσσιες περιοχές. Τα φυτά αυτά δεν έχουν βαθύ ριζικό σύστημα ούτε και μεγάλες απαιτήσεις σε νερό. Επίσης, παρτέρια με συνθέσεις από μικρούς θάμνους, ποώδη και χλόες. Εικόνα 1.10:Φυτικό Υλικό Εικόνα 1.11: Δωμάτιο με Βάση το Διαθρωτικό Αποτύπωμα της πολυκατοικίας Εικόνα 1.12: Βασική Θέα Εικόνα 1.13: Βασική Θέα 34

49 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2 Τοποθεσία: Νέα Υόρκη- Αποικία Ανατολή Σχεδιαστές : Melissa Baker, Handleyτου Pull-tab Design Εικόνα 1.14:Φωτογραφία Οροφόκηπου στην Περιοχή της Νέας Υόρκης Κατηγορία Οροφόκηπου O οροφόκηπος αυτός ανήκει στην κατηγορία του εντατικού τύπου. Κεντρική Ιδέα των Σχεδιαστών Χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής της Αρχιτεκτονικής τοπίου σε ταράτσα πολυκατοικίας στην ασφυκτικά δομημένη πόλη της Ν. Υόρκης. Στον οροφόκηπο έχει κατορθωθεί να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που αποκαθιστά την έλλειψη κήπου λόγω μειωμένου χώρου και παράλληλα προσφέρει δυνατότητα αναψυχής και διέξοδο στους ιδιοκτήτες από την καθημερινή κουραστική διαβίωση στην σύγχρονη αυτή πόλη ανεβάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής. Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού του οροφόκηπου ήταν η δημιουργία ενός κήπου που θα παρέχει 35

50 αναψυχή χαλάρωση προφυλάσσοντας όμως την ιδιοτηκότητα των χρηστών. Ένας χώρος που δίνει την αίσθηση της ελευθερίας του υπαίθριου χώρου χωρίς ωστόσο να ξεπερνά τα όρια της ιδιοτηκότητας. Έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην θέα της αποικίας Ανατολή από πανοραμική άποψη. Ο χώρος είναι χωρισμένος σε τέσσερις επιμέρους χώρους, δύο μεγαλύτερους και δύο μικρότερους. Η λίμνη νερού (Εικόνα 1.15) δημιουργήθηκε για να μεσολαβήσει μεταξύ των δύο, δημιουργώντας μια άκρη για το μεγαλύτερο, πιο ανοιχτό καθιστικό, αλλά καθορίζει επίσης ένα μικρότερο χώρο που έχει βότσαλα καταγής και μια θέση όπου μπορεί να καθίσει ο χρήστης και να αισθάνεται την αίσθηση της ιδιωτικής ζωής και ανάπαυλας, ακούγοντας τους ήχους του καταρράκτη. Τα ψιλά χωρίσματα και η κατάλληλη θέση των φυτών που έχουν τοποθετηθεί, προσφέρουν την ιδιοτηκότητα που χρειάζεται και αποκρύπτουν σημεία που είναι ανεπιθύμητα ορατά από τα περιβάλλοντα κτήρια. Υπάρχουν χώροι αποθήκευσης πίσω από τα παρασκηνιακά στοιχεία., χώρος για τα εργαλεία και τις προμήθειες. Όλα αυτά, είναι προσεκτικά κρυμμένα. Ο χώρος, επίσης, είναι εύκολα προσβάσιμος κάνοντας συντήρηση πολύ πιο εύκολη και ευχάριστη για τον ιδιοκτήτη. Οι βασικές χρήσεις του χώρου δεν είναι πολλές είναι κυρίως: α) αναψυχή β) χαλάρωση ανάπαυση (Εικόνα 1.16) γ) υπαίθριο ντους δ) αισθητική απόλαυση Εικόνα 1.15: Λίμνη Νερού Εικόνα 1.16: Χώρος Χαλάρωσης και Ανάπαυλας 36

51 Στο στυλ σχεδιασμού βασίζεται στη διαμόρφωση γραμμικής πορείας, αυστηρών ευθειών και ορθογώνιων σχημάτων. Το υδάτινο στοιχείο που έχει προστεθεί δημιουργεί κίνηση και ζωντάνια στο τοπίο, προσφέρει χαλάρωση και ευεξία και καλύπτει ένα ποσοστό των ενοχλητικών θορύβων που εισέρχονται στον χώρο σε συνδυασμό με τα φυτικά είδη. Η κεντρική έμπνευση των σχεδιαστών είναι ένα μικρό σιντριβάνι δρυός που προέρχεται από ξύλο Πενσυλβανίας και καταλήγει σε μία δεξαμενή με υδρόβια φυτά. Σκοπός είναι η εσκεμμένη διάβρωση των υλικών με το πέρασμα του χρόνου. Η δεξαμενή χάλυβα θα συνεχίσει να σκουριάζει και το ξύλο Βελανιδιάς θα μαυρίσει. Το ονόμασαν Chunky (κοντόχοντρο) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως καθιστικό. Επίσης, είναι ένα δυνατό διακοσμητικό στοιχειό που συμβάλλει δυναμικά στη δημιουργία αισθητικού κάλλους. Εκμεταλλεύεται σωστά την θέα αποκρύπτοντας τα αντιαισθητικά σημεία υψώνοντας τοίχους και χωρίσματα ενώ αποκαλύπτει τις δυνατές θέες δημιουργώντας καθιστικούς χώρους που παράλληλα λειτουργούν ως χώροι παρατήρησης. Η δυνατότερη εξωτερική θέα η οποία έχει τονιστεί ιδιαίτερα από τους σχεδιαστές βρίσκεται στην βορειοανατολική πλευρά του κτηρίου και είναι η επεκτατική θέα του χωριού Ανατολή από πανοραμική άποψη. Οι διαδρομές δημιουργουν το στυλ και το ύφος του σχεδίου, είναι οριζοντιες και καθετες ευθείες που συνδέονται μεταξύ τους οριοθετούν και σχηματίζουν νοητά τους χώρους και διαχωρίζουν τις χρήσεις τους. Είναι αρκετά χρηστικές καθώς συντελλούν στην ευκολη, άμεση και άνετη πρόσβαση από τους ιδιοκτήτες και τους λοιπούς χρήστες στους διαφορετικούς χώρους του κήπου για την ανάπαυση τους αλλά και για την διευκόλινση της συντήρισης του ίδιου του κήπου. Τα κύρια είδη του κήπου είναι φυτά χαμηλής βλάστησης και αγριολούλουδα και υδρόβια φυτά. Αυτού του είδους τα φυτά είναι τοποθετημένα σε μία κατασκευή με νερό. Μικροί θάμνοι, ποώδη εδαφοκαλυπτικά, αναρριχόμενα, χλόες, κατά κύριο λόγο καλλωπιστικά είδη χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό, αποτελούν επαρκή φύτευση και με το μικρό βάρος τους δεν επιβαρύνουν επιπλέον την κατασκευή, προσφέρουν όμως τα γνωστά οφέλη των φυτών. Κατασκευές Στον Χώρο α) Η ξύλινη πέργολα που είναι τοποθετημένη σε διάφορα σημεία του φυτεμένου δώματος δημιουργεί ένα είδος σκίασης, η οποία είναι εν μέρει ανεπαρκής, δίνοντας 37

52 όμως ένα όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα και σαν κατασκευή και αφήνοντας ανοιχτή την θέα προς τον ουρανό. Η πέργκολα είναι μηχανική στερέωση (ανοξείδωτες βίδες) στα τοιχώματα των παρτεριών. β) Μια σιδερένια δεξαμενή με φυτά όπου δέχεται νερό από έναν δρύινο κύβο είναι το χαρακτηριστικό του κήπου. γ) Καθιστικά δ) Παρτέρια με λουλούδια ε) Υπαίθριο ντους στ) Εμπνευσμένο από τον Ιταλό αρχιτέκτοναα Carlo Scarpa, τον πλοίαρχο των αρχιτεκτονικώνν λεπτομερειών, ο κρίκος με πλαισιωμένη επένδυση την έναρξη της προβολής του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ένα 12-ιντσών τμήμα από τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου, σχεδιάστηκε σκόπιμα σ γιαα να σκουριάζει στον τοίχο στόκων. ζ) Oθόνες από υλικό καμβά. Οιι οθόνες αυτές είναι μετακινούμενες για να επιτρέψουν την πρόσβαση στο κατάστρωμα της στέγης. Επίσης πίσω από αυτά υπάρχουν χώροι για την αποθήκευση Εικόνα 1.17: Υπαίθριο Ντους Εικόνα 1..18: Οθόνες Για Προβολή Ταινιών Εικόνα 1.19: Καλλιτεχνική Δημιουργία με Έμπνευση Έ τον Σταθμό παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας 38

53 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3 Τοποθεσία: Σύδνεϋ, Αυστραλία Εικόνα 1.20: Φωτογραφία του οροφόκηπουυ του οικιστικού συγκροτήματος M Central Στο M - Central ανήκει ένας οροφόκηπος m 2 που π κατασκευάστηκε στην οροφή του κτιρίου που χρησιμοποιούταν μέχρι τότε ως χώρος στάθμευσης. Το κτήριο ανακατασκευάστηκε για την δημιουργία οικιστικού συγκροτήματος στο Σύδνεϋ. Ο οροφόκηπος του σχεδιάστηκε ως ένας κοινόχρηστος κήπος ψυχαγωγίας και αποτελεί κοινωνικό κέντρο για τουςς 400 κατοίκους του συγκροτήματος. Η οροφή του σχεδιάστηκε ωςς ένα πάρκο ποτίσματος των αυξημένα χαμηλών χορτολιβαδικών εκτάσεων, παρέχοντας νέες επιδράσεις στην ζωή των κατοίκων και στην άμβλυνση της Θερμοκρασίας της πόλης της Αυστραλίας. Διαθέτει εγγενή χόρτα, παχύφυτα, κληματαριές και δέντρα. Το λιβάδι με το γρασίδι του Αλωπέκουρουυ προσδίδει μια σχεδόν αγροτική ατμόσφαιραα α στο ένα άκρο, ενώ τα γούνινα λοφία τους ταλαντεύονται με το αεράκι. Με την χρήση παχύφυτων έχει δοθεί αντίθεση υφής. Επίκεντρο του κήπου είναι ένα υπέροχο δέντρο του ματωμένου Δράκου σε ένα κομμάτι μικρού γκαζόν. Χαρακτηριστικό στο χώρο είναι επίσης τα Δρέπαναα των Ιθαγενών. Στο επάνω επίπεδο, υπάρχουν πέργκολες με κληματαριές και σε μεγάλο ποσοστό επένδυση με 39

54 ξυλεία. Στην πλευρά με τον σκεπαστό χώρο των εκδηλώσεων σκιάζεται από δέντρα Tuckeroo. Στον χώρο υπάρχει επένδυση με κόντρα πλακέ, τσιμέντο περίστυλοι διάδρομοι και στοές που προσφέρουν θέα σε όλη την πόληη μαζί με τα χαρακτηριστικό δείγμα των υδάτων, boardwalks ξυλεία και τα γλυπτά.. Χαρακτηριστικός είναι ο ήχος του νερού από το τ σιντριβάνι που κυλάει απαλά. Έχει αμέτρητες χρήσεις από ψησταριές έως μέρη για περιπάτους των σκύλων, πισίνα κατάστρωμα, κέντρο κοινωνικών εκδηλώσεων κ.α. και προσφέρει ευκαιρίες για αλληλεπίδραση. Εικόνα 1.21: Επίκεντρο του κήπου το Ματωμένου Δράκου Δέντρο του Εικόνα 1.22: Φωτογραφία Φ α της περιοχήςς με το Λιβάδι του Φυτού Αλωπέκουρου Εικόνα 1.23: Δημιουργία αντιθέσεων χρώματος υφής και υλικών Εικόνα 1.24: Η Επιτυχείς μεταφορά του φυσικού περιβάλλοντος 40

55 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3 Τοποθεσία:Bermondsey- London Εικόνα 1.25: Φωτογραφία από τον δημόσιο οροφόκηπο στο Λονδίνο. Κεντρική ιδέα των σχεδιαστών: Στην κορυφή ενός πρώην εργοστασίου έχει μετατραπεί σε ταράτσα με ένα περιβάλλον κομψό και φιλόξενο, που στόχο έχει κυρίως την αισθητική απόλαυση και χαλάρωση των χρηστών. Δυνατότερο του σημείο είναι η μαγευτική θέα του Λονδίνου. Τα ζεστά χρώματα που έχουν χρησιμοποιηθεί στον κήπο έχουν στόχο να μεταφέρουν την εικόνα των παρακείμενων βιομηχανικών καμινάδων. Οι μεγάλες περιοχές φύτευσης, έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να καταφέρουν να σπάσουν την ομοιομορφία των υλικών του χώρου. Επιπλέον καθίσματα έχουν χρησιμοποιηθεί για περισσότερες χρήσεις. Είναι μία από τις κατασκευές που συναντώνται συχνότερα σε τύπους οροφόκηπων. Πρόκειται για ένα συνδυασμό των ημιεντατικών τύπων που περιέχουν επιπρόσθετες κατασκευές όπως π.χ. καθιστικούς χώρους. Για το λόγω του ότι το βάθος του υποστρώματος των τύπων αυτών είναι αρκετά μικρό για την ανάπτυξη μεγάλου ριζικού συστήματος, το δέντρα που χρησιμοποιούνται βρίσκονται τοποθετημένα μέσα σε φυτοδοχεία. Για την φυτική 41

56 Εικόνα 1.26: Φωτογραφία του χώρου Εικόνα 1.27: Φωτογραφία του χώρου κάλυψη χρησιμοποιούνται κυρίως εδαφοκαλυπτικά φυτά, μικροί θάμνοι και χλοοτάπητας. Το στυλ και ύφος σχεδιασμού αυτού του κήπου βασίζεται στη χρήση ορθογώνιων σχημάτων (τετράγωνα, ρόμβους, τρίγωνα) περισσότερο τυχαία χωρίς ισομετρία μεταξύ τους. Οι ευθείες διακόπτονται και σχηματίζουν διαδρομές σπαστές. Οι οποίες ακολουθούν το χώρο και αγκαλιάζουν την φόρμα του τοπίου, έχουν ως τελικό σκοπό την εστίαση της θέας του κήπου, τονίζοντας την. Οι σημαντικότερες θέες που έχουν τονιστεί σκόπιμα είναι εκείνες όπου φαίνονται και οι καμινάδες των παρακείμενων εργοστασίων. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί καθώς το κτήριο πάνω στο οποίο έχει δημιουργηθεί ο οροφόκηπος ήταν ένα παλιό εργοστάσιο. Άλλες εντυπωσιακές θέες που έχουν τονιστεί είναι αυτές της πόλης του Λονδίνου που παρατηρούνται περιμετρικά του κτηρίου. Δεν υπήρχε κάποια αδύναμη θέα που χρειάστηκε να καλυφτεί για αυτόν τον λόγο ο κήπος είναι ανοιχτός από παντού και με χαμηλή φύτευση για την ευκολότερη παρατήρηση. Οι κύριες χρήσεις του χώρου είναι ο περίπατος και η χαλάρωση- απόλαυση της θέας του κήπου. Κυρίαρχα υλικά στο χώρο είναι το ξύλο για επένδυση στο δάπεδο και τα παρτέρια σιδερένιες κατασκευές- παρτέρια. Φυτικά είδη: Τα φυτικά είδη που χρησιμοποιήθηκαν είναι κυρίως ποώδη χαμηλοί θάμνοι και αρωματικά διακοσμητικά. Έχουν μικρές απαιτήσεις νε νερό και δεν επιβαρύνουν σε σημαντικό βαθμό την φέρουσα ικανότητα του φορτίου. Μικρού μεγέθους δέντρα και φυτά, έχουν τοποθετηθεί σε φυτοδοχεία 42

57 1. ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ 2.1 Προετοιμασία Επιφάνειας και Δημιουργία Φράγματος Υδρατμών Η επιφάνεια του δώματος καθαρίζεται καλά και επισκευάζεται τοπικά από τυχόν φθορές. Στη συνέχεια γίνεται επάλειψη της επιφάνειας σε δύο στρώσεις κατ ελάχιστον, με ελαστομερές ασφαλτικό γαλάκτωμα για την δημιουργία φράγματος υδρατμών (Ευαγγελίου κ.α. 2008) Δημιουργία Θερμομονωτικής Στρώσης Η θερμομονωτική στρώση τοποθετείται για να προφυλάσσει τόσο τη φέρουσα πλάκα όσο και τους εσωτερικούς χώρους από τις μεγάλες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις του περιβάλλοντος. Η θερμομονωτική στρώση στα πράσινα δώματα πρέπει να έχει σημαντική αντοχή σε θλίψη αντίστοιχη με την καταπόνηση από τη φύτευση. Ως πιο ενδεδειγμένο υλικό είναι η εξηλασμένη πολυστερίνη που παρουσιάζει υψηλή αντοχή σε θλίψη αλλά και σε υγρασία (Ευαγγελίου κ.α., 2008, Δ 6, Δ 7) Κατασκευή Ρύσεων και Αστάρωμα της Επιφάνειας πριν την Στεγάνωση Δημιουργία στρώσης ρύσεων με χρήση κατάλληλου υλικού (ελαφροσκυρόδεμα, περλομπετόν, γαρμπιλοσκυρόδεμα κλπ.) με ελάχιστη κλίση 1.5 %. Μετά την ξήρανση της τελικής στρώσης η επιφάνεια των ρύσεων θα πρέπει να είναι βατή και λεία και χωρίς σαθρά σημεία. Σημεία ατελειών επισκευάζονται τοπικά με τσιμεντοκονίαμα. Στη συνέχεια επαλείφεται η επιφάνεια των ρύσεων με υγρή ελαστομερή ασφαλτική κόλλα, ψυχρής εφαρμογής (Ευαγγελίου κ.α., 2008, Δ 6, Δ 7) Στεγανωτικές Αντιρριζικές Στρώσεις Για την προστασία των υποκείμενων δομικών στοιχείων από την επιθετική συμπεριφορά των ριζών των φυτών είναι απαραίτητη η στεγάνωση του δώματος με διπλή στρώση αντιριζικών ασφαλτικών μεμβρανών, οι οποίες θα είναι πλήρως επικολλημένες στην υποκείμενη επιφάνεια (Ευαγγελίου κ.α. 2008). 44

58 Οι μεμβράνες αυτές αποτελούνται κατά βάση από τροποποιημένη άσφαλτο (APP -10 o C ή SBS -20 o C), φέρουν ως εσωτερικό οπλισμό Spunbond πολυεστερικό ύφασμα υψηλών μηχανικών αντοχών και έχουν άνω και κάτω επικάλυψη φιλμ πολυαιθυλενίου. Εμπεριέχουν δε, στην μάζα τους ειδικό αντιριζικό πρόσθετο για την προστασία από την διάτρηση των ριζικών συστημάτων. (Ευαγγελίου κ.α. 2008). Η επικόλληση των αντιριζικών ασφαλτικών στεγανωτικών φύλλων επιτυγχάνεται πάντοτε με την χρήση φλόγιστρου προπανίου. Η διάστρωση των φύλλων της πρώτης μεμβράνης πραγματοποιείται πάντοτε από το κατώτερο σημείο των ρύσεων με τη κατά μήκος διάσταση κάθετη προς τις ρύσεις. Οι κατά μήκος αλληλοεπικαλύψεις των φύλλων της μεμβράνης είναι 8-10 cm και η επικόλληση επιτυγχάνεται στο σημείο αυτό με θερμοκόλληση σύντηξη του ίδιου υλικού, αφού έχει προηγηθεί συγκόλληση του υπόλοιπου σώματος της μεμβράνης στο υπόστρωμα. Η θερμοκρασία συγκόλλησης είναι τέτοια, ώστε το άκρο της αλληλοεπικάλυψης της μεμβράνης να εμφανίζεται πάντοτε συντηγμένο υλικό. Οι κατά πλάτος του ρόλου επικάλυψης (περίπου 15cm), δεν πρέπει να συμπίπτουν έτσι ώστε να εμφανίζονται τέσσερις γωνίες στο ίδιο σημείο. Για το λόγο αυτό, η κάθε σειρά ξεκινά με εναλλαγή διαφορετικού μήκους μεμβράνης (π.χ. μισό, ολόκληρο, μισό κλπ.) (Ευαγγελίου κ.α., 2008, Δ 6, Δ 7). Επί των στηθαίων και γενικά επί των κατακόρυφων επιφανειών απόληξης ανέρχεται λωρίδα της δεύτερης στεγανωτικής μεμβράνης, ελαχίστου πλάτους 50 cm, και κολλάτε φλόγιστρο πάνω στην κατακόρυφη επιφάνεια που έχει ασταρωθεί προηγουμένως με ασφαλτικό βερνίκι. Η μεμβράνη πρέπει να τοποθετηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε το κατακόρυφο τμήμα της να ανέρχεται σε ύψος cm από το υψηλότερο σημείο των ρύσεων. Ακολουθεί διάστρωση και επικόλληση της δεύτερης αντιριζικής ασφαλτικής στεγανωτικής μεμβράνης. Η επικόλληση γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο πάνω στα φύλλα της πρώτης στρώσης με παράλληλη μετατόπιση κατά 50 cm, έτσι ώστε τα φύλλα της δεύτερης στεγανωτικής στρώσης κάθε φορά να καλύπτουν τις αλληλοεπικαλύψεις των φύλλων της πρώτης στεγανωτικής στρώσης. Επί των στηθαίων και γενικά επί των κατακόρυφων επιφανειών απόληξης ανέρχεται λωρίδα της δεύτερης στεγανωτικής μεμβράνης, ελαχίστου πλάτους 50 cm, η οποία υπερκαλύπτει τη λωρίδα της πρώτης στεγανωτικής μεμβράνης κατά τουλάχιστον 15 cm και στερεώνεται μηχανικά με λάμα γαλβανισμένης λαμαρίνας ανοιχτού Γ, πλάτους 3 cm(1,25mm πάχους), βίδες και βύσματα. 45

59 Προσοχή πρέπει να δοθεί ώστε το κατακόρυφο τμήμα της αντιρριζικής ασφαλτικής στεγανωτικής μεμβράνης να ανέρχεται τουλάχιστον 15 cm από το τελικό ύψος του υποστρώματος φύτευσης. Η λάμα σφραγίζεται με ελαστομερή μαστίχη πολυμερούς βάσεως, αφού προηγουμένως η επιφάνεια της έχει καθαριστεί και ασταρωθεί με κατάλληλο βερνίκι (Ευαγγελίου κ.α., 2008, Δ 6, Δ 7) Προστασία Στεγανωτικής Στρώσης Ακολουθεί προστατευτική στρώση από υψηλής πυκνότητας φύλλο πολυαιθυλενίου(hdpe), ελαχίστου πάχους 0.75 mm, επάνω από τη στεγανωτική στρώση, για να αποφευχθεί πιθανός «τραυματισμός» της στεγανωτικής μεμβράνης κατά τις εργασίες που ακλουθούν( Ευμορφοπούλου, 1992, Δ 7) Αποστραγγιστική Στρώση Επάνω από την προστατευτική στρώση τοποθετείται η στρώση αποστράγγισης. Η σύγχρονη τεχνολογία φυτεμένων δωμάτων προτείνει έναντι του χαλικιού, πολυστρωματικές αποστραγγιστικές μεμβράνες, οι οποίες συνδυάζουν τις στρώσεις διήθησης, αποστράγγισης και διαχωρισμού προστασίας σε ένα προϊόν ενοποιημένο και εξαιρετικά ελαφρύ. Οι αποστραγγιστικές μεμβράνες αποτελούνται συνήθως από ένα διάτρητο φύλλο πολυστερίνης με κωνοειδής προεξοχές ορισμένου πάχους(11 mm κατ ελάχιστο) και επικολλημένων αμφίπλευρα με επανασυγκολλούμενη κόλλα διαρκείας, δύο μη υφαντών γεωυφασμάτων. Ο κωνοειδής πυρήνας τους είναι διάτρητος έτσι ώστε, αφ ενός μεν να αποστραγγίζει τα πλεονάζοντα νερά του ποτίσματος του κήπου και αφ ετέρου να συγκρατεί εντός των κώνων σημαντική ποσότητα νερού για την απαιτούμενη υγρασία του κηπευτικού χώματος, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο οικονομία ποτίσματος και άριστη λειτουργία του κήπου. Οι αποστραγγιστικές μεμβράνες διαστρώνονται με αλληλεπικάλυψη τουλάχιστον 10 cm. Για το λόγο αυτό τα γεωυφάσματα της επάνω όψης των δύο διπλανών φύλλων αποκολλούνται προσωρινά από τον κωνοειδή πυρήνα. Οι δύο πυρήνες ενώνονται και τα δύο γεωυφάσματα επανασυγκολλούνται έτσι ώστε να δημιουργείται ενιαία αποστραγγιστική επιφάνεια. 46

60 Με τα υλικά αυτά αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η πρόκληση της στατικής επιβάρυνσης. Η στατική επιβάρυνση που επιφέρει ένα φυτεμένο δώμα οφείλεται παραδοσιακά στο βάρος του χώματος φύτευσης και στην ίδια την φύτευση (Ευαγγελίου κ.α., 2008, Δ 6, Δ 7) Υπόστρωμα Φύτευσης Επάνω από τις αποστραγγιστικές μεμβράνες διαστρώνεται το υπόστρωμα φύτευσης, που είναι μείγμα ανόργανων και οργανικών ουσιών σε διαφορετικές συστάσεις (ποιότητες) ανάλογα με τον τύπο φύτευσης για τον οποίο προορίζεται (εκτατικός ή εντατικός). Κατά την εγκατάσταση της βλάστησης σε φυτεμένα δώματα είναι επιθυμητό να επιλεγεί εδαφικό υπόστρωμα με όσο το δυνατόν μικρότερο βάρος, το οποίο ταυτόχρονα θα μπορεί να υποστηρίξει και την ανάπτυξη του φυτικού υλικού (Nectarios et al, 2003). Το υπόστρωμα ανάπτυξης παίζει αρκετά σημαντικό ρόλο στην βιωσιμότητα των φυτών σε ένα φυτεμένο δώμα, γιατί αποτελεί πηγή τροφοδοσίας τους με θρεπτικά στοιχεία, νερό, οξυγόνο και επιπλέον εξασφαλίζει τη στήριξη τους. Το υλικό αυτό είναι ελαφρύτερο από το παραδοσιακό «κηπόχωμα» στον κορεσμό και δίνει επίσης λύση στο θέμα της στατικής επιβάρυνσης του δώματος (Ευαγγελίου κ.α., 2008, Δ 6 ). Επίσης,σημαντικό ρόλο στην σύσταση του υποστρώματος ανάπτυξης έχει και ο τύπος φυτεμένου δώματος που θα εφαρμοστεί καθώς και το στατικό φορτίο του κτιρίου. Γενικά, ένα υπόστρωμα ανάπτυξης πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις: Να είναι κατάλληλο για τα φυτά που θα χρησιμοποιήσουμε Να έχει υψηλή διηθητική ικανότητα Να συγκρατεί υγρασία Να μην περιέχει υλύ που μπορεί να φράξει το φίλτρο διαχωρισμού Να έχει μειωμένο φορτίο (Nectarios et al, 2005) Να μην περιέχει τοξικές ουσίες για τα φυτά ή βλαβερές για τις υποκείμενες διαστρώσεις. Σε περιπτώσεις εντατικής φύτευσης, πολλές φορές προτείνεται η τοποθέτηση ειδικών στρώσεων συγκράτησης υγρασίας από ορυκτοβάμβακα, επάνω από την αποστραγγιστική στρώση και πριν από το υπόστρωμα φύτευσης. Τα υλικά αυτά 47

61 έχουν την ικανότητα να απορροφούν πολύ νερό στη μάζα τους κατά το πότισμα και να το αποδίδουν σταδιακά στον κήπο, οπότε χρησιμοποιούνται ως επιπλέον αποθήκες νερού σε ένα σύστημα εντατικής φύτευσης (Δ 6 ). Στις περιπτώσεις εκτατικής φύτευσης, όπου τα επιτρεπτά φορτία και τα πάχη φύτευσης είναι πολύ μικρά, οι ορυκτοβάμβακες μπορούν να αντικαταστήσουν ακόμα και το υπόστρωμα φύτευσης. Τα εδαφικά υποστρώματα που χρησιμοποιούνται συνήθως σε φυτοδώματα είναι μίγματα εδάφους ή άμμου με προσθήκη ανόργανων ή οργανικών εδαφοβελτιωτικών υλικών σε διάφορες αναλογίες. Τα εδαφοβελτιωτικά υλικά βελτιώνουν την ομοιομορφία και την ομοιογένεια του υποστρώματος, τη σταθερότητα και τον ρυθμό αποστράγγισης του. Τα εδαφοβελτιωτικά που χρησιμοποιούνται είναι: α) Ανόργανα εδαφοβελτιωτικά Άμμος Διογκωμένη άργιλος Γη διατομών Περλίτης Βερμικουλίτης Ελαφρόπετρα Ζεόλιθοι Πετροβάμβακας (Kotsiris et al, 2010) Αφρός ρητίνης (Nectarios et al, 2003) β) Οργανικά εδαφοβελτιωτικά Τύρφη (Περγαλιώτη, 2010) Χούμος Κομποστοποιημένα υλικά (Τσογγαράκης, 2005, Περγαλιώτη, 2010, Παπαφωτίου κ.α., 2009 και Papafotiou et al., 2007) 48

62 2.2 Φύτευση Ακλουθεί φύτευση εκτατικού ή εντατικού τύπου. Είναι αναμενόμενο ότι ένα φυτεμένο δώμα χρειάζεται μεγαλύτερη φροντίδα, προσοχή και συντήρηση από ένα μη φυτεμένο δώμα. Ωστόσο, στις περιπτώσεις εκτατικού τύπου φύτευσης, με τα ειδικά υποστρώματα φύτευσης και την επιλογή κατάλληλης χλωρίδας, η οποία αντίσταται σε συνθήκες μικρής υγρασίας και μεγάλης έκθεσης στον ήλιο και στον αέρα, η συντήρηση που απαιτείται μπορεί να περιοριστεί στο ελάχιστο ( μία με δύο επισκέψεις το χρόνο) (Ευαγγελίου κ.α., 2008 ). Το φυτικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός τοπίου στο φυτεμένο δώμα, εκτός από τα αισθητικά χαρακτηριστικά, θα πρέπει να έχει και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που θα συμβάλλουν στην επιβίωση τους στις αντίξοες συνθήκες του φυτοδώματος και θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του φυτεμένου δώματος. Τα βασικότερα ειδικά χαρακτηριστικά του φυτεμένου δώματος είναι: Να μπορούν να αναγεννούνται σε περιπτώσεις ξήρανσης Να είναι ανθεκτικά στην έντονη ηλιακή ακτινοβολία, στους ανέμους, στην ξηρασία, στον παγετό Να είναι γηγενή είδη ή αν είναι ξενόφερτα να αντέχουν τις τοπικές συνθήκες Να προσφέρουν το επιθυμητό οπτικό αποτέλεσμα όλους τους μήνες του χρόνου (Oberlander et al, 2002) Να είναι ανθεκτικά σε εχθρούς και σε ασθένειες Να έχουν μειωμένες απαιτήσεις σε συντήρηση Να μην υπερβαίνουν το μέγιστο μέγεθος για κάθε βάθος υποστρώματος (Γιαννούλη, 2007) 49

63 3. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΟΡΟΦΟΚΗΠΩΝ Η διασφάλιση μεγάλης διάρκειας ζωής ενός φυτεμένου δώματος προϋποθέτει, τον προσδιορισμό και την ανάλυση διαφόρων παραγόντων που καθιστούν μια στέγη κατάλληλη για φύτευση, όπως είναι η αντοχή του κτιρίου να δεχτεί πρόσθετο μόνιμο φορτίο, ο τρόπος κατασκευής του δώματος/στέγης, οι συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν φυτά καθώς και το κόστος κατασκευής σε συνδυασμό με το επιθυμητό αισθητικό, λειτουργικό και ενεργειακό αποτέλεσμα. Η ανάλυση και αξιολόγηση των παραγόντων αυτών θα επηρεάσει την επιλογή του τύπου του φυτεμένου δώματος και το είδος της βλάστησης που πρόκειται να εγκατασταθούν. Ανάλογα με τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά της στέγης, τις μικροκλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτή και το προτεινόμενο είδος βλάστησης επιλέγεται το κατάλληλο σύστημα υποδομής που αποτελείται από την πολυεπίπεδη διαστρωμάτωση υλικών, προστασίας, αποθήκευσης νερού, αποστράγγισης αλλά και από εξειδικευμένα υποστρώματα ανάπτυξης φυτών. 3.1 Προσδιορισμός Συνθηκών Έργου για την Εγκατάσταση της Βλάστησης Για την επιτυχή εγκατάσταση πράσινου δώματος /στέγης είναι απαραίτητο να καταγραφούν και να αναλυθούν οι συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν τα φυτά, η χρήση και η λειτουργία ώστε να επιλεγούν τα κατάλληλα είδη φυτών. Οι παράγοντες που καθορίζουν τις συνθήκες και κατ επέκταση την επιλογή των φυτικών ειδών είναι: Δομικά χαρακτηριστικά της στέγης /δώματος Κλιματικοί παράγοντες /μικροκλίμα στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν φυτά Ιδιαίτερες απαιτήσεις του φυτικού υλικού Επιθυμητό επίπεδο συντήρησης φυτικού υλικού Οι παράγοντες που περιγράφονται παρακάτω, αποτελούν βασικό οδηγό και πρέπει να εξετάζονται, να αναλύονται και να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την διαμόρφωση των προτάσεων της μελέτης. 51

64 3.1.1 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΔΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Κατά την μελέτη αναλύονται και αξιολογούνται τα δομικά χαρακτηριστικά του κτιρίου και δώματος/στέγης σε σχέση τις συνθήκες μικροκλίματος που δημιουργούνται στην επιφάνεια εγκατάστασης των φυτών αλλά και με τις απαιτήσεις της βλάστησης. Η ανάλυση αυτή μπορεί να οδηγήσει στην απαίτηση κατασκευής πρόσθετων ειδικών κατασκευών στο δώμα / στέγη ή στον αποκλεισμό της χρήσης ορισμένων φυτικών ειδών.κατά την ανάλυση και την διαμόρφωση των προτάσεων της μελέτης λαμβάνονται υπ' όψη οι εξής παράμετροι: Στατική Αντοχή - επάρκεια του κτιρίου Κλίση του δώματος/ στέγης Επιπλέον αύξηση του φορτίου που προέρχεται από παρακείμενα κατασκευαστικά στοιχεία Περιοχές που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, περιοχές που σκιάζονται και περιοχές στις οποίες υπάρχει εναλλαγή ήλιου-σκιάς Απορροή του νερού των βροχοπτώσεων Η επίδραση της εκπομπής καυσαερίων Τα ρεύματα αέρα Η έκθεση των επιφανειών της στέγης Οι επιφάνειες κατασκευασμένες από γυαλί ή μέταλλο που ανακλούν το φώς σε μεγαλύτερο βαθμό. Η κλίση απορροής της επιφάνειας του δώματος/στέγης Στατική Επάρκεια Αντοχή του Κτιρίου Ο κρίσιμος παράγοντας στην απόφαση της δυνατότητας κατασκευής φυτεμένου δώματος/στέγης στην οροφή ενός κτιρίου και του τύπου που θα κατασκευαστεί είναι η Στατική Αντοχή - Επάρκεια του Κτιρίου. Στα υφιστάμενα κτίρια το συνολικό φορτίο των κατασκευών, όπως το φορτίο του συστήματος υποδομής φυτεμένου δώματος στέγης, η βλάστηση και οποιοδήποτε δομικό στοιχείο δεν πρέπει να ξεπεράσει το υπολογισμένο φορτίο ή φορτίο επικάλυψης που προβλέπεται από την 52

65 στατική μελέτη. Στα νέα κτίρια κατά τον υπολογισμό της στατικής αντοχής του κτιρίου, το φορτίο που προκύπτει από την κατασκευή του φυτεμένου δώματος/στέγης υπολογίζεται στα φορτία του κτιρίου. Ο υπολογισμός φορτίων των συστημάτων υποδομής φυτεμένου δώματος /στέγης, (σύστημα υποδομής, υποστρώματα ανάπτυξης) πρέπει να γίνεται σε συνθήκες κορεσμού. Σημαντικός είναι ο υπολογισμός και των δομικών ή φυσικών στοιχείων που συνδυάζονται με την φύτευση όπως διάδρομοι κίνησης, δάπεδα, συστήματα σκίασης, στοιχεία νερού κλπ. τα οποία πρέπει να συνεκτιμηθούν Χρήση / Χρηστικότητα Τα εκτατικού τύπου δώματα/ στέγες καθώς και οι περιοχές μεπου έχουν δημιουργηθεί με αυτοφυή βλάστηση δεν είναι κατάλληλες για χρήση από τους ανθρώπους. Η πρόσβαση τους συνήθως περιορίζεται κατά την συντήρηση ή την επισκευή. Η χρήση των φυτεμένων δωμάτων/πράσινων στεγών από τους ανθρώπους γίνεται κυρίως στα ημιεντατικού και εντατικού τύπου φυτεμένα δώματα, τα οποία έχουν την κατάλληλη στατική επάρκεια Ρύσεις του Δώματος Από τα δομικά χαρακτηριστικά του κτιρίου που εξετάζονται σε σχέση με τις απαιτήσεις της βλάστησης είναι και οι ρύσεις του δώματος/στέγης. Η ρύσεις έχουν σχέση με την κλίση απορροής της επιφάνειας του δώματος. Γενικά θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την αποφυγή συγκέντρωσης στάσιμου νερού στο επίπεδο της μεμβράνης στεγανοποίησης. Η συγκέντρωση στάσιμου νερού και η υπεράρδευση δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας στις ρίζες των φυτών και μπορεί να οδηγήσουν στην αποτυχία της εγκατάστασης βλάστησης στο δώμα. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για την προστασία του ριζικού συστήματος και επιλέγονται φυτά που να αντέχουν στις συνθήκες αυτές. 53

66 Στον Εκτατικό, Ημιεντατικό Τύπο, για την απορροή της πλεονάζουσας ποσότητας νερού στα φυτεμένα δώματα εκτατικού και ημιεντατικού τύπου, οι ρύσεις πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5%. Υφιστάμενα δώματα ή στέγες με ρύσεις μικρότερες από 1,5% απαιτούν ιδιαίτερη αντιμετώπιση κατά την εφαρμογή του συστήματος υποδομής φυτεμένων δωμάτων/στεγών εκτατικού και ημιεντατικού τύπου. Το αποστραγγιστικό σύστημα, πρέπει να πληροί την απαραίτητη αποστραγγιστική ικανότητα αλλά και το απαιτούμενο ύψος (όγκος πλήρωσης) για την απορροή του πλεονάζοντος νερού. Στον Εντατικό Τύπο, για την απορροή της πλεονάζουσας ποσότητας νερού στα φυτεμένα δώματα εντατικού τύπου, οι ρύσεις πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5%. Η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων εντατικού τύπου είναι δυνατή σε στέγες χωρίς ρύσεις με την χρήση εξειδικευμένων αποστραγγιστικών στοιχείων που επιτρέπουν την δημιουργία δεξαμενών αποθήκευσης νερού στο σύστημα υποδομής. Στις στέγες όσο η κλίση αυξάνει, αυξάνεται η ποσότητα του νερού που απορρέει από αυτές. Στις περιπτώσεις μεγάλης κλίσης ενδείκνυται η χρήση αποστραγγιστικού συστήματος με μεγάλη αποθηκευτική και μικρή αποστραγγιστική ικανότητα, καθώς και η χρήση ξηρανθεκτικών φυτών. Σε μεγάλες κλίσεις επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας από την διάβρωση και την ολίσθηση. Η κλίση της στέγης επηρεάζει την διαμόρφωση του μικροκλίματος στην επιφάνεια της, διότι επιδρά στην γωνία πρόσπτωσης της ηλιακής ακτινοβολίας, στην ταχύτητα των επικρατούντων ανέμων καθώς και στα ρεύματα αέρα που δημιουργούνται. Το μικροκλίμα στην επιφάνεια της στέγης με την σειρά του επηρεάζει την επιλογή των φυτικών ειδών Κατασκευαστικά Στοιχεία Δώματος/Στέγης Κατά την μελέτη πρέπει να εξετάζονται όλοι οι παράγοντες που έχουν σχέση με τον τρόπο που είναι κατασκευασμένο το δώμα / στέγη και τις συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια του. Αυτές οι συνθήκες έχουν σχέση με την καταλληλότητα όλων των στρώσεων και των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή του δώματος / στέγης και την μέθοδο η οποία θα ακολουθηθεί. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις κάθετες απολήξεις της στέγης / δώματος (εξαερισμοί, φωτοσωλήνες) και στις θέσεις των Η/Μ μονάδων οι οποίες θα πρέπει να διαχωριστούν από τις περιοχές φύτευσης σε υφιστάμενα κτίρια και να είναι 54

67 προσβάσιμες για τεχνικό έλεγχο και συντήρηση Έκθεση του Δώματος/ Στέγης Η έκθεση του δώματος/στέγης καθορίζει την ένταση και την διάρκεια της ηλιακής ακτινοβολίας που δέχεται η επιφάνεια της. Ο ρόλος της έκθεσης στην εγκατάσταση της βλάστησης συνδέεται με το μικροκλίμα μιας περιοχής. Περιοχές που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, περιοχές που σκιάζονται και περιοχές στις οποίες υπάρχει εναλλαγή ήλιου-σκιάς λαμβάνονται υπόψη στην επιλογή φυτικών ειδών. Η έκθεση μιας επιφάνειας μπορεί επίσης να μεταβάλει την επίδραση των ανεμών. Ανάλογα με τη θέση τους σε σχέση με την κατεύθυνση των ανέμων διακρίνουμε τις προσήνεμες και υπήνεμες περιοχές και επιλέγονται τα κατάλληλα είδη φυτών Αποστράγγιση Κατά τον σχεδιασμό και την κατασκευή του φυτεμένου δώματος θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ασφαλή απορροή της πλεονάζουσας ποσότητας νερού από την επιφάνεια της στέγης. Κατά τον υπολογισμό της συνολικής αποστραγγιστικής ικανότητας του φυτεμένου δώματος/στέγης θα πρέπει να συνυπολογίζεται η μέση ετήσια βροχόπτωση που επικρατεί στην περιοχή, ο συντελεστής απορροής του συστήματος υποδομής (άμεσα εξαρτώμενος από το συνολικό βάθος του υποστρώματος ανάπτυξης και το είδος αυτού) καθώς και ο αριθμός των απαιτούμενων ή υφιστάμενων υδρορροών. Η αντιμετώπιση της στέγης/δώματος κατά την συνδυαστική εφαρμογή βλάστησης, σκληρών δαπέδων, στήριξης συστημάτων σκίασης, τοποθέτησης Η/Μ και φωτοβολταϊκών και άλλων δομικών κατασκευών σαν μια ενιαία αποστραγγιστική επιφάνεια διασφαλίζει την γρήγορη απομάκρυνση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού αλλά και την ορθή εφαρμογή της στεγανοποιητικής μεμβράνης. Η αποστράγγιση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού από το φυτεμένο δώμα/στέγη πρέπει να γίνεται τόσο μέσω του συστήματος υποδομής με την διήθηση, συλλογή και απομάκρυνση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού όσο και από την επιφάνεια σκληρών δαπέδων που επιτρέπουν την φυσική διήθηση και απομάκρυνση του νερού μέσω του συστήματος υποδομής. Ανάλογα με το μέγεθος της επιφάνειας της στέγης, οι φυτοκαλυμμένες 55

68 περιοχές θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον μια υδρορροή καθώς και μια έξοδο υπερχείλισης Άρδευση Στα μεσογειακά κλίματα, η άρδευση είναι απαραίτητη για όλους τους τύπους φυτεμένων δωμάτων, στις περιοχές όπου το υδατικό ισοζύγιο είναι αρνητικό και επικρατεί ξηρασία κατά τους θερινούς μήνες. Η ποσότητα του νερού και η συχνότητα άρδευσης εξαρτάται από τις υδατικές ανάγκες των φυτών, την βροχόπτωση σε συνδυασμό με την ποσότητα νερού που συγκρατεί το σύστημα υποδομής την κρίσιμη θερμή και ξηρά περίοδο. Κατά το διάστημα αυτό η εξατμισοδιαπνοή που παρατηρείται είναι μεγάλη και τα φυτά στηρίζουν τον εφοδιασμό τους σε νερό από την ποσότητα της υγρασίας που έχει αποθηκευτεί στο σύστημα και από νερό που δίδεται σε αυτά με την άρδευση. Το σύστημα υποδομής, για τις συνθήκες της χώρας μας πρέπει να έχει μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα νερού και να διασφαλίζει καλή αποστράγγιση ώστε να πληρούνται οι συνθήκες ανάπτυξης των μεσογειακών φυτικών ειδών. Το νερό που συγκεντρώνεται από την αποστράγγιση στις ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της βλάστησης και γι αυτό λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για την κάλυψη των αναγκών των φυτών. Ο σχεδιασμός του δικτύου άρδευσης λαμβάνει υπόψη τις υδατικές ανάγκες των φυτών, την παροχή και την πίεση της πηγής νερού, την δυνατότητα τοποθέτησης δεξαμενής νερού κλπ Προστασία από την πτώση Η προστασία των συντηρητών του φυτεμένου δώματος/στέγης και των Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων επιβάλει την προσθήκη εξειδικευμένων εξαρτημάτων στήριξης ή την εφαρμογή κιγκλιδωμάτων στις περιπτώσεις όπου στην περίμετρο του δώματος δεν υπάρχει στηθαίο. Όλες οι απαραίτητες παρεμβάσεις στην περίμετρο του κτιρίου που αφορούν στην ασφάλεια των συντηρητών πρέπει να εναρμονίζονται με την ελληνικής νομοθεσίας και τον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό. Σε περίπτωση φυτεμένου δώματος/στέγης με χαμηλό στηθαίο οι συντηρητές θα πρέπει να προσδένονται από εξειδικευμένα σταθερά σημεία στήριξης. 56

69 3.2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Όσον αφορά στους παράγοντες που εξαρτώνται από κλιματικές συνθήκες μιας περιοχής λαμβάνονται υπόψη τα εξής: Το κλίμα της περιοχής Το μικροκλίμα στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν φυτά Τη συχνότητα και την ένταση των ετησίων βροχοπτώσεων Τη μέση ηλιοφάνεια Την εμφάνιση περιόδων ξηρασίας Την εμφάνιση περιόδων παγετού, με ή χωρίς την κάλυψη με χιόνι Την κατεύθυνση και ένταση των επικρατούντων ανέμων Η υγιής και βιώσιμη ανάπτυξη των φυτών του φυτεμένου δώματος/στέγης είναι αποτέλεσμα των τεχνητών συνθηκών του συστήματος υποδομής που πρέπει να προσεγγίζουν αυτές του εδαφικού περιβάλλοντος που αναπτύσσονται τα φυτά, αλλά και των κλιματικών και μικροκλιμάτων συνθηκών στην επιφάνεια της στέγης. Τα κλιματικά στοιχεία μιας περιοχής αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα διαμόρφωσης του υδρολογικού κύκλου και κατά συνέπεια του υδρολογικού ισοζυγίου της. Σημαντικό ρόλο στην εγκατάσταση της βλάστησης παίζει η δίαιτα των κατακρημνισμάτων τόσο αμέσως μετά από την εγκατάσταση ως επίσης και τα κατακρημνίσματα κατά την διάρκεια της αυξητικής περιόδου. Ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες κατά την διάρκεια προσαρμογής και εγκατάστασης των φυτών στο φυτεμένο δώμα/στέγη, είναι απαραίτητη η άρδευσή τους κατά την διάρκεια της αυξητικής περιόδου και όταν το υδρολογικό ισοζύγιο είναι αρνητικό. Όσον αφορά την θερμοκρασία, στα μεσογειακού τύπου κλίματα δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα παρά μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες η θερμοκρασία της επιφάνειας του δώματος/στέγης είναι πάρα πολύ υψηλή, πιθανόν και μεγαλύτερη των 90 ο C για διάρκεια μιας ή δύο ωρών η οποία μπορεί να θανατώσει τους ιστούς των φυτών. Λόγω της δυνατότητας τα ίδια τα φυτά να δημιουργούν τις προϋποθέσεις προστασίας τους από τις υψηλές θερμοκρασίες, το φαινόμενο αυτό είναι σπάνιο. Η άμεση επίδραση της θερμοκρασίας συνδέεται και με τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες είτε με προβλήματα έξαρσης είτε με καταστροφή των 57

70 φυτών όταν αυτά αναπτύσσονται έξω από την ζώνη εξάπλωσης τους. Η επίδραση των ανέμων εξαρτάται και από τη φύση τους. Έτσι ξηροί άνεμοι εντείνουν την εξάτμιση του νερού από το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών, δημιουργώντας δυσμενείς συνθήκες αύξησης για τη βλάστηση. Ομβροφόροι άνεμοι δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες στις προσήνεμες περιοχές ενώ οι υπήνεμες βρίσκονται στη σκιά της βροχής. Τέλος, εάν οι άνεμοι προέρχονται από θαλάσσιες περιοχές είναι ικανοί να μετακινήσουν μεγάλες ποσότητες σταγονιδίων και υγρασίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να περιέχουν σημαντικές ποσότητες αλάτων όπως ΚCl, ΝαCl, CaCl 2 κ.α. Η κατεύθυνση και ένταση των επικρατούντων ανέμων επηρεάζει και τον τρόπο στήριξης των μεγάλου μεγέθους φυτών ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ Επιλογή Βλάστησης Η βλάστηση που θα εγκατασταθεί εξαρτάται από τον τύπο του φυτεμένου δώματος καθώς και από το επιθυμητό αποτέλεσμα όσον αφορά στην θερμομόνωση (ταχύτητα ανάπτυξης φυτών, συντελεστής σκίασης, απορρόφηση και ανάκλαση ηλιακής ακτινοβολίας, χρώμα φυλλώματος), στην συντήρηση (ταχύτητα ανάπτυξης και κάλυψης επιφάνειας, ξηρανθεκτικά, υδροχαρή φυτά, θρεπτικές ανάγκες) στην αισθητική παρέμβαση (στιλπνότητα φυλλώματος, συνθέσεις φυτοομάδων, εποχές ανθοφορίας) και στην χρήση του φυτεμένου δώματος/στέγης (αύξηση της επιφάνειας κίνησης με χρήση φυτών εδαφοκάλυψης, χλοοτάπητα, ορισμό επιφανειών με δένδρα και θάμνους). Ο προτεινόμενος τύπος της βλάστησης επηρεάζει αντίστοιχα την επιλογή των υλικών υποδομής που συνθέτουν τα φυτεμένα δώματα, όπως το υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών (βάθος και είδος υποστρώματος), το σύστημα αποστράγγισης ανάλογα με τις ανάγκες των φυτών για νερό και αερισμό του ριζικού τους συστήματος καθώς το είδος της μεμβράνης ελέγχου ανάπτυξης ριζικού συστήματος ανάλογα με την επιθετικότητα των ριζών. Κύρια κριτήρια για την επιλογή των φυτικών ειδών, που συνθέτουν την φύτευση του δώματος, είναι οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, το 58

71 πάχος και το είδος του υποστρώματος ανάπτυξης των φυτών ανάλογα με τον τύπο του φυτεμένου δώματος που θα κατασκευαστεί, η δυνατότητα των φυτών για προσαρμογή και ανάπτυξη στο συγκεκριμένο περιβάλλον που δημιουργείται, το επιδιωκόμενο αισθητικό αποτέλεσμα και τον τύπο του φυτεμένου δώματος, η αντοχή των φυτικών ειδών στις υψηλές θερμοκρασίες και στην ένταση του ανέμου και η δυνατότητα αυτών για προσαρμογή και ανάπτυξη στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Για το σκοπό αυτό επιλέγονται ενδημικά είδη και είδη από την ευρύτερη μεσογειακή χλωρίδα, που προσαρμόζονται γρήγορα στις τοπικές κλιματικές συνθήκες, συνδυάζονται με το αστικό περιβάλλον και τις ιδιαίτερες συνθήκες που αναπτύσσονται σε αυτό όπως οι υψηλές θερμοκρασίες και η ατμοσφαιρική ρύπανση ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΥΠΟΥ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ Φυτά κατάλληλα για φυτεμένα δώματα με μικρό ύψος υποστρώματος (8-15cm) Hypericum calycinum- Υπέρικο Vinca minor- Βίγκα ελάσσων Lantana sp. - Λαντάνα η πολυανθούσα Rosmarinus officinalis- Δεντρολίβανο Gazania sp. - Γαζάνια Othonna cheirifolia - Οθονόψις Dimorphotheca calendulacea - Διμορφοθήκη Verbena tapien Βέρβαινα Festuca glauca- Φεστούκα η Γλαυκή Φυτά κατάλληλα για φυτεμένα δώματα με μέσο ύψος υποστρώματος (15-40cm) Pittosporum tobira Αγγελική Abelia grandiflora 'EdwardGoucher'- Αμπέλια Agapathus africanus- Αγάπανθος Aloe vera Αλόη η γνήσια Weigela florida 'variegatanana'- Βειγκέλια νάνα Viburnum davidii Βιβούρνο Veronica longifolia - Βερονίκη 59

72 Berberis thunbergii "AtropurpureaNana" - Βερβερίδα νάνα Carissa grandiflora- Καρίσσα Cleanothus prostratus "Puget Blue" - Κλεάνοθος Myrtus tarentina - Μυρτιάνανα Buxus microphylla - Πυξάρι Escallonia sp. - Εσκαλόνια Pelargonium x hortorum - Γεράνι Pinus mugo -Πεύκονάνο Leymus arenarius -Λέυμους Thuja orientalis aurea Nana - Τούγια Juniperus phitzerianna Γιουνίπερος Φυτά κατάλληλα για φυτεμένα δώματα με μεγάλο ύψος υποστρώματος (40-100cm) Laurus nobilis - Δάφνη Απόλλωνος Nerium oleander - Πικροδάφνη Photinia glabra redrobin - Φωτίνια Viburnum sp. Βιβούρνο Teucrium sp. - Τευκριο Cortaderia selloana - Γυνέριο Cupressocyparis leylandii - Λευλάντη Cedrus deodara - Κέδρος Cupressus sempevirens - κυπαρίσσι 60

73 4.1 ΘΕΣΗ, ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΙΣΤΟ Εικόνα 4.1: Η θέση της περιοχής μελέτης στον αστικό ιστό της Δράμας και στην Ελλάδα Ο χώρος μελέτης, βρίσκεται στη Νοτιοανατολική περιοχή της πόλης της Δράμας, πλησίον του τεχνολογικού εκπαιδευτηρίου. Απέχει περίπου 700 μ. από το κέντρο και είναι 3 λεπτά δρομολόγηση με τα πόδια. Οι δρόμοι που το ορίζουν είναι Αδριανουπόλεως στα Νότια, Γαληνού στα δυτικά, η οποία συνδέεται με την λεωφόρο Φιλίππου, στα Βόρεια η Ερεσού και Βύρωνος στα Ανατολικά. Η πρόσβαση γίνεται, από την οδό Ανδριανουπόλεως η οποία συνδέεται με την λεωφόρο Βεργίνας που οδηγεί στο κέντρο της πόλης και στους εμπορικούς δρόμους της. Από τις οδούς αυτούς, μόνο η Ερεσού στη βόρεια πλευρά του κτηρίου είναι ήπιας κυκλοφορίας. Η θέση του κτηρίου στον αστικό ιστό, από άποψη προσανατολισμού, θεωρείται η ιδανικότερη, γιατί καθορίζει μικροκλίμα ιδανικό για την ανάπτυξη των φυτών, και την σταθερότητα των επερχόμενων κατασκευών στην οροφή του κτηρίου, εφόσον η μελλοντική κατασκευή θα είναι εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες της περιοχής αυτής. 62

74 4.2. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ Ο χώρος μελέτης που είναι ιδιωτικός βρίσκεται στον τελευταίο όροφο πενταόροφου κτίσματος έχει εμβαδό 285,316 τ.μ.και περίμετρο 76,09 μ. Το ύψος στο οποίο βρίσκεται το υπό μελέτη δώμα είναι 17 μ. από το έδαφος. Με βάση ότι το υψόμετρο της Δράμας από το μηδέν είναι 115 μ. τότε θεωρείται πως το υψόμετρο στο οποίο βρίσκεται το δόμα είναι 132 μ. Η οροφή είναι εντελώς αδιαμόρφωτη χωρίς προβλεπόμενες μέχρι τώρα χρήσεις. Στο κέντρο της οροφής βρίσκεται το λεβητοστάσιο. Από την βόρεια πλευρά (Εικόνα 4.1) του βρίσκεται η είσοδος στο χώρο. Στην ανατολική και δυτική πλευρά αντίστοιχα υπάρχουν κάποια ανοίγματα που είναι και οι ακάλυπτοι χώροι της πολυκατοικίας, καθώς και στη νότια πλευρά του λεβητοστασίου. Επάνω από το λεβητοστάσιο βρίσκονται τοποθετημένα τα ηλιακά συστήματα και οι κεραίες των ενοίκων της πολυκατοικίας (Παράρτημα Β ). Στην Νότια πλευρά (Εικόνα 4.2) ο χώρος είναι εντελώς ελεύθερος. Εικόνα 1.1: Βόρεια Οπτική Άποψη Οροφής Εικόνα 4.2: Νότια Οπτική Άποψη Οροφής ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Η ταράτσα της πολυκατοικίας αποτελλεί έναν χώρο ελάχιστα διαμορφωμένο και παραμελημένο κατά κάποιο τρόπο. Εσωτερικά, δεν υπάρχουν χρήσεις και κατασκευές πέρα από το λεβιτοστάσιοπου αποτελλεί την πρόσβαση και είσοδο στον χώρο, χρησιμοποιείται επίσης και σαν αποθήκη φύλαξης αντικειμένων η οπία δεν είναι επαρκής όπως φαίνεται από τα αντικείμενα που βρίσκονται τοποθετιμένα στον 63

75 εξωτερικό χώρο. Στις παρακάτω εικόνες παρουσιάζονται οι εσωτερικές οπτικές γωνίες και η εικόνα του χώρου ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΤΟΠΙΟ Το υπό μελέτη δόμα βρίσκεται που βρίσκεται στον αστικό ιστό της Δράμας και σε σημείο που περιτριγυρίζεται από ψιλότερα από αυτό κτήρια. Επομένως οι αισθητικές θέες του δόματος είναι περιορισμένες αφού τα κτήρια που το περιβάλλουν αποκρίπτουν την θέα προς τον ορίζοντα λόγω του ύψους τους και δημιουργουν ταυτόχρονα ένα αντιαισθητικο ασφυκτικό τοπίο. Η εικόνα του τσιμέντου και της πικνής δόμησης είναι χαρακτηρισρικά της θέας από τον χώρο μελέτης ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΤΟΠΙΟ- ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΘΕΕΣ Στη βορειοανατολική πλευρά του κτηρίου διακρίνεται η θέα του υψώματος του Κορυλόβου κάτι το οποίο είναι και το πιο δυνατό σημείο θέασηςστο ευρύτερο τοπίο. Στην θέση αυτή όπου αποκαλύπτεται το πανοραμικό τοπίο μπορεί να δημιουργηθεί μία θέση παρατήρης και εστίασηςκαθώς από εκεί αναδικνύεται το μοναδικό φυσικό τοπίο που είναι δυνατον να διακριθεί στο αστικό αυτό περιβάλλον. Στόχος είναι η ανάδειξη της συγκεκριμένης θέας και η απόκριψη των κοντινότερων σημείων θέασης, ώστε να αποφευχθεί η αίσθηση εγκλοβισμού που δημιουργείται από τα κτήρια που το περιτριγυρίζουν ( Εικόνα 4.1, 4.2 και 4.3).Επίσης η θέα αυτή διακρίνεται και σε σημεία βορειοδυτικά του κτηρίου σε αρκετά κατάλληλα σημεία της οροφής. Εικόνα 4.3: Φωτογραφική Τεκμηρίωση Βορειοδυτικής εξωτερικής Θέας Εικόνα 4.4: Φωτογραφική Τεκμηρίωση Βόρειας εξωτερικής Θέας Εικόνα 4.5: Φωτογραφική Τεκμηρίωση Βορειοανατολικής εξωτερικής Θέας Στην νοτιοανατολική και νοτιοδυτική πλευρά του δόματος η θέα αποτελείται μόνο από υψηλότερα κτήρια που αφενός μεν είναι αντιαισθητικά και αφετέρου μειώνουν 64

76 την ιδιοτικότητα του χώρου εμποδίζοντας του χρήστες να μπορουν να κινηθούν άνετα. Επίσης μειώνουν τη προοπτική δημιουργίας πολλαπλών χρήσεων. Ειδικά στην δυτική πλεύρα είναι άμεσα ορατή από τη γειτονική κατοικία (Εικόνα 4.5, 4.6 και 4.7). Αυτές είναι αρνητικές θέες που πρέπει να αποκρίψουμε κατά τη διαδικασία σχεδίασης της πρότασης διαμόρφωσης του οροφόκηπου. Εικόνα 4.6:Φωτογραφική Εικόνα 4.7: Φωτογραφική Τεκμηρίωση Νοτιοδυτικής εξωτερικής Τεκμηρίωση Νότιας εξωτερικής Θέας Θέας Εικόνα 4.8:Φωτογραφική Τεκμηρίωση Νοτιοανατολικής εξωτερικής Θέας ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΥΛΙΚΑ Τα κατασκευαστικά υλικά που επικρατούν στο χώρο είνα κατά κύριο λόγο σκληρά υλικά όπως π.χ. λίθοι, γρανίτες, μάρμαρα, σκυρόδεμα, κεραμικά τούβλα κ.α. Το δάπεδο είναι στρωμένο με μωσαικό-γρανίτη το οποίο διακόπτεται σε σημεία από λεπτες λευκες λωρίδες μαρμάρου. Η περίφραξη του χώρου από τοιχώματα σχιστόλιθου και σε κάποια σημεία από μεταλλικά κάγκελα, διαφορετικού τύπου στη βόρεια πλευρά από την νότια. Σε σημεία των τόιχων υπάρχει διακοσμιτική επένδυση με κεραμικά τούβλα βαμμένα σε χρώμα λευκό, που είναι ξεθωριασμένα και ξεφτισμένα από το χρόνο. Περιμετρικα στο δομα, έχουν χρησιμοποιηθεί λωρίδες μαρμάρου Αλγερίας. Συγκεκριμένα, τα υλικά που εντοπίστηκαν στο χώρο είναι τα εξης: Λίθοι: Γρανίτης- μωσαϊκό με χρώμα ψηφίδας γκρι-μαύρο-άσπρο Μάρμαρα: Αλγερίας και Θάσου Σκυρόδεμα- κονιάματα Χρώματα- βαφές : ακριλικό και πλαστικό Πλαστικά υλικά :πολυμεθακρυλικό μεθύλιο (Plexiglass) Κεραμικά υλικά: τούβλα Γυαλί 65

77 Μέταλλα : σίδερο 4.3. ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑ Για πληροφορίες σχετικά με το κλίμα της Δράμας υπάρχει παραπομπή στο παράρτημα Α. Η μελέτη για την διαμόρφωση ενός φυτεμένου δώματος είναι συνδεδεμένη με τις κλιματικές παραμέτρους μιας περιοχής και συγκεκριμένα με το μικροκλίμα της. Επίσης, προκειμένου το φυτεμένο δώμα να αντέξει στον χρόνο, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής στην οποία βρίσκεται το κτήριο μελέτης, καθώς και τα τοπικά καιρικά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του έτους. Το μικροκλίμα της περιοχής μελέτης θεωρείται ψυχρό το χειμώνα και ξηροθερμικό το καλοκαίρι όπως είναι λογικό, αφού αποτελεί την πιο εκτεθειμένη επιφάνεια στην ηλιακή ακτινοβολία του κτηρίου χωρίς κάποιο προστατευτικό υπόστεγο. Τα οικοδομικά υλικά κατασκευής της (τσιμέντο, μπετόν, μέταλλα) που έχουν μεγάλη θερμοχωρητικότητα και θερμό αγωγιμότητα λειτουργούν ως συσσωρευτές θερμότητας την οποία απελευθερώνουν στο περιβάλλοντα χώρο και αυξάνουν επιπλέον την θερμοκρασία του. Επίσης λόγω της παρατεταμένης σκληρής επιφάνειας τους ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο περιβάλλον. Επιπρόσθετα η παντελής έλλειψη βλάστησης και υδάτινου στοιχείου στο χώρο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή συμβάλλουν στην μείωση της περιεχόμενης σχετικής υγρασίας του αέρα, καθώς, δεν μπορεί να δημιουργηθεί εξατμησιακή ψύξη μέσω της διαπνοής των φυτών, ούτε απορρόφηση και διάσπαση της ηλιακής ενέργειας. Αν και η θέση του κτηρίου θεωρητικά είναι η ιδανικότερη για το μικροκλίμα της (νοτιοδυτική πλευρά της Δράμας), οι συνθήκες αλλάζουν εφόσον πρόκειται για την οροφή του. Η πυκνή δόμηση που το περιτριγυρίζει φράζει την πλειοψηφία των ανέμων και έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την μεταβολή της κίνησης του. Οι θερμές αέριες μάζες παγιδεύονται και είναι δύσκολη η ανανέωση τους με ψυχρότερες και έτσι δημιουργείται ατμόσφαιρα με μεγάλο δείκτη δυσφορίας. 66

78 4.4. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΗΛΙΑΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ Η συνθήκες ηλιασμού αφορούν τον σχεδιασμο του χώρου μελέτης κυρίως για την περίοοδο του θερινού ηλιοστασιου (21 Ιουνίου) όπου ο άξονας της γης είναι στραμένος περισσότερο προς τον ήλιο και συνεπώς η ημέρα είναι μεγαλύτερη και η ηλιακή ακτινοβολία περισσότερη. Τον ενδιαφέρον εστιάζεται στις γωνίες πρόσπτωσης του ήλιου για την δημιουργία κατάληλλων συστημάτων σκίασης και την επιλογή των κατάλληλων φυτικών ειδών. Ύστερα εξετάζονται οι συνθήκες ηλιασμού κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο (21 Δεκεμβρίου) όπου ο άξονας της γης απομακρίνεται από τον ήλιο, ώστε να γίνει σωστή εκμετάλευση της ηλιακής ακτινοβολίας για την αύξηση της θερμοκρασίας στο χώρο την ψυχρή περίοδο του χειμώνα. Με βάση την εξέταση των συνθηκών ηλιασμού αποφασιστηκε πως χρήζει αναγκαία η τοποθέτησης συστημάτων σκίασης από τα Νότειασημεία ώστε να προστατεύονται και οι Βόρειες πλευρές από τον ήλιο. Τον χειμώνα προτείνεται εκμετάλευση της ηλιακής ακτινοβολίας από την Νότια πλευρά του χώρου μελέτης για αυξηση της θερμοκρασίας του χώρου. Ακολουθεί σχηματική αναπαράσταση στοιχειών της μελέτης του ηλιασμού για την υπό διαμόρφωση περιοχή και τον επηρεασμό του από τα υψηλότερα κτίρια που το περιβάλλουν. Εικόνα 6. Γωνία Πρόσπτωσης του ήλιου και ανάπτυξη σκίασης το μεσημέρι του Θερινού ηλιοστασίου Εικόνα 7. Γωνία Πρόσπτωσης του ήλιου και ανάπτυξη σκίασης το απόγευμα του Θερινού ηλιοστασίου Εικόνα 8. Γωνία Πρόσπτωσης του ήλιου και ανάπτυξη σκίασης το Μεσημέρι του Χειμερινού ηλιοστασίου Εικόνα 9. Γωνία Πρόσπτωσης του ήλιου και ανάπτυξη σκίασης το Απόγευμα του Θερινού ηλιοστασίου 67

79 4.5. ΘΟΡΥΒΟΣ Η περιοχή μελέτης αν και δεν βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, προέρχονται από τον περιβάλλοντα χώρο και τις παρακείμενες κατοικίες αρκετές πηγές θορύβου. Η οδός κυκλοφορίας που βρίσκεται το κτήριο οδηγεί προς το κέντρο Δράμας. Επιπλέον, στη δυτική και νότια πλευρά βρίσκονται πολλά καταστήματα και χώροι εργασίας. Από την ανατολική πλευρά βρίσκεται το τεχνολογικό εκπαιδευτήριο. Από την βόρεια πλευρά του κτηρίου δεν υπάρχουν παρά μόνο κατοικίες και η οδός που τα ορίζει ήπιας κυκλοφορίας. Συμπεραίνουμε λοιπόν, πως οι κύριες πηγές θορύβου στην περιοχή μελέτης είναι οι εξής: α) Θόρυβος μεγαλύτερης έντασης. Ο θόρυβος που προέρχεται από την διέλευση των οχημάτων στις οδούς Αδριανουπόλεως στη Νότια πλευρά και Γαληνού στα δυτικά. β) Θόρυβος μεσαίας έντασης. Ο θόρυβος που προέρχεται από το τεχνολογικό εκπαιδευτήριο και το δημοτικό σχολείο δυτικά του χώρου μελέτης. γ) Θόρυβος μικρότερης έντασης. Ο θόρυβος που προέρχεται από την Βόρεια πλευρά. Αν και ο υπό μελέτη χώρος βρίσκεται σε ύψος 17 μ. από το έδαφος, ο θόρυβος που κατορθώνει να φτάσει είναι αρκετός για να γίνει ενοχλητικός σε ένα περιβάλλον που προορίζεται κυρίως για χαλάρωση και διαφυγή από την καθημερινότητα της πόλης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Με βάση την παραπάνω ανάλυση του χώρου μελέτης, του περιβάλλοντα χώρου και των ιδιαίτερων κλιματικών και περιβαλλοντικών επιδράσεων, διακρίνουμε τα εξής προβλήματα προς αντιμετώπιση κατά την δημιουργία του σχεδίου της πρότασης. Πρώτον, το κύριο και σημαντικότερο πρόβλημα που παρουσιάζει η περιοχή είναι οι κλιματικές και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες που δημιουργούνται από την πυκνή δόμηση που περιτριγυρίζει το χώρο. Ο χώρος κλείνεται από ψιλότερα κτήρια, και ο άνεμος παρεμποδίζεται και άρα δημιουργείται ένας χώρος αποπνικτικός με αύξηση της θερμοκρασίας και μικρή σχετική υγρασία κατά την περίοδο της άνοιξης και ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον, τα οικοδομικά υλικά υψηλής 68

80 πυκνότητας (οι τοίχοι τα τζάμια τα μέταλλα κ.α.) που κυριαρχούν στο χώρο, απορροφούν ηλιακή ενέργεια την οποία επανεκπέμπουν θερμότητα στο χώρο με αποτέλεσμα την αύξηση θερμοκρασίας. Συμβολή στη μείωση της θερμοκρασίας δίνει η παρουσία των υδάτινων επιφανειών και της βλάστησης που μέσω της εξάτμισης και διαπνοής αυξάνουν την σχετική υγρασία του αέρα. Επίσης, χρήση λιγότερων οικοδομικών υλικών και περισσότερων φυσικών υλικών και οικολογικά σχεδιασμένων προς το περιβάλλον συμβάλλουν στη μείωση του προβλήματος. Τα είδη της βλάστησης που θα χρησιμοποιηθούν ώστε να βελτιωθεί η θερμική άνεση θα πρέπει να είναι στην πλειοψηφία τους φυλλοβόλα, ώστε το καλοκαίρι να αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία και χειμώνα που ρίχνουν τα φύλλα τους να της επιτρέπουν να περάσει και να ζεστάνει το χώρο. Η πυκνότητα της κόμης τους να είναι αρκετά μεγάλη ώστε να εμποδίζουν τις ηλιακές ακτίνες να εισέλθουν στην επιφάνεια του δώματος.επίσης, η σωστή χρήση της σκιάς είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να μειώσουμε την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας στο χώρο. Επομένως, επιβάλλεται η δημιουργία στεγάστρων και υπόστεγων. Με βάση την ανάλυση των σκιάσεων στο κτίριο μελέτης συμπεράναμε πως την καλοκαιρινή περίοδο το κτίριο είναι πλήρως εκτεθειμένο στην ηλιακή ακτινοβολία επειδή ο ήλιος βρίσκεται ψηλότερα. Υπάρχει ανάγκη για δημιουργία υπόστεγου στις βόρειες πλευρές με κλίση όπου θα δημιουργήσει σκιά κάτω από αυτά και θα επεκτείνεται στη νότια πλευρά. Επίσης ένας υψηλότερος φράχτης στη βόρεια πλευρά θα προσφέρει μεγαλύτερη σκίαση στο χώρο. Το χειμώνα στη Βόρεια πλευρά του κτιρίου υπάρχει σκίαση ενώ φωτεινότερη είναι η δυτική και ανατολική πλευρά. Προτείνεται φύτευση με φυλλοβόλα και κάγκελο από υλικό γυαλί ώστε το χειμώνα να απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία προς όφελος του οροφόκηπου. Το επόμενο πρόβλημα αφορά την φραγή της θέας του ευρύτερου τοπίου, επίσης από τα υψηλοτέρα κτήρια που το περιβάλλουν. Βρίσκονται σε απόσταση μερικών μόνο μέτρων και κάνουν αισθητή την παρουσία του ασφυκτικού τοπίου του αστικού περιβάλλοντος στο χώρο κάτι που προσπαθούμε να αποφύγουμε, καθώς στόχος μας είναι η διαφυγή και απόδραση από το αστικό περιβάλλον, δημιουργώντας χώρο πρασίνου ακριβώς μέσα στην πόλη λόγο περιορισμένου χώρου. Η μοναδική θέα φυσικού τοπίου αποκαλύπτεται στην νότια πλευρά του χώρου και είναι η πανοραμική άποψη της θέας του Κορυλόβου. Στόχος μας είναι η ανάδειξη του τοπίου αυτού δημιουργώντας θέσεις ανοιχτής θέας με χαμηλή περίφραξη και δημιουργία 69

81 καθιστικών χώρων. Η λύση στο πρόβλημα της θέας των κτηρίων είναι η δημιουργία στη βορειοανατολική και βορειοδυτική πλευρά καλά στηριγμένων ξύλινων υψωμάτων, ώστε να αποκόπτουν και να περιορίζουν την ανεπιθύμητη θέα. Ένα τρίτο πρόβλημα είναι αυτό της ηχορύπανσης που προέρχεται από τον περιβάλλοντα χώρο και οι κύριες πηγές του προέρχονται από την κίνηση των αυτοκινήτων στην νοτιοδυτική πλευρά και τα εκπαιδευτήρια στην ανατολική πλευρά. Η ολοκληρωτική εξάλειψη του, δεν είναι εφικτή, είναι όμως δυνατός ο περιορισμός του. Επίσης στο χώρο μελέτης δεν υπάρχει καμία πηγή ευχάριστου ήχου όπως π.χ. ο ήχος από κάποιο καταρράκτη ή το κελάηδημα πουλιών κάτι που σημαίνει πως πρέπει να δημιουργηθούν τέτοιες πηγές στο εσωτερικό περιβάλλον του υπό διαμόρφωση χώρου που να καλύπτουν τους εισερχόμενους θορύβους και να ηρεμούν ψυχικά τους χρήστες κατά την επίσκεψη τους στη φυτεμένη οροφή. Φυσικά η καλύτερη λύση είναι ο ίδιος ο οροφόκηπος αφού ένα είδος μόνωσης αποτελεί και η διαστρωμάτωση του. Μέσα απορρόφησης του ήχου μπορούν να αποτελέσουν επίσης ο συνδυασμός του χώματος, των φυτών και των παγιδευμένων στρωμάτων αέρα που λειτουργούν ως φίλτρο για την απομόνωση του ήχου. Τα ηχητικά κύματα, όταν έρχονται σε επαφή με τα φυτά απορροφούνται ή διασκορπίζονται προς διαφορετική κατεύθυνση. Επιπρόσθετα, με την κίνηση των φύλλων τους είναι ικανά να καλύψουν τους ανεπιθύμητους ήχους σε συνδυασμό με την δημιουργία των κατασκευών που προαναφέρθηκαν όπως π.χ. τρεχούμενου νερό, μικρά σιντριβάνια ή πίδακες. Το υδάτινο στοιχείο σε περίπτωση που χρησιμοποιηθεί είναι ικανό να προσελκύσει και ορισμένα είδη πουλιών που θα προσφέρουν στο χώρο ευχάριστους ήχους. Το τελευταίο πρόβλημα, έχει να κάνει με θέμα του περιορισμού του χώρου και της στατικής επιβάρυνσης του κτηρίου. Η δυσκολία αφορά τον σχεδιασμό, καθώς, λόγω της μικρής έκτασης του χώρου δεν υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας πολλών χρήσεων και κατασκευών. πρέπει στον μικρό αυτό χώρο να καλυφθούν οι ανάγκες των χρηστών, να λυθούν τα παραπάνω προβλήματα και ταυτόχρονα να μην υπερφορτωθεί και επιβαρυνθεί το κτήριο. Η χρήση ορισμένων φυτών θεωρείται απαγορευμένη και θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά πολλοί παράγοντες για την επιλογή τους κυρίως όμως το μέγεθος το βάρος και η ανάπτυξη τους. Επειδή στόχος είναι η δημιουργία χώρου ανάπαυλας και χαλάρωσης δεν πρέπει να δημιουργηθεί σύγχυση από υπερβολικές κατασκευές, χρήσεις και βλάστηση. 70

82 71

83 5.1. ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Κύριος στόχος σχεδιασμού είναι η δημιουργία ενός ευχάριστου περιβάλλοντος, που θα αποτελεί διαφυγή για τους ενοίκους της πολυκατοικίας από το περιβάλλον της πόλης. Μεταφορά του φυσικού περιβάλλοντος ακριβώς μέσα στο αστικό περιβάλλον πρέπει να απομακρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο το αστικό περιβάλλον και να προσφέρει χαλάρωση και απομάκρυνση των καθημερινών προβλημάτων. Θα αντικαταστήσει σε έναν βαθμό το έλλειμμα του φυσικού περιβάλλοντος και θα προσφέρει ξεκούραση και αναψυχή. Η περιοχή θα σχεδιαστεί όσο είναι δυνατόν με βιοκλιματικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, βελτιώνοντας τις συνθήκες του μικροκλίματος, του περιβάλλοντος του χώρου διαμόρφωσης αλλά και του ίδιου του κτηρίου. Είναι πολύ βασικό να διαμορφωθεί ο χώρος έτσι ώστε το αποτέλεσμα να έχει διάρκεια στο χρόνο και ταυτόχρονα να είναι λειτουργικός, και να χαρίζει στον ιδιοκτήτη του τη δυνατότητα χαλάρωσης ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Κατά την είσοδο στο χώρο, συναντάται ένα μικρό ξύλινο υπόβαθρο που αγκαλιάζει με καμπύλες διαφόρων μεγεθών το λεβητοστάσιο, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο και έχει επενδυθεί με ξύλινες σανίδες ανάλογες του υποβάθρου. Στη νοτιοδυτική πλευρά έχει δημιουργηθεί ξύλινο ντέκ με καμπύλο σχήμα που ξεκινάει από την νότια πλευρά και καταλήγει στην ανατολική με τετράπλευρο σχήμα συνδυάζοντας τις ανάλαφρες καμπύλες με τα αυστηρά τετραγωνισμένα σχήματα. Το ντεκ διακόπτεται στο κέντρο του περίπου, από παρτέρια με ανθοφόρους φυλλοβόλους Θάμνους κυρίως και πόες. Στην ανατολική πλευρά, νότια του ντεκ έχουν δημιουργηθεί τρία μικρά σιντριβάνια τοποθετημένα να ακολουθούν το καμπύλο σχήμα του. Τα σιντριβάνια είναι κατασκευασμένα επάνω από τα αρχικό ύψος της οροφής, το τελικό τους ύψος όμως φτάνει ελάχιστα πιο πάνω από το ξύλινο ντεκ. Είναι πλαισιωμένα με πόες εδαφοκαλυπτικές που τα κάνουν να μοιάζουν με μικρές στρόγγυλες λίμνες. Ακριβώς πίσω, στην γωνία που δημιουργείται στο χώρο έχει τοποθετηθεί κατασκευή καθιστικών, με παρτέρια στην πίσω πλευρά τους. Εφόσον ο χώρος προορίζεται καθιστικός και συγκεντρώσεων περίπου 5 ατόμων, έχει τοποθετηθεί ξύλινη πέργολά για ηλιοπροστασία και αναρριχώμενη 72

84 βλάστηση από ανθοφόρο αειθαλές φυτό. Το προστατευτικό κάγκελο στη νότια πλευρά είναι χαμηλό, περίπου 1,5 m και το υλικό του είναι από γυαλί. Το ξύλινο ντεκ πλαισιώνεται με λευκό βότσαλο στο τελείωμα του δημιουργώντας αντιθέσεις χρώματος και υφής. Γύρω από το ξύλινο υπόβαθρο στο λεβητοστάσιο έχει τοποθετηθεί πλακόστρωτο που ορίζει τον διάδρομο κίνησης μέσα στο χώρο. Το σχήμα του ξύλινου υποβάθρου ακολουθεί το σχήμα του διαδρόμου. Στη βορειοδυτική πλευρά έχει δημιουργηθεί μία ακόμη ξύλινη εξέδρα που προορίζεται για μεγαλύτερες συναθροίσεις και στην βορειοδυτική γωνία του έχει τοποθετηθεί υποδομή για barbecue - ψησταριά. Το σημείο αυτό υποστηρίζεται από ξύλινη πέργκολα ηλιοπροστασίας, με τέντα η οποία ανοίγει ώστε να είναι ορατή η θέα προς τον ουρανό κυρίως τις βραδινές ώρες. Η εξέδρα πλαισιώνεται επίσης με βότσαλο στο τελείωμα της. Το μικρό μπαλκόνι που προεξέχει πίσω από την εξέδρα του μπάρμπεκιου, έχει κλειστεί και έχει γίνει παρτέρι με μικρού ύψους δέντρα εναλλάξ με θάμνους χαρακτηριστικού κόκκινου χρώματος δημιουργώντας έντονη αντίθεση. Στη βορειοδυτική γωνία έχει κατασκευαστεί σύστημα με υπαίθριο Jacuzzi και η πίσω πλευρά του έχει διακοσμηθεί με δύο παρτέρια, το ένα με παχύφυτα και το άλλο με υδρόβια φυτά. Το σύστημα αυτό υποστηρίζεται δεξιά του με μία μικρή ντουζιέρα. Όλη η βορειοανατολική και βορειοδυτική πλευρά προστατεύεται από ψιλά ξύλινα υψώματα με τρόπο που να είναι στερεά, για την προφύλαξη της ιδιοτηκότητας των ενοίκων και την απόκρυψη της αντιαισθητικής θέας των κτηρίων. Στη δυτική πλευρά του χώρου και του λεβητοστασίου κατασκευάστηκε ένα μικρού τύπου bar, ένας ακόμη μικρός χώρος χαλάρωσης μερικών ατόμων. Πίσω, στη βόρεια πλευρά του λεβητοστασίου υψώνεται σε ένα σημείο, ο φωταγωγός ο οποίος κατά την μελέτη διαμόρφωσης του χώρου καλύφθηκε με πολυετή ανθοφόρα βλάστηση. Το φυτοδοχείο που εδράζεται στο φωταγωγό, έχει ένα μικρό άνοιγμα έτσι ώστε να μην διακόπτεται ο αερισμός της πολυκατοικίας, διακόπτεται όμως το φως που έτσι και αλλιώς ήτανε ελάχιστο αυτό που έφτανε στα διαμερίσματα της πολυκατοικίας από αυτό το μικρό άνοιγμα, ενώ το γυαλί που απομακρύνθηκε δημιουργούσε συνθήκες θερμοκηπίου, ενώ αντικατάσταση του με βλάστηση προσέφερε ένα είδος μόνωσης, τουλάχιστον για τους θερινούς μήνες, που κρίνεται απαραίτητο. Η αποστράγγιση του έχει προβλεφτεί. Στην άκρη του δυτικού διάδρομου της πολυκατοικίας έχει τοποθετηθεί παρτέρι με πολυετής πόες. Ο χώρος διαχωρίζεται και διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα. Ένα μικρό Βόριο τμήμα του βρίσκεται ένα επίπεδο πιο ψηλά από το υπόλοιπο. Αυτό 73

85 διαχωρίζει το βόριο κομμάτι που αφενός διαφοροποιείται στο σχήμα και αφετέρου διαχωρίζει τις χρήσεις, που στην συγκεκριμένη περίπτωση προορίζεται για την εστίαση της θέας του Κορυλόβου. Το παρτέρι με τους θάμνους εξισορροπεί και την θέα μερικών κτηρίων που δεν κατορθώθηκε να αποκρυφτούν. Το βόρειο τμήμα με το χαμηλότερο επίπεδο προορίζεται για χώρο περισσότερο ιδιωτικό. Στο μικρό δωμάτιο πίσω από το λεβητοστάσιο θα γίνουν WC που είναι ασφαλώς απαραίτητα για τις ανάγκες των χρηστών. Στην είσοδο του χώρου αλλά και στην είσοδο του WC έχουν τοποθετηθεί μικρά υπόστεγα καμπύλου σχήματος για προφύλαξη από την βροχή ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ - ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ Γενικά, ο χώρος είναι σχεδιασμένος ώστε να έχει αρκετά σημεία για συναθροίσεις τα οποία θα εξυπηρετούν τις ανάγκες όλων των ενοίκων καθώς δημιουργούνται θέσεις, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο ιδιωτικές. Συγκεκριμένα αυτές είναι στα σημεία: 1. Ξύλινη εξέδρα για μαζικές συναθροίσεις βόρεια του κήπου: ο χώρος αυτός σχεδιάστηκε με την προϋπόθεση της συνάθροισης πολλών ατόμων με στόχο την αναψυχή τους. Οι προβλεπόμενες χρήσεις στην εξέδρα είναι κυρίως για υπαίθριο μπάρμπεκιου αλλά και υποδομή για προβολή ταινιών, χρησιμοποιείται δηλαδή κατά κάποιον τρόπο, ως ένας μικρός θερινός κινηματογράφος. Φυσικά μπορεί και να χρησιμοποιηθεί για οποιονδήποτε άλλη υπαίθρια δραστηριότητα επιθυμούν οι ένοικοι. 2. Δύο μικρές εξέδρες νότια και ανατολικά του κήπου για συναθροίσεις λιγότερων ατόμων. 3. Χώρος για υπαίθριο Jacuzzi. Στη βορειοδυτική πλευρά υπάρχει μια κατασκευή με υπαίθριο τζακούζι φια υδροθεραπεία και χαλάρωση με παράλληλη την προστασία της ιδιοτηκότητας των χρηστών με υψηλή περίφραξη. 4. Ντουζιέρα. 5. Μπαρ δυτικά του κήπου. Περιλαμβάνει καθιστικό χώρο και κατασκευή μίνιμπαρ με σκοπό την ψυχαγωγία. 6. Κατασκευές πέργκολας για ηλιοπροστασία 74

86 5.3. ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΧΤΗΚΑΝ Κατά την παρούσα μελέτη, λόγω του περιορισμένου χώρου αλλά κυρίως της μικρής στατικής επάρκειας του κτηρίου, για την αποφυγή τυχόν προβλημάτων στο μέλλον τα φυτά που επιλέχτηκαν είναι κατά κύριο λόγο δέντρα μικρών διαστάσεων, πόες, θάμνοι, βολβώδη και εδαφοκαλυπτικά. Πολλά από αυτά είναι φυτεμένα σε φυτοδοχεία. Έχουν χρησιμοποιηθεί μερικά είδη αειθαλή αλλά στην πλειοψηφία τους είναι φυλλοβόλα, για εναλλαγή του τοπίου στις διαφορετικές εποχές του έτους. Τα περισσότερα από αυτά είναι ανθοφόρα, με περίοδο ανθοφορίας την άνοιξη και μερικούς μήνες το καλοκαίρι, κάνοντας αισθητή την έναρξη της άνοιξης και του καλοκαιριού. Το χειμώνα απαιτούν λιγότερη συντήρηση μιας και ο χώρος θα είναι λιγότερο επισκέψιμος τους μήνες αυτούς. Τα είδη αυτά είναι ικανά να αντέξουν τις εναλλαγές των θερμοκρασιών του έτους στην συγκεκριμένη περιοχή, τις χαμηλές του χειμώνα αλλά και τις υψηλές του καλοκαιριού. Παρακάτω παρουσιάζονται και αναλύονται τα είδη που επιλέχτηκαν. Φυλλοβόλα δέντρα Acer japonicum Acontifolium - Σφεντάμι Εικόνα 5.1 : Acer japonicum Acontifolium Γένος φυλλοβόλων κυρίως αλλά και αειθαλών δένδρων και θάμνων που περιλαμβάνει πάνω 140 είδη φυτών, εκ των οποίων τα επτά είναι ιθαγενή. Καλλιεργούνται κυρίως για το χρώμα του φυλλώματός τους και το φθινοπωρινό τους χρώμα. Τα φύλλα τους είναι τις περισσότερες φορές λοβωτά ή σύνθετα και πάντα 75

87 διαταγμένα σταυρωτά και αντίθετα πάνω στα κλαδιά. Απαιτούν ηλιόλουστες ή ελαφρά σκιασμένες θέσεις και στραγγιζόμενα, χουμώδη, ουδέτερα ή ελαφρώς όξινα εδάφη για καλύτερο φθινοπωρινό χρώμα. Χρησιμοποιούνται μεμονωμένα, σε ομάδες και δενδροστοιχίες. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με φρέσκους σπόρους που δύσκολα βλαστάνουν στους ο C μετά από ψυχρή στρωμάτωση, ενώ οι ποικιλίες με εμβόλια πάνω στα τυπικά τους είδη. Το Acer japonicum "Aconitifolium" είναι μεγάλος θάμνος ή μικρό δένδρο με πράσινα, πολύ έντονα λοβωτά φύλλα. Φυλλοβόλοι θάμνοι Acer palmatum atropurpureum Σφεντάμι Εικόνα 5.2: Acer palmatum atropurpureum Μικρός φυλλοβόλος θάμνος σφαιρικής κόμης, ύψους και διαμέτρου 6m. Έχει κόκκινα, διπλά λοβωτά φύλλα, τα οποία αποκτούν πορτοκαλί αποχρώσεις το φθινόπωρο. Ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών, αλλά προτείνεται η φύτευσή του σε ελαφρά όξινα εδάφη, που δίνει ως αποτέλεσμα το εντονότερο φθινοπωρινό χρώμα. Έχει ανάγκη από ημισκιερές θέσεις και μέτριες ποσότητες εδαφικής υγρασίας, ενώ είναι ανθεκτικό και σε χαμηλές θερμοκρασίες κάτω των -20ºC. Πολλαπλασιάζεται με εμβόλια. Vivurnum opulus-βιβούρνο ή χιονόμπαλα Γένος δικοτυλήδονων φυτών της οικογένειας των καπριφολιδών. Είναι αειθαλείς ή φυλλοβόλοι θάμνοι, σπανίως μικρά δέντρα, ιθαγενείς των εύκρατων και υποτροπικών 76

88 Εικόνα 5.3: Vivurnum opulus περιοχών της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της Ασίας. Πρόκειται για ανθεκτικά φυτά, τα οποία καλλιεργούνται συχνά ως καλλωπιστικά, τόσο για τις διακοσμητικές, σφαιρικές ή σκιαδόμορφες ταξιανθίες και ταξικαρπίες τους όσο και για το ζωηρό και πυκνό φύλλωμά τους. Το είδος Viburnum opulus είναι φυλλοβόλος θάμνος των υγρών δασών της βόρειας ηπειρωτικής Ελλάδας. Έχει λοβωτά, πλατιά φύλλα και φέρει σκιαδόμορφες ταξιανθίες, τα κεντρικά άνθη των οποίων είναι κίτρινα, γόνιμα και τα περιφερειακά άγονα, με στεφάνη πιο πλατιά και λευκή. Ο καρπός του είναι ερυθρωπή, εδώδιμη δρύπη. Η ποικιλία roseum ή sterile του τελευταίου είδους έχει μεγάλες, λευκές, σφαιρικές ταξιανθίες, οι οποίες αποτελούνται από ισομεγέθη άγονα άνθη και καλλιεργείται ευρύτατα για διακόσμηση των κήπων. Rhododendron ponticum- Ροδόδεντρο Γένος δικοτυλήδονων φυτών της οικογένειας των ερεικιδών. Περιλαμβάνει περίπου 850 είδη με μεγάλη ποικιλία μορφών (επίφυτα, θάμνοι, δέντρα), τα οποία κατατάσσονται σε διάφορα υπογένη. Τα φυτά αυτά παρουσιάζουν σχεδόν παγκόσμια εξάπλωση με μεγαλύτερη αφθονία στα Ιμαλάια και στη Νέα Γουινέα. Πολυάριθμα είδη και ποικιλίες καλλιεργούνται για καλλωπιστικούς σκοπούς στα θερμοκήπια και στους κήπους. Υπάρχουν και στην αλπική χλωρίδα, όπου σχηματίζουν μερικές φορές εκτεταμένες θαμνώδεις διαπλάσεις, οι οποίες περιορίζονται προς τα επάνω από τα αλπικά λιβάδια και την τούνδρα. Στην Ελλάδα συναντάται αυτοφυές στη Θράκη το είδος Rhododendron ponticum, το οποίο είναι θάμνος ύψους έως 3 μ., με ελλειψοειδή 77

89 Εικόνα 4.4: Rhododendron ponticum ή προμήκη και ωχροπράσινα στην κάτω επιφάνεια φύλλα και ερυθροϊώδη άνθη, με καστανά στίγματα. Όλα τα φυτικά μέρη του, και ιδιαίτερα τα φύλλα, η γύρη και το νέκταρ, περιέχουν τοξικές ουσίες και είναι δηλητηριώδη. Hydragea macrophylla Ορτανσία Εικόνα 5.5: Hydragea macrophylla Μικρός, ανοικτού σχήματος, φυλλοβόλος, πολύ ανθεκτικός θάμνος με ροζ και μπλε άνθη το Καλοκαίρι και το Φθινόπωρο. Αναπτύσσεται καλά σε ημισκιερές αλλά και ηλιαζόμενες θέσεις και έχει μέτριες απαιτήσεις σε νερό. Τα άνθη έχουν μπλε χρώμα σε όξινο χώμα και ροζ σε ουδέτερο. Τα λευκά και ροζ άνθη βγαίνουν σε φυτά που 78

90 είναι φυτεμένα σε αλκαλικά χώματα. Αντίθετα, τα μπλε αναπτύσσονται σε όξινα (καστανόχωμα, ρεικόχωμα, φυλλόχωμα) εδάφη. Πρόκειται για ένα φυλλοβόλο φυτό με πλούσιο φύλλωμα. Τα πολλά μικρά άνθη του με τα χαρακτηριστικά σέπαλα έχουν σχήμα μπάλας. Επέμβαση με αλουμίνιο (aluminium sulfate) είναι απαραίτητη για τον μπλε χρωματισμό των ανθέων. Η ορτανσία, που κατάγεται από την Κίνα και την Ιαπωνία, είναι φυτό που χρειάζεται ειδικές συνθήκες για ν αναπτυχθεί. Έχει ανάγκη ενός σκιερού αλλά φωτεινού σημείου, καθώς και δροσερής ατμόσφαιρας. Της αρέσουν μόνο τα ελαφριά χώματα, αρκεί να είναι πλούσια σε συστατικά και ελαφρώς υγρά. Ακόμα, χρειάζεται σωστό πότισμα, λίπασμα ανά τακτά διαστήματα (κυρίως πριν από την ανθοφορία) και κλάδεμα από έμπειρο κηπουρό. Αειθαλείς θάμνοι Pittosporum tobira nana Αγγελική Εικόνα 5.6: Pittosporum tobira nana Θάμνος αειθαλής, ύψους 2,5-3 m. Τα φύλλα του είναι δερματώδη, κανονικού μεγέθους, στιλπνά, λαμπερά, σκουροπράσινα, σχήματος αντοωειδούς. Πολλές ποικιλίες έχουν μικρότερα φύλλα, σχήματος αιχμής δόρατος, με ρυτιδώδεις απολήξεις. Η νάνος ποικιλία έχει κανονικό φύλλο με μικρότερες διαστάσεις. Η πιο γνωστή ποικιλία είναι η P. tobira. Άνθη πολύ αρωματικά λευκά ως λευκοκίτρινα σε ταξιανθίες. Αναπτύσσονται στην άκρη των βλαστών την Άνοιξη (Μάιο-Ιούνιο). Καταλήγουν όταν ωριμάσουν σε μικρές κάψες που φιλοξενούν εσωτερικά πορτοκαλοκόκκινα σπέρματα. Όταν η κάψα ανοίξει εμφανίζονται τα σπέρματα, που 79

91 λόγω του χρωματισμού τους, προσφέρουν μια ιδιαίτερη διακοσμητική αξία.. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις όσον αφορά το έδαφος, είναι σκληρό φυτό, εύκολο στην καλλιέργειά του. Παρουσιάζει πολύ καλή αντοχή σε παραθαλάσσια σημεία, αλατούχα εδάφη και στο κρύο. Μπορεί να αναπτυχθεί σε ημισκιερά σημεία, προτιμά όμως τα ηλιόλουστα. Προσβάλλεται από αφίδες και κοκκοειδή, παρουσιάζοντας πολύ καλή αντοχή σε μυκητολογικές προσβολές. Εύκολα προσαρμόζεται σε δύσκολες συνθήκες. Ανέχεται τα συχνά κλαδέματα. Μεγαλύτερη διακοσμητική αξία παρουσιάζει το φύλλωμά του απ ότι το άνθος. Στην κηποτεχνία το χρησιμοποιούμε σε γλάστρες, ζαρντινιέρες, στον κήπο κατά συστάδες ή σε γραμμές, δημιουργώντας φράχτες πυκνούς, με ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία. Η δυνατότητα του συνεχούς κλαδέματος μας προσφέρει ένα φυτό με πολλές δυνατότητες διαμόρφωσης, σε ποικίλα σχήματα. Η νάνος ποικιλία (P. Nanum) χρησιμοποιείται σε βραχόκηπους, σε γλάστρες, ζαρντινιέρες, σε τελειώματα χλοοτάπητα ή για κάλυψη ατελειών μέσα σε χλοοτάπητες (φρεάτια ποτίσματος, σχάρες απορροής όμβριων ). Η αντοχή του σε αλατούχα εδάφη προσφέρει την δυνατότητα χρησιμοποίησής του πολύ πλησίον της θάλασσας. Με κατάλληλο κλάδεμα, διαμορφώνεται σε μικρό δέντρο, και χρησιμοποιείται σε δεντροστοιχίες σε δρόμους και πάρκα. Υδρόβια υδροχαρή Φυτά Cyperus alternifolius- Πάπυρος ή Κύπερος Εικόνα 5.7: Cyperus alternifolius 80

92 Ανήκει στην οικογένεια των κυπειροειδών. Είναι γένος μονοκοτυλήδονων φυτών που περιλαμβάνει περίπου 600 είδη ριζωματωδών πολυετών ποωδών υδρόφιλων φυτών με παγκόσμια εξάπλωση. Φύεται σε ρυάκια, υγροτόπους, λιμνάζοντα νερά, όχθες λιμνών, κ. ά. Μερικά είναι καλλωπιστικά, άλλα όμως αποτελούν δυσεξόντωτα ζιζάνια. Οι κύπειροι έχουν συμπαγή τριγωνικό βλαστό, με παράρριζα, συνήθως, φύλλα και μικρά διγενή άνθη σε πυκνές ταξιανθίες. Το είδος Cyperus papyrus είναι το πιο γνωστό από το γένος, από τους βλαστούς του οποίου κατασκεύαζαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τον πάπυρο. Επίσης πολύ γνωστό είναι το είδος Cyperus alternifolius (Κύπειρος ο εναλλασσόφυλλος), το οποίο καλλιεργείται για καλλωπιστικούς σκοπούς. Ιθαγενές φυτό της Μαδαγασκάρης είναι πολύ ευαίσθητο στον παγετό. Φτάνει στο ύψος τα εκ., αναπτύσσει πολλά στελέχη που φέρουν στην κορυφή τους έναν θύσανο από γραμμοειδή φύλλα. Τα μικρά άνθη του σχηματίζουν σκιαδόμορφες ταξιανθίες. Στην Ελλάδα απαντούν περίπου 10 αυτοφυή είδη κύπειρου, γνωστά με την κοινή ονομασία κύπερη. Καλλιεργείται σε δεξαμενές και ενυδρεία. Παχύφυτα Aloe arboresens Αλόη Εικόνα 5.8: Aloe arboresens Γένος αειθαλών, παχύφυλλων ειδών με αγκαθωτά φύλλα που αναπτύσσονται σε ροζέτες. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες, προστατευμένες από τους παγετούς θέσεις, σε ελαφριά, γόνιμα, στραγγιζόμενα εδάφη. Φυτεύονται σε βραχόκηπους και γλάστρες. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα και κόκκινα άνθη σε κωνικές, όρθιες 81

93 ταξιανθίες, από την άνοιξη ως το καλοκαίρι. Είναι φυτό βραδείας ανάπτυξης και φτάνει σε ύψος μέχρι και το 1,60 μ. Για να φτάσει στο στάδιο της ωρίμασης απαιτείται μία περίοδος 4-5 ετών και παραμένει παραγωγική για 3 με 9 έτη. Κατά τη διάρκεια της ζωής της (12 έτη) μπορεί να παράγει περισσότερα από 80 φύλλα. Μπορεί να αναπτυχθεί σε πολλούς τύπους εδαφών. Συνήθως δεν απαιτείται να χρησιμοποιηθούν χημικά λιπάσματα ούτε φυτοφάρμακα, διότι η σκληρή και παχιά επιδερμίδα των φύλλων της αποτελεί σημαντική φυσική άμυνα. Είναι ανθεκτική σε συνθήκες ξηρασίας, ωστόσο η δυνατότητα άρδευσης βελτιώνει την απόδοσή της. Αποτελεί εναλλακτική λύση σε περιοχές με ξηροθερμικές συνθήκες. Όμως δεν είναι πολύ ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες, αν και μπορεί να αντέξει ως -3 C με μικρές απώλειες. Αρωματικά Φυτά Lavantula angustifolia - Λεβάντα η κοινή Εικόνα 5.9: Lavantula angustifolia Είναι γένος φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Labiatae). Είναι ιθαγενές των παραμεσόγειων περιοχών. Πρόκειται για φυτό φρυγανώδες και πολύκλαδο, με όρθιους βλαστούς που φύονται από τη βάση. Είναι, θάμνος, με ύψος 30 έως 80 εκατοστά. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα, στενά ως λογχοειδή. Οι ανθοφόροι βλαστοί καταλήγουν σε ταξιανθία τύπου στάχεος. Το αιθέριο έλαιο της λεβάντας χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, τη σαπωνοποιία και στη φαρμακευτική ως τονωτικό και αντικαταρροϊκό. Η λεβάντα καλλιεργείται σε εδάφη πλούσια σε ασβέστιο, καθώς αυτό βελτιώνει την ποιότητα του αιθέριου ελαίου της και βοηθά την 82

94 ανάπτυξη του φυτού. Το έδαφος καλλιέργειας πρέπει να είναι ελαφρύ και χαλικώδες, γι' αυτό και το φυτό προσφέρεται για καλλιέργεια σε εκτάσεις ακατάλληλες για άλλου τύπου καλλιέργειες. Δεν αγαπά, επίσης, ιδιαίτερα την υγρασία, αλλά ούτε και την ολοσχερή ξηρασία. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους, με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Πολυετής πόες Verbena tenuisecta alba - Βέρβαινα λευκή Εικόνα 5.10: Verbena tenuisecta alba Πολυετής πόα, ύψους εκ. και άνθη μικρά κυανά ή ιώδη. Αυτοφύεται σε χέρσα μέρη και κατά μήκος των δρόμων σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις επί εκ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό. Gypsophila paniculata- Γυψοφίλη Το όνομα των φυτών προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις γύψος και φίλος, καθώς φυτά αυτού του είδους θα συναντήσουμε σε αλκαλικά εδάφη, ακόμη και σε γύψο. Είναι ετήσιες και πολυετείς πόες με άνθη σε εντυπωσιακές ταξιανθίες που χρησιμοποιούνται ευρέως στην ανθοδετική τέχνη. Φυτέψτε τις γυψοφίλες σε ασβεστώδη, καλά στραγγιζόμενα εδάφη και ηλιόλουστες θέσεις. Φυτεύονται σε 83

95 ομάδες και συνθέσεις. Τα ετήσια φυτά και τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους που σπέρνουμε αμέσως μετά τη συλλογή τους, χωρίς να τους καλύψουμε. Οι ποικιλίες πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα από μη ανθοφόρους βλαστούς το καλοκαίρι. Εικόνα 5.11: Gypsophila paniculata Gaura lindheimeri- Γκάουρα Είναι πολυετής ριζωματώδης πόα γρήγορης ανάπτυξης, με αραιή σχετικά κόμη και ξυλώδεις βλαστούς. Το ύψος της μπορεί να φθάσει το 1,20-1,50m. Τα άνθη της είναι από λευκά έως ροζ - φούξια, με 4 πέταλα και μακρύς στήμονες. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος και ευδοκιμεί ακόμα και σε άγονα εδάφη με αλκαλική ή όξινη αντίδραση. Προτιμάει τα ελαφρά - αμμώδη εδάφη με καλή αποστράγγιση. Οι ανάγκες της σε νερό είναι μέτριες έως μικρές. Το χειμώνα αμέσως Εικόνα 5.12.: Gaura lindheimeri 84

96 μετά το κλάδεμά της, οπότε και οι υδατικές της ανάγκες πέφτουν κατακόρυφα, είναι πολύ σημαντική η καλή αποστράγγιση στη ριζόσφαιρά της. Επιβιώνει και ανθοφορεί το καλοκαίρι ακόμα και όταν έχει στην διάθεσή της ελάχιστο νερό. Όταν όμως αρδεύεται πιο τακτικά τότε το φυτό είναι πιο πλούσιο, πιο ζωηρό και γενικά είναι πιο εύρωστο. Βολβώδη Φυτά Allium glaucum "Globemaster" Αλλιουμ Εικόνα 5.13: Allium glaucum "Globemaster" Βολβώδη φυτά με επιμήκη πράσινα φύλλα και άνθη σε σφαιρικές ταξιανθίες. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις, σε ελαφρά, πολύ καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη. Έχουν μέτριες απαιτήσεις σε νερό κατά τη διάρκεια της αυξητικής περιόδου, ενώ δεν πρέπει να αρδεύονται κατά την περίοδο του λήθαργου. Οι βολβοί φυτεύονται το φθινόπωρο, σε βραχόκηπους και γλάστρες. Πολλαπλασιάζονται με σπορά και κυρίως με βολβίδια. Η ποικιλία Allium glaucum "Globemaster" έχει μεγάλα μοβ άνθη την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι. Αναρριχώμενα Φυτά Plumbago auriculata Πλουμπάνγκο ή Μπλε Γιασεμί Αειθαλής θάμνος που προέρχονται από τροπικές και υποτροπικές περιοχές μερικώς αναρριχώμενος, με μέτρια ανάπτυξη, ύψος 3-4 μ., με βλαστούς διακλαδιζόμενους, κρεμοκλαδείς, λεπτούς, ευλύγιστους και φύλλα ωοειδή, στενά, κατ' εναλλαγή, ανοιχτοπράσινα. 85

97 Εικόνα 5.14.:Plumbago auriculata Τα άνθη είναι μικρά, πολλά μαζί, σε επάκριες ταξιανθίες (Βότρυς), χρώματος γαλάζιου που βγαίνουν στους καινούργιους βλαστούς από την άνοιξη μέχρι τα πρώτα κρύα του χειμώνα. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις, σε μέτρια υγρά εδάφη. Πολλαπλασιάζονται με ημιξυλώδη μοσχεύματα μη ανθοφόρων βλαστών το καλοκαίρι. Εδαφοκαλυπτικά Φυτά Pachysandra terminalis Παχυσάντρα Εικόνα 5.15: Pachysandra terminalis Πλατύφυλλη πολυετής πόα, ύψους 0,30εκ με ανοιχτό πράσινο φύλλωμα στην αρχή και έπειτα βαθυπράσινα. Πρόκειται για εξαιρετικό εδαφοκαλυπτικό φυτό. Ανθίζει αργά τον Μάρτιο μέχρι νωρίς το Μάιο. Είναι σκιόφυτο είδος, με μέτριες απαιτήσεις σε νερό, απαιτεί προστασία από τους άνεμους και είναι ευπαθές στο πάτημα. Αντέχει σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός Χρησιμοποιείται κάτω από δέντρα και θάμνους για την δημιουργία τάπητα σε πλαγιές ή οριζόντια εδάφη. 86

98 Rudbeckia hirta- Ρουτμπέκια η Δασεία Εικόνα 5.16: Rudbeckia hirta Γένος δικοτυλήδονων φυτών της οικογένειας των συνθέτων. Περιλαμβάνει περίπου 25 είδη ποωδών φυτών, τα οποία είναι ιθαγενή της Βόρειας Αμερικής. Πρόκειται για μονοετείς, διετείς ή πολυετείς πόες, με ακέραια ή πολυσχιδή φύλλα και άφθονα άνθη, τα οποία εμφανίζονται σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Χαρακτηριστικός αντιπρόσωπος του γένους είναι το είδος Rudbeckia hirta, μονοετής ή διετής πόα με διακλαδιζόμενο, αδρότριχο βλαστό, ύψους έως 1 μ., και κατ εναλλαγή φύλλα. Τα άνθη του διατάσσονται σε ταξιανθίες κεφάλια με περιφερειακά γλωσσοειδή κίτρινα ανθίδια, γύρω από έναν σκούρο καστανό σφαιρικό δίσκο από σωληνοειδή ανθίδια. Οι καρποί του είναι αχαίνια. Το είδος αυτό κατάγεται από τη Φλόριντα των ΗΠΑ και αποτελεί τον πρόγονο όλων των καλλιεργούμενων καλλωπιστικών ποικιλιών. Τα φυτά αυτά καλλιεργούνται εύκολα και ευδοκιμούν σχεδόν σε όλα τα εδάφη. Ορισμένες ποικιλίες, κυρίως οι νανώδεις, καλλιεργούνται και σε γλάστρες. Πολλαπλασιάζονται με σπέρματα, με μοσχεύματα ή με παραφυάδες. 87

99 5.4. ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΧΤΗΚΑΝ Ξύλο Το ξύλο ως φυσικό υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις περισσότερες κατασκευαστικές εφαρμογές. Είναι λειτουργικό λόγω των πολλών και διαφορετικών χρήσεων και ταυτόχρονα καλαίσθητο. Στην αρχιτεκτονική τοπίου η χρήση του συναντάται σε δοκούς στήριξης σε πέργκολες σε φράχτες, σε δάπεδα, κιόσκια, γέφυρες, πατήματα, περιφράξεις κ.α. Διακρίνονται σε κωνοφόρα και σε πλατύφυλλα. Τα κωνοφόρα δίνουν τη μαλακή ξυλεία και πλατύφυλλα τη σκληρή. Η ξυλεία των πλατύφυλλων χρησιμοποιείται κυρίως σε κατασκευές εσωτερικών χώρων ενώ των πλατυφύλλων σε δομικές κατασκευές και εξωτερικούς χώρους. Προτεινόμενη ποιότητα ξυλείας: Accoya - Wood. Τροποποιημένη ξυλεία Πεύκης. Η διόγκωση του ξύλου μειώνεται στο 2%, η βιολογική ανθεκτικότητα έναντι μυκήτων & εντόμων αυξάνεται δραματικά: η ξυλεία Accoya ανήκει στην "κλάση 1" όπως τα τροπικά είδη Teak, Red Meranti & Merbau. Έχει περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα, είναι πράσινο προϊόν, πιστοποιημένο και μπορεί να ανακυκλωθεί. Φλοιός Πεύκου. Είναι ένας καλός τρόπος να κρύψουμε για αισθητικούς λόγους το χώμα. Δεν αφήνει την ανάπτυξη ζιζανίων. Έτσι αφήνουμε τα φυτά μας. Λόγω του χαμηλού ph που έχει σιγά σιγά κατεβάζει το ph του εδάφους να αναπτύσσονται καλύτερα αφού δεν υπάρχει δίπλα τους άλλος ανταγωνιστής αλλά και εμάς μας ξεκουράζει αφού δεν χρειάζεται να ξεριζώνουμε τα αγριόχορτα. Επίσης είναι πολύ διακοσμητικό και δεν αφήνει να εξατμίζεται γρήγορα το νερό του εδάφους. Βότσαλο Τα βότσαλα παράγονται από την φύση με την φυσική τριβή των πετρωμάτων. Προσφέρονται για διακόσμηση εξωτερικών ή εσωτερικών χώρων. Στην κηποτεχνία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για διακοσμητικούς σκοπούς, με τοποθέτηση ανάμεσα ή κάτω από τα φυτά. Χρησιμοποιούνται επίσης, για διακόσμηση κήπων, παρτέρια, 88

100 σιντριβάνια, λίμνες, ρυάκια κ.α. Οι διαστάσεις τους είναι από 2 έως 15 εκ. Χρησιμοποιούνται επίσης και σαν υλικά εδαφοκάλυψης, ακόμα και σαν αντικατάσταση εκτάσεων χλοοτάπητα. Το βότσαλο μπορεί να είναι φυσικό (ποταμίσιο ή θαλασσινό), ή τεχνητό. Για πρακτικούς λόγους, χρησιμοποιείται σε έργα αποστράγγισης, στην κατασκευή διαδρόμων, μικρών λιμνών κα. Επιπλέον, σε «πλέγμα», τις συναντάμε σε μορφή πλακών, γνωστές ως βοτσαλόπλακες. Τα βότσαλα που χρησιμοποιήθηκαν ανήκουν σε δύο κατηγορίες με βάση τη διάσταση τους και είναι τα εξής: α) Φυσικό Βότσαλο λευκό 2-4 cm β) Φυσικό Βότσαλο λευκό 4-8 cm Χαλίκι Το υλικό αυτό χρησιμοποιείται κυρίως σε αποστραγγιστικά έργα, ως συστατικό για την παρασκευή σκυροδέματος σε κατασκευές διαδρόμων, πεζοδρομίων, τοιχίων και γενικότερα στις περισσότερες από τις οικοδομικές κατασκευές. Ο ρόλος του στο παρελθόν ήταν κυρίως τεχνικός και όχι διακοσμητικός αν και στις μέρες μας το χαλίκι σε ποικιλία χρωμάτων χρησιμοποιείται ως υλικό εδαφοκάλυψης. Το χαλίκι είναι υλικό που απλώς τοποθετείται και συμπιέζεται, οπότε δεν θεωρείται υλικό πλακόστρωσης. Χρησιμοποιείται συχνά στους δημόσιους χώρους πράσινου, γιατί αποτελεί μία από τις φθηνότερες λύσεις. Το χαλίκι μπορεί να έχει διάφορα μεγέθη και χρωματισμούς. Χώμα Το χώμα είναι το ανώτερο τμήμα του εδάφους. Μπορεί να θεωρηθεί ως μίγμα χαλαζιακής ή ασβεστολιθικής άμμου και λεπτότερων συστατικών αργιλικής κυρίως προέλευσης. Το επιφανειακό στρώμα του χώματος περιέχει μεγάλες ποσότητες οργανικών ουσιών, που προέρχονται κυρίως από τα φυτά. Κατηγορίες: Αμμώδη: Κύριο συστατικό τους είναι η άμμος. Είναι αφράτα αλλά δεν συγκρατούν την υγρασία. Είναι φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Το καλοκαίρι τα φυτά κινδυνεύουν να ξεραθούν. Η βελτίωση του χώματος με λίπασμα είναι απαραίτητη. 89

101 Κοκκινόχωμα: Είναι το χώμα της κεραμοποιίας (πλεονάζει ο άργιλος). Έχουν σκληρή επιφάνεια και το χώμα είναι πολύ σφιχτό. Κρατούν την υγρασία αλλά οι ρίζες των φυτών δυσκολεύονται να προχωρήσουν σε βάθος. Το καλοκαίρι το χώμα σκάζει και τα φυτά κινδυνεύουν να ξεραθούν. Η βελτίωση του χώματος με λίπασμα και άμμο είναι απαραίτητη. Μαυρόχωμα (χουμώδη): Έχουν χρώμα σκούρο (καστανό).είναι πλούσια σε οργανικές ουσίες και περιέχουν πολλούς ζωντανούς οργανισμούς (σκουλήκια κτλ). Είναι αφράτα και κατάλληλα για καλλιέργεια. Η βελτίωση με κοπριά δεν είναι αναγκαία αλλά για μέγιστα αποτελέσματα χρειάζεται. Ασβεστοχώματα (ασβεστολιθικά): Έχουν τις ίδιες ιδιότητες με τα αργιλώδη. Είναι απαραίτητη η προσθήκη άμμου και λιπασμάτων. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ασβέστη, έχουν πάρα πολύ. Ανάμεικτα: Τα περισσότερα καλλιεργήσιμα εδάφη στη πατρίδα μας είναι ανάμεικτα. Είναι κατάλληλα για όλες τις καλλιέργειες γιατί περιέχουν όλα τα συστατικά των χωμάτων. Το χώμα αυτό μπορεί να γίνει το πιο κατάλληλο ειδικά αν βελτιωθεί καταλλήλως( κοπριά, κομπόστ, τύρφη, άμμο, κτλ). Άμμος Η άμμος χρησιμοποιείται κυρίως ως συστατικό για την παραγωγή τσιμεντοκονιάματος, σκυροδέματος, για στεγανοποίηση (σε συνδυασμό με χαλίκι), «γέμισμα» των αρμών σε πλακοστρώσεις και άλλες παρόμοιες κατασκευές. Είναι φανερό, ότι το υλικό αυτό χρησιμοποιείται μόνο για πρακτικούς σκοπούς. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, διατίθεται στην αγορά επεξεργασμένη άμμος ώστε αυτή να έχει κατά περίπτωση διάφορα χρώματα (μπεζ, λευκό, μαύρο κ.α.), κάτι που αξιοποιείται στην δημιουργία διακοσμητικών μοτίβων στον κήπο.η κατάλληλη χρήση μπορεί να δώσει πραγματικά όμορφα αποτελέσματα, άμμος χρησιμοποιείται επίσης για το γέμισμα παιδικών αμμοδόχων. 90

102 Τούβλα Χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τοιχίων, σε έργα αποστράγγισης και σε μικρές ζαρντινιέρες. Λόγω της φύσης του υλικού αυτού θα μπορούσε να λειτουργήσει και διακοσμητικά στον κήπο. Το διακοσμητικό τούβλο σε αντίθεση με το οικοδομικό τούβλο είναι συμπαγές και δεν έχει τρύπες. Σαν υλικό είναι σκληρό και η ποιότητά του παραμένει αναλλοίωτη για μεγάλο χρονικό διάστημα. H τιμή προμήθειάς του είναι ελκυστική και σε συνδυασμό με το χρώμα του και την ικανότητά του να εναρμονίζεται αισθητικά με διάφορες τοποθεσίες και συνθέσεις το προσδιορίζουν σαν ένα από τα δημοφιλέστερα υλικά πλακοστρώσεων Κεραμικό Δάπεδο Τύπου Cotto Πρόκειται για πλάκες προερχόμενες από αγνή αργιλώδη λάσπη, ή αλλιώς πηλό, που πήραν το όνομά τους από την ιταλική λέξη terracotta, δηλαδή ψημένη γη. Απαντάται στην αγορά, είτε σε φυσική μορφή, είτε εκσμαλτωμένο. Κατατάσσονται σε εσωτερικά ή εξωτερικά, τοίχου ή δαπέδου, εφυαλωμένα ή αναύλωτα (χωρίς σμάλτο) και επίπεδα ή μη. Είναι απόλυτα οικολογικό και βιοκλιματικό υλικό. Συνδυάζει μεγάλη αντοχή και πολύ καλό αισθητικό αποτέλεσμα. Εξαιρετικές αντοχές στο νερό, τη φωτιά και τις χημικές ουσίες. Έχουν γενικά πολύ καλές αντοχές στη φθορά και το χρόνο (γερνούν πολύ όμορφα χωρίς να κρύβουν τα σημάδια του χρόνου). Επίσης, λόγω του χρώματός τους περιορίζουν τις έντονες αντανακλάσεις του φωτός, πράγμα που τις κάνει ιδανικές για θερμά κλίματα. Το κεραμικό πλακίδιο, τύπου Cotto, είναι ένα διαχρονικό υλικό και αποτελεί συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας, γιατί η εφαρμογή του άνθισε στην αρχαιότητα αλλά και στο Βυζάντιο, στην Ισλαμική Αρχιτεκτονική αλλά και στην Ιταλική Αναγέννηση. Γέννημα της μεσογειακής γης και καθαρά οικολογικό προϊόν, δυστυχώς συχνά συγχέεται με τα υπόλοιπα κεραμικά πλακίδια και ακόμη χρησιμοποιείται ελάχιστα στη χώρα μας, παρ' ότι υπάρχουν εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα, που παράγονται, μάλιστα, στην Ελλάδα. 91

103 Φυσική Πέτρα Χρησιμοποιείται για την κατασκευή τοιχίων είτε περίφραξης, είτε αντιστήριξης, στην κατασκευή σκάλας και σε άλλες παρόμοιες κατασκευές. Επιπρόσθετα υπάρχουν οι πέτρες επένδυσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την επένδυση τοίχων. Αυτές είναι κατάλληλα επεξεργασμένες ώστε να έχουν μικρό πάχος και να «κολλήσουν» σε τοίχο από μπετόν. Στην περίπτωση αυτή ο ρόλος τους είναι κυρίως διακοσμητικός και έτσι στο εμπόριο μπορούμε να συναντήσουμε έναν μεγάλο αριθμό από μεγέθη και χρώματα. Την πέτρα μπορούμε να την συναντήσουμε σε διάφορα μεγέθη. Πέτρες αρκετά μεγάλου μεγέθους χρησιμοποιούνται στην κατασκευή βραχόκηπων. Χρήση πρακτική και διακοσμητική, η κατασκευή βραχόκηπου στον κήπο δίνει πραγματικά εντυπωσιακά αποτελέσματα ιδιαίτερα σε συνδυασμό με μικρές υδατοπτώσεις. 92

104 93

105 6. ΣΧΕΔΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ 6.1. ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑ - ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ Χαμηλή περίφραξη με γυαλί Φυλλοβόλοι Ανθοφόροι Θάμνοι Παρτέρι με αειθαλής θάμνους Είσοδος Λεβητοστάσιο Γωνιακό Επένδυση με ξύλο Bar Διάδρομος κίνησης στο χώρο Δημιουργία Θέσης Θέας Αρωματικά φυτά Υπαίθριο Τζακούζι Φωταγωγός- Κάλυψη με πολυετής πόες Εξέδρα Barbecue και χώρος προβολής ταινιών Υψηλή περίφραξη με Ξύλινο φράχτη Φύτευση με δέντρα μικρού μεγέθους εναλλάξ με θάμνους 94

106 6.2 ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΤΟΨΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ 95

107 6.3. ΤΟΜΕΣ 96

108 6.4. ΣΧΕΔΙΟ ΦΥΤΕΥΣΗΣ 97

109 6.5. ΣΧΕΔΙΟ ΑΡΔΕΥΣΗΣ (ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗ) 98

Φυτεµένα δώµατα & ενεργειακή συµπεριφορά κτιρίων

Φυτεµένα δώµατα & ενεργειακή συµπεριφορά κτιρίων Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Οικοδοµικής και Φυσικής των Κτιρίων lbcp.civil.auth.gr Φυτεµένα δώµατα & ενεργειακή συµπεριφορά κτιρίων Θ.Γ.Θεοδοσίου, επ.καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Με τον όρο Ηλιακή Ενέργεια χαρακτηρίζουμε το σύνολο των διαφόρων μορφών ενέργειας που προέρχονται από τον Ήλιο. Το φως και η θερμότητα που ακτινοβολούνται, απορροφούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ Φυτεμένο δώμα : ορίζεται το σύνολο ή τμήμα της επιφανείας δώματος όπου πραγματοποιούνται παρεμβάσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επιστήμης και της τεχνικής για την εγκατάσταση βλάστησης. Κατά το σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΝΕΟΥ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΝΕΟΥ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και από εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Βουλγαρίας ΜΕΛΕΤΗ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΝΕΟΥ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια

ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια ΦΥΤΕΜΕΝΟ ΔΩΜΑ Σημαντικότερες ιδιότητες ενός φυτεμένου δώματος : Εξοικονόμηση ενέργειας κυρίως για ψύξη και λιγότερο για θέρμανση του κτηρίου. Μείωση των δυσμενών φαινομένων που επιφέρει η δόμηση στο αστικό

Διαβάστε περισσότερα

Πράσινα Δώματα. Δήμος Ρόδου Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πρασίνου Τμήμα Περιβάλλοντος. Παρουσίαση στο 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου

Πράσινα Δώματα. Δήμος Ρόδου Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πρασίνου Τμήμα Περιβάλλοντος. Παρουσίαση στο 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου Πράσινα Δώματα Δήμος Ρόδου Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Πρασίνου Τμήμα Περιβάλλοντος Παρουσίαση στο 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ρόδου Ποθητός Σταματιάδης, Πολιτικός Μηχανικός, Μηχανικός Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες 17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδια Φωτογραφίες 18 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ : 38% ΚΤΙΡΙΑ : 35% ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : 27 % ΚΑΛΥΨΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 1ΤΙΠ/κατ.έτος ή 11630 kwh/κατ.έτος ΤΙΠ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα εκ του µηδενός σε ιστορικά πλαίσια ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Σ ένα βιοκλιµατικό κτίριο σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ. Γενικές πληροφορίες σε σχέση με τη φύτευση και την άρδευση στο φυτεμένο δώμα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ. Γενικές πληροφορίες σε σχέση με τη φύτευση και την άρδευση στο φυτεμένο δώμα ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ Γενικές πληροφορίες σε σχέση με τη φύτευση και την άρδευση στο φυτεμένο δώμα Για την αύξηση και την ανάπτυξη των φυτών απαιτείται νερό και χώμα πλούσιο σε θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

Η ενεργειακή συμπεριφορά των φυτεμένων δωμάτων. Γρηγόρης Κοτοπούλης, egreen Τεχνική Διεύθυνση

Η ενεργειακή συμπεριφορά των φυτεμένων δωμάτων. Γρηγόρης Κοτοπούλης, egreen Τεχνική Διεύθυνση Η ενεργειακή συμπεριφορά των φυτεμένων δωμάτων Γρηγόρης Κοτοπούλης, egreen Τεχνική Διεύθυνση Ενεργειακά οφέλη - 20 C T = 25 K + 30 C - 20 C T = 100 K + 80 C +20 C Ενίσχυση της θερμομόνωσης του κτιρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α 4 ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα ΤΣΑΓΚΟΓΕΩΡΓΑ

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α 4 ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα ΤΣΑΓΚΟΓΕΩΡΓΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α 4 ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Κα ΤΣΑΓΚΟΓΕΩΡΓΑ 1 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕΛ. 3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΕΛ. 4 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΚΟΠΟΥ ΣΕΛ. 5 ΥΛΙΚΑ ΣΕΛ. 6 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΣΕΛ. 7 ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό τριήμερο Κτίριο και Ενέργεια, Λάρισα Οκωβρίου 2011, ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ

Επιστημονικό τριήμερο Κτίριο και Ενέργεια, Λάρισα Οκωβρίου 2011, ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ Επιστημονικό τριήμερο Κτίριο και Ενέργεια, Λάρισα 20-22 Οκωβρίου 2011, ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ Κτίρια και Πράσινο Κωνσταντίνος Κίττας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΟΡΟΦΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΟΡΟΦΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΟΡΟΦΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ΦΥΤΕΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΑ Η ανάκτηση του χαμένου εδάφους ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΛΕΝΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ Αρχιτέκτων Μηχ/κος MSc Προστασία του περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Ησυµβολή των φυτεµένων δωµάτων στην εξοικονόµηση ενέργειας στα κτίρια

Ησυµβολή των φυτεµένων δωµάτων στην εξοικονόµηση ενέργειας στα κτίρια Παρουσίαση µεθέµα Ησυµβολή των φυτεµένων δωµάτων στην εξοικονόµηση ενέργειας στα κτίρια Μιχαλάκη Τσαµπίκα Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Ε.Μ.Π. στον τοµέα Πολεοδοµίας & Χωροταξίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα εκ του µηδενός σε ιστορικά πλαίσια ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια Ο όρος κτιριακή µόνωση αναφέρεται ευρέως σε κάθε αντικείµενο

Διαβάστε περισσότερα

Μορφές στεγών και ονομασίες

Μορφές στεγών και ονομασίες Κατασκευή στέγης Με τον όρο στέγη δεν εννοούμε μόνο τις φέρουσες κατασκευές των επικλινών επιστεγάσεων των κτιρίων, αλλά και τις στεγανές επικαλύψεις τους, που μπορεί να αποτελούνται από κεραμίδια, πλάκες,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ: Εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ στα κτήρια ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ O φυσικός ή παθητικός δροσισμός βασίζεται στην εκμετάλλευση ή και στον έλεγχο των φυσικών φαινομένων που λαμβάνουν χώρα στο κτήριο και το περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 η ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Ομάδα : 4 η Τάξη : A' Λυκείου Tμήμα : A'2 Σχολικό Έτος : 2012-2013 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΠΕΣΣΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΠΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΣΣΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΟΥ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Χώρα, Πόλη Ελλάδα, Αρχάνες Μελέτη περίπτωσης Όνομα Δήμου: Αρχανών κτιρίου: Όνομα σχολείου: 2 Δημοτικό Σχολείο Αρχανών Το κλίμα στις Αρχάνες έχει εκτεταμένες περιόδους ηλιοφάνειας, Περιγραφή

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΡΟΤΑΡΑΤΣΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ ΣΤΡΑΤΗΣ ΓΟΝΕΟΣ ΠΟΛ.ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ

ΑΓΡΟΤΑΡΑΤΣΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ ΣΤΡΑΤΗΣ ΓΟΝΕΟΣ ΠΟΛ.ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΑΡΑΤΣΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ ΣΤΡΑΤΗΣ ΓΟΝΕΟΣ ΠΟΛ.ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΑΡΑΤΣΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ Μετά την κεραμοσκεπή ξεκινάει η εξέλιξη της ταράτσας σαν ένα οικοδομικό στοιχείο της οικοδομής που επικρατεί

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αρχιτεκτονική. Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αρχιτεκτονική. Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική Η ιδιοκτησία της ΑΝΘΕΜΙΑΣ Α.Ε., χωροθετείται μέσα στον οικισμό της Καρδίας. Ο πολεοδομικός και ο οικιστικός σχεδιασμός των οικοπέδων της ιδιοκτησίας οφείλει να στηρίζεται σε συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΑΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Όπου Μ, εγκατάσταση τοποθέτηση µόνωσης

ΜΙΛΑΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Όπου Μ, εγκατάσταση τοποθέτηση µόνωσης Όπου Μ, εγκατάσταση τοποθέτηση µόνωσης συνήθειες. Η θερµική προστασία του κελύφους, του δώµατος και της στέγης είναι βασική προϋπόθεση για τη σωστή θερµική συµπεριφορά οποιουδήποτε κτηρίου. Η θερµοµόνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Ο ενεργειακός σχεδιασµός του κτιριακού κελύφους θα πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc Αρχές ενεργειακού σχεδιασμού κτηρίων Αξιοποίηση των τοπικών περιβαλλοντικών πηγών και τους νόμους ανταλλαγής ενέργειας κατά τον αρχιτεκτονικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα εκ του µηδενός σε ιστορικά πλαίσια ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Ο φυσικός φωτισµός αποτελεί την τεχνική κατά την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός

Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Αρχές Βιοκλιματικού Σχεδιασμού Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά στο σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών και εξωτερικών-υπαίθριων) με βάση το τοπικό κλίμα, με σκοπό την εξασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Φύτευση στεγών. απλά και αποτελεσματικά. Gernot Minke. Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις

Φύτευση στεγών. απλά και αποτελεσματικά. Gernot Minke. Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις Φύτευση στεγών απλά και αποτελεσματικά Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις Gernot Minke Εκδόσεις ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Θεσσαλονίκη - Ξάνθη 2009 Gernot Minke Ο Gernot Minke είναι από το 2007 ομότιμος

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένος Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων με στόχο τη βέλτιστη Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Απόδοση

Ολοκληρωμένος Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων με στόχο τη βέλτιστη Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Απόδοση Ολοκληρωμένος Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων με στόχο τη βέλτιστη Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Απόδοση Θεώνη Καρλέση Φυσικός Περιβάλλοντος Ομάδα Μελετών Κτιριακού Παριβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Φ ο ρ έ α ς υ λ ο π ο ί η σ η ς Ν Ο Ι Κ Ο Κ Υ Ρ Ι Α Άξονες παρέμβασης Α. Κτιριακές υποδομές Β. Μεταφορές Γ. Ύ δρευση και διαχείριση λυμάτων Δ. Δ ιαχείριση αστικών στερεών

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΥΓΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ΥΓΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ? ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Υδροαπορρόφηση ονομάζουμε την αποθήκευση μορίων νερού μέσα σε ένα υλικό. Η ικανότητα ενός υλικού να αποθηκεύει νερό καθορίζεται κύρια από τη γεωμετρία των πόρων

Διαβάστε περισσότερα

Η INtrust solutions έχει τη δυνατότητα και παρέχει αξιόπιστα ολοκληρωμένες λύσεις σε όλο το εύρος των πελατών της:

Η INtrust solutions έχει τη δυνατότητα και παρέχει αξιόπιστα ολοκληρωμένες λύσεις σε όλο το εύρος των πελατών της: Η INtrust solutions έχει τη δυνατότητα και παρέχει αξιόπιστα ολοκληρωμένες λύσεις σε όλο το εύρος των πελατών της: - Μεγάλη ποικιλία προϊόντων σε φωτοβολταϊκά συστήματα, ανεμογεννήτριες και τα παρελκόμενα

Διαβάστε περισσότερα

open Die KlimaFassade Διαπνέουσα Θερμομόνωση Μειωμένο κόστος θέρμανσης και ψύξης Για πάντα

open Die KlimaFassade Διαπνέουσα Θερμομόνωση Μειωμένο κόστος θέρμανσης και ψύξης Για πάντα open Die KlimaFassade Διαπνέουσα Θερμομόνωση Μειωμένο κόστος θέρμανσης και ψύξης Για πάντα n Διαπνέουσα θερμομόνωση n Ευχάριστο εσωτερικό κλίμα n Εξοικονόμηση ενέργειας Ευχάριστο κλίμα για μιά ζωή Αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Σχήμα 8(α) Σχήμα 8(β) Εργασία : Σχήμα 9

Σχήμα 8(α) Σχήμα 8(β) Εργασία : Σχήμα 9 3. Ας περιγράψουμε σχηματικά τις αρχές επί των οποίων βασίζονται οι καινοτόμοι σχεδιασμοί κτηρίων λόγω των απαιτήσεων για εξοικονόμηση ενέργειας και ευαισθησία του χώρου και του περιβάλλοντος ; 1. Τέτοιες

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό Κτίριο. Passive House

Παθητικό Κτίριο. Passive House Παθητικό Κτίριο Passive House Το Παθητικό Κτίριο (Passiv Haus στα γερμανικά και Passive House στα αγγλικά) είναι ένα πρότυπο κτιρίου, ένα υπολογιστικό μοντέλο που βασίζεται αποκλειστικά στις αρχές βιοκλιματικού

Διαβάστε περισσότερα

[ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ]

[ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ] [ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ] Τί είναι οι βιοκλιματική αρχιτεκτονική; ορισμός - ιστορικά Βιοκλιματικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός παθητικά ενεργειακά συστήματα Εφαρμογή ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ MONOSTOP THERMO ΚΑΙ MONOSTOP THERMO ROOF ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ BERLING ΣΤΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ Ιούλιος 2015 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΦΥΤΕΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΑ ΩΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ. ΝΕΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΑΣΤΙΚΟΥΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ

ΤΑ ΦΥΤΕΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΑ ΩΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ. ΝΕΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΑΣΤΙΚΟΥΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΤΑ ΦΥΤΕΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΑ ΩΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ. ΝΕΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ ΑΣΤΙΚΟΥΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ Χρήστος Ευαγγελίου Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής, Alfa

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ASHRAE ΑΘΗΝΑ 2225 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ Τ.Ε.Ε. ENVIRONMENT & ENERGY IN SHIPS ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας

Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Προοπτικές του κτιριακού τομέα στην Ελλάδα και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας Εισηγητής: Παύλος Βλάχος Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ. Μέλος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΥΓΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ΥΓΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ? ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Υδροαπορρόφηση ονομάζουμε την αποθήκευση μορίων νερού μέσα σε ένα υλικό. Η ικανότητα ενός υλικού να αποθηκεύει νερό καθορίζεται κύρια από τη γεωμετρία των πόρων

Διαβάστε περισσότερα

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ:

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: 4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Με ποιους τρόπους συμβάλει ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων, στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων. Ομάδα Εργασίας : Αλεξόπουλος Πέτρος, Δημαρά Κατερίνα, Καλεμάκη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Με τον όρο «ενεργειακή αναβάθμιση» εννοούμε μια σειρά απλών επεμβάσεων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του κτηρίου

Διαβάστε περισσότερα

κτίριο και υλικά Οι σημειώσεις βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα :

κτίριο και υλικά Οι σημειώσεις βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα : ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Δ.Π.Θ. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑ : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι κτίριο και υλικά Διδάσκοντες Ρίκα Δεληγιαννίδου Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail mail : nbarkas@arch.duth.gr

Διαβάστε περισσότερα

Έργα Υποδομών: μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή σύζευξή τους με το «αστικό» περιβάλλον και την αειφορία;

Έργα Υποδομών: μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή σύζευξή τους με το «αστικό» περιβάλλον και την αειφορία; Διεπιστημονική προσέγγιση στα ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ :Τεχνολογία, Περιβάλλον, Πολιτισμός Έργα Υποδομών: μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή σύζευξή τους με το «αστικό» περιβάλλον και την αειφορία; Κλειώ Αξαρλή,

Διαβάστε περισσότερα

αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε εφαρμογής θερμομόνωσης, με την καλύτερη σχέση κόστους / αποτελέσματος

αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε εφαρμογής θερμομόνωσης, με την καλύτερη σχέση κόστους / αποτελέσματος αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε εφαρμογής θερμομόνωσης, με την καλύτερη σχέση κόστους / αποτελέσματος αποτελεσματική αντιμετώπιση κάθε εφαρμογής θερμομόνωσης, με την καλύτερη σχέση κόστους / αποτελέσματος

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιακή Θέρμανση Ζεστό Νερό Χρήσης Ζ.Ν.Χ

Ηλιακή Θέρμανση Ζεστό Νερό Χρήσης Ζ.Ν.Χ Ηλιακή Θέρμανση Ζεστό Νερό Χρήσης Ζ.Ν.Χ Τα θερμικά ηλιακά συστήματα υποβοήθησης θέρμανσης χώρων και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης (Ηλιοθερμικά Συστήματα) είναι ιδιαίτερα γνωστά σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης 1 Ισόθερμες καμπύλες τον Ιανουάριο 1 Κλιματικές ζώνες Τα διάφορα μήκη κύματος της θερμικής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ.

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. 1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. το βενζοπυρένιο 2. Τα οξείδια του αζώτου: α. αντιδρούν με το οξυγόνο

Διαβάστε περισσότερα

Τι κάνουμε για τα αυξημένα έξοδα με την τιμή του πετρελαίου στο 1.50

Τι κάνουμε για τα αυξημένα έξοδα με την τιμή του πετρελαίου στο 1.50 Τι κάνουμε για τα αυξημένα έξοδα με την τιμή του πετρελαίου στο 1.50 Αυτό που προτείνουμε είναι η ενεργειακή θωράκιση του χώρου μας, προκειμένου να πετύχουμε μείωση έως 50% στα έξοδα θέρμανσης. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερική θερμομόνωση Knauf. Διαχείριση θερμοκρασίας επαγγελματικών χώρων. Eσωτερική θερμομόνωση Knauf 02/2011

Εσωτερική θερμομόνωση Knauf. Διαχείριση θερμοκρασίας επαγγελματικών χώρων. Eσωτερική θερμομόνωση Knauf 02/2011 Εσωτερική θερμομόνωση Knauf Διαχείριση θερμοκρασίας επαγγελματικών χώρων Eσωτερική θερμομόνωση Knauf 02/2011 Εσωτερική θερμ Κnauf Intherm - Knauf Alutherm Η άμεση λύση μόνωσης στα επαγγελματικά κτίρια

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Προστασία του Εδάφους με Βάση την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Εδάφους

Διαχείριση και Προστασία του Εδάφους με Βάση την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Εδάφους Διαχείριση και Προστασία του Εδάφους με Βάση την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Εδάφους Στεγανοποίηση Εδάφους σε υπό Αστικοποίηση Περιοχές Δρ. Άνθιμος Σπυρίδης, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός M.Sc., Ph.D. Πλ. Ιπποδρομίου

Διαβάστε περισσότερα

Πράσινα Κτίρια. Όνομα: Κωνσταντίνος Επώνυμο:Κακουρίδης Α.Μ.:7497.:7497 Εργασία στην οικολογία 1του. εξαμήνου

Πράσινα Κτίρια. Όνομα: Κωνσταντίνος Επώνυμο:Κακουρίδης Α.Μ.:7497.:7497 Εργασία στην οικολογία 1του. εξαμήνου Πράσινα Κτίρια Όνομα: Κωνσταντίνος Επώνυμο:Κακουρίδης Α.Μ.:7497.:7497 Εργασία στην οικολογία 1του εξαμήνου Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών,η οικολογική κρίση βαδίζει με ραγδαίους ρυθμούς.(.(πλανητική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Ε.Μ.Π. ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Ε.Μ.Π. ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Ε.Μ.Π. ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Μιχάλης Ν. Χριστόλης Πολιτικός Μηχανικός Περιβαλλοντολόγος DEA Προϊστάμενος Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων

Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων Χ. Τζιβανίδης, Λέκτορας Ε.Μ.Π. Φ. Γιώτη, Μηχανολόγος Μηχανικός, υπ. Διδάκτωρ Ε.Μ.Π. Κ.Α. Αντωνόπουλος, Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ: H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ: H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ: H ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΡΜΕΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΚΑΤΖΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΑΓΡΕ ΘΕΟΔΩΡΑ ΔΙΑΛΙΑΤΣΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εξάτμιση και Διαπνοή

Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση, Διαπνοή Πραγματική και δυνητική εξατμισοδιαπνοή Μέθοδοι εκτίμησης της εξάτμισης από υδάτινες επιφάνειες Μέθοδοι εκτίμησης της δυνητικής και πραγματικής εξατμισοδιαπνοής (ΕΤ)

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος

1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος 1 ο Λύκειο Ναυπάκτου Έτος: 2017-2018 Τμήμα: Α 5 Ομάδα 3 : Σίνης Γιάννης, Τσιλιγιάννη Δήμητρα, Τύπα Ιωάννα, Χριστοφορίδη Αλεξάνδρα, Φράγκος Γιώργος Θέμα : Εξοικονόμηση ενέργειας σε διάφορους τομείς της

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνομο Ενεργειακά Κτίριο

Αυτόνομο Ενεργειακά Κτίριο Αυτόνομο Ενεργειακά Κτίριο H τάση για αυτονόμηση και απεξάρτηση από καθετί που σχετίζεται με έξοδα αλλά και απρόσμενες αυξήσεις, χαρακτηρίζει πλέον κάθε πλευρά της ζωής μας. Φυσικά, όταν πρόκειται για

Διαβάστε περισσότερα

Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 1

Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 1 Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 1 Τ.1.5. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΦΥΤΩΝ Λαμβάνοντας υπόψη τα κλιματικά δεδομένα της περιοχής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Διαμαντόπουλος Γιώργος Καλογερά Δήμητρα-Μαρία Καρόκης Βασίλης Κουτσόπουλος Βασίλης Τσαούτου Αλεξία ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ: ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες:

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Θερμοκρασία αερισμό, δραστηριότητα των μικροοργανισμών, πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων συγκέντρωση των τοξικών ουσιών. Η έλλειψη υγρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Φυτεμένα δώματα-προδιαγραφές υλικών και βασικές κατασκευαστικές τοπολογίες

Φυτεμένα δώματα-προδιαγραφές υλικών και βασικές κατασκευαστικές τοπολογίες Επιστημονικό τριήμερο «ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ» Λάρισα 20-22 Οκτωβρίου 2011 Φυτεμένα δώματα-προδιαγραφές υλικών και βασικές κατασκευαστικές τοπολογίες Στελίνα Τσιάντου Αρχιτέκτονας Τοπίου, MLA University of

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛ ΥΠΕΡΥΘΡΗΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ. Λύσεις τελευταίας τεχνολογίας με υπεροχή!

ΠΑΝΕΛ ΥΠΕΡΥΘΡΗΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ. Λύσεις τελευταίας τεχνολογίας με υπεροχή! ΠΑΝΕΛ ΥΠΕΡΥΘΡΗΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Λύσεις τελευταίας τεχνολογίας με υπεροχή! Πάνελ υπέρυθρης θέρµανσης ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: A. Προηγµένη τεχνολογία παραγωγής και εξοπλισµός Η χρήση της τεχνολογίας του FR4 πλαστικοποιηµένου

Διαβάστε περισσότερα

"Μέτρα Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης Δημοσίων Κτιρίων και Ανοικτών Χώρων" Ένωση Εταιρειών EXERGIA 4M

Μέτρα Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης Δημοσίων Κτιρίων και Ανοικτών Χώρων Ένωση Εταιρειών EXERGIA 4M 2 η Τεχνική Συνάντηση στα πλαίσια του Έργου REPUBLIC-MED με θέμα: "Μέτρα Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης Δημοσίων Κτιρίων και Ανοικτών Χώρων" Ένωση Εταιρειών EXERGIA 4M 29 Μαΐου 2014, Πειραιάς

Διαβάστε περισσότερα

Η Γη κινδυνεύει. Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ

Η Γη κινδυνεύει. Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Σχεδιασμός πόλεων Η Γη κινδυνεύει Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Η πόλη μας 1912 Οι πόλεις αλλάζουν 2012 1874 : Το πρώτο σχέδιο της Αλεξανδρούπολης Μια μικρή πόλη

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων

Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Πρακτικός Οδηγός Εφαρμογής Μέτρων Φ ο ρ έ α ς υ λ ο π ο ί η σ η ς Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Ο Σ Τ Ο Μ Ε Α Σ Άξονες παρέμβασης Α. Κτιριακές υποδομές Β. Μεταφορές Γ. Ύ δρευση και διαχείριση λυμάτων Δ. Δ ιαχείριση αστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΟΜΑ Α ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΟΜΑ Α ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΗΣ NEOTEX AEBE, NEOROOF, SILATEX REFLECT και N-THERMON 9mm. Μάρτιος 2013 67/2013 1 Επιστημονικός

Διαβάστε περισσότερα

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός είναι ο τρόπος σχεδιασμού κτιρίων που λαμβάνει υπόψη τις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες, τη θέση των χώρων και

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ N-THERMON 9mm ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ NEOTEX AEBE.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ N-THERMON 9mm ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ NEOTEX AEBE. 1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ N-THERMON 9mm ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ NEOTEX AEBE. Μάρτιος 2013 66/2013 1 Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθ. Μ. Σανταμούρης 2 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή

αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή αρχές περιβαλλοντικού σχεδιασμού Κλειώ Αξαρλή ..κατοικία ελαχίστων απαιτήσεων ξεκινώντας τη σύνθεση κτιριολογικό πρόγραμμα οικόπεδο (μορφολογία, προσβάσεις.) κανονισμοί (όροι δόμησης.) κόστος Εξοικονόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Η πόλη ως καταλύτης για ένα αειφόρο πρότυπο ανάπτυξης Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Διαπιστώσεις Πού ζούμε ; Ο χάρτης αναπαριστά τη συγκέντρωση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΣΠΙΤΙΑ ΘΕΜΑ:ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ:1) 1)ΑΝΑΓΝΩΠΟΥΛΟΣ 2)ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:16/01/2010 ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΑΜ7460 ΜΙΣΙΟΣ ΑΜ7495

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΣΠΙΤΙΑ ΘΕΜΑ:ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ:1) 1)ΑΝΑΓΝΩΠΟΥΛΟΣ 2)ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:16/01/2010 ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΑΜ7460 ΜΙΣΙΟΣ ΑΜ7495 ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΜΑ:ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΠΙΤΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ:1) 1)ΑΝΑΓΝΩΠΟΥΛΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΑΜ7460 2)ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΣΙΟΣ ΑΜ7495 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:16/01/2010 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΤΙΑΓΜΕΝΟ? Το «οικολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΤΑΞΗ:B ΤΜΗΜΑ: Β1 ΡΥΠΑΝΣΗ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η καθαριότητα και η λειτουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά

Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά Το Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και ο ήµος Αγίας Βαρβάρας υλοποιούν το Έργο "Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά», µε χρηµατοδότηση του Προγράµµατος ΕΠΠΕΡΑΑ/ΕΣΠΑ. Το έργο έχει

Διαβάστε περισσότερα

COMPACT 100-125 - 160-200 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΕ ΜΟΡΦΗ COMPACT

COMPACT 100-125 - 160-200 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΕ ΜΟΡΦΗ COMPACT COMPACT 100-125 - 160-200 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΕ ΜΟΡΦΗ COMPACT COMPACT! ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΥΑΖΕΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ... 1. ΤΟ COMPACT ΕΧΕΙ 15% ΓΡΗΓΟΡΟΤΕΡΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητοί συνάδελφοι ΑΝΚΑ ΤΕΧΝΙΚΗ

Αγαπητοί συνάδελφοι ΑΝΚΑ ΤΕΧΝΙΚΗ Αγαπητοί συνάδελφοι Μέσα στα πλαίσια των προσπαθειών για περικοπές σε όλους τους τομείς που σήμερα είναι κάτι επιβεβλημένο, το MILITARY CLUB έρχεται με μια πρόταση εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΔΗΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ενσωμάτωση Βιοκλιματικών Τεχνικών και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα Σχολικά Κτήρια σε Συνδυασμό με Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Κατερίνα Χατζηβασιλειάδη Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ 1. Εισαγωγή Η προστασία

Διαβάστε περισσότερα

9/10/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ

9/10/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτές ΚΕ.ΠΑ Το έργο We Qualify έχει ως στόχο να βοηθήσει τον κατασκευαστικό τομέα της Κύπρου με την εκπαίδευση ατόμων στην τοποθέτηση κουφωμάτων και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Α.Τ.Ε.Ι ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ:ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Α.Τ.Ε.Ι ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ:ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Α.Τ.Ε.Ι ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ:ΣΤΕΦ ΤΜΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ Θέμα: Βιοκλιματική κατοικία, σε τρία επίπεδα, συνολικού εμβαδού 200-300 τετραγωνικά μέτρα συμπεριλαμβανομένων

Διαβάστε περισσότερα

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτής ΚΕ.ΠΑ

10/9/2015. Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτής ΚΕ.ΠΑ Παρουσίαση ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ Εκπαιδευτής ΚΕ.ΠΑ Τα εξωτερικά κουφώματα (θύρες και παράθυρα) είναι τα δομικά στοιχεία που καλύπτουν τα ανοίγματα που αφήνουμε στους εξωτερικούς τοίχους του

Διαβάστε περισσότερα

Baumit open. Καινοτομία στην θερμομόνωση. Ιδέες με μέλλον.

Baumit open. Καινοτομία στην θερμομόνωση. Ιδέες με μέλλον. Baumit open Καινοτομία στην θερμομόνωση Ιδέες με μέλλον. Baumit open EΥΧΑΡΙΣΤΗ ΚΑΙ ΑΝΕΤΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ Ευχάριστο εσωτερικό κλίμα H σημασία της άνετης διαβίωσης στο εσωτερικό του σπιτιού δεν αναφέρεται συχνά

Διαβάστε περισσότερα

Αρχιτεκτονική Τοπίου. Διδάσκων: Ιωάννης Τσαλικίδης. Συνεργάτες: Ελένη Αθανασιάδου Μαρία Λιονάτου Ευθύμης Χαραλαμπίδης Βασίλης Χαριστός

Αρχιτεκτονική Τοπίου. Διδάσκων: Ιωάννης Τσαλικίδης. Συνεργάτες: Ελένη Αθανασιάδου Μαρία Λιονάτου Ευθύμης Χαραλαμπίδης Βασίλης Χαριστός Αρχιτεκτονική Τοπίου Διδάσκων: Ιωάννης Τσαλικίδης Συνεργάτες: Ελένη Αθανασιάδου Μαρία Λιονάτου Ευθύμης Χαραλαμπίδης Βασίλης Χαριστός Τμήμα Γεωπονίας Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟΥ. Η κατασκευαστική φάση ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο 2009 Πρώτη εκτίμηση των αποτελεσμάτων το 2010

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟΥ. Η κατασκευαστική φάση ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο 2009 Πρώτη εκτίμηση των αποτελεσμάτων το 2010 Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίου Διοίκησης ΚΑΠΕ Σχεδιασμός, Υλοποίηση, Αποτελέσματα. Ανδρέας Ανδρουτσόπουλος Μηχανολόγος Μηχ/κός, MSc Δ/νση Ενεργειακής Αποδοτικότητας Βίκυ Σαγιά Αρχιτέκτων, MSc Δ/νση Αναπτυξιακών

Διαβάστε περισσότερα

GEO POWER, Ημερίδα 16 Ο ΕΘΝΙΚΟ Γεωθερμίας ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, «ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011»

GEO POWER, Ημερίδα 16 Ο ΕΘΝΙΚΟ Γεωθερμίας ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, «ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» GEO POWER, Ημερίδα 16 Ο ΕΘΝΙΚΟ Γεωθερμίας ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, «ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2011» 23 Νοεμβρίου 14 Μαΐου 2011 2012 Πράσινη Πιλοτική Αστική Γειτονιά Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Φυτεμένα Δώματα & Υδατοπερατά Δάπεδα. Σύγχρονες βιοκλιματικές εφαρμογές για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος Γρηγόρης Κοτοπούλης, Τεχνική

Φυτεμένα Δώματα & Υδατοπερατά Δάπεδα. Σύγχρονες βιοκλιματικές εφαρμογές για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος Γρηγόρης Κοτοπούλης, Τεχνική Φυτεμένα Δώματα & Υδατοπερατά Δάπεδα. Σύγχρονες βιοκλιματικές εφαρμογές για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος Γρηγόρης Κοτοπούλης, Τεχνική Διεύθυνση egreen Είναι αναστρέψιμο το φαινόμενο της αστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΑΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Όπου Θ, αντικατάσταση συστηµάτων θέρµανσης

ΜΙΛΑΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Όπου Θ, αντικατάσταση συστηµάτων θέρµανσης Όπου Θ, αντικατάσταση συστηµάτων θέρµανσης συνήθειες. Η λειτουργία του συστήµατος θέρµανσης αποτελεί µια από τις κύριες ενεργειακές καταναλώσεις του κτηρίου και µετέχει στα συνολικά έξοδα ενός διαµερίσµατος

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματική Κατοίκηση. Σχεδιασμός Kοινότητας Kοινωνικών Kατοικιών με αρχές Oικολογικού Σχεδιασμού στο δήμο Αξιού, Νομού Θεσσαλονίκης

Προγραμματική Κατοίκηση. Σχεδιασμός Kοινότητας Kοινωνικών Kατοικιών με αρχές Oικολογικού Σχεδιασμού στο δήμο Αξιού, Νομού Θεσσαλονίκης Προγραμματική Κατοίκηση. Σχεδιασμός Kοινότητας Kοινωνικών Kατοικιών με αρχές Oικολογικού Σχεδιασμού στο δήμο Αξιού, Νομού Θεσσαλονίκης Στολίδου Ρ., Κεχρινιώτη Μ., Ψυχογιός Δ. & Ψυχογιός Σ. Αρχιτεκτονικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΚΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ "Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Δημόσιων Χώρων: Καινοτόμες Μέθοδοι και Προοπτικές

ΑΝΟΙΚΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Δημόσιων Χώρων: Καινοτόμες Μέθοδοι και Προοπτικές ΑΝΟΙΚΤΗ ΗΜΕΡΙΔΑ "Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Δημόσιων Χώρων: Καινοτόμες Μέθοδοι και Προοπτικές Στυλιανός Διαμαντίδης, Γενικός Γραμματέας του Δήμου Πειραιά Δήμος Πειραιά Πειραιάς, 20 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΕΥΧΟΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Στο τεύχος αυτό, γίνεται μία όσο το δυνατόν λεπτομερής προσέγγιση των γενικών αρχών της Βιοκλιματικής που εφαρμόζονται στο έργο αυτό. 1. Γενικές αρχές αρχές βιοκλιματικής 1.1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

μικροκλίμα και υπαίθριοι χώροι

μικροκλίμα και υπαίθριοι χώροι μικροκλίμα και υπαίθριοι χώροι 2Τ141. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΚΕΛΥΦΗ Ι. 21-05-2013 Βιοκλιματικός σχεδιασμός υπαίθριων χώρων Βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων: Έχει στόχο τη δημιουργία συνθηκών άνεσης μέσα στα κτίρια

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή μόνωσης σε υφιστάμενα κτίρια κατοικίας. Γ. Πολυμενόπουλος Τμήμα Κτιρίων, ΚΑΠΕ

Εφαρμογή μόνωσης σε υφιστάμενα κτίρια κατοικίας. Γ. Πολυμενόπουλος Τμήμα Κτιρίων, ΚΑΠΕ Εφαρμογή μόνωσης σε υφιστάμενα κτίρια κατοικίας Γ. Πολυμενόπουλος Τμήμα Κτιρίων, ΚΑΠΕ Κτίρια-ενέργεια ενέργεια-περιβάλλον Στην Ευρώπη ο κτιριακός τομέας ευθύνεται για 45% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων

Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων Ημερίδα «Αειφόρος δόμηση και δομικά υλικά» Θεσσαλονίκη, 07.05.14 Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων Άγις Μ. Παπαδόπουλος Καθηγητής Α.Π.Θ. agis@eng.auth.gr Εργαστήριο Κατασκευής Συσκευών Διεργασιών Τμήμα Μηχανολόγων

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαγραφές φυτεμένου δώματος. Δ. Κολοκοτσά Σ. Παπαντωνίου, Α. Βασιλομιχελάκη

Προδιαγραφές φυτεμένου δώματος. Δ. Κολοκοτσά Σ. Παπαντωνίου, Α. Βασιλομιχελάκη Προδιαγραφές φυτεμένου δώματος Δ. Κολοκοτσά Σ. Παπαντωνίου, Α. Βασιλομιχελάκη 1 Περίγραμμα παρουσίασης Μέρος 1 ο : ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΕΡΟΣ 2 ο : ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ «ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΦΥΤΕΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΕΓΩΝ»

ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ «ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΦΥΤΕΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΕΓΩΝ» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΕΩΤ.Ε.Ε. ΤΜΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 64, 546 31 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ.: 2310 278817-8, FAX: 2310 236308 Δ/ΝΣΗ E-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα Εσωτερικής Θερμομόνωσης Rigitherm

Συστήματα Εσωτερικής Θερμομόνωσης Rigitherm Συστήματα Εσωτερικής Θερμομόνωσης Συστήματα Δόμησης εσωτερικών χώρων με υψηλή θερμομονωτική απόδοση και μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας Τα Συστήματα Εσωτερικής Θερμομόνωσης είναι συστήματα δόμησης εσωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Βασικός εξοπλισμός Θερμοκηπίων. Τα θερμοκήπια όσον αφορά τις βασικές τεχνικές προδιαγραφές τους χαρακτηρίζονται:

Βασικός εξοπλισμός Θερμοκηπίων. Τα θερμοκήπια όσον αφορά τις βασικές τεχνικές προδιαγραφές τους χαρακτηρίζονται: Βασικός εξοπλισμός Θερμοκηπίων Τα θερμοκήπια όσον αφορά τις βασικές τεχνικές προδιαγραφές τους χαρακτηρίζονται: (α) από το είδος της κατασκευής τους ως τοξωτά ή αμφίρρικτα και τροποποιήσεις αυτών των δύο

Διαβάστε περισσότερα

Τ.1.2. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Τ.1.2. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ» 1 1. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΟΛΩΜΟΥ Συνολική άποψη της πλατείας Σολωμού από ψηλά Απόψεις της πλατείας Σολωμού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΓΑΝΩΣΗ ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΗ ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ

ΣΤΕΓΑΝΩΣΗ ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΗ ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ ΣΤΕΓΑΝΩΣΗ ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΗ ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ ΣΤΕΓΑΝΩΣΗ ΑΝΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΗ ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ 3 4 5 6 7 8 2 1 1. ΠΛΑΚΑ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ 2. ΤΣΙΜΕΝΤΟΚΟΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα