Φύτευση στεγών. απλά και αποτελεσματικά. Gernot Minke. Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις

Transcript

1 Φύτευση στεγών απλά και αποτελεσματικά Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις Gernot Minke Εκδόσεις ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Θεσσαλονίκη - Ξάνθη 2009

2 Gernot Minke Ο Gernot Minke είναι από το 2007 ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Kassel. Γεννήθηκε το 1937 στο Rostock της Γερμανίας. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Hannover και στο Berlin. Η πρώτη περίοδος του έργου του επηρεάστηκε από τους δασκάλους της ελαφριάς και μινιμαλιστικής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του 60, τον καθηγητή Eggeling στο T.U Berlin, τον Frei Otto και τον Buckminster Fuller. Εργάστηκε στο γραφείο του Frei Otto και ως βοηθός του στο πανεπιστήμιο της Stuttgart. Δίδαξε στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού της Ulm και το 1971 έγινε διευθυντής του Ινστιτούτου. Το 1974 κλήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Kassel και ανέλαβε την διεύθυνση του νεοϊδρυθέντος Ερευνητικού Εργαστηρίου Πειραματικής Δόμησης της Αρχιτεκτονικής Σχολής (FEB), το οποίο διήυθυνε έως το Το έργο του καθηγητή Gernot Minke χαρακτηρίζεται από μια διαρκή εξελικτική διαδρομή με αφετηρία τις απεριόριστες τεχνολογικές δυνατότητες της δεκαετίας του 50 και με στροφή στην οικολογική δόμηση από την δεκαετία του 70 έως σήμερα. Παράλληλα με το ακαδημαϊκό του έργο ο Gernot Minke εργάστηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια και εργάζεται και τώρα, ως αρχιτέκτονας και σύμβουλος στον τομέα της οικολογικής δόμησης, στη Γερμανία αλλά και σε πολλές άλλες χώρες της γης (Ευρώπη, Ασία, Λατινική Αμερική, Αφρική). Κύριος άξονας του ενδιαφέροντος και της δουλειάς του είναι η δόμηση από πηλό. Η έρευνα όμως και η εμπειρία του επεκτείνονται στις περιοχές της κατασκευής χαμηλής ενέργειας και παθητικών συστημάτων, της δόμησης με φυσικά υλικά (φυτά, μπαμπού, ελαφρόπετρα κ.α.), της δόμησης με ανακυκλωμένα υλικά, της δόμησης με αχυρόμπαλες, όπως και της κατασκευής φυτεμένων στεγών και δωμάτων.

3 Gernot Minke Φύτευση στεγών απλά και αποτελεσματικά Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις Εκδόσεις ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Θεσσαλονίκη - Ξάνθη 2009

4 Οι οδηγίες εφαρμογής και τα παραδείγματα κατασκευής αυτού του βιβλίου παρουσιάζονται ως αποτέλεσμα συλλογής των πληρέστερων, κατά το δυνατόν, γνώσεων. Παρ όλα αυτά, κατά την μεταφορά τους στη πράξη δεν μπορεί να αποδοθεί ευθύνη προς τον συγγραφέα και τον εκδοτικό οίκο. Gernot Minke: Φύτευση στεγών - Σχεδιασμός, οδηγίες εφαρμογής, πρακτικές επισημάνσεις Εκδοτικός οίκος: ISBN: Copyright: ΑΝΕΛΙΞΗ - Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Μετάφραση - Επιμέλεια : ΑΝΕΛΙΞΗ (αστική εταιρεία έρευνας, προώθησης και διάδοσης εφαρμογών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και οικολογικής αρχιτεκτονικής) Χρημοτοδότηση: Ερευνητικό Πρόγραμμα: Πολιτισμός-Περιβάλλον-Ιστορία: Θράκη-Βαλκάνια, Επιστημονικός Υπεύθυνος: Βασίλης Αϊβαλιώτης, Λέκτορας Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

5 ΠΡΟΛΟΓΟΙ Τα σύγχρονα πυκνοδομημένα αστικά κέντρα και οι περιαστικές περιοχές έχουν εκτοπίσει από τον χώρο τους το φυσικό έδαφος. Μαζί του εκτοπίστηκε η βλάστηση και σχεδόν όλα τα είδη της ζωής εκτός από τον άνθρωπο. Πρόκειται για μια μορφή ερημοποίησης με ανυπολόγιστες συνέπειες στην ποιότητα ζωής και στην ασφάλεια των αστικών πληθυσμών. Ο αστικός χώρος προκαλεί και εμφανίζει αυξημένη επιδείνωση στο μικροκλίμα της εμβέλειας του, διαταραχή του κύκλου του νερού, υψηλή θερμοσυσσώρευση και θερμική ακτινοβολία το καλοκαίρι, το φαινόμενο της θερμικής νήσου, επικίνδυνη συγκέντρωση τοξικών ρύπων, αδυναμία αντιμετώπισης ακραίων καιρικών φαινομένων κ.α. Οι βιολογικές και ψυχολογικές επιπτώσεις αυτής της πραγματικότητας στον άνθρωπο είναι εξαιρετικά σοβαρές. Η φύτευση των στεγών και των δωμάτων στις πυκνοδομημένες περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων, μπορεί να αποκαταστήσει εν μέρει το χαμένο, λόγω δόμησης, φυσικό έδαφος και τη βλάστηση σε ένα υψηλότερο επίπεδο, πάνω από τα κτήρια. Μπορεί να επαναφέρει μέρος των οικοσυστημάτων μέσα στην πόλη με ευεργετικές συνέπειες. Μπορεί να βελτιώσει αισθητά το αστικό μικροκλίμα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, να συμβάλλει στην ανακύκλωση των καυσαερίων και στην αναβάθμιση της ποιότητας του αέρα στην πόλη. Μπορεί ταυτόχρονα να επαναφέρει την αίσθηση του οικείου και του φιλικού στο αστικό περιβάλλον. Το βιβλίο του καθηγητή Gernot Minke, αποτελεί έναυσμα προς αυτήν την κατεύθυνση, μεταδίδει πολύτιμη πληροφορία και γνώση και υποστηρίζει την τεχνογνωσία για την εφαρμογή της φύτευσης στα κτήρια. Για όλους αυτούς τους λόγους μεταφράστηκε από την ΑΝΕΛΙΞΗ, και εκδίδεται, με την υποστήριξη του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, στην ελληνική γλώσσα. Έλλη Γεωργιάδου Πρόεδρος ΑΝΕΛΙΞΗΣ Διαπιστωμένη είναι η ένδεια στην ελληνική βιβλιογραφία αξιόπιστων πηγών για την εφαρμογή οικολογικών τεχνικών στη δόμηση. Το παρόν βιβλίο του καθηγητή Gernot Minke, συμβάλει ουσιωδώς στον εμπλουτισμό της σχετικής βιβλιογραφίας. Με μεγάλη χαρά και με γνώση του σημαντικού έργου της ΑΝΕΛΙΞΗΣ, αλλά και των στελεχών της, στηρίζεται οικονομικά η έκδοση από το Ερευνητικό Πρόγραμμα: Πολιτισμός-Περιβάλλον-Ιστορία: Θράκη-Βαλκάνια, με επιστημονικό υπεύθυνο τον υπογράφοντα. Το βιβλίο θα αποσταλεί από το ΔΠΘ δωρεάν σε όλες τις σχετικές πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες και ιδρύματα. Βασίλης Αϊβαλιώτης, Λέκτορας Εργαστήριο Οργάνωσης και Προγραμματισμού Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

6

7 Περιεχόμενα 1. Ιστορικά παραδείγματα Φύτευση στεγών: λειτουργία και επιδράσεις...10 Οι πράσινες στέγες από οικολογική και οικονομική άποψη...10 Ανάκτηση χαμένων φυσικών επιφανειών...11 Παραγωγή οξυγόνου, απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα...11 Καθαρισμός του αέρα...12 Μείωση του στροβιλισμού της σκόνης...12 Ρύθμιση της θερμοκρασίας...12 Ρύθμιση της υγρασίας...13 Προστασία της επιφάνειας της στέγης, χρόνος ζωής...14 Θερμομονωτική λειτουργία...15 Θερινή θερμοπροστασία...16 Ηχοπροστασία...16 Πυροπροστασία...17 Ικανότητα συγκράτησης νερού...17 Επίδραση στις οσμές...20 Χώρος ζωής για τα έντομα...20 Αισθητικές και ψυχολογικές επιδράσεις...20 Εναρμόνιση με το τοπίο Βασικές αρχές σχεδιασμού - γενικά κριτήρια...21 Η σημασία του φυλλώματος...21 Η κλίση της στέγης...24 Είδη φύτευσης Εντατική φύτευση Εκτατική φύτευση...25 Βάρος της φυτεμένης στέγης εκτίμηση φορτίων...25 Ύψος στέγης και προσανατολισμός...29 Μεταφορά και τοποθέτηση του υποστρώματος...32 Χρήση, βατότητα...32 Απορροή νερού...32 Πυροπροστασία πυραντίσταση...33 Το Δίκαιο της γειτνίασης...34 Κανόνες και οδηγίες Παράγοντες που επηρεάζουν την κατασκευή φυτεμένης στέγης...35 Γενικά...35 Κατασκευή εδαφικού υποστρώματος, θερμομόνωση...36 Επικάλυψη στέγης και προστασία από το ριζικό σύστημα...38 Προστασία από μηχανικές βλάβες...41 Αποστραγγιστική στρώση

8 Υπόστρωμα...42 Βλάστηση Κριτήρια επιλογής Είδη βλάστησης Βλάστηση αγριόχορτων - χόρτου - βοτάνων, για πάχος υποστρώματος εκ Στέγες βοτάνων για πάχος υποστρώματος εκ Πόες και πλατύφυλλα μονοετή για πάχος υποστρώματος 5-8 εκ Βρύα και πόες για πάχος υποστρώματος 3-5 εκ Εντατική φύτευση Συστήματα φυτεμένων στεγών...52 Γενικά...52 Φύτευση δωμάτων...52 Στέγες μικρής κλίσης...53 Στέγες μεγάλης κλίσης...56 Απότομες στέγες...56 Χώροι στάθμευσης και υπόστεγα για αυτοκίνητα...64 Μια απλή λύση για ιδιοκατασκευή...66 Φύτευση στεγών με αναρριχώμενα φυτά Κατασκευαστικές λεπτομέρειες...68 Περίμετρος στέγης, αλληλοτομία στεγών, ένωση στεγών...68 Προστασία του υποστρώματος από την ολίσθηση...75 Αποστράγγιση Φύτευση σε υπάρχουσα στέγη Παρακολούθηση της κατασκευής Πότισμα Έλεγχος στεγανότητας Ιδιοκατασκευή Κόστος, διάρκεια ζωής Προγράμματα υποστήριξης Σχετικές πηγές, επιλογή...88 Ολοκληρωμένα συστήματα φύτευσης στεγών...88 Μεμβράνες αντιριζικής προστασίας...89 Αποστραγγιστικές μεμβράνες, αποστραγγιστικά προϊόντα, υφάσματα...89 Χλοοτάπητες, σπόροι Βιβλιογραφία Πηγές εικόνων