Οδηγός Εθνικών Διαδικασιών για τους Φορείς που Υλοποιούν Έργα στα πλαίσια των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας

Transcript

1 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Οδηγός Εθνικών Διαδικασιών για τους Φορείς που Υλοποιούν Έργα στα πλαίσια των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Γραφείο Προγραμματισμού Δεκέμβριος 2010 Συγχρηματοδοτούμενος από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝ ΩΝ

2 ΜΕΡΟΣ Α 3 57 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία 3 4 ΣΚΟΠΟΣ 5 Ι. Εθνική Συγχρηματοδότηση 9 14 (α) Δημόσιοι Φορείς 10 (β) Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (γ) Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου 13 (δ) Ιδιωτικοί Οργανισμοί 14 ΙΙ. Επιλεξιμότητα Δαπανών ΙΙΙ. Εθνικό Σύστημα Επαληθεύσεων Δαπανών ΙV. Οριζόντιες Κοινοτικές Πολιτικές ΙV. 1 Δημόσιες Συμβάσεις ΙV 2 Κρατικές Ενισχύσεις ΙV. 3 Περιβάλλον ΙV. 4 Ισότητα Ανδρών και Γυναικών ΙV. 5 Αποφυγή Διακρίσεων V. Πληροφόρηση και Δημοσιότητα VΙ. Πληρωμές ΕΤΠΑ VΙΙ. Αποστολή Στοιχείων στο Γραφείο Προγραμματισμού 56 VΙΙΙ. Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας 57 ΜΕΡΟΣ Β ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Ορολογία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ Στοιχεία Επικοινωνίας ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ Εθνικοί Κανόνες Επιλεξιμότητας ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV Πρακτικός Οδηγός για τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V Πιστοποιητικά Συμβατότητας ΜΕΡΟΣ Α 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία Ο Στόχος 3 της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ για την περίοδο , Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία (ΕΕΣ), αναφέρεται στη διαπεριφερειακή, διακρατική και διασυνοριακή συνεργασία και αντικαθιστά τα Προγράμματα Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG III Η ΕΕΣ εφαρμόζεται μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ε.Ε. και συγκεκριμένα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και επικεντρώνεται σε τρεις άξονες: 1. ανάπτυξη διασυνοριακών οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων. Αφορά περιφέρειες που έχουν κοινά χερσαία και θαλάσσια σύνορα. 2. καθιέρωση και ανάπτυξη διακρατικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της διμερούς συνεργασίας μεταξύ θαλάσσιων περιφερειών. Αφορά ευρύτερες περιοχές συνεργασίας που αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα και προκλήσεις. 3. ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της περιφερειακής πολιτικής μέσω της προώθησης της διαπεριφερειακής συνεργασίας, της ανάπτυξης δικτύων και της ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ των περιφερειακών και των τοπικών αρχών. Αφορά όλες τις περιφέρειες της Ε.Ε. Στα πλαίσια του Στόχου της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, η Κύπρος συμμετέχει στα πιο κάτω Προγράμματα: ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΤΠΑ (Κοινοτική Συνεισφορά) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ % ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ MED 85% ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ENPI Med (στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Μέσου Γειτνίασης και Σύμπραξης) 90% (χρηματοδότηση από τα Ταμεία για Εξωτερικές Δράσεις της ΕΕ) 3

4 ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΤΠΑ (Κοινοτική Συνεισφορά) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ INTERREG IVC 85% ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ URBACT ΙΙ 70% ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ESPON % Η Κύπρος συμμετέχει επίσης στο Πρόγραμμα INTERACT II, το οποίο έχει υποστηρικτικό ρόλο στις δομές διαχείρισης και παρακολούθησης των Προγραμμάτων ΕΕΣ και στοχεύει στην καλύτερη διαχείριση των Προγραμμάτων αυτών, καθώς και στην κεφαλαιοποίηση των εμπειριών που έχουν αποκτηθεί από τα Κράτη Μέλη στα πλαίσια παρόμοιων Προγραμμάτων της προηγούμενης περιόδου. Το κάθε ένα από τα πιο πάνω Προγράμματα έχει μια Διαχειριστική Αρχή (ΔΑ) η οποία επικουρείται από μια Κοινή Τεχνική Γραμματεία. Η ΔΑ φέρει την κύρια ευθύνη διαχείρισης και εφαρμογής του συγχρηματοδοτούμενου Προγράμματος. Τα στοιχεία των Διαχειριστικών Αρχών των Προγραμμάτων παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙΙ. Το Γραφείο Προγραμματισμού με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (Αρ. Απόφασης με ημερομηνία 29 Αυγούστου 2007) έχει ορισθεί ως το αρμόδιο Εθνικό Σημείο Επαφής για το συντονισμό των Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας για την προγραμματική περίοδο Στα πλαίσια των καθηκόντων του ως Εθνικό Σημείο Επαφής, το Γραφείο Προγραμματισμού είναι υπεύθυνο, μεταξύ άλλων, για την προώθηση της συμμετοχής των Κύπριων Εταίρων στα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας με την παροχή πληροφόρησης για τις δυνατότητες αξιοποίησης των Προγραμμάτων και υποστήριξη των Κύπριων Δικαιούχων κατά την προετοιμασία και την υλοποίηση των προτάσεων και γενικότερα έχει την ευθύνη για την κανονικότητα και νομιμότητα της υλοποίησης των έργων. 4

5 ΣΚΟΠΟΣ Το Γραφείο Προγραμματισμού στα πλαίσια των προαναφερθέντων καθηκόντων του ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τα Προγράμματα ΕΕΣ έχει εκδώσει, μεταξύ άλλων, τον παρόντα Οδηγό. Η υλοποίηση των έργων που συγχρηματοδοτούνται στα πλαίσια των Προγραμμάτων ΕΕΣ βασίζεται στην υιοθέτηση κοινών κανόνων υλοποίησης, όπως περιγράφονται στον Οδηγό Εφαρμογής ή Εγχειρίδιο των ίδιων των Προγραμμάτων, στη Σύμβαση Χρηματοδότησης μεταξύ της Διαχειριστικής Αρχής και του Επικεφαλής Εταίρου και στη Συμφωνία Εταιρικής Συνεργασίας μεταξύ των Εταίρων που συμμετέχουν στο έργο. Παράλληλα, πρέπει να ακολουθούνται και οι Εθνικές Διαδικασίες τις οποίες κάθε Εταίρος θα πρέπει να εφαρμόζει κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των έργων. Σκοπός του παρόντος Οδηγού είναι να παρέχει πληροφορίες και κατευθυντήριες γραμμές στους Κύπριους φορείς που θα υλοποιήσουν έργα στα πλαίσια των Προγραμμάτων ΕΕΣ, σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής και τήρησης των εθνικών διαδικασιών στα ακόλουθα θέματα: I. ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ II. ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΔΑΠΑΝΩΝ III. ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗΣ ΔΑΠΑΝΩΝ (Πρωτοβάθμιος Έλεγχος) IV. ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ (Δημόσιες Συμβάσεις, Κρατικές Ενισχύσεις, Περιβάλλον, Ισότητα Ανδρών και Γυναικών, Αποφυγή Διακρίσεων) V. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ VI. ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΑΠΟ ΕΤΠΑ VII. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ VIII. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 5

6 Ο Οδηγός αφορά στο Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος, το Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας Μεσογειακού Χώρου MED και το Πρόγραμμα Διαπεριφερειακής Συνεργασίας INTERREG IVC. O Οδηγός δεν καλύπτει τα Προγράμματα ENPI Med, ESPON και URBACT. Για το Πρόγραμμα ENPI Med το οποίο διέπεται από διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο θα εκδοθεί ξεχωριστός Οδηγός από το Γραφείο Προγραμματισμού. Για πληροφορίες αναφορικά με την υλοποίηση των Προγραμμάτων ESPON και URBACT μπορείτε να επικοινωνείτε με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και τη Μονάδα Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Ταμείων του Υπουργείου Εσωτερικών αντίστοιχα (Στοιχεία στο Παράρτημα II). Ο Οδηγός δύναται να τροποποιείται από το Εθνικό Σημείο Επαφής με τη μορφή είτε συμπληρωματικής, είτε νέας αναθεωρημένης Εγκυκλίου. Οποιαδήποτε τροποποίηση θα ισχύει από την ημερομηνία έκδοσης της σχετικής Εγκυκλίου του Εθνικού Σημείου Επαφής. Τονίζεται ότι το έγγραφο παρέχει βασικές πληροφορίες και δεν είναι εξαντλητικό. Δεν αντικαθιστά τους σχετικούς Κανονισμούς και Οδηγίες της ΕΕ, ούτε και την Εθνική Νομοθεσία και σε κάθε περίπτωση οι Δικαιούχοι πρέπει να τηρούν τις πρόνοιες τους. Ο Οδηγός έχει συνταχθεί κυρίως βάση των ακόλουθων σχετικών εγγράφων: Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1783/1999. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006 για τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ). Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11 ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) 1260/1999. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1341/2008 του Συμβουλίου της 18 ης Δεκεμβρίου 2008 για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2009 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής, όσον αφορά ορισμένα έργα που παράγουν έσοδα. 6

7 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 284/2009 του Συμβουλίου της 7ης Απριλίου 2009 σχετικά με την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής σχετικά με συγκεκριμένες διατάξεις που αφορούν στη δημοσιονομική διαχείριση. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 397/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Μαΐου 2009 για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης σε ότι αφορά την επιλεξιμότητα των επενδύσεων για την ενεργειακή απόδοση και την ανανεώσιμη ενέργεια στη στέγαση. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 846/2009 της Επιτροπής, της 1ης Σεπτεμβρίου 2009, για τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1638/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 2006 για τον καθορισμό γενικών διατάξεων σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας και εταιρικής σχέσης. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 της 8ης Δεκεμβρίου 2006 της Επιτροπής για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1998/2006 για την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας. Κοινοτική Οδηγία 2004/18/ΕΚ αναφορικά με την ανάθεση Δημοσίων Συμβάσεων. Κοινοτική Οδηγία 2001/42/ΕΚ αναφορικά με την αποτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον. 7

8 Νόμος περί του Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημόσιων Συμβάσεων Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών και για Συναφή Θέματα Νόμος 12(Ι)/2006. Οδηγός για τη διενέργεια δράσεων Πληροφόρησης και Δημοσιότητας στα πλαίσια των Προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής την περίοδο , που εξέδωσε το Γραφείο Προγραμματισμού. Επιχειρησιακά Προγράμματα των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Κατευθυντήριες Γραμμές Διαδικασίες Διασφάλισης της Συμβατότητας των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν στα πλαίσια των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων με τις Εθνικές και Κοινοτικές Πολιτικές. Εγκύκλιος για την επιλεξιμότητα των δαπανών για τα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας του Γραφείου Προγραμματισμού. Πρακτικός Οδηγός για τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Ευρωπαϊκής Συνεργασίας. 8

9 I. ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Η εθνική συγχρηματοδότηση είναι η συμμετοχή των Κύπριων Εταίρων στα Προγράμματα της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Για τους Κύπριους Εταίρους η εθνική συμμετοχή καταβάλλεται από τους ίδιους τους φορείς. Δηλαδή, αν ο φορέας είναι Κυβερνητική Υπηρεσία η εθνική συμμετοχή χορηγείται μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού, εάν είναι Φορέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης (π.χ. Δήμος, Κοινότητα) από τον προϋπολογισμό της Τοπικής Αρχής, εάν είναι Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου (π.χ. Ημικρατικός Οργανισμός) από τον προϋπολογισμό του Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου, και εάν είναι Ιδιωτικός Οργανισμός (π.χ. Σύνδεσμος, Ίδρυμα, Επιχείρηση) η εθνική συμμετοχή καταβάλλεται υπό μορφή δημόσιας χορηγίας. Σημειώνεται ότι για το Πρόγραμμα Διαπεριφερειακής Συνεργασίας INTERREG IVC, οι Ιδιωτικοί Οργανισμοί δεν είναι επιλέξιμοι για συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ, μπορούν όμως να λαμβάνουν μέρος με ιδίους πόρους. Επειδή οι ανακτήσεις από το ΕΤΠΑ γίνονται εκ των υστέρων και αφού πραγματοποιηθούν δαπάνες, οι Εταίροι πρέπει να προβλέπουν στον προϋπολογισμό τους το συνολικό ποσό συμμετοχής τους στο έργο (δηλαδή ΕΤΠΑ και Εθνική συμμετοχή), έτσι ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούν τις δράσεις τους έγκαιρα. Περισσότερες λεπτομέρειες, καθώς και η όλη διαδικασία σε σχέση με την επιστροφή του ΕΤΠΑ στους Εταίρους, περιγράφεται στο Μέρος VI του Οδηγού. Επιλέξιμοι Φορείς Οι κατηγορίες Δικαιούχων στα Προγράμματα της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας είναι οι ακόλουθες: α) Δημόσιοι Φορείς, β) Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, γ) Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου, δ) Ιδιωτικοί Φορείς. 9

10 Οι υποχρεώσεις των πιο πάνω φορέων σε σχέση με την εθνική συγχρηματοδότηση περιγράφονται πιο κάτω: (α) Δημόσιοι Φορείς Οι Δημόσιοι Φορείς, δηλαδή τα Υπουργεία και τα Τμήματά τους καθώς και οι Ανεξάρτητες Κυβερνητικές Υπηρεσίες, θα πρέπει να περιλάβουν πρόνοια στον προϋπολογισμό τους για τη συμμετοχή τους στα συγχρηματοδοτούμενα έργα των Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Η σχετική πρόνοια δεν πρέπει να περιλαμβάνει του μισθούς του υφιστάμενου προσωπικού που θα εργαστεί για την υλοποίηση του έργου, αφού ήδη προβλέπονται στα σχετικά άρθρα του κρατικού προϋπολογισμού. Για τους Δημόσιους Φορείς όπου δεν έχει γίνει πρόνοια για συμμετοχή τους στα εν λόγω Προγράμματα, θα παραχωρούνται από το Γραφείο Προγραμματισμού (μετά από αίτημα του ίδιου του Φορέα στο Γραφείο Προγραμματισμού) οι αναγκαίες πιστώσεις που αφορούν στο συγκεκριμένο έτος εξαιρουμένων των μισθών των δημόσιων υπαλλήλων. (β) Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης Οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης καταβάλλουν από τον προϋπολογισμό τους ένα ποσοστό και το υπόλοιπο παραχωρείται ως Κρατική Χορηγία αναλόγως της περίπτωσης όπως επεξηγείται παρακάτω. Οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης χωρίζονται σε 2 κατηγορίες. Η 1 η κατηγορία αφορά στους Δήμους και Κοινότητες και η 2 η κατηγορία αφορά στις Ενώσεις αυτών και άλλους Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης εγκεκριμένους από το Υπουργείο Εσωτερικών. 1 η Κατηγορία Σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με Αρ και ημερομηνία 30/7/2008, η συνεισφορά των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την προγραμματική περίοδο για πολεοδομικά / αναπτυξιακά και άλλα έργα που χρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, μειώνεται στο 50% της συνεισφοράς τους για αντίστοιχα έργα κάτω από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ακολουθεί σχετικός επεξηγηματικός πίνακας: 10

11 Υφιστάμενη Κατάσταση (Συνεισφορά Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Προτεινόμενη Συνεισφορά των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Χρηματοδότηση (ΕΤΠΑ + Κρατική Συνεισφορά αναλόγως του Προγράμματος) σε Εθνικά Έργα) Συνεργασίας 30% 15% 85% 25% 12.5% 87.5% 20% 10% 90% 15% 7.5% 92.5% 10% 5% 95% 5% 2.5% 97.5% 0% 0% 100% Οι Δήμοι και οι Κοινότητες θα πρέπει να περιλάβουν πρόνοια στον προϋπολογισμό τους για τη συμμετοχή τους στα συγχρηματοδοτούμενα έργα των Προγραμμάτων ΕΕΣ. Το ποσοστό κρατικής συνεισφοράς στους Δήμους και Κοινότητες θα εφαρμόζεται στο ποσό που προκύπτει αφού αφαιρεθούν οι μισθοί του υφιστάμενου προσωπικού που θα εργαστεί για την υλοποίηση του έργου από το συνολικό προϋπολογισμό του έργου. Παράδειγμα: Προϋπολογισμός έργου: Διάρκεια: 3 χρόνια Μισθοί υφιστάμενου προσωπικού: Ποσοστό συγχρηματοδότησης ΕΤΠΑ στο Πρόγραμμα Χ: 85% Θα πρέπει να γίνει πρόνοια για ποσό στον προϋπολογισμό του Δήμου ή της Κοινότητας στα 3 χρόνια διάρκειας του έργου σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του. 11

12 Το ποσοστό της Κρατικής Συνεισφοράς βάση της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, αναλόγως συνεισφοράς του Δήμου / Κοινότητας στα Εθνικά Πολεοδομικά / Αναπτυξιακά Έργα, θα είναι ως εξής: Υφιστάμενη Κατάσταση Προτεινόμενη Συγχρηματοδότηση Κρατική (Συνεισφορά Αρχών Συνεισφορά των Αρχών (ΕΤΠΑ) στο Χορηγία Τοπικής Αυτοδιοίκησης) Τοπικής Αυτοδιοίκησης Πρόγραμμα Χ στα Προγράμματα ΕΕΣ 2 η Κατηγορία Με βάση την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με Αρ και ημερομηνία 30/7/2008 για την Ένωση Δήμων και την Ένωση Κοινοτήτων, καθώς και για άλλους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εγκεκριμένους από το Υπουργείο Εσωτερικών, το ποσοστό συνεισφοράς τους στα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας καθορίζεται στο 15% ανεξαρτήτως του Προγράμματος. Για παράδειγμα, στα Προγράμματα INTERREG IVC και MED με ποσοστό συγχρηματοδότησης ΕΤΠΑ 85% (όπως φαίνεται και από τον πιο πάνω πίνακα) δε θα καταβάλλεται κρατική χορηγία, αφού το υπόλοιπο 15% είναι η συνεισφορά του Φορέα, ενώ στο Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος με συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ 80% θα καταβάλλεται κρατική χορηγία ύψους 5%. Η διαδικασία καταβολής κρατικής χορηγίας προς τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το Γραφείο Προγραμματισμού είναι η ακόλουθη: 12

13 Παραχωρείται το 50% της κρατικής συνεισφοράς με την έναρξη του έργου (δηλαδή με την υπογραφή της Σύμβασης Χρηματοδότησης με τη Διαχειριστική Αρχή ή με την υπογραφή της Συμφωνίας Εταιρικής Συνεργασίας με τον Επικεφαλής Εταίρο) και το υπόλοιπο 50% με τη λήξη του έργου (δηλαδή με την υποβολή της Τελικής Έκθεσης Αναφοράς). Σημειώνεται ότι η πιο πάνω Σύμβαση/Συμφωνία, καθώς και η Τελική Έκθεση Αναφοράς θα πρέπει να αποστέλλονται στο Γραφείο Προγραμματισμού μαζί με την επιστολή με την οποία θα ζητείται η καταβολή της κρατικής συνεισφοράς από το Φορέα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Νοείται ότι σε περίπτωση που διαφοροποιηθεί η τελική δαπάνη του έργου από τον αρχικό εγκεκριμένο προϋπολογισμό, θα διαφοροποιείται ανάλογα και το τελικό ποσό που θα συνεισφέρει το Κράτος. Ως εκ τούτου, το Γραφείο Προγραμματισμού πρέπει να τηρείται ενήμερο. (γ) Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου, σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 2004/18/ΕΚ, θεωρούνται φορείς που πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: Να έχουν ιδρυθεί με σκοπό την εξυπηρέτηση αναγκών του δημόσιου συμφέροντος, και να μην έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, και Να έχουν νομική υπόσταση (καταστατικό και νομικό καθεστώς σύμφωνα με την Κυπριακή Νομοθεσία), και Είτε να λαμβάνουν χρηματοδότηση κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από το Κράτος ή περιφερειακές ή τοπικές αρχές ή άλλους Οργανισμούς Δημοσίου Δικαίου ή να υπόκεινται σε διοικητική παρακολούθηση από τους πιο πάνω οργανισμούς ή να διοικούνται από διοικητικό συμβούλιο του οποίου περισσότερα από τα μισά μέλη διορίζονται από το Κράτος, περιφερειακές ή τοπικές αρχές ή άλλους Οργανισμούς Δημοσίου Δικαίου. Τέτοιοι οργανισμοί είναι τα Επιμελητήρια, ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, ο Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού, η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, κ.α. Η εθνική συγχρηματοδότηση αυτών των οργανισμών γίνεται από τον Προϋπολογισμό του ίδιου του Οργανισμού. 13

14 (δ) Ιδιωτικοί Φορείς Η συγχρηματοδότηση των ιδιωτικών φορέων πρέπει να προέρχεται από δημόσιο χορηγό (είτε Κρατικό είτε Φορέα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είτε Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου). Συγκεκριμένα, οι Ιδιωτικοί Οργανισμοί θα πρέπει να υποβάλουν αίτημα για χορηγία σε ένα από τους πιο πάνω αναφερόμενους φορείς οι οποίοι θα αξιολογήσουν το αίτημα αυτό. Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης θα πρέπει να ενημερώνεται το Γραφείο Προγραμματισμού. Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ δεν επιτρέπεται σε όλα τα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (π.χ. στο Πρόγραμμα Διαπεριφερειακής Συνεργασίας INTERREG IVC). Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συμβουλεύεστε τo Εγχειρίδιο / Οδηγό του κάθε Προγράμματος. 14

15 ΙΙ. ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΔΑΠΑΝΩΝ Το Γραφείο Προγραμματισμού έχει θεσπίσει Εθνικούς Κανόνες Επιλεξιμότητας Δαπανών για τα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (Παράρτημα ΧΧ), βάσει του άρθρου 13 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Παράλληλα, όμως, το κάθε Πρόγραμμα ΕΕΣ έχει τις δικές του κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών οι οποίες αναφέρονται αναλυτικά είτε στον Οδηγό Εφαρμογής είτε στο Εγχειρίδιο του κάθε Προγράμματος ΕΕΣ (Implementation Guide ή Programme Manual). Σημειώνεται ότι, στις περιπτώσεις όπου οι κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών του Προγράμματος σε σχέση με τους Εθνικούς Κανόνες Επιλεξιμότητας είναι αυστηρότεροι ή εξειδικεύονται περαιτέρω ή ακόμα αποκλείουν κάποιες κατηγορίες δαπανών ή το αντίθετο, τότε οι φορείς υλοποίησης θα πρέπει να υιοθετούν τους αυστηρότερους κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών. Παράδειγμα: Εθνικοί Κανόνες Επιλεξιμότητας Δαπανών Κανόνες Επιλεξιμότητας Δαπανών Προγράμματος MED Εφαρμογή από το Φορέα Υλοποίησης Δεν υπάρχει όριο για την κατηγορία δαπάνης «Μισθοί». Η κατηγορία δαπάνης «Μισθοί» στο έργο έχει ανώτατο όριο. Π.χ. πρέπει να είναι λιγότερη από το 40% του προϋπολογισμού του έργου. Συμμόρφωση με το ανώτατο όριο (40%) του Προγράμματος. Συνοπτικά, οι Εθνικοί Κανόνες Επιλεξιμότητας Δαπανών αναφέρονται στις πιο κάτω κατηγορίες: (α) Αγορά / Ανέγερση / Ανάπλαση Η αγορά / ανέγερση / ανάπλαση κτηρίων, καθώς και τα επαγγελματικά έξοδα που σχετίζονται με την αγορά του κτηρίου μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμη δαπάνη. Για την περίοδο της χρηματοδότησης κάποιου έργου, οι αποσβέσεις κτηρίων ή μέρους των κτηρίων, όταν τα κτήρια 15

16 δεν χρησιμοποιούνται εξ ολοκλήρου για σκοπούς του έργου, μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες δαπάνες όταν η αγορά του κτηρίου δε δηλώνεται ως επιλέξιμη δαπάνη. (β) Εξοπλισμός / Μηχανήματα / Έπιπλα Η αγορά εξοπλισμού, μηχανημάτων, επίπλων κλπ, μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη δαπάνη με την προϋπόθεση ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά / λειτουργίες του εξοπλισμού πρέπει να συνάδουν με το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται για σκοπούς του έργου. Στις περιπτώσεις όπου μόνο μέρος του εξοπλισμού χρησιμοποιείται για σκοπούς του έργου, το κόστος αγοράς ή απόσβεσης κατανέμεται με μια λογική βάση κατανομής. Οι αποσβέσεις μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες μόνο για την περίοδο της χρηματοδότησης του έργου, στις περιπτώσεις όπου η αγορά των υπό αναφορά αντικειμένων δεν έχει δηλωθεί ως επιλέξιμη δαπάνη. (γ) Μισθοί Οι μισθοί των μόνιμων ή και έκτακτων υπαλλήλων του εταίρου που ασχολούνται με την υλοποίηση ή και διαχείριση του έργου μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμοι, αν αποδεικνύεται ότι ασχολούνται με το έργο (αποκλειστικά ή σε μέρος του χρόνου τους). (δ) Ενοίκια Ενοίκια και λειτουργικές μισθώσεις είναι επιλέξιμα αν το αντικείμενο της μίσθωσης ή του ενοικίου χρησιμοποιείται για σκοπούς του συγχρηματοδοτούμενου έργου και αφού ο Εταίρος αποδεικνύει ότι η χρήση μίσθωσης ή ενοικίου είναι η πλέον συμφέρουσα οικονομικά λύση. (ε) Έξοδα Διαχείρισης Οι άμεσες δαπάνες διαχείρισης είναι επιλέξιμες όταν μπορεί να αποδειχθεί από τον Εταίρο ότι συνδέονται αποκλειστικά με το συγχρηματοδοτούμενο έργο και απορρέουν από την υλοποίησή του. Δαπάνες για γενικά έξοδα θεωρούνται επιλέξιμες όταν επιμερίζονται στο έργο σε λογική βάση κατανομής. (στ) Άλλα Δαπάνες για τραπεζικά έξοδα είναι επιλέξιμες μόνο όπου αφορούν έξοδα λογαριασμών που ανοίχτηκαν ειδικά για τα έργα. Τραπεζικές χρεώσεις που σχετίζονται με πληρωμές που έγιναν για το έργο είναι επιλέξιμες ενώ οι χρεωστικοί τόκοι δεν είναι επιλέξιμοι. Το κόστος εγγυήσεων 16

17 που παρέχονται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (στο βαθμό που οι εγγυήσεις απαιτούνται από την εθνική ή την κοινοτική νομοθεσία) είναι επιλέξιμο. Έξοδα σεμιναρίων / συνεδριάσεων / διοργανώσεων είναι επιλέξιμα αν αυτές (τεκμηριωμένα) αφορούν στο έργο (π.χ. δράσεις επικοινωνίας και διάχυσης που υλοποιούνται από Εταίρους με ίδιους πόρους (αυτεπιστασία) χωρίς να ανατίθενται σε εξωτερικούς συμβούλους). (ζ) Ανάθεση Εργασιών (Σύμβουλοι / Εμπειρογνώμονες / Ιδρύματα Κατάρτισης κλπ) Δαπάνες που αφορούν επαγγελματικά έξοδα που συνδέονται άμεσα με το σχετικό έργο και είναι αναγκαία για την προετοιμασία, την εκτέλεση ή τη διαχείριση του ή σχετίζονται με ειδικούς όρους ή απαιτήσεις της Διαχειριστικής Αρχής ή του Εθνικού Σημείου Επαφής είναι επιλέξιμες. (η) Έξοδα Ταξιδιών / Οδοιπορικά Δαπάνες για έξοδα ταξιδιών είναι επιλέξιμες μόνο αν τα ταξίδια γίνονται αποκλειστικά για σκοπούς του έργου. Το επιλέξιμο ποσό θα είναι το ποσό που υπολογίζεται ως αποζημίωση του υπαλλήλου με βάση τους κανονισμούς της κυβέρνησης, όπως καθορίζονται στις σχετικές εγκυκλίους του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού ή με βάση τους ισχύοντες κανονισμούς για τον κάθε Εταίρο. (θ) ΦΠΑ Ο ΦΠΑ δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη εκτός στις περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να ανακτηθεί με οποιοδήποτε τρόπο από τον Εταίρο. (ι) Συνεισφορές σε είδος Οι εισφορές σε είδος (π.χ. εξοπλισμός, επαγγελματική ή ερευνητική εργασία) είναι επιλέξιμες αν η αξία τους μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ανεξάρτητης εκτίμησης και ελέγχου. Σημειώνεται ότι η κοινοτική συνεισφορά δεν μπορεί να ξεπερνά τις συνολικές επιλέξιμες δαπάνες εξαιρουμένων των συνεισφορών σε είδος. 17

18 ΙΙΙ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗΣ ΔΑΠΑΝΩΝ Σύμφωνα με το Άρθρο 16 του Κανονισμού 1080/2006, το κάθε Κράτος Μέλος της ΕΕ συγκροτεί σύστημα ελέγχου, επαλήθευσης και εγκυρότητας των δηλωθέντων δαπανών των συγχρηματοδοτούμενων έργων στα πλαίσια των προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Η επιλογή του Συστήματος Επαλήθευσης Δαπανών εναπόκειται στο κάθε Κράτος Μέλος. Η Κύπρος για τα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, με βάση την Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου με αρ και ημερομηνία 10/9/2009, έχει υιοθετήσει το αποκεντρωμένο σύστημα Πρωτοβάθμιου Ελέγχου. Ο Δικαιούχος προτείνει στην Αρμόδια Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών, στην περίπτωση της Κύπρου έχει οριστεί το Γραφείο Προγραμματισμού, έναν ανεξάρτητο Εξακριβωτή (εσωτερικό ή εξωτερικό) για τη διενέργεια του πρωτοβάθμιου ελέγχου. Ο Εξακριβωτής εγκρίνεται από το Γραφείο Προγραμματισμού πριν την δήλωση των πρώτων δαπανών στην Κοινή Τεχνική Γραμματεία / Διαχειριστική Αρχή του κάθε Προγράμματος. (α) Υποχρεώσεις Δικαιούχου / Εταίρου Ο Δικαιούχος / Εταίρος μετά την έγκριση του έργου επιλέγει έναν ανεξάρτητο Εξακριβωτή (εσωτερικό ή εξωτερικό) για τη διενέργεια των απαιτούμενων επαληθεύσεων, ο οποίος μαζί με τον Εταίρο συμπληρώνει και συνυπογράφει το τυποποιημένο Έγγραφο Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή (Checklist with criteria for the Approbation of First Level Controllers). Στο εν λόγω έγγραφο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα ελάχιστα απαιτούμενα κριτήρια που πρέπει να πληροί ο Εξακριβωτής και αφορούν στα επαγγελματικά του προσόντα και ικανότητες, την ανεξαρτησία του και την ικανότητα του να διεκπεραιώνει την πιστοποίηση δαπανών εντός των σχετικών χρονικών πλαισίων. Το τυποποιημένο Έγγραφο Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή υποβάλλεται στο Γραφείο Προγραμματισμού (Αρμόδια Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών), μετά την έγκριση του έργου και πριν την λήξη της πρώτης περιόδου αναφοράς. Στην περίπτωση που ο Δικαιούχος του έργου επιλέξει να προσλάβει εξωτερικό Εξακριβωτή από τον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να ακολουθηθεί η σχετική διαδικασία που προβλέπει η εθνική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις (βλέπε Μέρος ΙV του Οδηγού). Σημειώνεται ότι το απαιτούμενο Πιστοποιητικό Συμβατότητας Ανάθεσης Σύμβασης θα πρέπει να 18

19 εξασφαλισθεί από τη Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων του Γενικού Λογιστηρίου εκ των προτέρων και να αποσταλεί στο Γραφείο Προγραμματισμού μαζί με το τυποποιημένο Έγγραφο Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή πριν την κατακύρωση της σύμβασης. Στην περίπτωση που ο Δικαιούχος επιλέξει εσωτερικό Εξακριβωτή, αυτός θα πρέπει να είναι ανεξάρτητος από τις δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση του συγχρηματοδοτούμενου έργου. Για το σκοπό αυτό, ο Δικαιούχος, μαζί με το τυποποιημένο Έγγραφο Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή, θα πρέπει να υποβάλει στο Γραφείο Προγραμματισμού οργανόγραμμα της υπηρεσίας του όπου θα φαίνεται ξεκάθαρα η ανεξαρτησία του Εξακριβωτή από τις δραστηριότητες και τις πληρωμές του έργου. Το Γραφείο Προγραμματισμού ελέγχει τις σχετικές πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο τυποποιημένο Έγγραφο Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή και αξιολογεί κατά πόσο ο προτεινόμενος Εξακριβωτής είναι ανεξάρτητος και κατέχει τα απαιτούμενα προσόντα για να διεκπεραιώσει τις επαληθεύσεις δαπανών για το συγκεκριμένο Δικαιούχο και έργο. Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης το Γραφείο Προγραμματισμού εκδίδει υπογεγραμμένο και σφραγισμένο Πιστοποιητικό Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή (First Level Controller Approbation Certificate) και το αποστέλλει στο Δικαιούχο. Η σύμβαση μεταξύ Δικαιούχου και Εξακριβωτή συνυπογράφεται μετά την έκδοση και αποστολή του Πιστοποιητικού Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή από το Γραφείο Προγραμματισμού. Σημειώνεται ότι το τυποποιημένο Έγγραφο Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή που συνυπογράφεται από το Δικαιούχο και τον Εξακριβωτή πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης. Ο Δικαιούχος υποβάλλει το Πιστοποιητικό Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή στον επικεφαλής εταίρο (στην περίπτωση που ο Δικαιούχος δεν είναι επικεφαλής Εταίρος ο ίδιος) στα πλαίσια της πρώτης αναφοράς προόδου του έργου. Στην περίπτωση που κάποιος Εταίρος συμμετέχει σε περισσότερο από ένα έργα, πρέπει να εκδοθεί ξεχωριστό Πιστοποιητικό Εξουσιοδότησης Εξακριβωτή για το κάθε έργο. Σημειώνεται ότι αν σε οποιαδήποτε περίπτωση υπάρχει ανάγκη αλλαγής του Εξακριβωτή κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου, η διαδικασία εξουσιοδότησης Εξακριβωτή πρέπει να επαναληφθεί έγκαιρα και οπωσδήποτε πριν την επόμενη δήλωση δαπανών. 19

20 Τέλος, ο επικεφαλής Εταίρος του κάθε έργου πρέπει να βεβαιωθεί ότι σε κάθε αναφορά προόδου περιλαμβάνεται το σχετικό Πιστοποιητικό Πρωτοβάθμιου Ελέγχου Εταίρου για κάθε Εταίρο του έργου το οποίο εκδίδεται και είναι υπογεγραμμένο και σφραγισμένο από τον εξουσιοδοτημένο Εξακριβωτή. Το Πιστοποιητικό Πρωτοβάθμιου Ελέγχου Εταίρου είναι τυποποιημένο και παρέχεται στους Εταίρους από το κάθε Πρόγραμμα ξεχωριστά. (β) Υποχρεώσεις Εξακριβωτή Ο Εξακριβωτής επαληθεύει τη νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών που δηλώνει ο Δικαιούχος σε κάθε αναφορά προόδου. Συγκεκριμένα ελέγχει ότι: Οι δαπάνες είναι επιλέξιμες. Οι δηλωμένες δαπάνες έχουν πληρωθεί και αφορούν στην επιλέξιμη περίοδο και το εγκεκριμένο έργο. Οι όροι του Προγράμματος, της αίτησης του έργου (application form) και της Σύμβασης Χρηματοδότησης (Subsidy Contract) μεταξύ του Επικεφαλής Εταίρου και της Διαχειριστικής Αρχής ή της Συμφωνίας Εταιρικής Συνεργασίας (Partnership Agreement) μεταξύ του Επικεφαλής Εταίρου και των υπολοίπων Εταίρων έχουν τηρηθεί. Τα τιμολόγια και πληρωμές έχουν καταχωρηθεί ορθά και είναι επαρκώς αιτιολογημένες με τα απαραίτητα έγγραφα. Οι δραστηριότητες του έργου που αποτελούν το αντικείμενο συγχρηματοδότησης εκτελούνται ή έχουν διεκπεραιωθεί. Έχουν τηρηθεί οι κοινοτικοί και εθνικοί κανόνες αναφορικά με τις δημόσιες συμβάσεις, το περιβάλλον, τις κρατικές ενισχύσεις, την ισότητα ανδρών και γυναικών, τη δημοσιότητα και πληροφόρηση και έχουν εξασφαλιστεί τα απαιτούμενα πιστοποιητικά συμβατότητας. Όσον αφορά στους ιδιωτικούς φορείς, θα ελέγχεται κατά πόσον ακολουθήθηκε η διαδικασία που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις όπως περιγράφεται στο Κεφάλαιο IV Οριζόντιες Κοινοτικές Πολιτικές και συγκεκριμένα στο Μέρος IV.1. Ο Εξακριβωτής είναι υπεύθυνος για τις μεθόδους και τεχνικές της επαλήθευσης δαπανών σύμφωνα με τα διεθνή και εθνικά πρότυπα ελέγχου. Πρόσθετα, θα πρέπει να είναι γνώστης των σχετικών Ευρωπαϊκών Κανονισμών (Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 1080/2006, Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 1083/2006, Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 1828/2006, Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 1341/2008, Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 284/2009, Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 397/2009, Κανονισμός (ΕΚ) Αρ. 846/2009, Οδηγία (ΕΚ) Αρ. 2004/18/ΕΚ), καθώς και των Εγχειριδίων των Προγραμμάτων, της αίτησης του έργου (application form), της Σύμβασης Χρηματοδότησης (Subsidy Contract) μεταξύ του Επικεφαλής Εταίρου και της Διαχειριστικής Αρχής ή της Συμφωνίας Εταιρικής Συνεργασίας (Partnership 20

21 Agreement) μεταξύ του Επικεφαλής Εταίρου και των υπολοίπων Εταίρων για να είναι σε θέση να πιστοποιεί την αυστηρή συμμόρφωση με τα έγγραφα αυτά. Επιπρόσθετα, ο Εξακριβωτής εξετάζει το 100% των δηλωμένων δαπανών ενώ είναι επίσης απαραίτητο να πραγματοποιεί επιτόπιες επαληθεύσεις και να τις τεκμηριώνει επαρκώς. Οι επιτόπιες επαληθεύσεις πρέπει να διενεργούνται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων καθώς και με την ολοκλήρωσή τους, με σκοπό να λαμβάνονται λογικές διαβεβαιώσεις σχετικά με την υλοποίηση/παράδοση των συγχρηματοδοτούμενων αγαθών και υπηρεσιών. Ο Εξακριβωτής του Επικεφαλής Εταίρου επιφορτίζεται με πρόσθετες υποχρεώσεις. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να επιβεβαιώνει ότι: Οι δηλωμένες δαπάνες ολόκληρου του εταιρικού σχήματος είναι ορθές, έχουν πληρωθεί και είναι επιλέξιμες. Οι δηλωμένες δαπάνες αφορούν στο έργο και τις δραστηριότητες όπως περιγράφονται στην εγκεκριμένη αίτηση του έργου και αντιστοιχούν στο στάδιο υλοποίησης του έργου όπως αναφέρεται από τον εταίρο στην έκθεση προόδου. Τα στοιχεία στην έκθεση προόδου από τους διάφορους Εταίρους έχουν προστεθεί ορθά. Οι δηλωμένες δαπάνες από κάθε εταίρο έχουν πιστοποιηθεί από ανεξάρτητο Εξακριβωτή σύμφωνα με το σύστημα πρωτοβάθμιου ελέγχου της χώρας προέλευσης του κάθε εταίρου. Συνοπτικά, ο Εξακριβωτής του Επικεφαλής Εταίρου πρέπει να επαληθεύει τις δαπάνες που διενεργεί ο Επικεφαλής Εταίρος. Θα πρέπει επίσης να διαμορφώνει μια γνώμη σχετικά με τις δαπάνες που υποβάλλονται από τους άλλους Εταίρους του έργου. Αυτή η γνώμη μπορεί να βασίζεται στις πληροφορίες και πιστοποιήσεις που παρέχονται από τους Εταίρους αν το «Πιστοποιητικό Πρωτοβάθμιου Ελέγχου Εταίρου» πιστοποιείται από τον Εξακριβωτή του κάθε Εταίρου στη βάση των σχετικών εθνικών κανονισμών για επαληθεύσεις. Ο Επικεφαλής Εταίρος του έργου θα πρέπει να υποβάλει τις πιστοποιημένες δαπάνες στα πλαίσια της υποβολής της έκθεσης προόδου στη Κοινή Τεχνική Γραμματεία (ΚΤΓ) κάθε Προγράμματος εντός συγκεκριμένων χρονικών πλαισίων μετά τη λήξη κάθε περιόδου αναφοράς κάθε έτους. Ως εκ τούτου, οι Εξακριβωτές των Εταίρων θα πρέπει να διεκπεραιώνουν τις επαληθεύσεις δαπανών των έργων σε μικρότερα χρονικά πλαίσια μετά τη λήξη της περιόδου αναφοράς και την παραλαβή των σχετικών εγγράφων για να επιτρέπουν στον Επικεφαλή Εταίρο και τον Εξακριβωτή του να μαζέψει όλα τα απαιτούμενα σχετικά έγγραφα από όλους τους Εταίρους, να τα επεξεργαστεί και να τα υποβάλει με τη σειρά του στην ΚΤΓ μέσα στα ορθά χρονικά πλαίσια. 21

22 Το κόστος για τη διενέργεια των πρωτοβάθμιων ελέγχων αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη. Στην περίπτωση που τον έλεγχο διενεργεί εσωτερικός Εξακριβωτής, το κόστος θα περιλαμβάνεται στην κατηγορία δαπανών «μισθοί προσωπικού» (staff) και θα πρέπει να υποστηρίζεται με εγκεκριμένα δελτία καταγραφής χρόνου (timesheets). Στην περίπτωση που τον έλεγχο διενεργεί εξωτερικός Εξακριβωτής, η δαπάνη θα περιλαμβάνεται στην κατηγορία «εξωτερικοί εμπειρογνώμονες / εξωτερικές υπηρεσίες» (external expertise). Για τη διασφάλιση της ποιότητας των ελέγχων και της έγκαιρης διεκπεραίωσής τους, οι Εξακριβωτές θα πρέπει να συμμετέχουν σε ενημερωτικά σεμινάρια που διοργανώνει το Γραφείο Προγραμματισμού. Επιπλέον, το Γραφείο Προγραμματισμού θα διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας του όλου συστήματος. Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι οποιεσδήποτε συμφωνίες υπογραφούν σχετικά με την παροχή υπηρεσιών από τρίτους για τη διενέργεια επαληθεύσεων, θα πρέπει να προνοούν ότι οι Εξακριβωτές θα επιτρέπουν την πρόσβαση στα στοιχεία (φακέλους) του έργου τόσο στις Εθνικές όσο και τις Κοινοτικές Αρχές Ελέγχου. 22

23 ΙV ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Οι Δικαιούχοι οφείλουν να τηρούν την Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία σε σχέση με τις δημόσιες συμβάσεις, τις κρατικές ενισχύσεις, την προστασία του περιβάλλοντος, την ισότητα ανδρών και γυναικών και την αποφυγή διακρίσεων, και να εξασφαλίζουν τα απαιτούμενα πιστοποιητικά συμβατότητας των έργων από τις Αρμόδιες Αρχές. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση μη τήρησης από τους Δικαιούχους της Εθνικής και Κοινοτικής Νομοθεσίας με τις Οριζόντιες Κοινοτικές Πολιτικές, οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες των έργων δε δύναται να θεωρηθούν επιλέξιμες για συγχρηματοδότηση. Οι διαδικασίες για τη διασφάλιση της συμβατότητας των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από τα Διαρθρωτικά Ταμεία με τις Εθνικές και Κοινοτικές Πολιτικές έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 17/07/2008. Πρότυπα των πιστοποιητικών συμβατότητας βρίσκονται στο Παράρτημα V του Οδηγού. Στο πλαίσιο αυτό, για έργα που συγχρηματοδοτούνται από τα Προγράμματα ΕΕΣ, η διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται για τη διασφάλιση της συμβατότητας με τις Εθνικές και Κοινοτικές Πολιτικές για τις δημόσιες συμβάσεις, το περιβάλλον, τις κρατικές ενισχύσεις, την ισότητα ανδρών και γυναικών και την αποφυγή διακρίσεων, περιγράφεται πιο κάτω: IV. 1 Δημόσιες Συμβάσεις IV. 1 (α) Νομοθετικό Πλαίσιο Το εναρμονισμένο νομοθετικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα αποτελείται από: Τον περί του Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσιών Συμβάσεων Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών και για Συναφή θέματα Νόμο του 2006 (Ν.12(I)/2006), όπως αυτός εκάστοτε τροποποιείται ή αντικαθίσταται. Τον περί του Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Συμβάσεων Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών στους Τομείς του Ύδατος, της Ενέργειας, των Μεταφορών και των Ταχυδρομικών Υπηρεσιών και για Σύναψή θέματα Νόμο του 2006 (N. 11(I)/2006), όπως αυτός εκάστοτε τροποποιείται ή αντικαθίσταται. και τους δυνάμει αυτών εκδιδόμενους Κανονισμούς. 23

24 IV. 1 (β) Αρμόδια Αρχή Πιστοποίησης Συμβατότητας με το Νομοθετικό Πλαίσιο Η Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων (ΔΔΣ) του Γενικού Λογιστηρίου είναι η Αρμόδια Αρχή που πιστοποιεί την τήρηση των σχετικών εθνικών, εναρμονισμένων με το κοινοτικό κεκτημένο, νομοθεσιών για τις Δημόσιες Συμβάσεις. Για πληροφορίες σχετικά με τα πρότυπα Έγγραφα Διαγωνισμού, τις Νομοθεσίες και Κανονισμούς, Εγκυκλίους, μπορείτε να απευθύνεστε στην ιστοσελίδα του Γενικού Λογιστηρίου: και στο τηλέφωνο: , κα. Κούλλα Δημητρίου. Οι διαδικασίες οι οποίες καθορίζονται πιο κάτω θα εφαρμόζονται πρόσθετα και συμπληρωματικά με όλες τις σχετικές πρόνοιες της εθνικής νομοθεσίας. Γενικός κανόνας είναι ότι για κάθε στάδιο της διαδικασίας (έγγραφα διαγωνισμού, έκδοση τροποποιητικών εγγράφων, διαδικασία ανάθεσης σύμβασης, διαδικασία διαπραγμάτευσης) θα εξασφαλίζεται η εκ των προτέρων έγκριση της Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων μέσω των πιστοποιητικών συμβατότητας προκήρυξης των εγγράφων διαγωνισμού (όπου εφαρμόζεται) και ανάθεσης σύμβασης. Επισημαίνεται ότι ο Δικαιούχος οφείλει να αποστέλλει τα πιστοποιητικά συμβατότητας στον Εξακριβωτή, όταν εξασφαλιστούν, για σκοπούς ελέγχου. Σημειώνεται ότι η πιστοποίηση της νομιμότητας των εγγράφων διαγωνισμού από τη Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων δεν αφορά στο αντικείμενο ή/και στις τεχνικές προδιαγραφές/όρους εντολής του διαγωνισμού, τα οποία είναι αποκλειστική ευθύνη της Αναθέτουσας Αρχής (ΑΑ). (Α) Δημόσιοι Φορείς / Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης / Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου Οι διαδικασίες για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων στα πλαίσια υλοποίησης των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας αναφέρονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα: Η ΑΑ ζητά την υποβολή γραπτών ή Για συμβάσεις Διαδικασίες έκδοσης πιστοποιητικού νομιμότητας από τη προφορικών προσφορών από περιορισμένο πέραν των Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων (ΔΔΣ) (Συνοπτική αριθμό οικονομικών φορέων (ελάχιστος και μέχρι των Αξία Διαδικασία) Σύμβασης αριθμός 2). Διαδικασία Παρατηρήσεις υπάρχει η (εκτός ΦΠΑ) Υποβολή προσφορών εντός καθορισμένης επιλογή εκτός από Απευθείας ημερομηνίας. ανάθεση. Οι Δεν προσφορές χρειάζεται μπορούν έγκριση από είτε τη τη συνοπτική (Καμία Διαδικασία) ΔΔΣ. να παραδοθούν σε κλειστό φάκελο σε ειδικό κουτί προσφορών, είτε να σταλούν με φαξ ή διαδικασία να ακολουθηθεί η 24

25 . Καταγραφή προσφορών σε ειδικό έντυπο έτσι ώστε να υπάρχει σύγκριση μεταξύ των προσφορών. Αξιολόγηση των προσφορών από την Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών. Η Επιτροπή είναι τουλάχιστον τριμελής και διορίζεται πριν την υποβολή προσφορών από τον προϊστάμενο της ΑΑ. Αποστολή του πρακτικού απόφασης της Επιτροπής μαζί με την έκθεση αξιολόγησης στη ΔΔΣ για εξασφάλιση πιστοποιητικού συμβατότητας ανάθεσης της σύμβασης. Με την έκδοση του Πιστοποιητικού Ανάθεσης κατακυρώνεται και υπογράφεται η σύμβαση. κανονική διαδικασία. Η διαφορά μεταξύ της κανονικής και της συνοπτικής διαδικασίας είναι στον αριθμό των υποψηφίων που καλούνται να υποβάλουν προσφορά και στην προθεσμία υποβολής των προσφορών αυτών. Απαιτείται μόνο η έκδοση ενός Πιστοποιητικού Συμβατότητας από τη ΔΔΣ που αφορά στην ανάθεση της σύμβασης. Πέραν (Κανονικές Διαδικασίες: ανοικτή, κλειστή ή με διαπραγμάτευση) Η ΑΑ ετοιμάζει την προκήρυξη διαγωνισμού για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα έγγραφα διαγωνισμού και τα αποστέλλει στη ΔΔΣ για έλεγχο. Η ΔΔΣ αποστέλλει στην ΑΑ το Πιστοποιητικό Συμβατότητας προκήρυξης των εγγράφων διαγωνισμού. Η ΑΑ δημοσιεύει την προκήρυξη. Οι προσφορές παραδίδονται στην ΑΑ σε κλειστό φάκελο και τοποθετούνται σε ειδικό κουτί προσφορών. Καταγραφή προσφορών σε ειδικό έντυπο έτσι ώστε να υπάρχει σύγκριση μεταξύ των προσφορών. Αξιολόγηση των προσφορών από την Για συμβάσεις πέραν των και μέχρι των υπάρχει η επιλογή εκτός των κανονικών διαδικασιών να ακολουθηθούν οι συνοπτικές διαδικασίες όπως περιγράφονται πιο κάτω. 25

26 Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών. Η Επιτροπή είναι τουλάχιστον τριμελής και διορίζεται πριν την υποβολή προσφορών από τον προϊστάμενο της ΑΑ. Αποστολή του πρακτικού απόφασης της Επιτροπής μαζί με την έκθεση αξιολόγησης είτε στο Συμβούλιο Προσφορών του Υπουργείου είτε στη ΔΔΣ, ανάλογα με το ύψος της σύμβασης. Το Συμβούλιο Προσφορών ενημερώνει τη ΔΔΣ για τον τόπο και την ώρα της συνεδρίας. Εκπρόσωπος της ΔΔΣ παρακάθεται στη συνεδρία και η θέση του καταγράφεται στα πρακτικά. Τα πρακτικά του Συμβουλίου Προσφορών αποστέλλονται στη ΔΔΣ για έγκριση και έκδοση του Πιστοποιητικού Συμβατότητας ανάθεσης της σύμβασης. Αν το αρμόδιο όργανο για την ανάθεση της σύμβασης είναι η Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών τότε η έκθεση αξιολόγησης αποστέλλεται στη ΔΔΣ για εξασφάλιση του Πιστοποιητικού Συμβατότητας ανάθεσης της σύμβασης. Με την έκδοση του Πιστοποιητικού Συμβατότητας ανάθεσης της σύμβασης κατακυρώνεται και υπογράφεται η σύμβαση για προμήθειες και υπηρεσίες, για έργα (Συνοπτική Διαδικασία) Η ΑΑ ετοιμάζει τα έγγραφα διαγωνισμού και τα αποστέλλει στη ΔΔΣ για έλεγχο. Η ΔΔΣ αποστέλλει στην ΑΑ Πιστοποιητικό Συμβατότητας των εγγράφων διαγωνισμού. Η ΑΑ αποστέλλει τα έγγραφα διαγωνισμού σε τουλάχιστον 4 οικονομικούς φορείς της αιτιολογημένης επιλογής της. Οι προσφορές υποβάλλονται εντός 7 Η διαφορά μεταξύ της κανονικής και της συνοπτικής διαδικασίας είναι στον αριθμό των υποψηφίων που καλούνται να υποβάλουν 26

27 Εξαίρεση: Δήμοι για έργα με περιθώριο: , και για προμήθειες και υπηρεσίες με περιθώριο: (Συνοπτική Διαδικασία) ημερών και παραδίδονται στην ΑΑ σε κλειστό φάκελο και τοποθετούνται σε ειδικό κουτί προσφορών. Καταγραφή προσφορών σε ειδικό έντυπο έτσι ώστε να υπάρχει σύγκριση μεταξύ των προσφορών. Αξιολόγηση των προσφορών από την Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών. Η Επιτροπή είναι τουλάχιστον τριμελής και διορίζεται πριν την υποβολή προσφορών από τον προϊστάμενο της ΑΑ. Αποστολή του πρακτικού απόφασης της Επιτροπής μαζί με την έκθεση αξιολόγησης στη ΔΔΣ για εξασφάλιση του Πιστοποιητικού Συμβατότητας ανάθεσης της σύμβασης. Με την έκδοση του Πιστοποιητικού Συμβατότητας ανάθεσης της σύμβασης, κατακυρώνεται και υπογράφεται η σύμβαση. προσφορά και στην προθεσμία υποβολής των προσφορών αυτών. Σημειώσεις: Οι ΑΑ υποχρεούνται στη χρήση των Πρότυπων Εγγράφων Διαγωνισμού που έχουν ετοιμαστεί από τη ΔΔΣ για όλες τις συμβάσεις πέραν των Ευρώ. Τα εν λόγω έγγραφα βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Γενικού Λογιστηρίου Οι ΑΑ υποχρεούνται στη χρήση του Ηλεκτρονικού Συστήματος Σύναψης Συμβάσεων (eprocurement) για όλες τις συμβάσεις. Ο αριθμός της Γραμμής Εξυπηρέτησης για τη χρήση του e procurement είναι και η ιστοσελίδα Στις περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται δημοσίευση σε επίπεδο ΕΕ για συμβάσεις που η αξία τους δεν ξεπερνά τα κατώτατα όρια της ΕΕ, υπάρχει επιλογή στη διαδικασία διαγωνισμού, είτε με (α) κανονικές διαδικασίες (ανοικτή, κλειστή ή με διαπραγμάτευση) είτε με (β) συνοπτικές διαδικασίες. Για συμβάσεις που η αξία τους ξεπερνά τα όρια της ΕΕ τότε μόνο 27

28 οι κανονικές διαδικασίες είναι διαθέσιμες (ανοικτή, κλειστή ή με διαπραγμάτευση). Επιπρόσθετα για τις προσφορές αυτές θα πρέπει να γίνεται δημοσίευση της προκήρυξης τόσο στην Επίσημη Εφημερίδα του Κράτους όσο και στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ (με μόνη εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου επιλέγεται η διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προκήρυξη βάσει του άρθρου 33 του Ν.12(Ι)/2006). Οι ΑΑ θα πρέπει να συμβουλεύονται και τις οδηγίες / συστάσεις των Προγραμμάτων και να τις υιοθετούν σε περίπτωση που είναι αυστηρότερες από τις εθνικές διαδικασίες. Για παράδειγμα, στο Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED συστήνεται όπως για οποιαδήποτε σύμβαση να ζητούνται γραπτώς προσφορές από τουλάχιστον 3 οικονομικούς φορείς. Τα κατώτατα όρια αξίας συμβάσεων σε επίπεδο ΕΕ είναι τα ακόλουθα: Προμήθειες/Υπηρεσίες (Ευρώ) Έργα (Ευρώ) Αναθέτουσες Αρχές που υπάγονται στο Κράτος Αναθέτουσες Αρχές του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα (Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης) Αναθέτουσες Αρχές που ασκούν δραστηριότητα σε τομείς κοινής ωφελείας Οι ΑΑ, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ακολουθούν τις πρόνοιες του νομοθετικού πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις, καθορίζονται στη Νομοθεσία και περιλαμβάνουν τόσο το Κράτος, όσο και τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους Οργανισμούς Δημοσίου Δικαίου. Η ΔΔΣ παρέχει στήριξη στις ΑΑ κατά την όλη διαδικασία προκήρυξης και κατάρτισης των εγγράφων διαγωνισμού και δημοσίων συμβάσεων. 28

29 (Β) Ιδιωτικοί Φορείς Όσον αφορά συμβάσεις που θα υλοποιηθούν από Δικαιούχους που είναι Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί, παρόλο που οι ιδιωτικοί φορείς δεν υποχρεούνται στην εφαρμογή του Νόμου Ν.12(Ι)/2006 για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, με εξαίρεση τις πρόνοιες που αναφέρονται στο Άρθρο 20 του Νόμου, εντούτοις θα πρέπει να τηρούν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών ανάθεσης των εργασιών τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης. Σε καμιά περίπτωση ο σχεδιασμός έργων δε μπορεί να οδηγεί σε κατατμήσεις των προσφορών που αποσκοπούν στην αποφυγή τήρησης διαδικασιών, ενώ οι όροι εντολής δεν θα πρέπει να «φωτογραφίζουν» συγκεκριμένους δυνητικούς προμηθευτές. Για τήρηση των πιο πάνω αρχών, θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες διαδικασίες για την ανάθεση εργασιών: (α) Για συμβάσεις ύψους μέχρι μπορεί να γίνεται απευθείας ανάθεση σε συγκεκριμένο προσφροροδότη. (β) Για συμβάσεις ύψους πέραν των και μέχρι θα πρέπει να ζητούνται γραπτές προσφορές από τουλάχιστον τρεις προσφοροδότες. (γ) Για συμβάσεις ύψους μεγαλύτερου από θα πρέπει να δημοσιεύεται η προκήρυξη του διαγωνισμού στον ημερήσιο εγχώριο τύπο και να παρέχεται εύλογο χρονικό διάστημα στους δυνητικούς προσφοροδότες για να υποβάλουν την προσφορά τους. Θα πρέπει να αποφεύγεται η ανάθεση των συμβάσεων σε πρόσωπα / εταιρείες συγγενικά με τον οργανισμό. Σε περίπτωση που υπάρχουν τέτοιοι προσφοροδότες, θα πρέπει να ακολουθείται η διαδικασία που αναφέρεται στο (γ) πιο πάνω. Τα στοιχεία που πρέπει να τηρούνται από τους ιδιωτικούς φορείς, πρέπει να υποστηρίζουν μια επαρκή διαδρομή ελέγχου. Δηλαδή, να επιτρέπουν την επαλήθευση της διαδικασίας που ακολουθήθηκε σε κάθε περίπτωση. Ως εκ τούτου, θα ετοιμάζεται σύντομη έκθεση / σημείωμα στο οποίο να τεκμηριώνεται η διαδικασία που ακολουθήθηκε και να αναδεικνύεται η τήρηση των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης των φορέων. Οι ιδιωτικοί φορείς θα πρέπει να συμβουλεύονται και τις οδηγίες / συστάσεις των Προγραμμάτων και να τις υιοθετούν σε περίπτωση που είναι αυστηρότερες από τις εθνικές διαδικασίες. Για παράδειγμα, στο Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED συστήνεται όπως για οποιαδήποτε σύμβαση να ζητούνται γραπτώς προσφορές από τουλάχιστον 3 οικονομικούς φορείς. 29

30 IV. 2 Κρατικές Ενισχύσεις IV. 2 (α) Νομοθετικό Πλαίσιο Η νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ. τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 794/2004 της Επιτροπής της 21 ης Απριλίου 2004 σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ. τους Περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων Νόμους του 2001 μέχρι 2009 αρ. 108 (Ι)/2009 (εφεξής ο «Νόμος»). τους Περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων (Ενισχύσεις Ήσσονος Σημασίας) Κανονισμοί του 2009 (Κ.Δ.Π. 364/2009). IV. 2 (β) Αρμόδια Αρχή Πιστοποίησης Συμβατότητας με το Νομοθετικό Πλαίσιο Σύμφωνα με το Άρθρο 107, Παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), οι κρατικές ενισχύσεις καλύπτουν όλα τα μέτρα τα οποία μέσω κρατικών πόρων παρέχουν οικονομικό πλεονέκτημα σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις ή κλάδους παραγωγής, το οποίο είναι ικανό να νοθεύσει τον ανταγωνισμό σε βαθμό επηρεασμού των ενδοκοινοτικών συναλλαγών. Η έννοια της επιχείρησης περιλαμβάνει οποιανδήποτε οντότητα η οποία, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς που τη διέπει και τον τρόπο χρηματοδότησής της, εμπλέκεται σε οικονομικές δραστηριότητες. Οικονομική δραστηριότητα ορίζεται ως η προσφορά αγαθών και υπηρεσιών σε δεδομένη αγορά. Έργα τα οποία χρηματοδοτούνται τόσο από κοινοτικούς όσο και από κρατικούς πόρους ενδέχεται να περιέχουν στοιχεία κρατικής ενίσχυσης. 30

31 Σημειώνεται εν πρώτοις ότι η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων απαγορεύεται εκτός συγκεκριμένων περιπτώσεων που περιγράφονται σαφώς στη ΣΛΕΕ και στους κοινοτικούς κανόνες. Συνεπώς η αξιολόγηση ενός μέτρου ενίσχυσης με βάση τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων μπορεί πολύ πιθανόν να καταλήξει είτε στην απόρριψη ενός μέτρου είτε στην τροποποίησή του είτε ακόμα και στην υποχρεωτική κοινοποίηση του μέτρου στην αρμόδια κατά περίπτωση Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς έγκριση ή ακόμα και διερεύνηση. Η διαδικασία έγκρισης ενός μέτρου κρατικής ενίσχυσης απέχει κατά πολύ από την αυτόματη έκδοση πιστοποιητικού συμβατότητας από τον Έφορο εντός ολίγων ημερών και προϋποθέτει την προσκόμιση αναλυτικών πληροφοριών για το έργο πολλές φορές πέραν από το τεχνικό δελτίο (αίτηση υποβολής της αίτησης) το οποίο περιέχει απλά μια γενική περιγραφή και μπορεί να μη θεωρείται ολοκληρωμένη κοινοποίηση για σκοπούς κρατικών ενισχύσεων. Η πολυπλοκότητα των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων και η συνεχής αναδιαμόρφωσή τους μέσω της θέσπισης νέας νομολογίας καθιστά τόσο τον εντοπισμό στοιχείων κρατικής ενίσχυσης στα συγχρηματοδοτούμενα έργα όσο και την αξιολόγηση της συμβατότητάς τους ιδιαίτερα δύσκολη, χρονοβόρα και απρόβλεπτη διαδικασία, η οποία πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά τον προγραμματισμό, ειδικά αν το έργο πρέπει τελικά να κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση. Σε περίπτωση που στα πλαίσια υλοποίησης ενός έργου θα χορηγούνται κρατικές ενισχύσεις, τότε ο υπεύθυνος κρατικός φορέας (εφεξής η «Αρμόδια Αρχή») για τη χορήγηση των κρατικών ενισχύσεων στις επιχειρήσεις θα πρέπει να διασφαλίσει, πριν από τη λήψη δεσμευτικής απόφασης για τη χορήγηση ενίσχυσης σε επιχείρηση, ότι αυτή είναι συμβατή με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις. Σημειώνεται ότι για τα Προγράμματα ΕΕΣ, Αρμόδια Αρχή υπεύθυνη για να αποστείλει στον Έφορο Κρατικών Ενισχύσεων Προσχέδιο Κρατικής Ενίσχυσης ή και μεμονωμένη Πρόταση έργου είναι το Γραφείο Προγραμματισμού. Σύμφωνα με το Νόμο, κάθε Αρμόδια Αρχή, πριν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας έγκρισης κρατικής ενίσχυσης, έχει υποχρέωση να κοινοποιεί προσχέδιο της εν λόγω ενίσχυσης στον Έφορο για έγκριση ή γνωμοδότηση ανάλογα με την περίπτωση. Η κοινοποίηση πρέπει να είναι πλήρης και επακριβής και να περιέχει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες. Κανένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης δεν τίθεται σε ισχύ χωρίς να έχει εκδοθεί έγκριση ή γνωμοδότηση από τον Έφορο. Συγκεκριμένα, εάν οι κρατικές ενισχύσεις που θα χορηγηθούν στα πλαίσια του έργου έχουν ως νομική τους βάση Κανονισμούς ή Αποφάσεις που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα με τους οποίους απαλλάσσονται από την υποχρέωση της κοινοποίησης στην Επιτροπή που προβλέπεται στο Άρθρο 108, Παράγραφος 3, της ΣΛΕΕ, τότε ο Έφορος εντός 2 μηνών θα 31

32 αξιολογήσει και θα τις εγκρίνει, με ή χωρίς όρους, ή θα τις απορρίψει, και θα εκδώσει δεσμευτική απόφαση που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Γι αυτές τις περιπτώσεις ο Έφορος σε συνεργασία με τον κρατικό φορέα ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη χορήγηση της κρατικής ενίσχυσης, δηλαδή την Αρμόδια Αρχή, υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνοπτικά πληροφοριακά στοιχεία. Εάν στα πλαίσια ενός έργου θα χορηγηθούν κρατικές ενισχύσεις τις οποίες ο Έφορος δεν έχει αρμοδιότητα να εγκρίνει και οι οποίες πρέπει να κοινοποιηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έκδοση απόφασης, τότε η Αρμόδια Αρχή θα πρέπει αρχικά να κοινοποιήσει τις λεπτομέρειες του έργου στον Έφορο για έκδοση γνωμοδότησης προτού το έργο υποβληθεί για έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο ή σε οποιανδήποτε άλλη κατά νόμο αρμόδια δημόσια αρχή. Το Υπουργικό Συμβούλιο ή οποιαδήποτε άλλη κατά νόμο αρμόδια δημόσια αρχή δεν εγκρίνει οποιοδήποτε μέτρο κρατικής ενίσχυσης χωρίς να έχει εκδοθεί η γνωμοδότηση του Εφόρου. Δέον να σημειωθεί ότι παρά την έκδοση γνωμοδότησης από τον Έφορο και τυχόν έγκρισης του μέτρου ενίσχυσης από το Υπουργικό Συμβούλιο ή άλλη κατά νόμο αρμόδια δημόσια αρχή, μέτρο κρατικής ενίσχυσης που δε χορηγείται βάσει Απαλλακτικών Κανονισμών δε μπορεί να τεθεί σε ισχύ στη Δημοκρατία, εκτός εάν έχει προηγουμένως κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 108, Παράγραφος 3, της ΣΛΕΕ και εγκριθεί από αυτήν. Παραδείγματα τέτοιων ενισχύσεων είναι οι ενισχύσεις για τον πολιτισμό, οι ενισχύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις για επενδύσεις και απασχόληση, ενισχύσεις που υπερβαίνουν τα όρια κοινοποίησης μεμονωμένων ενισχύσεων και ορισμένες περιπτώσεις ενισχύσεων για χρηματοδότηση παροχής υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος. Σε περίπτωση που στα πλαίσια ενός έργου θα χορηγηθούν ενισχύσεις ήσσονος σημασίας, θα πρέπει να ακολουθείται η διαδικασία που ορίζουν οι περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων (Ενισχύσεις Ήσσονος Σημασίας) (De Minimis) Κανονισμοί του 2009 (Κ.Δ.Π. 364/2009). Παρόλο που η υποβολή ενός έργου που θα χορηγεί ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στον Έφορο δεν είναι υποχρεωτική καθότι οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας περιορίζονται εντός ορισμένων ανώτατων ορίων και δεν αποτελούν κρατικές ενισχύσεις, παρά ταύτα η ενημέρωσή του για τη διαδικασία που θα ακολουθείται διασφαλίζει την ορθή εφαρμογή των κανόνων. Σημειώνεται ότι από τις υιοθετήθηκε το σύστημα της εξασφάλισης, από τις Αρμόδιες Αρχές, δηλώσεων από τους Δικαιούχους πριν από τη χορήγηση ενίσχυσης ήσσονος σημασίας αντί των κεντρικών μητρώων ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που τηρούντο με βάση τους προηγούμενους Κανονισμούς. Εφεξής, η εξουσία του Εφόρου περιορίζεται μόνο στον έλεγχο της τήρησης των εθνικών σωρευτικών ορίων στους τομείς της παραγωγής γεωργικών προϊόντων και αλιείας. 32

33 Σημειώνεται ότι στο Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED για την συγχρηματοδότηση των οικονομικών φορέων εφαρμόζεται μόνο η παροχή Κρατικών Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας. Σύμφωνα με τον Κανονισμό «De Minimis» (Κανονισμός (ΕΚ) αρ. 1998/2006 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 15 ης Δεκεμβρίου 2006) επιτρέπεται η παραχώρηση ενισχύσεων μέχρι ευρώ ανά τρία συνεχή οικονομικά έτη σωρευτικά, ανά επιχείρηση, από οποιαδήποτε Αρμόδια Αρχή. Για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των οδικών μεταφορών δε θα πρέπει να υπερβαίνει τις ευρώ. Επίσης, στο Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED, όλες οι ιδιωτικές εταιρείες θεωρούνται οικονομικοί φορείς και ως εκ τούτου η συγχρηματοδότησή τους εμπίπτει κάτω από το καθεστώς Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας, ενώ για τους υπόλοιπους φορείς (οι οποίοι δυνητικά θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως οικονομικοί φορείς) σε περίπτωση που η Κοινή Τεχνική Γραμματεία διατηρεί αμφιβολίες (κατά τη διάρκεια αξιολόγησης των προτάσεων έργων) κατά πόσο ο φορέας ασκεί οικονομικές δραστηριότητες ή όχι στα πλαίσια του έργου απευθύνεται μέσω του Γραφείου Προγραμματισμού για γνωμάτευση από τον Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων. Σημειώνεται ότι στο Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος δε συμμετέχουν ιδιωτικές εταιρείες αλλά ιδιωτικοί φορείς μη κερδοσκoπικού χαρακτήρα που δε διανέμουν κέρδη. Η Κοινή Τεχνική Γραμματεία κατά την αξιολόγηση των έργων θα αναγνωρίσει κατά πόσον οι δραστηριότητες του φορέα έχουν ή όχι οικονομικό χαρακτήρα. Σε περίπτωση που διατηρεί αμφιβολίες θα απευθύνεται μέσω του Γραφείου Προγραμματισμού για γνωμάτευση από τον Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων. Στο Πρόγραμμα INTERREG IVC, δεν είναι επιλέξιμος για συγχρηματοδότηση ο ιδιωτικός τομέας και ως εκ τούτου η περίπτωση κρατικής ενίσχυσης είναι πολύ απομακρυσμένη. IV. 3 Περιβάλλον IV. 3 (α) Νομοθετικό Πλαίσιο 33

34 Τα έργα θα πρέπει να συνάδουν με το σύνολο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, κύριοι άξονες της οποίας είναι οι πιο κάτω Νόμοι και Κανονισμοί: Ν.140(Ι)/2005, περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα. N. 153(Ι)/2003, περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής. Ν. 106(Ι)/2002, περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και των Εδαφών. Ν. 56(Ι)/2003, περί της Ολοκληρωμένης Πρόληψης και Ελέγχου της Ρύπανσης. Ν. 215(Ι)/2002, περί Στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων. IV. 3 (β) Αρμόδια Αρχή Πιστοποίησης Συμβατότητας με το Νομοθετικό Πλαίσιο Για τη συμβατότητα των συγχρηματοδοτούμενων έργων με την Κοινοτική Πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος θα λαμβάνεται από τους Δικαιούχους η γνώμη του Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, ο Δικαιούχος μετά την έγκριση του έργου υποβάλλει στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος την αίτηση υποβολής της πρότασης (τεχνικό δελτίο έργου) για άποψη/έλεγχο. Το Τμήμα Περιβάλλοντος, αφού εξετάσει την πρόταση, εκδίδει το πιστοποιητικό συμβατότητας και το αποστέλλει στο Δικαιούχο, με κοινοποίηση στο Γραφείο Προγραμματισμού. Τονίζεται ότι ο Δικαιούχος πρέπει να εξασφαλίσει το απαιτούμενο πιστοποιητικό συμβατότητας και να το αποστείλει στον Εξακριβωτή, για σκοπούς ελέγχου, πριν την υποβολή της πρώτης δήλωσης δαπανών (αναφοράς προόδου). Σημειώνεται ότι για θέματα που αφορούν στους Νόμους «187 (Ι)/2002, περί Ελέγχου της Ρύπανσης Ατμόσφαιρας» και «152(I)/2003, για την Προστασία και Διαχείριση Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων», όπου απαιτείται, κατά την κρίση του Τμήματος Περιβάλλοντος, μπορεί να ζητηθεί η γνωμοδότηση του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων) και του Ταμείου Θήρας, που έχουν την σχετική αρμοδιότητα, αντίστοιχα, πριν την έκδοση του πιστοποιητικού. Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής επιτόπιων δειγματοληπτικών επαληθεύσεων δαπανών από το Γραφείο Προγραμματισμού, ή δειγματοληπτικών επαληθεύσεων / επιθεωρήσεων / ελέγχων 34

35 από άλλα Ελεγκτικά Όργανα, όπου κριθεί αναγκαίο, θα εξετάζεται επιτόπια η συμβατότητα με την Εθνική και Κοινοτική πολιτική για το περιβάλλον από Εκπρόσωπο του Τμήματος Περιβάλλοντος. Σε περίπτωση που ο Δικαιούχος παραλείψει να εκπληρώσει οποιαδήποτε από τις υποχρεώσεις οι οποίες προκύπτουν από τη σχετική Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία και Πολιτικές, περιλαμβανομένης και της εξασφάλισης οποιωνδήποτε αδειών ή εγκρίσεων ή της τήρησης οποιουδήποτε όρου τεθεί σε οποιαδήποτε άδεια ή έγκριση, οι δαπάνες που έχουν καταβληθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή θα βαρύνουν αποκλειστικά το Δικαιούχο. Σημειώνεται ότι τα Προγράμματα ΕΕΣ χαρακτηρίζονται σε γενικές γραμμές από ήπιες προς το περιβάλλον δράσεις, που στην πλειοψηφία τους δε θέτουν το πλαίσιο για την υλοποίηση σκληρών κατασκευαστικών έργων ή έργων μεγάλης κλίμακας που θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Πληροφορίες: Τμήμα Περιβάλλοντος: Μαριλένα Παπασταύρου, Τηλέφωνο: , ηλεκτρονική διεύθυνση: IV. 4 Ισότητα Ανδρών και Γυναικών IV. 4 (α) Νομοθετικό Πλαίσιο Τα έργα πρέπει να συνάδουν με τη σχετική Κοινοτική και Εθνική Νομοθεσία για την ισότητα Ανδρών και Γυναικών η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα: 35

36 Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη Κάθε Μορφής Διάκρισης σε Βάρος των Γυναικών Νόμος του 1985 (Ν.78/1985). Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη Κάθε Μορφής Διάκρισης σε Βάρος της Γυναίκας (Κυρωτικός) Νόμος του 2002 (Ν.1(ΙΙΙ)/2002). Το Πρωτόκολλο 12 του Νόμου στην Ευρωπαϊκή Συνθήκη για την Προστασία των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών (επικύρωση) 2002 (L. 13(III)/2002). Περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμος του 2002 (Ν.205(Ι)/2002), όπως τροποποιήθηκε με τους πιο κάτω (τροποποιητικούς) Νόμους: Νόμος του 2004 (Ν.191(Ι)/2004), Νόμος του 2006 (Ν.40(Ι)/2006), Νόμος του 2007 (Ν.176(Ι)/2007), Νόμος του 2009 (Ν.39(Ι)/2009). Ο περί Καταβολής Ίσης Αμοιβής μεταξύ Ανδρών και Γυναικών για την Ίδια Εργασία ή για Εργασία στην οποία αποδίδεται Ίση Αξία Νόμος του 2002 (Ν.177(Ι)/2002), όπως τροποποιήθηκε με τους πιο κάτω (τροποποιητικούς) Νόμους: Νόμος του 2004 (Ν.193(Ι)/2004), Νόμος του 2009 (Ν.38(Ι)/2009). Ο περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στα Επαγγελματικά Σχέδια Κοινωνικής Ασφάλισης Νόμος του 2002 (Ν.133(Ι)/2002)) όπως τροποποιήθηκε με τον πιο κάτω (τροποποιητικό) Νόμο: Νόμος του 2009 (Ν.40(Ι)/2009). Ο περί Προστασίας της Μητρότητας (Ασφάλεια και Υγεία) στην Εργασία Κανονισμοί του 2002 (ΚΔΠ 255/2002). Ο περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμος (Ν.69(Ι)/2002), όπως τροποποιήθηκε με τους πιο κάτω (τροποποιητικούς) Νόμους: Νόμος του 2007 (Ν.111(Ι)/2007), Νόμος του 2010 (Ν.11(Ι)/2010). Ο περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών (Πρόσβαση σε Αγαθά και Υπηρεσίες και στην Παροχή Αυτών) Νόμος του 2008 (Ν.18(Ι)/2008). 36

37 Επίσης, τα έργα πρέπει να συνάδουν με τις Κοινοτικές και Εθνικές Πολιτικές Ισότητας Ανδρών και Γυναικών που προάγουν την: α) Οικονομική Ανεξαρτησία των γυναικών συμπεριλαμβανομένης της ισότητας ευκαιριών αναφορικά με την πρόσβαση, ανέλιξη και εκπαίδευση στην εργασία, της εξάλειψης των εκπαιδευτικών στερεοτύπων, της ενίσχυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας, της συμφιλίωσης της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. β) Ίση Αμοιβή για Ίση Εργασία και Εργασία Ίσης Αξίας. γ) Ισότητα στις θέσεις λήψης αποφάσεων στην πολιτική, οικονομική ζωή στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. δ) Εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών και την προστασία των θυμάτων περιλαμβανομένου της οικογενειακής βίας, της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και της εμπορίας προσώπων. IV. 4 (β) Αρμόδια Αρχή Πιστοποίησης Συμβατότητας με το Νομοθετικό Πλαίσιο Για τη συμβατότητα των συγχρηματοδοτούμενων έργων με τη σχετική Κοινοτική και Εθνική Νομοθεσία και τις Κοινοτικές Πολιτικές θα λαμβάνεται από τους Δικαιούχους η γνώμη του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, στην αρμοδιότητα του οποίου εμπίπτει ο συντονισμός της προώθησης της ισότητας ανδρών και γυναικών. Συγκεκριμένα, ο Δικαιούχος μετά την έγκριση του έργου υποβάλλει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως την αίτηση υποβολής της πρότασης (τεχνικό δελτίο έργου) για άποψη/έλεγχο. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, αφού εξετάσει την πρόταση, εκδίδει το πιστοποιητικό συμβατότητας και το αποστέλλει στο Δικαιούχο, με κοινοποίηση στο Γραφείο Προγραμματισμού. Τονίζεται ότι ο Δικαιούχος πρέπει να εξασφαλίσει το απαιτούμενο πιστοποιητικό συμβατότητας και να το αποστείλει στον Εξακριβωτή, για σκοπούς ελέγχου, πριν την υποβολή της πρώτης δήλωσης δαπανών (αναφοράς προόδου). Σε περίπτωση που ο Δικαιούχος παραλείψει να εκπληρώσει οποιαδήποτε από τις υποχρεώσεις οι οποίες προκύπτουν από τη σχετική Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία και Πολιτικές, περιλαμβανομένης και της εξασφάλισης οποιωνδήποτε αδειών ή εγκρίσεων ή της τήρησης οποιουδήποτε όρου τεθεί σε οποιαδήποτε άδεια ή έγκριση, οι δαπάνες που έχουν καταβληθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή θα βαρύνουν αποκλειστικά το Δικαιούχο. Πληροφορίες: Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως: Δώρα Χαραλάμπους, Τηλέφωνο: , ηλεκτρονική διεύθυνση: dcharalambous@papd.mof.gov.cy. 37

38 IV. 5 Αποφυγή Διακρίσεων IV. 5 (α) Νομοθετικό Πλαίσιο Τα συγχρηματοδοτούμενα έργα θα πρέπει να συνάδουν με το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας, κύριοι άξονες της οποίας είναι οι πιο κάτω Νόμοι και Κανονισμοί που προκύπτουν από αυτούς: Οι περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμοι του 2000 έως (Αρ. 2) Οι περί Ίσης Μεταχείρισης στην Απασχόληση και την Εργασία Νόμοι του 2004 και Ο περί Καταπολέμησης των Φυλετικών και Ορισμένων Άλλων Διακρίσεων (Επίτροπος) Νόμος του 2004 (Ν.42(Ι)/2004). Ο περί Ίσης Μεταχείρισης Προσώπων Άσχετα από Φυλετική ή Εθνική Καταγωγή Νόμος του 2004 (Ν.59(Ι)/2004). IV. 5 (β) Αρμόδια Αρχή Πιστοποίησης Συμβατότητας με το Νομοθετικό Πλαίσιο Οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποτρέπεται κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλου, της φυλής ή της εθνικής καταγωγής της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, της ύπαρξης αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού κατά τα διάφορα στάδια υλοποίησης των δράσεων των έργων και ειδικότερα της πρόσβασης σε αυτές. Για το σκοπό αυτό, θα λαμβάνεται από τους Δικαιούχους η γνώμη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Συγκεκριμένα, ο Δικαιούχος μετά την έγκριση του έργου υποβάλλει στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων την αίτηση υποβολής της πρότασης (τεχνικό δελτίο έργου) για άποψη/έλεγχο. Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αφού εξετάσει την πρόταση, εκδίδει το πιστοποιητικό συμβατότητας και το αποστέλλει στο Δικαιούχο, με κοινοποίηση στο Γραφείο Προγραμματισμού. Τονίζεται ότι ο Δικαιούχος πρέπει να εξασφαλίσει το απαιτούμενο πιστοποιητικό συμβατότητας και να το αποστείλει στον Εξακριβωτή, για σκοπούς ελέγχου, πριν την υποβολή της πρώτης δήλωσης δαπανών (αναφοράς προόδου). 38

39 Σημειώνεται ότι, όπου απαιτείται, κατά την κρίση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μπορεί να ζητηθεί η γνωμοδότηση από άλλα αρμόδια Υπουργεία πριν την έκδοση του πιστοποιητικού συμβατότητας. Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής επιτόπιων δειγματοληπτικών επαληθεύσεων δαπανών από το Γραφείο Προγραμματισμού, ή δειγματοληπτικών επαληθεύσεων / επιθεωρήσεων / ελέγχων από άλλα Ελεγκτικά Όργανα, όπου κριθεί αναγκαίο, θα εξετάζεται επιτόπια η συμβατότητα με την Εθνική και Κοινοτική πολιτική για τη μη διάκριση από Εκπρόσωπο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και από Εκπρόσωπο άλλης αρμόδιας Κυβερνητικής Υπηρεσίας, όπου απαιτείται. Σε περίπτωση που ο Δικαιούχος παραλείψει να εκπληρώσει οποιαδήποτε από τις υποχρεώσεις οι οποίες προκύπτουν από τη σχετική Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία και Πολιτικές, περιλαμβανομένης και της εξασφάλισης οποιωνδήποτε αδειών ή εγκρίσεων ή της τήρησης οποιουδήποτε όρου τεθεί σε οποιαδήποτε άδεια ή έγκριση, οι δαπάνες που έχουν καταβληθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή θα βαρύνουν αποκλειστικά το Δικαιούχο. Πληροφορίες: Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων: Αλεξία Χατζηκουμή, Τηλέφωνο: , ηλεκτρονική διεύθυνση: mailto:ahadjikoumi@dl.mlsi.gov.cy. 39

40 V. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ Με σκοπό τη διαφάνεια και την ενημέρωση του κοινού όσον αφορά στη συνδρομή που παρέχεται από τα Ταμεία της ΕΕ, όλα τα έργα που υλοποιούνται στα πλαίσια των Προγραμμάτων ΕΕΣ θα πρέπει να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις για δημοσιότητα και πληροφόρηση που αναφέρονται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό ΕΚ Αρ. 1828/2006 (Άρθρα 8 και 9) της 8 ης Δεκεμβρίου 2006, στη Σύμβαση Χρηματοδότησης (Subsidy Contract) μεταξύ του επικεφαλής εταίρου και της Διαχειριστικής Αρχής κάθε Προγράμματος, στη Συμφωνία Εταιρικής Συνεργασίας (Partnership Agreement) μεταξύ του επικεφαλής εταίρου και των υπόλοιπων Εταίρων και στα εγχειρίδια των Προγραμμάτων. Με βάση τα πιο πάνω σε ότι ακολουθεί παρατίθενται οι υποχρεώσεις των Δικαιούχων όσον αφορά στην Πληροφόρηση και Δημοσιότητα και ο ορθός τρόπος διεκπεραίωσης των υποχρεώσεων αυτών. V. 1 Υποχρεωτικές Δράσεις Πληροφόρησης και Δημοσιότητας Οι Δικαιούχοι που υλοποιούν έργα στο πλαίσιο των Προγραμμάτων ΕΕΣ την περίοδο , θα πρέπει υποχρεωτικά να τηρούν τους παρακάτω κανόνες πληροφόρησης και δημοσιότητας και να ελέγχουν την τήρηση των εν λόγω κανόνων από τους αναδόχους, οι οποίοι δύναται να υλοποιούν μέρος των έργων: Να χρησιμοποιούν το Έμβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλα τα μέτρα και εργαλεία πληροφόρησης και δημοσιότητας που προορίζονται για το κοινό. Να χρησιμοποιούν το Έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία σε όλα τα μέτρα πληροφόρησης και δημοσιότητας που προορίζονται για το κοινό. Να χρησιμοποιούν το λογότυπο που ετοίμασε η Διαχειριστική Αρχή για το συγκεκριμένο Πρόγραμμα ΕΕΣ σε όλα τα μέτρα πληροφόρησης και δημοσιότητας που προορίζονται για το κοινό με εξαίρεση τα μικρά αντικείμενα (π.χ. USB, πέννες). 40

41 Να αναφέρουν το Ταμείο της ΕΕ που συγχρηματοδοτεί το έργο σε όλα τα μέτρα πληροφόρησης και δημοσιότητας που προορίζονται για το κοινό με εξαίρεση τα μικρά αντικείμενα (π.χ. USB, πέννες), ως εξής «Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης». Να αναφέρουν το Ταμείο της ΕΕ από όπου προέρχεται η συγχρηματοδότηση, στα έγγραφα προσφορών, στις προκηρύξεις, σε οποιαδήποτε ανακοίνωση χορήγησης συνδρομής στους Δικαιούχους αυτής, καθώς και στα συμβόλαια που συνάπτονται με αναδόχους για υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων. Να αναρτούν διαφημιστική πινακίδα στο εργοτάξιο, σε περιπτώσεις χρηματοδότησης έργων υποδομής ή κατασκευής που η συνολική δημόσια δαπάνη υπερβαίνει τις ευρώ. Να αναρτούν ευδιάκριτη και ευμεγέθη μόνιμη επεξηγηματική πινακίδα το αργότερο έξι μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου, σε περιπτώσεις χρηματοδότησης έργων υποδομής ή κατασκευής ή αγοράς φυσικού αντικειμένου που η συνολική δημόσια δαπάνη υπερβαίνει τις ευρώ. Να τηρούν είτε στο φάκελο έργου, είτε σε ξεχωριστό φάκελο, αποδεικτικά στοιχεία για όλα τα μέτρα πληροφόρησης και δημοσιότητας που διενεργούν. V. 2 Προαιρετικές / Επιθυμητές Δράσεις Πληροφόρησης και Δημοσιότητας Πέραν των υποχρεωτικών δράσεων πληροφόρησης και δημοσιότητας που ορίζονται πιο πάνω, οι Δικαιούχοι είναι επιθυμητό να διενεργούν τις πιο κάτω περαιτέρω δράσεις για την πληροφόρηση της κοινής γνώμης με σκοπό να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή διαφάνεια για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα: Να δημιουργούν αποκλειστική ιστοσελίδα για τα έργα που συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής (ιδιαίτερα στην περίπτωση όπου Δικαιούχοι είναι δημόσιοι φορείς), είτε ειδική ενότητα σε υφιστάμενη ιστοσελίδα τους με σκοπό την παροχή πληροφοριών στο κοινό και ανάδειξη του ρόλου της ΕΕ. Να θέτουν σε εφαρμογή δράσεις πληροφόρησης της κοινής γνώμης, ανάλογα με την πορεία υλοποίησης των έργων, με τρόπο ώστε να αναδεικνύεται η συμμετοχή και ο ρόλος 41

42 του συμμετέχοντος Ταμείου της ΕΕ και γενικότερα της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα: - Να αναρτούν στην ιστοσελίδα τους (όπου αυτό εφαρμόζεται) την ανακοίνωση της προκήρυξης του έργου. - Κατά την έναρξη του έργου είναι επιθυμητό να τοποθετούν αφίσες στα γραφεία κάθε φορέα ο οποίος εκτελεί ή ωφελείται από το συγχρηματοδοτούμενο έργο, για να πληροφορούνται οι ενδιαφερόμενοι και να ενημερώνεται η κοινή γνώμη σχετικά με το ρόλο που διαδραματίζουν τα Ταμεία της ΕΕ σε συνεργασία με τους Κυπριακούς φορείς. - Κατά την έναρξη του έργου είναι επιθυμητό να εξαγγέλλουν το έργο υπό μορφή ανακοίνωσης στον τύπο (σε δύο εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας του ημερήσιου τύπου). Για έργα υποδομής είναι επιθυμητό επίσης να πραγματοποιείται τελετή θεμελίωσης μαζί με συνέντευξη τύπου, όπου να αναφέρεται η συμβολή του αντίστοιχου Ταμείου της ΕΕ. - Κατά την υλοποίηση του έργου ή μετά την ολοκλήρωσή του, είναι επιθυμητό να εκδίδουν ενημερωτικά έντυπα ή φυλλάδια που θα περιέχουν χρήσιμες πληροφορίες αλλά και ενημέρωση σχετικά με το έργο. - Κατά τη υλοποίηση του έργου ή μετά την ολοκλήρωσή του, είναι επιθυμητό να διοργανώνουν εκδηλώσεις πληροφόρησης (ενημερωτικές ημερίδες, σεμινάρια, διαλέξεις, εκθέσεις, εργαστήρια) οι οποίες μπορούν να απευθύνονται τόσο στους άμεσα ωφελούμενους, όσο και στο ευρύ κοινό. - Κατά την υλοποίηση του έργου ή και μετά την ολοκλήρωσή του, είναι επιθυμητό να γίνεται χρήση των ΜΜΕ (δημοσιεύσεις άρθρων, διαφημίσεις) για ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης ως προς τον ρόλο που διαδραματίζει το συγκεκριμένο Ταμείο της ΕΕ αλλά και για την έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση των εν δυνάμει ωφελούμενων. - Μετά την ολοκλήρωση του έργου, είναι επιθυμητό να πραγματοποιούν συνέντευξη τύπου ή δεξίωση εγκαινίων στην περίπτωση έργου υποδομής, με σκοπό την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη συμβολή του αντίστοιχου Ταμείου της ΕΕ. Να αναρτούν διαφημιστική πινακίδα στο εργοτάξιο με βάση τις προδιαγραφές της ενότητας για διαφημιστικές πινακίδες, σε περιπτώσεις χρηματοδότησης έργων υποδομής ή κατασκευής που η συνολική δημόσια δαπάνη δεν ξεπερνά τις ευρώ. 42

43 Να αναρτούν ευδιάκριτη και ευμεγέθη μόνιμη επεξηγηματική πινακίδα το αργότερο έξι μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου με βάση τις προδιαγραφές της ενότητας για μόνιμες επεξηγηματικές πινακίδες, σε περιπτώσεις χρηματοδότησης έργων υποδομής ή κατασκευής ή αγορά φυσικού αντικειμένου που η συνολική δημόσια δαπάνη δεν ξεπερνά τις ευρώ. V. 3 Ορθή Χρήση των Εργαλείων Πληροφόρησης και Δημοσιότητας που Προωθούν την Ανάδειξη του Ρόλου της ΕΕ Πιο κάτω περιγράφεται η ορθή χρήση των διαφόρων εργαλείων πληροφόρησης που αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται είτε υποχρεωτικά, είτε προαιρετικά, από τους Δικαιούχους για την κατάλληλη διάχυση της πληροφόρησης. V. 3 (α) Διαφημιστικές Πινακίδες Οι Διαφημιστικές Πινακίδες που αναρτούν οι Δικαιούχοι στο εργοτάξιο πρέπει να πληρούν τις εξής προδιαγραφές: Να αναφέρεται ο τύπος και η ονομασία του έργου όπως αυτός αναφέρεται στην αίτηση υποβολής πρότασης και έχει εγκριθεί στο Πρόγραμμα. Να περιλαμβάνεται το έμβλημα της ΕΕ και αναφορά στην ΕΕ. Να περιλαμβάνεται το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Να περιλαμβάνεται το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ. Να γίνεται αναφορά στο συμμετέχον Ταμείο της ΕΕ από το οποίο προέρχεται η συγχρηματοδότηση του έργου με την εξής φράση «Έργο Συγχρηματοδοτούμενο από το (αναφορά στο Ταμείο) της ΕΕ». Οι πληροφορίες (1) (5) να καταλαμβάνουν το 25% της πινακίδας. Η απόσυρση της πινακίδας πραγματοποιείται το αργότερο έξι μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου και η εν λόγω πινακίδα αντικαθίσταται από Μόνιμη Επεξηγηματική Πινακίδα σύμφωνα με την ενότητα πιο κάτω. V. 3 (β) Μόνιμες Επεξηγηματικές Πινακίδες Οι Μόνιμες Επεξηγηματικές Πινακίδες που αναρτούν οι Δικαιούχοι πρέπει να είναι ευδιάκριτες και ευμεγέθεις και πρέπει να πληρούν επίσης τις προδιαγραφές που αναφέρονται στην ενότητα πιο πάνω για τις Διαφημιστικές Πινακίδες. 43

44 V. 3 (γ) Έντυπα / Φυλλάδια / Άλλες Εκδόσεις Στα ενημερωτικά έντυπα / φυλλάδια / άλλες εκδόσεις πρέπει να τηρούνται τα ακόλουθα: Το εξώφυλλο των εντύπων / φυλλαδίων / άλλων εκδόσεων περιλαμβάνει το έμβλημα της ΕΕ και αναφορά στην ΕΕ. Το εξώφυλλο των εντύπων / φυλλαδίων / άλλων εκδόσεων περιλαμβάνει το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το εξώφυλλο των φυλλαδίων / εντύπων / άλλων εκδόσεων περιλαμβάνει το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ. Το εξώφυλλο ή οπισθόφυλλο των εντύπων / φυλλαδίων / άλλων εκδόσεων περιλαμβάνει ορατή μνεία στην συμμετοχή του συγκεκριμένου Ταμείου της ΕΕ με την εξής φράση «Το έργο/έκδοση συγχρηματοδοτείται από το. (αναφορά στο Ταμείο) της ΕΕ». Είναι επίσης επιθυμητό να αναφέρονται τα στοιχεία επικοινωνίας ή/και η ιστοσελίδα του αρμόδιου φορέα για την ενημέρωση και την πληροφόρηση των ενδιαφερομένων. V. 3 (δ) Αφίσες / Πανό Στις αφίσες / πανό πρέπει να περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: Το έμβλημα της ΕΕ και αναφορά στην ΕΕ. Το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ. Αναφορά στη συμμετοχή του συγκεκριμένου Ταμείου της ΕΕ. Είναι επίσης επιθυμητό να αναφέρονται τα στοιχεία επικοινωνίας ή/και η ιστοσελίδα του αρμόδιου φορέα για την ενημέρωση και την πληροφόρηση των ενδιαφερομένων. V. 3 (ε) Ιστοσελίδες Η ιστοσελίδα είτε η ειδική ενότητα υφιστάμενης ιστοσελίδας που αφορά τα έργα που συγχρηματοδοτούνται από τα Ταμεία της ΕΕ, πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Το έμβλημα της ΕΕ και αναφορά στην ΕΕ. Το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ. Αναφορά στην συμμετοχή του συγκεκριμένου Ταμείου της ΕΕ. Στοιχεία επικοινωνίας του αρμοδίου φορέα για την περαιτέρω ενημέρωση και πληροφόρηση των ενδιαφερομένων. 44

45 Σύνδεσμο με άλλες σχετικές ιστοσελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (π.χ. Γ.Δ Περιφερειακής Πολιτικής), την ιστοσελίδα του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ καθώς και με ιστοσελίδες σχετικών έργων. V. 3 (στ) Εκδηλώσεις πληροφόρησης Για οποιαδήποτε εκδήλωση πληροφόρησης (ημερίδα, σεμινάριο, διάλεξη, έκθεση, εργαστήρι) πρέπει να τηρούνται τα ακόλουθα: Να τοποθετούνται πανό ή ευδιάκριτες ανακοινώσεις ή αφίσες στην αίθουσα της εκδήλωσης που να ενημερώνουν τους συμμετέχοντες για τη συμβολή του συγκεκριμένου Ταμείου της ΕΕ στην υλοποίηση του, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που αναφέρονται στην ενότητα για τις αφίσες πιο πάνω. Σε κάθε έγγραφο που παράγεται, διανέμεται και χρησιμοποιείται στα πλαίσια της εν λόγω εκδήλωσης (π.χ. ανακοίνωση, πρόσκληση, έντυπο δήλωσης συμμετοχής, πρόγραμμα, παρουσιολόγιο, φυλλάδια / παρουσιάσεις) να αναφέρεται η συμμετοχή του συγκεκριμένου Ταμείου και είναι επιθυμητό να περιλαμβάνονται επίσης: - Το έμβλημα της ΕΕ και αναφορά στην ΕΕ. - Το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. - Το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ. Είναι επιθυμητό επίσης στην αίθουσα της εκδήλωσης να τοποθετούνται οι σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κυπριακής Δημοκρατίας. V. 3 (ζ) Χρήση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ανάλογα με τη φύση, το είδος και το μέγεθος του έργου μπορεί να γίνεται χρήση των ΜΜΕ (ραδιοφώνου, τηλεόρασης, τύπου και άλλων ηλεκτρονικών μέσων). Στο πλαίσιο αυτό, τα παρακάτω εργαλεία πληροφόρησης μπορούν να αξιοποιούνται: Δημοσιεύσεις άρθρων, Δημιουργία και δημοσίευση εντύπων διαφημιστικών καταχωρήσεων, Καταχώρηση σε ηλεκτρονικά ΜΜΕ (ιστοσελίδες), Ανακοινώσεις τύπου, Συνεντεύξεις τύπου, Δημιουργία και μετάδοση τηλεοπτικών ή ραδιοφωνικών μηνυμάτων / διαφημίσεων, Συμμετοχή σε ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές. 45

46 Κατά τη χρήση των παραπάνω εργαλείων πληροφόρησης, οι Δικαιούχοι είναι αναγκαίο να περιλαμβάνουν, όπου μπορεί να εφαρμοστεί, τα ακόλουθα: Το έμβλημα της ΕΕ και αναφορά στην ΕΕ. Το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ. Αναφορά στη συμμετοχή του συγκεκριμένου Ταμείου της ΕΕ. Είναι επίσης επιθυμητό να αναφέρονται τα στοιχεία επικοινωνίας ή/και η ιστοσελίδα του αρμόδιου φορέα για την ενημέρωση και την πληροφόρηση των ενδιαφερομένων. V. 4 Οδηγός Εμβλημάτων Όλα τα μέτρα πληροφόρησης και δημοσιότητας πρέπει να περιλαμβάνουν τα πιο κάτω: A) Έμβλημα της ΕΕ A). 1 Δομή του Εμβλήματος Το έμβλημα έχει 12 αστέρια. Ο αριθμός των αστεριών δεν αντιστοιχεί στον αριθμό κρατώνμελών της Ε.Ε. Το ορθό χρώμα είναι μπλε (Pantone Reflex Blue) και κίτρινο (Pantone Yellow). Κάτω από το έμβλημα πρέπει να αναγράφεται η φράση «Ευρωπαϊκή Ένωση». Όσον αφορά στο Πρόγραμμα INTERREG IVC, το έμβλημα της ΕΕ που πρέπει να χρησιμοποιείται είτε στην ελληνική είτε στην αγγλική γλώσσα είναι το ακόλουθο: 46

47 A).2 Λανθασμένες Χρήσεις του Εμβλήματος Ένα συχνό λάθος είναι η χρήση του συμβόλου ανάποδα. Μόνο εάν τα αστέρια έχουν μια κορυφή προς τα επάνω, το σύμβολο είναι στη σωστή θέση. A).3 Αναπαραγωγή σε μονοχρωμία Αν διατίθεται μόνο μαύρο, το ορθογώνιο σχηματίζεται με μαύρο και τα αστέρια εκτυπώνονται, σε μαύρο χρώμα, πάνω σε άσπρο φόντο. Σε περίπτωση που το διαθέσιμο χρώμα είναι το Reflex Blue, θα χρησιμοποιηθεί κατά 100% για το φόντο, τα δε αστέρια να αναπαραχθούν σε αρνητικό λευκό. A).4 Αναπαραγωγή σε έγχρωμο φόντο Το ευρωπαϊκό έμβλημα αναπαράγεται κατά προτίμηση σε άσπρο φόντο. Να αποφεύγονται τα πολύχρωμα φόντα και ιδιαίτερα αυτά που δεν ταιριάζουν με το μπλε. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατό να αποφευχθεί το έγχρωμο φόντο, να τοποθετηθεί άσπρο περιθώριο γύρω από το ορθογώνιο με πλάτος ίσο προς το 1/25 του ύψους του ορθογωνίου. A).5 Πού μπορεί να βρεις το Ευρωπαϊκό Έμβλημα Το ευρωπαϊκό έμβλημα μπορεί κανείς να το κατεβάσει από την ακόλουθη διεύθυνση στο διαδίκτυο: ή από την ιστοσελίδα της Διαχειριστικής Αρχής (Γραφείο Προγραμματισμού) για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής: Όσον αφορά στο Πρόγραμμα INTERREG IVC, το έμβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί κανείς να το κατεβάσει από τη διεύθυνση στο διαδίκτυο: Οι τεχνικές προδιαγραφές για το έμβλημα της ΕΕ βρίσκονται στην ακόλουθη διαδικτυακή διεύθυνση: 47

48 B) Έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας B).1 Δομή του Εμβλήματος ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ B).2 Χρήση του Εμβλήματος μαζί με το Έμβλημα της ΕΕ Όταν τα έργα συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία/Ταμείο Συνοχής και την Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει τα δύο εμβλήματα να χρησιμοποιούνται μαζί σε όλο το πληροφοριακό υλικό που θα παράγεται. Τα δύο εμβλήματα πρέπει να είναι του ίδιου μεγέθους και ίσων διαστάσεων. Β).3 Που μπορεί να βρεις το Έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας Το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί κανείς να κατεβάσει από την ιστοσελίδα της Διαχειριστικής Αρχής (Γραφείο Προγραμματισμού) για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής / Γ) Λογότυπο Προγραμμάτων ΕΕΣ Σε όλες της δράσεις πληροφόρησης και δημοσιότητας πρέπει να περιλαμβάνεται το λογότυπο του συγκεκριμένου Προγράμματος ΕΕΣ μαζί με το έμβλημα της ΕΕ και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το λογότυπο του κάθε Προγράμματος ΕΕΣ μπορεί κανείς να κατεβάσει από την ιστοσελίδα του κάθε Προγράμματος ΕΕΣ. Στοιχεία για το κάθε Πρόγραμμα μπορείτε να βρείτε στο Παράρτημα ΙΙ του Οδηγού ή στην ιστοσελίδα του Γραφείου Προγραμματισμού Σημειώνεται ότι για το Πρόγραμμα INTERREG IVC, θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες και να χρησιμοποιούνται τα λογότυπα (τόσο του Προγράμματος όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης) που αναφέρονται στο Εγχειρίδιο του Προγράμματος και συγκεκριμένα στην υποενότητα 48

49 και στο Παράρτημα 7 του Εγχειριδίου καθώς και στο άρθρο 7 της Σύμβασης Χρηματοδότησης (Subsidy Contract). Το λογότυπο του Προγράμματος INTERREG IVC μπορεί κανείς να το κατεβάσει από τις ακόλουθες διευθύνσεις στο διαδίκτυο: Για χρήση του λογοτύπου σε ιστοσελίδες: Για χρήση του λογότυπου σε εκτυπώσεις: Οι τεχνικές προδιαγραφές του λογότυπου του INTERREG IVC βρίσκονται στην ακόλουθη διαδικτυακή διεύθυνση: 49

50 V. 5 Παραδείγματα Ορθής Χρήσης Εγγράφων και Εργαλείων Πληροφόρησης και Δημοσιότητας Παράδειγμα: Εξώφυλλο Ενημερωτικού Εντύπου / Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ Η έκδοση συχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ 50

51 Παράδειγμα: Έγγραφα Προσφοράς Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας Μεσογειακού Χώρου MED ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Η έκδοση συχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ Λευκωσία, Δεκέμβριος

52 Παράδειγμα: Αφίσα / Πανό Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED Ημερίδα Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας MED 20 Μαρτίου 2008, Λευκωσία Συγχρηματοδοτούμενη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ Παράδειγμα: Εξώφυλλο Συμβολαίου με Ανάδοχο Πρόγραμμα Διαπεριφερειακής Συνεργασίας INTERREG IVC ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ/ΣΥΜΒΑΣΗΣ 52

53 Παράδειγμα: Μόνιμη Επεξηγηματική Πινακίδα/Διαφημιστική Πινακίδα Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος Τύπος και Ονομασία του Έργου. Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ 53

54 Παράδειγμα: Ιστοσελίδα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Γραφείο Προγραμματισμού 54

55 VI. ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΕΤΠΑ Διαδικασία Απόδοσης Κοινοτικής Συνδρομής των Προγραμμάτων ΕΕΣ Η υπεύθυνη για τη διενέργεια αιτήσεων πληρωμής είναι η Αρχή Πιστοποίησης του κάθε Προγράμματος ΕΕΣ. Η διαδικασία υποβολής των πιστοποιημένων δαπανών στη Διαχειριστική Αρχή και η μεταφορά του ποσού του ΕΤΠΑ από τον Επικεφαλής Εταίρο στους υπόλοιπους Εταίρους των έργων περιγράφεται διαγραμματικά πιο κάτω: ΡΟΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΡΟΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΕΤΠΑ Βήμα Ευρωπαϊκή Επιτροπή Βήμα 4 ΠΟΡΟΙ ΕΤΠΑ 5 Αρχή Πιστοποίησης (Certifying Authority) 3 2 Κοινή Τεχνική Γραμματεία/Διαχειριστική Αρχή (Joint Technical Secretariat/Managing 6 Επικεφαλής Εταίρος/Εξακριβωτής Επικεφαλής Εταίρος (Lead Partner/LP controller) 1 ΠΟΡΟΙ ΕΤΠΑ 7 Εταίρος Έργου/Εξακριβωτής Έργου 55

56 Βήμα 1: Οι Εταίροι των έργων αποστέλλουν τις αιτήσεις πληρωμής για δαπάνες του έργου με βάση τις Αναφορές Προόδου στον Επικεφαλής Εταίρο του έργου. Οι δαπάνες στις αιτήσεις πληρωμής έχουν ελεγχθεί από τον Εξακριβωτή του Εταίρου. Βήμα 2: Ο Επικεφαλής Εταίρος συγκεντρώνει όλες τις Αναφορές Προόδου από τους Εταίρους του έργου σε μια Αναφορά Προόδου και την αποστέλλει στην Κοινή Τεχνική Γραμματεία του Προγράμματος. Ο Εξακριβωτής του Επικεφαλής Εταίρου ελέγχει τις δαπάνες του ίδιου του Επικεφαλής Εταίρου και επιπρόσθετα επιβεβαιώνει ότι οι δηλωμένες δαπάνες ολόκληρου του εταιρικού σχήματος είναι ορθές. Βήμα 3: Η Κοινή Τεχνική Γραμματεία ελέγχει τις αναφορές προόδου και όταν τις εγκρίνει τις αποστέλλει στην Αρχή Πιστοποίησης του Προγράμματος. Βήμα 4: Η Αρχή Πιστοποίησης ελέγχει και αποστέλλει το αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Βήμα 5: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδεσμεύει το ποσό του ΕΤΠΑ και το αποστέλλει στην Αρχή Πιστοποίησης. Βήμα 6: Η Αρχή Πιστοποίησης μεταφέρει τη συνεισφορά ΕΤΠΑ στον τραπεζικό λογαριασμό που υποδεικνύει ο Επικεφαλής Εταίρος στην Αναφορά Προόδου. Βήμα 7: Ο Επικεφαλής Εταίρος διαβιβάζει το ποσό του ΕΤΠΑ στους Εταίρους του έργου σε σύντομο χρονικό διάστημα (εντός ενός μήνα) από την είσπραξή του. Για τους δημόσιους φορείς, το ποσό του ΕΤΠΑ θα καταβάλλεται στο γενικό λογαριασμό του Κράτους. Στις περιπτώσεις που παραχωρείται πίστωση από το Γραφείο Προγραμματισμού, τότε το ΕΤΠΑ θα καταβάλλεται στο γενικό λογαριασμό του Κράτους εις πίστη Γραφείου Προγραμματισμού. Οι υπόλοιποι φορείς θα τηρούν ξεχωριστό τραπεζικό λογαριασμό που να αφορά στα έργα των Προγραμμάτων ΕΕΣ και ο οποίος θα συμπληρώνεται στην Αναφορά Προόδου. 56

57 VII. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Το Γραφείο Προγραμματισμού στα πλαίσια των καθηκόντων του ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το συντονισμό των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, χρειάζεται να έχει πλήρη εικόνα σε σχέση με το στάδιο υλοποίησης των έργων τόσο σε σχέση με το φυσικό αντικείμενο όσο και με το οικονομικό αντικείμενο των έργων. Για σκοπούς παρακολούθησης της υλοποίησης των έργων θα πρέπει να αποστέλλονται στο Γραφείο Προγραμματισμού τα ακόλουθα έγγραφα: Την αίτηση υποβολής της πρότασης (τεχνικό δελτίο έργου) όπως έχει εγκριθεί καθώς και μεταγενέστερες τροποποιήσεις της. Τη Σύμβαση Χρηματοδότησης μεταξύ του Επικεφαλής Εταίρου και της Διαχειριστικής Αρχής και τη Συμφωνία Εταιρικής Συνεργασίας μεταξύ του Επικεφαλής Εταίρου και των υπολοίπων Εταίρων του έργου. Οι Αναφορές προόδου με τις πιστοποιημένες δαπάνες με βάση τα τακτά χρονικά περιθώρια που θέτει το κάθε Πρόγραμμα ΕΕΣ. Τα Πιστοποιητικά Συμβατότητας για τις Δημόσιες Συμβάσεις από τη Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων του Γενικού Λογιστηρίου (εκτός από το Πιστοποιητικό Συμβατότητας για τον Εξακριβωτή του έργου). Τα Πιστοποιητικά Συμβατότητας από τις Αρμόδιες Αρχές για το Περιβάλλον, Αποφυγή Διακρίσεων και Ισότητα Ανδρών και Γυναικών. Το Συμβόλαιο για την πρόσληψη του Εξακριβωτή του έργου. Δήλωση Ολοκλήρωσης Έργου με τα παραδοτέα έργου π.χ. φωτογραφίες, προσκλήσεις / υπογεγραμμένες λίστες συμμετεχόντων από διάφορες εκδηλώσεις, ενημερωτικά έντυπα, μελέτες κτλ. Το αποδεικτικό για την παραλαβή του εμβάσματος του ποσού του ΕΤΠΑ. 57

58 VIII. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ Σύμφωνα με τον Κανονισμό 1082/2006 της 5 ης Ιουλίου 2006 που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προτείνεται ένα νέο Ευρωπαϊκό μέσο που θα διευκολύνει τις περιφερειακές και τοπικές αρχές των διαφόρων κρατών μελών να θεσπίσουν δομές συνεργασίας με νομική οντότητα που θα ασχολείται με την υλοποίηση των Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Αυτό το νομικό εργαλείο ονομάστηκε Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ). Ο Κανονισμός θέτει τις βάσεις στις οποίες θα λειτουργεί ο ΕΟΕΣ, τους στόχους του και γενικά τον τρόπο λειτουργίας του. Με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (αριθμός Απόφασης με ημερομηνία 9/7/2008) έχει καθοριστεί το νομικό πλαίσιο των ΕΟΕΣ στην Κύπρο και οι αρμόδιες αρχές για την ίδρυση και λειτουργία τους με εγγεγραμμένο γραφείο στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, ο ΕΟΕΣ με έδρα την Κύπρο θα είναι εταιρεία ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σύμφωνα με τον περί Εταιρειών Νόμο, Κεφ Μέλη του ΕΟΕΣ μπορούν να είναι οι ακόλουθοι φορείς: Κράτη μέλη Περιφερειακές αρχές Τοπικές Αρχές Οργανισμοί δημοσίου δικαίου Οι Ενώσεις των πιο πάνω φορέων Το κύριο πλεονέκτημα του ΕΟΕΣ είναι η ευελιξία που θα έχει στη λειτουργία του. Με άλλα λόγια θα λειτουργεί σαν ένα ξεχωριστό νομικό πρόσωπο, που θα διαχειρίζεται προγράμματα ή έργα τα οποία μπορεί να συγχρηματοδοτούνται ή όχι από την ΕΕ. Περισσότερες πληροφορίες για τον ΕΟΕΣ καθώς και για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται για την ίδρυση και λειτουργία ΕΟΕΣ με έδρα την Κύπρο, καθώς και για τη συμμετοχή Κύπριων φορέων σε ΕΟΕΣ με εγγεγραμμένο γραφείο εκτός Κύπρου, μπορείτε να βρείτε στον Πρακτικό Οδηγό για τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας στο Παράρτημα IV. 58

59 ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I Αίτηση Υποβολής Πρότασης Η Αίτηση Υποβολής Πρότασης ετοιμάζεται από τον Επικεφαλής Εταίρο κάθε έργου σε τυποποιημένο έγγραφο και υποβάλλεται είτε στη Διαχειριστική Αρχή είτε στην Κοινή Τεχνική Γραμματεία κάθε Προγράμματος σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων. Αρχή Πιστοποίησης (ΑΠ) Η Αρχή Πιστοποίησης (ΑΠ) είναι η αρμόδια Υπηρεσία που ορίζεται για κάθε Πρόγραμμα και η οποία σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 61 του Κανονισμού 1083/2006 της ΕΕ έχει την ευθύνη για την πιστοποίηση της αξιοπιστίας και ποιότητας του κάθε έργου πριν την καταβολή αιτήματος πληρωμής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αρχή Ελέγχου (ΑΕ) Η Αρχή Ελέγχου είναι η αρμόδια Υπηρεσία λειτουργικά ανεξάρτητη από τη Διαχειριστική Αρχή και την Αρχή Πιστοποίησης, που ορίζεται από κάθε Πρόγραμμα και σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 62 του Κανονισμού 1083/2006 της ΕΕ είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο της ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου. Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών Σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με Αριθμό Απόφασης και ημερομηνίας 10/9/2009, το Γραφείο Προγραμματισμού ορίστηκε ως η Αρμόδια Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών. Βάση της Απόφασης, η Αρμόδια Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών αξιολογεί κατά πόσον ο προτεινόμενος Εξακριβωτής είναι ανεξάρτητος και κατέχει τα απαιτούμενα προσόντα για να διεκπεραιώσει τις επαληθεύσεις δαπανών για συγκεκριμένο Δικαιούχο και έργο. Επιπλέον, η Αρμόδια Αρχή είναι υπεύθυνη για τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας του όλου συστήματος. 59

60 Γραφείο Πληροφόρησης του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος Οι κύριες αρμοδιότητες του Γραφείου Πληροφόρησης στην Κύπρο (στις εγκαταστάσεις του Γραφείου Προγραμματισμού) είναι η υποστήριξη των Δικαιούχων της κυπριακής πλευράς κατά την προετοιμασία των προτάσεων και κατά τη διάρκεια υλοποίησης των έργων καθώς και η υλοποίηση δράσεων πληροφόρησης και δημοσιότητας στην Κύπρο. Δημόσια Δαπάνη Είναι η δημόσια συνεισφορά στη χρηματοδότηση έργων και περιλαμβάνει τη συνεισφορά της ΕΕ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στα πλαίσια των Διαρθρωτικών Ταμείων (Κοινοτική συμμετοχή) και την εθνική συγχρηματοδότηση είτε από τον προϋπολογισμό του Κράτους ή άλλου δημόσιου οργανισμού (π.χ. Ημικρατικός Οργανισμός, Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Διαρθρωτικά Ταμεία (ΔΤ) Τα Διαρθρωτικά Ταμεία (ΔΤ) είναι τα χρηματοδοτικά μέσα της EE για την άσκηση της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ. Υπάρχουν δύο Διαρθρωτικά Ταμεία (ΔΤ), τα οποία είναι: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ETΠA) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (EKT). Διαχειριστική Αρχή (ΔΑ) Η Διαχειριστική Αρχή έχει την κύρια ευθύνη για τη διαχείριση και εφαρμογή των συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, με βάση τις πρόνοιες του Άρθρου 60 του Κανονισμού 1083/2006 της ΕΕ. Δικαιούχος / Εταίρος Δικαιούχος / Εταίρος είναι ο φορέας ο οποίος αναλαμβάνει την ευθύνη για την υλοποίηση ενός έργου. Έγκριση Έργου Πρόκειται για την απόφαση της Επιτροπής Παρακολούθησης / Επιτροπής Επιλογής των Έργων για ένταξη του έργου προς συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ. 60

61 Εθνικό Σημείο Επαφής Το Εθνικό Σημείο Επαφής (Εθνικός Συντονιστής), με βάση τις πρόνοιες των σχετικών κανονισμών της ΕΕ., προωθεί τη συμμετοχή των Εταίρων στα Προγράμματα με την παροχή πληροφόρησης για τις δυνατότητες αξιοποίησης των Προγραμμάτων. Το Γραφείο Προγραμματισμού με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (Αρ. Απόφασης με ημερομηνία 29 Αυγούστου 2007) έχει ορισθεί ως το αρμόδιο Εθνικό Σημείο Επαφής για το συντονισμό των Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας για την προγραμματική περίοδο Στα πλαίσια των καθηκόντων του, ως Εθνικό Σημείο Επαφής, το Γραφείο Προγραμματισμού, μεταξύ άλλων, αξιολογεί την επιλεξιμότητα των Κύπριων Εταίρων και συμμετέχει στις Επιτροπές Παρακολούθησης ή/και Επιτροπές Επιλογής Έργων των Προγραμμάτων με δικαίωμα ψήφου, υποστηρίζει τους Δικαιούχους της Κυπριακής πλευράς κατά την προετοιμασία των προτάσεων και καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης των έργων, υλοποιεί δράσεις πληροφόρησης και δημοσιότητας σε εθνικό επίπεδο σε συνεργασία με τις Κοινές Τεχνικές Γραμματείες των Προγραμμάτων, και γενικότερα έχει την ευθύνη για την κανονικότητα και νομιμότητα της υλοποίησης των έργων. Εξακριβωτής Πρώτου Επιπέδου ή Πρωτοβάθμιος Εξακριβωτής: Ο Εξακριβωτής Πρώτου Επιπέδου ή Πρωτοβάθμιος Εξακριβωτής (controller) είναι υπεύθυνος για την επαλήθευση της νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών που δηλώνει ο Κύπριος Εταίρος. Εξουσιοδοτείται από την Αρμόδια Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών που είναι το Γραφείο Προγραμματισμού. Επικεφαλής Εταίρος / Κύριος Δικαιούχος Ο Επικεφαλής Εταίρος φέρει τη συνολική ευθύνη διαχείρισης, επικοινωνίας, εφαρμογής και συντονισμού των δράσεων με τους υπόλοιπους Εταίρους του έργου, καθώς και με τη Διαχειριστική Αρχή και την Κοινή Τεχνική Γραμματεία. Ως εκ τούτου, ο Επικεφαλής Εταίρος θα πρέπει να έχει επαρκή διοικητική στελέχωση και οικονομικούς πόρους για να μπορεί να υποστηρίξει τη διαχείριση και τον έλεγχο του έργου. Επιτροπή Παρακολούθησης (ΕΠ) Με βάση τις πρόνοιες του Άρθρου 63 του Κανονισμού 1083/2006 της ΕΕ, για το κάθε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα συστήνεται Επιτροπή Παρακολούθησης, η οποία έχει ως αποστολή την παρακολούθηση της αποτελεσματικής και ορθής εφαρμογής κάθε Προγράμματος. 61

62 Επιτροπή Επιλογής Έργων / Πράξεων Η Επιτροπή Επιλογής Έργων έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα για την επιλογή των έργων. Η Επιτροπή Επιλογής Έργων σύμφωνα με το Άρθρο 19 Παράγραφος 3 του Κανονισμού (ΕΚ) 1080/2006 αναφέρεται στην Επιτροπή Παρακολούθησης. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είναι έγγραφο το οποίο υποβάλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τη Διαχειριστική Αρχή κάθε Προγράμματος και εγκρίνεται από αυτή. Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα καθορίζεται μια αναπτυξιακή στρατηγική με τη χρήση ενός συνεκτικού συνόλου αξόνων προτεραιοτήτων, που θα επιτευχθεί με τη συνδρομή ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου. Εγχειρίδιο / Οδηγός Προγράμματος Το Εγχειρίδιο / Οδηγός του Προγράμματος είναι ένα έγγραφο το οποίο περιλαμβάνει αναλυτικά πληροφορίες σχετικά με την ετοιμασία, επιλογή, υλοποίηση και κλείσιμο των έργων. Έργο / Πράξη Έργο, ορίζεται κάθε δράση, ενέργεια που έχει λειτουργική και διαχειριστική αυτοτέλεια, συγκεκριμένο φυσικό και οικονομικό αντικείμενο, εφικτούς στόχους και αναμενόμενα αποτελέσματα. Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) αποτελεί Διαρθρωτικό Ταμείο της ΕΕ και έχει ως στόχο τη συμβολή στην άμβλυνση των ανισοτήτων όσον αφορά στην ανάπτυξη και το βιοτικό επίπεδο μεταξύ των διαφόρων περιφερειών καθώς και τη μείωση της καθυστέρησης των λιγότερο ευνοημένων περιφερειών. Κανόνες Επιλεξιμότητας Δαπανών Οι Κανόνες Επιλεξιμότητας Δαπανών συντάσσονται από τη Διαχειριστική Αρχή κάθε Προγράμματος με την έγκριση της Επιτροπής Παρακολούθησης με βάση το πλαίσιο που καθορίζεται από τις πρόνοιες των Κανονισμών της ΕΕ (π.χ. επιλέξιμες κατηγορίες δαπανών). Θα πρέπει επίσης οι επιλέξιμες δαπάνες να είναι στα πλαίσια των εθνικών κανόνων κάθε κράτους μέλους. 62

63 Κοινή Τεχνική Γραμματεία Η Κοινή Τεχνική Γραμματεία, με βάση τις πρόνοιες των σχετικών κανονισμών της ΕΕ, παρέχει τεχνική και διοικητική υποστήριξη στη Διαχειριστική Αρχή και είναι υπεύθυνη για την καθημερινή διαχείριση κάθε Προγράμματος. Κοινοτική Συμμετοχή Κοινοτική Συμμετοχή είναι η δαπάνη που πραγματοποιείται για την κάλυψη μέρους της Επιλέξιμης Δημόσιας Δαπάνης ενός έργου και προέρχεται από πόρους των Διαρθρωτικών Ταμείων. Οικονομικός Φορέας (economic operator) Σύμφωνα με το Άρθρο 1(γ) της Κοινοτικής Οδηγίας 2004/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31 η ς Μαρτίου 2004 αναφορικά με το συντονισμό της διαδικασίας για την ανάθεση συμβολαίων δημόσιων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, οικονομικός φορέας (economic operator) θεωρείται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή φορέας του δημοσίου ή κοινοπραξία αυτών των προσώπων ή / και οργανισμών που προσφέρει αντιστοίχως την εκτέλεση εργασιών ή/και έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών στην αγορά. Προγραμματική Περίοδος Η προγραμματική περίοδος είναι το χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο, με βάση το νομικό πλαίσιο της ΕΕ, γίνεται ο πολυετής προγραμματισμός των πόρων που θα διατεθούν από τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Η παρούσα προγραμματική περίοδος καλύπτει την επταετή περίοδο Σημεία Πληροφόρησης Λόγω της πολυπλοκότητας των Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας και της μεγάλης γεωγραφικής κάλυψης τους, για να διασφαλιστεί η στενότερη συνεργασία μεταξύ των Δικαιούχων και των κύριων εμπλεκόμενων φορέων δημιουργήθηκαν τα σημεία πληροφόρησης (αντένες) για κάθε Πρόγραμμα (Παράρτημα II). 63

64 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II Πρόγραμμα Διαχειριστική Αρχή Κοινή Τεχνική Γραμματεία Εθνικό Σημείο Επαφής για τους Κύπριους Ιστοσελίδα Σημείο Πληροφόρησης Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγραμμάτων του Στόχου Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγραμμάτων του Στόχου Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Γραφείο Προγραμματισμού Ανθή Φιλιππίδου Λειτουργός Προγραμματισμού A Τηλ.: / g.cy/edafikisinergasia Ελένη Παστελλή Στυλιανίδη Διοικητικός Λειτουργός Τηλ.: / epastelli@papd.mof.gov.cy Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα Κύπρος Λεωφόρος Γεωργικής Σχολής 65, Πυλαία 57001, Θεσσαλονίκη Τηλ.: Fax: interreg@mou.gr Λεωφόρος Γεωργικής Σχολής 65, Πυλαία 57001, Θεσσαλονίκη Τηλ.: Fax: interreg@mou.gr .: aphilippidou@planning.go v.cy Δέσποινα Σταύρου Λογιστής Θέματα Πρωτοβάθμιου Ελέγχου και Επαληθεύσεων Τηλ.: / dstavrou@treasury.gov.cy

65 Διαχειριστική Αρχή Κοινή Τεχνική Γραμματεία Εθνικό Σημείο Επαφής για τους Κύπριους Ιστοσελίδα Σημείο Πληροφόρησης Διακρατικής Διαπεριφερειακής Συνεργασίας Συνεργασίας INTERREG Μεσογειακού Χώρου IV C (MED) Mr Direction Stéphane Générale Pouilly Adjointe Director des Direction Relations Europe Internationales Conseil Régional et Nord des Pas Affaires de Calais Européennes Hôtel Autorité de Unique Région de 151 Gestion avenue MED du Président Hoover Région Lille Provence Alpes Cedex, France Côte d'azur 27, Place Jules Guesde Tel: MARSEILLE fax Cedex : Τηλ.: : s.pouilly@nordpasdecal Fax : E mail. ais.fr : augmed@regionpaca.fr INTERREG Secrétariat IVC technique JTS conjoint Les Arcuriales MED 5D 45, rue de Tournai Région Lille Provence Alpes Côte France d'azur 27, Mr Michel Place Jules Lamblin Guesde Tel: +33 MARSEILLE Cedex Fax: E mail.: : michel.lamblin@interre stc med@regionpaca.fr g4c.eu Website: Γραφείο Προγραμματισμού Κωνσταντία Άρτεμις Θεοφίλου Κωνσταντίνου Λειτουργός Προγραμματισμού Α Τηλ.: / Τηλ.: / atheophilou@planning.go v.cy cconstantinou@planning.g ov.cy Δέσποινα Σταύρου Λογιστής Θέματα Δέσποινα Πρωτοβάθμιου Σταύρου Ελέγχου Λογιστής και Επαληθεύσεων Θέματα Πρωτοβάθμιου Ελέγχου και Τηλ.: / Επαληθεύσεων u g.cy/edafikisinergasia g.cy/edafikisinergasia IP South: C/ Cronista Carreres, 11 4ºA Valencia Spain Tel: Fax: IP South@interreg4c.eu Τηλ.: / dstavrou@treasury.gov.cy dstavrou@treasury.gov.cy 65

66 Διαχειριστική Αρχή Κοινή Τεχνική Γραμματεία Εθνικό Σημείο Επαφής για τους Κύπριους Ιστοσελίδα Σημείο Πληροφόρησης Για την Αειφόρο Αστική Ανάπτυξη URBACT II General Secretariat of the Interministerial Committee of Cities r Tel: Fax: , av. du Président Wilson Saint Denis La Plaine Cedex France Υπουργείο Εσωτερικών, Μονάδα Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Ταμείων Χριστιάνα Σύζηνου Διοικητικός Λειτουργός Τηλ.: csizinou@moi.gov.cy Διαχειριστική Αρχή Κοινή Τεχνική Γραμματεία Εθνικό Σημείο Επαφής για τους Κύπριους Ιστοσελίδα Σημείο Πληροφόρησης Ευρωπαϊκό Δίκτυο Παρακολούθησης Χωρικού Σχεδιασμού ESPON 2013 Ministry of Sustainable Development and Infrastructures, Department for Spatial Planning and Development Mr. Romain Diederich 1, Rue du Plébiscite L 2341 Luxembourg Tel: Fax: E mail: isabelle.biever@mat.etat.lu ESPON Coordination Unit Postal Address: CRP HT P.O. Box 144 L 4221 Esch sur Alzette LUXEMBOURG Visiting address: 70, rue de Luxembourg Esch sur Alzette LUXEMBOURG Tel.: Fax: E mail: info@espon.eu Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως Επιτροπή Παρακολούθησης: Φαίδων Ενωτιάδης Λειτουργός Πολεοδομίας Α Τηλ: penotiades@tph.moi.gov. cy Εθνικό Σημείο Επαφής: 66

67 Έλενα Χριστοφίδου Πετράκη Ανώτερη Λειτουργός Πολεοδομίας Τηλ: ov.cy Διαχειριστική Αρχή Κοινή Τεχνική Γραμματεία Εθνικό Σημείο Επαφής για τους Κύπριους Ιστοσελίδα Σημείο Πληροφόρησης INTERACT II INTERACT Programme Managing Authority Sabinovská Bratislava 25 Slovak Republic interact@interacteu.net INTERACT Programme Secretariat Sabinovská Bratislava 25 Slovak Republic interact@interacteu.net Γραφείο Προγραμματισμού Λίτσα Κάστανου Ανώτερος Λειτουργός Προγραμματισμού Τηλ: / eu.net/ INTERACT Point Valencia C/ Cronista Carreres, 11 4ºA Valencia, Spain ip.valencia@interacteu.net Tel lkastanou@planning.gov.c y Κωνσταντία Κωνσταντίνου Λειτουργός Προγραμματισμού Τηλ.: / cconstantinou@planning.g ov.cy 67

68 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III ΕΘΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ Με βάση το Άρθρο 56.4 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 οι κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών στην προγραμματική περίοδο , θα πρέπει να καταρτιστούν σε εθνικό επίπεδο με βάση τις εξαιρέσεις που αναφέρονται στον ειδικό κανονισμό για το κάθε Ταμείο και θα αφορούν στο σύνολο της δαπάνης που θα πιστοποιηθεί για το συγκεκριμένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Στα πλαίσια αυτά, σκοπός του παρόντος Παραρτήματος είναι να καθορίσει το γενικό πλαίσιο επιλεξιμότητας δαπανών που πραγματοποιούνται από Κύπριους Εταίρους (Κύπριους Δικαιούχους) που συμμετέχουν στην υλοποίηση έργων των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΕΣ) κατά την προγραμματική περίοδο και που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στις περιπτώσεις όπου δεν υπερκαλύπτονται από τους κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών του κάθε Προγράμματος ΕΕΣ στα πλαίσια του οποίου συγχρηματοδοτείται κάθε έργο. Ανάλογα με την φύση και το είδος της κάθε κατηγορίας έργων οι κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών που παρουσιάζονται στο παρόν έγγραφο, δυνατόν να γίνονται αυστηρότεροι ή και κάποιοι από αυτούς να αποκλείονται στα πλαίσια του κάθε προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Στις περιπτώσεις αυτές οι Κύπριοι Εταίροι και οι Εξακριβωτές Πρώτου Επιπέδου 1 πρέπει να υιοθετούν τους κανόνες επιλεξιμότητας του προγράμματος στα πλαίσια της υλοποίησης, παρακολούθησης και επαλήθευσης δαπανών των έργων των προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Για την κατάρτιση των Εθνικών Κανόνων Επιλεξιμότητας ακολουθήθηκε η εξής μεθοδολογική προσέγγιση: Τα κριτήρια και οι κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών προέκυψαν από την επεξεργασία των κειμένων των Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν στα Διαρθρωτικά Ταμεία και ειδικότερα στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. 1 Ο Εξακριβωτής Πρώτου Επιπέδου ή Πρωτοβάθμιος Εξακριβωτής (controller) είναι υπεύθυνος για την επαλήθευση της νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών που δηλώνει ο Κύπριος Εταίρος που συμμετέχει στην πράξη και πρέπει να εξουσιοδοτείται από την Αρμόδια Αρχή Εξουσιοδότησης Εξακριβωτών αφού πρώτα επιλεγεί από τον Κύπριο Εταίρο.

69 Οι κανόνες καθορίστηκαν από το Εθνικό Σημείο Επαφής των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας. Λήφθηκαν υπόψη οι επιλέξιμες δραστηριότητες όπως περιγράφονται στους Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα σχετικά Επιχειρησιακά Προγράμματα και στα Εγχειρίδια Εφαρμογής των Προγραμμάτων, με βάση τις οποίες καθορίζονται επακριβώς οι επιλέξιμες κατηγορίες έργων σε κάθε Πρόσκληση Υποβολής Προτάσεων. Σημειώνεται ότι η επιλεξιμότητα των δραστηριοτήτων και των συνιστώντων μερών ενός έργου αποτελεί προϋπόθεση για την επιλεξιμότητα του και κατ επέκταση των δαπανών που απορρέουν από την υλοποίηση του. Η έννοια της επιλεξιμότητας είναι ευρεία και εκφράζεται σε όλο το φάσμα της παρέμβασης των Διαρθρωτικών Ταμείων. Η εφαρμογή των κανόνων επιλεξιμότητας γίνεται διαδοχικά σε μια σειρά από επίπεδα, τα ακόλουθα: ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ (ΕΣΠΑ) Με βάση τις στρατηγικές κατευθύνσεις που υιοθέτησε το Συμβούλιο, κάθε κράτος μέλος ετοιμάζει σε πολιτικό επίπεδο ένα Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς και όταν το κράτος µέλος έχει επιλέξει να περιλάβει στο ΕΣΠΑ δράσεις που χρηματοδοτούνται δυνάμει του στόχου «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία», αυτό αποτελεί το πλαίσιο για την ετοιμασία των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Στη βάση του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς του κάθε κράτους μέλος που έχει δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα, τα κράτη μέλη εκπονούν Επιχειρησιακά Προγράμματα κάτω από το Στόχο της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας που εγκρίνονται και υιοθετούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα περιέχουν πληροφορίες σε επίπεδο προτεραιοτήτων, επισημαίνοντας τις πλέον σημαντικές δράσεις που αναμένεται να συγχρηματοδοτηθούν. ΕΡΓΑ Επιλεξιμότητα ενός έργου είναι το δικαίωμα που αποκτά για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος με τη συμμετοχή τόσο των κοινοτικών όσο και των εθνικών πόρων. Οι επιλέξιμες κατηγορίες έργων και οι επιλέξιμοι δυνητικοί Δικαιούχοι καταγράφονται επακριβώς στο Εγχειρίδιο Εφαρμογής του Προγράμματος αλλά και στην Πρόσκληση Υποβολής Προτάσεων σύμφωνα με τις πρόνοιες του Επιχειρησιακού Προγράμματος και των σχετικών προνοιών των Κανονισμών της ΕΕ. Το δικαίωμα για συγχρηματοδότηση αποκτάται με την έγκριση του έργου από την Επιτροπή Παρακολούθησης / Επιτροπή Επιλογής Έργων του 69

70 Προγράμματος με βάση τα κριτήρια και τις κατευθυντήριες γραμμές αξιολόγησης που εγκρίνονται από την Επιτροπή Παρακολούθησης και που περιλαμβάνονται στα Εγχειρίδια Εφαρμογής των Προγραμμάτων. Οι διαδικασίες υλοποίησης του έργου θα πρέπει να είναι σύμφωνες με το εθνικό και κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο και να συνδέονται άμεσα με την οικονομική και φυσική ολοκλήρωση του έργου, στα πλαίσια των όρων χρηματοδότησης που καταγράφονται στη Συμφωνία Χρηματοδότησης (Subsidy Contract) και στην Απόφαση Ένταξης του Έργου. Συνιστώντα μέρη /COMPONENTS Η εκτέλεση του έργου σχεδιάζεται από τους Εταίρους μέσω της υλοποίησης των δράσεων που αποτελούν τα συνιστώντα μέρη του έργου. Οι προτεινόμενες δράσεις του έργου πρέπει να οργανώνονται λογικά σε ένα αριθμό συνιστώντων μερών τα οποία να περιγράφονται στην αίτηση. Τα μέρη αυτά επικεντρώνονται είτε στην υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου (π.χ. «Διαχείριση και Συντονισμός», «Επικοινωνία και Διάχυση») ή στο περιεχόμενο της πρότασης (π.χ. «Ανταλλαγή Εμπειριών»). Ο κάθε Εταίρος συμμετέχει στην υλοποίηση συγκεκριμένου αριθμού συνιστώντων μερών. Ο ρόλος, οι υποχρεώσεις του κάθε εταίρου καθώς και τα μέρη του έργου στα οποία συμμετέχει, περιλαμβάνονται στη Συμφωνία Εταιρικής Συνεργασίας (Partnership Agreement) που συνάπτει ο Επικεφαλής Εταίρος με τον κάθε Εταίρο. ΔΑΠΑΝΕΣ Οι δαπάνες πρέπει να έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο που χρηματοδοτείται και να είναι στα πλαίσια των κανόνων επιλεξιμότητας. Την ευθύνη για τη διενέργεια των δαπανών έχουν οι Εταίροι που υλοποιούν τα έργα ή μέρος τους. ΟΡΟΙ/ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ Ορισμένα γενικά θέματα που προκύπτουν από σχετικές πρόνοιες των Κανονισμών της ΕΕ ή/και το περιεχόμενο του Επιχειρησιακού Προγράμματος και επηρεάζουν μέρος ή και την ολότητα των επιλέξιμων δαπανών των έργων, αναφέρονται πιο κάτω: ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Σύμφωνα με το Άρθρο 56, παρ. 3 Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11 ης Ιουλίου 2006, οι δαπάνες είναι επιλέξιμες για συγχρηματοδότηση από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (για τη περίπτωση του παρόντος εγγράφου αφορά στο ΕΤΠΑ) μόνο αν καταβλήθηκαν για έργα που εγκρίθηκαν για συγχρηματοδότηση από τη Διαχειριστική Αρχή του 70

71 Προγράμματος ή υπό την ευθύνη της με βάση τα κριτήρια που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή Παρακολούθησης. Για σκοπούς του στόχου της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας και σύμφωνα με το άρθρο 19 παρ. 3 Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουλίου 2006, η έγκριση των έργων διενεργείται από την Επιτροπή Παρακολούθησης ή την Επιτροπή Επιλογής Έργων του Προγράμματος. ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΘΕΙΣΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Σύμφωνα με το Άρθρο 56 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, οι δαπάνες είναι επιλέξιμες για συγχρηματοδότηση από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αν έχουν πράγματι καταβληθεί από τον Εταίρο και δικαιολογούνται από εξοφλημένα τιμολόγια ή λογιστικά στοιχεία ισοδύναμης αποδεικτικής αξίας. Κατά παρέκκλιση από τον όρο που αναφέρεται πιο πάνω οι συνεισφορές σε είδος, οι αποσβέσεις και τα γενικά έξοδα μπορούν να τυγχάνουν χειρισμού ως δαπάνες που πραγματοποιούνται από τους Εταίρους κάτω από συγκεκριμένους όρους που καθορίζονται στο κεφάλαιο VII. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ Η περίοδος επιλεξιμότητας δαπανών, καθορίζεται μεταξύ της 1 ης Ιανουαρίου 2007 και της 31ης Δεκεμβρίου Τα συγχρηματοδοτούμενα έργα δε θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πριν από την εναρκτήρια ημερομηνία για την επιλεξιμότητα. Στις περιπτώσεις κατηγοριών έργων, ή δαπανών, ή και ενός προγράμματος όπου η περίοδος επιλεξιμότητας είναι δυνατό να είναι πιο περιοριστική, αυτή καθορίζεται στο Εγχειρίδιο Διαδικασιών του Προγράμματος. ΤΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 7 παρ. 2 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, η Επιτροπή καταρτίζει κατάλογο επιλέξιμων περιφερειών και περιοχών στις οποίες μπορούν να υλοποιηθούν τα έργα που θα ενταχθούν στα προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, ο οποίος ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2007 ως την 31η Δεκεμβρίου Για σκοπούς της διακρατικής συνεργασίας ο κατάλογος αναλύεται κατά πρόγραμμα, ενώ για σκοπούς της διαπεριφερειακής συνεργασίας, των δικτύων συνεργασίας και της ανταλλαγής εμπειρίας, επιλέξιμη είναι ολόκληρη η επικράτεια της Κοινότητας. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 57 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, τα συγχρηματοδοτούμενα έργα μπορούν να διατηρούν τη συνεισφορά των Ταμείων μόνο αν εντός 5 ετών από την ολοκλήρωση τους, τα έργα δεν υφίστανται σημαντικές τροποποιήσεις που: 71

72 (α) επηρεάζουν τη φύση ή τους όρους υλοποίησης τους ή παρέχουν αδικαιολόγητο πλεονέκτημα σε επιχείρηση ή δημόσιο φορέα και (β) απορρέουν από αλλαγή στη φύση της κυριότητας στοιχείου υποδομής ή από την παύση της παραγωγικής δραστηριότητας. ΟΡΟΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Τα άρθρα 15 και 19 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 της 8 ης Δεκεμβρίου 2006 της Επιτροπής για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης θέτουν ορισμένες προϋποθέσεις που αφορούν στη διατήρηση επαρκούς διαδρομής ελέγχου και στην τήρηση των εγγράφων που σχετίζονται με τα έργα. Οι προϋποθέσεις αυτές παρουσιάζονται πιο κάτω: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΥ Η τήρηση επαρκούς διαδρομής ελέγχου είναι θεμελιώδης απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συγχρηματοδότηση έργων στα πλαίσια των Διαρθρωτικών Ταμείων και αποτελεί ευθύνη του Κράτους Μέλους και κατ επέκταση καθήκον του κάθε εμπλεκόμενου φορέα στη διαχείριση και υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και έργων. Η διαδρομή ελέγχου αφορά σε όλα τα στάδια εξέλιξης ενός συγχρηματοδοτούμενου έργου και για να θεωρείται επαρκής θα πρέπει να πληροί όλα τα κριτήρια που αναφέρονται πιο κάτω: (α) Έγκριση Έργου Να επιτρέπει την επαλήθευση της εφαρμογής των κριτηρίων αξιολόγησης που καθορίζονται από την Επιτροπή Παρακολούθησης για το κάθε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. (β) Δαπάνες Να επιτρέπει την επαλήθευση της καταβολής της δημόσιας συνεισφοράς στους Δικαιούχους και τη συμφωνία των ποσών που πιστοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τις αναλυτικές εγγραφές και δικαιολογητικά που τηρούνται από την Αρχή Πιστοποίησης, τη Διαχειριστική Αρχή, τους Εξακριβωτές Πρώτου Επιπέδου και τους Εταίρους. 72

73 (γ) Παρακολούθηση/Υλοποίηση του έργου Να περιέχει για κάθε έργο τις τεχνικές προδιαγραφές και το σχέδιο χρηματοδότησης, έγγραφα σχετικά με τις εγκρίσεις της επιχορήγησης και τις διαδικασίες συμβάσεων, εκθέσεις προόδου και εκθέσεις σχετικά με τις επαληθεύσεις και τους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν. Στη βάση των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη διαδρομή ελέγχου τίθεται επιτακτικότερη η ανάγκη για την ύπαρξη και τήρηση διάφανων και τεκμηριωμένων διαδικασιών σε όλα τα στάδια έγκρισης, εκτέλεσης και παρακολούθησης του κάθε έργου και η τήρηση ικανοποιητικών διαδικασιών αρχειοθέτησης. Η απουσία επαρκούς διαδρομής ελέγχου ενδέχεται να οδηγήσει σε κατάργηση της δημόσιας συνεισφοράς και απώλεια κοινοτικών πόρων. ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΓΓΡΑΦΩΝ Όλα τα δικαιολογητικά έγγραφα σχετικά με τις δαπάνες, τις επαληθεύσεις και τους ελέγχους του κάθε έργου θα πρέπει να τηρούνται για τουλάχιστον 3 χρόνια μετά το κλείσιμο του σχετικού προγράμματος ή 3 χρόνια μετά το έτος κατά το οποίο πραγματοποιείται μερικό κλείσιμο του σχετικού προγράμματος. 73

74 ΕΘΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΓΟΡΑ / ΑΝΕΓΕΡΣΗ / ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΚΤΗΡΙΩΝ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αγορά / ανέγερση / ανάπλαση κτηρίων μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη δαπάνη. Επαγγελματικά έξοδα που σχετίζονται με την αγορά του κτηρίου είναι επιλέξιμα. Για την περίοδο της χρηματοδότησης κάποιου έργου, οι αποσβέσεις κτηρίων (με βάση τα αποδεκτά ποσοστά από το Φόρο Εισοδήματος) ή μέρους των κτηρίων, όταν τα κτήρια δεν χρησιμοποιούνται εξ ολοκλήρου για σκοπούς του έργου, μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες δαπάνες όταν η αγορά του κτηρίου δε δηλώνεται ως επιλέξιμη δαπάνη. Σε κάθε περίπτωση τα κτήρια δεν πρέπει να έχουν αποτελέσει αντικείμενο εθνικής ή κοινοτικής επιχορήγησης κατά τα προηγούμενα 10 έτη. Αγορά κτηρίων Κτηριακά έργα Άλλα τεχνικά έργα Αποσβέσεις κτηρίων, εγκαταστάσεων και τεχνικών έργων Εκτίμηση του κτηματολογίου ή/και ανεξάρτητου εκτιμητή (αφού συμφωνηθεί με τον Εξακριβωτή) σε περίπτωση αγοράς κτηρίου Βεβαίωση από τον πωλητή ότι τα προηγούμενα 10 έτη το κτήριο δεν είχε αποτελέσει αντικείμενο εθνικής ή κοινοτικής επιχορήγησης Συμβόλαιο αγοράς Τιμολόγιο για επαγγελματικές υπηρεσίες Μέθοδος απόσβεσης, βάση κατανομής (όπου χρησιμοποιείται μόνο μέρος του κτηρίου για σκοπούς του έργου) και υπολογισμός ποσού που χρεώθηκε σε κάθε Κατάσταση Δαπανών 2 Τίτλος ιδιοκτησίας 2 Για τα Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας η Κατάσταση Δαπανών αποτελεί μέρος της Αναφοράς Προόδου (Progress Report) 74

75 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ / ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ / ΕΠΙΠΛΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αγορά εξοπλισμού, μηχανημάτων, επίπλων κλπ, μπορεί να θεωρηθεί επιλέξιμη δαπάνη υπό την παρακάτω προϋπόθεση: τα τεχνικά χαρακτηριστικά /λειτουργίες του εξοπλισμού πρέπει να συνάδουν με το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται για σκοπούς του έργου. Στις περιπτώσεις όπου μόνο μέρος του εξοπλισμού χρησιμοποιείται για σκοπούς του έργου, το κόστος αγοράς ή απόσβεσης κατανέμεται με μια λογική βάση κατανομής που συμφωνείται με τον Εξακριβωτή. Σε περίπτωση αγοράς μεταχειρισμένου εξοπλισμού η τιμή του δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την αγοραία αξία του ούτε το κόστος όμοιου καινούργιου εξοπλισμού. Οι αποσβέσεις (με βάση τα αποδεκτά ποσοστά από το Φόρο Εισοδήματος εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις για ειδικές κατηγορίες που δεν προνοούνται από το Φόρο Εισοδήματος) μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες μόνο για Μηχανήματα Τεχνικές εγκαταστάσεις Μηχανολογικά όργανα Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός Αγορά λογισμικού Έπιπλα Σκεύη Μηχανές γραφείου Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ηλεκτρονικά συγκροτήματα Μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς Εξοπλισμός Τηλεπικοινωνιών Αποσβέσεις μηχανημάτων, τεχνικών εγκαταστάσεων, λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού και επίπλων Αποδεικτικά ότι επιλέγηκε η πλέον συμφέρουσα οικονομικά λύση για τη συγκεκριμένη ποιότητα που επιλέγηκε (όπως προβλέπουν οι ισχύοντες νόμοι και κανονισμοί) όπου εφαρμόζονται Σε περίπτωση αγοράς μεταχειρισμένου εξοπλισμού, υπεύθυνη δήλωση από τον προμηθευτή ότι ο εξοπλισμός δεν έχει αποτελέσει τα προηγούμενα 7 έτη αντικείμενο εθνικής ή κοινοτικής επιχορήγησης Τιμολόγιο αγοράς Όπου η επιλέξιμη δαπάνη είναι η απόσβεση, κατάλογος στοιχείων πάγιου ενεργητικού (Fixed Asset Register) σε μορφή λογιστικού φύλλου (spreadsheet) που να αναφέρει λεπτομέρειες κόστους και απόσβεσης όλων των πάγιων στοιχείων (ή ομάδας πάγιων στοιχείων) που χρησιμοποιήθηκαν για το έργο μέχρι την ημερομηνία υποβολής της συγκεκριμένης Κατάστασης Δαπανών. Υπολογισμός του ποσού απόσβεσης που χρεώθηκε σε κάθε Κατάσταση Δαπανών Bάση κατανομής (όπου χρησιμοποιείται μόνο μέρος του εξοπλισμού για σκοπούς του έργου) 75

76 την περίοδο της χρηματοδότησης του έργου, στις περιπτώσεις όπου η αγορά των υπό αναφορά αντικειμένων δεν έχει δηλωθεί ως επιλέξιμη δαπάνη. Σε όλες τις περιπτώσεις τα στοιχεία πάγιου ενεργητικού δεν πρέπει να έχουν αποτελέσει αντικείμενο εθνικής ή κοινοτικής επιχορήγησης κατά τα προηγούμενα 7 έτη. 76

77 ΜΙΣΘΟΙ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι μισθοί των μόνιμων ή και έκτακτων υπαλλήλων του εταίρου που ασχολούνται με την υλοποίηση και διαχείριση του έργου μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμοι αν αποδεικνύεται ότι ασχολούνται με το έργο (αποκλειστικά ή σε μέρος του χρόνου τους). Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που το έργο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στα πλαίσια του κανονικού ωραρίου εργασίας ή όπου επιβάλλεται η υπερωριακή απασχόληση προσωπικού για την υλοποίηση ή διαχείριση κάποιου έργου τότε η υπερωριακή αμοιβή μπορεί να θεωρηθεί ως επιλέξιμη δαπάνη. Αμοιβές μόνιμων και έκτακτων υπαλλήλων Μισθοί προσωπικού Συνεισφορές εργοδότη (π.χ. Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ταμείο Συνοχής) Αμοιβές υπερωριακής απασχόλησης Αποσπάσεις, τοποθετήσεις Κατάλογος ατόμων που εργάζονται για το έργο, που να συμπεριλαμβάνει το όνομα, τα προσόντα, το ρόλο του ατόμου στο έργο, το ποσοστό του χρόνου του που αφιερώνεται στο έργο και τον ετήσιο μισθό του Για άτομα που αφιερώνουν μέρος του χρόνου τους στο έργο: το μηνιαίο μισθό τους, υπολογισμό του ημερήσιου κόστους του μισθού τους και το συνολικό ποσό που χρεώνεται στο έργο Εντολή υπηρεσιών / καθορισμός καθηκόντων / σχέδιο υπηρεσίας όπου αναφέρονται τα καθήκοντα που θα εκτελέσει ο υπάλληλος και εκτίμηση του χρόνου που θα χρειαστεί για τη αποπεράτωσή τους Απόφαση απόσπασης / τοποθέτησης Έγγραφα από το Σύστημα Μισθολογίου (Payroll) και συμφιλίωση (reconciliation) της σχετικής μερίδας του συστήματος με τη δαπάνη που δηλώνεται στο Κατάσταση Δαπανών Δελτίο καταγραφής χρόνου 77

78 (time sheet), ορθά συμπληρωμένο και υπογραμμένο / εγκριμένο (στις περιπτώσεις όπου δε συμπληρώνεται σε έντυπη μορφή) τόσο από τον υπάλληλο όσο και από τον προϊστάμενό του Όπου εφαρμόζεται, αποδεικτικά παραδοτέου που να συνάδουν με το δελτίο καταγραφής χρόνου Όπου εφαρμόζεται έγγραφα που να αποδεικνύουν την αναγκαιότητα και την έγκριση από το αρμόδιο όργανο για την υπερωριακή απασχόληση. 78

79 ΕΝΟΙΚΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ενοίκια και λειτουργικές μισθώσεις είναι επιλέξιμα αν το αντικείμενο της μίσθωσης ή του ενοικίου χρησιμοποιείται για σκοπούς του συγχρηματοδοτούμενου έργου και αφού ο Εταίρος αποδεικνύει ότι η χρήση μίσθωσης ή ενοικίου είναι η πλέον συμφέρουσα οικονομικά λύση. Ενοίκια κτηρίων /γραφείων τεχνικών έργων Ενοίκια μηχανημάτων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμού Ενοίκια μηχανογραφικών μέσων Αποδεικτικά ότι το ενοίκιο αποτελεί την πλέον συμφέρουσα οικονομικά λύση (σε σύγκριση με την αγορά του αντικειμένου) Έγκριση από την Επιτροπή Ενοικίων του Υπουργείου Οικονομικών, σε περίπτωση ενοικίασης κτιρίου από Υπουργείο ή Στις περιπτώσεις ενοικίασης κτηρίων ή εξοπλισμού από μη κυβερνητικά τμήματα ο Εταίρος θα πρέπει να αποδεικνύει ότι η χρήση μίσθωσης ή ενοικίου είναι η πλέον συμφέρουσα οικονομικά λύση. Ενοίκια λοιπού εξοπλισμού Ενοίκια μίσθωσης (Leasing)/Ενοικιαγορά Κυβερνητικό Τμήμα Ενοικιαστήριο έγγραφο ή/και λεπτομερή τιμολόγια Απόδειξη πληρωμής Δαπάνες που σχετίζονται με καταμερισμό ενοικίων ή μισθώσεων μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες αν ο καταμερισμός γίνεται σε λογική βάση (που θα συμφωνείται κατά περίπτωση με τον Εξακριβωτή). Όσον αφορά σε συμβάσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων που περιλαμβάνουν ρήτρα αγοράς ή προβλέπουν ελάχιστη περίοδο χρηματοδοτικής μίσθωσης ίση με 79

80 τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του πάγιου στοιχείου, επιλέξιμη θεωρείται η καθαρή αξία του πάγιου στοιχείου. Μισθώσεις που ήδη αποτελούν αντικείμενο κρατικής επιχορήγησης δεν είναι επιλέξιμες. 80

81 ΕΞΟΔΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Άμεσες δαπάνες διαχείρισης: Οι άμεσες δαπάνες διαχείρισης είναι επιλέξιμες όταν μπορεί να αποδειχθεί από τον Εταίρο ότι Άμεσες δαπάνες διαχείρισης: Συμβόλαιο / συμφωνία με τον ανάδοχο παροχής προμηθειών Λεπτομερές τιμολόγιο συνδέονται αποκλειστικά με το Απόδειξη πληρωμής Διάφορα έξοδα συγχρηματοδοτούμενο έργο Αποδεικτικά για την τήρηση προβολής και διαφήμισης και απορρέουν από την των προνοιών των ισχυόντων Έντυπα υλοποίηση του. Πρέπει να νόμων και κανονισμών Υλικά άμεσης ανάλωσης υποστηρίζονται από (γραφική ύλη, εργαλεία, εξοφλημένα τιμολόγια ή άλλα υλικά) λογιστικά έγγραφα ισοδύναμης Έξοδα δημοσίευσης αποδεικτικής ισχύος. Γενικά λειτουργικά έξοδα / αγγελιών και υπερκεφαλικά έξοδα: ανακοινώσεων Έμμεσες δαπάνες διαχείρισης / Λεπτομερή τιμολόγια Έξοδα λοιπών γενικά λειτουργικά έξοδα: Κατάλογος εξόδων που θα δημοσιεύσεων Δαπάνες για γενικά έξοδα κατανεμηθούν Έξοδα λοιπών θεωρούνται επιλέξιμες όταν Βάση κατανομής και υπολογισμός ελεύθερων επαγγελματιών επιμερίζονται στο έργο σε ποσού που καταμερίσθηκε στη Ενοίκιο γραφείου λογική βάση κατανομής. Ο Κατάσταση Δαπανών. Δαπάνες για συντελεστής κατανομής των Αποδείξεις πληρωμών επιδιορθώσεις / γενικών εξόδων θα πρέπει να συντηρήσεις είναι κοινός για όλα τα γενικά Τηλεφωνικά έξοδα, έξοδα του συγκεκριμένου έξοδα τηλεομοιοτυπιών, έργου (όπου είναι δυνατό) και δαπάνες για ηλεκτρισμό να παραμένει ο ίδιος κατά τη Επιδιορθώσεις / Συντηρήσεις: και θέρμανση και άλλα διάρκεια υλοποίησης του Συμβόλαιο με τον ανάδοχο γενικά έξοδα έργου. Η επιλογή του παροχής των υπηρεσιών όπου να συγκεκριμένου συντελεστή να αιτιολογείται από τον Εταίρο και να συμφωνείται με τον Εξακριβωτή. παρουσιάζονται αναλυτικά οι εργασίες που ανατίθενται, το κόστος της κάθε εργασίας, και το συνολικό κόστος (όπου απαιτείται) Λεπτομερές τιμολόγιο 81

82 Δαπάνες για επιδιορθώσεις / συντηρήσεις είναι επιλέξιμες μόνο αν αφορούν σε στοιχεία πάγιου ενεργητικού που χρησιμοποιούνται για το έργο και μπορούν να χρεωθούν στο έργο είτε ως άμεσες δαπάνες ή να κατανεμηθούν ως έμμεσες δαπάνες διαχείρισης. Απόδειξη πληρωμής Σημειώνεται ότι το συνολικό κόστος για τη διαχείριση εξαρτάται από τη φύση του κάθε έργου. 82

83 ΑΛΛΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Δαπάνες για τραπεζικά έξοδα είναι επιλέξιμες μόνο όπου αφορούν έξοδα λογαριασμών που ανοίχτηκαν ειδικά για τα έργα. Τραπεζικές χρεώσεις που σχετίζονται με πληρωμές που έγιναν για το έργο είναι επιλέξιμες ενώ οι χρεωστικοί τόκοι δεν είναι επιλέξιμοι. Το κόστος εγγυήσεων που παρέχονται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (στο βαθμό που οι εγγυήσεις απαιτούνται από την εθνική ή την κοινοτική νομοθεσία) είναι επιλέξιμο. Έξοδα σεμιναρίων/ συνεδριάσεων/ διοργανώσεων είναι επιλέξιμα αν αυτές (τεκμηριωμένα) αφορούν στο έργο.(π.χ. δράσεις επικοινωνίας και διάχυσης που υλοποιούνται από Εταίρους με ίδιους πόρους (αυτεπιστασία) χωρίς να ανατίθενται σε εξωτερικούς συμβούλους) Τραπεζικά έξοδα Τραπεζικές χρεώσεις Κόστος εγγυήσεων Έξοδα σεμιναρίων / συνεδρίων / διοργανώσεων Υλικά άμεσης ανάλωσης Έξοδα λοιπών ελεύθερων επαγγελματιών Συμβόλαιο / συμφωνία με τον ανάδοχο παροχής υπηρεσιών Λεπτομερές τιμολόγιο Οποιαδήποτε άλλα αποδεικτικά έγγραφα όπως ημερήσια διάταξη και / ή πρακτικά συνεδρίασης. 83

84 ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ (ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ / ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ / ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΛΠ) ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Δαπάνες που αφορούν επαγγελματικά έξοδα που συνδέονται άμεσα με το σχετικό έργο και είναι αναγκαία για την προετοιμασία, την εκτέλεση ή τη διαχείριση του ή σχετίζονται με ειδικούς όρους ή απαιτήσεις της Διαχειριστικής Αρχής ή του Εθνικού Σημείου Επαφής, είναι επιλέξιμες. Συμβάσεις υπεργολαβίας με μεσάζοντες ή σύμβουλους των οποίων η αμοιβή εκφράζεται ως ποσοστό του συνολικού κόστους των έργων είναι επιλέξιμες μόνο αν οι πληρωμές δικαιολογούνται από τον Εταίρο με βάση την πραγματική αξία της εργασίας ή των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν. Στη Σύμβαση που θα προσάψει ο Εταίρος με τον Ανάδοχο, θα πρέπει να τονίζεται ότι ο Ανάδοχος υποχρεούται να επιτρέπει πρόσβαση στα λογιστικά του στοιχεία στις εθνικές και κοινοτικές αρχές που τους έχει ανατεθεί ο έλεγχος των κοινοτικών πόρων. Σε όλες τις περιπτώσεις η ευθύνη για τις εργασίες που ανατέθηκαν Αμοιβές και έξοδα δικηγόρων Αμοιβές και έξοδα συμβολαιογράφων Αμοιβές και έξοδα τεχνικών Αμοιβές και έξοδα οργανωτών μελετητών ερευνητών Αμοιβές και έξοδα ελεγκτών/ λογιστών Αμοιβές και έξοδα εργολήπτη Αμοιβές και έξοδα λοιπών ελεύθερων επαγγελματιών Αμοιβές και έξοδα διευθυντή έργου Αμοιβές και έξοδα για διοργάνωση σεμιναρίων / συνεδριάσεων / διοργανώσεων Δημοσιότητα Αμοιβές και έξοδα για αξιολόγηση και επαλήθευση έργου Αμοιβές και έξοδα για σχεδιασμό και συντήρηση ιστοσελίδας Συμβόλαιο που να εξηγεί το είδος του στόχου / της δραστηριότητας που θα ανατεθεί, τη διάρκεια, τη συνολική αμοιβή και τα ποσοστά αμοιβής, όπου εφαρμόζονται Αποδεικτικά ότι επιλέγηκε η πλέον συμφέρουσα οικονομικά λύση για τη συγκεκριμένη ποιότητα της υπηρεσίας που επιλέγηκε (όπως προβλέπουν οι ισχύοντες νόμοι και κανονισμοί) όπου εφαρμόζονται Λεπτομερή τιμολόγια Παραδοτέα με βάση το συμβόλαιο (όπου εφαρμόζεται) Σημείωμα/πιστοποιητικό παραλαβής παραδοτέων από το αρμόδιο σώμα για την παρακολούθηση/παραλαβή των παραδοτέων της σύμβασης Απόδειξη πληρωμής 84

85 σε τρίτους βαρύνει τον Εταίρο. ΕΞΟΔΑ ΤΑΞΙΔΙΩΝ / ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Δαπάνες για έξοδα ταξιδιών είναι επιλέξιμες μόνο αν τα ταξίδια γίνονται αποκλειστικά για σκοπούς του έργου. Το επιλέξιμο ποσό θα είναι το ποσό που υπολογίζεται ως αποζημίωση του υπαλλήλου με βάση τους κανονισμούς της κυβέρνησης, όπως καθορίζονται στις σχετικές εγκυκλίους του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού ή με βάση τους ισχύοντες κανονισμούς για τον κάθε Εταίρο (με την έγκριση του Εξακριβωτή). Τονίζεται ότι θα πρέπει να επιλέγεται το πιο οικονομικό μέσο μεταφοράς και διαμονής. Τιμολόγια ταξιδιού που πληρώθηκαν απευθείας από τον οργανισμό / ίδρυμα Αίτημα αποζημίωσης, με τα απαραίτητα σχετικά αποδεικτικά σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες (per diem allowance) ή τις διαδικασίες του οργανισμού, σχετικά με τα έξοδα που επωμίσθηκε το άτομο που συμμετείχε στην αποστολή Σε περίπτωση όπου χρησιμοποιήθηκε ιδιόκτητο αυτοκίνητο, αίτημα αποζημίωσης με mileage sheet φύλλο χρέωσης οδοιπορικών, σύμφωνα με τις εθνικές διαδικασίες και χρησιμοποιώντας την καθορισμένη τιμή ανά μονάδα Οποιαδήποτε άλλα αποδεικτικά στοιχεία όπως ημερήσια διάταξη, πρακτικά συνεδρίας κλπ ΦΠΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο ΦΠΑ δεν είναι επιλέξιμη δαπάνη εκτός στις περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να ανακτηθεί με οποιοδήποτε τρόπο από τον Εταίρο. Πιστοποίηση από τον έφορο Φ.Π.Α. που να αναφέρει ότι ο Εταίρος δεν έχει υποχρέωση, ούτε δικαίωμα εγγραφής στο μητρώο Φ.Π.Α. και δεν μπορεί να ανακτήσει το Φ.Π.Α. επί των εισροών που αφορούν στο συγκεκριμένο συγχρηματοδοτούμενο έργο. 85

86 ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΕΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι εισφορές σε είδος (π.χ., εξοπλισμός, επαγγελματική ή ερευνητική εργασία) είναι επιλέξιμες αν η αξία τους μπορεί να αποτελέσει Στην περίπτωση εισφοράς ακινήτου, αντικείμενο ανεξάρτητης εκτίμηση του κτηματολογίου ή άλλου εκτίμησης και ελέγχου. ανεξάρτητου εκτιμητή (κατόπιν συμφωνίας Σημειώνεται ότι η Κοινοτική Ακίνητα με τον Εξακριβωτή) συνεισφορά δεν μπορεί να Μηχανήματα Στην περίπτωση εισφοράς εξοπλισμού, ξεπερνά τις συνολικές Υλικά εκτίμηση ανεξάρτητου εκτιμητή επιλέξιμες δαπάνες Συμβουλευτικές και Στην περίπτωση εισφοράς εξαιρουμένων των επαγγελματικές επαγγελματικής εργασίας, εκτίμηση του συνεισφορών σε είδος. Δηλαδή, υπηρεσίες χωρίς χρόνου και του κόστους ανά ώρα. Για τον αν για παράδειγμα το ποσοστό αμοιβή υπολογισμό του κόστους θα πρέπει να της Κοινοτικής συνεισφοράς χρησιμοποιείται το ωρομίσθιο (η ωριαία είναι 80% και οι συνολικές αμοιβή) που καταβάλλεται υπό κανονικές επιλέξιμες δαπάνες συνθήκες για παρόμοιας φύσης εργασία (Συνεισφορές σε είδος: (κατόπιν συμφωνίας με τον Εξακριβωτή) και Άλλες Επιλέξιμες Δαπάνες: ), η Κοινοτική συνεισφορά πρέπει να περιοριστεί στις

87 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΝΤΥΠΑ Για σκοπούς τεκμηρίωσης των επιλέξιμων δαπανών, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάζεται η τήρηση και υποβολή συγκεκριμένων εντύπων. Στο Παράρτημα αυτό παρουσιάζονται στο τέλος ενδεικτικά κάποια πρότυπα έντυπα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούν οι Εταίροι στις περιπτώσεις που τέτοια έντυπα δεν τηρούνται ούτως ή άλλως από τον οργανισμό στον οποίο ανήκουν. Τα έντυπα που παρουσιάζονται είναι: Δελτίο Καταγραφής Χρόνου (Timesheet) Δελτίο Καταμερισμού Γενικών Εξόδων Κατάλογος Στοιχείων Πάγιου Ενεργητικού ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΧΡΟΝΟΥ Στις περιπτώσεις όπου μέρος των εξόδων μισθοδοσίας κάποιου υπαλλήλου είναι επιλέξιμα για συγχρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία τότε οι Καταστάσεις Δαπανών που υποβάλλονται θα πρέπει να συνοδεύονται από Δελτία Καταγραφής Χρόνου που να υποστηρίζουν τα ποσά που παρουσιάζονται στη κάθε Κατάσταση Δαπανών. Στο τέλος του Παραρτήματος παρουσιάζεται Πρότυπο Καταγραφής Χρόνου το οποίο μπορεί να χρησιμοποιείται για το σκοπό αυτό. Στο Δελτίο πρέπει να αναγράφεται ο μήνας και το έτος αναφοράς καθώς και το όνομα του υπαλλήλου του οποίου ο μισθός θεωρείται επιλέξιμο κόστος. Αναγράφονται επίσης τα συγχρηματοδοτούμενα έργα στα πλαίσια των οποίων θα συγχρηματοδοτηθεί ο μισθός του υπαλλήλου κατά το συγκεκριμένο μήνα. Ο λογιστής του οργανισμού βεβαιώνει το ύψος των απολαβών του υπαλλήλου για το συγκεκριμένο μήνα και αναγράφει τους αριθμούς των λογιστικών μερίδων στις οποίες παρουσιάζεται η πληρωμή του υπαλλήλου. Σε περίπτωση που το Δελτίο Καταγραφής Χρόνου υποβάλλεται από Κυβερνητικό Τμήμα τότε το ύψος του μισθού θα πρέπει να βεβαιώνεται από την αρμόδια διεύθυνση του Γενικού Λογιστηρίου. Με βάση τις μηνιαίες απολαβές του υπαλλήλου υπολογίζεται το κόστος ανά ώρα και στη συνέχεια το συνολικό κόστος που θα χρεωθεί σε κάθε συγχρηματοδοτούμενο έργο. 87

88 Σημειώνεται ότι όλα τα ποσά πρέπει να παρουσιάζονται με δυο δεκαδικά ψηφία π.χ. 130,71. ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ Στις περιπτώσεις όπου μέρος των γενικών εξόδων του οργανισμού/τμήματος θα καταμερίζονται σε κάποια από τα συγχρηματοδοτούμενα έργα τότε θα πρέπει να υποβάλλεται μαζί με την Κατάσταση Δαπανών και το Δελτίο Καταμερισμού Γενικών Εξόδων, πρότυπο του οποίου παρουσιάζεται στο τέλος του Παραρτήματος. Σε αυτό θα καταγράφονται τα τιμολόγια που αφορούν σε πραγματικά έξοδα και τα αποδεικτικά στοιχεία για την πληρωμή τέτοιων εξόδων. Ακολούθως θα σημειώνεται η μονάδα που θα χρησιμοποιηθεί ως μέτρο για τον καταμερισμό των εξόδων καθώς και το σύνολο των μονάδων με βάση τις οποίες θα κατανεμηθούν τα γενικά έξοδα κατά την υπό αναφορά περίοδο. (Π.χ. Μονάδα καταμερισμού: Αριθμός υπαλλήλων, Σύνολο μονάδων καταμερισμού για την περίοδο: 25). Στη συνέχεια συμπληρώνονται τα στοιχεία των συγχρηματοδοτούμενων έργων στα οποία θα καταμεριστούν τα γενικά έξοδα και οι μονάδες καταμερισμού που αντιστοιχούν στο κάθε έργο. Αφού γίνουν οι υπολογισμοί τότε αναγράφεται το ύψος του ποσού που θα καταμεριστεί σε κάθε έργο. Σημειώνεται ότι οι συντελεστές καταμερισμού και όλα τα ποσά πρέπει να παρουσιάζονται με δυο δεκαδικά ψηφία π.χ. 25,13% ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Στις περιπτώσεις που οι αποσβέσεις κάποιων στοιχείων Πάγιου Ενεργητικού είναι επιλέξιμες δαπάνες για συγχρηματοδότηση τότε θα πρέπει μαζί με τη Κατάσταση Δαπανών να υποβάλλεται και αρχείο/κατάλογος στοιχείων Πάγιου Ενεργητικού στο οποίο να παρουσιάζονται λεπτομέρειες για τα στοιχεία των οποίων οι αποσβέσεις είναι επιλέξιμες. Πρότυπος κατάλογος παρουσιάζεται στο τέλος του Παραρτήματος. Θα πρέπει να παρουσιάζονται λεπτομέρειες όσον αφορά στην ημερομηνία αγοράς του κάθε στοιχείου, το κόστος, τις συσσωρεμένες αποσβέσεις και τον υπολογισμό των αποσβέσεων για την περίοδο αναφοράς. Σημειώνεται ότι όλα τα ποσά και ποσοστά θα πρέπει να παρουσιάζονται με δυο δεκαδικά ψηφία. 88

89 ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΧΡΟΝΟΥ ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΑΣ.. ΕΤΟΣ ΜΗΝΑΣ... ΟΝΟΜΑ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ... ΕΡΓΟ ΚΩΔ. ΟΠΣ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ Α Β Γ Δ ΗΜΕΡ. Α Β Γ Δ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ

90 ΣΥΝΟΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΩΡΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΕΡΓΟ (ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΑΠΟΛΑΒΕΣ /165) ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΩΡΑ * ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΩΝ Ο πίνακας που ακολουθεί συμπληρώνεται μετά το τέλος του μήνα. Οι μηνιαίες απολαβές κάθε υπαλλήλου βεβαιώνονται από τον υπεύθυνο έργου της εταιρείας / τμήματος. ΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΟΙ ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΑΠΟΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΗΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΗΤΑΝ.. ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΡΙΔΕΣ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟ:. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. ΘΕΣΗ. ΥΠΟΓΡΑΦΗ. 90

91 ΑΡΧΕΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΠΟ... ΜΕΧΡΙ.. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΡΓΟΥ*: ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ Α/Α ΠΕΡΙΓΡΓΑΦΗ ΗΜΕΡ. ΑΓΟΡΑΣ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΤΕΜΑΧΙΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΣΣΩΡΕΜΕΝΕΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΚΑΘΑΡΗ ΑΞΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΤΗΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔ Ο ΠΟΣΟ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΑΘΑΡΗ ΑΞΙΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ * * *Συμπληρώνεται σε περιπτώσεις που οι αποσβέσεις αφορούν μόνο σε ένα έργο που συγχρηματοδοτείται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία ** Σε περίπτωση που θα κατανεμηθεί μέρος της απόσβεσης σε κάποιο έργο τότε θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί το Δελτίο Καταμερισμού Γενικών Εξόδων

92 ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΠΟ... ΜΕΧΡΙ.. ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ Α/Α Αρ. Τιμολογίου Περιγραφή Εξόδου Ημερομηνία Τιμολογίου Επιλέξιμο Ποσό Τιμολογίου Αρ. Αποδεικτικού Πληρωμής Ημερομηνία Πληρωμής Επιλέξιμο Ποσό Πληρωμής (α).. 92

93 ΔΙΑΓΡΑΨΤΕ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ : 1. ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ 2. ΕΜΒΑΔΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 3. ΜΙΣΘΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ 4 ΑΝΘΡΩΠΟΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ: (8).. ΕΡΓΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΠΣ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ (Υ) ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ (Μονάδες καταμερισμού έργου / Σύνολο μονάδων καταμερισμού {δ=(γ)/(β)} ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΕΝΟ ΚΟΣΤΟΣ (ε)=(α)χ(δ) Α Β Γ Δ 93

94 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV Πρακτικός οδηγός για τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας Ε Ε Ο Σ Γραφείο Προγραμματισμού Μάρτιος 2010 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Η έκδοση δύναται να συγχρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ.