Τεκτονική ανάλυση της επαφής μεταξύ Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής Σειράς και Ζώνης Τρίπολης στην περιοχή του Πάρνωνα

Transcript

1 Τεκτονική ανάλυση της επαφής μεταξύ Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής Σειράς και Ζώνης Τρίπολης στην περιοχή του Πάρνωνα Παρασκευουλάκου Μπόκολα Παναγιώτα Πτυχιακή εργασία Πανεπιστήμιο Πατρών - Τμήμα Γεωλογίας Πάτρα 2013

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή Σελίδα 1 2. Εξωτερικές Ελληνίδες Σελίδα Σειρά Φυλλιτών-Χαλαζιτών Σελίδα Σειρά Πλακωδών Ασβεστολίθων Σελίδα 7 3. Η γεωλογία της περιοχής μελέτης (τεκτονικά παράθυρα + πετρολογία) Σελίδα Το παράθυρο του Ταΰγετου Σελίδα Το παράθυρο του Πάρνωνα Σελίδα Τεκτονική ανάλυση της επαφής της Φυλλιτικής- Χαλαζιτικής σειράς με τους ασβεστόλιθους Τριπόλεως Σελίδα Θέση 1 περιοχή Δραγούνι Σελίδα Θέση 2 περιοχή Δραγούνι Σελίδα Θέση 3 περιοχή Νέα Χώρα Σελίδα Θέση 4 περιοχή Νέα Χώρα Σελίδα Θέση 5 περιοχή Άγιος Πέτρος Σελίδα Συμπεράσματα Σελίδα Βιβλιογραφικές αναφορές Σελίδα 50

3 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η τεκτονική ανάλυση της επαφής της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς και των ασβεστόλιθων Τριπόλεως στο ανατολικό περιθώριο του Πάρνωνα. Καθώς όμως και η τεκτονική ανάλυση και η γεωλογική ιστορία της ευρύτερης περιοχής των δύο τεκτονικών παραθύρων, του Πάρνωνα και του Ταΰγετου. Η περιοχή μελέτης ανήκει στις Εξωτερικές Ελληνίδες, και συγκεκριμένα στην νότια Πελοπόννησο (Εικ. 1). Στην παρούσα εργασία αρχικά γίνεται μια αναφορά στη Φυλλιτική Χαλαζιτική σειρά, στους ασβεστόλιθους Τριπόλεως και στους πλακώδεις ασβεστόλιθους. Σε θέσεις πάνω στην επαφή της Φυλλιτικής Χαλαζιτικής σειράς με τους ασβεστόλιθους Τριπόλεως, πάρθηκαν μετρήσεις με την γεωλογική πυξίδα Clar, με σκοπό την δημιουργία δικτύων Schmidt και ισοπληθών καμπυλών, και σχεδιάστηκαν γεωλογικές τομές ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα για την τεκτονική εξέλιξη της περιοχής μελέτης.

4 Εικ. 1. a Σχηματική γεωλογική τομή που καθορίζει την στήλη καλυμμάτων της Πελοποννήσου b ;Απλοποιημένος τεκτονικός-γεωλογικός χάρτης της Πελοποννήσου. Τα παράθυρα του Ταΰγετου και Πάρνωνα και η περιοχή των Μολάων είναι σε ορθογώνια. Pa Πάτρα; C Κόρινθος; Α Άργος; Tr Τρίπολη. c Λιθοστρωματογραφικές τομές για τις ενότητες των Πλακώδων ασβεστολίθων, της Ιονίου ζώνης, ζώνης Τρίπολης, στρώματα Τυρού και Φυλλιτική- Χαλαζιτική σειρά και ζώνη Πίνδου. Το ένθετο δείχνει την γεωγραφική θέση της Πελοποννήσου (από Xypolias et al. 2000). 2. Εξωτερικές Ελληνίδες Οι Εξωτερικές Ελληνίδες αποτελούν τμήμα της Αλπικής οροσειράς (Εικ.2α, ένθετο) και δημιουργήθηκαν κατά την σύγκρουση της Αφρικής και της Ευρασίας (Ξυπολιάς et al. 2009). Σχηματίζουν ένα οροκλινές που συνδέει τις Δυναρίδες στα ΒΔ με τις Ταυρίδες στα ΝΑ (Εικ. 2α) (Xypolias & Kokkalas 2006). Κυρίως αποτελούνται από Μεσοζωικά και Καινοζωικά ιζηματογενή

5 πετρώματα που αποτέθηκαν στο ανατολικό παθητικό περιθώριο της Απουλίας μικροήπειρου (Xypolias & Kokkalas 2006). Η σημερινή διάταξη της επωθημένης μάζας των Εξωτερικών Ελληνίδων προκύπτει από την προς τα ανατολικά καταβύθιση και σύγκρουση μεταξύ Απουλίας και Πελαγονικής μικροήπειρου (Xypolias & Kokkalas 2006). Εικ. 2. (a) Απλοποιημένος γεωλογικός χάρτης που δείχνει την θέση στων Εξωτερικών Ελληνίδων σε σχέση με το τόξο Διναρίδων-Ταυρίδων. (1-3) Εξελικτικά μοντέλα από την Πελοπόννησο που δείχνουν την ορογενετική εξέλιξη των ΝΔ Ελληνίδων και τον μηχανισμό εκταφής των υψηλής πίεσης πετρωμάτων. Inset: γενικευμένος χάρτης της Αλπικής αλυσίδας στην νοτιοδυτική Ευρώπη. (b) γεωλογικός χάρτης της νοτίου Πελοποννήσου που δείχνει τα τεκτονικά παράθυρα του Ταΰγετου και του Πάρνωνα. Οι θέσεις των χαρτών στο σχήμα 2 και 3 υποδεικνύονται από κουτιά (Xypolias & Kokkalas 2006). Η ζώνη υψηλής πίεσης / χαμηλής θερμοκρασίας στις Εξωτερικές Ελληνίδες εμφανίζεται νότια του Πατραϊκού κόλπου και μπορεί να ακολουθηθεί κατά μήκος του ορογενούς σε μια απόσταση πάνω από 600 km από την νότια Πελοπόννησο δια μέσου των Κυθήρων και της Κρήτης στο νησί της Κάσου (Εικ. 3) (Theye & Seidel 1991). Η ηλικία της υψηλής πίεσης μεταμόρφωσης είναι ανώτερο Ολιγόκαινο με κατώτερο Μειόκαινο (Theye & Seidel 1991).

6 Εικ. 3. Γεωγραφική θέση της ζώνης υψηλής-πίεσης (σκιασμένες περιοχές) στις Εξωτερικές Ελληνίδες (Theye & Seidel 1991). Δύο τεκτονικές ενότητες συγκροτούν την ζώνη υψηλής πίεσης / χαμηλής θερμοκρασίας των Εξωτερικών Ελληνίδων : η σειρά των Πλακωδών ασβεστόλιθων και η Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά (Theye & Seidel 1991). Η Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά παρεμβάλλεται τεκτονικά μεταξύ του μη-μεταμορφωμένων καλυμμάτων (Ζώνες Πίνδου και Τρίπολης) και της χαμηλότερης δομικής ενότητας των Εξωτερικών Ελληνίδων, της σειράς των Πλακωδών ασβεστόλιθων (Εικ. 2) (Xypolias & Kokkalas 2006). Η σειρά των Πλακωδών ασβεστόλιθων και της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς θα αναλυθούν εκτενέστερα στην συνέχεια. Οι ενότητες της Πίνδου και της Τρίπολης κυρίως αποτελούνται από Τριαδικά έως Ηωκαινικά ανθρακικά πετρώματα και ένα ανωτέρου Ηωκαίνου φλύσχη (Xypolias & Kokkalas 2006). Η ενότητα της Πίνδου κάθεται τεκτονικά πάνω στην ενότητα της Τρίπολης και οι δύο ενότητες έχουν ένα συνδυασμένο δομικό πάχος όχι μεγαλύτερο από 6km (Xypolias & Kokkalas 2006). Στην βάση των ανθρακικών πετρωμάτων της Τρίπολης, υπάρχει μια λεπτή Πέρμο-Τριαδική ακολουθία, που αναφέρεται σαν στρώματα Τυρού, τα οποία είναι σε τεκτονική επαφή με την υποκείμενη PQ σειρά, και τα οποία έχουν υποστεί πολύ χαμηλού-βαθμού μεταμόρφωση ( ºC, 3-6kbar) (Xypolias & Kokkalas 2006).

7 2.1. Σειρά Φυλλιτών-Χαλαζιτών Η Φυλλιτική-Χαλαζιτική (PQ) σειρά τοποθετήθηκε τεκτονικά από τις επωθήσεις του Ταΰγετου και του Πάρνωνα πάνω στους πλακώδεις ασβεστόλιθους (PLK), οι οποίοι είναι η βαθύτερη δομική ενότητα στην Πελοπόννησο (Xypolias et al. 2000). Και εμφανίζεται στα παράθυρα του Φενεού, του Ταΰγετου και του Πάρνωνα και αποτελείται από δυο επιμέρους ενότητες (Εικ. 1): (1) τους πραγματικούς φυλλίτες και (2) τα στρωματά τυρού (Ξυπολιάς et al. 2009). Οι πραγματικοί φυλλίτες αποτελούνται από φυλλίτες και χαλαζίτες που προέρχονται, από τη μεταμόρφωση μιας κλαστικής σειράς στην οποία παρεμβάλλονται σπάνια βασικές ηφαιστειακές διεισδύσεις (Ξυπολιάς et al. 2009). Οι μέγιστες P-T συνθήκες αυτής της μεταμόρφωσης έχουν εκτιμηθεί σε C και kbar σύμφωνα με τον Theye (1988) ή C και 17 kbar σύμφωνα με τους Theye και Seidel (1991). Δημοσιευμένες πορείες πίεσης-θερμοκρασίας-χρόνου για την PQ σειρά στην Πελοπόννησο, Κύθηρα και δυτική Κρήτη παρουσιάζονται στην Εικ. 4 (Xypolias et al. 2000). Εικ. 4. Συνδυασμός πίεσης - θερμοκρασίας-χρόνου (P-T-t) μονοπατιών για τα υψηλής πίεσης / χαμηλής θερμοκρασίας πετρώματα της Φυλλιτικής Χαλαζιτικής σειράς στην Πελοπόννησο, τα Κύθηρα και την δυτική Κρήτη (από Xypolias et al. 2000). Τα στρώματα του τυρού βρίσκονται τεκτονικά πάνω από τους πραγματικούς φυλλίτες ή κατευθείαν τεκτονικά πάνω από τους πλακώδεις ασβεστόλιθους (Ξυπολιάς et al. 2009). Αποτελούνται από μια κλαστική σειρά του Νέο-Παλαιοζωικού (αργιλικοί σχιστόλιθοι, φυλλίτες, ψαμμίτες, κροκαλοπαγή με

8 γύψους και γραφιτικούς σχιστόλιθους σε εναλλαγές με ασβεστιτικά πετρώματα) και από μια ηφαιστειογενή σειρά του Τριαδικού (Ξυπολιάς et al. 2009). Τα στρώματα Τυρού, περιέχουν απολιθώματα που κυμαίνονται σε ηλικία από το Πέρμιο ως το ανώτερο Τριαδικό, που συνεπάγεται στρωματογραφική συνέχεια με την βάση των ασβεστόλιθων Τριπόλεως του ανώτερου Τριαδικού (Xypolias et al. 2000). Αυτά τα στρώματα έχουν μεταμορφωθεί σε C και 3-6 kbar (Xypolias et al. 2000). Ο πρωτόλιθος της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς πιθανών να ήταν μια Πέρμιο - μέσο Τριαδική ταφρογενής ακολουθία (Xypolias et al. 2000). Η ταφρογενής λεκάνη σχηματίστηκε εντός της Απουλίας μικροπλάκας περίπου στο τέλος του Λιθανθρακοφόρου και η προοδευτική διεύρυνση της συνδυαζόταν με την έκχυση αλκαλικών βασαλτών (Ξυπολιάς et al. 2009). Παλαιογεωγραφικά η λεκάνη βρισκόταν δυτικότερα ή/και στις πιο εξωτερικές θέσεις του χώρου στον οποίο αποτέθηκε στην συνέχεια η ανθρακική ακολουθία της Ζώνης Τρίπολης (Ξυπολιάς et al. 2009). Στην περίπτωση αυτή ο πρωτολιθικός σχηματισμός της Σειράς μετέβαινε πλευρικά και προς τα ανατολικά στα Στρώματα Τυρού πάνω στα οποία αναπτύχθηκε τελικά η ανθρακική ακολουθία της Ζώνης Τρίπολης (Ξυπολιάς et al. 2009). Μεμονωμένες εμφανίσεις κρυσταλλικών πετρωμάτων που αποτελούν υπολείμματα του Ερκύνιου υποβάθρου των Εξωτερικών Ελληνίδων έχουν αναγνωριστεί μέσα στην Φυλλιτική - Χαλαζιτική σειρά (Theye & Seidel 1991, Xypolias & Kokkalas 2006). Έχει δειχτεί ότι τα Ερκύνια αυτά πετρώματα κυρίως βρίσκονται στην ζώνη επαφής μεταξύ της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς και της επωθημένης μάζας του καλύμματος των μη-μεταμορφωμένων πετρωμάτων (Xypolias & Kokkalas 2006). Κατά την διάρκεια της Αλπικής ορογένεσης, τόσο τα Ερκύνια μεταμορφωμένα πετρώματα όσο και η Πέρμο- Τριαδική ακολουθία της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς υπέστησαν υψηλής P/T μεταμόρφωση (Theye & Seidel 1991) Σειρά Πλακωδών Ασβεστόλιθων Οι πλακώδεις ασβεστόλιθοι (Εικ. 1) υπόκεινται τεκτονικά της φυλλιτικής-χαλαζιτικής σειράς και αποτελούν την βαθύτερη γνωστή τεκτονοστρωματογραφική ενότητα των εξωτερικών Ελληνίδων στην Πελοπόννησο και την Κρήτη, το υπόβαθρό τους είναι άγνωστο (Ξυπολιάς et al. 2009, Theye & Seidel 1991). Τα ανθρακικά μέλη της σειράς των Πλακωδών Ασβεστόλιθων συνίστανται από μια νηριτική ακολουθία άνω-τριαδικής ηλικίας η οποία εξελίσσεται προς τα πάνω σε μια ακολουθία ημιπελαγικών ανθρακικών πετρωμάτων του Ιουρασικού έως ανώτερου Ηωκαίνου (Ξυπολιάς et al.

9 2009), τα οποία κείνται στην κορυφή μιας λεπτής Πέρμο-Τριαδικής ακολουθίας από σκούρους μεταπηλλίτες που αναφέρονται σαν Φυλλίτες Καστανιάς (Xypolias & Kokkalas 2006), οι οποίοι έχουν θεωρηθεί σαν το προς τα δυτικά πλευρικό ισοδύναμο του πρωτολίθου της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς (Xypolias & Kokkalas 2006 Xypolias & Kokkalas 2006).Από το Σκύθιο έως το Νόριο, ήταν μια περίοδος ανύψωσης και απογύμνωσης και τεκμηριώνεται από έναν βωξιτικό ορίζοντα που είναι εκτεθειμένος στην Κεντρική Κρήτη (Theye & Seidel 1991). Σε συμφωνία επάνω στους μεσοζωικούς ασβεστόλιθους αναπτύσσεται μικρού πάχους φλύσχικη ακολουθία του κατωτέρου Ολιγοκαίνου (Ξυπολιάς et al. 2009, Xypolias et al. 2000). Η δυναμική ανακρυστάλλωση του χαλαζία και η συντεκτονική ανάπτυξη των χλωριτοειδών στα ανθρακικά πετρώματα των πλακωδών ασβεστόλιθων της περιοχής του Ταΰγετου υποδηλώνουν συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας στο όριο περίπου αγχιζώνης/επιζώνης (Ξυπολιάς et al. 2009). Ωστόσο η ύπαρξη (Fe-Mg) καρφόλιθου, έχοντας μια σύσταση Fe-Mg που κυμαίνεται από 0,40 έως 0,51 σε συνδυασμό με την ορυκτολογική παραγένεση καρφόλιθος + χλωρίτης + πυροφυλλίτης + χαλαζίας μέσα στους φυλλίτες Καστανιάς υποδεικνύουν μεταμόρφωση σε συνθήκες υψηλών πιέσεων / χαμηλών θερμοκρασιών (HP/LT), με πιέσεις από 7 έως 8.5 kbar και θερμοκρασίες C (Ξυπολιάς et al. 2009, Xypolias et al. 2000). Ακόμη πιο ανατολικά στην περιοχή του όρους Πάρνωνα μια αύξηση του βαθμού μεταμόρφωσης στους ασβεστόλιθους των πλακωδών ασβεστόλιθων αναγνωρίστηκε και οι συνθήκες μεταμόρφωσης εκτιμήθηκαν στα 2-5 kbar και C (Xypolias et al. 2000). Όσον αφορά την παλαιογεωγραφική θέση που καταλάμβανε ο πρωτόλιθος της σειράς των πλακωδών ασβεστόλιθων διακρίνονται δυο κύριες απόψεις (Ξυπολιάς et al. 2009). Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ότι η σειρά των πλακωδών ασβεστόλιθων αποτελεί την ανατολικότερη προέκταση της Ιονίου ζώνης ή αλλιώς τα εσωτερικότερα τμήματα αυτής, ενώ άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η σειρά αυτή καταλάμβανε πιο εξωτερικά τμήματα της Απουλίας μεταξύ Ιόνιας και Προ-Απούλιας ζώνης (Ξυπολιάς et al. 2009). Επίσης έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο πρωτόλιθος των φυλλιτών της Καστανιάς αποτελούσε το πλευρικό ισοδύναμο του ανατολικότερου ευρισκόμενου πρωτολίθου της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς (Ξυπολιάς et al. 2009). Η τεκτονική δομή των πλακωδών ασβεστόλιθων χαρακτηρίζεται από μία πολυφασική τεκτονική συστολής με επωθήσεις, μεγάλης κλίμακας αναστροφές κινήσεις και σχηματισμό τεκτονικών καλυμμάτων (Ξυπολιάς et al. 2009). Παρατηρήθηκαν κατακεκλιμένες πτυχές με άξονες πτυχών Β-Ν και Α-Δ (Ξυπολιάς et al. 2009). Οι Πλακώδεις ασβεστόλιθοι χαρακτηρίζονται από μία πολύ χαμηλού βαθμού μεταμόρφωση με δυναμική ανακρυστάλλωση χαλαζία και συνκινηματικό σχηματισμό χλωριτοειδών η οποία μειώνεται από την Ανατολή προς την Δύση (Ξυπολιάς et al. 2009). Τη

10 μεταμόρφωση αυτή ακολούθησε μία ανάδρομη μεταμόρφωση όπως φαίνεται από την μελέτη των ορυκτών της διαγένεσης (Ξυπολιάς et al. 2009). Κροκάλες που προέρχονται από την σειρά των πλακωδών ασβεστόλιθων στις λεκάνες διαστολής της Πελοποννήσου, των Κυθήρων και της Κρήτης δείχνουν ότι αυτή η ζώνη έφτασε στην επιφάνεια της γης κατά το ανώτερο Μειόκαινο (Xypolias et al. 2000). 3. Η γεωλογία της περιοχής μελέτης (τεκτονικά παράθυρα + πετρολογία) Η τεκτονοθερμική εξέλιξη των υψηλής πίεσης (HP) πετρωμάτων των Εξωτερικών Ελληνίδων ξεκίνησε κατά την περίοδο του Ολιγοκαίνου με την ενδοηπειρωτική καταβύθιση της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής και του υποβάθρου της κάτω από το υπόβαθρο της ζώνης Τρίπολης (Xypolias & Kokkalas 2006). Κατά την διάρκεια αυτής της ενδοηπειρωτικής καταβύθισης η Φυλλιτική - Χαλαζιτική σειρά υπέστη υψηλής πίεσης χαμηλής θερμοκρασίας μεταμόρφωση, που χρονολογείται στα 24 Ma (Xypolias & Kokkalas 2006). Ο βαθμός της μεταμόρφωσης εμφανίζεται να είναι υψηλότερος στην νότια Πελοπόννησο και μειώνεται προς τα βόρεια και προς τα νοτιοανατολικά (Xypolias & Kokkalas 2006). Πρόσφατες μελέτες στην νότια Πελοπόννησο υποδεικνύουν ότι οι μέγιστες μεταμορφικές συνθήκες χαρακτηρίζονται από μια προς τα πάνω αύξηση της θερμοκρασίας από ºC στη βάση σε ºC στην κορυφή της ακολουθίας, κάτω από σχεδόν σταθερές πιέσεις (Xypolias & Kokkalas 2006). Η σειρά των πλακωδών ασβεστόλιθων έχει επίσης μεταμορφωθεί φτάνοντας συνθήκες πίεσης - θερμοκρασίας στα 7-8 kbar και ºC στην περιοχή του Ταΰγετου και 5 kbar και ºC στην περιοχή του Πάρνωνα (Xypolias & Kokkalas 2006). Ο εκταφιασμός της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής ξεκινά με την αποκολλήσει από το υπόβαθρό της, και προς τα πάνω και προς τα δυτικά τεκτονική διαφυγή των πετρωμάτων μεταξύ ενός ρήγματος συμπίεσης στην βάση που αναφέρεται σαν βασική επώθηση και της βάσης της ζώνης Τρίπολης στην κορυφή (Εικ. 2a(2)) (Xypolias & Kokkalas 2006). Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας εκταφιασμού ήταν η τοποθέτηση της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς πάνω στην σειρά των πλακωδών ασβεστόλιθων φέρνοντάς την σε επαφή με τα υπερκείμενα καλύμματα επωθημένης μάζας (Xypolias & Kokkalas 2006). Το τελευταίο στάδιο της εκταφής των υψηλής πίεσης πετρωμάτων, τα οποία τώρα είναι εκτεθειμένα σε πολλά τεκτονικά παράθυρα (π.χ. παράθυρα Ταΰγετου, Πάρνωνα; Εικ.1b), χαρακτηρίζονταν από τοπική πτύχωση της κύριας επώθησης βάσης με από Β-Ν διεύθυνσης άξονες και βαρυτικές ολισθήσεις των ανώτερων μη-μεταμορφωμένων καλυμμάτων (Εικ. 2α(3)) (Xypolias & Kokkalas 2006).

11 3.1. Το παράθυρο του Ταΰγετου Το Όρος Ταΰγετος, βρίσκεται στη βάση του δυτικό περιθωριακού κανονικού ρήγματος της τάφρου της Σπάρτης (Εικ. 5a) (Xypolias et al. 2000). Αυτό το ρήγμα έχει διεύθυνση σχεδόν παράλληλη με το ανατολικό περιθώριο του παραθύρου του Ταΰγετου και εκφράζεται ως ένα πρανές έως 700m, που κινείται ασυνεχώς για 45 km κατά μήκος της οροσειράς του Ταϋγέτου (Xypolias et al. 2000). Εικ. 5. a Συνοπτικός τεκτονικός χάρτης της τάφρου της Σπάρτης Όπως προαναφέρθηκε η δημιουργία του όρους Ταΰγετου οφείλεται σε διαστολή, σε αντίθεση με τις δομές που θα αναλυθούν αμέσως μετά, που βρίσκονται στο τεκτονικό παράθυρο του Ταΰγετου και είναι αποτέλεσμα συστολής. Οι πλακώδεις ασβεστόλιθοι στο κέντρο του παραθύρου του Ταΰγετου σχηματίζουν ένα ΒΔ έως βόρειας διεύθυνσης αντίκλινο, το οποίο έχει μήκος μεγαλύτερο από 60km και πλάτος περισσότερο από 15km (Εικ. 1) (Xypolias et al. 2000). Το αντίκλινο έχει ροπή προς τα δυτικά με ένα μακρύ σκέλος που κλίνει ήπια προς στα ανατολικά και ένα κοντό σκέλος που κλείνει απότομα στα δυτικά (Εικ. 6. τομή B-B') (Xypolias et al. 2000).

12 Εικ. 6. Τεκτονικός χάρτης, τομές και στερεογραφικές προβολές για τις και D2 φάσεις της παραμόρφωσης για το παράθυρο του Ταΰγετου. Η τοποθεσία του χάρτη φαίνεται στην Εικ. 1. AL Αλαγονία B Βουτιάνοι G Γοράνοι Gy Γύθειο (από Xypolias et al. 2000). Στον πυρήνα αυτού του αντικλίνου εμφανίζονται οι φυλλίτες Καστανιάς, οι οποίοι εντοπίζονται επίσης στους πυρήνες κάποιων δευτερογενών αντικλίνων (Εικ. 6. τομή A-A, B-B', F-F' και τεκτονικός χάρτης) (Xypolias et al. 2000). Δυο επωθήσεις που κλείνουν δυτικά κόβουν το σκέλος του αντικλίνου που κλείνει απότομα και φέρουν το ανθρακικό υπόβαθρο του Ταΰγετου ή τους φυλλίτες της Καστανιάς πάνω από τον Ολιγοκαινικό φλύσχη, ο οποίος κείται σύμφωνα στους Ηωκαινικούς ασβεστόλιθους στην κορυφή των πλακωδών ασβεστόλιθων (Xypolias et al. 2000). Γι' αυτό το λόγο ο μέγιστος στρωματογραφικός διαχωρισμός

13 αυτών των επωθήσεων, με τα μήκη τους να κυμαίνονται μεταξύ 8 και 15 km, είναι της τάξεως των 1000m (Xypolias et al. 2000). Οι ανάδρομες επωθήσεις που έχουν παρόμοια κινηματική, είναι μικρότερες σε μήκος και μετατόπιση (Xypolias et al. 2000). Επίσης επηρεάζουν το μικρό σκέλος ενός δευτερογενούς αντικλίνου (Εικ. 6. τομή A-A') (Xypolias et al. 2000). Σε μερικές περιοχές, κατά μήκος του δυτικού περιθωρίου του Ταΰγετου (Εικ. 6. τομή C-C') οι πολύχρωμοι ασβεστόλιθοι, οι οποίοι εντοπίζονται στην κορυφή των πλακωδών ασβεστόλιθων, ολισθαίνουν λόγο βαρύτητας πάνω από τον υποκείμενο φλύσχη, και σε άλλες περιοχές οι ασβεστόλιθοι βρίσκονται σαν ολισθοστρώματα μέσα στις κατώτερες κλαστικές αποθέσεις του φλύσχη (Xypolias et al. 2000). Η επαφή μεταξύ των πλακωδών ασβεστόλιθων και των φυλλιτών της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς είναι τεκτονική και χαρακτηρίζεται από κατακλασίτες έως 15m πάχους και από πρωτομυλωνίτες έως 1m πάχος (Εικ. 6. τομή C-C') (Xypolias et al. 2000). Στο δυτικό περιθώριο του παραθύρου αυτή η επαφή κλείνει ήπια προς τα δυτικά (Εικ. 6. τομή A-A'), ενώ στο ανατολικό περιθώριο το σχήμα της είναι πιο περίπλοκο: στο βορρά κλείνει μέτρια προς τα ανατολικά (Εικ. 6. τομή A-A'), ενώ στα νοτιοανατολικά είναι ανεστραμμένη και κλείνει απότομα προς τα δυτικά (Εικ. 6. τομή B-B', D-D', and E-E') (Xypolias et al. 2000). Η επαφή μεταξύ της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς και της σειράς των Πλακωδών ασβεστόλιθων είναι πτυχωμένη, και η πτύχωση αυτή σχηματίστηκε κατά την διάρκεια του τελευταίου σταδίου της εκταφής της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς (Εικ. 7). Εικ. 7. Τεκτονικός χάρτης στην δυτική πλευρά του παραθύρου του Ταΰγετου. Η παρατηρηθείσα δυτικής κλίσης γεωμετρία της πλευράς, και η πτύχωση της τεκτονικής επαφής μεταξύ Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς και σειρά των Πλακωδών ασβεστόλιθων σχηματίστηκε κατά την διάρκεια του τελευταίου σταδίου της εκταφής. Για θέση στον χάρτη βλέπε εικόνα 1b (Xypolias & Kokkalas 2006).

14 Η μεταμόρφωση στην μεσοσκοπική κλίμακα παρουσιάζεται με τις δομές D1 και D2 (Xypolias et al. 2000). Οι πτυχές D1 έχουν διεύθυνση ΒΒΔ με αξονικά επίπεδα που κλείνουν κυρίως προς τα δυτικά (Εικ. 6. Δίκτυο 1) (Xypolias et al. 2000). Πτυχές που κλείνουν προς τα ανατολικά (Εικ. 6. Δίκτυο 1) και καθετές πτυχές τύπου κουτιού με διπλής συζυγούς άρθρωσης αξονικά επίπεδα είναι επίσης κοινά (Xypolias et al. 2000). Οι πτυχές είναι σφικτές έως ισοκλινείς και έχουν αποστρογγυλομένες και παχυνσμένες κορυφές (Xypolias et al. 2000). Η γράμμωση των ορυκτών είναι παράλληλη στη δ/νση του άξονα της (Xypolias et al. 2000). Ορυκτά όπως ο χλωρίτης, το χλωριτοειδές και ο σερικίτης τοποθετηθήκαν παράλληλα στην σχιστότητα αξονικού επιπέδου (Xypolias et al. 2000). Οι πτυχές D1 ομοαξονικά ή ετεροχρονικά ξαναπτυχώθηκαν από τις D2 πτυχές οι οποίες παράγουν ένα μεγάλο εύρος κατανομής στη στερεογραφική προβολή (Xypolias et al. 2000). Οι D2 πτυχές έχουν δ/νση ΒΒΔ έως ΒΒΑ και κλείνουν ανατολικά (Εικ. 6, δίκτυο 2) (Xypolias et al. 2000). Το νότιο τμήμα της επαφής μεταξύ των πλακωδών ασβεστόλιθων με την Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά, στο ανατολικό περιθώριο του παραθύρου, δείχνει μια πυκνή, δομή απότομης κλίσης από διάλυση λόγο πίεσης επιφάνια ( Εικ. 6, τομές D-D' and E-E'), το οποίο δείχνει ότι αυτή η επαφή ξαναενεργοποιήθηκε κατά την διάρκεια της D2 φάσης (Xypolias et al. 2000). Επί της φολίωσης παρατηρείται μια ΔΝΔ διεύθυνσης γράμμωση έκτασης (Εικ. 6, τεκτονικός χάρτης) που ορίζεται από επιμηκυμένα συσσωματώματα χαλαζία, μαρμαρυγία και χλωρίτη, που δείχνει τη διεύθυνση των κινήσεων του καλύμματος (Xypolias et al. 2000). Οι D2 δομές περιλαμβάνουν ανοικτές ασύμμετρες πτυχές, γαλονοειδείς σε κλιμακωτές πτυχές με άξονες και αξονικά επίπεδα τα οποία καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση στην στερεογραφική προβολή (Εικ. 6, δίκτυο 4) (Xypolias et al. 2000) το παράθυρο του Πάρνωνα Η κύρια ζώνη αποκόλλησης μεταξύ της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς και των ασβεστόλιθων Τριπόλεως στο ανατολικό περιθώριο του παραθύρου του Πάρνωνα ξαναενεργοποιήθηκε ώστε να γίνει ένα κανονικό ρήγμα (Xypolias et al. 2000). Μικρότερα, συνθετικά κανονικά ρήγματα στο τέμαχος της οροφής αυτού του ρήγματος υποδεικνύουν κινήσεις προς τα νοτιοανατολικά (Xypolias et al. 2000). Ακόμη πιο ανατολικά (Εικ. 8, τομή D-D ), η επαφή μεταξύ της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς και των ασβεστόλιθων Τριπόλεως μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένας δείκτης για να εκτιμήσουμε των διαχωρισμό κατά μήκος κανονικών ρηγμάτων, ο οποίος είναι εύρους m

15 (Xypolias et al. 2000). Αθροιστικές μετατοπίσεις κατά μήκος αυτών των ρηγμάτων σχηματίζουν ένα τεκτονικό ανάγλυφο των 1500 m (Xypolias et al. 2000). Το παράθυρο του Πάρνωνα είναι μία 30-km-μήκους και έως 10-km-πλάτους δομή (Εικ. 1) η οποία βρίσκεται κατά προσέγγιση 25 Km ανατολικά του Παραθύρου του Ταΰγετου (Xypolias et al. 2000). Το κέντρο αυτού του παραθύρου είναι ένα ανεστραμμένο αντίκλινο με ροπή προς τα δυτικά (Εικ. 8, τομή Ε-Ε ), όμοιο στην γεωμετρία με το αντίκλινο του Ταΰγετου (Xypolias et al. 2000). Εικ. 8. Τεκτονικός χάρτης, και γεωλογικές τομές και από το παράθυρο του Πάρνωνα, η θέση του χάρτη δίνεται στην Εικ. 1(Xypolias et al. 2000) Οι μεσοσκοπικές πτυχές (D1 πτυχές) είναι κυρίως ΒΒΔ διεύθυνσης, αλλά υπάρχουν επίσης και ΒΒΑ και ΑΒΑ διεύθυνσης πτυχές (Xypolias et al. 2000). Οι τελευταίες πτυχές είναι θηκόσχημες πτυχές και συχνά διευθύνονται παράλληλα στην γράμμωση έκτασης (Εικ. 8, τεκτονικός χάρτης), οι οποίες είναι πιο έντονες στα ανώτερα τμήματα της σειράς των Πλακωδών ασβεστόλιθων (Xypolias et al. 2000). Κατά την διάρκεια του τελευταίου σταδίου της παραμόρφωσης, σχηματίστηκαν οι D2 πτυχές (Xypolias et al. 2000). Αυτές οι πτυχές σχετίζονται με έναν ασυνεχή σχισμό, υπο-παράλληλο στα αξονικά επίπεδα των πτυχών (Xypolias et al. 2000).

16 Όπως και στην περιοχή του Ταΰγετου, η επαφή μεταξύ των Πλακωδών ασβεστόλιθων και της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς είναι μιας κλιμακωτής γεωμετρίας επώθηση που ονομάζεται η επώθηση του Πάρνωνα (Xypolias et al. 2000). Χαρακτηρίζεται από κατακλασίτες κατά προσέγγιση πάχους 150 m (Xypolias et al. 2000). Η επώθηση κλείνει σχεδόν κάθετα στο ανατολικό περιθώριο του παραθύρου και ήπια προς τα ανατολικά στο δυτικό του περιθώριο (Εικ. 8, τομή Ε-Ε ) (Xypolias et al. 2000). Επιπροσθέτως, άφθονες D2 κλιμακωτές πτυχές που σχετίζονται με ανάδρομες επωθήσεις έχουν παρατηρηθεί και στις δύο πλευρές της επώθησης του Πάρνωνα που υποδεικνύουν κινήσεις προς τα ΝΑ (Xypolias et al. 2000). Η Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά στο ανατολικό περιθώριο του παραθύρου του Πάρνωνα είναι υπερβολικά λεπτυσμένη και παραμορφωμένη, ενώ στο δυτικό περιθώριο παρουσιάζει ένα πάχος κατά προσέγγιση 1000 m (Xypolias et al. 2000). Εδώ σχηματίζει μία μονότονη ακολουθία η οποία έχει εσωτερικά παραμορφωθεί από ΑΒΑ διεύθυνσης πτυχές (Εικ. 8, τομή Ε-Ε ) και μία παράλληλη γράμμωση έκτασης (Xypolias et al. 2000). Εικ. 9. Τεκτονικός χάρτης στην δυτική πλευρά του παραθύρου του Πάρνωνα. Η παρατηρηθείσα δυτικής κλίσης γεωμετρία της πλευράς, και η πτύχωση της τεκτονικής επαφής μεταξύ Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς και σειρά των Πλακώδων ασβεστολίθων δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια του τελευταίου σταδίου της εκταφής της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς. Για θέση στον χάρτη βλέπε εικόνα 1b (από Xypolias & Kokkalas 2006). Η επαφή μεταξύ της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς και των ασβεστόλιθων Τριπόλεως είναι μια ζώνη αποκόλλησης από κατακλασίτες έως 70 m πάχους (Εικ. 8 τομή C-C ) (Xypolias et al. 2000). Σε περιοχές, όπου οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι λεπτοί, αυτή η ζώνη αποκτά ένα πάχος κατά προσέγγιση 200 m και σχετίζεται με πτυχές που έχουν ροπή προς τα δυτικά και επίπεδα διάτμησης που υποδεικνύει κίνηση επίσης προς τα δυτικά (Xypolias et al. 2000).

17 Τεκτονικά πάνω από την ζώνη Τρίπολης είναι η ζώνη Πίνδου, που δείχνει ένα διαφορετικό τρόπο της παραμόρφωσης (Xypolias et al. 2000). Τα πετρώματα στην οροφή της επώθησης της Πίνδου έχουν παραμορφωθεί από D1 δομές συμπεριλαμβανομένων κατακεκλιμένες ισοκλινής πτυχές, επωθήσεις και ένα πυκνό σύστημα από s-c δομές που υποδηλώνουν κίνηση προς τα ΝΔ (Εικ. 8, τομή G-G ) (Xypolias et al. 2000). 4. Τεκτονική ανάλυση της επαφής της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς με τους ασβεστολίθους Τριπόλεως Οι τομές και τα δίκτυα που θα παρατεθούν στη συνέχεια προκύπτουν από θέσεις στην επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς με τους ασβεστόλιθους Τριπόλεως στο ανατολικό περιθώριο του Πάρνωνα, στην νότια Πελοπόννησο. Οι θέσεις αυτές διακρίνονται με ορθογώνια πλαίσια στον γεωλογικό χάρτη που παρατίθεται στην συνέχεια. Στον οποίο απεικονίζεται η περιοχή μελέτης της παρούσης εργασίας και διακρίνεται η επώθηση του Πάρνωνα κατά μήκος της επαφής της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς με τους ασβεστόλιθους Τριπόλεως.

18 Εικόνα 13: Τροποποιημένος γεωλογικός χάρτης, Φύλλο Άστρους, στον οποίο φαίνονται τα σημεία στα οποία έχουν κατασκευαστεί γεωλογικές τομές, οι οποίες θα παρατεθούν στην συνέχεια

19 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΕΣ Σύγχρονες, κυρίως, αποθέσεις, (al), χειμαρρώδεις, εκ κροκαλοπαγών, κροκαλών, άμμων, ερυθροχωμάτων, αργίλων κλπ. Αναβαθμίς μέχρι 2 μ. Παλαιοί και νέοι κώνοι κορημάτων (al-dl-sc), εξελισσόμενοι σε κροκαλοπαγή παρά τους χειμάρρους και πλευρικά κορήματα. κώνους αναβαθμίς μέχρι 20 μ. Στους παλαιότερους Παλαιά χειμαρρώδη συνεκτικά κροκαλοπαγή (dl-c). Αναβαθμίς μέχρι 20 μ. και πλέον. ΣΕΙΡΑ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ ΑΝΩΤΕΡΟ ΜΕΣΟ ΗΩΚΑΙΝΟ Φλύσχης αδιαίρετος (Fτ). Διαχωρίστηκαν μερικές εμφανίσεις κροκαλοπαγών (Fτc) και ασβεστόλιθων (Fτ-k). ΜΕΣΟ - ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΗΩΚΑΙΝΟ Ασβεστόλιθοι, δολομίτες, δολομιτικοί ασβεστόλιθοι (e, K-d), έχει ανευρεθεί ασήμαντη εμφάνιση βωξίτη διασπορικού τύπου φλυσχοειδή στρώματα (b) και επεσημάνθηκαν ΑΝΩΤΕΡΟ ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ Ασβεστόλιθοι, δολομίτες, δολομιτικοί ασβεστόλιθοι (Ks, k-d) ΗΩΚΑΙΝΟ - ΑΝΩΤΕΡΟ ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ Τα ανθρακικά ιζήματα (e, k-d)και (Ks,k-D) αδιαίρετα (e-k, k-d)

20 ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ Ασβεστόλιθοι, δολομίτες, δολομιτικοί ασβεστόλιθοι (K, k-d) ΗΩΚΑΙΝΟ - ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ Τα ανθρακικά ιζήματα (e, k-d)και (K,k-D) αδιαίρετα (e-k, k-d) ΑΝΩΤΕΡΟ ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ Ασβεστόλιθοι, δολομιτικοί ασβεστόλιθοι (Js-k, D) ΜΕΣΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ Ασβεστόλιθοι, δολομίτες, δολομιτικοί ασβεστόλιθοι (Jml, k-d) ΙΟΥΡΑΣΙΚΟ Τα ανωτέρω ανθρακικά ιζήματα (Js-k, D) και (Jml, k-d) αδιαίρετα (J, k-d) ΣΕΙΡΑ ΩΛΟΝΟΥ - ΠΙΝΔΟΥ ΠΑΛΑΙΟΚΑΙΝΟ ΜΑΙΣΤΡΙΧΤΙΟ Φλύσχης αδιαίρετος (Fo). Κατά θέσεις ασβεστολιθικοί φακοί και λεπτοπλακώδεις, εν μέρει κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι, μερικές εμφανίσεις των οποίων διαχωρίστηκαν (Fo-k)

21 ΑΝΩΤΕΡΟ ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ Ασβεστόλιθοι κυρίως (Ks-k) ΜΕΣΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΚΡΗΤΙΔΙΚΟ Σύστημα από αργιλικούς σχιστόλιθους, κερατόλιθους, ψαμμίτες (Kml-sh), μετ αδρομερεστέρων κλαστικών ιζημάτων και τινών ασβεστολίθων. Μερικά δακιτικά ανδεσιτικά στρώματα σημειώθηκαν (α). ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΖΩΝΗΣ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ Συνίσταται από δύο συστήματα, (Α) Φυλλιτών, σχιστολίθων κλπ και (Β) παλαιοτέρου, ανθρακικών μεταμορφωμένων πετρωμάτων ΠΕΡΜΙΟ ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΟΦΟΡΟ Σύστημα Α. Επιζωνικώς, κυρίως, και εκλεκτικώς μεταμορφωμένα πετρώματα αδιαίρετα, με εμφανή τον αρχικό ιζηματογενή χαρακτήρα (PC-ph). Φυλλίτες, σχιστόλιθοι. Προς τους κατώτερους ορίζοντες παχιές τράπεζες ή φακοί μαρμάρων λευκών, κυανότεφρων (mr) και σπάνια σώματα σερπεντινιωμένων εκρηξιγενών με τάλκη και ακτινολιθικό αμίαντο (π). ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΟΦΟΡΟ Σύστημα Β. Συνιστά τον πυρήνα του αντικλίνου του Πάρνωνα και υπόκεινται ομοφώνος του συστήματος Α. Μάρμαρα συχνά σακχαρώδη δολομιτικά, λευκά, τεφρά, σκοτεινότεφρα, μελανά, εντόνου (C, mr-d). οσμής κατά την θραύση και δολομίτες

22 4.1. Ανάλυση της επαφής στην περιοχή Δραγούνι (Θέση 1) Η τομή βρίσκεται στην περιοχή Δραγούνι. Έχει μήκος 60 m και έχει προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ. Τα ανθρακικά πετρώματα είναι δολομιτικοί ασβεστόλιθοι της ζώνης Τριπόλεως, ηλικίας Μέσου- Κατώτερου Ιουρασικού. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι φυλλίτες (εικόνα 15 και 17) και ανήκουν στην Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά και είναι ηλικίας Πέρμιο-Λιθανθρακοφόρο. Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι επωθημένοι πάνω από την Φυλλιτική - Χαλαζιτική σειρά, όπως διακρίνεται και στην εικόνα 14. Στην εικόνα 15 διακρίνεται η τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής - Χαλαζιτικής σειράς με τους ασβεστόλιθους Τριπόλεως. Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά Ασβεστόλιθοι Τριπόλεως Κατακλαστική ζώνη Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς Κατακλαστική ζώνη ασβεστολίθων Τριπόλεως Εικόνα 14: Γεωλογική τομή που απεικονίζει την τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς με τους Ασβεστόλιθους Τριπόλεως. Η τομή βρίσκεται στην θέση 1, στην περιοχή Δραγούνι. Επίσης στην εικόνα φαίνεται και το υπόμνημα, το οποίο ισχύει και για όλες τις τομές που δημιουργήθηκαν. Παρακάτω παρουσιάζονται δίκτυα Schmidt (ίσων επιφανειών - κατώτερου ημισφαιρίου), στα οποία προβάλλονται αφενός οι πόλοι των φολιώσεων, οι κρυσταλλικές γραμμώσεις, και οι πόλοι του σχισμού ρυτίδωσης στη Φυλλιτική-Χαλαζιτικής σειρά. Οι πόλοι των στρώσεων και οι διακλάσεις των ασβεστόλιθων όπως μετρήθηκαν µε την πυξίδα Clar καθώς και οι ισοπληθείς καµπύλες που προκύπτουν από την στατιστική επεξεργασία των δικτύων αυτών. Από τις μετρήσεις που έγιναν, προκύπτει ότι στους φυλλίτες στη θέση 1 οι φολιώσεις έχουν πολύ ήπιες κλίσεις προς τα ΒΔ (εικόνα 18). Η γράμμωση έκτασης η οποία μετρήθηκε επί της φολίωσης

23 των φυλλιτών παρουσιάζει διεύθυνση ΒΒΔ-ΝΝΑ, όπως φαίνεται και στα δίκτυα στην εικόνα 19. Ο σχισμός ρυτίδωσης είναι διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ (εικόνα 20). Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως έχουν μια διεύθυνση στρώσης ΒΔ (εικόνα 21), και οι διακλάσεις που φέρουν είναι διεύθυνσης ΒΒΔ-ΝΝΑ όπως βλέπουμε στην εικόνα 22. Εικόνα 15: Φωτογραφία ΝΔ-ΒΑ διεύθυνσης στην οποία διακρίνεται η τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς με τους Ασβεστόλιθους Τριπόλεως στην θέση 1

24 Εικόνα 16: : Φωτογραφία ΝΔ-ΒΑ προσανατολισμού στην οποία διακρίνονται οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως στους οποίους διακρίνεται η στρώση στην θέση 1 Εικόνα 17: Στην εικόνα διακρίνεται η κατακλαστική ζώνη της φυλλιτικής χαλαζιτικής σειράς στην θέση 1, στη περιοχή Δραγούνι.

25 0 N total = 32 n=32 (planar) 0 N = 32 Maximum density = 20.3 Minimum density = 0.00 Mean density = 1.52 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 18: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται αφ ενός οι πόλοι φολιώσεων των φυλλίτών (πάνω) και αφ ετέρου οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίοι κλίνουν ήπια προς τα ΒΔ.

26 0 N total = 13 n=13 (linear) 0 N = 13 Maximum density = 4.44 Minimum density = 0.00 Mean density = 0.62 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 19: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των κρυσταλλικών γραμμώσεων των φυλλίτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίες είναι διεύθυνσης ΒΒΔ-ΝΝΑ

27 0 N total = 13 n=13 (linear) 0 N = 13 Maximum density = 6.30 Minimum density = 0.00 Mean density = 0.62 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 20: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι του σχισμού ρυτίδωσης των φυλλίτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οποίος είναι διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ.

28 0 N total = 17 n=17 (planar) 0 N = 17 Maximum density = 10.7 Minimum density = 0.00 Mean density = 0.81 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 21: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των στρώσεων των ασβεστολίθων Τριπόλεως (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίοι είναι διεύθυνσης ΒΔ.

29 0 N total = 14 n=14 (planar) 0 N = 14 Maximum density = 4.81 Minimum density = 0.00 Mean density = 0.67 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 22: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω),οι οποίες είναι ΒΒΔ-ΝΝΑ διεύθυνσης. οι πόλοι των διακλάσεων των ασβεστολίθων Τριπόλεως 4.2. Ανάλυση της επαφής στην περιοχή Δραγούνι (Θέση 2) Η τομή βρίσκεται στην περιοχή Δραγουνί (εικόνα 23). Έχει μήκος 50 m και προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ. Τα ανθρακικά πετρώματα στο σημείο αυτό είναι ασβεστόλιθοι της ζώνης Τριπόλεως ηλικίας Μέσου-

30 Κατώτερου Ηωκαίνου. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι φυλλίτες, οι οποίοι ανήκουν στην Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά και είναι ηλικίας Πέρμιο-Λιθανθρακοφόρο. Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι επωθημένοι πάνω από την Φυλλιτική - Χαλαζιτική σειρά, όπως βλέπουμε και στις εικόνες 24 και 25. Στη συγκεκριμένη θέση, μέσα στην Φυλλιτική Χαλαζιτική σειρά, υπάρχει ένας φακός μαρμάρου, όπως διακρίνεται και στην εικόνα 24, πιθανά προ-αλπικής ηλικίας, δηλαδή κατά το παλαιοζωικό. Κατά πάσα πιθανότητα ο φακός ασβεστόλιθου (πριν υποστεί μεταμόρφωση), ολίσθησε και έπεσε μέσα στην λεκάνη ιζηματογένεσης που μας έδωσε τα ιζήματα του πρωτόλιθου της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς. Στην συνέχεια αυτά τα ιζήματα μεταμορφώθηκαν και μας έδωσαν Φυλλίτες και Χαλαζίτες. Μαζί με αυτά μεταμορφώθηκε και ο φακός του μαρμάρου. Στο φακό του μαρμάρου δεν διακρίνεται φολίωση ή γράμμωση. Στους φυλλίτες σε αυτή την θέση παρατηρήθηκε δεύτερη φολίωση. Παρακάτω παρουσιάζονται δίκτυα Schmidt (ίσων επιφανειών - κατώτερου ημισφαιρίου), στα οποία προβάλλονται αφενός οι πόλοι των φολιώσεων των φυλλιτών της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς. Οι πόλοι των διακλάσεων των μαρμάρων του φακού όπως µετρήθηκαν µε την πυξίδα Clar καθώς και οι ισοπληθείς καµπύλες που προκύπτουν από την στατιστική επεξεργασία των δικτύων αυτών. Από τις μετρήσεις που έγιναν, προκύπτει ότι οι φυλλίτες στη θέση 2 κλίνουν ήπια προς τα βόρεια όπως φαίνεται και στα δίκτυα στην εικόνα 26. Οι φυλλίτες σε αυτή την θέση ήταν πολύ κατακερματισμένοι σε σχέση με την θέση 1. Από την στρώση των ασβεστόλιθων Τριπόλεως δεν ήταν δυνατόν να παρθούν μετρήσεις. Στον φακό του μαρμάρου που βρίσκεται μέσα στην Φυλλιτική Χαλαζιτική σειρά μετρήθηκαν οι διακλάσεις οι οποίες είναι διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ έως ΒΑ-ΝΔ όπως φαίνεται και στην εικόνα 27. Εικόνα 23: Γεωλογική τομή που απεικονίζει την τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτιτικής σειράς με τους Ασβεστόλιθους Τριπόλεως. Η τομή βρίσκεται στην θέση 2, στην περιοχή Δραγούνι.

31 Εικόνα 24: Στην φωτογραφία διακρίνεται η επαφή μεταξύ ασβεστολίθων Τριπόλεως και Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς στην θέση 2, καθώς επίσης και ο φακός μαρμάρου. Η φωτογραφία είναι διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ. Εικόνα 25 : εικόνα στην οποία φαίνεται η κατακλαστική ζώνη των ασβεστολίθων και των φυλλιτών. Η φωτογραφία είναι διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ.

32 0 N total = 27 n=27 (planar) 0 N = 27 Maximum density = 16.8 Minimum density = 0.00 Mean density = 1.29 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 26: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των φολιώσεων των φυλλίτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίοι κλίνου ήπια προς τα βόρεια.

33 0 N total = 18 n=18 (planar) 0 N = 18 Maximum density = 3.78 Minimum density = 0.00 Mean density = 0.86 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 27: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των διακλάσεων των μαρμάρων (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ έως ΒΑ-ΝΔ Ανάλυση της επαφής στην περιοχή Νέα Χώρα (Θέση 3) Η τομή βρίσκεται στην περιοχή Νέα Χώρα. Έχει μήκος 50m και προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ (εικόνα 28). Τα ανθρακικά πετρώματα είναι ασβεστόλιθοι της ζώνης Τριπόλεως ηλικίας Μέσου-

34 Κατώτερου Ηωκαίνου. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι χαλαζίτες, οι οποίοι ανήκουν στην Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά και είναι ηλικίας Πέρμιο-Λιθανθρακοφόρο. Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι επωθημένοι πάνω από την Φυλλιτική - Χαλαζιτική σειρά, και παρουσιάζουν διεύθυνση ΝΑ-ΒΔ, όπως διακρίνεται και στις εικόνες 28 και 29. Παρακάτω παρουσιάζονται δίκτυα Schmidt (ίσων επιφανειών - κατώτερου ημισφαιρίου), στα οποία προβάλλονται οι πόλοι των φολιώσεων και του σχισμού ρυτίδωσης των χαλαζιτών της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς όπως μετρήθηκαν µε την πυξίδα Clar καθώς και οι ισοπληθείς καµπύλες που προκύπτουν από την στατιστική επεξεργασία των δικτύων αυτών. Από τις μετρήσεις που έγιναν, προκύπτει ότι στους χαλαζίτες στη θέση 3 επικρατεί μια διεύθυνση της φολίωσης ΒΑ όπως φαίνεται και στα δίκτυα στην εικόνα 32. Ο σχισμός ρυτίδωσης ο οποίος μετρήθηκε είναι διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ (εικόνα 33). Από την στρώση των ασβεστόλιθων Τριπόλεως δεν ήταν δυνατών να πάρουμε μετρήσεις σε αυτή την θέση ώστε να κατασκευάσουμε κάποιο δίκτυο, καθώς οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι παχυστρωματώδεις και σε αυτή την θέση δεν διακρινόταν στρώση όπως φαίνεται και στην εικόνα 31. Εικόνα 28: Γεωλογική τομή που απεικονίζει την τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτιτικής σειράς με τους Ασβεστόλιθους Τριπόλεως. Η τομή βρίσκεται στην θέση 3, στην περιοχή Νέα Χώρα. Εικόνα 29: Μακροσκοπική εικόνα στην οποία διακρίνονται οι τομές στην θέση 3 και στην θέση 4 στην περιοχή Νεά Χώρα.

35 Εικόνα 30: Χαλαζίτες οι οποίοι απεικονίζονται στην γεωλογική τομή στην θέση 3 στην Νέα Χώρα. Η φωτογραφία είναι διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ. Εικόνα 31: Ασβεστόλιθοι Τριπόλεως οι οποίοι απεικονίζονται στην γεωλογική τομή στην θέση 3 στην Νέα Χώρα. Η φωτογραφία είναι διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ.

36 0 N total = 50 n=50 (planar) 0 N = 50 Maximum density = 33.4 Minimum density = 0.00 Mean density = 2.38 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 32: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των φολιώσεων των χαλαζιτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), διεύθυνσης ΒΑ.

37 0 N total = 12 n=12 (linear) 0 N = 12 Maximum density = 6.69 Minimum density = 0.00 Mean density = 0.57 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 33: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι του σχισμού ρυτίδωσης των χαλαζιτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), ο οποίος είναι ΒΑ-ΝΔ διεύθυνσης Ανάλυση της επαφής στην περιοχή Νέα Χώρα (Θέση 4) Η τομή βρίσκεται στην περιοχή Νέα Χώρα. Έχει μήκος 50m και προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ (εικόνα 34). Τα ανθρακικά πετρώματα είναι ασβεστόλιθοι της ζώνης Τριπόλεως ηλικίας Μέσου- Κατώτερου Ηωκαίνου. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι χαλαζίτες, οι οποίοι ανήκουν στην

38 Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά και είναι ηλικίας Πέρμιο-Λιθανθρακοφόρο. Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι επωθημένοι πάνω από την Φυλλιτική - Χαλαζιτική σειρά (εικόνα 29). Παρακάτω παρουσιάζονται δίκτυα Schmidt (ίσων επιφανειών - κατώτερου ημισφαιρίου), στα οποία προβάλλονται οι πόλοι των φολιώσεων των χαλαζιτών της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς όπως µετρήθηκαν µε την πυξίδα Clar καθώς και οι ισοπληθείς καµπύλες που προκύπτουν από την στατιστική επεξεργασία των δικτύων αυτών. Από τις μετρήσεις που έγιναν, προκύπτει ότι στους χαλαζίτες στη θέση 4 επικρατεί μια δ/νση της φολίωσης ΒΑ-ΝΔ όπως φαίνεται και στις εικόνες 34 και 35. Από την στρώση των ασβεστολίθων Τριπόλεως δεν ήταν δυνατόν να πάρουμε μετρήσεις σε αυτή την θέση ώστε να κατασκευάσουμε κάποιο δίκτυο, καθώς οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι παχυστρωματώδεις και σε αυτή την θέση διακρινόταν η στρώση μόνο σε ένα σημείο όπως φαίνεται και στην εικόνα 36. Εικόνα 34: Γεωλογική τομή που απεικονίζει την τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτιτικής σειράς με τους Ασβεστόλιθους Τριπόλεως. Η τομή βρίσκεται στην θέση 3, στην περιοχή Νέα Χώρα. Εικόνα 35: Στην φωτογραφία διακρίνονται χαλαζίτες στην θέση 4. Η φωτογραφία έχει προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ.

39 Εικόνα 36: Ασβεστόλιθοι Τριπόλεως στην θέση 4, στους οποίους διακρίνεται η στρώση τους. Η φωτογραφία έχει προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ. Εικόνα 37: Στην φωτογραφία βλέπουμε την επαφή των ασβεστολίθων Τριπόλεως με τους χαλαζίτες στη θέση 4. Η φωτογραφία έχει προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ.

40 Εικόνα 38 : Στην φωτογραφία βλέπουμε την κατακλαστική ζώνη των ασβεστολίθων στη θέση 4. Η φωτογραφία έχει προσανατολισμό ΝΔ-ΒΑ. 0 N total = 22 n=22 (planar)

41 0 N = 22 Maximum density = 7.74 Minimum density = 0.00 Mean density = 1.05 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 39: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των φολιώσεων των χαλαζιτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίοι είναι διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ Ανάλυση της επαφής στην περιοχή Άγιος Πέτρος (Θέση 5) Η τομή βρίσκεται στην περιοχή του Αγίου Πέτρου. Έχει μήκος 50m και προσανατολισμό ΝΑ- ΒΔ (εικόνα 40). Τα ανθρακικά ιζήματα είναι ασβεστόλιθοι της ζώνης Τριπόλεως ηλικίας Ηωκαίνου έως Ανώτερου Κρητιδικού. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα είναι χαλαζίτες της Φυλλιτικής- Χαλαζιτικής σειράς ηλικίας Πέρμιου-Λιθανθρακοφόρου. Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως είναι επωθημένοι πάνω από την Φυλλιτική-Χαλαζιτική σειρά. Πέραν της επώθησης άλλα ρήγματα που συναντούνται στην τομή είναι κανονικά. Παρακάτω παρουσιάζονται δίκτυα Schmidt (ίσων επιφανειών - κατώτερου ημισφαιρίου), στα οποία προβάλλονται αφενός οι πόλοι των φολιώσεων των χαλαζιτών της Φυλλιτικής-

42 Χαλαζιτικής σειράς. Οι πόλοι των στρώσεων και οι διακλάσεις των ασβεστολίθων όπως µετρήθηκαν µε την πυξίδα Clar καθώς και οι ισοπληθείς καµπύλες που προκύπτουν από την στατιστική επεξεργασία των δικτύων αυτών. Από τις μετρήσεις που έγιναν, προκύπτει ότι οι χαλαζίτες στη θέση 5 κλίνουν ήπια προς τα δυτικά όπως φαίνεται και στις εικόνες 42 και 43. Οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως έχουν μια διεύθυνση στρώσης ΔΒΔ-ΑΝΑ (εικόνες 41 και 44), και οι διακλάσεις που φέρουν είναι διεύθυνσης ΑΒΑ-ΔΝΔ όπως φαίνεται και στην εικόνα 45. Εικόνα 40: Γεωλογική τομή που απεικονίζει την τεκτονική επαφή της Φυλλιτικής-Χαλαζιτικής σειράς με τους Ασβεστόλιθους Τριπόλεως. Η τομή βρίσκεται στην θέση 5, στην περιοχή Άγιος Πέτρος. Εικόνα 41: Ασβεστόλιθοι Τριπόλεως, όπου διακρίνεται η στρώση τους στην θέση 5. Η φωτογραφία έχει προσανατολισμό ΝΑ-ΒΔ.

43 Εικόνα 42: Στην φωτογραφία διακρίνεται η φολίωση των χαλαζιτών στην θέση 5. Η φωτογραφία έχει προσανατολισμό ΝΑ-ΒΔ. 0 N total = 22 n=22 (planar)

44 0 N = 22 Maximum density = 13.3 Minimum density = 0.00 Mean density = 1.05 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 43: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των φολιώσεων των χαλαζιτών (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίοι κλίνουν ήπια προς τα δυτικά. 0 N total = 24 n=24 (planar)

45 0 N = 24 Maximum density = 13.3 Minimum density = 0.00 Mean density = 1.14 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 44: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των στρώσεων των ασβεστολίθων (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), οι οποίο είναι διεύθυνσης ΔΒΔ-ΑΝΑ. 0 N total = 23 n=23 (planar)

46 0 N = 23 Maximum density = 8.08 Minimum density = 0.00 Mean density = 1.10 Density calculation: Cosine sums Cosine exponent = 20 Contour intervals = 10 From minimum to maximum Εικόνα 45: Στα παραπάνω δίκτυα προβάλλονται οι πόλοι των διακλάσεων των ασβεστολίθων (πάνω) και οι ισοπληθείς αυτών (κάτω), διεύθυνσης ΑΒΑ-ΔΝΔ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σύμφωνα με τις μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην παρούσα εργασία και με τις τομές που κατασκευάστηκαν σε θέσεις στην τεκτονική επαφή μεταξύ της Φυλλιτικής Χαλαζιτικής σειράς και των ασβεστόλιθων Τριπόλεως, συμπεραίνουμε ότι οι ασβεστόλιθοι Τριπόλεως στην περιοχή μελέτης, είναι επωθημένοι από την επώθηση του Πάρνωνα και του Ταΰγετου, πάνω από την Φυλλιτική Χαλαζιτική σειρά. Σύμφωνα με τις μετρήσεις που ελήφθησαν και των δικτύων Schmidt που κατασκευάστηκαν τα συμπεράσματα που εξάγουμε για την συμπεριφορά της Φυλλιτικής Χαλαζιτικής σειράς και των ασβεστόλιθων Τριπόλεως κατά μήκος της επώθησης του Πάρνωνα είναι τα εξής : Στην περιοχή Δραγούνι οι φυλλίτες κλίνουν ήπια προς τα ΒΔ ενώ λίγο πιο νότια επίσης στην περιοχή Δραγούνι κλίνουν ήπια προς τα βόρεια. Πιο νοτιοανατολικά στην περιοχή Νέας Χώρας συναντούμε χαλαζίτες οι οποίοι κλίνουν ΒΑ, ενώ ακόμη πιο νοτιοανατολικά, στην περιοχή Αγίου Πέτρου κλίνουν ήπια προς τα δυτικά. Στην περιοχή Δραγούνι οι ασβεστόλιθοι παρουσιάζουν στρώση που κλίνει προς τα ΒΔ, πιο νοτιοανατολικά στην περιοχή Νέας Χώρας κλίνουν προς ΒΔ-ΝΑ, ενώ ακόμη πιο νοτιοανατολικά, στην περιοχή Αγίου Πέτρου έχουν διεύθυνση ΔΒΔ-ΑΝΑ.

47 5. Βιβλιογραφικές αναφορές Bassias, I. & Thiébault, F Les «plattenkalk» du Parnon (Péloponnèse oriental Grèce): confirmation de leur rattachement à la zone ionienne; données préliminaries sur leurs caractéristiques structurales et métamorphiques. Bull Soc Géol France, 8, Doutsos, T., Koukouvelas, I., Poulimenos, G., Kokkalas, S., Xypolias, P. & Skourlis, K An exhumation model of the south Peloponnesus, Greece. International Journal of the Earth Science, 127, Theye, T. & Seidel, E Petrology of low-grade high pressure metapelites from the External Hellenides (Crete Peloponnese) A case study with attention to sodic minerals. Eur J Mineral, 3, Xypolias, P. & Kokkalas, S Heterogeneous ductile deformation along a mid-crustal extruding shear zone: an example from the External Hellenides (Greece). Geological Society, London, Special Publications, 268, Κοκκάλας, Σ., Κουκουβέλας, Ι. & Ξυπολιάς, Π. Γεωλογία Ελλάδας, Πάτρα, 2009