ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ"

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: «ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΝ ΡΕΑΣ Γ. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ο ΦΥΣΙΚΟΣ ΙΚΑΣΤΗΣ» ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙ ΟΥ ΠΑΝΤΕΛΙΝΑ Α.Μ

2 ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ i. Συντοµογραφίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ I. Έννοια- γενικές παρατηρήσεις II. Γενικό κριτήριο III. Εκκρεµοδικία IV. Ιστορική αναδροµή ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ V. Η αρχή του φυσικού δικαστή VI. Ερµηνεία του άρθρου 8 του Συντάγµατος VII. Αποδέκτες της αρχής VIII. Αρµοδιότητα και σύνθεση ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ VX. To ζήτηµα του κωλύµατος του δικαστή X. ικαστικες Επιτροπές, Έκτακτα δικαστήρια XI. Εξαιρετικά δικαστήρια, Ειδικά δικαστήρια XII. Περιπτώσεις αναστολής του άρθρου 8 του Συντάγµατος ii. Περίληψη Εργασίας iii. Βιβλιογραφία 2

3 Συντοµογραφίες ΑΚ Αστικός Κώδικας Αναλ. Αναλυτικά Α.ν Αναγκαστικός νόµος Α.Π. Άρειος Πάγος Αρµ. Αρµενόπουλος Αχρον. Αχρονολόγητο Γ.Ο.Σ. Γερµανικό Οµοσπονδιακό Συνταγµατικό ικαστήριο Εκδ. Έκδοση Ε...Α Ευρωπαικό ικαστήριο των ικαιωµάτων του Ανθρώπου Ε...Α Επιθεώρηση ηµοσίου και ιοικητικού ικαίου Ε.Ε.Ν. Εφηµερίδα Ελλήνων Νοµικών Ελλ.. Ελληνική ικαιοσύνη Ε.Σ. Ελεγκτικό Συνέδριο Εφ.Συζ. Εφηµερίδα συζυτήσεων ΕΕΕυρ Ελληνική Επιθεώρηση Ευρωπαικού ικαίου Θν Θεµελιώδης νόµος Μτ µε τον τίτλο Μον µονογραφία Ν νόµος ΝοΒ Νοµικό Βήµα Οππ όπου παραπάνω Πα περιφερειακός αριθµός Πρβλ παράβαλε ΠΥΞ Πράξη Υπουργικού Συµβουλίου Σ.τ Στον τόµο ΣτΕ Συµβούλιο της Επικρατείας 3

4 Τ. Τόµος Τευχ. Τεύχος Τιµ.τ. Τιµητικός Τόµος ΤοΣ Το Σύνταγµα Τ.κ. το κεφάλαιο Τ.π. την παράγραφο Υ.Α. Υπουργική Απόφαση 4

5 Έννοια-γενικές παρατηρήσεις Φυσικός (jure naturel,giudice naturale) ή νόµιµος δικαστής είναι το πρόσωπο το οποίο νοµιµοποιείται,σύµφωνα µε το Σύνταγµα και τους δικονοµικούς νόµους,να εκδικάζει συγκεκριµένη κατηγορία υποθέσεων. Ο όρος φυσικός δικαστής χρησιµοποιείται ως συνώνυµος του όρου νόµιµος δικαστής,ο οποίος µάλιστα έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια στη θεωρία και στη νοµολογία,για να αποφεύγονται τυχόν συγχύσεις µε αναφορές στο φυσικό δίκαιο. Η αρχή του να έχει ο καθένας το φυσικό δικαστή του, αποτελεί ένα συνταγµατικά κατοχυρωµένο δικαίωµα. Εντάσσεται στα δικαιώµατα διαδικασίας, στο δικαίωµα της προσωπικής ασφάλειας συγκεκριµένα, και σε ένα γενικότερο πλαίσιο στις ατοµικές ελευθερίες 1. Το ισχύον Σύνταγµα στο άρθρο 8 ορίζει αφενός ότι κανένας δεν στερείται χωρίς την θέλησή του το δικαστή που του έχει ορίσει ο νόµος(παράγραφος 1) και αφετέρου ότι ικαστικές επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια, µε οποιοδήποτε όνοµα δεν επιτρέπεται να συσταθούν(παράγραφος 2). To άρθρο αυτό επισηµαίνει ότι η δικαστική εξουσία, µε την έννοια του µονοπρόσωπου ή συλλογικού εκείνου δικαστικού οργάνου το οποίο είναι αρµόδιο να δικάζει κατηγορία ή κατηγορίες υποθέσεων 2, είναι ουσιαστική και κυρίως αποτελεσµατική µόνο όταν παρέχεται από δικαστή, που δεν ορίζεται ειδικώς για να δικάσει ένα συγκεκριµένο άτοµο ή µια συγκεκριµένη υπόθεση αλλά ορίζεται από πριν και σε ανύποπτο χρόνο, µε βάση γενικούς και αφηρηµένους κανόνες µε νόµο 3. 1 Μάνεσης,Ατοµικές Ελευθερίες,1982, σελ Παραράς,,Σύνταγµα και Ε.Σ...Α., Χρυσόγονος,,Ατοµικά Και Κοινωνικά ικαιώµατα,2001 5

6 Με τον όρο νόµο, ο συντακτικός νοµοθέτης εννοεί όχι µόνο τον τυπικό αλλά και τον ουσιαστικό νόµο. Εποµένως, σύµφωνα µε την άποψη αυτή, είναι δυνατός ο προσδιορισµός του νόµιµου δικαστή και µε κανονιστική πράξη της διοίκησης µετά από κανονιστική εξουσιοδότηση 4. Γενικό κριτήριο Ο νόµος µε τον οποίο καθορίζεται ποιο δικαστήριο, ποιο τµήµα δικαστηρίου και ποιος δικαστής θα δικάσει κατηγορία υποθέσεων οφείλει να µην είναι ατοµικός και πρέπει να καθορίζει η να τροποποιεί τη δικαιοδοσία και την αρµοδιότητα ή τη σύνθεση του δικαστηρίου κατά τρόπο γενικό και αφηρηµένο και µε αντικειµενικά κριτήρια 5. Ο νόµιµος δικαστής αναγνωρίζεται από τον νοµοθέτη ως αρµόδιος δικαστής κατά τόπο, καθ ύλη ή µε βάση οποιοδήποτε άλλο γενικό κριτήριο. Η συνταγµατικά προβλεπόµενη αρχή του φυσικού δικαστή επιβάλλει στην πολιτεία να εκδόσει, πρώτα νόµο µε τον οποίο θα καθορίζονται οι γενικοί κανόνες που πρέπει να διέπουν την συγκρότηση των δικαστηρίων και δεύτερον προεδρικά διατάγµατα που θα προβλέπουν τους εσωτερικούς κανονισµούς των δικαστηρίων και θα προσδιορίζουν αντικειµενικά κριτήρια για την σύνθεση των διαφόρων δικαστηρίων. Έτσι, µε την έναρξη µιας εκκρεµοδικίας θα είναι από πριν καθορισµένη η σύνθεση του δικαστηρίου µε συγκεκριµένους δικαστές που θα δικάσουν την υπόθεση.ratio της συνταγµατική ρύθµισης είναι η παρεµπόδιση επέµβασης σε συγκεκριµένη υπόθεση µέσω του ορισµού του δικαστηρίου ή της σύνθεσής του ώστε να λάβει η δικαστική απόφαση προκαθορισµένη απόφαση. Το συνταγµατικό προστατευόµενο αγαθό είναι η δίκαιη δίκη και η παροχή έννοµης δικαστικής προστασίας. Η εξουσία του νόµιµου δικαστή να εκδικάσει κάθε συγκεκριµένη υπόθεση απορρέει από την αρµοδιότητά του να δικάσει οποιαδήποτε υπόθεση της ίδιας κατηγορίας. Η πεµπτουσία της συνταγµατικής προστασίας της αρχής του φυσικού δικαστή, βρίσκεται στην απαγόρευση του διορισµού 4 ηµητρόπουλος, Συνταγµατικά ικαιώµατα, Χρυσόγονος, Ατοµικά Και Κοινωνικά ικαιώµατα 6

7 «ειδικού» δικαστή για συγκεκριµένη υπόθεση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται εκ των προτέρων το περιεχόµενο της δικαστικής απόφασης 6. Εκκρεµοδικία Με βάση την αρχή του νόµιµου δικαστή, απαγορεύεται να επηρεάσει αυθαίρετα η οποιαδήποτε µορφή εξουσίας τις δικαστικές αποφάσεις είτε µε την σύσταση των δικαιοδοτικών οργάνων µετά την εµφάνιση της διαφοράς, είτε µε την αφαίρεση µιας υπόθεσης από ένα δικαστή και την ανάθεσή της σε άλλον, είτε µε την ανάθεση της άσκησης της δικαιοδοσίας για µερικές καθορισµένες υποθέσεις (και µάλιστα προληπτικά) πριν να ανακύψει η διαφορά, είτε µε τον καθορισµό, µε οποιονδήποτε τρόπο του φυσικού προσώπου που θα ασκήσει στη συγκεκριµένη περίπτωση τη δικαιοδοτική λειτουργία 7. Απαγορεύεται επίσης η κατάργηση ορισµένου δικαστηρίου µετά τη γέννηση της διαφοράς 8, όπως και η απ ευθείας τιµώρηση του ατόµου από τη νοµοθετική ή την εκτελεστική εξουσία, στην τελευταία δε περίπτωση, η διοίκηση, όταν είναι διάδικος σε διαφορά που έχει ιδιωτική φύση δεν µπορεί ούτε µε νόµο να καταστεί δικαστής στις δικές της υποθέσεις 9. Η αρχή του νόµιµου δικαστή παραβιάζεται όταν ανατίθεται αυθαίρετα σε δικαστή η εκδίκαση µιας υπόθεσης, αν και είχε αφαιρεθεί προηγούµενα από αυτόν µε νόµιµο τρόπο. Ή όταν το αναρµόδιο πολυµελές πρωτοδικείο δεν παραπέµπει την υπόθεση στο αρµόδιο µονοµελές πρωτοδικείο ή το ειρηνοδικείο λόγω του ότι είναι ανώτερο δικαστήριο και δεν γεννάται λόγος έφεσης(47 ΚΠολ ). 6 ηµητρόπουλος, Συνταγµατικά ικαιώµατα, Μπέης, Τα συνταγµατικά, Παραράς,Σύνταγµα, Σβώλος-Βλάχος,Το Σύνταγµα της Ελλάδος 7

8 Ιστορική αναδροµή Η αρχή του νόµιµου δικαστή και της απαγορεύσεων των εκτάκτων δικαστηρίων, αναγνωρίστηκαν υποτυπωδώς για πρώτη φορά στη Magna Charta το 1215, στην οποία περιέχονται ρυθµίσεις σχετικές µε την οργάνωση και την δικαιοδοσία των δικαστηρίων, και για τους κοµήτες και τους βαρόνους(άρθρο 14, 29), καθώς επίσης και στο Bill of Rights του 1689, που καταδίκαζε ρητώς τις κάθε είδους δικαστικές επιτροπές ως «παράνοµες και ολέθριες». Συγκεκριµένα, οι Άγγλοι µονάρχες χρησιµοποίησαν την Star Champer, ως δικαστήριο µέσω του οποίου επέβαλλαν την θέλησή τους και υπαγόρευαν τις δικές τους αποφάσεις χωρίς εγγυήσεις για τους δικαζοµένους. Η επιτροπή αυτή καταργήθηκε το Η ρητή καταδίκη των δικαστικών επιτροπών τέθηκε στο Bill of Rights(1, παράγραφος3) ως πρόληψη στο κίνδυνο επανασύστασης αυτής της επιτροπής 10.Η αρχή του νόµιµου δικαστή ανευρίσκεται αρχικά σε µοναρχικά πολιτεύµατα, που όµως τότε απέβλεπε στην κατοχύρωση ορισµένων δικονοµικών προνοµίων των ευγενών, της Καθολικής Εκκλησίας και των συντεχνιών. Με την σηµερινή της µορφή, αναγνωρίστηκε στη Γαλλία,όχι όµως στη ιακήρυξη των ικαιωµάτων του ανθρώπου και του Πολίτη, αλλά απ ευθείας στα Γαλλικά Συντάγµατα της επαναστατικής περιόδου, το 1791(κεφάλαιο V,άρθρο 4) και του 1795(άρθρο 204)και αργότερα στους Συνταγµατικούς Χάρτες του 1814(άρθρο 52-63) και του 1830(άρθρο 53-57) 11.Παρόλ αυτά, για τα µετέπειτα Ευρωπαϊκά Συντάγµατα πρότυπο αποτέλεσε κυρίως το Βελγικό Σύνταγµα του 1831(άρθρο 8 και 94) Σβώλου-Βλάχου,Το Σύνταγµα της Ελλάδος,τόµος Β, Μάνεσης, Ατοµικές Ελευθερίες, Κασιµάτης/Μαυριάς/Μπέης, Η Ερµηνεία του Συντάγµατος,

9 Στην Ελληνική Εννοµη τάξη, η αρχή του φυσικού δικαστή κατοχυρώθηκε Συνταγµατικά όχι στο πρώτο ελληνικό Σύνταγµα, δηλαδή στο Προσωρινό Πολίτευµα της Επιδαύρου του 1822, αλλά στο επόµενο, στο Σύνταγµα της Άστρους (Νόµος Επιδαύρου), το Συγκεκριµένα, κατά το άρθρο ι «Κανένας δεν δύναται να βιασθεί να διαφύγη το ανήκον κριτήριον» και κατά το άρθρο πα «Κανένας δεν δύναται να αποφύγη το ανήκον κριτήριον». Σαφέστερα όµως διατυπώθηκε στο Σύνταγµα της Τροιζήνας του έτους 1827, το οποίο όριζε τα εξής. κατά το άρθρο 22, «Κανείς δεν δύναται να αποφύγει το ανήκον κριτήριον, ουδέ να εµποδιστεί από το να καταφύγει εις αυτό». Επίσης κατά το άρθρο 138, «δικαστικαί επιτροπαί ή ικαστήρια έκτακτα, απαγορεύονται εις το εξής». Ανάλογες διατάξεις περιελήφθησαν και στο «Ηγεµονικό Σύνταγµα» του Το Σύνταγµα του 1844 στο άρθρο 89 όρισε τα εξής «Ουδείς αφαιρείται άκων του νοµου ωρισµένου εις αυτόν ικαστού όθεν δικαστικαί επιτροπαί και έκτακτα δικαστήρια υφ οποιονδήποτε όνοµα δεν επιτρέπεται να συστηθώσιν».στο άρθρο 8, όρισε ότι «ουδείς αφαιρείται άκων του παρά του νόµου ωρισµένου εις αυτόν δικαστού» και το άρθρο 91, «δικαστικαί επιτροπαί και έκτακτα δικαστήρια, υφ οποιονδήποτε όνοµα, δεν επιτρέπεται να συσταθώσιν». Η ρύθµιση παρέµεινε «διχοτοµηµένη» στο Σύνταγµα του 1952 επανενοποίησε την ρύθµιση και όρισε ότι «Ουδείς αφαιρείται άκων του παρά του νόµου ωρισµένου εις αυτόν δικαστού. ικαστικαί επιτροπαί και έκτεκτα δικαστήρια υφ οποιονδήποτε όνοµα δεν επιτρέπεται να συστηθώσιν» ηµητρόπουλος, Συνταγµατικά ικαιώµατα,

10 Γενικό Μέρος Η αρχή του φυσικού δικαστή Ο συντακτικός νοµοθέτης, καθιερώνει την αρχή του νόµιµου ή «φυσικού».κατά το άρθρο 8 του ισχύοντος Συντάγµατος «κανένας δε στερείται χωρίς τη θέλησή του το δικαστή, που του έχει ορίσει ο νόµος. ικαστικές επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια, µε οποιοδήποτε όνοµα, δεν επιτρέπεται να συσταθούν». Η αρχή του νόµιµου δικαστή ανήκει στις περιπτώσεις εκείνες οι οποίες ως επί το πλείστον αναφέρονται µε την αντικειµενική τους διάσταση. Συνήθως, γίνεται λόγος για «αρχή» και όχι για δικαίωµα. Ο συντακτικός νοµοθέτης καθιερώνει την αρχή του νόµιµου δικαστή ως αντικειµενική δικαιϊκή αρχή. Από την αντικειµενική αυτή αρχή, απορρέουν αναµφισβήτητα ατοµικά συνταγµατικά δικαιώµατα 14. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε την αρχή του νόµιµου δικαστή, το δικαστήριο, ενώπιον του οποίου θα εκδικαστεί η υπόθεση, καθορίζεται εκ προτέρων από τον νόµο µε τη βοήθεια αφηρηµένων συνδετικών εννοιών (π.χ. η αξία του αντικειµένου της δίκης, κατοικία του εναγοµένου) που δεν επηρεάζεται από τις συνθήκες της συγκεκριµένης δίκης ή από τα πρόσωπα των διαδίκων hic et nunc. Νόµιµος δικαστής σηµαίνει αυτόµατη εξατοµίκευση του ίδιου, µε βάση µια οριοθετηµένη νοµιµοποίηση από το νόµο, ως προς το δικαστικό όργανο και τα κριτήρια σύνθεσής του, µε συνέπεια να είναι γνωστό εκ των προτέρων σε ποιο δικαστήριο θα εισαχθεί ορισµένη υπόθεση, ανάλογα µε το αντικείµενο της διαφοράς,εξασφαλίζοντας µε αυτόν τον τρόπο στο άτοµο τη βεβαιότητα του δικαστή. Η τελευταία δεν θεωρείται ως µια προστατευµένη αυταξία, αλλά αντίθετα, πρέπει να εγγυάται την πραγµάτωση του σκοπού του φυσικού δικαστή, που είναι η βεβαιότητα ενός δικαστή σίγουρα µη µεροληπτικού. 14 ηµητρόπουλος, Συνταγµατικά ικαιώµατα,

11 Κατά την αρχή του νόµιµου δικαστή τα πρόσωπα που συνθέτουν το δικαιοδοτικό όργανο δεν πρέπει να επιλέγονται διακριτικά κατά την εκάστοτε βούληση του προϊσταµένου του ικαστηρίου 15, αλλά µε την βάση αντικειµενικά κριτήρια που να αποκλείουν τη υνατότητα οποιουδήποτε συνδέσµου µεταξύ της ιδιοµορφίας της υπόθεσης και της προσωπικότητας των διαδίκων, ή τη δυνατότητα επιλογής µεταξύ δύο ή περισσοτέρων δικαστών. Συνεπώς, τα πρόσωπα της σύνθεσης του δικάζοντος δικαστηρίου πρέπει να είναι εκ των προτέρων γνωστά στους διαδίκους 16. Ενδεχόµενη άποψη, ότι ο φυσικός δικαστής αναφέρεται µόνο στο όργανο και όχι και στο πρόσωπο του δικαστή, παραβλέπει ότι η αµεροληψία µε την οποία συνδυάζεται ο φυσικός δικαστής έχει έννοια µόνο αν αναφέρεται στο πρόσωπο του τελευταίου. Στηρίζεται δε επί καθαρώς λογικής αφαίρεσης ότι δικάζει το όργανο και όχι τα υποκείµενα που το συνθέτουν 17, στερεί την εγγύηση του φυσικού δικαστή από το πραγµατικό και ενεργό περιεχόµενό της και ενδεχόµενα δικαιολογείται από τη θεώρηση του δικαστή ως αυτόµατης µηχανής εφαρµογής του νόµου µε λογικούς συλλογισµούς.από την αρχή του νόµιµου δικαστή απορρέει όµως και ο ουσιαστικός κανόνας καθορισµού της αρµοδιότητας του δικαστή για το µέλλον, δηλαδή για υποθέσεις που δηµιουργούνται µετά το νόµο που ισχύει για την αρµοδιότητα. Συνεπώς, απαγορεύεται η αναδροµικότητα των δικονοµικών νόµων της αρµοδιότητας. Από άποψη υποκειµενικής ενέργειας, η αρχή του νόµιµου δικαστή αναφέρεται τόσο στο άτοµο, προστατεύοντας το συµφέρον του να µην αναφέρεται από το δικαστή που ο νόµος καθορίζει ως αρµόδιο, όσον και στο δικαιοδοτικό όργανο, ως εγγύηση, οι δίκες της αρµοδιότητας του να µην αφαιρούνται ούτε δια µέσου αποφάσεων διακριτικού χαρακτήρα, ούτε δια µέσου νόµου µε αναδροµική δύναµη. Η αρχή αυτή αποτελεί θεµελιώδη βάση της δικαστικής οργανώσεως της χώρας και εν γένει της δικαιοδοτικής λειτουργίας 18, ούσα αυτοτελές στοιχείο της ασφάλειας του ατόµου Κεραµεύς, Αστικό 16 Μπέης, Τα Συνταγµατικά 17 Μπέης, Πολιτική ικονοµία,σ αγτόγλου, Ατοµικά ικαιώµατα, Τεύχος Β 19 Σβώλος-Βλάχος, Το Σύνταγµα της Ελλάδος, Τεύχος Β 11

12 Είναι επίσης µέσον εγγύησης απέναντι στην αυθαιρεσία της εκτελεστικής εξουσίας ή κατ άλλους, εγγύηση του κράτους δικαίου και χαρακτηριστικό γνώρισµα της γνήσιας απονοµής της δικαιοσύνης 20. Έχει ουσιαστικό περιεχόµενο και µεγαλύτερη αξία εντός ενός πλουραλιστικού συστήµατος πολιτικών ιδεολογιών, το οποίο είναι conditio cine qua non ενός δηµοκρατικού συντάγµατος, ούσα αναγκαία εγγύηση για την ανάπτυξή τους. Ο ιδεολογικός πλουραλισµός που επηρεάζει τις επιλογές του δικαστή αποκαλύπτει την εγγυητική λειτουργία του φυσικού δικαστή να απαγορεύει την τεχνητή αλλοίωση του πλουραλισµού µε την αφαίρεση µιας δίκης από ένα αρµόδιο δικαστή και την ανάθέσή της σε άλλον, λόγω της πολιτικής του ιδεολογίας, προκειµένου να υπάρξει µια συγκεκριµένη λύση της διαφοράς. Πρόκειται για δηµόσιο δικαίωµα των ατόµων, αλλά και αντικειµενικού χαρακτήρα αρχή, από την οποία πηγάζει η εγγύηση του ατόµου για την προστασία του, κατά την απονοµή της δικαιοσύνης, απέναντι στην αυθαιρεσία της νοµοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας 21. Εφαρµόζεται σε κάθε είδους δικαιοδοσία και όχι µόνο στην ποινική 22.Ορίζεται στο άρθρο 8 του Συντάγµατος, στη ιεθνή Σύµβαση της Ρώµης(άρθρο 6, παράγραφος 1), στη ιεθνή Σύµβαση των αστικών και πολιτικών ικαιωµάτων των Ηνωµένων Εθνών (άρθρο 14), καθώς και στον Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας(άρθρο 109, παράγραφος 1) 23. Η διάταξη του άρθρου 8 του Συντάγµατος, αποσκοπεί, βέβαια, κατά πρώτο λόγο στην προστασία του ατόµου από ποινική δίωξη, κρίση ή καταδίκη εκ µέρους του δικαστή που δεν είναι, σύµφωνα µε τον νόµο, αρµόδιος να κρίνει και κάθε υπόθεση όµοια µε την υπόθεση του συγκεκριµένου προσώπου. Μολονότι η ιστορική καταγωγή της διάταξης συνδέεται µε την ποινική δίκη, ωστόσο σήµερα αυτή έχει ευρύτερη σηµασία. Θεσπίζει ένα γενικότερο κανόνα που απαγορεύει την ενγένει στέρηση του νόµιµου δικαστή, και όχι µόνο του ποινικού. 20 Καρράς, Σύνταγµα, Σβώλος-Βλάχος, Το Σύνταγµα της Ελλάδος Β 22 Μάνεσης, Ατοµικές Ελευθερίες, Πανταζόπουλος, Η εξαίρεση του δικαστή 12

13 Έχει λοιπόν εφαρµογή και στις ποινικές, και στις πολιτικές, και στις διοικητικές, ακόµα δε και στις πειθαρχικές δίκες 24. Ερµηνεία του άρθρου 8 του Συντάγµατος Η Συνταγµατική αρχή του νόµιµου δικαστή, ισχύει τόσο υπέρ των Ελλήνων Πολιτών, όσο και υπέρ των αλλοδαπών που βρίσκονται στο ελληνικό έδαφος. Επίσης, η αρχή αυτή δεσµεύει όλα τα κρατικά όργανα. Και της νοµοθετικής και της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας (γι αυτήν την τελευταία προβλέπεται και το άρθρο 109 του Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας). Ειδικότερα, ως προς την νοµοθετική ρύθµιση ορισµένων περιπτώσεων, πρέπει να σηµειωθεί ότι προς το άρθρο 8 αντίκειται όχι µόνο ο νόµος που αφαιρεί µια υπόθεση, ή ένα πρόσωπο από τη δικαιοδοσία ενός δικαστηρίου, αναθέτοντάς την σε άλλο, αλλά και ο νόµος που αναδροµικά καταργεί ένδικα µέσα, καθιστώντας έτσι δυσµενέστερη τη θέση ενός διαδίκου, ή που καταργεί µια υφιστάµενη δικαιοδοσία χωρίς να ιδρύει παράλληλα νέα. Επειδή πάντως η διατύπωση του άρθρου 8 ενδέχεται να δηµιουργεί ορισµένα ζητήµατα, πρέπει να διευκρινιστεί ότι η αρχή του νόµιµου δικαστή δεν έχει την έννοια ότι αποκλείονται µεταβολές, ενεργούµενες µε νόµο, στη συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργία των δικαστηρίων. Το άρθρο 8 του Συντάγµατος, στην παράγραφο 1, απαγορεύει να στερηθεί ο διάδικος χωρίς την θέλησή του το φυσικό δικαστή. Από τη ρύθµιση αυτή δεν µπορεί να συναχθεί εξ αντιδιαστολής καµιά γενική αρχή ότι δήθεν οι διάδικοι µπορούν κατά βούληση να επιλέγουν το δικαστήριο ή τους δικαστές που θα τους δικάσουν.κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο όχι µόνο προς την ίδια την εύρυθµη λειτουργία της δικαιοσύνης, 24 Μάνεσης, Ατοµικές Ελευθερίες,

14 η διασφάλιση της οποίας εµπεριέχεται στη ratio της συνταγµατικής αυτής διάταξης. Εποµένως, το «χωρίς την θέλησή του» σηµαίνει απλώς ότι µπορεί µε γενικούς και αφηρηµένους κανόνες δικαίου να επιτραπεί στους διάδικους να συµφωνίσουν την υπαγωγή των διαφορών τους σε δικαιοδοτικό όργανο άλλο από το γενικά αρµόδιο για παρόµοιες υποθέσεις. Τέτοιοι κανόνες καθιερώνονται στα άρθρα και 867 Κπολ. Εξυπακούεται ότι, αν ο ενδιαφερόµενος δεν συµφωνεί, αυτή η κατ εξαίρεση υπαγωγή δεν είναι συνταγµατικά θεµιτή. Επιπλέον, δεν σηµαίνει ότι απαγορεύεται η αναδροµική ισχύς των δικονοµικών νόµων ή η υπαγωγή εκκρεµών υποθέσεων στη ρύθµισή τους ή επίσης η τροποποίηση της καθ ύλη ή κατά τόπο αρµοδιότητας των δικαστηρίων ή η ίδρυση νέων δικαστηρίων (υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι όλα αυτά δεν αντίκειται σε άλλες διατάξεις του Συντάγµατος, π.χ. στο στα άρθρα 7 ή 17). Τέλος, δεν αποκλείει την βάση αντικειµενικών κριτηρίων παραποµπή µιας υπόθεσης από ένα δικαστήριο σε άλλο οµοειδές και ισόβαθµο που παρέχει τις ίδιες εγγυήσεις (π.χ. άρθρα 48 και 136 του Κώδικα Πολιτικής ικονοµίας) ή την ανάθεση σε αυτό µερικότερων δικαστικών πράξεων (π.χ. διεξαγωγή αποδείξεων, λήψη µαρτυρικών καταθέσεων ). Σε τελευταία ανάλυση, απόκειται στον ερµηνευτή και στον εφαρµοστή του Συντάγµατος να εξετάζει, στη συγκεκριµένη κάθε φορά περίπτωση-και στο πλαίσιο του ελέγχου της κατά περιεχόµενο συνταγµατικότητας των νόµων (άρθρο 93, παράγραφος 4 του Συντάγµατος)-, αν ορισµένο νοµοθέτηµα, µε το οποίο επέρχεται µια οποιαδήποτε µεταβολή στη δικαιοδοσία, αρµοδιότητα, οργάνωση, σύνθεση, λειτουργία των δικαστηρίων, τείνει πραγµατικά, έστω και µ προκάλυµµα γενικών διατάξεων, να αφαιρέσει ορισµένη υπόθεση ή ορισµένα πρόσωπα από το µέχρι τώρα αρµόδιο δικαστήριο, δηλαδή από τον «νόµιµο δικαστή», για να την υπαγάγει στη κρίση άλλου δικαστηρίου, hic et nunc, οπότε και µόνο παραβιάζεται το άρθρο 8 του Συντάγµατος, διότι τεκµαίρεται ότι η αφαίρεση γίνεται µε σκοπό την ευµενέστερη ή δυσµενέστερη αντιµετώπιση. Στη πρώτη παράγραφο του άρθρου 8, το Σύνταγµα αναγνωρίζει µεν την σηµασία της θέλησης των διαδίκων για την αρµοδιότητα των δικαστηρίων, µε την έννοια ότι αποκλείει την υπαγωγή τους, παρά τη θέλησή τους, στη δικαιοδοσία δικαστηρίου, διαφορετικού από εκείνο που γενικά καθορίζεται από το νόµο. Αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι οι ιδιώτες -διάδικοι ή κατηγορούµενοι- µπορούν να επιλέγουν το δικαστήριο που θα τους δικάσει και να καθορίζουν 14

15 ή τροποποιούν την αρµοδιότητά του ούτε ότι µπορούν να υπάγουν οποιαδήποτε διαφορά τους σε διαιτησία, αλλά ότι απλώς επιτρέπεται η επίλυση διαφορών µε εκούσια διαιτησία, υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπει κάθε φορά ο νόµος. Αποδέκτες του δικαιώµατος Φορέας των δικαιωµάτων που απορρέουν από το άρθρο 8 του Συντάγµατος είναι, όπως καθίσταται άλλωστε σαφές από την ίδια την διατύπωσή του, ο κθένας, νοµικό ή φυσικό πρόσωπο, Έλληνας ή αλλοδαπός.από την ίδια τη φύση τους εξάλλου, τα δικαιώµατα αυτά δεν µπορούν παρά να στρέφονται κατά την κρατικής εξουσίας, αφού αυτή καθορίζει την οργάνωση και την απονοµή της δικαιοσύνης. Αποδέκτης της ισχύος τους δεν, στο πλαίσιο αυτό, µόνο ο νοµοθέτης και η διοίκηση, αλλά επίσης και η δικαιοσύνη, κατεξοχήν µάλιστα τα όργανα που ασκούν τη διοίκηση των δικαστηρίων. εν πρόκειται πάντως αποκλειστικά για ατοµικό δικαίωµα, µε σκοπό την προστασία κυρίως της προσωπικής ασφαλείας και κατ επέκταση των συµφερόντων γενικά των φορέων του, αλλά και για θεσµική εγγύηση 25. Και αυτό διότι ο καθορισµός της αρµοδιότητας και της σύνθεσης των δικαστηρίων µε βάση κοινές για όλους γενικές και αφηρηµένες ρυθµίσεις αυτονόητα συµβάλλει στην εύρυθµη λειτουργία και απονοµή της δικαιοσύνη, µε αποκλεισµό της αυθαιρεσίας. Συνεπώς, από την θέσπιση σχετικών διατάξεων στη κοινή δικονοµική νοµοθεσία, απορρέει ένα θεσµικό κεκτηµένο. Έτσι, π.χ., πρέπει να θεωρηθεί ότι απολαµβάνει συνταγµατική κατοχύρωση ο θεσµός της κλήρωσης των συνθέσεων στα ποινικά δικαστήρια, όπως αυτός καθιερώνεται στο άρθρο 17 του Οργανισµού ικαστηρίων(ν.1756/1988, όπως τροποποιήθηκε µε τον ν. 1868/1989) Σβώλου-Βλάχου, Το Σύνταγµα της Ελλάδας, Β, Καρρά, Ποινικό ικονοµικό ίκαιο,

16 Αρµοδιότητα και Σύνθεση Η έννοια του νόµιµου δικαστή, αναφέρεται σε δικαστήριο, πρόκειται δηλαδή ουσιαστικά για «νόµιµο δικαστήριο». Η αναφορά αυτή γίνεται υπό δυο έννοιες, την αντικειµενική (αρµοδιότητα) και την υποκειµενική (σύνθεση). Με την αντικειµενική έννοια η αρχή του νόµιµου δικαστή αναφέρεται στο δικαστήριο ου είναι αρµόδιο να δικάσει συγκεκριµένη κατηγορία υποθέσεων, µε βάση γενικά και αντικειµενικά κριτήρια. Με την υποκειµενική έννοια, η αρχή του νόµιµου δικαστή αναφέρεται στη σύνθεση του δικαστηρίου, στους δικαστές δηλαδή στα πρόσωπα που θα συγκροτήσουν το δικαστήριο. Όπως η αρµοδιότητα, έτσι και η σύνθεση πρέπει να καθορίζεται µε γενικά και αντικειµενικά κριτήρια και ασφαλώς δεν πρέπει να επιλέγονται οι δικαστές προκειµένου να δικάσουν συγκεκριµένες υποθέσεις. 16

17 ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Το ζήτηµα του κωλύµατος του δικαστή Ένας από τους βασικούς όρους της αµερολοηψίας και γενικά της αντικειµενικής κρίσης του δικαστή είναι ο αποκλεισµός του από τη σύνθεση του δικαστηρίου που εκδικάζει υπόθεεση για την οποία έχει διατυπώσει ή σχηµατίσει προηγουµένως γνώµη.ο κανόνας αυτός ισχύει σε όλα τα σύγχρονα δηµοκρατικά κράτη και κανείς δεν µπορεί ότι έχει πια το χαρακτήρα γενικής αρχής. Ο εν λόγω κανόνας είναι συνταγµατικού επιπέδου, αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της δίκαιης δίκης και απορρέει από την αρχή του κράτους δικαίου, σύµφωνα µε την οποία, η προκατάληψη είναι ασύµβατη όχι µόνο µε την έννοια της δικαιοσύνης, αλλά και µε το δίκαιο και τη λογική του δικαίου γενικότερα. Η ασυµβατότητα αυτή αποκλείει όχι µόνο από το πεδίο άσκησης της δικασυικής λειτουργίας, αλλά από την άσκηση όλων των λαιτουργιών του κράτους. Ο κανόνας αυτός για την διασφάλιση της αντικειµενικής κρίσης του δικαστή, παρατηρείται ότι ούτε ο νοµοθέτης, ούτε τα δικαστήρια τον λαµβάνουν υπ όψιν µε ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία. Ο κανόνας έχει τέσσερα βασικά στοιχεία. Αρχικά, ότι η συµµετοχή του δικαστή σε άλλη προηγούµενη διαδικασία κρίσης της υπόθεσης αποτελεί κώλυµα αντικαιµενικού ή δοµικού χαρακτήρα. Το κώλυµα συντρέχει όχι µόνο όταν ο δικαστής συµµετείχε σε προηγούµενη εκδίκαση της υπόθεσης, αλλά και όταν συµµετείχε σε άλλη, µη δικαστική, διαδικασία αντιµετώπισης. Το κώλυµα συντρέχει στο πρόσωπο του δικαστή, ανεξάρτητα µε το αν συµµετείχε σε διαδικασία σχηµατισµού γνώµης που είχε ως αντικείµενο της δικης ή είχε άλλο µεν αντικείµενο, αλλά µπορούσε εκ πλαγίου να οδηγήσει σε σχηµατισµό γνώµης για το εκδικαζόµενο αντικείµενο. Τέλος, το κώλυµα συντρέχει, αναξάρτητα αν συντρέχει στο πρόσωπο δικαστών που αποτελούν µειοψηφία ή πλειοψηφία του δικαστηρίου Παραράς, Μελέτες IV 17

18 ικαστικές επιτροπες-εκτακτα δικαστήρια Η παράγρααφος 2 του άρθρο 8 του Συντάγµατος που ορίζει ότι «δικαστικές επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια δεν επιτρέπεται να συσταθούν» συγκεκριµενοποιεί την απαγόρεση της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου, η οποία πάντως θα αρκούσε για να καλύψει το περιεχόµενο της παραγράφου 2. «ικαστικές επιτροπές» είναι οι αποτελούµενες από πρόσωπα -είτε δικαστικούς είτε άλλους λειτουργούς ή υπαλλήλους (πολιτικούς ή εκκλησιαστικούς) είτε ιδιώτες- που ορίζονται ειδικά για να δικάσουν µια υπόθεση και ιδίως συγκεκριµένα άτοµα µε σκοπό να τα καταδικάσουν ή αντίστροφα, να τα αθωώσουν. «Έκτακτα δικαστήρια», είναι τα δικαστήρια, των οποίων η σύνθεση και αρµοδιότητα δεν ορίζεται εκ των προτέρων, αλλά ιδρύονται ad hoc, εκ των υστέρων-ιδίως µετά την τέλεση µιας αξιόποινης πράξης ή τη δηµιουργία µιας διαφοράς-, για να δικάσουν συγκεκριµένη υπόθεση ή ορισµένα πρόσωπα που είναι ήδη δεδοµένα. Η διάκριση µεταξύ δικαστικλων επιτροπών και εκτάκτων δικαστηρίων, έγκειται βασικά στο ότι τα δεύτερα είναι πάντως, από κάθε άποψηοργάνωσης, σύνθεσης, λειτουργίας-, δικαστήρια, πράγµα που δεν συµβαίνει µε τις «δικαστικές επιτροπές». Τα έκτακτα δικαστήρια, για τα οποία γίνεται λόγος στο άρθρο 8 του Συντάγµατος, δεν πρέπει να συγχέονται µε τα «εξαιρετικά δικαστήρια» και τα «ειδικά δικαστήρια», για τα οποία θα κάνουµε λόγο παρακάτω. 18

19 Εξαιρετικά δικαστήρια-ειδικά δικαστήρια Με τα εξαιρετικα δικαστήρια (τέτοια είναι τα έκτακτα στρατοδικεία), των οποίων η λειτουργία προβλέπεται από το άρθρο 8 του Συντάγµατος, όταν αναστέλλονται οι ατοµικές ελευθερίες (βλ. και άρθρα 5-9 του ν. 566/1977 περί καταστάσεως πολιορκίας). Με τα ειδικά δικαστήρια, δηλαδή ειδικής δικαιοδοσίας, που είναι αρµόδια για την εκδίκαση ορισµένου είδους υποθέσεων ή ορισµένης κατηγορίας προσώπων, όπως λόγου χάρην, το Συµβούλιοτης Επικρατίας, το Ελεγκτικό Συνέδριο, τα δικαστήρια εργατικών διαφορών, τα δικαστήρια ανηλίκων κτλ. εν αντίκειται προς τις διατάξεις της δεύταρης παραγράφου του άρθρου 8 του Συντάγµατος η ίδρυση, µε νόµο, δικαστηρίων που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες συνθήκες ειδίκευσης των κοινωνικών και ιδίως των οικονοµικών σχέσεων, και τα οποία, για τους λόγους αυτούς, απαρτίζονται και από ιδιώτες που έχουν ειδικές γνώσεις και ειδική κατάρτιση και πείρα (π.χ. δικαστήριο σηµάτων, τα δικαστήρια κοινωνικών ασφαλίσεων, τα διαιτητικά δικαστήρια, ενώ επίσης ανήκουν και τα εκκλησιαστικά δικαστήρια), υπό την προϋπόθεση πάντως ότι και τα δικαστήρια αυτά χαρακτηρίζονται από γενικότητα και αντικειµενικότητα σε ό,τι αφορά την υπαγωγή σε αυτά ορισµένων κατηγοριών υποθέσεων ή προσώπων. Τα ειδικά και εξαιρετικά δικαστήρια δικάζουν υποθέσεις ειδικών κατηγοριών και αύτο είναι το στοιχείο που τα δικρίναι από τα τακτικά δικαστήρια που έχουν γενική δικαιοδοσία. Η υπαγωγή µιας υπόθεσης, που σεν ανήκει στον κύκλο την συγκεκριµένης ειδικής κατηγορίας, στη δικαιοδοσία αντίστοιχου ειδικού ή εξαιρετικού δικαστηρίου, αποτελεί παράβαση του άρθρου 8 του Συντάγµατος, που κατωχυρώνει ακριβώς την υπαγωγή των υποθέσεων και των εν γένει διαδίκων στο νόµιµο δικαστή τους Μάνεσης, Ατοµικές Ελευθερίες,

20 Περιπτώσεις αναστολής του άρθρου 8 Από το άρθρο 48 του Συντάγµατος προβλέπεται η αναστολή του άρθρου 8 σε περίπτωση εξωτερικών ή εσωτερικών κινδύνων κτλ. Για πρώτη φορά στο Σύνταγµα του 1952 το άρθρο 8 για το νόµιµο δικαστή περιλήφθηκε απρόοπτα άγνωστο αν από παραδροµή ή παρανόηση ή επίτηδες- στα αναστελλόµενα άρθρα του Συντάγµατος (πάντως η περίπτωση αναστολής του δεν είχε συζυτηθεί καθόλου στις επιτροπές του Β και του ΞΗ Ψηφίσµατος της Αναθεωρητικής Βουλής του ). Πρέπει να σηµειωθεί ότι για την λειτουργία των εκτέκτων στρατοδικείων, που είναι «εξαιρετικά δικαστήρια», δεν είναι άλλωστε αναγκαία η αναστολή του άρθρου 8, δεδοµένου ότι η σύστασή τους προβλέπεται αυτοτελώς από ειδική διάταξη του άρθρου 48. Η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 8 του Συντάγµατος απαγορεύει µάλιστα τη λαιτουργία του «εξαιρετικών δικαστηρίων», όπως ήδη τονίσαµε, αλλά και των εκτέκτων δικαστηρίων και των των δικαστικών επιτροπών. Περιέργως και το Σύνταγµα του 1975 περιέλαβε το άρθρο 8 στις αναστελλόµενες, βάσει του άρθρου 48, διατάξεις.με αυτό το δεδοµένο η αναστολή του άρθρου 8 συνεπάγεται ενδεχοµένως, τη δυνατότητα θέσπισης παρεκκλίσεων από την αρχή του νόµιµου δικαστήτης παραγράφου 1 του άρθρου 8, για λόγους αναφερόµενους πάντως στην ασφάλεια του κράτους, του πολιτεύµατος και της δηµόσιας τάξης. Είναι όµως αµφίβολο άν συνεπάγεται και τη δυνατότητα σύστασης των κατά κυριολεξία δικαστικών επιτροπών και εκτάκτων δικαστηρίων, που απαγορεύονται ειδικότερα από την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου. ιότι αυτό το ενδεχόµενο δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται προς την αληθινή θέληση του συντακτικού νοµοθέτη, έστω και αν κατά τη ψήφιση του άρθρου 48 δεν είχε αντιµετωπιστεί το ζήτηµα Μάνεσης, Ατοµικές Ελευθερίες,

21 Περίληψη Εργασίας Στη πρώτη παράγραφο του άρθρου 8 του Συντάγµατος καθιερώνεται η αρχή του φυσικού δικαστή. Η αρχή αυτή είναι πολύ σηµαντική καθώς αποτελεί έναν αντικειµενικό κανόνα, του ικονοµικού ικαίου, που αφορά τη δικαστική λειτουργία. Πρόκειται ταυτόχρονα, για ένα ατοµικό δικαίωµα που συνδέεται µε συνταγµατικές εγγυήσεις. Σκοπός της, είναι η εξασφάλιση της δίκαιης δίκης, για κάθε πρόσωπο, φυσικό ή νοµικό, Έλληνα ή αλλοδαπό. Αποτελεί, ουσιαστικά το θεµέλιο της δικαστικής προστασίας, η οποία είναι αναµφισβήτητα ένα από τα ζητούµενα σε µια κοινωνία δηµοκρατικά οργανωµένη, όπως είναι η Ελληνική. Η πεµπτουσία της αρχής είναι η αποτροπή της αθέµιτης δικαστικής παρέµβασης και η εξασφάλιση της αµεροληψίας των δικαστών. 21

22 Βιβλιογραφία Ε.Βενιζέλος, Η αρχή του νόµιµου δικαστή και η κατάσταση της δικαιοσύνης, ίκαιο και Πολιτική, 1983 Γ.Βερβενιώτη, ιαιτητική Πραγµατογνωσύνη, 1981 Κ.Γεωργόπουλος, Επίτοµο Συνταγµατικό ίκαιο, 5 η έκδοση, 1993 Π.Τ. αγτόγλου, Συνταγµατικό ίκαιο- Ατοµικά ικαιώµατα Π.Τ. αγτόγλου, ιοικητικό ικονοµικό ίκαιο, 1994 Ανδρ.Γ. ηµητρόπουλος, Παραδόσεις Συνταγµατικού ικαίου, Τόµος III, Θ έκδοση, Αθήνα 2001 Α.Καίσης, Ακύρωση ιαιτητικών Αποφάσεων, 1989 Κ.Καλαβρός, ίκαιο της ιαιτησίας, I.Εσωτερική ιαιτησία, 1993 Β.Καράκωστας-Γεωργόπουλου/Αθανασούλη,Το Σύνταγµα- Ερµηνευτικα Σχόλια -Νοµολογία, τ.µ. II, 1991 Α.Καρράς, Ποινικό ικονοµικό ίκαιο, Αθήνα-Κοµοτηνή, 1993 Α.Κεραµέας, αστικό ικονοµικό ίκαιο, γενικό µέρος, 1986 Α.Κονταξής, Κώδικας Πολιτικής ικονοµίας, 1993 Α.Μάνεσης, Ατοµικές Ελευθερίες, 4 η έκδοση,

23 Σ.Πανταζόπουλος, Η εξαίρεση του δικαστή, συµβολή στην αρχή του φυσικού δικαστή, Αθήνα-Κοµοτηνή, 1992 Π.Παραράς, το Σύνταγµα του 1975-Corpus Π.Παράρας, Μελέτες IV Ν.Σαρίπολος, Συνταγµατικό ίκαιο, 1923 Α.Σβώλος-Γ.Βλάχος, Το Σύνταγµα της Ελλάδας, 1955 Χ.Σγουρίτσας, Συνταγµατικό ίκαιο, 1966.Τσούρκας, Τα έκτακτα ικαστήρια-συµβολή στην ερµηνεία και εφαρµογή του άρθρου 8, παράγραφος 2, 1987 Θ.Φλογαίτης, Εγχειρίδιο Συνταγµατικού ικαίου, 1895 Κ.Χρυσόγονος, Ατοµικά ικαιώµατα, 1996 Μονογραφίες και άρθρα 25 σελ.588 επ., Η απόφαση του Α.Ε.. για την συνταγµατικότητα της διαιτητικής επίλυσης των διοικητικών διαφορών Π.Θεοδωρόπουλος, Ελλ νη, Η νοµιµότητα της διαιτησίας, Αρχ.Ν 38, 567 Γ.Μαγκάνης, Ο φυσικός και ο αφύσικος δικαστής, II σελ.33 επ. Κ.Μπέης, Ο ισόβιος νόµιµος δικαστής και η κοινή γνώµη, Τµ προς τιµήν Γ.Ράµµου, τ.µ. II,

24 Κ.Μπέης, Τα συνταγµατικά θεµέλια της δικαστικής προστασίας, αφιέρωµα στον Γ.Οικονοµόπουλο, 1981, σελ. 195 επ..μπαρδούτσος, Παρτηρήσεις στο Α.Ε.. 24/1993, 6 49 επ. Νοµολογία Εφ Αθ. 2080/1982, 14 σελ.3 (ρύθµιση που αποκλείει προσφυγή στα τακτικά δικαστήρια για ακύρωση διαιτητικής απόφασης, εφόσον ο αποκλεισµός έχει συνοµολογηθεί µε διαιτητική συµφωνία που κυρώθηκε µε νόµο, δεν αντίκειται στο άρθρο 8 του Σ.) Εφ Αθ. 4168/1982 (αντισυνταγµατικότητα υποχρεωτικής διαιτησίας χωρίς συµφωνία των µερών) ΑΠ. 356/1991 (υπαγωγή επίλυσης διαφορών ξένου επενδυτή και ελληνικού δηµοσίου δεν αντίκειται στο άρθρο 8 του Σ.) Επ.Εµ.1993, 386 επ. ΑΠ. 1294/1992, ΝοΒ 1993, 758 επ. Α.Ε.. 24/1993, 25, σελ.12 (διαιτητική επίλυση φορολογικών διαφορών δεν είναι αντίθετη µε το Σ.) ΣτΕ 2152/1993, Ολ. ΤοΣ 1994, 117 επ. Ε...Α., υπόθεση Pfeifer κατά Αυστρίας, ΕΕΕυρ. 1993, 647 ΣτΕ 2724/1996, Ελλ νη 1997, σελ.97 Ε...Α., υπόθεση Procola κατά Λουξεµβούργου, ΕΕΕυρ, 1993, 700 επ. 24

25 Α.Ε.. 12/1997, Ελλ νη, σελ ΑΠ. 1/1997, Ολ. Ελλ νη 1997, 727 επ. 25

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΑΝΔΡΕΑΣ Γ.ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: «ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΦΥΣΙΚΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΣΚΟΥΤΕΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου Προπτυχιακή Εργασία ηµοσίου ικαίου Μάθηµα Ατοµικά και Κοινωνικά ικαιώµατα ιδάσκων

Διαβάστε περισσότερα

ροσάκη Ιωάννα Αριθµός Μητρώου: Θέµα εργασίας: «Ο Νόµιµος ικαστής» (Άρθρο 8 του Συντάγµατος)

ροσάκη Ιωάννα Αριθµός Μητρώου: Θέµα εργασίας: «Ο Νόµιµος ικαστής» (Άρθρο 8 του Συντάγµατος) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μάθηµα: Ατοµικά και Κοινωνικά ικαιώµατα, εξάµηνο Καθηγητής: Ανδρέας Γ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κος ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κος ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κος ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ο «Φυσικός» ικαστής Οικονοµίδου Ειρήνη Α.Μ.: 1340199900654 Μάιος: 2006

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ Θέµα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ,2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Το άρθρο 8 του Συντάγματος 1975/86/01».

Θέμα: «Το άρθρο 8 του Συντάγματος 1975/86/01». Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή ΝΟΠΕ, Τμήμα Νομικής Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Δημοσίου Δικαίου Μάθημα «Συνταγματικό Δίκαιο» Διδάσκων: A. Δημητρόπουλος, Kαθηγητής Επιμέλεια εργασίας: Χριστίνα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ Καθορίζοντας το γενικό περιεχόµενο ενός δικαιώµατος, µε διατάξεις δικαίου στο πλαίσιο γενικής σχέσης, προσδιορίζονται τα ανώτατα όρια άσκησης

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Θέμα 2 ον : Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους.

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη περιεχομένων. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο δικαστικός έλεγχος της διοικήσεως και η έννομη προστασία του ιδιώτη

Σύνοψη περιεχομένων. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο δικαστικός έλεγχος της διοικήσεως και η έννομη προστασία του ιδιώτη Σύνοψη περιεχομένων Συντομογραφίες... XVII Γενική βιβλιογραφία... XXIII Ι. Ελληνικό διοικητικό δικονομικό δίκαιο... XXIII ΙΙ. Αλλοδαπό διοικητικό δικονομικό δίκαιο...xxviii Παραπομπές στην νομοθεσία και

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 4.4 Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2 Άρθρο 26 του Συντάγματος Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια. Οι αποφάσεις τους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 13 η : Δικαίωμα δικαστικής προστασίας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας: Άρθρο 8 του Συντάγµατος. «Ο νόµιµος δικαστής» Καµιντζή Ιωάννα Α.Μ :322 Εmail : (Τετάρτη, 5 Μαΐου 2004)

Θέµα εργασίας: Άρθρο 8 του Συντάγµατος. «Ο νόµιµος δικαστής» Καµιντζή Ιωάννα Α.Μ :322 Εmail : (Τετάρτη, 5 Μαΐου 2004) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: Η Αρχή της φορολογικής ισότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Διδάσκοντες: Δημητρόπουλος Ανδρ., Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ Η αρχή της ισότητας είναι άρρηκτα συνυφασµένη µε την πολιτική και την ατοµική ελευθερία, στις οποίες θεµελιώνεται η έννοια της ηµοκρατίας. Σε όλα τα δηµοκρατικά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 Κεφάλαιο πρώτο: ΙΙ. Η διοίκηση, ΙΙΙ. Το διοικητικό δίκαιο (σελ. 16 25) Σκοπός των ως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία Δικαστήρια Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μια συνταγματική δημοκρατία βασισμένη στις αρχές της νομιμότητας, της ύπαρξης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή. 1. Προβληματισμός Μεθοδολογία... 5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή. 1. Προβληματισμός Μεθοδολογία... 5 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 1. Προβληματισμός... 1 2. Μεθοδολογία... 5 3. Ιστορική και συγκριτική προσέγγιση... 11 α. Ιστορική προσέγγιση... 11 β. Συγκριτική προσέγγιση... 16 i. Γαλλία... 16 ii. Γερμανία... 20

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Παυλόπουλος, Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Παν/μίου Αθηνών Η αρχή της Διάκρισης των Λειτουργιών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, 2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο εργασία 1η σχεδιαγραµµα 1)εισαγωγή:έννοια γενικών συνταγµατικών αρχών 2)ειδικότερα, η απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος α)έννοια β)καθιέρωση της αρχής γ)εκταση εφαρµογής και σχέση α.25παρ3σ και 281 ΑΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑ Ερωτάται αν αν είναι στα πλαίσια ή όχι του Συντάγματος η εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 139 του Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών με την έκδοση της προβλεπόμενης Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης)

ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης) ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης) Πρόεδρος: Μ. Τατσέλου Δικηγόρος: Α. Αγγελίδης Το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής ή η επικύρωση της

Διαβάστε περισσότερα

Τσιλιµίγκρα Μαρίας Ελένης

Τσιλιµίγκρα Μαρίας Ελένης Τσιλιµίγκρα Μαρίας Ελένης Το ανώτατο ειδικό δικαστήριο (ΑΕ ) 2009-2010 Σχολή Νοµικών Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής Α έτος κλιµάκιο Εργασία στο µάθηµα του Συνταγµατικού ικαίου ιδάσκων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η : ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4 4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΗΜΟΣΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΛΟΥΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2003

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΛΟΥΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2003 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου --------------------------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ :

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου --------------------------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων ΙΙ (ΣτΕ 438/2001)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων ΙΙ (ΣτΕ 438/2001) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή:

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή: ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘ. 2522 ικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συµβάσεως δηµόσιων έργων, κρατικών προµηθειών και υπηρεσιών σύµφωνα µε την οδηγία 89/665 Ε.Ο.Κ. Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ

Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ Κύκλος ικαιωµάτων του Ανθρώπου ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΑΓΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΑΜΟΝΗΣ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας Τάκης Επιµέλεια εγγράφου: Χάρης Σιµόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΑΡΘΡΟ 49 Β ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε., Υπ. Δ.Ν ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΟΚΙΜΩΝ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α) Πηγες Διοικητικου Δικαιου Ως πηγή διοικητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος... VII Συντομογραφίες...XXI Εισαγωγή Ι. Η έννοια του δικαίου... 1 1. Ορισμός του κανόνα δικαίου... 1 2. Τα χαρακτηριστικά του κανόνα δικαίου... 2 II. Η διαίρεση του δικαίου...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ 2003-2004 Υπεύθυνος Καθηγητής: Ανδρέας ηµητρόπουλος Μάθηµα: Συνταγµατικό ίκαιο ΘΕΜΑ Σχολιασµός απόφασης

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας : Γενικές Συνταγµατικές Αρχές «Απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος» Καµιντζή Ιωάννα Α.Μ:322 Ε Mail:

Θέµα εργασίας : Γενικές Συνταγµατικές Αρχές «Απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος» Καµιντζή Ιωάννα Α.Μ:322 Ε Mail: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΝΝΟΙΑ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΑΦΕΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ I. Ορισμός, αποστολή και ιδιαιτερότητα του Ποινικού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΕΙ ΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 8 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΤΑ ΕΙ ΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 8 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΑ ΕΙ ΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 8 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Κόκορη Κόγια Μαρία (Α.Μ. : 1340200800156) Πανεπιστηµιακό Έτος:2009-2010, δ εξάµηνο 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή 2. Απαρίθµηση

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 1 Πολίτευμα...19 Θεωρία... 19 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 19 Το κράτος... 20 Το πολίτευμα... 21 Το συνταγματικό δίκαιο... 21 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ-ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ-ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ-ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ Στουραϊτου Παρασκευή ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ κ. ηµητρόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987)

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987) Διάγραμμα Περιεχομένων ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΕΤΟΥΣ 1987) Εισαγωγικά...23 Ι. Θρησκευτική Ελευθερία...25 Α. Γενικά...25 Β. Ελευθερία της θρησκευτικής

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.»

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.» Από τη δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση με την επωνυμία «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.» τέθηκαν υπόψη μου το εξής περιστατικά: Οκτώ (8) από τα είκοσι ένα (21) μέλη του Δ.Σ., το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ. «Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας, ως γενικής συνταγµατικής αρχής της ελληνικής έννοµης τάξης»

ΕΡΓΑΣΙΑ. «Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας, ως γενικής συνταγµατικής αρχής της ελληνικής έννοµης τάξης» Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου ----------------------------------------------------- Μεταπτυχιακό ίπλωµα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΩΝ ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ 60-5 Ος ΟΡΟΦΟΣ (ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΣΑ) ΤΗΛ.- FAX: 210.3398136 e-mail: enelerg@dsa.gr Κύριοι σύµβουλοι, Η Ένωσή µας θέλει να σας ενηµερώσει για τη διάταξη του ν. 3301/2004 που

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 15.6.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (49/2011) Θέµα: Αιτιολογηµένη γνώµη της Γερουσίας της Ιταλικής ηµοκρατίας σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, 2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ (σελ. 1-14)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ (σελ. 1-14) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ (σελ. 1-14) 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΟ (ΩΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ) 2.ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥ 3.ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 4.ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014»

Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014» Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014 Συνοπτική παρουσίαση 3 2. Εισαγωγή. 5

Διαβάστε περισσότερα

την ύπαρξη και την άσκηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος γιατί αποτελούσαν κενό γράμμα, αφού πρόθεση του

την ύπαρξη και την άσκηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος γιατί αποτελούσαν κενό γράμμα, αφού πρόθεση του Το δικαίωμα δικαστικής προστασίας 20 παρ.1 Σ Εισαγωγή Η τήρηση του Συντάγματος από αυτούς που ασκούν την κρατική εξουσία, δηλαδή από τα όργανα του κράτους εξαρτάται κατά πολύ από το εάν υπάρχουν και λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ε

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ε ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ε ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6 η : Αρχή της αναλογικότητας Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας Τ.Ε.Ι. Πειραιά Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Λογιστική και Χρηματοοικονομική Ειδικά θέματα Δικαίου Δρ. Μυλωνόπουλος Δ. Αν. Καθηγητής δίκαιο άδικο ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το

Διαβάστε περισσότερα

λειτουργεί αποτρεπτικά και εξυπηρετεί την τακτική της καθυστέρησης της γενικευµένης χορήγησης του επιδόµατος σε όλους τους δικαιούχους, πάγια θέση και

λειτουργεί αποτρεπτικά και εξυπηρετεί την τακτική της καθυστέρησης της γενικευµένης χορήγησης του επιδόµατος σε όλους τους δικαιούχους, πάγια θέση και Υ Π Ο Μ Ν Η Μ Α της ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ Α Ε Υ ΟΜΟ ΙΚΙΑ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ: ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ή ΑΡΝΗΣΙ ΙΚΙΑ Eίστε και εσείς µάρτυρες ως η κορυφαία συνδικαλισική οργάνωση των ηµοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της ισότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου. Ενότητα 8 η : ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αρχή της ισότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου. Ενότητα 8 η : ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8 η : Αρχή της ισότητας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

1ο Κεφάλαιο Το δικαίωµα του συνεταιρίζεσθαι στα πλαίσια του άρθρου 12 του Συντάγµατος

1ο Κεφάλαιο Το δικαίωµα του συνεταιρίζεσθαι στα πλαίσια του άρθρου 12 του Συντάγµατος Πρόλογος Η κατοχύρωση και η προστασία του δικαιώµατος της συνένωσης ή του συνεταιρίζεσθαι στο άρθρο 12 του ελληνικού Συντάγµατος δίνει σάρκα και οστά στο εύστοχο αρχαίο απόφθεγµα «η ισχύς εν τη ενώσει».

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Π Ε - ΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Α. Έννοια Β. Πηγές.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Π Ε - ΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Α. Έννοια Β. Πηγές. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Π Ε - ΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ Α. Έννοια Β. Πηγές. 2. ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ Α. Έννοια και διακρίσεις Β. Διακρίσεις και σύνθεση πολιτικών δικαστηρίων Γ. Χρόνος απονομής της δικαιοσύνης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 22παρ.1 23παρ.2 και25παρ.2σ ΛΟΓΙΚΗ ΕΡΝΗΝΕΙΑ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Θέμα: Δυνατότητα ψήφου των εκπροσώπων των ΔΕ νοσηλευτών στη Νοσηλευτική Επιτροπή Ι. Τεθέντα υπόψη μου στοιχεία ιστορικού. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ Ι ΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ Ι ΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τα νοµικά επαγγέλµατα και το γενικό συµφέρον στην οµαλή λειτουργία των νοµικών συστηµάτων

Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τα νοµικά επαγγέλµατα και το γενικό συµφέρον στην οµαλή λειτουργία των νοµικών συστηµάτων P6_TA(2006)0108 Νοµικά επαγγέλµατα Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τα νοµικά επαγγέλµατα και το γενικό συµφέρον στην οµαλή λειτουργία των νοµικών συστηµάτων Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 4: Πηγές του Δικαίου

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 4: Πηγές του Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4: Πηγές του Δικαίου Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική Ν. 2522/8-9-97 (ΦΕΚ-178 Α') : Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεως δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με την οδηγία 89/665 ΕΟΚ 'Αρθρο 1 : Πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο ΚΑΖΛΑΡΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Θέμα εργασίας: ΤΟ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ο συνταγματικός θεσμός της συλλογικής αυτονομίας (Εισήγηση στην ημερίδα "Κλαδικές Συλλογικές

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 7: Ιδιαιτερότητες της ποινικής διαδικασίας ανηλίκων

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 7: Ιδιαιτερότητες της ποινικής διαδικασίας ανηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7: Ιδιαιτερότητες της ποινικής διαδικασίας ανηλίκων Αγγελική Γ. Πιτσελά, Αν. Καθηγήτρια Εγκληματολογίας - Σωφρονιστικής Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Ενηµερωτική Εκδήλωση ΣΑΤΕ «ΝΕΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ «ΝΕΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ» ΕΡΓΩΝ» Ρέθυµνο 12 Μαρτίου 2014 Σταµάτης Σ Σ.. Σταµόπουλος Νοµικός Σύµβουλος ΣΑΤΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

θέμα: Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ Α. Εισαγωγή -λόγοι δημιουργίας ΑΔΑ -οι ΑΔΑ πριν τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001

θέμα: Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ Α. Εισαγωγή -λόγοι δημιουργίας ΑΔΑ -οι ΑΔΑ πριν τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο διδάσκοντες: Ανδρ. Δημητρόπουλος, καθηγητής, Θ. Αντωνίου, επ. καθηγήτρια εισήγηση: Παναγιώτα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 12 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1 # εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ 1]ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 2]ΝΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 3]ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 4]ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΙΚΑΙΟΥ 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΟΣ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΟΣ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΟΣ Είδος: ΝΟΜΟΣ Αριθµός: 3038 Έτος: 2002 ΦΕΚ: Α 180 20020807 Τέθηκε σε ισχύ: 07.08.2002 Ηµ.Υπογραφής: 02.08.2002 Για την επίλυση των διαφορών του άρθρου

Διαβάστε περισσότερα

Ο διορισµός Πρωθυπουργού - Μια απόπειρα ερµηνείας του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος.

Ο διορισµός Πρωθυπουργού - Μια απόπειρα ερµηνείας του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος. Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέα ηµοσίου ικαίου 2003 2004 Συνταγµατικό ίκαιο Επιβλέπων Καθηγητής: Κος Ανδρέας ηµητρόπουλος Ο διορισµός Πρωθυπουργού - Μια απόπειρα ερµηνείας του άρθρου 37 παρ. 4 του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ:

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: 2009-2010 ΘΕΜΑ: «Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΥΤΡΟΥ ΛΥΔΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πρόλογος 2. Ο Κανονισμός της βουλής 3. Η αρχή της αυτονομίας 4. Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή του ισχύοντος συστήµατος οριοθέτησης αρµοδιοτήτων µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών µελών

Περιγραφή του ισχύοντος συστήµατος οριοθέτησης αρµοδιοτήτων µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών µελών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Bρυξέλλες, 28 Μαρτίου 2002 (08.04) (OR. fr) CONV 17/02 ΣΗΜΕΙΩΜΑ του: προς : Θέµα : Προεδρείου τη Συνέλευση Περιγραφή του ισχύοντος συστήµατος οριοθέτησης αρµοδιοτήτων µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... VII ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... IX ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... XIX Ι. ΙΣΤΟΡΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ 1. To δικαστήριο των ευθύνων στους «νόμους» του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Συντομογραφίες... 19 Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Α. ΕΝΝΟΙΑ - ΠΗΓΕΣ... 21 Β. ΙΚΑΙΟ ΟΣΙΑ... 24 1. Έννοια - ιακρίσεις... 24 2. Περιεχόμενο... 24 3. ιεθνής δικαιοδοσία... 29 4. Ετεροδικία... 30 5. Βαθμοί δικαιοδοσίας...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, 11.3.2014 COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση

Διαβάστε περισσότερα

SN 1316/14 AB/γομ 1 DG D 2A LIMITE EL

SN 1316/14 AB/γομ 1 DG D 2A LIMITE EL ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 30 Ιανουαρίου 2014 (04.02) (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2013/0268 (COD) SN 1316/14 LIMITE ΣΗΜΕΙΩΜΑ Θέμα: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ..../20.. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ «Κύρωση: α) της από 24-12-2015 Πράξης Νοµοθετικού Περιεχοµένου Ρύθµιση κατεπειγόντων θεµάτων των Υπουργείων Εσωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του.

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 3 ο Μάθημα Διάγραμμα Παράδοσης ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ 1. Έννοια Δικαιώματος Εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο (δικαιούχος) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 26.4.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (0046/2012) Αφορά: Αιτιολογηµένη γνώµη του γερµανικού Οµοσπονδιακού Συµβουλίου (Bundesrat) σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Νοεμβρίου 2015 (OR. fr)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Νοεμβρίου 2015 (OR. fr) Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 24 Νοεμβρίου 2015 (OR. fr) Διοργανικός φάκελος: 2015/0906 (COD) 14306/15 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: 737 INST 411 COUR 62 CODEC 1571 PARLNAT

Διαβάστε περισσότερα