ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΠΑΤΡΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΜΕΡΟΣ Β ΜΕΡΟΣ Γ ΜΕΡΟΣ Δ ΜΕΡΟΣ Ε ΜΕΡΟΣ ΣΤ ΜΕΡΟΣ. Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 1

Transcript

1 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΠΑΤΡΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΜΕΡΟΣ Β ΜΕΡΟΣ Γ ΜΕΡΟΣ Δ ΜΕΡΟΣ Ε ΜΕΡΟΣ ΣΤ ΜΕΡΟΣ Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 1

2 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Πατρική δικαιοσύνη Πλάνο εργασίας Στην ενότητα αυτή θα διδαχθείς: Στο Α μέρος, ένα απόσπασμα από την Ποικίλη Ἱστορία του Αιλιανού Στο Β μέρος, θα γίνει επανάληψη της ύλης της ετυμολογίας της Α Γυμνασίου Στο Γ μέρος, θα γίνει επανάληψη της γραμματικής και του συντακτικού της Α Γυμνασίου 2 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

3 Α ΜΕΡΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ Εισαγωγή Ο συγγραφέας Ο Κλαύδιος Αιλιανός (περ μ.χ.), ο λεγόμενος σοφιστής, ήταν ένας Ελληνομαθής Ρωμαίος του 3ου αιώνα μ.χ. Καταγόταν από την Πραινέστη, ένα γραφικό χωριό στους πρόποδες των Απέννινων, εκατό μίλια ανατολικά της Ρώμης. Γεννήθηκε πιθανόν το 170 μ.χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού Μάρκου Αυρήλιου. Η ακμή του τοποθετείται την εποχή του Σεπτήμιου Σεβήρου. Αν και προερχόταν από την τάξη των απελευθέρων, ο Αιλιανός κατόρθωσε να φτάσει μέχρι το αξίωμα του αρχιερέα ή ποντίφικα. Ο Παυσανίας από την Καισαρεία ήταν δάσκαλός του στη Ρώμη. Έμαθε την ελληνική αττική διάλεκτο τόσο καλά που οι σύγχρονοί του τον ονόμαζαν μελίγγλοττο ή μελίφθογγο. Ακόμη έλεγαν ότι μιλούσε τόσο καλά τα ελληνικά που δεν μπορούσες να τον ξεχωρίσεις από έναν ιθαγενή Αθηναίο. Το έργο του Το έργο του αντανακλά την υπερβολική προσπάθεια για τον ωραίο λόγο, για την ωραία λέξη, τους δυσνόητους σχολαστικούς υπαινιγμούς, την πολυλογία και την παράξενη έκφραση. Αυτά τα χαρακτηριστικά που ασχήμυναν την αποκαλούμενη δεύτερη σοφιστική. Το έργο του «Ποικίλη Ἱστορία» το προλόγισε και το εξέδωσε ο Αδαμάντιος Κοραής. Στα χαμένα έργα του «Περί προνοίας» και «Περί θείων εναργειών» ήθελε να δείξει με ιστορικά παραδείγματα με ποιο τρόπο η επίδραση του παραδείσου μπορεί να επέμβει ενάντια στους ασεβείς και τους άθεους. Στα Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 3

4 κατοπινά χρόνια οι λόγιοι Χριστιανοί συχνά θεωρούσαν τον Αιλιανό αξιοθαύμαστα ηθοπλαστικό για κάποιον που δεν υποστηρίζει τη μία και μοναδική αλήθεια. Άλλα έργα του Αιλιανού είναι το «Περί ζώων ιδιότητος» και το «Περί ζώων ιστορίαι». Το τελευταίο αποτελείται από 17 βιβλία που περιέχουν αξιοπερίεργες συνήθειες των ζώων. Έγραψε επίσης 20 «Επιστολαί αγροικαί», που δείχνουν ότι ο Αιλιανός είχε μελετήσει τον Αριστοφάνη. Όπως και η «Ποικίλη Ιστορία» τα έργα αυτά είναι ρηχά και πολλές φορές απλοϊκά. Όμως μας δίνουν πληροφορίες που δεν τις βρίσκουμε αλλού και είναι ευχάριστα στην ανάγνωση. Το κείμενο που εξετάζουμε Το απόσπασμα του σχολικού βιβλίου προέρχεται από το έργο «Ποικίλη Ἱστορία» του Κλαύδιου Αιλιανού και είναι το κεφάλαιο 34, το τελευταίο, του πρώτου βιβλίου. Το έργο αποτελείται από 14 βιβλία συνολικά, όπου περιέχονται αρχικά θέματα φυσικής ιστορίας και στη συνέχεια ενδιαφέρουσες διηγήσεις από τη ζωή διαφόρων προσωπικοτήτων, όπως εδώ από το βίο του Αρταξέρξη. Πρόκειται για ένα πεζό κείμενο με διδακτικό χαρακτήρα. Διάβασε στη συνέχεια το κείμενο από το πρωτότυπο. ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀνήρ γένει Μάρδος παῖδας εἶχεν ἑπτά. Τούτων ὁ νεώτατος κακά πολλά τούς ἄλλους εἰργάζετο. Καί τά μέν πρῶτα ἐπειρᾶτο αὐτόν ὁ πατήρ ῥυθμίζειν λόγῳ ἐπεί δέ οὐκ ἐπείθετο, πρός τούς δικαστάς ἤγαγε καί ὅσα αὐτῷ ἐτετόλμητο ἀκριβῶς κατηγόρησε, καί ᾔτει παρά τῶν δικαστῶν ἀποκτεῖναι τόν νεανίσκον. Οἱ δέ ἐξεπλάγησαν καί ἀμφοτέρους ἐπί τόν βασιλέα Ἀρταξέρξην ἤγαγον. Τά αὐτά δέ λέγοντος τοῦ Μάρδου, βασιλεύς ἔφη: «Εἶτα τολμήσεις τόν υἱόν ἀποθνῄσκοντα ὑπομεῖναι;». Ὁ δέ ἔφη «πάντων μάλιστα ἐπεί καί ὅταν τῶν φυομένων θριδακινῶν τάς ἐκφύσεις τάς πικράς ἀφαιρῶ, οὐδέν ἡ μήτηρ αὐτῶν λυπεῖται, ἀλλά θάλλει μᾶλλον καί γλυκίων γίνεται». Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε μέν τόν ἄνδρα καί τῶν βασιλικῶν δικαστῶν ἐποίησεν ἕνα, εἰπών ὅτι ὁ περί τῶν ἰδίων παίδων οὕτω δικαίως ἀποφαινόμενος πάντως καί ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀκριβής ἔσται δικαστής καί ἀδέκαστος, ἀφῆκε δέ τόν νεανίαν τῆς τιμωρίας, ἀπειλῶν αὐτῷ θανάτου, ἐάν ἀδικῶν φωραθῇ ἕτερα. Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 1.34 (διασκευή) Δες τώρα τις άγνωστες λέξεις του κειμένου. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ 4 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

5 Λέξεις και φράσεις γένει Μάρδος εἰργάζετο πολλά κακά τά μέν πρῶτα ἐπειρᾶτο ῥυθμίζειν λόγῳ ἐπεί δέ ἤγαγε καί ὅσα αὐτῷ ἐτετόλμητο καί ᾔτει ἀποκτεῖναι ἀμφοτέρους Λέγοντος δέ τοῦ Μάρδου τά αὐτά ἔφη Εἶτα τολμήσεις ὑπομεῖναι πάντων μάλιστα τάς ἐκφύσεις τῶν θριδακινῶν οὐδέν λυπεῖται θάλλει μᾶλλον γλυκίων γίνεται ἐπῄνεσε τόν ἄνδρα καί ἐποίησεν ἕνα τῶν βασιλικῶν δικαστῶν εἰπών ὅτι ὁ ἀποφαινόμενος οὕτω δικαίως περί τῶν ἰδίων παίδων πάντως καί ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἔσται ἀφῆκε τῆς τιμωρίας τόν νεανίαν ἐάν φωραθῇ ἀδικῶν ἕτερα Ερμηνεία - μετάφραση Μάρδος στην καταγωγή (έθνος της Ασίας) προξενούσε πολλές συμφορές αρχικά προσπαθούσε να τον συνετίσει με τα λόγια επειδή όμως τον οδήγησε και όσα είχε αποτολμήσει αυτός και ζήτησε να τον σκοτώσει και τους δύο Κι ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια είπε Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις; βεβαιότατα τις παραφυάδες από τα μαρούλια καθόλου δε λυπάται ανθίζει περισσότερο, πετάει περισσότερα φύλλα γίνεται γλυκύτερη επαίνεσε τον άνδρα και τον έκανε βασιλικό δικαστή λέγοντας ότι αυτός που διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις για τα παιδιά του οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι απάλλαξε το νεαρό από την τιμωρία εάν αποδειχθεί ότι διαπράττει άλλες αδικίες Στο σημείο αυτό σου δίνουμε τη μετάφραση του αρχαίου κειμένου. Όπως παρατηρείς στην αριστερή στήλη έχουμε τοποθετήσει τις λέξεις σε λογική σειρά και στη δεξιά βρίσκεται η αντίστοιχη μετάφραση. Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 5

6 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Λογική σύνταξη Ἀνήρ γένει Μάρδος εἶχεν ἑπτά παῖδας. Ὁ νεώτατος τούτων εἰργάζετο πολλά κακά τούς ἄλλους. Καί τά μέν πρῶτα ἐπειρᾶτο ὁ πατήρ αὐτόν ῥυθμίζειν λόγῳ ἐπεί δέ οὐκ ἐπείθετο, ἤγαγε πρός τούς δικαστάς καί ὅσα ἐτετόλμητο αὐτῷ κατηγόρησε ἀκριβῶς, καί ᾔτει παρά τῶν δικαστῶν ἀποκτεῖναι τόν νεανίσκον. Οἱ δέ ἐξεπλάγησαν καί ἤγαγον ἀμφοτέρους ἐπί τόν Ἀρταξέρξην βασιλέα. Λέγοντος δέ τοῦ Μάρδου τά αὐτά, βασιλεύς ἔφη: «Εἶτα τολμήσεις ὑπομεῖναι τόν υἱόν ἀποθνῄσκοντα;». Ὁ δέ ἔφη «πάντων μάλιστα ἐπεί καί ὅταν ἀφαιρῶ τάς πικράς τάς ἐκφύσεις τῶν φυομένων θριδακινῶν, ἡ μήτηρ αὐτῶν οὐδέν λυπεῖται, ἀλλά θάλλει μᾶλλον καί γίνεται γλυκίων». Ἀκούσας ταῦτα Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε μέν τόν ἄνδρα καί ἐποίησεν Μετάφραση Ένας άνδρας, Μάρδος στην καταγωγή, είχε εφτά παιδιά. Ο πιο νέος από αυτά προκαλούσε πολλές συμφορές στους άλλους. Αρχικά προσπαθούσε ο πατέρας του να τον συνετίσει με τα λόγια επειδή όμως δεν τον έπειθε, οδήγησε το παιδί στους δικαστές και για όσα είχε αποτολμήσει αυτός τον κατηγόρησε με ακρίβεια, και ζητούσε από τους δικαστές την άδεια να σκοτώσει το νεαρό. Εκείνοι εξεπλάγησαν και οδήγησαν και τους δύο στον Αρταξέρξη, το βασιλιά (των Περσών). Κι ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια, ο βασιλιάς είπε: «Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις το θάνατο του γιου σου;» Και ο Μάρδος είπε: «Βεβαιότατα! Γιατί και όταν αφαιρώ τις πικρές παραφυάδες από τα μαρούλια που φυτεύω, η μητέρα (των μαρουλιών) καθόλου δε λυπάται, αλλά ανθίζει περισσότερο και γίνεται γλυκύτερη». Αφού άκουσε αυτά τα λόγια ο Αρταξέρξης, από τη μια επαίνεσε τον άνδρα και τον έκανε έναν από τους βασιλικούς δικαστές, 6 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

7 ἕνα τῶν βασιλικῶν δικαστῶν, εἰπών ὅτι ὁ ἀποφαινόμενος οὕτω δικαίως περί τῶν ἰδίων παίδων πάντως καί ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἔσται ἀκριβής καί ἀδέκαστος δικαστής, ἀφῆκε δέ τῆς τιμωρίας τόν νεανίαν, ἀπειλῶν αὐτῷ θανάτου, ἐάν ἀδικῶν φωραθῇ ἕτερα. λέγοντας ότι αυτός που διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις για τα παιδιά του οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι ακριβοδίκαιος και αμερόληπτος δικαστής, και από την άλλη απάλλαξε από την τιμωρία το νεαρό, απειλώντας αυτόν με θάνατο, εάν αποδειχθεί ότι διαπράττει άλλες αδικίες. ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ Ερωτήσεις κατανόησης Τώρα που διάβασες το κείμενο προσπάθησε να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποια είναι τα πρόσωπα του κειμένου; Ο πατέρας, που λεγόταν Ρακώκης, ο γιος, που λεγόταν Καρτώμης, και ο Αρταξέρξης, ο βασιλιάς των Περσών. 2. Ποιο πρόβλημα αντιμετώπιζε ο Ρακώκης με το μικρότερο γιο του; Ήταν πολύ ατίθασος και προξενούσε προβλήματα στους άλλους. Ο πατέρας στενοχωριόταν πολύ που ο μικρότερος γιος του αναστάτωνε το σπίτι και την οικογένειά του. 3. Τι έκανε για να το λύσει; Οδήγησε το παιδί στους δικαστές και ζητούσε να τον εκτελέσουν, αφού τους ανέφερε όλες τις αδικίες που είχε κάνει καθαρά και ξάστερα. 4. Πώς αντέδρασαν οι δικαστές; Οι δικαστές ένιωσαν μεγάλη έκπληξη, όταν άκουσαν το Μάρδο πατέρα να ζητάει τη θανατική καταδίκη του γιου του. 5. Τι ρώτησε ο Αρταξέρξης το Ρακώκη; Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 7

8 Τον ρώτησε αν θα μπορέσει να συνεχίσει να ζει ήρεμος και χωρίς τύψεις μετά το θάνατο του γιου του που μάλιστα θα έχει προκαλέσει ο ίδιος. 6. Τι του απάντησε ο Ρακώκης και πώς τεκμηρίωσε την απάντησή του; Απάντησε ότι δε θα είχε κανένα απολύτως πρόβλημα, αν πέθαινε ο γιος του. Χρησιμοποίησε μάλιστα ένα παράδειγμα από το φυσικό κόσμο, από τα μαρούλια. Είπε ότι, όπως όταν κόβουν από τα μαρούλια τις πικρές παραφυάδες, το φυτό αντί να μαραθεί, ανθίζει ολοένα και περισσότερο και πετά περισσότερα φύλλα. Έτσι και εκείνος, θα συνέχιζε τη ζωή του με ηρεμία, αφού θα είχε απαλλαγεί από το παιδί που τον πίκραινε. 7. Γιατί ο Αρταξέρξης έκανε το Ρακώκη δικαστή; Γιατί εκτίμησε την ειλικρίνεια και την αμεροληψία του, την αίσθηση της δικαιοσύνης που τον διέκρινε, που δεν επηρεαζόταν ούτε από τους ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς. 8. Τι απέγινε ο γιος του Ρακώκη; Ο Αρταξέρξης αποφάσισε να του δώσει μία δεύτερη ευκαιρία γι αυτό τον άφησε ελεύθερο και τον απάλλαξε από την τιμωρία. Για να τον συνετίσει όμως τον απείλησε ότι, αν ξανακάνει αδικίες, τότε τίποτα δε θα εμποδίσει το βασιλιά να οδηγήσει το νεαρό στο θάνατο. 9. Πιστεύεις ότι ο πατέρας είχε δίκιο που ζήτησε το θάνατο του γιου του; Φυσικά και είχε άδικο, πώς είναι δυνατόν να λέγεται πατέρας και να ζητά κάτι τόσο σκληρό; Η αυστηρότητά του ξεπερνάει τα όρια και δε δικαιολογείται με κανέναν τρόπο. Σίγουρα κάποιος νέος που παρουσιάζει μια τόσο αρνητική συμπεριφορά πρέπει να αποθαρρύνεται και ταυτόχρονα χρειάζεται νουθεσίες και καθοδήγηση για να ξαναβρεί τον εαυτό του και το δρόμο του, όχι όμως και μια θανατική καταδίκη. Οι νέοι είναι από τη φύση τους παρορμητικοί και έχουν περιέργεια να δοκιμάσουν όλες τις πλευρές τής ζωής. Ίσως πάνω στον ενθουσιασμό τους να ξεπερνούν τα όρια όμως οι μεγάλοι πρέπει να είναι δίπλα τους, για να τους βοηθήσουν, δίνοντάς τους λίγη από τη σοφία που αποκόμισαν από τις εμπειρίες τους. Η επιβολή της ποινής του θανάτου σε ένα νέο άνθρωπο θα του στερούσε τη δυνατότητα να αναμορφωθεί και να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για τους συνομηλίκους του. Σκοπός της ποινής είναι να σωφρονίσει και να παραδειγματίσει όχι να εξοντώσει. 10. Να εντοπίσεις στο κείμενο τις φράσεις που ανήκουν στο δικανικό λεξιλόγιο. πρός τούς δικαστάς ἤγαγε καί ὅσα αὐτῷ ἐτετόλμητο ἀκριβῶς κατηγόρησε καί ᾔτει παρά τῶν δικαστῶν ἀποκτεῖναι τόν νεανίσκον 8 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

9 καί ἀμφοτέρους ἐπί τόν βασιλέα Ἀρταξέρξην ἤγαγον ἀκριβής ἔσται δικαστής καί ἀδέκαστος ἀφῆκε δέ τόν νεανίαν τῆς τιμωρίας ἀπειλῶν αὐτῷ θανάτου, ἐάν ἀδικῶν φωραθῇ ἕτερα Ερμηνευτικά σχόλια ℵ Μάρδος: Οι Μάρδοι ήταν νομάδες που κατοικούσαν στην Αρμενία και τη Μηδία (το σημερινό Ιράν). ℵ Ἀρταξέρξην: Ο Αρταξέρξης, ο βασιλιάς των Περσών, ήταν πιθανότατα ο Β, που βασίλεψε από το 404 μέχρι το 358/7 π.χ. Διάβασε τώρα τα παρακάτω για να μπορέσεις να διηγηθείς το περιεχόμενο του κειμένου. Νοηματική ανάλυση του περιεχομένου Στο απόσπασμά μας διαβάζουμε μία διδακτική ιστορία για έναν ατίθασο γιο και τη δραστική αντιμετώπισή του από τον πατέρα του. Ο πατέρας, Μάρδος στην καταγωγή, είχε επτά παιδιά. Το μικρότερο όμως, ο ήρωας της ιστορίας μας, ήταν πολύ ζωηρό και διέπραττε πολλές αδικίες εις βάρος των άλλων. Ο πατέρας δεν άντεχε άλλο την άσχημη αυτή συμπεριφορά τού γιου του και θέλησε να τον συνετίσει αρχικά με τα λόγια. Όταν είδε ότι οι προσπάθειές του δεν είχαν αποτέλεσμα και ότι ο γιος του συνέχιζε να είναι ατίθασος, αποφάσισε να λάβει πιο δραστικά μέτρα. Τον οδήγησε στους δικαστές, αφού τον έπιασε και του έδεσε πίσω στην πλάτη του τα χέρια. Εκείνοι έκπληκτοι τον άκουσαν να κατηγορεί ξεκάθαρα το παιδί του για όλες τις αδικίες που είχε διαπράξει και τέλος να ζητάει από αυτούς να τον σκοτώσουν. Οι δικαστές όμως επειδή δεν ήθελαν να βγάλουν καταδικαστική απόφαση για το παιδί, τον έστειλαν στο βασιλιά των Περσών. Ο πατέρας επανέλαβε και στο βασιλιά όσα είχε πει προηγουμένως στους δικαστές. Ο Αρταξέρξης αφού τον άκουσε προσεκτικά, τον ρώτησε αν θα αντέξει να δει το γιο του νεκρό. Ο Μάρδος απάντησε με κάθε ειλικρίνεια ότι δεν είχε κανένα πρόβλημα και για να αιτιολογήσει μια τόσο σκληρή και απροσδόκητη απάντηση χρησιμοποίησε ως επιχείρημα ένα παράδειγμα από το φυσικό κόσμο. Μίλησε για τα μαρούλια και τις πικρές παραφυάδες που φυτρώνουν ανάμεσα στα τρυφερά βλαστάρια που τις κόβουν, χωρίς όμως να νιώσει τον παραμικρό πόνο το φυτό. Αντίθετα πετάει περισσότερα φύλλα και ακμάζει. Καταλαβαίνουμε ότι ο Μάρδος παρομοιάζει τον ατίθασο γιο του με τις πικρές παραφυάδες που πρέπει να ξεριζωθούν ή να κοπούν, για να μην εμποδίσουν την ανάπτυξη του φυτού, και τον εαυτό του με τη μάνα των μαρουλιών που αδιαφορεί για το προβληματικό παιδί της. Ο πατέρας εντυπωσίασε με τα λόγια και με τη στάση του τον Αρταξέρξη, που σκέφτηκε ότι αν κάποιος άνθρωπος βάζει το σωστό, το δίκαιο και το πρέπον πάνω από το παιδί του και το συμφέρον Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 9

10 του συνόλου πάνω από το ατομικό του συμφέρον, τότε αυτός ο άνθρωπος πρέπει να γίνει δικαστής. Πράγματι ο βασιλιάς διόρισε τον πατέρα ως βασιλικό δικαστή. Δεν ξέχασε όμως και το παιδί. Ελπίζοντας ότι πήρε το μάθημά του τον ελευθέρωσε και τον απάλλαξε από την τιμωρία, δίνοντάς του άλλη μία ευκαιρία. Για να εξασφαλίσει ότι το παιδί δε θα κάνει ξανά κακό στους γύρω του, τον απείλησε με την ποινή του θανάτου. Κεντρική ιδέα Τα ατίθασα παιδιά στενοχωρούν τους γονείς τους, που προσπαθούν να τα συνετίσουν με κάθε τρόπο. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ Γραμματική αναγνώριση ἀνήρ γένει Μάρδος παῖδας εἶχεν ἑπτά τούτων ὁ νεώτατος κακά ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ὁ ἀνήρ, τοῦ ἀνδρός Ημιφωνόληκτο συγκοπτόμενο διπλόθεμο ακατάληκτο. ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, πτώσης δοτικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης τό γένος, τοῦ γένους Ημιφωνόληκτο σιγμόληκτο ακατάληκτο. ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, β κλίσης ὁ Μάρδος, τοῦ Μάρδου ουσιαστικό, αρσενικού και θηλυκού γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, γ κλίσης ὁ / ἡ παῖς, τοῦ / τῆς παιδός ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής Παρατατικού, ενεργητικής φωνής=> ἔχω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἔχω, ΠΑΡΑΤ.: εἶχον, ΜΕΛΛ.: ἕξω και σχήσω, ΑΟΡ.: ἔσχον, ΠΑΡΑΚ.: ἔσχηκα, ΥΠΕΡ.: ἐσχήκειν απόλυτο αριθμητικό, είναι άκλιτο Τα απόλυτα αριθμητικά δηλώνουν ένα ορισμένο πλήθος από όντα. αντωνυμία, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού => οὗτος, αὕτη, τοῦτο Δεικτική αντωνυμία. επίθετο υπερθετικού βαθμού, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού νέος, νέα, νέον Στο σχηματισμό των παραθετικών παίρνει τις καταλήξεις -ώτερος, -ώτατος, δηλαδή με ωμέγα, γιατί προηγείται βραχύχρονη συλλαβή (ε). επίθετο, ουδετέρου γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, β κλίσης κακός, κακή, κακόν Έχει το ρόλο ουσιαστικού. 10 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

11 πολλά τούς ἄλλους εἰργάζετο ἐπειρᾶτο αὐτόν ὁ πατήρ ῥυθμίζειν λόγῳ ἐπείθετο τούς δικαστάς ἤγαγε ὅσα αὐτῷ επίθετο, ουδετέρου γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού πολύς, πολλή, πολύ Είναι ένα από τα πέντα ανώμαλα επίθετα της αρχαίας ελληνικής: πολύς, μέγας, πρᾶος, σῶς, φροῦδος. αντωνυμία, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού ἄλλος, ἄλλη, ἄλλο Αόριστη επιμεριστική αντωνυμία. ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής Παρατατικού μέσης φωνής => ἐργάζομαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἐργάζομαι, ΠΑΡΑΤ.: εἰργαζόμην και ἠργαζόμην, ΜΕΛΛ.: ἐργάσομαι και ἐργασθήσομαι, ΑΟΡ.: εἰργασάμην και ἠργασάμην και εἰργάσθην και ἠργάσθην, ΠΑΡΑΚ.: εἴργασμαι, ΥΠΕΡ.: εἰργάσμην ρήμα, συνηρημένο της 1ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής Παρατατικού, μέσης φωνής => πειράομαι, πειρῶμαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: πειρῶμαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐπειρώμην, ΜΕΛΛ.: πειράσομαι και πειραθήσομαι, ΑΟΡ.: ἐπειρασάμην και ἐπειράθην, ΠΑΡΑΚ.: πεπείραμαι, ΥΠΕΡ.: ἐπεπειράμην αντωνυμία, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού αὐτός, αὐτή, αὐτό Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία. ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ὁ πατήρ, τοῦ πατρός Ημιφωνόληκτο συγκοπτόμενο διπλόθεμο ακατάληκτο. απαρέμφατο Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής => ῥυθμίζω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ῥυθμίζω, ΠΑΡΑΤ.: ἐρρύθμιζον, ΜΕΛΛ.: ῥυθμίσω, ΑΟΡ.: ἐρρύθμισα ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης δοτικής, ενικού αριθμού, β κλίσης ὁ λόγος, τοῦ λόγου ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Παρατατικού, μέσης φωνής => πείθομαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: πείθομαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐπειθόμην, ΜΕΛΛ.: πείσομαι και πεισθήσομαι, ΑΟΡ.: ἐπεισάμην και ἐπείσθην και ἐπιθόμην, ΠΑΡΑΚ.: πέπεισμαι, ΥΠΕΡ.: ἐπεπείσμην ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, α κλίσης ὁ δικαστής, τοῦ δικαστοῦ ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής Αορίστου β ενεργητικής φωνής => ἄγω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἄγω, ΠΑΡΑΤ.: ἦγον, ΜΕΛΛ.: ἄξω, ΑΟΡ.: ἤγαγον και ἦξα, ΠΑΡΑΚ.: ἦχα και ἀγήοχα, ΥΠΕΡ.: ἠγηόχειν και ἤχειν αντωνυμία, ουδετέρου γένους, πτώσης ονομαστικής, πληθυντικού αριθμού, ὅσος, ὅση, ὅσον Αναφορική αντωνυμία. αντωνυμία, αρσενικού γένους, πτώσης δοτικής, ενικού αριθμού αὐτός, αὐτή, αὐτό Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία. Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 11

12 ἐτετόλμητο ἀκριβῶς κατηγόρησε ᾔτει τῶν δικαστῶν ἀποκτεῖναι τόν νεανίσκον ἐξεπλάγησαν ἀμφοτέρους τόν βασιλέα Ἀρταξέρξην ἤγαγον αὐτά ρήμα, συνηρημένο της 1ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Υπερσυντέλικου, μέσης φωνής => τολμάομαι, τολμῶμαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: τολμῶμαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐτολμούμην, ΜΕΛΛ.: τολμήσομαι και τολμηθήσομαι, ΑΟΡ.: ἐτολμησάμην και ἐτολμήθην, ΠΑΡΑΚ.: τετόλμημαι, ΥΠΕΡ.: ἐτετολμήμην επίρρημα του τρόπου ρήμα, συνηρημένο της 2ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Αορίστου, ενεργητικής φωνής => κατηγορέω, κατηγορῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: κατηγορῶ, ΠΑΡΑΤ.: κατηγόρουν, ΜΕΛΛ.: κατηγορήσω και κατερῶ, ΑΟΡ.: κατηγόρησα και κατεῖπον, ΠΑΡΑΚ.: κατηγόρηκα, ΥΠΕΡ.: κατηγορήκειν ρήμα, συνηρημένο της 2ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Παρατατικού, ενεργητικής φωνής => αἰτέω, αἰτῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: αἰτῶ ΠΑΡΑΤ.: ᾔτουν, ΜΕΛΛ.: αἰτήσω, ΑΟΡ.: ᾔτησα, ΠΑΡΑΚ.: ᾔτηκα, ΥΠΕΡ.: ᾔτήκειν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, α κλίσης ὁ δικαστής, τοῦ δικαστοῦ Απαρέμφατο Αορίστου, ενεργητικής φωνής => ἀποκτείνω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀποκτείνω, ΠΑΡΑΤ.: ἀπέκτεινον, ΜΕΛΛ.: ἀποκτενῶ, ΑΟΡ.: ἀπέκτεινα, ΠΑΡΑΚ.: ἀπέκτονα, ΥΠΕΡ.: ἀπεκτόνειν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού, β κλίσης ὁ νεανίσκος, τοῦ νεανίσκου ρήμα, τρίτο πληθυντικό πρόσωπο, οριστικής Αορίστου, παθητικής φωνής => ἐκπλήττομαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἐκπλήττομαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐκπληττόμην, ΜΕΛΛ.: ἐκπλήξομαι και ἐκπληγήσομαι και ἐκπλαγήσομαι, ΑΟΡ.: ἐκπληξάμην και ἐπλήγην και ἐπλάγην, ΠΑΡΑΚ.: πέπληγμαι, ΥΠΕΡ.: ἐπεπλήγμην αντωνυμία, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, ἀμφοτέροι, ἀμφότεραι, ἀμφότερα Πρόκειται για επίθετο που λειτουργεί ως αόριστη επιμεριστική αντωνυμία που σχηματίζεται μόνο στον πληθυντικό αριθμό. ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ὁ βασιλεύς, τοῦ βασιλέως Φωνηεντόληκτο καταληκτικό μονόθεμο. ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού, α κλίσης ὁ Άρταξέρξης, τοῦ Ἀρταξέρξου ρήμα, τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου β ενεργητικής φωνής => ἄγω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἄγω, ΠΑΡΑΤ.: ἦγον, ΜΕΛΛ.: ἄξω, ΑΟΡ.: ἤγαγον και ἦξα, ΠΑΡΑΚ.: ἦχα και ἀγήοχα, ΥΠΕΡ.: ἠγηόχειν και ἤχειν αντωνυμία, ουδετέρου γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, αὐτός, αὐτή, αὐτό Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία. 12 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

13 λέγοντος τοῦ Μάρδου βασιλεύς ἔφη εἶτα τολμήσεις τόν υἱόν ἀποθνῄσκοντα ὑπομεῖναι πάντων μάλιστα τῶν φυομένων θριδακινῶν τάς ἐκφύσεις μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, ενικού αριθμού, χρόνου Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής λέγω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: λέγω, ΠΑΡΑΤ.: ἔλεγον, ΜΕΛΛ.: λέξω και ἐρῶ, ΑΟΡ.: εἶπον και ἔλεξα, ΠΑΡΑΚ.: εἴρηκα, ΥΠΕΡ.: εἰρήκειν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, ενικού αριθμού, β κλίσης ὁ Μάρδος, τοῦ Μάρδου ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ὁ βασιλεύς, τοῦ βασιλέως Φωνηεντόληκτο καταληκτικό μονόθεμο. ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Αορίστου, ενεργητικής φωνής => φημί Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: φημί, ΠΑΡΑΤ.: ἔφην, ΜΕΛΛ.: φήσω, ΑΟΡ.: ἔφησα και εἶπον και ἔφην, ΠΑΡΑΚ.: εἴρηκα, ΥΠΕΡ.: εἰρήκειν Επίρρημα που δηλώνει χρόνο. ρήμα, συνηρημένο της 1ης τάξης, δεύτερο ενικό πρόσωπο, οριστικής Μέλλοντα, ενεργητικής φωνής => τολμάω, τολμῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: τολμῶ, ΠΑΡΑΤ.: ἐτόλμων, ΜΕΛΛ.: τολμήσω, ΑΟΡ.: ἐτόλμησα, ΠΑΡΑΚ.: τετόλμηκα, ΥΠΕΡ.: ἐτετολμήκειν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού ὁ υἱός, τοῦ υἱοῦ και υἱέος Είναι ετερόκλιτο, δηλαδή σχηματίζεται σύμφωνα με 2 διαφορετικές κλίσεις: τη 2η και την 3η στον ενικό και την τρίτη στον πληθυντικό αριθμό. μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού, χρόνου Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής ἀποθνῂσκω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀποθνῂσκω, ΠΑΡΑΤ.: ἀπέθνῃσκον, ΜΕΛΛ.: ἀποθανοῦμαι, ΑΟΡ.: ἀπέθανον, ΠΑΡΑΚ.: ἀποτέθνηκα, ΥΠΕΡ.: ἀπετεθνήκειν απαρέμφατο Αορίστου, ενεργητικής φωνής => ὑπομένω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ὑπομένω, ΠΑΡΑΤ.: ὑπέμενον, ΜΕΛΛ.: ὑπομενῶ, ΑΟΡ.: ὑπέμεινα, ΠΑΡΑΚ.: ὑπομεμένηκα, ΥΠΕΡ.: ὑπεμεμενήκειν επίθετο, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, γ κλίσης πᾶς, πᾶσα, πᾶν. Μαζί με το μάλιστα χρησιμοποιείται επιρρηματικά. επίρρημα υπερθετικού βαθμού => Στους τρεις βαθμούς σχηματίζεται ως εξής: μάλα, μᾶλλον, μάλιστα μετοχή, θηλυκού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, χρόνου Ενεστώτα, μέσης φωνής φύομαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: φύομαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐφυόμην, ΜΕΛΛ.: φύσομαι, ΑΟΡ.: ἔφυν, ΠΑΡΑΚ.: πέφυκα, ΥΠΕΡ.: ἐπεφύκειν ουσιαστικό, θηλυκού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, α και γ κλίσης ἡ θριδακίνη, τῆς θριδακίνης και ἡ θρίδαξ, τῆς θρίδακος Συμφωνόληκτο αφωνόληκτο ουρανικόληκτο. ουσιαστικό, θηλυκού γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, γ κλίσης ἡ ἔκφυσις, τῆς ἐκφύσεως Φωνηεντόληκτο καταληκτικό διπλόθεμο. Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 13

14 τάς πικράς ἀφαιρῶ ἡ μήτηρ αὐτῶν λυπεῖται θάλλει μᾶλλον γλυκίων γίνεται ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε επίθετο, θηλυκού γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, β κλίσης ὁ πικρός, ἡ πικρά, τό πικρόν αλλά και ὁ/ἡ πικρός, τό πικρόν Το επίθετο αυτό κλίνεται και ως τρικατάληκτο και ως δικατάληκτο. ρήμα, συνηρημένο της 2ης τάξης, πρώτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής => ἀφαιρέω, ἀφαιρῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀφαιρῶ, ΠΑΡΑΤ.: ἀφῂρουν, ΜΕΛΛ.: ἀφαιρήσω και ἀφελῶ, ΑΟΡ.: ἀφεῖλον και ἀφῂρεσα, ΠΑΡΑΚ.: ἀφῂρηκα, ΥΠΕΡ.: ἀφῃρήκειν ουσιαστικό, θηλυκού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ἡ μήτηρ, τῆς μητρός Ημιφωνόληκτο υγρόληκτο συγκοπτόμενο διπλόθεμο ακατάληκτο. αντωνυμία, θηλυκού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού αὐτός, αὐτή, αὐτό Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία. ρήμα, συνηρημένο της 2ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής Ενεστώτα μέσης φωνής => λυπέομαι, λυποῦμαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: λυποῦμαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐλυπούμην, ΜΕΛΛ.: λυπήσομαι και λυπηθήσομαι, ΑΟΡ.: ἐλυπήθην, ΠΑΡΑΚ.: λελύπημαι, ΥΠΕΡ.: ἐλελυπήμην ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής => θάλλω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: θάλλω, ΠΑΡΑΤ.: ἔθαλλον, ΑΟΡ.: ἔθαλον και ἔθηλα, ΠΑΡΑΚ.: τέθηλα, ΥΠΕΡ.: ἐτεθήλειν επίρρημα συγκριτικού βαθμού => Στους τρεις βαθμούς σχηματίζεται ως εξής: μάλα, μᾶλλον, μάλιστα επίθετο, θηλυκού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης => γλυκύς, γλυκεῖα, γλυκύ Συγκριτικός βαθμός. ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Ενεστώτα, μεταγενέστερος τύπος => γίγνομαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: γίγνομαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐγιγνόμην, ΜΕΛΛ.: γενήσομαι, ΑΟΡ.: ἐγενόμην και ἐγενήθην, ΠΑΡΑΚ.: γεγένημαι, ΥΠΕΡ.: ἐγεγενήμην αντωνυμία, ουδετέρου γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, οὗτος, αὕτη, τοῦτο Δεικτική αντωνυμία. μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, χρόνου Αορίστου, ενεργητικής φωνής ἀκούω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀκούω, ΠΑΡΑΤ.: ἤκουον, ΜΕΛΛ.: ἀκούσομαι και ἀκούσω, ΑΟΡ.: ἤκουσα, ΠΑΡΑΚ.: ἀκήκοα, ΥΠΕΡ.: ἠκηκόειν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, α κλίσης ὁ Άρταξέρξης, τοῦ Ἀρταξέρξου ρήμα, συνηρημένο της 2ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Αορίστου, ενεργητικής φωνής => ἐπαινέω, ἐπαινῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἐπαινῶ, ΠΑΡΑΤ.: ἐπῂνουν, ΜΕΛΛ.: ἐπεναίσομαι και ἐπαινέσω, ΑΟΡ.: ἐπῂνεσα, ΠΑΡΑΚ.: ἐπῂνεκα, ΥΠΕΡ.: ἐπῃνέκειν 14 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

15 τόν ἄνδρα τῶν βασιλικῶν δικαστῶν ἐποίησεν ἕνα εἰπών ὁ ἀποφαινόμενος περί τῶν ἰδίων παίδων οὕτω δικαίως πάντως τοῖς ἀλλοτρίοις ἀκριβής ἔσται ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ὁ ἀνήρ, τοῦ ἀνδρός Ημιφωνόληκτο συγκοπτόμενο διπλόθεμο ακατάληκτο. επίθετο, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, βασιλικός, βασιλική, βασιλικόν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, α κλίσης ὁ δικαστής, τοῦ δικαστοῦ ρήμα, συνηρημένο της 2ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Αορίστου, ενεργητικής φωνής => ποιέω, ποιῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ποιῶ, ΠΑΡΑΤ.: ἐποίουν, ΜΕΛΛ.: ποιήσω, ΑΟΡ.: ἐποίησα, ΠΑΡΑΚ.: πεποίηκα, ΥΠΕΡ.: ἐπεποιήκειν αριθμητικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού εἷς, μία, ἕν Απόλυτο αριθμητικό. μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, χρόνου Αορίστου β, ενεργητικής φωνής λέγω Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: λέγω, ΠΑΡΑΤ.: ἔλεγον, ΜΕΛΛ.: λέξω και ἐρῶ, ΑΟΡ.: εἶπον και ἔλεξα και εἶπα, ΠΑΡΑΚ.: εἴρηκα, ΥΠΕΡ.: εἰρήκειν μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, χρόνου Ενεστώτα, μέσης φωνής ἀποφαίνομαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀποφαίνομαι, ΠΑΡΑΤ.: ἀπεφαινόμην, ΜΕΛΛ.: ἀποφανοῦμαι και ἀποφανήσομαι, ΑΟΡ.: ἀπεφάνην και ἀπεφάνθην και ἀπεφηνάμην, ΠΑΡΑΚ.: ἀποπέφασμαι και ἀποπέφηνα, ΥΠΕΡ.: ἀπεπεφάσμην και ἀπεπεφήνειν Πρόθεση + γενική => δηλώνει τον τόπο, το γύρω γύρω επίθετο, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού ἴδιος, ἰδία, ἴδιον και ἴδιος, ἴδιος Το επίθετο είναι τριγενές και κλίνεται και ως τρικατάληκτο και ως δικατάληκτο της β κλίσης. ουσιαστικό, αρσενικού και θηλυκού γένους, πτώσης γενικής, πληθυντικού αριθμού, γ κλίσης ὁ /ἡ παῖς, τοῦ /τῆς παιδός Επίρρημα του τρόπου. Οὕτως πριν από φωνήεν και οὕτω πριν από σύμφωνο. Επίρρημα του τρόπου. Επίρρημα του τρόπου. επίθετο, αρσενικού γένους, πτώσης δοτικής, πληθυντικού αριθμού, ἀλλότριος, ἀλλοτρία, ἀλλότριον επίθετο, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, γ κλίσης ὁ /ἡ ἀκριβής, τό ἀκριβές Είναι τριγενές και δικατάληκτο. Το αρσενικό και το θηλυκό γένος έχουν τις ίδιες καταλήξεις και τα ξεχωρίζουμε από το άρθρο. ρήμα, τρίτο ενικό πρόσωπο, οριστικής Μέλλοντα => εἰμί Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: εἰμί, ΠΑΡΑΤ.: ἦ και ἦν, ΜΕΛΛ.: ἔσομαι, ΑΟΡ.: ἐγενόμην, ΠΑΡΑΚ.: γέγονα, ΥΠΕΡ.: ἐγεγόνην Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 15

16 δικαστής ἀδέκαστος ἀφῆκε τόν νεανίαν τῆς τιμωρίας ἀπειλῶν αὐτῷ θανάτου ἀδικῶν φωραθῇ ἕτερα ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, α κλίσης ὁ δικαστής, τοῦ δικαστοῦ επίθετο, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, β κλίσης ὁ /ἡ ἀδέκαστος, τό ἀδέκαστον Είναι τριγενές και δικατάληκτο. Το αρσενικό και το θηλυκό γένος έχουν τις ίδιες καταλήξεις και τα ξεχωρίζουμε από το άρθρο Ρήμα της β συζυγίας, τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής Αορίστου β ενεργητικής φωνής => ἀφίημι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀφίημι, ΠΑΡΑΤ.: ἀφίην, ΜΕΛΛ.: ἀφήσω, ΑΟΡ.: ἀφῆκα, ΠΑΡΑΚ.: ἀφεῖκαι, ΥΠΕΡ.: ἀφείκειν ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης αιτιατικής, ενικού αριθμού, α κλίσης ὁ νεανίας, τοῦ νεανίου ουσιαστικό, θηλυκού γένους, πτώσης γενικής, ενικού αριθμού, α κλίσης ἡ τιμωρία, τῆς τιμωρίας μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, χρόνου Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής, το ρήμα από το οποίο προέρχεται είναι συνηρημένο της 2 ης τάξης ἀπειλέω, ἀπειλῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀπειλῶ, ΠΑΡΑΤ.: ἠπείλουν, ΜΕΛΛ.: ἀπειλήσω, ΑΟΡ.: ἠπείλησα, ΠΑΡΑΚ.: ἠπείληκα, ΥΠΕΡ.: ἠπειλήκειν αντωνυμία, αρσενικού γένους, πτώσης δοτικής, ενικού αριθμού αὐτός, αὐτή, αὐτό Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία. ουσιαστικό, αρσενικού γένους, πτώσης γενικής, ενικού αριθμού, β κλίσης ὁ θάνατος τοῦ θανάτου μετοχή, αρσενικού γένους, πτώσης ονομαστικής, ενικού αριθμού, χρόνου Ενεστώτα, ενεργητικής φωνής ἀδικέω, ἀδικῶ Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: ἀδικῶ, ΠΑΡΑΤ.: ἠδίκουν, ΜΕΛΛ.: ἀδικήσω, ΑΟΡ.: ἠδίκησα, ΠΑΡΑΚ.: ἠδίκηκα, ΥΠΕΡ.: ἠδικήκειν ρήμα, συνηρημένο 1ης τάξης, τρίτο ενικό πρόσωπο, υποτακτικής Αορίστου, παθητικής φωνής => φωράομαι, φωρῶμαι Αρχικοί χρόνοι: ΕΝΕΣ.: φωρῶμαι, ΠΑΡΑΤ.: ἐφωρώμην, ΜΕΛΛ.: φωραθήσομαι, ΑΟΡ.: ἐφωράθην, ΠΑΡΑΚ.: πεφώραμαι, ΥΠΕΡ.: ἐπεφωράμην αντωνυμία, ουδετέρου γένους, πτώσης αιτιατικής, πληθυντικού αριθμού, ἕτερος, ἑτέρα, ἕτερον Αόριστη επιμεριστική αντωνυμία. Πίνακες κλίσεων Ουσιαστικά Ενικός αριθμός 16 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

17 Αρσενικά Ονομ. ὁ ἀνήρ παῖς πατήρ λόγος βασιλεύς δικαστής Γεν. τοῦ ἀνδρός παιδός πατρός λόγου βασιλέως δικαστοῦ Δοτ. τῷ ἀνδρί παιδί πατρί λόγῳ βασιλεῖ δικαστῇ Αιτ. τόν ἄνδρα παῖδα πατέρα λόγον βασιλέα δικαστήν Κλητ. ὦ ἄνερ παῖ πάτερ λόγε βασιλεῦ δικαστά Πληθυντικός αριθμός Αρσενικά Ονομ. οἱ ἄνδρες παῖδες πατέρες λόγοι βασιλεῖς δικασταί Γεν. τῶν ἀνδρῶν παίδων πατέρων λόγων βασιλέων δικαστῶν Δοτ. τοῖς ἀνδράσι(ν) παισί πατράσι(ν) λόγοις βασιλεῦσι(ν) δικασταῖς Αιτ. τούς ἄνδρας παῖδας πατέρας λόγους βασιλέας δικαστάς Κλητ. ὦ ἄνδρες παῖδες πατέρες λόγοι βασιλεῖς δικασταί Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικά Ονομ. ὁ υἱός νεανίας θάνατος οἱ υἱεῖς νεανίαι θάνατοι Γεν. τοῦ υἱοῦ/υἱέος νεανίου θανάτου τῶν υἱέων νεανιῶν θανάτων Δοτ. τῷ υἱῷ/υἱεῖ νεανίᾳ θανάτῳ τοῖς υἱέσι νεανίαις θανάτοις Αιτ. τόν υἱόν νεανίαν θάνατον τούς υἱεῖς νεανίας θανάτους Κλητ. ὦ υἱέ νεανία θάνατε ὦ υἱεῖς νεανίαι θάνατοι Ενικός αριθμός Αρσενικό Πληθυντικός αριθμός Ονομ. ὁ νεανίσκος οἱ νεανίσκοι Γεν. τοῦ νεανίσκου τῶν νεανίσκων Δοτ. τῷ νεανίσκῳ τοῖς νεανίσκοις Αιτ. τόν νεανίσκον τούς νεανίσκους Κλητ. ὦ νεανίσκε ὦ νεανίσκοι Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 17

18 Ενικός αριθμός Θηλυκά Ονομ. ἡ θριδακίνη ἔκφυσις μήτηρ τιμωρία Γεν. τῆς θριδακίνης ἐκφύσεως μητρός τιμωρίας Δοτ. τῇ θριδακίνῃ ἐκφύσει μητρί τιμωρίᾳ Αιτ. τήν θριδακίνην ἔκφυσιν μητέρα τιμωρίαν Κλητ. ὦ θριδακίνη ἔκφυσι μῆτερ τιμωρία Πληθυντικός αριθμός Θηλυκά Ονομ. αἱ θριδακῖναι ἐκφύσεις μητέρες τιμωρίαι Γεν. τῶν θριδακινῶν ἐκφύσεων μητέρων τιμωριῶν Δοτ. ταῖς θριδακίναις ἐκφύσεσι(ν) μητράσι(ν) τιμωρίαις Αιτ. τάς θριδακίνας ἐκφύσεις μητέρας τιμωρίας Κλητ. ὦ θριδακῖναι ἐκφύσεις μητέρες τιμωρίαι Ενικός αριθμός Ουδέτερο Πληθυντικός αριθμός Ονομ. τό γένος τά γένη Γεν. τοῦ γένους τῶν γενῶν Δοτ. τῷ γένει τοῖς γένεσι(ν) Αιτ. τό γένος τά γένη Κλητ. ὦ γένος ὦ γένη Επίθετα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. πικρός πικρά πικρόν πικροί πικραί πικρά Γεν. πικροῦ πικρᾶς πικροῦ πικρῶν πικρῶν πικρῶν Δοτ. πικρῷ πικρᾷ πικρῷ πικροῖς πικραῖς πικροῖς Αιτ. πικρόν πικράν πικρόν πικρούς πικράς πικρά Κλητ. πικρέ πικρά πικρόν πικροί πικραί πικρά 18 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

19 Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. γλυκίων γλύκιον γλυκίονες ή γλυκίους γλυκίονα ή γλυκίω Γεν. γλυκίονος γλυκίονος γλυκιόνων γλυκιόνων Δοτ. γλυκίονι γλυκίονι γλυκίοσι(ν) γλυκίοσι(ν) Αιτ. γλυκίονα ή γλυκίω γλύκιον γλυκίονας ή γλυκίους γλυκίονα ή γλυκίω Κλητ. γλύκιον γλύκιον γλυκίονες ή γλυκίους γλυκίονα ή γλυκίω Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀλλότριος ἀλλοτρία ἀλλότριον ἀλλότριοι ἀλλότριαι ἀλλότρια Γεν. ἀλλοτρίου ἀλλοτρίας ἀλλοτρίου ἀλλοτρίων ἀλλοτριῶν ἀλλοτρίων Δοτ. ἀλλοτρίῳ ἀλλοτρίᾳ ἀλλοτρίῳ ἀλλοτρίοις ἀλλοτρίαις ἀλλοτρίοις Αιτ. ἀλλότριον ἀλλοτρίαν ἀλλότριον ἀλλοτρίους ἀλλοτρίας ἀλλότρια Κλητ. ἀλλότριε ἀλλοτρία ἀλλότριον ἀλλότριοι ἀλλότριαι ἀλλότρια Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀδέκαστος ἀδέκαστον ἀδέκαστοι ἀδέκαστα Γεν. ἀδεκάστου ἀδεκάστου ἀδεκάστων ἀδεκάστων Δοτ. ἀδεκάστῳ ἀδεκάστῳ ἀδεκάστοις ἀδεκάστοις Αιτ. ἀδέκαστον ἀδέκαστον ἀδεκάστους ἀδέκαστα Κλητ. ἀδέκαστε ἀδέκαστον ἀδέκαστοι ἀδέκαστα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀκριβής ἀκριβές ἀκριβεῖς ἀκριβῆ Γεν. ἀκριβοῦς ἀκριβοῦς ἀκριβῶν ἀκριβῶν Δοτ. ἀκριβεῖ ἀκριβεῖ ἀκριβέσι ἀκριβέσι Αιτ. ἀκριβῆ ἀκριβές ἀκριβεῖς ἀκριβῆ Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 19

20 Κλητ. ἀκριβές ἀκριβές ἀκριβεῖς ἀκριβῆ Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. πολύς πολλή πολύ πολλοί πολλαί πολλά Γεν. πολλοῦ πολλῆς πολλοῦ πολλῶν πολλῶν πολλῶν Δοτ. πολλῷ πολλῇ πολλῷ πολλοῖς πολλαῖς πολλοῖς Αιτ. πολύν πολλήν πολύ πολλούς πολλάς πολλά Κλητ. πολύ πολλή πολύ πολλοί πολλαί πολλά Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. νεώτατος νεωτάτη νεώτατον νεώτατοι νεώταται νεώτατα Γεν. νεωτάτου νεωτάτης νεωτάτου νεωτάτων νεωτάτων νεωτάτων Δοτ. νεωτάτῳ νεωτάτῃ νεωτάτῳ νεωτάτοις νεωτάταις νεωτάτοις Αιτ. νεώτατον νεωτάτην νεώτατον νεωτάτους νεωτάτας νεώτατα Κλητ. νεώτατε νεωτάτη νεώτατον νεώτατοι νεώταται νεώτατα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. κακός κακή κακόν κακοί κακαί κακά Γεν. κακοῦ κακῆς κακοῦ κακῶν κακῶν κακῶν Δοτ. κακῷ κακῇ κακῷ κακοῖς κακαῖς κακοῖς Αιτ. κακόν κακήν κακόν κακούς κακάς κακά Κλητ. κακέ κακή κακόν κακοί κακαί κακά Ενικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. πᾶς πᾶσα πᾶν Γεν. παντός πάσης παντός Δοτ. παντί πάσῃ παντί 20 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

21 Αιτ. πάντα πᾶσαν πᾶν Κλητ. πᾶς πᾶσα πᾶν Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. πάντες πᾶσαι πάντα Γεν. πάντων πασῶν πάντων Δοτ. πᾶσι πάσαις πᾶσι Αιτ. πάντας πάσας πάντα Κλητ. πάντες πᾶσαι πάντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἴδιος ἰδία ἴδιον ἴδιοι ἴδιαι ἴδια Γεν. ἰδίου ἰδίας ἰδίου ἰδίων ἰδίων ἰδίων Δοτ. ἰδίῳ ἰδίᾳ ἰδίῳ ἰδίοις ἰδίαις ἰδίοις Αιτ. ἴδιον ἰδίαν ἴδιον ἰδίους ἰδίας ἴδια Κλητ. ἴδιε ἰδία ἴδιον ἴδιοι ἴδιαι ἴδια Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. βασιλικός βασιλική βασιλικόν βασιλικοί βασιλικαί βασιλικά Γεν. βασιλικοῦ βασιλικῆς βασιλικοῦ βασιλικῶν βασιλικῶν βασιλικῶν Δοτ. βασιλικῷ βασιλικῇ βασιλικῷ βασιλικοῖς βασιλικαῖς βασιλικοῖς Αιτ. βασιλικόν βασιλικήν βασιλικόν βασιλικούς βασιλικάς βασιλικά Κλητ. βασιλικέ βασιλική βασιλικόν βασιλικοί βασιλικαί βασιλικά Τα παραθετικά των επιθέτων και επιρρημάτων Στο κείμενο συναντήσαμε τους τύπους: νεώτατος, μᾶλλον και γλυκίων που βρίσκονται στον υπερθετικό, το συγκριτικό και το συγκριτικό βαθμό αντίστοιχα. Δες στη συνέχεια τα παραθετικά τους: Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός νέος, νέα, νέον νεώτερος, νεωτέρα, νεώτερον νεώτατος, νεωτάτη, νεώτατον μᾶλα μᾶλλον μάλιστα Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 21

22 γλυκύς, γλυκεῖα, γλυκύν γλυκίων, γλύκιον γλύκιστος, γλυκίστη, γλύκιστον Μετοχές Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. λέγων λέγουσα λέγον λέγοντες λέγουσαι λέγοντα Γεν. λέγοντος λεγούσης λέγοντος λεγόντων λεγουσῶν λεγόντων Δοτ. λέγοντι λεγούσῃ λέγοντι λέγουσι λεγούσαις λέγουσι Αιτ. λέγοντα λέγουσαν λέγον λέγοντας λεγούσας λέγοντα Κλητ. λέγων λέγουσα λέγον λέγοντες λέγουσαι λέγοντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ὤν οὖσα ὄν ὄντες οὖσαι ὄντα Γεν. ὄντος οὔσης ὄντος ὄντων οὐσῶν ὄντων Δοτ. ὄντι οὔσῃ ὄντι οὖσι οὔσαις οὖσι Αιτ. ὄντα οὖσαν ὄν ὄντας οὔσας ὄντα Κλητ. ὤν οὖσα ὄν ὄντες οὖσαι ὄντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀκούσας ἀκούσασα ἀκοῦσαν ἀκούσαντες ἀκούσασαι ἀκούσαντα Γεν. ἀκούσαντος ἀκουσάσης ἀκούσαντος ἀκουσάντων ἀκουσασῶν ἀκουσάντων Δοτ. ἀκούσαντι ἀκουσάσῃ ἀκούσαντι ἀκούσασι ἀκουσάσαις ἀκούσασι Αιτ. ἀκούσαντα ἀκούσασαν ἀκοῦσαν ἀκούσαντας ἀκουσάσας ἀκούσαντα Κλητ. ἀκούσας ἀκούσασα ἀκοῦσαν ἀκούσαντες ἀκούσασαι ἀκούσαντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο 22 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

23 Ονομ. εἰπών εἰποῦσα εἰπόν εἰπόντες εἰποῦσαι εἰπόντα Γεν. εἰπόντος εἰπούσης εἰπόντος εἰπόντων εἰπουσῶν εἰπόντων Δοτ. εἰπόντι εἰπούσῃ εἰπόντι εἰποῦσι εἰπούσαις εἰποῦσι Αιτ. εἰπόντα εἰποῦσαν εἰπόν εἰπόντας εἰπούσας εἰπόντα Κλητ. εἰπών εἰποῦσα εἰπόν εἰπόντες εἰποῦσαι εἰπόντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀπειλῶν ἀπειλοῦσα ἀπειλοῦν ἀπειλοῦντες ἀπειλοῦσαι ἀπειλοῦντα Γεν. ἀπειλοῦντος ἀπειλούσης ἀπειλοῦντος ἀπειλούντων ἀπειλουσῶν ἀπειλούντων Δοτ. ἀπειλοῦντι ἀπειλούσῃ ἀπειλοῦντι ἀπειλοῦσι ἀπειλούσαις ἀπειλοῦσι Αιτ. ἀπειλοῦντα ἀπειλοῦσαν ἀπειλοῦν ἀπειλοῦντας ἀπειλούσας ἀπειλοῦντα Κλητ. ἀπειλῶν ἀπειλοῦσα ἀπειλοῦν ἀπειλοῦντες ἀπειλοῦσαι ἀπειλοῦντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀδικῶν ἀδικοῦσα ἀδικοῦν ἀδικοῦντες ἀδικοῦσαι ἀδικοῦντα Γεν. ἀδικοῦντος ἀδικούσης ἀδικοῦντος ἀδικούντων ἀδικουσῶν ἀδικούντων Δοτ. ἀδικοῦντι ἀδικούσῃ ἀδικοῦντι ἀδικοῦσι ἀδικούσαις ἀδικοῦσι Αιτ. ἀδικοῦντα ἀδικοῦσαν ἀδικοῦν ἀδικοῦντας ἀδικούσας ἀδικοῦντα Κλητ. ἀδικῶν ἀδικοῦσα ἀδικοῦν ἀδικοῦντες ἀδικοῦσαι ἀδικοῦντα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. φυόμενος φυομένη φυόμενον φυόμενοι φυόμεναι φυόμενα Γεν. φυομένου φυομένης φυομένου φυομένων φυομένων φυομένων Δοτ. φυομένῳ φυομένῃ φυομένῳ φυομένοις φυομέναις φυομένοις Αιτ. φυόμενον φυομένην φυόμενον φυομένους φυομένας φυόμενα Κλητ. φυόμενε φυομένη φυόμενον φυόμενοι φυόμεναι φυόμενα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 23

24 Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀποφαινόμενος ἀποφαινομένη ἀποφαινόμενον ἀποφαινόμενοι ἀποφαινόμεναι ἀποφαινόμενα Γεν. ἀποφαινομένου ἀποφαινομένης ἀποφαινομένου ἀποφαινομένων ἀποφαινομένων ἀποφαινομένων Δοτ. ἀποφαινομένῳ ἀποφαινομένῃ ἀποφαινομένῳ ἀποφαινομένοις ἀποφαινομέναις ἀποφαινομένοις Αιτ. ἀποφαινόμενον ἀποφαινομένην ἀποφαινόμενον ἀποφαινομένους ἀποφαινομένας ἀποφαινόμενα Κλητ. ἀποφαινόμενε ἀποφαινομένη ἀποφαινόμενον ἀποφαινόμενοι ἀποφαινόμεναι ἀποφαινόμενα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἀποθνῂσκων ἀποθνῂσκουσα ἀποθνῇσκον ἀποθνῂσκοντες ἀποθνῂσκουσαι ἀποθνῂσκοντα Γεν. ἀποθνῂσκοντος ἀποθνῃσκούσης ἀποθνῂσκοντος ἀποθνῃσκόντων ἀποθνῃσκουσῶν ἀποθνῃσκόντων Δοτ. ἀποθνῂσκοντι ἀποθνῃσκούσῃ ἀποθνῂσκοντι ἀποθνῂσκουσι(ν) ἀποθνῃσκούσαις ἀποθνῂσκουσι(ν) Αιτ. ἀποθνῂσκοντα ἀποθνῂσκουσαν ἀποθνῇσκον ἀποθνῂσκοντας ἀποθνῃσκούσας ἀποθνῂσκοντα Κλητ. ἀποθνῂσκων ἀποθνῂσκουσα ἀποθνῇσκον ἀποθνῂσκοντες ἀποθνῂσκουσαι ἀποθνῂσκοντα Αντωνυμίες Ενικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. οὗτος αὕτη τοῦτο Γεν. τούτου ταύτης τούτου Δοτ. τούτῳ ταύτῃ τούτῳ Αιτ. τοῦτον ταύτην τοῦτο Κλητ. οὗτος αὕτη - Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. οὗτοι αὕται ταῦτα Γεν. τούτων τούτων τούτων Δοτ. τούτοις ταύταις τούτοις Αιτ. τούτους ταύτας ταῦτα Κλητ Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

25 Ενικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἄλλος ἄλλη ἄλλο Γεν. ἄλλου ἄλλης ἄλλου Δοτ. ἄλλῳ ἄλλῃ ἄλλῳ Αιτ. ἄλλον ἄλλην ἄλλο Κλητ. ἄλλε ἄλλη ἄλλο Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἄλλοι ἄλλαι ἄλλα Γεν. ἄλλων ἄλλων ἄλλων Δοτ. ἄλλοις ἄλλαις ἄλλοις Αιτ. ἄλλους ἄλλας ἄλλα Κλητ. ἄλλοι ἄλλαι ἄλλα Ενικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. αὐτός αὐτή αὐτό Γεν. αὐτοῦ αὐτῆς αὐτοῦ Δοτ. αὐτῷ αὐτῇ αὐτῷ Αιτ. αὐτόν αὐτήν αὐτό Κλητ. αὐτέ αὐτή αὐτό Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. αὐτοί αὐταί αὐτά Γεν. αὐτῶν αὐτῶν αὐτῶν Δοτ. αὐτοῖς αὐταῖς αὐτοῖς Αιτ. αὐτούς αὐτάς αὐτά Κλητ. αὐτοί αὐταί αὐτά Ενικός αριθμός Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 25

26 Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ὅσος ὅση ὅσο Γεν. ὅσου ὅσης ὅσου Δοτ. ὅσῳ ὅσῃ ὅσῳ Αιτ. ὅσον ὅσην ὅσο Κλητ. ὅσε ὅση ὅσο Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ὅσοι ὅσαι ὅσα Γεν. ὅσων ὅσων ὅσων Δοτ. ὅσοις ὅσαις ὅσοις Αιτ. ὅσους ὅσας ὅσα Κλητ. ὅσοι ὅσαι ὅσα Ενικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἕτερος ἑτέρα ἕτερον Γεν. ἑτέρου ἑτέρας ἑτέρου Δοτ. ἑτέρῳ ἑτέρᾳ ἑτέρῳ Αιτ. ἕτερον ἑτέραν ἕτερον Κλητ. ἕτερε ἑτέρα ἕτερον Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ἕτεροι ἕτεραι ἕτερα Γεν. ἑτέρων ἑτέρων ἑτέρων Δοτ. ἑτέροις ἑτέραις ἑτέροις Αιτ. ἑτέρους ἑτέρας ἕτερα Κλητ. ἕτεροι ἕτεραι ἕτερα Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο 26 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

27 Ονομ. ἀμφότεροι ἀμφότεραι ἀμφότερα Γεν. ἀμφοτέρων ἀμφοτέρων ἀμφοτέρων Δοτ. ἀμφοτέροις ἀμφοτέραις ἀμφοτέροις Αιτ. ἀμφοτέρους ἀμφοτέρας ἀμφότερα Κλητ. ἀμφότεροι ἀμφότεραι ἀμφότερα Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Ονομ. οὐδείς οὐδεμία οὐδέν οὐδένες Γεν. οὐδενός οὐδεμιᾶς οὐδενός οὐδένων Δοτ. οὐδενί οὐδεμιᾷ οὐδενί οὐδέσι(ν) Αιτ. οὐδένα οὐδεμίαν οὐδέν οὐδένας Αριθμητικά Ενικός αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. εἷς μία ἕν Γεν. ἑνός μιᾶς ἑνός Δοτ. ἑνί μιᾷ ἑνί Αιτ. ἕνα μίαν ἕν Χρονικές αντικαταστάσεις ΧΡΟΝΟΙ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ἔχει ἐργάζεται πειρᾶται ῥυθμίζειν πείθεται φησί(ν) ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ εἶχεν εἰργάζετο ἐπειρᾶτο - ἐπείθετο ἔφη ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ἕξει και ἐργάσεται και πειράσεται ῥυθμίσειν πείσεται φήσει σχήσει ἐργασθήσεται και και πειραθήσεται πεισθήσεται Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 27

28 ΑΟΡΙΣΤΟΣ ἔσχε εἰργάσατο και ἐπειράσατο ῥυθμίσαι ἐπείσθη και ἔφησε ἠργάσατο και εἰργάσθη και ἠργάσθη και ἐπειράθη ἐπίθετο και εἶπε και ἔφη ΠΑΡΑΚ. ἔσχηκε εἴργασται πεπείραται - πέπεισται και εἴρηκε πέποιθε ΥΠΕΡΣ. ἐσχήκει εἴργαστο ἐπεπείρατο - ἐπέπειστο και εἰρήκει ἐπεποίθει ΧΡΟΝΟΙ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ἄγει τολμᾶται κατηγορεῖ αἰτεῖ ἀποκτείνειν ἄγουσι(ν) ΠΑΡΑΤ. ἦγε ἐτολμᾶτο κατηγόρει ᾔτει - ἦγον ΜΕΛΛ. ἄξει τολμήσεται και τολμηθήσεται ΑΟΡΙΣΤΟΣ ἤγαγε ἐτολμήσατο και ἐτολμήθη κατηγορήσει και κατερεῖ κατηγόρησε και κατεῖπε αἰτήσει ἀποκτενεῖν ἄξουσι(ν) ᾔτησε ἀποκτεῖναι ἤγαγον ΠΑΡΑΚ. ἀγήοχε τετόλμηται κατηγόρηκε ᾔτηκε ἀπεκτονέναι ἀγηόχασι ΥΠΕΡΣ. ἠγηόχει ἐτετόλμητο κατηγορήκει ᾐτήκει - ἠγηόχεσαν ΧΡΟΝΟΙ ΕΝΕΣΤ. ἐκπλήττονται τολμᾶς λέγοντος ἀποθνῂσκοντα ὑπομένειν ΠΑΡΑΤ. ἐξεπλήτοντο ἐτόλμας ΜΕΛΛ. ἐκπλήξονται και τολμήσεις λέξοντος ἀποθανούμενον ὑπομενεῖν ἐκπληγήσονται και ἐκπλαγήσονται και ἐροῦντος ΑΟΡΙΣΤΟΣ ἐξεπλάγησαν και ἐτόλμησας λέξαντος ἀποθανόντα ὑπομεῖναι ἐξεπλήγησαν και 28 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

29 και ἐξεπλήξαντο εἰπόντος ΠΑΡΑΚ. ἐκπεπληγμένοι εἰσί τετόλμηκας εἰρηκότος ἀποτεθνηκότα ὑπομεμενηκέναι ΥΠΕΡΣ. ἐκπεπληγμένοι ἦσαν ἐτετολμήκεις ΧΡΟΝΟΙ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ἀφαιρῶ φυομένων λυπεῖται θάλλει γίγνεται και γίνεται ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ἀφῂρουν - ἐλυπεῖτο ἔθαλλε ἐγίγνετο ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ἀφαιρήσω και φυσομένων λυπήσεται και - γενήσεται ἀφελῶ λυπηθήσεται ΑΟΡΙΣΤΟΣ ἀφεῖλον και ἀφῂρεσα και ἀφῂρησα φύντων ἐλυπήθη ἔθηλε και ἔθαλε ἐγένετο και ἐγενήθη ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ἀφῂρηκα πεφυκότων λελύπηται τέθηλε γέγονε ΥΠΕΡΣ. ἀφῃρήκειν - ἐλελύπητο ἐτεθήλει ἐγεγόνει ΧΡΟΝΟΙ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ἀκούων λέγων ἀποφαινόμενος ἀπειλῶν ἀδικῶν ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ἀκουσόμενος λέξων ἀποφανούμενος και ἀποφανησόμενο ς ἀπειλήσων ἀδικήσων ΑΟΡΙΣΤΟΣ ἀκούσας λέξας και ἀποφανθείς και ἀπειλήσας ἀδικήσας εἰπών ἀποφανείς και ἀποφηνάμενος ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ἀκηκοώς εἰρηκώς ἀποπεφασμένος - ἠδικηκώς ΥΠΕΡΣ ΧΡΟΝΟΙ Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 29

30 ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ἐπαινεῖ ποιεῖ ἐστί(ν) ἀφίησι(ν) φορᾶται ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ἐπῂνει ἐποίει ἦν ἀφίει - ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ἐπαινέσει και ἐπαινέσεται ποιήσει ἔσται ἀφήσει - ΑΟΡΙΣΤΟΣ ἐπῂνεσε ἐποίησεν ἐγένετο ἀφῆκε φωραθῇ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ἐπῂνεκε πεποίηκε γέγονε ἀφεῖκε πεφοραμένος ᾖ ΥΠΕΡΣ. ἐπῃνέκειν ἐπεποιήκει ἐγεγόνει ἀφείκει - Εγκλιτικές αντικαταστάσεις ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ἤγαγε κατηγόρησε ἤγαγον ἐξεπλάγησαν τολμήσεις ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ἀγάγῃ κατηγορήσῃ ἀγάγωσι(ν) ἐκπλαγήσωσι(ν) ΕΥΚΤΙΚΗ ἀγάγοι κατηγορῆσαι ή κατηγορήσειεν ἀγάγοιεν ἐκπλαγήσειαν τολμήσοις ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ἀγαγέτω κατηρησάτω ἀγαγόντων ἐκπλαγησάντων και ἐκπλαγησάτωσαν ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ἀγαγεῖν κατηγορῆσαι ἀγαγεῖν ἐκπλαγῆσαι τολμήσειν ΜΕΤΟΧΗ ἀγαγών, κατηγορήσας, ἀγαγών, ἐκπλαγήσας τολμήσων, ἀγαγοῦσα, ἀγαγόν κατηγορήσασα, κατηγορῆσαν ἀγαγοῦσα, ἀγαγόν ἐκπλαγήσασα ἐκπλαγῆσαν τολμήσουσα, τολμῆσον ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ἀφαιρῶ λυπεῖται θάλλει ἐπῂνεσε ἐποίησε(ν) ἔσται ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ἀφαιρῶ λυπῆται θάλλῃ ἐπαινέσῃ ποιήσῃ - ΕΥΚΤΙΚΗ ἀφαιροῖμι λυποῖτο θάλλοι ἐπαινέσαι ή ποιῆσαι ή ἔσοιτο και ἀφαιροίην ἐπαινέσειεν ποιήσειεν 30 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

31 ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ λυπείσθω θαλλέτω ἐπαινεσάτω ποιησάτω - ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ἀφαιρεῖν λυπεῖσθαι θάλλειν ἐπαινέσαι ποιῆσαι ἔσεσθαι ΜΕΤΟΧΗ ἀφαιρῶν, λυπούμενος, θάλλων, ἐπαινέσας, ποιήσας, ἐσόμενος ἀφαιροῦσα, λυπουμένη, θάλλουσα, ἐπαινέσασα, ποιήσασα, ἐσομένη ἀφαιροῦν λυπούμενον θᾶλλον ἐπαινέσαν ποιῆσαν ἐσόμενον ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ Συντακτική ανάλυση 1. Ἀνήρ γένει Μάρδος παῖδας εἶχεν ἑπτά: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. εἶχεν: ρήμα, ἀνήρ: υποκείμενο, παῖδας: αντικείμενο, ἑπτά: επιθετικός προσδιορισμός στο αντικείμενο παῖδας, γένει: δοτική της αναφοράς, Μάρδος: επιθετικός προσδιορισμός στο ἀνήρ 2. Τούτων ὁ νεώτατος κακά πολλά τούς ἄλλους εἰργάζετο: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. εἰργάζετο: ρήμα, ὁ νεώτατος: υποκείμενο, τούτων: γενική διαιρετική από τον υπερθετικό βαθμό τούτων, κακά: αντικείμενο του ρήματος (έμμεσο), πολλά: επιθετικός προσδιορισμός στο κακά, τούς ἄλλους: αντικείμενο του ρήματος (άμεσο) 3. Καί τά μέν πρῶτα ἐπειρᾶτο αὐτόν ὁ πατήρ ῥυθμίζειν λόγῳ: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἐπειρᾶτο: ρήμα, ὁ πατήρ: υποκείμενο, ῥυθμίζειν: αντικείμενο του ρήματος, τελικό απαρέμφατο, με υποκείμενο ὁ πατήρ (ταυτοπροσωπία), αὐτόν: αντικείμενο του απαρεμφάτου, λόγῳ: δοτική του μέσου, τά πρῶτα: επίρρημα του χρόνου, μέν: σύνδεσμος αντιθετικός Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 31

32 4. ἐπεί δέ οὐκ ἐπείθετο: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει πραγματική αιτιολογία, εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο ἐπεί και έχει άρνηση οὐκ. οὐκ ἐπείθετο: ρήμα, ὁ νεώτατος παῖς: εννοείται ως υποκείμενο, ἐπεί: σύνδεσμος αιτιολογικός, δέ: σύνδεσμος αντιθετικός 5. πρός τούς δικαστάς ἤγαγε: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἤγαγε: ρήμα, ὁ πατήρ: εννοείται ως υποκείμενο, πρός τούς δικαστάς: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε πρόσωπο 6. καί κατηγόρησε ἀκριβῶς: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. κατηγόρησε: ρήμα, ὁ πατήρ: εννοείται ως υποκείμενο, ἀκριβῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου 7. ὅσα αὐτῷ ἐτετόλμητο: Δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, ονοματική ως αντικείμενο στο ρήμα της πρότασης 6 ἐτετόλμητο: ρήμα, ὅσα: υποκείμενο (αττική σύνταξη), αὐτῷ: δοτική του ποιητικού αιτίου ή του ενεργούντος προσώπου 8. καί ᾔτει παρά τῶν δικαστῶν ἀποκτεῖναι τόν νεανίσκον: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ᾔτει: ρήμα, ὁ πατήρ: εννοείται ως υποκείμενο, ἀποκτεῖναι: τελικό απαρέμφατο, με υποκείμενο το εννοούμενο τούς δικαστάς (ετεροπροσωπία), τόν νεανίσκον: αντικείμενο του απαρεμφάτου, παρά τῶν δικαστῶν: εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης 9. Οἱ δέ ἐξεπλάγησαν: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἐξεπλάγησαν: ρήμα, Οἱ δέ: υποκείμενο 32 Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς

33 10. καί ἀμφοτέρους ἐπί τόν βασιλέα Ἀρταξέρξην ἤγαγον: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἤγαγον: ρήμα, οἱ δικασταί: εννοείται ως υποκείμενο, ἀμφοτέρους: αντικείμενο, ἐπί τόν βασιλέα: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε πρόσωπο, Ἀρταξέρξην: ομοιόπτωτος προσδιορισμός επεξήγηση 11. Τά αὐτά δέ λέγοντος τοῦ Μάρδου, βασιλεύς ἔφη: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἔφη: ρήμα, βασιλεύς: υποκείμενο, λέγοντος: επιρρηματική αιτιολογική ή χρονική μετοχή, γενική απόλυτη με υποκείμενο τοῦ Μάρδου, τά αὐτά: αντικείμενο της μετοχής 12. «Εἶτα τολμήσεις τόν υἱόν ἀποθνῄσκοντα ὑπομεῖναι;» Κύρια πρόταση, ερωτηματική. Είναι ευθεία ερώτηση και στο τέλος έχει το ερωτηματικό. τολμήσεις: ρήμα, σύ: εννοείται ως υποκείμενο, ὑπομεῖναι: αντικείμενο του ρήματος, τελικό απαρέμφατο, με υποκείμενο σύ (ταυτοπροσωπία), τόν υἱόν: αντικείμενο του απαρεμφάτου και υποκείμενο της μετοχής ἀποθνῄσκοντα: κατηγορηματική μετοχή 13. Ὁ δέ ἔφη [«πάντων μάλιστα τολμήσω ὑπομεῖναι: εννοείται αυτή η απάντηση του Μάρδου)]: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἔφη: ρήμα, Ὁ δέ: υποκείμενο 14. ἐπεί καί οὐδέν ἡ μήτηρ αὐτῶν λυπεῖται: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει πραγματική αιτιολογία, εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο ἐπεί και έχει άρνηση οὐκ. λυπεῖται: ρήμα, ἡ μήτηρ: υποκείμενο, αὐτῶν: γενική κτητική, οὐδέν: σύστοιχο αντικείμενο (οὐδεμίαν λύπην) 15. ὅταν τῶν φυομένων θριδακινῶν τάς ἐκφύσεις τάς πικράς ἀφαιρῶ: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς 33

34 ἀφαιρῶ: ρήμα, ἐγώ: υποκείμενο, τῶν θριδακινῶν: αντικείμενο (έμμεσο), φυομένων: επιθετική μετοχή στο θριδακινῶν, τάς ἐκφύσεις: αντικείμενο (άμεσο), τάς πικράς: επιθετικός προσδιορισμός στο ἐκφύσεις 16. ἀλλά θάλλει μᾶλλον: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει πραγματική αιτιολογία, συνδέεται με τον αντιθετικό σύνδεσμο ἀλλά (που συνδέει όμοιους όρους) με την πρόταση 14. θάλλει: ρήμα, ἡ μήτηρ: εννοείται ως υποκείμενο, ἀλλά: σύνδεσμος αντιθετικός, μᾶλλον: ποσοτικό επίρρημα 17. καί γλυκίων γίνεται»: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει πραγματική αιτιολογία, συνδέεται με το συμπλεκτικό σύνδεσμο καί (που συνδέει όμοιους όρους) με την πρόταση 14. γίνεται: ρήμα, ἡ μήτηρ: υποκείμενο, γλυκίων: κατηγορούμενο 18. Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε μέν τόν ἄνδρα: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἐπῄνεσε: ρήμα, Ἀρταξέρξης: υποκείμενο, τόν ἄνδρα: αντικείμενο, ἀκούσας: μετοχή επιρρηματική αιτιολογική ή χρονική, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος, ταῦτα: αντικείμενο της μετοχής 19. καί τῶν βασιλικῶν δικαστῶν ἐποίησεν ἕνα, εἰπών: Κύρια πρόταση κρίσεως καταφατική, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. ἐποίησεν: ρήμα, Ἀρταξέρξης: εννοείται ως υποκείμενο, τόν ἄνδρα: αντικείμενο, ἕνα: κατηγορούμενο, τῶν δικαστῶν: γενική διαιρετική στο ἕνα, βασιλικῶν: επιθετικός προσδιορισμός στο δικαστῶν, εἰπών: μετοχή επιρρηματική τροπική ή χρονική, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος 20. ὅτι ὁ περί τῶν ἰδίων παίδων οὕτω δικαίως ἀποφαινόμενος πάντως καί ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀκριβής ἔσται δικαστής καί ἀδέκαστος: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση. Εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό. Είναι αντικείμενο της μετοχής εἰπών της πρότασης Εκπαιδευτικός Οργανισμός Ν. Ξυδάς