Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου"

Transcript

1 Ρένια Γασπαράτου

2 Η συζήτηση για τα επιστημολογικά κριτήρια η αρχή της επαληθευσιμότητας λογικός θετικισμός η αρχή της διαψευσιμότητας Karl Popper

3 Yλισμός & επιστημολογία υλισμός, μια μεταφυσική θέση για το τι υπάρχει επιστημολογικά κριτήρια για το τι συνιστά επιστημονική θεωρία ή εξήγηση

4 Η αρχή της επαληθευσιμότητας υλισμός, μια μεταφυσική θέση για το τι υπάρχει επιστημολογικά κριτήρια για το τι συνιστά επιστημονική θεωρία ή εξήγηση

5 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Schlick, Carnap, Neurath, Ayer κ.α. εμπειρικές προτάσεις: συνθετική γνώση για τον υλικό κόσμο λογική: αναλυτικές προτάσεις, γλωσσικοί κανόνες δομής της συνθετικής μας γνώσης

6 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) όλη η γνώση ξεκινά από την εμπειρία αισθητηριακό δεδομένο: το μίνιμουμ ωμής εμπειρίας Hume λογικοί - γλωσσικοί κανόνες Kant αναγωγή όλης της γλώσσας σε μια αυστηρή επιστημονική γλώσσα

7 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) κριτήριο νοήματος: μια πρόταση έχει νόημα όταν μπορεί να επαληθευτεί (αναλυτικές προτάσεις & συνθετικές προτάσεις) επιστημολογικό κριτήριο: μια θεωρία είναι επιστημονική όταν μπορεί να επαληθευτεί μέσω της αναγωγής της σε αισθητηριακά δεδομένα

8 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) επιστημολογικό κριτήριο το πρόβλημα της οριοθέτησης της επιστήμης (the problem of demarcation) μια θεωρία είναι επιστημονική: όταν είναι επαληθεύσιμη δηλαδή, όταν μπορεί να επαληθευτεί εμπειρικά δηλαδή, όταν μπορεί να αναχθεί σε παρατηρησιακές προτάσεις πρωτοκόλλου

9 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) επιστημολογικό κριτήριο εξήγηση: αναγωγή σε αισθητηριακά δεδομένα διάκριση επιστήμης - ψευδοεπιστήμης επιστημονική πρόοδος επιστημονική μέθοδος

10 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) η μέθοδος της επιστήμης παρατήρηση υπόθεση: συσχέτιση & αιτιακή σχέση πείραμα, εξειδικευμένη παρατήρηση μέτρηση πρόγνωση επαναληψιμότητα επαγωγή θεωρία

11 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; η συζήτηση περί επαλήθευσης αναδεικνύει τα προβλήματα της επαληθευσιοκρατίας η παρατήρηση το πρόβλημα της επαγωγής

12 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση υπάρχει αντικειμενική, ωμή παρατήρηση; εξαρτάται από τις έννοιές μας η παρατήρηση; μήπως η παρατήρηση είναι (πάντα) θεωρητικά φορτισμένη;

13 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & υπόθεση διαφορετικές υποθέσεις για το ίδιο φαινόμενο η προδιάθεση υπέρ της επιβεβαίωσης παραδοχές υποβάθρου, βοηθητικές παραδοχές

14 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & συνάφεια π.χ. θέλουμε να δούμε γιατί ορισμένοι φοιτητές αρρωσταίνουν συχνά τον χειμώνα. Θα ρωτήσουμε: τι τρώνε; πώς ονομάζονται; αν ασκούνται; αν έχουν θέρμανση; τι χρώματα τους αρέσει να φορούν; πόσα λίτρα νερό πίνουν την εβδομάδα; πόσες ώρες τηλεόραση βλέπουν την εβδομάδα; τι ταινίες παρακολουθούν στο σινεμά;

15 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & προδιάθεση υπέρ της επιβεβαίωσης Π.χ. ο πλανήτης Ερμής δεν έχει την τροχιά που προέβλεπε η θεωρία του Νεύτωνα. Οι φυσικοί συμπέραναν ότι αυτό οφείλεται στο μαγνητικό πεδίο ενός άλλου πλανήτη, του Ήφαιστου. Ο Ήφαιστος όμως, δεν υπάρχει και χρειάστηκε να διατυπωθεί η θεωρία του Αϊνστάιν ώστε να κατανοήσουμε γιατί ο Ερμής έχει την τροχιά που έχει

16 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & ειδική παρατήρηση Η σύγχρονη επιστήμη βασίζεται σε ειδικά τεχνικά όργανα η φερεγγυότητά της εξαρτάται από τη φερεγγυότητα των οργάνων το να διαβάσει και να ερμηνεύσει κανείς τα δεδομένα από τα όργανα αυτά είναι μια εξειδικευμένη εργασία

17 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & το φαινόμενο του παρατηρητή Η παρουσία του παρατηρητή επηρεάζει το φαινόμενο που παρατηρείται π.χ., η παρουσία ενός θερμομέτρου μέσα σε ένα υγρό αλλάζει την θερμοκρασία του υγρού

18 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & γενίκευση Πόσες παρατηρήσεις δικαιολογούν τη διατύπωση μιας θεωρίας; Όσες κι αν έχουμε, δεν είναι λογικά έγκυρη η γενίκευση Μια επιστημονική θεωρία υποτίθεται ότι δεν ισχυρίζεται τίποτα περισσότερο από όσα έχει εμπειρικά επιβεβαιώσει. Όμως τότε θα έπρεπε να παραιτηθούμε από κάθε γενίκευση

19 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Η αρχή της επαληθευσιμότητας, αναδεικνύει κάποιες βασικές επιστημολογικές αρχές: Μια υπόθεση ή ένα ερευνητικό ερώτημα πρέπει να είναι διατυπωμένο με σαφήνεια, έτσι ώστε να μπορεί να ελεγχθεί (δηλ. να μπορεί να του αποδοθεί τιμή αλήθειας)

20 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Η αρχή της επαληθευσιμότητας, αναδεικνύει κάποιες βασικές επιστημολογικές αρχές: Η πιθανότητα να ευσταθεί μια θεωρία / νόμος αυξάνει: όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των παρατηρήσεων όσο πιο πολύ ποικιλία έχει όσο λιγότερες είναι οι εξαιρέσεις όσο πιο συνεκτικά είναι τα στοιχεία που την υποστηρίζουν όταν το υπό μελέτη ερώτημα είναι σαφές & επιδέχεται έλεγχο μπορεί όμως η επαλήθευση να είναι ποτέ τελειωτική;

21 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & γενίκευση Η πιθανότητα να ευσταθεί μια θεωρία / νόμος αυξάνει: όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των παρατηρήσεων όσο πιο πολύ ποικιλία έχει όσο λιγότερες είναι οι εξαιρέσεις όσο πιο συνεκτικά είναι τα στοιχεία που την υποστηρίζουν όταν το υπό μελέτη ερώτημα είναι σαφές & επιδέχεται έλεγχο μπορεί όμως η επαλήθευση να είναι ποτέ τελειωτική;

22 Η αρχή της επαληθευσιμότητας (λογ. θετικιστές) Προβλήματα; Παρατήρηση & γενίκευση Το πρόβλημα της επαγωγής Κάθε θεωρία ή νόμος ουσιαστικά ισχυρίζεται κάτι περισσότερο από ό,τι έχει παρατηρηθεί. Οι θεωρίες & οι νόμοι είναι ουσιαστικά υποθέσεις η επαλήθευση δεν είναι ποτέ τελειωτική!

23 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Μια υπόθεση ή θεωρία είναι επιστημονική όταν είναι διαψεύσιμη, δηλαδή όταν μπορεί να διαψευσθεί Μια υπόθεση ή θεωρία έχει πληροφοριακό περιεχόμενο μόνο όταν μπορεί να αποκλείσει μια σειρά λογικώς δυνατών παρατηρησιακών προτάσεων

24 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Ο Hume είδε το πρόβλημα όλη η γνώση προκύπτει από την εμπειρία οι γενικεύσεις (θεωρίες, νόμοι) πρέπει να επιβεβαιώνονται από την εμπειρία η εμπειρία είναι πάντα ανοικτή : νέες εναλλακτικές εμπειρίες είναι δυνατόν να προστεθούν, νέες ερμηνείες είναι δυνατόν να δοθούν σε παλαιές εμπειρίες οι θεωρίες & οι νόμοι δεν μπορούν λογικά να συναχθούν από την θετική εμπειρία (δηλ. την εμπειρία τις/τους επιβεβαιώνει) - το πρόβλημα της επαγωγής Ο Popper αναζητά την λύση: μήπως αυτό που (πρέπει να) αναζητάμε είναι η αρνητική εμπειρία (η διάψευση) μήπως αντί για επαγωγή (πρέπει να) χρησιμοποιούμε παραγωγή;

25 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημολογικό κριτήριο Το πρόβλημα της οριοθέτησης της επιστήμης (the problem of demarcation) μια θεωρία είναι επιστημονική όταν είναι διαψεύσιμη, δηλαδή όταν είναι σαφές τι θα την διέψευδε

26 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημολογικό κριτήριο διάκριση επιστήμης, ψευδοεπιστήμης & προ-επιστήμης επιστημονική πρόοδος επιστημονική μέθοδος

27 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημολογικό κριτήριο μια υπόθεση ή θεωρία είναι επιστημονική όταν είναι διαψεύσιμη η επαλήθευση ποτέ δεν είναι τελειωτική, λόγω του προβλήματος της επαγωγής. Η διάψευση όμως, είναι. Αρκεί ένα αντιπαράδειγμα για να διαψεύσει μια υπόθεση μια θεωρία είναι επιστημονική όταν μπορούμε να φανταστούμε τι θα τη διέψευδε (και εφόσον το ελέγχουμε και βλέπουμε ότι δεν διαψεύδεται)

28 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημολογικό κριτήριο μια υπόθεση ή θεωρία είναι επιστημονική όταν είναι διαψεύσιμη αν μια θεωρία επιβεβαιώνεται πάντα και εξηγεί τα πάντα, τότε δεν είναι μια (πλήρως) επιστημονική θεωρία π.χ. ο Μαρξισμός, ο Φροϋδισμός ή η θεωρία του Άντλερ για την ανθρώπινη κατωτερότητα δεν είναι διαψεύσιμες

29 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημολογικό κριτήριο μια θεωρία είναι επιστημονική αν κάθε βασικός ισχυρισμός (δηλ. κάθε πιθανή παρατηρησιακή αναφορά) ανήκει σε μία από τις δύο παρακάτω κατηγορίες: 1.σε ισχυρισμούς με τους οποίους θα ήταν ασύμβατη, και οι οποίοι αν είναι αληθείς διαψεύδουν όλη την θεωρία 2.σε ισχυρισμούς με τους οποίους είναι συμβατή ή τους οποίους επιτρέπει, δηλαδή με ισχυρισμούς οι οποίοι, αν είναι αληθείς, συνάδουν με την θεωρία

30 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημολογικό κριτήριο βάσει του κριτηρίου της διαψευσιμότητας, π.χ.: η φυσική, η χημεία, η εμπειρική ψυχολογία (κ.α.) είναι επιστήμες η ψυχανάλυση (κ.α.) είναι προ-επιστήμες (i.e., περιέχουν χρήσιμες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, αλλά μέχρι να διατυπωθεί με τρόπο που να επιδέχεται διάψευση δεν μπορεί να έχει το πλήρες στάτους της επιστήμης) η αστρολογία, η φρενολογία κ.α. είναι ψεύδοεπιστήμες

31 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημονική μέθοδος; η επιστήμη θεμελιώνεται με παραγωγικούς συλλογισμούς αν τα μέταλλα δεν είναι καλοί αγωγοί της θερμότητας, τότε αυτό το μέταλλο δεν είναι καλός αγωγός της θερμότητας η επιστημονική διερεύνηση γίνεται πάντα εντός μιας θεωρίας

32 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημονική μέθοδος; η επιστήμη θεμελιώνεται με παραγωγικούς συλλογισμούς υπόθεση τα μέταλλα (δεν) είναι καλοί αγωγοί της θερμότητας ο χρυσός (δεν) είναι καλός αγωγός της θερμότητας ο σίδηρος (δεν) είναι καλός αγωγός της θερμότητας ο σίδηρος (δεν) είναι καλός αγωγός της θερμότητας.

33 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημονική μέθοδος; κάποια βασικά βήματα διατύπωση μιας συνεκτικής υπόθεσης αξιωματικοποίηση : διάκριση μεταξύ των συνθετικών & αναλυτικών διαστάσεων της αναζήτηση των πλεονεκτημάτων αυτής της υπόθεσης έναντι των εναλλακτικών: πρόγνωση, πιθανότητα, αναζήτηση παρατηρήσεων που θα τη διέψευδαν: πείραμα, εξειδικευμένη παρατήρηση, μέτρηση, επαναληψιμότητα (παραγωγικοί συλλογισμοί)

34 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημονική μέθοδος; διαψευσιοκρατία: θεωρία υπόθεση εντός μιας θεωρίας πρόγνωση αναζήτηση παρατηρήσεων που θα τη διέψευδαν (πείραμα, εξειδικευμένη παρατήρηση, μέτρηση, επαναληψιμότητα) παραγωγικοί συλλογισμοί επαληθευσιοκρατία: παρατήρηση υπόθεση: συσχέτιση & αιτιακή σχέση πείραμα, εξειδικευμένη παρατήρηση μέτρηση πρόγνωση επαναληψιμότητα επαγωγή θεωρία

35 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημονική μέθοδος; problem solving δεν υπάρχει μία κοινή επιστημονική μέθοδος η επιστήμη, όπως και όλη η ανθρώπινη ζωή, συνίσταται στο να λύνουμε προβλήματα

36 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) επιστημονική πρόοδος βασικό κριτήριο προόδου: προβλεψιμότητα διαψευσιμότητα: όσο πιο διαψεύσιμη μια θεωρία, τόσο πιο πολύτιμη πιο μεγάλο εύρος διαψευσιμότητας πιο ριψοκίνδυνες υποθέσεις: όσο πιο αντιδιαισθητική, ή μη-πιθανή μια θεωρία, τόσο πιο πολύτιμη θεωρίες που δεν φαίνονταν διαψεύσιμες, μπορεί να αποδειχθούν τέτοιες με την πάροδο του χρόνου, την εξέλιξη της τεχνολογίας ή της ίδιας της θεωρίας η διάψευση μιας θεωρίας/υπόθεσης είναι σημαντικό βήμα προόδου

37 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Όταν μια παρατήρηση συγκρούεται με μια υπόθεση, είναι βέβαιο ότι αρκεί για να εγκαταλείψουμε μια θεωρία; μήπως έτσι δίνουμε υπερβολικά μεγάλη αξία στην παρατήρηση;

38 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Είναι αυτό που κάνουν οι επιστήμονες; αναζητούν διάψευση; σκέφτονται με την παραγωγική μέθοδο;

39 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Ιστορικά πολλές, πολύτιμες θεωρίες θα έπρεπε να είχαν εγκαταλειφθεί από την αρχή Π.χ. σύμφωνα με τη θεωρία της βαρύτητας του Νεύτωνα, οι έλξεις μεταξύ των πλανητών θα οδηγούσαν σε μια γιγάντια σύγκρουση. Ο Νεύτωνας θεωρούσε πως ο Θεός κρατά αντίβαρο στις έλξεις αυτές, ώστε να μη συγκρουστούν οι πλανήτες

40 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Ιστορικά πολλές, πολύτιμες θεωρίες θα έπρεπε να είχαν εγκαταλειφθεί από την αρχή Ο πλανήτης Ερμής δεν έχει την τροχιά που προέβλεπε η θεωρία του Νεύτωνα. Οι φυσικοί συμπέραναν ότι αυτό οφείλεται στο μαγνητικό πεδίο ενός άλλου πλανήτη, του Ήφαιστου. Ο Ήφαιστος όμως, δεν υπάρχει και χρειάστηκε να διατυπωθεί η θεωρία του Αϊνστάιν ώστε να κατανοήσουμε γιατί ο Ερμής έχει την τροχιά που έχει

41 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Ιστορικά πολλές, πολύτιμες θεωρίες θα έπρεπε να είχαν εγκαταλειφθεί από την αρχή Η θεωρία του Δαρβίνου προϋπόθετε ότι η γη θα πρέπει να υπάρχει για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Όμως, στην εποχή του Δαρβίνου (& σύμφωνα με τη θεωρία του Κέλβιν), η γη θεωρούνταν μόλις 100 εκατομμυρίων ετών. Ο Δαρβίνος επέμεινε στη θεωρία του

42 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Ιστορικά πολλές, πολύτιμες θεωρίες θα έπρεπε να είχαν εγκαταλειφθεί από την αρχή Σε μια συνέντευξη ρώτησαν τον Αϊνστάιν τι θα έκανε αν η θεωρία της σχετικότητας δεν επαληθευόταν εμπειρικά. Αυτός απάντησε: Θα ένιωθα οίκτο για τον Θεό. Η θεωρία είναι σωστή.

43 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Προβλήματα; Ιστορικά φαίνεται ότι όταν έχουμε σύγκρουση μεταξύ παρατήρησης και υπόθεσης (και ανάλογα με τα ρασιοναλιστικά ή τα εμπειριστικά αντανακλαστικά των επιστημόνων): απορρίπτουμε την υπόθεση απορρίπτουμε την παρατήρηση δεχόμαστε και την υπόθεση και την παρατήρηση κάνοντας κάποιες βοηθητικές παραδοχές

44 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) η επιστήμη ξεκινά από προβλήματα problem solving δεν υπάρχει μία κοινή επιστημονική μέθοδος η επιστήμη, όπως και όλη η ανθρώπινη ζωή, συνίσταται στο να θέτουμε & να λύνουμε προβλήματα

45 Η αρχή της διαψευσιμότητας (K. Popper) Η αρχή της διαψευσιμότητας, αναδεικνύει κάποιες βασικές επιστημολογικές αρχές: μια υπόθεση ή ένα ερευνητικό ερώτημα διατυπώνεται συνήθως μέσα στο πλαίσιο μιας ήδη υπάρχουσας θεωρίας μια υπόθεση ή ένα ερευνητικό ερώτημα πρέπει να είναι διατυπωμένο με σαφήνεια, έτσι ώστε να μπορεί να ελεγχθεί (δηλ. να διαψευσθεί) όσο πιο ριψοκίνδυνη είναι μια υπόθεση τόσο πιο πολύτιμη είναι (αρκεί να είναι διαψεύσιμη) κάθε θεωρία, νόμος, υπόθεση, παρατήρηση είναι ανοικτή σε αναθεώρηση η διάψευση μιας θεωρίας σηματοδοτεί επιστημονική πρόοδο η διάψευση μιας θεωρίας (μπορεί να) είναι τελειωτική

46 Είναι οι προτάσεις επαληθεύσιμες ή/και διαψεύσιμες; όλα τα υγρά εξατμίζονται όταν θερμαίνονται όλα τα θηλαστικά έχουν καρδιά ποτέ δεν βρέχει τον Αύγουστο αν αφήσω ένα τούβλο από το μπαλκόνι μου και δεν υπάρχει κάποιο εμπόδιο, θα πέσει στον δρόμο ο κόσμος έχει δημιουργηθεί από ένα ευφυές ον όποιος φέρεται με αγένεια έχει ψυχολογικά προβλήματα όταν ο λαός καταπιέζεται, εξεγείρεται η ναρκισιστική συμπεριφορά κρύβει χαμηλή αυτοεκτίμηση

47 Είναι η έρευνα επαληθεύσιμη ή/και διαψεύσιμη; πρόγνωση γαμήλιας ευτυχίας Howard & Dawes (1976) Linear Prediction of Marital Happiness F-F rule προβλέπει την ευτυχία ενός γάμου ή σχέσης αν το αποτέλεσμα της αφαίρεσης είναι θετικός αριθμός, τα μέλη του ζευγαριού είναι (δηλώνουν) ευτυχισμένα μέσα στη σχέση

48 Είναι η έρευνα επαληθεύσιμη ή/και διαψεύσιμη; Η έρευνα με τα ζαχαρωτά: Ποιός είναι ο ισχυρισμός του Posada; Είναι επαληθεύσιμος; Είναι διαψεύσιμος;

49 Eπαληθευσιμότητα & διαψευσιμότητα το φιλοσοφικό κριτήριο της επαληθευσιμότητας μια θεωρία είναι επιστημονική όταν μπορεί να επαληθευτεί από παρατηρησιακές προτάσεις, δηλαδή όταν μπορεί να αναχθεί σε παρατηρησιακές προτάσεις το φιλοσοφικό κριτήριο της διαψευσιμότητας μια θεωρία είναι επιστημονική όταν μπορεί να διαψευσθεί από παρατηρησιακές προτάσεις, δηλαδή όταν μπορεί να αποκλείσει μια σειρά λογικώς δυνατών παρατηρησιακών προτάσεων

50 Διαβάζω: Γασπαράτου, Φιλοσοφία της γνώσης, κεφ. 8, σελ Chalmers, Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη, κεφ. (1-3), 4-6.

51 Πηγές και βιβλιογραφικές προτάσεις Popper K., 1934, The Logic of Scientific Discovery. Popper K., 1994, All life is Problem Solving. Popper K., 1994, The Myth of the Framework: In Defence of Science and Rationality, (Edited by Mark Amadeus Notturno). Ladyman, J., 2001, Understanding Philosophy of Science (Routledge, 2001) Newton-Smith, W., 1981, The Rationality of Science (Routledge, 1981) Chalmers, A. F., 1998, What is This Thing Called Science? Ch. 1-6 (OUP) Okasha, S., 2002, Philosophy of Science: A Very Short Introduction (OUP) Bird, A.,1998, The Philosophy of Science (UCL Press) Schlick, M., Meaning and Verification, in Hanfling, O. Essential Readings in Logical Positivism Hanfling, O. Essential Readings in Logical Positivism

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Eπαληθευσιμότητα & διαψευσιμότητα άχρονα / διαχρονικά επιστημολογικά κριτήρια η αρχή της επαληθευσιμότητας μια θεωρία είναι επιστημονική όταν μπορεί να επαληθευτεί από παρατηρησιακές προτάσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Τι είναι επιστήμη; ποιες είναι (οι) επιστήμες; Π.χ.: φυσική χηµεία αλχηµεία βιολογία αστρολογία αστρονοµία ρεφλεξολογία βελονισµός οµοιοπαθητική γραφολογία νευρολογία φρενολογία µετεωρολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. 1. Σι είναι επιστήμη 2. Η γέννηση της επιστημονικής γνώσης 3. Οριοθέτηση θεωριών αστικότητας

ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. 1. Σι είναι επιστήμη 2. Η γέννηση της επιστημονικής γνώσης 3. Οριοθέτηση θεωριών αστικότητας ΕΠΙΣΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ 1. Σι είναι επιστήμη 2. Η γέννηση της επιστημονικής γνώσης 3. Οριοθέτηση θεωριών αστικότητας 1. Μια διαδεδομένη αντίληψη περί επιστήμης Γνώση / Κατανόηση των φαινομένων του φυσικού κόσμου

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Κριτήρια επιστημονικότητας: ένα, κανένα ή πολλαπλά; Πολλαπλά κριτήρια επιστημονικότητας νατουραλισμός ολισμός & συνεκτικισμός επεξεργασμένος εμπειρισμός οι αρετές μιας καλής υπόθεσης προς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Φιλοσοφία της Επιστήμης. Τίτλος µαθήµατος: Ειδικά Θέµατα Σύγχρονης Φιλοσοφίας Ι: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Φιλοσοφία της Επιστήμης. Τίτλος µαθήµατος: Ειδικά Θέµατα Σύγχρονης Φιλοσοφίας Ι: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. 1 Τίτλος µαθήµατος: Ειδικά Θέµατα Σύγχρονης Φιλοσοφίας Ι: ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. (3 ώρες) Αντικείµενο του µαθήµατος: Αντικείµενο του µαθήµατος είναι η εξέταση κεντρικών φιλοσοφικών προβληµάτων (όπως

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Γλώσσας

Φιλοσοφία της Γλώσσας Φιλοσοφία της Γλώσσας Ενότητα: Θεωρίες Νοήματος. Επαληθευσιοκρατικές θεωρίες νοήματος Ελένη Μανωλακάκη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) 1. Επαληθευσιοκρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Γεια σας και από εδώ.

Γεια σας και από εδώ. Γεια σας και από εδώ. Πρώτα-πρώτα, να πω ότι είμαι ευχαριστημένη από όσα διάβασα στις περισσότερες εργασίες σας. Θα έλεγα πως τα πήγατε τόσο καλά, ώστε να σκέφτομαι ότι δεν υπάρχει στ αλήθεια ανάγκη για

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία των Θετικών Επιστημών

Ιστορία των Θετικών Επιστημών Ιστορία των Θετικών Επιστημών Ενότητα 13: Η Επιστημολογία από το 1800 έως το 1950 Ευθύμιος Ντάλλας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Σκοποί Ενότητας Η γνώση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 8 η : Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Περιεχόμενα ενότητας Με τι ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου ποιες είναι; κοινωνική ανθρωπολογία κοινωνιολογία πολιτική επιστήμη γλωσσολογία (κοινωνική) ψυχολογία οικονομικά... σε τι διαφέρουν από τις φυσικές επιστήμες; σε τι μοιάζουν μεταξύ τους;

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩN

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩN ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩN Ενότητα # 3: Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΗ Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΟ 31 ΟΙ ΕΠΙΣΗΜΕ ΣΗ ΥΤΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΑΝΘΡΨΠΟΤ ΣΗΝ ΕΤΡΨΠΗ

ΕΠΟ 31 ΟΙ ΕΠΙΣΗΜΕ ΣΗ ΥΤΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΑΝΘΡΨΠΟΤ ΣΗΝ ΕΤΡΨΠΗ Εκφώνηση εργασίας: 1. το φιλοσοφικό ρεύμα του εμπειρισμού, το πρόβλημα των προϋποθέσεων και ορίων της επιστημονικής βεβαιότητας ανάγεται στο πρόβλημα της εγκυρότητας των επαγωγικών γενικεύσεων. Εξετάστε

Διαβάστε περισσότερα

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο Μορφές Εκπόνησης Ερευνητικής Εργασίας Μαρία Κουτσούμπα Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι «η τηλεδιάσκεψη». Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε ερευνητικό ερώτημα που θέσαμε πριν από λίγο Κουτσούμπα/Σεμινάριο

Διαβάστε περισσότερα

Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες

Ηθική & Τεχνολογία Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες Άλκης Γούναρης Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών e-mail: alkismail@yahoo.com website: www.alkisgounaris.com http://eclass.uoa.gr/courses/ppp566/ 1 http://eclass.uoa.gr/courses/ppp566/

Διαβάστε περισσότερα

PAUL FEYERABEND ( ) (Πολ Φέγιεράμπεντ) Η αναρχική θεωρία της γνώσης.

PAUL FEYERABEND ( ) (Πολ Φέγιεράμπεντ) Η αναρχική θεωρία της γνώσης. 39 PAUL FEYERABEND (1924-1994) (Πολ Φέγιεράμπεντ) Η αναρχική θεωρία της γνώσης. Και φυσικά δεν είναι αλήθεια ότι πρέπει να ακολουθούμε την αλήθεια. Η ανθρώπινη ζωή κατευθύνεται από πολλές ιδέες. Η αλήθεια

Διαβάστε περισσότερα

EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Διδάσκων: Επίκ. Καθ. Aθανάσιος Σακελλαριάδης Σημειώσεις 2 ης θεματικής ενότητας (Μάθημα 4 Μάθημα 6) ΛΟΓΙΚΟΣ ΘΕΤΙΚΙΣΜΟΣ Ο Λογικός Θετικισμός είναι ένα φιλοσοφικοεπιστημονικό

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία&Μεθοδολογία των Κοιν.Επιστημών. Εβδομάδα 1

Θεωρία&Μεθοδολογία των Κοιν.Επιστημών. Εβδομάδα 1 Θεωρία&Μεθοδολογία των Κοιν.Επιστημών Εβδομάδα 1 elasideri@gmail.com Ορισμός Τρόπος οργάνωσης της γνώσης Τι είναι η επιστήμη Κριτήρια Συστηματικότητα Τεκμηρίωση Αμφισβήτηση Ηθική Πώς γνωρίζουμε τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΙΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

ΣΙΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΙΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 2 3 ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών έρευνα ανακάλυψη εφεύρεσηκαινοτομία-επινόηση εξέλιξη 4 5 Ανακάλυψη: εύρεση αντικειμένου που προϋπήρχε, αλλά ήταν άγνωστο. Ανακάλυψη (επιστήμη):

Διαβάστε περισσότερα

«Επιστημονική αλλαγή: Από τον Λογικό Θετικισμό στην ιστορικιστική Στροφή»

«Επιστημονική αλλαγή: Από τον Λογικό Θετικισμό στην ιστορικιστική Στροφή» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η/Υ «Επιστημονική αλλαγή: Από τον Λογικό Θετικισμό στην ιστορικιστική Στροφή» Φωτιάδης Χρήστος (Α.Μ.03105123) ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 6 η : Μεταηθική Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Περιεχόμενα ενότητας Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 3: Εναλλακτικές όψεις της επιστήμης που προβάλλονται στην εκπαίδευση Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα # 1.2: Η προοπτική των βασικών αρχών της φύσης των Φυσικών Επιστημών στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Ρ. ΓΑΣΠΑΡΑΤΟΥ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. H γλώσσα Ρ. ΓΑΣΠΑΡΑΤΟΥ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. H γλώσσα H γλώσσα "Η αλήθεια είναι ότι η πληρότητα της ψυχής μπορεί μερικές φορές να υπερχειλίσει σε

Διαβάστε περισσότερα

Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία;

Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία; Δεδομενοθηρία ή θεωριολαγνεία; Στάθης Ψύλλος ΕΚΠΑ Αλλαγή μεθοδολογικού παραδείγματος στην μοριακή βιολογία. Η αλλαγή αυτή προκαλείται από μια έκρηξη στην συλλογή αξιόπιστων δεδομένων. Το νέο αναδυόμενο

Διαβάστε περισσότερα

1. Επιστημονική εξήγηση

1. Επιστημονική εξήγηση 1. Επιστημονική εξήγηση Όλα ξεκινάν με ένα «Γιατί;». Η επιστήμη εδώ καλείται σε κάθε φαινόμενο να δώσει μια εξήγηση για την κατανόησή του. 1.1 Εξήγηση έναντι επικύρωσης Η επικύρωση κάποιου συμβάντος δεν

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονική Εξήγηση. 26 Οκτ. 2016

Επιστημονική Εξήγηση. 26 Οκτ. 2016 Επιστημονική Εξήγηση 26 Οκτ. 2016 Πλάνο Σήμερα: -εξήγηση ως επιχείρημα -είδη (μοντέλα επ. εξήγησης) Επόμενη εβδ. (3η): -Νόμοι της φύσης (laws of nature) Μεθεπόμενη εβδ. (4η): -Αίτια (causal explanations)

Διαβάστε περισσότερα

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Θεωρία και Έρευνα

Λογιστική Θεωρία και Έρευνα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη Λογιστική & Χρηματοοικονομική Master of Science (MSc) in Accounting and Finance ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Λογιστική Θεωρία και Έρευνα Εισαγωγή στη Λογιστική Έρευνα Η αναζήτηση της αλήθειας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή..................................................... 17 1.1 Νόηση και γνώση και η σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τομέας Έρευνας ΚΕΘΕΑ Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα, έννοιες ή συμπεριφορές επιχειρεί να απαντήσει το γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Η επιστήμη της Βιολογίας. Εισαγωγή

Η επιστήμη της Βιολογίας. Εισαγωγή Η επιστήμη της Βιολογίας Εισαγωγή Η βιολογία είναι η επιστήμη που μελετά τα φαινόμενα και τις διαδικασίες της ζωής. Ερευνά δηλαδή τους οργανισμούς στο περιβάλλον όπου ζουν ή στο εργαστήριο. Βιολογία Η

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Τομέας Ανθρωπιστικών Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κώστας Θεολόγου ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ Το

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή Η Μεθοδολογία της Έρευνας (research methodology) είναι η επιστήμη που αφορά τη μεθοδολογία πραγματοποίησης μελετών με συστηματικό, επιστημονικό και λογικό τρόπο, με σκοπό την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Στο σημερινό μάθημα: λίγη ιστορία της φιλοσοφίας (&) της επιστήμης ο παραδοσιακός ορισμός της γνώσης Οι απαρχές της φιλοσοφίας & της επιστήμης Ιωνία, 7ος-6ος αι. π.χ. Προ-σωκρατικοί (Θαλής,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή Αγγελοπούλου. Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης

Κυριακή Αγγελοπούλου. Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης Κυριακή Αγγελοπούλου Επιβλέπων Καθηγητής: Μανώλης Πατηνιώτης Οι πρώτες προσπάθειες μελέτης του τρόπου επιστημονικής εργασίας έγιναν το 1970. Πραγματοποιήθηκαν μέσω της άμεσης παρατήρησης των επιστημόνων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Βασικές Αρχές. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Βασικές Αρχές. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Βασικές Αρχές Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΓΝΩΣΗ Η βάση της γνώσης είναι η συναίνεση Γνώση μέσω άμεσης παρατήρησης ή εμπειρίας Πολλές φορές η εμπειρία προδίδεται

Διαβάστε περισσότερα

περιλαμβάνει αντιδιαισθητικές έννοιες

περιλαμβάνει αντιδιαισθητικές έννοιες 2. Πηγή δυσκολιών για την ατομική θεωρία Η ατομική θεωρία περιλαμβάνει αντιδιαισθητικές έννοιες Η καθημερινή αισθητηριακή εμπειρία υπαγορεύει ότι : τα στερεά και τα υγρά είναι συνεχή - π.χ. το έδαφος είναι

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Κουνάβης Αναπληρωτής Καθηγητής Tμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΥΣΙΚΗ

Παναγιώτης Κουνάβης Αναπληρωτής Καθηγητής Tμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΥΣΙΚΗ Παναγιώτης Κουνάβης Αναπληρωτής Καθηγητής Tμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ Μηχανική-Θερμοδυναμική Βασικός Ηλεκτρομαγνητισμός 1ο εξάμηνο 4 ώρες/εβδομάδα ΣΥΓΧΡΟΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών

Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών Τομ. 82, 1991 Επιστημονική γνώση και κριτική σκέψη Δημητράκος Δημήτρης http://dx.doi.org/10.12681/grsr.601 Copyright 1991 To cite this article: Δημητράκος (1991). Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά: Αριθμητική και Άλγεβρα. Μάθημα 3 ο, Τμήμα Α. Τρόποι απόδειξης

Μαθηματικά: Αριθμητική και Άλγεβρα. Μάθημα 3 ο, Τμήμα Α. Τρόποι απόδειξης Μαθηματικά: Αριθμητική και Άλγεβρα Μάθημα 3 ο, Τμήμα Α Ο πυρήνας των μαθηματικών είναι οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συλλογιζόμαστε στα μαθηματικά. Τρόποι απόδειξης Επαγωγικός συλλογισμός (inductive)

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην επιστήμη και την επιστημονική μέθοδο

Εισαγωγή στην επιστήμη και την επιστημονική μέθοδο Εισαγωγή στην επιστήμη και την επιστημονική μέθοδο I. Τι είναι η επιστήμη; A. Ο στόχος της επιστήμης είναι να διερευνήσει και να κατανοήσει τον φυσικό κόσμο, για να εξηγήσει τα γεγονότα στο φυσικό κόσμο,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. Αναπτυχθείσες Λογιστικές Θεωρίες & Σχολές Λογιστικής Σκέψης

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. Αναπτυχθείσες Λογιστικές Θεωρίες & Σχολές Λογιστικής Σκέψης ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Αναπτυχθείσες Λογιστικές Θεωρίες & Σχολές Λογιστικής Σκέψης Οι διαφάνειες είναι βασισμένες στο σύγγραμμα του Βασίλη Φίλιου «Λογιστική Θεωρία» 1 Θεωρίες της Λογιστικής Η επιστήμη της λογιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ

ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (# 252) Ε ΕΞΑΜΗΝΟ 9 η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΛΙΓΗ ΘΕΩΡΙΑ Στην προηγούμενη διάλεξη μάθαμε ότι υπάρχουν διάφορες μορφές έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Αναλυτική Φιλοσοφία

Εισαγωγή στην Αναλυτική Φιλοσοφία Εισαγωγή στην Αναλυτική Φιλοσοφία Εισαγωγή Η αναλυτική φιλοσοφία δεν είναι κλάδος ή επιμέρους αντικείμενο της φιλοσοφίας (όπως η ηθική, η γνωσιοθεωρία, η μεταφυσική κτλ). Είναι τρόπος διαξαγωγής της φιλοσοφίας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Στάθης Ψύλλος 24/2/2011 1. Η φιλοσοφία συγκροτείται ως δραστηριότητα μέσω μιας σειράς θεμελιωδών ερωτημάτων που προκύπτουν κατά την διάρκεια της προσπάθειας μας να αποκτήσουμε μια

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική, Μαθηματικά και Φιλοσοφία

Φυσική, Μαθηματικά και Φιλοσοφία 1 Φυσική, Μαθηματικά και Φιλοσοφία ΥΛΙΣΤΙΚΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΥΛΙΣΜΟΣ Κύριο όργανο του ανθρώπου στην εξερεύνηση του περιβάλλοντος χώρου, σύμφωνα με τα δόγματα της Δυτικής πολιτισμικής κληρονομιάς, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιστημολογία κοινωνικής έρευνας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ: Νικόλαος Ναγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Η κοινωνική έρευνα επιχειρεί να ανταποκριθεί και να ανιχνεύσει

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ψηφιακών Εκπαιδευτικών Εφαρμογών ΙI

Σχεδιασμός Ψηφιακών Εκπαιδευτικών Εφαρμογών ΙI Σχεδιασμός Ψηφιακών Εκπαιδευτικών Εφαρμογών ΙI Εργασία 1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ: Τσελίγκα Αρετή, 1312009161, Στ εξάμηνο, κατεύθυνση: Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Διαπολιτισμική Επικοινωνία Το γνωστικό αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Εύρος θέματος Τίτλος και περίληψη Εισαγωγή Βαθμολογία

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 1. Βασικές αρχές 1-1

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 1. Βασικές αρχές 1-1 Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 1 Βασικές αρχές 1-1 Σύνοψη κεφαλαίου Αναζητώντας την πραγματικότητα Τα θεμέλια της κοινωνικής επιστήμης Η διαλεκτική της κοινωνικής έρευνας Σχέδιο ερευνητικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 25-10-2017 Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Ιστορία Φιλοσοφία Επιστημολογία 1. Φιλοσοφία των Φυσικών Επιστημών - Επιστημολογία 2. Ιστορία της Χημείας στην Εκπαίδευση 3. Έρευνες στο

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Γλώσσας

Φιλοσοφία της Γλώσσας Φιλοσοφία της Γλώσσας Ενότητα: Θεωρίες Νοήματος. Λογικός ατομισμός Russell-Wittgenstein Ελένη Μανωλακάκη Τμήμα Θετικών Επιστημών Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) 1. Λογικός

Διαβάστε περισσότερα

Οικονόμου Παναγιώτης.

Οικονόμου Παναγιώτης. Οικονόμου Παναγιώτης panawths@gmail.com poikonomou@teilam.gr Οικονόμου Παναγιώτης 1 Παπαγεωργίου. 2 Αθήνα-Ελλάδα χρόνου 460 π.χ.? Ένας νεαρός άνδρας σκεπτόμενος το ενδεχόμενο γάμου, ζητά από τον Σωκράτη

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογικοί Νόμοι & Μηχανισμοί. Σταύρος Ιωαννίδης ΙΦΕ/ΕΚΠΑ

Βιολογικοί Νόμοι & Μηχανισμοί. Σταύρος Ιωαννίδης ΙΦΕ/ΕΚΠΑ Βιολογικοί Νόμοι & Μηχανισμοί Σταύρος Ιωαννίδης ΙΦΕ/ΕΚΠΑ Βιολογικοί νόμοι -απουσία επιστημονικών νόμων στη βιολογία -> η επιστήμη ως έρευνα για τους νόμους που κυβερνούν τον φυσικό κόσμο -κάθε επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας;

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Για τους γονείς και όχι μόνο από το Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Ακουστικός, οπτικός ή μήπως σφαιρικός; Ανακαλύψτε ποιος είναι ο μαθησιακός τύπος του παιδιού σας, δηλαδή με ποιο τρόπο μαθαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου Λογική vs Αισθητηριακή Αντίληψη γνωστικές δεξιότητες πηγές γνώσης μέθοδοι ελέγχου πεποιθήσεων Λογική λογική (reason) & λογική (logic) λογική (reason) > λογική (logic) Descartes η λογική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίμηση Αξιολόγηση της Μάθησης

Εκτίμηση Αξιολόγηση της Μάθησης Εκτίμηση Αξιολόγηση της Μάθησης Ορισμοί Ο διδάσκων δεν αρκεί να κάνει μάθημα, αλλά και να διασφαλίζει ότι πετυχαίνει το επιθυμητό αποτέλεσμα της μάθησης Η εκτίμηση της μάθησης αναφέρεται στην ανατροφοδότηση

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua.

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua. Μέρος Β /Στατιστική Μέρος Β Στατιστική Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua.gr/gpapadopoulos) Από τις Πιθανότητες στη Στατιστική Στα προηγούμενα, στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ; Η

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ; Η 2 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ; Η καταγωγή και η σημασία του όρου. Η λέξη έχει τη ρίζα της στο αρχαίο ελληνικό ρήμα ἐπίσταμαι. Από τη λέξη αυτή βγαίνει και ο όρος Επιστήμη, κάτι που σημαίνει ότι αυτός που

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. 2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 3 η : Μεταφυσική ή Οντολογία ΙΙ: Ελεύθερη Βούληση Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Αναζήτηση βιβλιογραφικών πηγών και σχολιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης Συγγραφή ερευνητικής πρότασης 1 o o o o Η ερευνητική πρόταση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η διατύπωσή της θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, περιεκτική και βασισμένη στην ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Σειρά Προβλημάτων 1 Λύσεις

Σειρά Προβλημάτων 1 Λύσεις Σειρά Προβλημάτων 1 Λύσεις Άσκηση 1 O πιο κάτω συλλογισμός (αποτελεί μικρή παραλλαγή συλλογισμού που) αποδίδεται στον Samuel Clarke και προέρχεται από την εργασία του Demonstration of the Being and Attributes

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 5 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Συγγραφή επιστημονικής εργασίας. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 5 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Συγγραφή επιστημονικής εργασίας. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 5 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Συγγραφή επιστημονικής εργασίας Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Συγγραφή επιστημονικής εργασίας Κάθε επιστημονική εργασία

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Kant: η σημασία της Δεύτερης Αναλογίας

Η έννοια της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Kant: η σημασία της Δεύτερης Αναλογίας Η έννοια της αιτιότητας στη φιλοσοφία του Kant: η σημασία της Δεύτερης Αναλογίας Διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης και της Τεχνολογίας» Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

07. Φιλοσοφία της Επιστήμης

07. Φιλοσοφία της Επιστήμης Αλέξης Καρπούζος Μεταμορφώσεις της Σκέψης 07. Φιλοσοφία της Επιστήμης Η ιστορία και η φιλοσοφία της επιστήμης χαρακτηρίζονται τόσο από λόγο όσο και από αντίλογο: στη θέση ότι υπάρχουν διυποκειμενικά και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Θετικιστικός τύπος διδασκαλίας Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1 Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 2 Έρευνα και θεωρία 2-1 Σύνοψη κεφαλαίου Μερικά παραδείγματα της κοινωνικής επιστήμης Επιστροφή σε δύο συστήματα λογικής Παραγωγική συγκρότηση θεωρίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ Σκοπός του έργου Σκοπός του έργου είναι: 1. η δημιουργία μιας on line εφαρμογής διαχείρισης ενός επιστημονικού λεξικού κοινωνικών όρων 2. η παραγωγή ενός ικανοποιητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ. Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της παιδείας

Φιλοσοφία της παιδείας Ενότητα 1 η : Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Παιδείας Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας να γίνει

Διαβάστε περισσότερα

6 ο ΜΑΘΗΜΑ Έλεγχοι Υποθέσεων

6 ο ΜΑΘΗΜΑ Έλεγχοι Υποθέσεων 6 ο ΜΑΘΗΜΑ Έλεγχοι Υποθέσεων 6.1 Το Πρόβλημα του Ελέγχου Υποθέσεων Ενός υποθέσουμε ότι μία φαρμακευτική εταιρεία πειραματίζεται πάνω σε ένα νέο φάρμακο για κάποια ασθένεια έχοντας ως στόχο, τα πρώτα θετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

"Ερευνώ και Ανακαλύπτω" τον Στατικό Ηλεκτρισμό στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Ερευνώ και Ανακαλύπτω τον Στατικό Ηλεκτρισμό στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΑ 5 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ Α ΣΥΜΠΟΣΙΟ / ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Πρωτοβάθμια Εκπ-Παίδευση στις-με τις Φυσικές επιστήμες - H Βέλτιστη

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός δραστηριοτήτων

Σχεδιασμός δραστηριοτήτων Σχεδιασμός δραστηριοτήτων Παρακάτω παρατίθενται μια σειρά θεμάτων διδακτικών στόχων που θα μπορούμε κάποιος εκπαιδευτικός να θέση για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Επιλέξτε έναν από αυτούς τους στόχους

Διαβάστε περισσότερα

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή 1. Εισαγωγή. Βασική υπόθεση του Εποικοδομισμού Άννα Κουκά Βασική υπόθεση του Εποικοδομισμού Η γνώση συγκροτείται μέσα σε καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Κατανόηση καθορισμός και δομή του προβλήματος

Κεφάλαιο 1: Κατανόηση καθορισμός και δομή του προβλήματος Κεφάλαιο 1: Κατανόηση καθορισμός και δομή του προβλήματος Ερωτήσεις θεωρίας 1. ε τι συνίσταται η κατανόηση ενός προβλήματος; 2. Γιατί χωρίζουμε ένα πρόβλημα σε άλλα απλούστερα; 3. Τι περιλαμβάνει η ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου Ρένια Γασπαράτου αισθήσεις λογική γλώσσα συναίσθημα πού εδράζονται οι γνωστικές και νοητικές μας δεξιότητες; τι είδους δεξιότητες είναι; πώς θα τις μελετήσουμε; Το σκληρό πρόβλημα της συνείδησης : τι

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΛΕΞΕΙΣ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Λέξεις και νόημα Η γλώσσα αποτελείται από λέξεις. Η λέξη είναι το μικρότερο τμήμα της γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας

Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Αυτό το μάθημα

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιάζοντας τη διδασκαλία των Μαθηματικών: Βασικές αρχές

Σχεδιάζοντας τη διδασκαλία των Μαθηματικών: Βασικές αρχές Σχεδιάζοντας τη διδασκαλία των Μαθηματικών: Βασικές αρχές Φοιτητής: Σκαρπέντζος Γεώργιος Καθηγήτρια: Κολέζα Ευγενία ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Βασικές θεωρίες σχεδιασμού της διδασκαλίας Δραστηριότητες και κατανόηση εννοιών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή Στις Αρχές Της Επιστήμης Των Η/Υ. Η έννοια του Προβλήματος - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Εισαγωγή Στις Αρχές Της Επιστήμης Των Η/Υ. Η έννοια του Προβλήματος - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Εισαγωγή Στις Αρχές Της Επιστήμης Των Η/Υ Η έννοια του Προβλήματος - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2. Η έννοια του προβλήματος 2 2. Η έννοια του προβλήματος 2.1 Το πρόβλημα στην επιστήμη των Η/Υ 2.2 Κατηγορίες προβλημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια

Σοφία Αυγερινού-Κολώνια, Καθηγήτρια ΕΜΠ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πρόγραμμα Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ. Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ (ή, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ) Στην εποχή μας η συσσώρευση«γνώσεων ακολουθεί ένα τόσο ιλιγγιώδη ρυθμό που δικαιολογημένα δημιουργούνται αμφιβολίες για την ποιότητα αυτού που στην πραγματικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Προσέξτε αν ακούσετε την έκφραση «ειδική περίπτωση»

Προσέξτε αν ακούσετε την έκφραση «ειδική περίπτωση» Η πλάνη της επιβεβαίωσης (Ι) Προσέξτε αν ακούσετε την έκφραση «ειδική περίπτωση» 55 Dobell orthos logos final anna film.indd 55 24/6/2013 10:24:30 πμ 56 Dobell orthos logos final anna film.indd 56 24/6/2013

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ Ενότητα 1: Κώστας Χρυσαφίδης Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ο όρος Θετικισμός και η σημασία του Ο όρος θετικισμός προέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογικοί Νόμοι & Μηχανισμοί

Βιολογικοί Νόμοι & Μηχανισμοί Βιολογικοί Νόμοι & Μηχανισμοί Βιολογικοί νόμοι -απουσία επιστημονικών νόμων στη βιολογία -> η επιστήμη ως έρευνα για τους νόμους που κυβερνούν τον φυσικό κόσμο -κάθε επιστήμη ερευνά νόμους -νόμοι φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Εισαγωγή στη φιλοσοφία Εισαγωγή στη φιλοσοφία Ενότητα 2 η : Μεταφυσική ή Οντολογία Ι: Θεός Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) 1

Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) 1 Δραστηριότητα 1 Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) Θα παρακολουθήσετε ένα video με αφήγηση ή θα ακούσετε μια ιστορία από το δάσκαλό σας σχετικά με τον Augustin Mouchot και

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική διαδικασία και συγγραφή διατριβής: Μεθοδολογικές παρατηρήσεις ρ. Ηλίας Μαυροειδής Σ.Ε.Π., Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Τα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας Τα βασικά στάδια για την εκπόνηση

Διαβάστε περισσότερα

Υποθέσεις - - Θεωρήματα Υποθέσεις - Θεωρήματα Στα μαθηματικά και στις άλλες επιστήμες κάνουμε συχνά υποθέσεις. Οταν δείξουμε ότι μια υπόθεση είναι αλη

Υποθέσεις - - Θεωρήματα Υποθέσεις - Θεωρήματα Στα μαθηματικά και στις άλλες επιστήμες κάνουμε συχνά υποθέσεις. Οταν δείξουμε ότι μια υπόθεση είναι αλη Υποθέσεις - - Θεωρήματα Μαθηματικά Πληροφορικής 1ο Μάθημα Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Πανεπιστήμιο Αθηνών Υποθέσεις - - Θεωρήματα Υποθέσεις - Θεωρήματα Στα μαθηματικά και στις άλλες επιστήμες

Διαβάστε περισσότερα

Η ενδιάμεση εξέταση θα διεξαχθεί την Παρασκευή 24/11, από τις μέχρι τις

Η ενδιάμεση εξέταση θα διεξαχθεί την Παρασκευή 24/11, από τις μέχρι τις Ενδιάμεση Εξέταση Η ενδιάμεση εξέταση θα διεξαχθεί την Παρασκευή 24/11, από τις 13.15 μέχρι τις 15.15. Για την ενδιάμεση εξέταση οι φοιτητές/φοιτήτριες παρακαλούνται να έχουν ετοιμάσει τα ακόλουθα 10 θέματα.

Διαβάστε περισσότερα