Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Transcript

1 Ρένια Γασπαράτου

2 Ρ. ΓΑΣΠΑΡΑΤΟΥ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. H γλώσσα

3 Ρ. ΓΑΣΠΑΡΑΤΟΥ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. H γλώσσα

4 H γλώσσα "Η αλήθεια είναι ότι η πληρότητα της ψυχής μπορεί μερικές φορές να υπερχειλίσει σε μια απόλυτη κενότητα της γλώσσας, γιατί κανένας μας δεν μπορεί ποτέ να εκφράσει ακριβώς το μέτρο των αναγκών ή των σκέψεων ή των θλίψεών του. Κι η ανθρώπινη ομιλία είναι σαν στραβωμένος τέντζερης που πάνω του χτυπάμε πρωτόγονους ρυθμούς, κατάλληλους μόνο για να χορεύουν αρκούδες, ενώ λαχταράμε να παίξουμε μια μουσική που να λιώσει τ' αστέρια." Φλώμπερ, Μαντάμ Μποβαρύ (1856)

5 H γλώσσα Δεν είμαι εδώ στην ευτυχή θέση ενός μεταλλειολόγου που δείχνει το κοινό του έναν κρύσταλλο: δεν μπορώ να βάλω στα χέρια των αναγνωστών μου μια σκέψη και να ζητήσω να την εξετάσουν από όλες τις πλευρές. Κάτι που από μόνο του δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό με την αίσθηση, μια σκέψη, παρουσιάζεται στον αναγνώστη - και πρέπει να είμαι ικανοποιημένος με αυτό - τυλιγμένη σε μια αισθητή γλωσσική μορφή. Η απεικονιστική πλευρά της γλώσσας παρουσιάζει δυσκολίες. Αυτό που γίνεται αισθητό [δηλ. η γλώσσα] πάντα παρεισφρύει και κάνει όλες τις φράσεις απεικονιστικές και άρα ανάρμοστες. Κι έτσι κανείς θα πρέπει να αγωνιστεί ενάντια στη γλώσσα. Eίμαι λοιπόν, υποχρεωμένος να ασχοληθώ με τη γλώσσα, παρόλο που δεν είναι το βασικό μου μέλημα αυτό. (G. Frege)

6 H γλώσσα G. Frege ( ) κάθε σκέψη μου διαμεσολαβείται από τη γλώσσα κάθε σκέψη μου αλλοιώνεται από τη γλώσσα η γλώσσα το κοινό μας, αναπόδραστο εννοιολογικό πλαίσιο αν θέλουμε να μελετήσουμε τη γνώση πρέπει να διασαφηνίσουμε τη γνώση

7 H γλώσσα 20ος αιώνας η γλωσσική στροφή βασικό ερώτημα: σε τι συνίσταται το νόημα; βασική μέθοδος: η γλωσσική ανάλυση η γλώσσα το κοινό μας, αναπόδραστο εννοιολογικό πλαίσιο αν θέλουμε να μελετήσουμε τη γνώση πρέπει να διασαφηνίσουμε τη γνώση

8 H γλώσσα G. Frege ( ) κάθε σκέψη μου διαμεσολαβείται από τη γλώσσα κάθε σκέψη μου αλλοιώνεται από τη γλώσσα πώς είναι δυνατόν να κάνω επιστήμη (ή φιλοσοφία) όταν κάθε φορά που προσπαθώ να πω κάτι για τον κόσμο ή για την σκέψη μου πέφτω πάνω στη γλώσσα; μια γλώσσα με αμφισημίες, διφορούμενα, κενούς όρους κ.λπ.

9 H γλώσσα Λογικοί ατομιστές (Russell, Whitehead, Wittgenstein) ανάλυση γλώσσας σε γλώσσα τυπικής λογικής, για να δειχθεί η λογική δομή της μια πρόταση έχει νόημα όταν μπορεί να πάρει αληθοτιμή έτσι θα δειχθεί η δομή της πραγματικότητας ισομορφία γλώσσας - πραγματικότητας η λογική δομή της γλώσσας αναδεικνύει τη λογική δομή της πραγματικότητας βασική λειτουργία της γλώσσας: η αναπαράσταση του κόσμου μία πρόταση έχει νόημα όταν ξέρω τις συνθήκες αλήθειάς της

10 H γλώσσα Λογικοί ατομιστές: Russell τι καταλαβαίνω όταν ακούω: ο βασιλιάς της Γαλλίας είναι φαλακρός ; x[pkof(x) & y[pkof(y) y=x] & B(x)] υπάρχει ένα και μόνο πράγμα στον κόσμο, το οποίο είναι o τωρινός βασιλιάς της Γαλλίας & το οποίο είναι φαλακρό ανάλυση της πρότασης σε πρόταση τυπικής λογικής η πρόταση παίρνει αληθοτιμή, άρα έχει νόημα ανάδειξη της λογικής δομής γλώσσας & πραγματικότητας

11 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) η γλώσσα αναδεικνύει τη δομή της κατανόησής μας η ανάλυση της γλώσσας θα αναδείξει το πώς εμείς αναπαριστούμε την πραγματικότητα βασική λειτουργία της γλώσσας η περιγραφική ή αναπαραστατική μία πρόταση έχει νόημα όταν ξέρω τις συνθήκες επαλήθευσής της μία πρόταση έχει νόημα όταν μπορεί να πάρει αληθοτιμή

12 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) νόημα: συνθήκες επαλήθευσης μια πρόταση έχει νόημα όταν μεταφέρει κάποια πληροφορία κάτι συνιστά πληροφορία όταν είναι επαληθεύσιμο τι είδους προτάσεις είναι επαληθεύσιμες; εμπειρικές & λογικές προτάσεις

13 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) νόημα: συνθήκες επαλήθευσης εμπειρικές προτάσεις συνθετικές : μας δίνουν (νέα) γνώση για τον κόσμο a posteriori: τις γνωρίζουμε εκ των υστέρων, από την αισθητηριακή εμπειρία επαληθεύονται μέσω της αναγωγής τους σε αισθητηριακά δεδομένα αισθητηριακά δεδομένα περιγράφονται από τις προτάσεις πρωτοκόλλου οι προτάσεις πρωτοκόλλου είναι το θεμέλιο της γλώσσας (& της γνώσης)

14 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) νόημα: συνθήκες επαλήθευσης προτάσεις πρωτοκόλλου: αναφέρονται ευθέως σε αισθητηριακά δεδομένα π.χ. μπροστά μου είναι ένα νόμισμα -> εδώ ασημίζει εδώ στρογγυλίζει εδώ μεταλλίζει

15 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) νόημα: συνθήκες επαλήθευσης λογικές προτάσεις επαληθεύσιμες βάσει νοήματος (ορισμοί, αξιώματα κ.λπ.) γλωσσικές - λογικές - εννοιολογικές συμβάσεις a priori; αναγκαίες; αναλυτικές : η ανάλυσή τους θα καταδείξει την αληθοτιμή τους

16 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) νόημα: συνθήκες επαλήθευσης Αποστολή τους, η αναγωγή όλης της γλώσσας σε: συνθετικές προτάσεις αναλυτικές προτάσεις

17 H γλώσσα & η γνώση Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) νόημα: συνθήκες επαλήθευσης η πρόθεση να καταδειχθεί η α-νοησία προτάσεων & θεωριών να καθαριστεί η γλώσσα από αμφισημίες κ.λπ., ώστε να τεκμηριωθεί η επιστήμη να διακριθεί η φιλοσοφία από την επιστήμη μια καντιανή οπτική: οι γλωσσικές (λογικές) συμβάσεις είναι οι κατηγορίες της ανθρώπινης νόησης

18 H γλώσσα: η λογική δομή της κατανόησής μας Λογικοί θετικιστές (Ayer, Carnap, Neurath, Schlick κ.α.) οι γλωσσικές-λογικές μας συμβάσεις είναι οι κατηγορίες της ανθρώπινης νόησης όμως, δεν υπάρχει συνθετική a priori γνώση όλη μας η συνθετική γνώση είναι a posteriori και ενδεχομενική η λογική ως αναλυτικότητα: ταυτολογίες, ορισμοί, αξιώματα, κανόνες τυπικής λογικής αποτελούν συμβάσεις της γλώσσας & κανόνες οργάνωσης της εμπειρίας η φιλοσοφία ως μελέτη της δομής της κατανόησης

19 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές Θετικισμός (Positivism): Η ιδέα ότι η αυθεντική γνώση προκύπτει από την αισθητηριακή εμπειρία και την θετική επιβεβαίωση. Η επιστημονική μέθοδος είναι η καλύτερη διαδικασία για την ανίχνευση των διαδικασιών που αφορούν είτε τη φύση είτε τον άνθρωπο

20 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές Αναγωγισμός (Reductionism): Η ιδέα ότι η φύση σύνθετων πραγμάτων μπορεί να εξηγηθεί μέσω της αναγωγής τους σε πιο απλές και πιο θεμελιώδεις ιδιότητες των μερών τους

21 H δυσπιστία στην αυθεντία τροφοδοτεί τη γλωσσική στροφή Το φαινόμενο του γκουρού & η γλώσσα μεγάλη δυσπιστία στους γκουρού, τις αυθεντίες & τις δυσνόητες θεωρίες ανάγκη ανάλυσης της γλώσσας: να αποκαλυφθεί το α-νόητο ορισμένων θεωριών & πεποιθήσεων να εξυπηρετηθεί η πραγματική γνώση & η επιστήμη

22 H δυσπιστία στην αυθεντία τροφοδοτεί τη γλωσσική στροφή Β. Russell, my Ten Commandments : 1. Do not feel absolutely certain of anything. 2. Do not think it worth while to proceed by concealing evidence, for the evidence is sure to come to light. 3. Never try to discourage thinking for you are sure to succeed. 4. When you meet with opposition, even if it should be from your husband or your children, endeavor to overcome it by argument and not by authority, for a victory dependent upon authority is unreal and illusory. 5. Have no respect for the authority of others, for there are always contrary authorities to be found. 6. Do not use power to suppress opinions you think pernicious, for if you do the opinions will suppress you. 7. Do not fear to be eccentric in opinion, for every opinion now accepted was once eccentric. 8. Find more pleasure in intelligent dissent than in passive agreement, for, if you value intelligence as you should, the former implies a deeper agreement than the latter. 9. Be scrupulously truthful, even if the truth is inconvenient, for it is more inconvenient when you try to conceal it. 10.Do not feel envious of the happiness of those who live in a fool s paradise, for only a fool will think that it is happiness. Bertrand Russell, 1951, The Best Answer to Fanaticism--Liberalism; Its calm search for truth, viewed as dangerous in many places, remains the hope of humanity (The New York Times Magazine 16, December 1951, p. 183)

23 H δυσπιστία στην αυθεντία τροφοδοτεί τη γλωσσική στροφή σαφήνεια γλώσσας εμπειρικά δεδομένα βαθυστόχαστη αυθεντία επιχείρημα Από τη στιγμή που υπάρχει τόσο μεγάλος πλούτος γνώσεων & εξειδίκευσης, μπορώ να μη δείξω εμπιστοσύνη στην αυθεντία;

24 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές βασική λειτουργία της γλώσσας: η αναπαράσταση της πραγματικότητας κριτήριο νοήματος: επαληθευσιμότητα, δυνατότητα αληθοτιμής εμπειρικές προτάσεις: συνθετική γνώση, a posteriori και ενδεχομενική αναλυτικές προτάσεις: λογικές συμβάσεις οργάνωσης της εμπειρίας προβλήματα;

25 H γλώσσα Λογικοί θετικιστές προβλήματα; εναλλακτικές λογικές: εναλλακτικές γλώσσες, δομές κατανόησης; το μεγαλύτερο μέρος της γλώσσας α-νόητο; η αρχή της επαληθευσιμότητας επαληθεύεται; παράδειγμα επαλήθευσης; παράδειγμα πρότασης πρωτοκόλλου (αισθητηριακών δεδομένων); εδώ ασηµίζει" εδώ στρογγυλίζει" εδώ µεταλλίζει"

26 H γλώσσα W. V. Quine ( ) περί επιβεβαίωσης: ακόμα και η πιο απλή εμπειρική πρόταση δεν μπορεί να επαληθευτεί από μόνη της σε κάθε θεωρία υπάρχει ένα δίκτυο αξιωμάτων και θέσεων κάθε πρόταση επαληθεύεται στη βάση ολόκληρου του πλαισίου

27 H γλώσσα W. V. Quine έστω ένας ριζικός μεταφραστής πώς θα μεταφράσει το gavagai ; η απροσδιοριστία της μετάφρασης : ασύμβατα εναλλακτικά μεταφραστικά εγχειρίδια είναι εξίσου συνεπή με τα τεκμήρια

28 H γλώσσα W. V. Quine για το νόημα κατανοούμε τη γλώσσα ολιστικά: κάθε έννοια στηρίζει την άλλη αν αναθεωρηθεί μία έννοια, παρασύρει αλλαγές σε όλη τη γλώσσα δεν υπάρχει αναλυτικότητα ή συνωνυμία τα ίδια εμπειρικά τεκμήρια υποστηρίζουν εναλλακτικές, ασύμβατες μεταφράσεις δεν υπάρχει νόημα (σταθερό ή μονοσήμαντα επαληθεύσιμο)

29 H γλώσσα & η γνώση W. V. Quine περί αναλυτικότητας: το νόημα κατανοείται ολιστικά ούτε οι αναλυτικές προτάσεις επαληθεύονται μόνες τους όταν αναθεωρούμε μια θεωρία, μαζί της αναθεωρούμε ένα σύνολο από εμπειρικές προτάσεις & κανόνες δεν έχει καμία φιλοσοφική αξία η διάκριση αναλυτικών & εμπειρικών προτάσεων συνεκτικισμός

30 Ρ. Γασπαράτου H γλώσσα & η γνώση W. V. Quine η μια πεποίθηση στηρίζει την άλλη ο ιστός των πεποιθήσεών μας είναι αναθεωρήσιμος ολιστικά

31 H γλώσσα & η γνώση W. V. Quine η νατουραλιστική στροφή εμπειρισμός υλισμός επιστημονισμός δαρβινισμός συνεκτικισμός

32 H γλώσσα & η γνώση W. V. Quine Ολισμός (holism): Οι ιδιότητες ενός συστήματος δεν μπορούν να καθοριστούν ή να εξηγηθούν μόνο με αναφορά στα μέρη του συστήματος. Αντιθέτως, το σύστημα ως όλο καθορίζει κατά σημαντικό τρόπο πώς συμπεριφέρονται τα επιμέρους μέρη του

33 H γλώσσα Ο ύστερος Wittgenstein ( ) κριτική στους λογικούς θετικιστές - Κουάιν βασική λειτουργία της γλώσσας: η πραξιακή τα γλωσσικά παιχνίδια η γλώσσα είναι το υπόστρωμα κάθε σκέψης, γνώσης, αμφισβήτησης

34 H γλώσσα L. Wittgenstein βασική λειτουργία της γλώσσας: η πραξιακή η γλώσσα είναι μια χαρά όπως είναι η φιλοσοφία στρέφεται στην καθημερινή γλώσσα να συνειδητοποιήσουμε τις εικόνες που μας επιβάλλει η γλώσσα

35 H γλώσσα L. Wittgenstein γλώσσα & σκάκι Αυτόνομοι και ενδεχομενικοί κανόνες Αλλάζοντας τους κανόνες, αλλάζει το παιχνίδι Η γραµµατική µιας λέξης καθορίζει την χρήση της, όπως και οι κανόνες του σκακιού καθορίζουν τις πιθανές κινήσεις του κάθε πιονιού

36 H γλώσσα L. Wittgenstein γλώσσα & παιχνίδια Ανθρώπινες κατασκευές, µε αυτονοµία και κανόνες Η ικανότητα συμμετοχής έχει τη βάση της στην εκπαίδευση Ανθρώπινη δραστηριότητα: προϋποθέτει κοινές πρακτικές και ικανότητες Δεν υπάρχει κανένα εµφανές κενό µεταξύ των κανόνων και της εφαρµογής τους: Το να ξέρω τον κανόνα σηµαίνει να ξέρω πως να συνεχίσω να παίζω το παιχνίδι Ο σκοπός κάθε παιχνιδιού καθορίζεται από το ίδιο το παιχνίδι

37 H γλώσσα L. Wittgenstein γλωσσικά παιχνίδια όλα όσα κάνω με τη γλώσσα... γεννιούνται και πεθαίνουν κάθε στιγμή η αναπαράσταση ένα γλωσσικό παιχνίδι μεταξύ άπειρων άλλων «Το να φανταζόμαστε μια γλώσσα είναι να φανταζόμαστε μια μορφή ζωής»

38 H γλώσσα L. Wittgenstein τι κοινό έχουν τα παιχνίδια; σε τι αναφέρεται η έννοια παιχνίδι ; τι κοινό έχουν όλα αυτά που ονομάζω γλώσσα ; δεν υπάρχει πρωταρχικός ρόλος ή ουσία, η οποία να αντιστοιχεί στην έννοια υπάρχουν μόνο οικογενειακές ομοιότητες

39 H γλώσσα L. Wittgenstein οικογενειακή ομοιότητα π.χ. τι καταλαβαίνω κάθε φορά που ακούω τη λέξη παιχνίδι ; μια σειρά από επικαλυπτόμενες γενικές ομοιότητες, όπου κανένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό δεν είναι εμφανώς κοινό σε όλα

40 H γλώσσα & η γνώση L. Wittgenstein Περί βεβαιότητας διάκριση εμπειρικών και γραμματικών προτάσεων

41 H γλώσσα & η γνώση L. Wittgenstein Η γραμματική το πλαίσιο της κατανόησής μας πέραν της αμφισβήτησης το βραχώδες υπόστρωμα : ένα σύνολο από προτάσεις, βασικές πεποιθήσεις, συνήθειες, κανόνες, πρακτικές, το οποίο αλλάζει, αλλά είναι πάντα διακριτό από το ρεύμα του ποταμού

42 H γλώσσα & η γνώση L. Wittgenstein προβλήματα; είναι κοινό το γραμματικό πλαίσιο; ανεξήγητη η εμφάνιση εννοιολογικών επαναστάσεων (πώς) μπορώ ανά πάσα στιγμή να διακρίνω μεταξύ εμπειρικού- γραμματικού; συντηρητισμός;

43 H γλώσσα & η γνώση L. Wittgenstein Απαραίτητη η συνεργασία νόησης κι αίσθησης για τη γνώση η γραμματική : εννοιολογικοί (γλωσσικοί) κανόνες & βασικές πεποιθήσεις: τα γυαλιά με τα οποία βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας Αυτή είναι και η κριτική του στον εμπειρισμό: Η έννοια της εμπειρίας είναι ήδη εννοιακά φορτισμένη Δεν μπορεί να υπάρξει ωμή εμπειρία

44 H γλώσσα & η γνώση και η μάχη Kant - Hume καλά κρατεί...

45 H γλώσσα & η γνώση Wittgenstein vs Quine πώς μαθαίνω & πώς καταλαβαίνω τη γλώσσα πώς μαθαίνω & πώς καταλαβαίνω τον κόσμο ποιος είναι ο ρόλος της φιλοσοφίας & της επιστήμης πώς θα πολεμήσουμε τον σκεπτικισμό...

46 Ρ. Γασπαράτου H γλώσσα & η γνώση Wittgenstein vs Quine πώς μαθαίνω & πώς καταλαβαίνω τη γλώσσα πώς μαθαίνω & πώς καταλαβαίνω τον κόσμο ποιος είναι ο ρόλος της φιλοσοφίας & της επιστήμης πώς θα πολεμήσουμε τον σκεπτικισμό...

47 H γλώσσα & η γνώση Λογικοί θετικιστές - Quine - Wittgenstein σε τι συνίσταται το νόημα μιας φράσης; τι σημασία έχει σε τι συνίσταται το νόημα μιας φράσης; εμπειριστές & ρασιοναλιστές ; Καντιανοί & Χιουμιανοί; η εμπειρία, η λογική και η κατανόησή μας για τον κόσμο

48 H γλώσσα & η γνώση Λογικοί θετικιστές - Quine - Wittgenstein

49 H γλώσσα & η γνώση Λογικοί θετικιστές - Quine - Wittgenstein: ποιός είναι τί & πόσο;

50 H γλώσσα & η επιστήμη η κληρονομιά του λογικού θετικισμού η επιστήμη ξεκινά με τη διατύπωση ενός ερευνητικού ερωτήματος: οι όροι του ερωτήματος πρέπει να είναι σαφείς το ερώτημα διατυπωμένο έτσι ώστε: να μπορεί να διερευνηθεί με κάποια αξιόπιστη μέθοδο έρευνας - ιδανικά η διατύπωση μας καθοδηγεί ως προς τη μέθοδο διερεύνησης - ιδανικά η μέθοδος διερεύνησης αποτελεί μέθοδο εμπειρικής επαλήθευσης

51 H γλώσσα & η επιστήμη η κληρονομιά του λογικού θετικισμού τι κάνω με ερωτήματα που αφορούν νοητικά φαινόμενα (στάσεις, αντιλήψεις, επιθυμίες, συναισθήματα κλπ); τα ανάγω ( σπάω ) σε εμπειρικά επαληθεύσιμα ερωτήματα & διερευνώ αυτά; τα διερευνώ με άλλες μη-επιστημονικές (φιλοσοφικές) μεθόδους; οι μέθοδοι διερεύνησής τους, αν και θεωρητικές, είναι επιστημονικές ;

52 H γλώσσα & η γνώση τι γνωστικές δυνατότητες μου δίνει η γλώσσα; τι δυνατότητες συμπεριφοράς & διάδρασης μου δίνει η γλώσσα; π.χ. δείτε:

53 H γλώσσα & η γνώση τι γνωστικές δυνατότητες μου δίνει η γλώσσα; τι δυνατότητες συμπεριφοράς & διάδρασης μου δίνει η γλώσσα;

54 H γλώσσα & η γνώση Νέου τύπου καντιανισμοί : οι βασικές έννοιες a priori, εγγεγραμμένες στον εγκέφαλο (Pinker, Carey κ.α.) -> εγγενείς θεωρίες για τον κόσμο ( κουαϊνο-καντιανισμός ) η σύνταξη a priori, εγγεγραμμένη στον εγκέφαλο (Chomsky) -> εγγενής δομή της νόησης π.χ. δείτε

55 H γλώσσα & η γνώση συμβολισμός το παράθυρο μας στην αιωνιότητα μπορώ να σκεφτώ χωρίς γλώσσα;

56 H γλώσσα & η γνώση νόημα: τι είναι αυτό που κατανοώ όταν κατανοώ κάτι; μία αναπαράσταση: αυτό το οποίο η έννοια ή η φράση αναπαριστά; μια μορφή ζωής / ένα γλωσσικό παιχνίδι; ένα ασαφές πλέγμα οικογενειακών ομοιοτήτων; έναν ιστό από πεποιθήσεις;

57 H γλώσσα & η γνώση ανοικτότητα: από ένα πεπερασμένο σύνολο σημείων: άπειροι συνδυασμοί, άπειρα νοήματα

58 H γλώσσα & η γνώση κανόνες: κάθε γλώσσα υπακούει σε (ίδιους, παρόμοιους, διαφορετικούς) κανόνες μαθαίνω μια γλώσσα: μαθαίνω ένα σύνολο κανόνων όμως, η ανοικτότητα ισχύει και στους κανόνες πώς κατανοώ & χειρίζομαι αυτόματα νέους κανόνες;

59 H γλώσσα & η γνώση εμπρόθετη δραστηριότητα η γλωσσική συμπεριφορά εμπεριέχει τις προθέσεις μου κατανοώ κάτι όταν κατανοώ τις προθέσεις του συνομιλητή μου

60 H γλώσσα & η γνώση διϋποκειμενικότητα το μεγάλο πλεονέκτημα της γλώσσας είναι ότι παρέχει ένα κοινό κώδικα επικοινωνίας & μια κοινή αναπαράσταση του κόσμου, τουλάχιστον στα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας

61 H γλώσσα & η γνώση διϋποκειμενικότητα; η υπόθεση του αντεστραμένου φάσματος π.χ. δείτε:

62 Η υπόθεση του αντεστραμμένου φάσματος: Εγώ κι εσύ έχουμε ακριβώς τις ίδιες λέξεις για τα χρώματα. Αν λοιπόν, εγώ βλέπω όλο το φάσμα των χρωμάτων αντεστραμένο, δεν θα το καταλάβω ποτέ ότι η δική μου υποκειμενική εμπειρία διαφέρει (τελείως) από τη δική σου

63 Τι θα πάρουμε σπίτι; Λογικοί θετικιστές: βασική λειτουργία της γλώσσας: η αναπαραστασιακή η γλώσσα αναπαριστά πώς κατανοούμε τον κόσμο μόνο ό,τι μπορεί να επαληθευτεί μπορεί να γίνει κατανοητό & (αξίζει) να διερευνηθεί το νόημα συνίσταται στις συνθήκες επαλήθευσης. Δύο ειδών προτάσεις έχουν νόημα: συνθετικές: επαληθεύονται εμπειρικά διά της αναγωγής τους σε προτάσεις πρωτοκόλλου & μας δίνουν νέα γνώση για τον κόσμο αναλυτικές: επαληθεύονται δια του νοήματός τους & μας παρέχουν λογικούς/ γλωσσικούς κανόνες ώστε να τακτοποιούμε τη συνθετική γνώση

64 Τι θα πάρουμε σπίτι; Quine: βασική λειτουργία της γλώσσας: η αναπαραστασιακή η κατανοησή (η θεωρία) μας για τον κόσμο αποτελεί έναν πολύπλοκο ιστό αλλαγή σε ένα κομμάτι της θεωρίας μπορεί να προκαλέσει αλλαγές σε όλο τον ιστό η επαλήθευση γίνεται πάντα ολιστικά στο πλαίσιο μιας θεωρίας/γλώσσας δεν υπάρχει σημαντική διάκριση μεταξύ αναλυτικών & συνθετικών προτάσεων πηγή της γνώσης είναι η εμπειρία, αλλά αυτή μπορεί να δομηθεί με διαφορετικούς τρόπους κριτήριο μιας θεωρίας είναι η συνεκτικότητά της

65 Τι θα πάρουμε σπίτι; Wittgenstein: βασική λειτουργία της γλώσσας: η πραξιακή με την γλώσσα κάνουμε πράγματα, ένα (ελάχιστο) εκ των οποίων είναι να περιγράφουμε και να αναπαριστούμε γλώσσα: μορφή ζωής, το πολιτιστικο-ιστορικό-[ ] πλαίσιο στο οποίο ζούμε εντός της γλώσσας υπάρχουν κάποιες στοιχειώδεις βεβαιότητές μας για τον κόσμο: οι γραμματικές προτάσεις. Αυτές δεν αποτελούν μόνο τρόπους δόμησης πεποιθήσεων - ορισμένες είναι πεποιθήσεις καθαυτές αναγκαία πατάμε πάνω στις γραμματικές προτάσεις για να κατανοήσουμε & να διερευνήσουμε τον κόσμο γύρω μας

66 διαβάζω Γασπαράτου, Γλώσσα. Στο Φιλοσοφία της Γνώσης Chalmers, Κεφάλαιο (1, 2 &) 3 από το Τι είναι αυτό που το λένε επιστήμη; Quine & Ullian, Προφάνεια & Μαρτυρία. Στο Ο Ιστός της Πεποίθησης

67 homework Διαβάζω το Ρ. Γασπαράτου 2005, Ο καταδεικτικός ορισμός και ο ρόλος του στην εκμάθηση της γλώσσας (eclass) και σκέφτομαι: - ποια ακριβώς είναι η διαφωνία του Wittgenstein με τους προηγούμενους φιλοσόφους σε σχέση με τον καταδεικτικό ορισμό; με άλλα λόγια, σε ποιό ερώτημα ή θέση ακριβώς διαφωνούν; (διατυπώνω το ερώτημα και τις δύο θέσεις) - μπορεί να διερευνηθεί εμπειρικά το ερώτημα και να επαληθευτεί ποια από τις δύο απόψεις είναι η ισχύουσα; αν όχι, γιατί όχι & αν ναι, πώς;

68 Πηγές και βιβλιογραφικές προτάσεις: Quine W. V. O. & Ullian J.S. (2002). «Μαρτυρία». Στο Quine & Ullian, Ο ιστός της πεποίθησης. Leader Books. Russell, B. (2010). «Αλήθεια και ψεύδος». Στο Russell, Τα προβλήματα της φιλοσοφίας. Αρσενίδη Lycan W.G. (2007). Φιλοσοφία της γλώσσας, Gutenberg (κυρίως σελ ) Α. Δοξιάδης, Χ.Χ. (2008). Παπαδημητρίου, Α. Παπαδάτος & Α.DiDonna, Logicomix, Ίκαρος. Van de Lagemaat R. (2005). «Language». Στο Van de Lagemaat, Theory of Knowledge. Cambridge University Press. Επίσης, τα κεφάλαια για τον λογικό εμπειρισμό & τον Βιτγκενστάιν από τα: Kenny A. (2005). Ιστορία της Δυτικής φιλοσοφίας. Νεφέλη. [ή] Αυγελής Ν. (1998). Εισαγωγή στη φιλοσοφία. Κώδικας.