Βιολογική Ανθρωπολογία και Εξέλιξη

Transcript

1 ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Διαλέξεις:3η-5η 5&11/10/2015 Ε. Δ. Βαλάκος Εξέλιξη και Ανθρωπολογία Πρώιµες ερµηνείες για την εξελιξη Η απαρχή της εξελικτικής σκέψης Τα είδη αλλάζουν Η ώρα του Δαρβίνου Δαρβινική θεωρία Αντιδράσεις στη Θεωρία του Δαρβίνου Η θεώρηση του Ανθρώπου Υπάρχει χάσµα; Εξερευνώντας το χάσµα Η µοναδικότητα του Ανθρώπου Βιβλιογραφία Βιολογική Ανθρωπολογία και Εξέλιξη ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ε.Ο.Wilson 2000.Κοινωνιοβιολογία: Η Νέα Σύνθεση, Σύναλµα Κ. Κριµπάς Ο Δαρβινισµός και η Ιστορία του έως τις µέρες µας, Ωκεανιδα Ernst Mayr Η Ανάπτυξη της βιολογικής σκέψης. ΜΙΕΤ Relethford J Το Ανθρώπινο είδος, Εκδόσεις,Παρισιάνου Πίτσιος Θ.Κ Εξελικτική Ανθρωπολογία, Εκδ. Πσχαλίδης Ε.Ο.Wilson Σύναλµα, Σύναλµα Ayala F Είµαστε Πίθηκοι;, Κατοπτρο J. Diamond Ο τρίτος Χιµπαντζής. Κάτοπτρο J. Diamond Οπλα Μικρόβια και Ατσάλι. Κάτοπτρο Kappeler P.M.& Silk J.B Mind the Gap. Spinger Haviland et al Evolution ans prehistory.wadsworth Larsen C Essentials of physical Anthropology.W.W. NORTON & COMPANY Larsen C Our Origin.W.W. NORTON & COMPANY Fuentes A Biological Anthropology. Mc GroHill

2 Η εξέλιξη είναι και Γεγονός και Θεωρία4 Εξέλιξη και ανθρωπολογία Εξέλιξη: Βιολογική μεταβολή των οργανισμών κατά τη διαδοχή των γενεών4 Γεγονός: Παρατήρηση της μεταβολής4 Θεωρία: Σειρά υποθέσεων πως γίνεται η μεταβολή4 Η εξέλιξη των φυτών και των ζώων είναι ένα γεγονός που δεν χωρά αµφισβητηση αλλά... Πως το δεχόµαστε αφού κανένας δεν έχει δει άµεσα την εξέλιξη των οργανισµών π.χ. την προέλευση του χιµπαντζή και του ανθρώπου από κοινό πρόγονο... Η ύπαρξη της εξέλιξης τεκµηριώνεται από παρατηρήσεις και πειράµατα που επιβεβαιώνουν τις συνέπειές της Δυνατότητα δοκιµής:τα θηλαστικά διαφοροποιήθηκαν µετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Απολιθωµατικές σειρές Πολλές φορές τα ερωτήματα τίθενται με «λάθος» τρόπο4 Ο άνθρωπος προέρχεται από τον πίθηκο; Ο άνθρωπος και οι «πίθηκοι» µοιράζονται έναν κοινό πρόγονο Οι σύγχρονες μορφές δεν μπορεί να είναι οι πρόγονοι άλλων συγχρόνων τους μορφών4 Όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες ταξινομούν τα στοιχεία του περιβάλλοντός τους,διαθέτουν εξηγήσεις για την προέλευσή τους και τις καθημερινές τους δραστηριότητες και διηγούνται ιστορίες - μύθους για τη δημιουργία του κόσμου4

3 Φιλοσοφικές και θεολογικές θεωρήσεις4 Πρώιμες ερμηνείες για την εξέλιξη Η εξελικτική αναζήτηση προϋπήρξε της θεωρίας του Δαρβίνου Ήδη στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία η μεταβλητότητα των ειδών υποστηρίχθηκε από πολλούς φιλοσόφους.= Ο Αναξίμανδρος ( π.χ.) μιλά για την προέλευση των οργανισμών από ένα πρωτογενές υγρό ή μια πρωτογενή λάσπη στην οποία τελικά επανέρχονται οι οργανισμοί. = = Ο Ξενοφάνης ( π.χ.) υποστηρίζει ότι τα απολίθώματα δείχνουν οργανισμούς που έζησαν στο παρελθόν και η εύρεση απολιθωμένων υδρόβιων μορφών στη ξηρά υποδηλώνει την ύπαρξη θάλασσας σε παλιότερες εποχές.= Ο Αριστοτέλης ( π.χ.) προτείνει την κατάταξη των οργανισμών με μια ιεραρχία προς την τελειότητα.ετσι τοποθετούσε τους οργανισμούς σε μιά σκάλα όπου στη βάση βρισκόταν η άψυχη ύλη στη συνέχεια υπήρχαν τα κατώτερα φυτά, τα κατώτερα ζώα ενώ ακολουθούσαν τα ψάρια, τα αμφίβια, τα ερπετά, τα πτηνά και τα θηλαστικά.= Επικράτηση της έννοιας της ουσιοκρατίας= Η συλλογιστική της υποδεικνύει την ύπαρξη μιας αληθινής, ιδανικής μορφής για κάθε οργανισμό, ενώ όλοι οι ζωντανοί εκπρόσωποί τους παρουσιάζουν ελαφρές αποκλίσεις από τον ιδανικό τύπο.4 πό τον συγκερασμό της Μεγάλης Αλυσίδας της Ύπαρξης και της προοπτικής της ουσιοκρατίας προκύπτει μια καλή εξήγηση για την οικιλότητα της ζωής στη γη. Όλα τα όντα κατατάσσονται σε ιδιαίτερες τάξεις (με τον άνθρωπο στην κορυφή) και ουδέποτε αποκλίνουν περβολικά από την ιδανική μορφή. Οι πιθανές παραλλαγές που ανακύπτουν θεωρούνται φτωχές εκδοχές του ιδανικού τύπου.= Η Εβραϊκή-Χριστιαν-Ισλαμική Παράδοση στηρίζεται στον Δημιουργό και περιγράφεται στην βίβλο= Οι παραπάνω θεωρήσεις επικρατούν μέχρι την αναγέννηση= έχρι τον 15ο αιώνα η ηλικία της Γης θεωρείτο ότι ήταν µικρή και σύµφωνα µε τις απόψεις του επισκόπου James Ussher ( ) η Γη ηµιουργήθηκε 4004 π. Χ.. Ο J. Lightfoot προσδιορίζει την ακριβή ηλικία της Γης στις 23 Οκτωβρίου του 4004 π.χ. στις 9.00.(έναρξη χειµερινής εριόδου του Cambridge!!!!!) Η επιστημονική επανάσταση άνοιξε την πόρτα στη συστηματική μελέτη του κόσμου Ηλιοκεντρική θεωρία= Τα πειράματα και οι Θεωρίες του Γαλιλέου= Οι αρχές σύγχρονης επιστημονικής μεθοδολογίας του Bacon= Η θεωρία της Βαρύτητας του Νευτωνα= Προκύπτουν ερωτήματα για την ζωή και την ιστορία της γης

4 Η απαρχή της Εξελικτικής σκέψης Στα τέλη του 17ου αιώνα, τέσσερεις ήταν οι ερευνητές που διακρίθηκαν για τη συµβολή τους στην ιστορία της εξέλιξης Ο Άγγλος φυσιογνώστης J. Ray ( ) επιχειρεί την πρώτη ταξινόμηση= Ο Άγγλος Ε. Tyson ( ) δρομολογεί την έρευνα για τις σχέσεις στα ανάμεσα στα Πρωτεύοντα= Ο R.Hooke ( ) πίστευε ότι τα απολιθώματα είναι εκλιπόντες οργανισμοί= Ο Dανός Ν.Steno ( ) εδραιώνει την στρωματογραφία= Οι δύο τελευταίοι προτείνουν την θεωρία του καταστροφισµού για να δικαιολογήσουν τηνηλικία της γης O Σουηδός φυσιοδίφης Κάρολος Λινναίος ( ) µεταξύ των ετών 1735 και 1738 δηµοσιεύει την πρώτη εκδοση του Systema Naturae, όπου κατατάσει τους οργανισµούς σε ταξινοµικές βαθµίδες ανάλογα µε τα κοινά χαρακτηριστικά τους ενώ ταυτόχρονα προτείνει τη επιστηµονική ονοµασία των οργανισµών, µε την καθιέρωση της διωνυµικής ονοµασίας για το είδος Η στατική εικόνα του κόσµου αρχίζει να αλλάζει τον 18ο & 19ο αιώνα εξαιτίας των ανασκαφών (παλaιοντολογικές-αρχαιολογικές), της συστηµατικής µελέτης των απολιθωµάτων στα οποία εµφανίζονται παράξενες µορφές και χαρακτηριστικά. Επίσης οι συλλογές των µουσείων εµπλουτίζονται µε νέους οργανισµούς από τις νέες χώρες Buffon( ): Υπαινιγμός δυνατότητας αλλαγής των ειδών.δεν ήταν βέβαιος ότι ένα είδος μπορεί να μετατραπεί σε άλλο, πίστευε όμως, ότι πολλές μορφές υποβαθμίζονται σε κατώτερές τους= O Γάλλος ζωολόγος Georges Cuvier ( ) αναλύοντας πολλά απολιθώματα απέδειξε ότι ανήκαν σε ζώα που είχαν εξαφανιστεί. Ο Cuvier για να δικαιολογήσει το παραπάνω και αντιτιθέμενος στην εξελικτική θεωρία του Lamarck αποδεχόταν τη θεωρία του καταστροφισμού.= Η σταθερότητα του κόσμου παραμένει η βασική θεωρία για πολλούς αιώνες. Οι φυσιοδίφες περιορίζονται στην παρατήρηση, στην περιγραφή και την κατηγοριοποίηση των οργανισμών= Erasmus Darwin ( ): Πρώιμα νέες ιδέες για την Εξέλιξη. Πίστευε ότι η ζωή ξεκίνησε από ένα αρχέτυπο ίχνος (Θεός) και με διαδικασίες ειδογένεσης σταδιακή αλλαγή ενός είδους σε άλλο- προέκυψε η ποικιλία των μορφών που υπάρχειστον πλανήτη= Αν και ο Erasmus Darwin ήταν πιθανόν ο πρώτος που εξέφρασε προηγμένες εξελικτικές ιδέες, ο Jean Baptiste Pierre Antoine de Mont, Chevalier de Lamarck ( ) διατύπωσε πρώτος μια θεωρία της εξέλιξης=

5 Τα είδη αλλάζουν O Γάλλος ζωολόγος Jean-Baptiste Lamarck ( ) µιλά ξεκάθαρα πρώτος για την µεταβλητότητα των ειδών µε το περιβάλλον να παίζει σηµαντικό ρόλο στην αλλαγή των χαρακτηριστικών. Ουσιατικά είναι ο πρώτος που συνδέει τη σχέση µεταξύ οργανισµών περιβάλλοντος και εξέλιξης. Η θεωρία του για την κληρονοµικότητα των επίκτητων χαρακτηριστικών του στερεί την πατρότητα της ιδέας της εξέλιξης. Δεν παύει όµως να είναι ο πρόδροµος του Δαρβίνου Ο Λαμάρκ θεμελίωσε τη διαδικασία της εξέλιξης σε τρία δεδομένα: μια εσωτερική τάση για αλλαγή, την κληρονόμηση των επίκτητων χαρακτηριστικών και το νόμο της χρήσης και της αχρησίας= Σηµαντικό ρόλο για την ερµηνεία της βιολογικής εξέλιξης είναι η χρόνος και κατά συνέπεια η ηλικία της Γης Ο γεωλόγος J. Hutton ( ) διατυπώνει την θεωρία του Οµοιοµορφισµού. Σύµφωνα µε αυτήν οι γεωλογικές διαδιακασίες που παρατηρούµε σήµερα, λειτουργούν µε τον ίδιο τρόπο όπως και στο παρελθόν Ο γεωλόγος Charles Lyell ( ) υιοθετώντας την παραπάνω θεωρία δίνει σηµαντικές µαρτυριες για βαθµιαία αλλαγή της Γης Σύµφωνα µε τον Lyell (και τον Δαρβίνο) οι αλλαγές -εξαιτίας της µικρής ταχυτητας µε την οποία παραγµατοποιούνταν- είναι βαθµιαίες, ουτως ώστε οι σηµαντικές αλλαγές να χρειάζονται πολύ µεγάλα διαστήµατα χρόνου προκειµένου να ολοκληρωθούν O Lyell εκτιµούσε την ηλικία της Γης σε δισεκατοµµύρια χρόνια O W. Tοmson αργότερα λόρδος Kelvin ( ), βασιζόµενος στη θερµοδυναµική, το 1962,υπολόγισε οτι η ψύξη του φλοιού της Γης και η απώλεια της αρχικής της θερµότητας λόγο αγωγής επιτρέπει τον υπολογισµό της ηλικίας της µέχρι της σηµερινή κατάσταση. Ο χρόνος δεν µπορούσε να είναι µικρότερος από και µεγαλύτερος από Αυτή παρατήρηση δηµιούργησε ιδιαίτερες δυσκολίες στον Δαρβίνο Από τα µέσα του 19ου αιώνα υπήρξε στροφή προς τον δηµιουργικό και κριτικό στοχασµό µε την συνεξέταση όλων των πληροφοριών Η ηλικία της γης φαινόταν να είναι κατά πολύ μεγαλύτερη κάθε προηγούμενης θεώρησής της και κατά την πορεία της γης, πολλοί τύποι οργανισμών έζησαν και εξαφανίστηκαν, στοιχειοθετώντας μια συνεχή διαδικασία αλλαγών. Ο Λαμάρκ και ο Erasmus Darwin έθεσαν το ρόλο του περιβάλλοντος στην πρώτη γραμμή και οι Linnaeus και Cuvier ανέδειξαν την σημασία των ομοιοτήτων στους ανατομικούς χαρακτήρες. Οι Buffon, Erasmus Darwin και Λαμάρκ υποστήριξαν ότι οι οργανισμοί αλλάζουν και διατύπωσαν ιδέες για τον τρόπο που μπορεί να πραγματοποιείται η αλλαγή. Είχε φτάσει η στιγμή για να εκφραστεί μια νέα θεωρία για την εξέλιξη.=

6 Η ώρα της Φυσικής επιλογής Charles Darwin ( ) & Αlfred Wallace ( )4 Μορφοποιούν τη σύγχρονη, παραδεκτή θεωρία της εξέλιξης Οι αντιλήψεις τους αλλάζουν οριστικά τις αντιλήψεις µας για τη ζωή στον πλανήτη Ποιά ήταν τα στοιχεία πρωτοτυπίας τους; Παρατήρηση της ποικιλότητας σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαιτημάτων Ο Δαρβίνος Σε ηλικία 22 ετών (1831) ταξιδεύει για 5 χρόνια µε το πλοίο HMS Beagle κάνοντας τον γύρω του κόσµου Ο Wallace ταξιδεύει στον Αµαζόνιο και κάνει τις παρατηρήσεις του κύρια στο αρχιπέλαγος της Μαλαισίας. Θεωρείται ο πατέρας της Βιογεωγραφίας Και οι δύο έχουν µελετήσει τις ιδέες για τη αλλαγή τη δοµή τη µορφή των οργανισµών Ο Δαρβίνος µετά την επιστροφή του στην Αγγλία (1836) αρχίζει να συντάσσει τις ερευνητικές αναφορές και να διαµορφώνει τις απόψεις τους για την αλλαγή των ειδών. Το 1844 έχει καταλήξει σε µία εκδοχή της εξελικτικής του θεωρίας την οποία αποκαλεί «Καταγωγή µε τροποποίηση µέσω της φυσικής επιλογής» την οποία δεν δηµοσιεύει αλλά ταυτόχρονα δηµοσιεύει πλήθος µελετών Το 1856 λαµβάνει γράµµατα από το Wallace, ο οποίος φαίνεται να έχει καταλήξει σε παρόµοια συµπεράσµατα Το 1858, οι Δαρβίνος και Wallace εξέδωσαν από κοινού ανακοίνωση, η οποίαείχε προηγουµένως αναγνωστεί από τον Charles Lyell στην Linnaean Εταιρεία του Λονδίνου. Το θέµα ήταν µια νέα θεωρία εξέλιξης : καταγωγή µε τροποποιήσεις µέσω φυσικής επιλογής Το1859, ο Δαρβίνος δηµοσίευσε το βιβλίο του: On the Origin of Species By Means of Natural Selection or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life. Μετά τη βίβλο αποτελεί το ποιο µεταφρασµένο και πολυτυπωµένο βιβλίο στον πλάνήτη

7 Δαρβινική θεωρία Συνδυασµός παρατηρήσεων στη φυσική ιστορία µε τις γνώσεις για την αναπαραγωγή των ζώων στα πλαίσια του επιστηµονικού διαλόγου της εποχής για το χρόνο και τις αλλαγές Παρατηρήσεις πάνω στην ποικιλοµορφία και στο συνταίριασµα των οργανισµών στα εξιδικευµένα περιβάλλοντα (Νησιά Γκαλάπαγκος) Διαφοροποίηση των οργανισµών ως προς κάποια χαρακτηριστικά- Θεϊκή δηµιουργία vs αλληλεπίδρασης οργανισµών και περιβάλλοντος Πρακτικές εκτροφής ζώων Γεωλογικές εργασίες του Lyell &Hutton. Ιδέες του Λαµάρκ (προσαρµογή και ρόλος του περιβάλλοντος) Θεωρία του T.R. Malthus ανταγωνισµός για τους πόρους- ύπαρξη κατάλληλων χαρακτηριστικών- αρµογή στο περιβάλλον κληρονοµήσιµα χαρακτηριστικά- συσώρευση ατόµων µε ευνοήσιµα χαρακτηρσιτικά Η ποικιλοµορφία δεν πηγάζει από εσωτερική τάση αλλά ΥΠΑΡΧΕΙ και µεταβιβάζεται στους απογόνους µε τη δράση της φυσικής επιλογής Πως δρα η Φυσική Επιλογή: Σπίνοι του Δαρβίνου 13 ποικιλίες στα νησιά Γκαλάπαγκος Οµοιοµορφία των ηπειρωτικών µορφών Παρατηρήσεις: Οµοιότητες µεταξύ ηπειρωτικών και νησιωτικών µορφών στην γενική µορφολογία Τι συνάντησαν οι ηπειρωτικοί σπίνοι όταν έφτασαν στα νησιά; Διαφορές στη δοµή του ράµφους Διαφορές στο ενδιάιτηµα διαφορές στο ράµφος Πρόβληµα: Πως από 2 ηπειρωτικά είδη προέκυψαν 13 νησιωτικά; Υπόθεση: Ποιά ήταν η πρόκληση για την αλλαγή στο ράµφος; Ανάλογα µε την οικοθέση επιλέχτηκαν οι µορφές µε το κατάλλλο ράµφος Έλεγχος: Συλλογή και µέτρηση ραµφών από διαφορετικά περιβάλλοντα. Τα δεδοµένα υποστήριξαν την υπόθεση Επανέλεγχος: Μελέτη της σχέσης ποικιλοµορφίας & περιβάλλοντος από τον Δαρβίνο και άλλους ερευνητές Θεωρία: Εξέλιξη µέσω ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

8 Αντιδράσεις στην Δαρβινική Θεωρία Η Δίκη των Πιθήκων 1922 Tennessee Οι µέχρι το 1858 ιδέες περί εξέλιξης προϋπόθεταν µια κινητήρια «µυστηριώδη ή εσωτερική ή υπερφυσική Δύναµη Ο Δαρβίνος πρότεινε την αλληλεπίδραση οργανισµών και περιβάλλοντος Δεν περιείχε ούτε θρησκευτική ούτε πνευµατική θεώρηση Παρανόηση της Θεωρίας ακόµα και µέχρι σήµερα Καταγωγή του Ανθρώπου από τον Πίθηκο!!!! Στην εποχή του Δαρβίνου η κοσµοθεώρηση ήταν διαφορετική Ο κόσµος δεν είχε εξοικειωθεί µε την επιστηµονική µέθοδο Η διαφωνία έγκειται στον µηχανισµό της αλλαγής Παρερµήνευση της Θεωρίας ακόµα και µέχρι σήµερα Κοινωνικός Δαρβινισµός Αυξηµένη πολυπλοκότητα -τελεονοµία Η φυσική επιλογή είναι ουδέτερη. Δεν υπάρχουν «κατώτερες» ή «ανώτερες» µορφές Σήµερα Πολιτεία του Κάνσας αποκλείει τη λέξη εξέλιξη και το 2005 αλλάζει τον ορισµό της Επιστήµης 2004 Πολιτεία του Ohio εξέλιξη µια από τις θεωρίες που εξηγούν τη ζωή στον πλανήτη 2010 Πολλές πολιτείες αποκλείουν τη λέξη εξέλιξη Η πρώτη µετάφραση της καταγωγής των ειδών στην Ελλάδα γίνεται από τον Ν. Καζαντζάκη το 1915

9 Η θεώρηση του Ανθρώπου Από την Εποχή του Ομήρου μέχρι την κλασσική Ελλάδα και τους ελληνιστικούς χρόνους η αρχαιοελληνική σκέψη είχε θέσει τα βασικά ερωτήματα για την συγκρότηση του κόσμου με επίκεντρο τον ΑΝΘΡΩΠΟ4 Οι αρχαίοι Έλληνες φυσιοδίφες περιγράφουν φαινόμενα και διεργασίες και διατυπώνουν πολύ συχνά με έντονη διορατικότητα θεωρίες για την ερμηνεία τους4 Ο Αναξαγόρας ( π.χ.) διατυπώνει τηνάποψη ότι το ανδρικό σπέρμα περιέχει σε αόρατο μέγεθος όλα τα συστατικά του σώματος,τα οποία στο γυναικείο σώμα αναπτύσσονται σε νέο οργανισμό4 Ο Δημόκριτος ( π.χ.) θέτει το πρόβλημα της σχέσης της ανατροφής με τη φύση στην ανάπτυξη του ανθρώπου υποστηρίζοντας ότι οι ανθρώπινες ικανότητες καθορίζονται περισσότερο από την μάθηση παρά από τη φυσική προδιάθεση του ατόμου4 Ο ό Αριστοτέλη ( π.χ.), είχε εντάξει τον άνθρωπο στον ζωικό κόσμο. Συμφωνα τον Αριστοτέλη η Επιστημονική γνώση μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από τον Ανθρωπο είτε για καλό είτε για κακό. Μόνο η φρόνση που ενυπάρχει σε όλους του ελεύθερους ανθρώπους μπορεί να οδηγήσει στο επιθυμητί και αγαθό αποτέλεσμα.4 Η σπουδή του αρχαιοελληνικού κόσμου για την ανθρώπινη φύση ξεκινά από τον Ομηρο και κορυφώνεται με τον Ιπποκράτη ( π.χ.) και τους τρεις μύστες της ανθρώπινης συμπεριφοράς Αισχύλο( π.Χ.), Σοφοκλή ( π.χ.) και Ευριπίδη ( π.χ.)4 Η Ιπποκρατική σχολή επηρεάζει την φιλοσοφία και την ιατρική καθόλη τη διάρκεια της αρχιαότητας και του Μεσαίωνα....Στον άνθρωπο εμπεριέχεται το μερικό και το όλον σε μίγμα φωτιάς και νερού που το ένα δίνει και το άλλο παίρνει.... Επίσης υποστηρίζει στη σχέση μορφής με γεωγραφία και κλίμα= Ο Ιπποκράτης πρώτος καθορίζει τον εγκέφαλο ώς έδρα της ανθρώπινης νόηση...η ανθρώπινη νόηση είναι αόρατη αλλά γνωρίζει το ορατό... =

10 Η θεώρηση του Ανθρώπου Ο Κάρολος Λινναίος τοποθετεί τον άνθρωπο μαζί με τους Ανθρωποειδείς πιθήκους με τέσσερις ποικιλίες του H. sapiens: Americanus, Europaeus, Asiaticus & Afer= Ο Λινναίος αποφεύγει να δώσει διαστάσεις στο ζήτημα και δεν καθορίζει ολότυπο για το ανθρώπινο είδος, καθωρίζοντας ως λευκότυπο τον εαυτό του. Παρόλα αυτά όπως φαίνεται από τα γραπτά του πιστεύει ότι ο άνθρωπος είναι κοντά στους ανθρωποειδείς πιθήκους4 O W.Goethe ( ) ανακαλύπτει το διαγναθικό οστό, στον άνθρωπο, η απουσία του οποίου είχε χαρακτηριστεί ως ταξινομικό γνώρισμα για τους Homo4 Ο Γερμανός καθηγητής Johann Friedich Blunenbach ( ) στο βιβλίο του De Generis humani Variete Nativa (1770) θέτει τις βάσεις τις κρανιολογίας και περιγράφει τις 5 ανθρώπινες φυλες. Πιστεύει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν κοινό πρόγονο.4 Σε γενικές γραμμές όλοι οι επιστήμονες πίστευαν ότι υπάρχει χάσμα μεταξύ του ανθρώπου και των ζώων4 Ο Cuvier ( )αποτελούσε τον κύριο εκφραστή αυτής της άποψης απόδεχόμενο ότι ο άνθρωπος διαφέρει ποιοτικά από όλα τα ζώα. Δεν αποδεχόταν την αριστοτελική άποψη ότι η ζωολογία συνίσταται στην σύγκριση των ζώων με τον άνθρωπο, υποστηρίζοντας επίσης ότι επιδή ο άνθρωπος είναι μοναδικός δεν θα άφηνε απολιθώματα. Το πρωπο απολιθωμα πρωτεύοντος βρέθηκε το 1837 (Pliopithecus)= Ο Lammarck γεφυρώνει αυτό το χάσμα θεωρώντας τον άνθρωπο ως το τελικό προϊόν της εξέλιξης, περιγράφοντας εκπληκτικά την διαδρομή από τους ανθρωποειδείς πιθήκους στον άνθρωπο.4 Υποστηρίζει τις απόψεις του με μεγαλύτερο θάρρος από ότι ο Δαρβίνος στην καταγωγή των ειδών 4... αποτελεί τον τύπο με την μεγαλύτερη τελειότητα που έφτιαξε η φύση... ο άνθρωπος συνεχίζει να εξελίσσεται... έχει αποκτήσει μοναδικά χαρακτηριστικά...αλλά δεν παύει να μοιράζεται κάποια χαρακτηριστικά με τα άλλα ζώα... αυτά τα χαρακτηριστικά μελετώνται καλύτερα στα ζώα... 4 Συνεπώς για να κατανοήσει κάποιος τον άνθρωπο είναι αναγκαίο να προσπαθήσει να αποκτήσει γνώσεις για την οργάνωση των των άλλων ζώων. Ο Αριστοτέλης είχε αιτιολογήσειτη μελέτη της φυσικής ιστορίας με το ίδιο επιχείρημα4

11

12 Η θεώρηση του Ανθρώπου Ο Δαρβίνος στην Καταγωγή των ειδών (1859) περιορίστηκε να γράψει Θα χυθεί φως στην καταγωγή του ανθρώπου και της ιστορίας του 4 Ο Thomas Huxley ( στο βιβλίο του Αποδειξεις για την θέση του ανθρώπου στη Φύση (1863) υποστηρίζει την περοέλευση του ανθρώπου από πιθηκοειδείς προγόνους παρουσιάζοντας πολλές ομοιότητες/ διαφορές ανάμεσα στους πιθήκους και στους ανθρώπους.4 Το 1871 ο Δαρβίνος στο βιβλίο η Προέλευση του Ανθρώπου δηλώνει χωρίς αναστολές ότι ο άνθρωπος προήλθε από πιθηκοειδείς προγόνους.4 Το πρόβλημα μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, ήταν η έλλειψη απολιθωμένων μορφών αν και απολιθώματα του ανθρώπου του Νεαντερταλ είχαν βρεθεί το Το 1891 ο Ολλανδός γιατρός E. Debois( ) ανακαλύπτει απολιθώματα του Pithecanthropus erectus (σήμερα H. erectus) στην Ιάβα. Ο αριθμός των νέων ευρημάτων από τότε αυξάνεται4 Το 1924 Αυστραλός R. Dart ανακαλύπτει το παιδί του Ταουνγκ (Australopithecus africanus) στην Ν. Αφρική4 Από τότε μέχρι σήμερα...4

13 Τι μας κάνει ανθρώπους;4 Υπάρχει Χάσμα; Ποιά είναι η φύση και το εύρος του χάσματος ανάμεσα στα ζώα και στον άνθρωπο;4 Είναι το χάσμα συμπεριφορικό;4 Κάρολος Λινναίος: Norse te ipsum! (ξέρει τον εαυτό του)= Συναπομορφίες: Δίποδη βάδιση, μεγάλο δάκτυλο του ποδιού, μεγάλος εγκεφαλικός φλοιός, μόνιμο στήθος4 Ομολογίες:Τα υπολοιπα ανατομικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά μπορούν να θεωρηθούν συμπλησιομορφίες με τα συγγενικά taxa % ομοιότητα στο γονιδίωμα ανθρώπου και χιμπαντζή4 Γονίδιο FOXP2 ελάχιστες διαφορές ανάμεσα σε ανθρώπους και ανθρωποειδείς πιθήκους 4 Το γονίδιο Microcephalin (ρυθμιση της ανάπτυξης του εγκεφάλου) είναι πιό ποικίλο στους ανθρώπους παρά στους πιθήκους4 Επειδή δεν φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην ανατομία, με τους πιθήκους, εκτός από αυτές που σχετίζονται με την δίποδη βάδιση, και επειδή η γενετική διαφορά ανάμεσα στα taxa δεν φαίνεται να είναι τεράστια, η κύρια διαφοροποίηση πρέπει να συνδέεται με την συμπεριφορά και με την επίγνωση4 Επομένως οι εξελικτικές διαδικασίες ενισχύουν σημαντικά τη μορφής της κοινωνικής συμπεριφορας και οργάνωσης4 Αν το χάσμα είναι συμπεροφορικό τότε πιό είναι το εύρος του;4

14 Εξερευνώντας το χάσμα Για 2400 χρόνια η Αριστοτελική θεώρηση του Ανθρώπου ήταν η κυρίαρχη άποψη: Οι άνθρωποι ταυτίζονται με ακρίβεια στις δύο βασικές διαδικασίες της ζωής: τη συντήρηση του ευατού τους και τη διαιώνιση τους ειδους τους4 Ο Immanuel Kant ( ) θεωρεί οτι ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα να θέτει στον εαυτό του καθε είδους στόχου γεγονός που τον διαχωρίζει από τα ζώα 4 Ο Δαρβίνος θεωρεί σημαντικό γνώρισμα την επίγνωση4 Ο Dobzhansky θεωρεί τον ανθρώπινο πολιτισμό σαν μοναδικό φαινόμενο ή διαδικασία η οποία είναι έξω από την εμβέλεια της φυσικής επιλογής4 Το 1975 ο E. Wilson στο βιβλίο του Κοινωνιοβιολογία. Η Νέα Σύνθεση θεωρεί ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά αντικατοπτρίζει γενετικές προσαρμογές παρά πολιτισμικές. 4 Στην δεκαετία του 90 αναπτύχθηκε η Εξελικτική Ψυχολογία μια προσέγγιση στις κοινωνικές και φυσικές επιστήμες η οποία εξετάζει ψυχολογικά γνωρίσματα όπως τη μνήμη, την αντίληψη και τη γλώσσα με σύγχρονες εξελικτικές προσεγγίσεις. Προσπαθεί να καθορίσει ποιά από τα ανθρώπινα ψυχολογικά χαρακτηριστικά είναι προσαρμογές πυ οφείλονται στην φυσική επιλογή ή στην φυλετική επιλογή. Πολλές από αυτές τις προσαρμογές θεωρείται ότι έγιναν στο πλειστόκενο όταν οι ανθρωπίδες ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες.4 Η ΕΨ επικεντρώνεται στις διαφορές του φύλου, στην ομορφία, στην επιθετικότητα, στις ασθένειςε στην τέχνη στις φοβίες ακόμα και στην διατροφή.4 Η παραπάνω θεώρηση έχει δεχτεί πολλές κριτικές γιατί φαίνεται να αγνοεί τον γενετικό παράγοντα αλλά και την συγγένεια μεταξύ των πρωτευόντων 4 Τα τελευταία χρόνια η συστηματική και συγκριτική μελέτη της συμπεριφοράς των πρωτευόντων δείχνει ότι το χάσμα είναι ποιοτικό παρά ποσοτικό γιατί μια σειρά από θωρούμενα ανθρώπινα χαρακτηριστικά απαντιώνται και σε άλλα είδη ζώων.4

15 Η μοναδικότητα του Ανθρώπου Μαζικός υλικός πολιτισμός, κοινωνικοί θεσμοί και τελετουργίες που εξαρτώνται ουσιαστικά από την γλώσσα. Ο πολιτισμός είναι πιθανώς η προνομοιακή μας προσαρμογή4 Ασυνήθηστη οικολογία επιβίωσης η οποία περιλαμβάνει μαζικό κυνήγι μαζικές καλλίεργειες, ισχυρή συνεργασία, αλλά και διμάχες μεταξύ των ομάδων4 Αργή ανάπτυξη, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, που συνοδέυονται από υψηλότερους αναπαραγωγικούς ρυθμούς στα θηλυκά, εμμηνόπαυση στο μέσον της ζωής και μεγάλη αλλογονική βοήθεια4 Ασυνήθιστες νοητικές ικανότητες, που περιλαμβάνουν την γλώσσα, τον μελλοντικό σχεδιασμό, την αντίληψη της αιτίας, και την επισοδειακή μνήμη. Οι παραπάνω ικανότητες εμπλέκονται στην διαμόρφωση κοινών σκοπών, όπως για παράδειγμα η συμμετοχή με άλλους σε συνεργατικές δραστηριότητες με κοινές επιδιώξεις και σκοπούς, στις οποίες περιλαμβάνεται και η διαδασκαλία μέσω της γλώσσας.4 Το κενό τελικά υπάρχει. Αλλά αντί να μετράμε τις διαφορές μας με τους άλλους πιθήκους πρέπει να αναζητήσουμε τις εξελικτικές πιέσεις που οδήγησαν τους προγόνους μας σε διαφορετικά μονοπάτια σε σχέση με τα συγγενικά τους taxa και να απαντήσουμε στο ερώτημα Γιατί η πολιτισμική εξέλιξη είναι τόσο ισχυρή στους ανθρώπους σε σχέσεις με τους άλλους ανθρωποειδείς πιθήκους; 4