ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ (Σ.Μ.Ν.) Χ.ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Transcript

1 ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ (Σ.Μ.Ν.) Χ.ΝΙΚΟΛΑΟΥ Αθήνα, 2006

2 «ο θεός έδημιούργησε τη Γη, τον Άνθρωπο και τα Αφροδίσια Πάθη» έλεγε ο Ricord ( ) θέλοντας να δείξει ότι γενετήσια λειτουργία συνδέεται με την περιστασιακή εμφάνιση «ειδικών» νοσημάτων. (Fleming 1964, Φωτεινός Π. 1955)

3 Τα Σ. Μ. Ν. αποτέλεσαν επί αιώνες πραγματική μάστιγα της ανθρωπότητας Βρίσκονται σε ισχυρή αμφίδρομη αλληλεπίδραση με τις ιστορικές εξελίξεις και τα κοινωνικά φαινόμενα Η επιδημιολογία τους εξελίσσεται και μεταβάλλεται, αλλά και επαναλαμβάνεται, αντανακλώντας τις αντίστοιχες μεταβολές στον ιστορικό ρου της ανθρωπότητας

4 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ Σ. Μ. Ν 1493 επιστροφή Χρ. Κολόμβου στη Βαρκελώνη. Μεταφορά της συφιλίδος από την Ισπανιόλα (Αιτή) 1494 εκστρατεία του Βασιλιά Καρόλου VIII εναντίον του Βασιλείου της Νεάπολης. Μόλυνση από σύφιλη διάλυση των στρατευμάτων διασπορά στην Ελβετία, Γαλλία, Γερμανία, ανία, Ελλάδα, Παρίσι, Αγγλία, Σκοτία αναγνώριση του τρόπου μεταδόσεως συφιλίδος με σεξουαλική επαφή 1498 διασπορά στην Ινδία μέσω θαλασσοπόρων 1505 διασπορά στην Κίνα

5 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ Σ. Μ. Ν εφαρμογή θεραπείας με υδράργυρο και μικρές δόσεις αρσενικού. Αναγνώριση συγγενούς συφίλιδος συστηματοποίηση θεραπείας με υδράργυρο απόρριψη εμπειρικής θεραπείας με μαγικό ξύλο 1793 διατύπωση ότι η σύφιλις και η βλεννόρροια είναι διαφορετικές νοσολογικές οντότητες ανακάλυψη γονοκόκκου 1889 ανακάλυψη του στρεπτ. Ducrey( μαλακό έλκος) 1905 ανακάλυψη του ωχρού τρεπονήματος

6 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ Σ. Μ. Ν 1907 εφαρμογή θεραπείας με αρσενικό P.Erhrlich 1912 εφαρμογή θεραπείας με βισμούθιο Zazenac, Levaditi 1913 περιγραφή του αφροδίσιου λεμφοκοκκιώματος ή νόσος Nicolas - Favre 1928 ανακάλυψη πενικιλίνης I. Fleming 1943 Mahoney, Arnold. Harris.εφαρμογή πενικιλίνης στη θεραπεία της συφιλίδος και της βλεννόρροιας ανακάλυψη του HTLV-1 (Human T- cell Lymphotrophic Virus III) δηλ. του ιού του AIDS από τους L. Montagnier Inst. Pasteur Paris και R. Gallo Inst. In Bethesda Maryland

7 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΤΕΣΤ ΣΥΦΙΛΙΣ 1906 εφαρμογή των οροαντιδράσεων Wasserman 1949 Nelson Mayer test ( Treponema Pallidum Immobilization test) 1964 Huter, Deacon, Meyer. Εφαρμογή του FTA-Abs ( Flourescent Treponema Antibody Absorpion test) ( έμμεσος ανοσοφθορισμός) 1965 εφαρμογή του T.P.H.A ( Treponema Pallidum Haemagglytination Assay ( παθητική αιμοσυγκόλληση)

8 Τι είναι τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ Μ Ν)? Νοσήματα που μεταδίδονται με άμεση σεξουαλική επαφή κολπική, στοματική, πρωκτική με ήδη πάσχοντα Οφείλονται σε βακτήρια ή ιούς τα οποία μεταδίδονται μέσω του αίματος, των εκκριμάτων και των κολπικών υγρών. Επίσης με την άμεση επαφή από δερματο βλεννογόνιες βλάβες,

9 Η επιδημιολογία των Σ.Μ.Ν δεν συνιστά μία στείρα παρατήρηση γεγονότων, αλλά μία ουσιαστική μελέτη, η αξιοποίηση της οποίας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πρόληψης και του ελέγχου των Σ.Μ.Ν

10 Παράγοντες που επηρεάζουν την επιδημιολογία των Σ.Μ.Ν Πόλεμοι Κοινωνικές αναστατώσεις Μετανάστευση Φτώχεια Επίπεδο ηθικού πολιτισμού Συνθήκες υγιεινής Οργάνωση των υπηρεσιών υγείας ιαθέσιμα μέσα πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας.

11 Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά που αντιστοιχούν σε παράγοντες κινδύνου Ηλικία - Φύλο Φυλή - Εθνικότητα Οικογενειακή κατάσταση Κοινωνικο-οικονομική κατάσταση Συνήθειες (αλκοολισμός, χρήση απαγορευμένων ουσιών) Σεξουαλική συμπεριφορά ( προτιμήσεις, αριθμός και είδος συντρόφων, πρακτικές, πορνεία ) Υγειονομική συνείδηση ( μέτρα προστασίας, προσέλευση για έλεγχο, συμμόρφωση με τη θεραπεία)

12 Έχει διαπιστωθεί ότι Η νεαρή ηλικία, οι άνδρες Οι έγχρωμοι Οι μειονότητες Οι κάτοικοι των πόλεων Οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις Οι χρήστες ναρκωτικών Οι ομοφυλόφιλοι Τα άτομα με πολλαπλούς συντρόφους και ριψοκίνδυνη ερωτική συμπεριφορά έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από ένα ή περισσότερα Σ.Μ.Ν. μία ή περισσότερες φορές.

13 Χαρακτηριστικά της σύγχρονης επιδημιολογίας των Σ.Μ.Ν Η αύξηση της συχνότητας των ιογενών Σ.Μ.Ν στις ανεπτυγμένες χώρες, που όμως σήμερα εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις Η μεγάλη μείωση της συχνότητας των μικροβιακών ΣΜΝ, που μπορεί να διακόπτεται από παροδικές επιδημικές εξάρσεις Η σταθερή, υπερενδημική παρουσία του συνόλου των ΣΜΝ στις αναπτυσσόμενες χώρες και στον Τρίτο Κόσμο.

14 Σ.Μ.Ν. ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 333 εκατομ.παγκοσμίως 15.3 εκατομ. Στις Η.Π.Α 1 στους 4 σε ηλικία από ετών 2/3 όλων των Σ.Μ.Ν αφορούν ηλικίες κάτω των 25 ετών.

15 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΧΝΟΤΕΡΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Α Ι Τ Ι Ο Βακτηρια 1. Nassseria gonorrhea 2. Chlamydia τrachom. 3. Treponema pallidum 4. Haemophilus ducreyi 5. Klebsaiella granulomatis 6. Ureaplasma urealiticum Ν Ο Σ Η Μ Α 1. Γονόρροια, λοίμ. ουρογεννητικού 2. Μη γονοκοκκικη ουρ. 3. Σύφιλη 4. Μαλακό έλκος 5. Αφροδ. Λεμφοκοκκίωμα 6. Μη γονοκοκκική ουρηθρ.

16 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΧΝΟΤΕΡΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Α Ι Τ Ι Ο Βακτηρια 7. Gardnerella vaginalis 8. Shigella spp. 9. Campylobacter spp. Ν Ο Σ Η Μ Α 7. Βακτηριακή κολπίτιδα 8. Σιγκέλωση σε ομοφυλόφιλους ανδρες 9. Εντερίτιδα >> 10. Streptococcus ομάδα Β 10. Νεογνική σήψη

17 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΧΝΟΤΕΡΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Α Ι Τ Ι Ο Ιοί 1. Ιός απλού έρπητα (HSV) 2. Ιός ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) 3. Ιός pox 4. Ιός ηπατίτιδας 5. Ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) Ν Ο Σ Η Μ Α 1. Ερπητας γεννητικών οργάνων 2. Οξυτενή κονδυλώματα 3. Μολυσματική τέρμιν. 4. Ιογενής ηπατίτιδα 5. AIDS

18 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΧΝΟΤΕΡΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Α Ι Τ Ι Ο Πρωτόζωα 1. Trichomonas vaginalis 2. Giardia lamblia 3. Entamoeba histolytica Ν Ο Σ Η Μ Α 1. Τριχομονάδωση 2. Γκαρντίαση ομοφυλ. άνδρες 3. Αμοιβάδωση σε ομοφυλόφιλους άνδρες

19 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΧΝΟΤΕΡΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Α Ι Τ Ι Ο Μύκητες Candida albicans Παράσιτα Phitirus pubis Sarcoptes scabiel Ν Ο Σ Η Μ Α Αιδιοκολοπίτιδα, βαλανοποσθίτιδα Φθειρίαση εφηβαίου Ψώρα

20 ΣΥΦΙΛΙΣ Επιδημικές εξάρσεις παρατηρήθηκαν τόσο κατά την διάρκεια όσο και μετά την λήξη των δύο Παγκ. Πολέμων. Στην Ευρώπη, από τη δεκαετία 50 η επίπτωση της σύφιλις διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα. Στις ΗΠΑ, μετά την αρχική μείωση σημειώθηκε τευραπλασιασμός της επίπτωσης, , κυρίως μεταξύ των ομοφυλοφίλων. Στα τέλη της δεκαετίας 1980, σημειώθηκε αύξηση της ετεροφυλικής μετάδοσης σε μειονοτικούς πληθυσμούς ( μετανάστες) των μεγάλων πόλεων. Στα νέα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, κατά τη δεκαετία 90, εκδηλώθηκε ανησυχητική επιδημική έκρηξη

21 ΣΥΦΙΛΙΣ Στην Ελλάδα ακολούθησε τις επιδημιολογικές τάσεις της. Ευρώπης. Παρουσίασε μείωση μεταξύ των ετών με μικρές ανακάμψεις τις δεκ Μετά το 1982 βρίσκεται σε σταθερή πτώση Η αναλογία άνδρες / γυναίκες στην περίοδο ήταν 6 προς 1. Η συντριπτική πλειοψηφία (67,5%) νέων περιπτώσεων που διαγνώσθηκαν ( ) δεν ανέφεραν συμπτώματα και ανιχνεύθηκαν σε τυχαίο ορολογικό έλεγχο ρουτίνας. ( σύφιλις incognito) incognito άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και ανώτερης κοινωνικο-οικονομικής τάξης ( συνήθως ετεροφυλόφιλοι και έγγαμοι) από τους ασθενείς από το παρελθόν.

22 Ως εκ τούτου, ο προσυμπτωματικός έλεγχος για σύφιλη πρέπει να συνεχιστεί, για να αποφευχθούν οι συνέπειες της μη διαγνωσθείσας και και μη θεραπευθείσας σύφιλις. Είναι ενδημική παγκοσμίως. Σε παγκόσμια κλίμακα υπολογίζεται ότι σημειώνονται 12 εκατομ. νέες περιπτώσεις ετησίως Είναι λοιμώδης, μεταδοτική και γενικευμένηπολυσυστηματική, σχεδόν από την αρχή της μόλυνσης. Λόγω των ελκώσεων των γεννητικών οργάνων που προκαλεί, προάγει τη μετάδοση του HIV και αντιστρόφως ( η επιδημόια του HIV μετά το 1980 αναζωπύρωσε τη νόσο)

23 ΣΥΦΙΛΙΣ Η νόσος είναι χρόνια Σ.Μ. οφειλόμενη στην ωχρά σπειροχαίτη Με μία μόνο έκθεση 1 στους 3 εκτεθέντες μολύνεται. Έμμεση μετάδοση δεν είναι εφικτή. Μεταδίδεται επίσης συγγενώς στο κύημα κατά την ενδομήτρια ζωή, μετά την 9η εβδ, κατά τον τοκετό και τον θηλασμό.( μακροχρόνια λοίμωξη- μικρότερη πιθανότητα μετάδοσης) Συχνότερη στους νεαρούς ανδρες Η ομοφυλοφιλία, η περιθωριοποίηση, η πορνεία, η χρήση ναρκωτικών, η φτώχεια και η περιορισμένη δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας αποτελούν παράγοντες κινδύνου.

24 ΣΥΦΙΛΙΣ Χαρακτηρίζεται είτε από μεγάλη ποικιλία κλινικών εκδηλώσεων από όργανα και συστήματα είτε παραμένει ασυμπτωματική-λανθάνουσα Υποδύεται σωρεία νοσηρών εκδηλώσεων στο χώρο της Παθολογίας, Χειρουργικής, Νευρολογίας, Οφθαλμολογίας κ.λ.π Η νόσος δεν είναι κληρονομική Η σύφιλη σήμερα ιάται Βασικό φάρμακο για τη θεραπεία είναι η πενικιλλίνη.

25 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΣΥΦΙΛΗ ΠΡΩΙΜΟΣ ΣΥΦΙΛΗ (μεταδοτικές μορφές) Πρώιμο στάδιο. Από 6μ. 2χρ.από τη μόλυνση Πρωτόγονος ( από 15 ημ.- 2μ.) Συφιλιδικό έλκος- σύστοιχος συφ, αδενίτιδα ευτερόγονος ( από 2-6 μ. από τη μόλυνση) Ροδάνθη, συφ. Πλάκες, βλατίδες, αλωπεκία, εξανθήματα Πρώιμη κακοήθης ( από 1-2 χρ.) Συφιλιδικό ρύπασμα Πρώιμη Λανθάνουσα ( μέχρι 2 χρ.) Ουδέν κλινικώς. Ορολογικός έλεγχος θετικός.

26 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΣΥΦΙΛΗ ΟΨΙΜΟΣ ΣΥΦΙΛΗ ( μη μεταδοτικές μορφές) Όψιμο στάδιο, μετά 2 χρ. από τη μόλυνση Οψιμος λανθάνουσα Ουδεμία κλινική ένδειξη ή σύμπτωμα Ορολογικές εξετάσεις θετικές με υψηλούς τίτλους ΕΝΥ σπανίως θετικό Τριτόγονος Σύφιλη (κλινική μορφή οψίμου) Κομμιώματα- φύματα- οζίδια, ελκωτικά οζίδια Οψιμη Σύφιλη- σπλαγχνικοί εντοπισμοί Καρδιαγγειακή Σύφιλη

27 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ Νευροσύφιλη ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΣΥΦΙΛΗ Ασυμπτωματική ΕΝΥ θετικό Συμπτωματική - ΕΝΥ θετικό Μηνιγγοεγκεφαλίτις Νωτιάς φθίσις Προιούσα γενική παράλυση- προσβολή ήπατος, νεφρών, πνεύμονος, οφθαλμών κλπ.

28 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΣΥΦΙΛΗ ΠΡΩΙΜΟΣ ( μεταδοτικές μορφές ) έρμα βλεννογόνοι Συφ. Πέμφιγα, Συφ. Ρινίτις, Ποικίλες εκδηλώσεις από δέρμα και βλεννογόνους Γενικές Σπλαγχνικές Εκδηλώσεις Προσβολη ήπατος, νεφρών, οφθαλμών, οστών (οστεοχονδρίτις), υδροκεφαλία ΣΥΦΙΛΙ ΙΚΑ ΣΤΙΓΜΑΤΑ ( μη μεταδοτικές μορφές ) Ακτινοειδείς γρμμώσεις - Εφιππιοειδής ρίνα Εξοστώεις τριάς Hutchinson

29 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΟΚΙΜΑΣΙΕΣ Μη τρεπονημικές ( μη ειδικές) Ανιχνεύουν μη μη ειδικά αντισώματα VDRL RPR USR TRUST ( ψευδώς θετικές σε πάσχοντες από αυτοάνοσα νοσήματα, φυματίωση, λέπρα, ιώσεις, παρασιτώσεις)

30 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΟΚΙΜΑΣΙΕΣ Τρεπονημικές ( ειδικές δοκιμασίες) Ανιχνεύουν ειδικά τρεπονημικά αντισώματα χρησιμοποιώντας ως αντιγόνο ζώντα ή νεκρά τρεπονήματα FTA Abs και FTA Abs DS ( έμμεσος ανοσοφθορισμός) Η πλέον ευαίσθητη όλων στο πρώτο στάδιο T.P.H.A και MHA-TP ( παθητικά αιμοσυγκόλληση) ( αφού θετικοποιηθούν παραμένουν επί έτη θετικες, ενίοτε εφ όρου ζωής, ανεξαρτήτως δραστηριότητας νόσου)

31 ΓΟΝΟΚΟΚΚΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΗ ΒΛΕΝΝΟΡΡΟΙΑ Είναι νόσημα με παγκόσμια διασπορά και παγκοσμίως υποχρεωτικώς δηλούμενο. Από το ήταν το συχνότερο Σ.Μ.Ν. σε όλα τα ανεπτυγμένα κράτη ( σεξουαλική επανάσταση). Ο φόβος του AIDS οδήγησε σε μείωση στα τέλη της δεκαετίας του 90. Στις ΗΠΑ η επίπτωση είναι υψηλότερη από τις υτικές χώρες Στη Ρωσία, η επιδημική έξαρση της βλεννόρροιας προηγήθηκε εκείνης της Σύφιλις. Στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύει το 11%των Σ.Μ.Ν. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. ο αριθμός των νέων περιπτώσεων υπερβαίνει τα 50 εκατ. ετησίως στις ανεπτυγμένες χώρες..

32 ΓΟΝΟΚΟΚΚΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΗ ΒΛΕΝΝΟΡΡΟΙΑ Βακτηριακή λοίμωξη Σ.Μ. και προσβάλλει κυρίως τους βλεννογόνους των γεννητικών οργάνων. Η πιθανότητα μόλυνσης του άνδρα, μετά από μία και μόνο δια του κόλπου συνουσία με πάσχουσα, είναι 20-30%. Η μετάδοση από τον άνδρα στη γυναίκα είναι ευκολότερη. Συχνότερα νοσούν άνδρες ( με εμφανέστερα συμπτώματα) και νεαρότερα άτομα απ ότι η σύφιλις (15-35 ετών ) Παρουσιάζει εποχιακή προτίμηση, καλοκαίρι και φθινόπωρο

33 Γονοκοκκική Τραχηλίτις Συνήθως ασυμπτωματική 33% κολπική έκκριση Τράχηλος εξέρυθρος με πύον Gram χρώση: 50-75% Κ/α: 90%

34 Η γονοκοκκική ουρηθρίτιδα συσχετίζεται με νεαρότερες ηλικίες απ ότι η σύφιλη. Στους παράγοντες κινδύνου για βλεννόρροια περιλαμβάνονται Χαμηλή κοινωνικο-οικονομική τάξη ιαμονή σε αστικές περιοχές Έναρξη σεξουαλικής ζωής σε μικρή ηλικία Ερωτική συνέύρεση με πολλαπλούς ή ευκαιριακούς συντρόφους Άγαμο άτομο Χρήση απαγορευμένων ουσιών Ιστορικό άλλου Σ.Μ.Ν.

35 Ένα ιδιαίτερο πρόβλημα είναι η αλματώδης αύξηση των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών γονοκόκκου. Ανθεκτικά στελέχη έχουν απομονωθεί σε τουλάχιστον 67 χώρες. Ο επιπολασμός τους είναι μεγαλύτερος στη Νοτιοανατολική Ασία και στην Αφρική. Στην Ευρώπη το ποσοστό των ανθεκτικών στην πενικιλίνη και στις τετρακικλίνες στελεχών αυξάνει ανησυχητικά. Στην Ελλάδα διαπιστώνεται σαφής μείωση της συχνότητας της βλεννόρροιας, πιθανότατα οφειλόμενη στην επίδραση της εκστρατείας εναντίον του HIV/AIDS.

36 Haemophilus ducray μαλακό έλκος Μεταδίδεται μετά από σεξουαλική επαφή με άτομο με ενεργείς βλάβες. εν είναι σαφές αν είναι δυνατή η μετάδοση από ασυμπτωματικούς φορείς, ούτε είναι γνωστή η μεταδοτικότητα. Η επίπτωσή του παγκοσμίως υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 7 εκατομ. νέες περιπτώσεις ετησίως. Η επίπτωση του μαλακού έλκους ίσως υποεκτιμάται εξαιτίας της έλλειψης αξιόπιστης μικροβιολογικής ή άλλης εξέτασης. κ Είναι σπάνιο στις ανεπτυγμένες χώρες, ενώ στις αναπτυσσόμενες της τροπικής και υποτροπικής ζώνης αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Σε αφρικανικές χώρες καταγράφεται ως η συχνότερη αιτία ελκών γεννητικών οργάνων και συμβάλλει στην επέκταση της HIVεπιδημίας Είναι συχνότερη στους άνδρες και οι χαμηλής τάξης ιερόδουλες θεωρούνται ρεζερβουάρ της νόσου

37 Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας. AIDS Το σύνδρομο της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας περιγράφηκε πρώτη φορά το 1981 στις ΗΠΑ και αναγνωρίστηκε αμέσως μετά στην Ευρώπη, στην Αφρική και στην Κεντρική Αμερική. Η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο τα επόμενα έτη συνέβαλε ώστε το AIDS να αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 1983 ανακαλύφθηκε ότι το σύνδρο AIDS οφείλεται σε ιό

38 AIDS - HIV Ο ιός της ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου ( HIV) είναι ρετροιός και διακρίνεται σε δύο τύπους τους HIV - 1 και HIV- 2, οι οποίοι αν και διαφέρουν ορολογικά και γεωγραφικά, έχουν κοινά επιδημιολογικά χαρακτηριστικά. Η παθογονικότητα του τύπου 2 φαίνεται να είναι μικρότερη του τύπου 1 Ο HIV 1 επικρατεί στις περισσότερες χώρες του κόσμου, πλην της υτικής Αφρικής, και έχει διαφορετικούς οροτύπους, οι οποίοι έχουν ταξινομηθεί σε δύο ομάδες, την ομάδα Μ ( A-J υποτύπους) και την ομάδα Ο. υπότύπος Β επικρατεί στις περισσότερες από αυτές.

39 HIV ΛΟΙΜΩΞΗ AIDS Η λοίμωξη από τον HIV χαρακτηρίζεται από μακρά περίοδο επώασης, προοδευτική καταστροφή των CD4 Τ- λεμφοκυττάρων του περιφερικού αίματος και αδυναμία του ασθενούς να αντιμετωπίσει άλλες λοιμώξεις Το AIDS αποτελεί το τελευταίο κλινικό στάδιο της λοίμωξης, το οποίο χαρακτηρίζεται από ευκαιριακές λοιμώξεις, κακοήθεις νεοπλασίες και προοδεyτική, μεγάλη ελάττωση του αριθμού των CD4 Τ- λεμφοκυττάρων. Άτομα με HIV λοίμωξη και με απόλυτο αριθμό CD4 μικρότερο των 200/ ml,θεωρούνται ως κρούσμα AIDS., ανεξαρτήτως συμπτωμάτων.

40 AIDS HIV Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο με τρεις τρόπους μέσω της σεξουαλικής επαφής με το αίμα και τα παράγωγά του από τη μητέρα στο παιδί Η λοίμωξη εμφανίζεται σε όλες τις χώρες, τις φυλές, τις ηλικίες και τις κοιονικοοικονομικές τάξεις. Σε όλα τα μέρη του κόσμου, εκτός της Αφρικής, η λοίμωξη είναι συχνότερη στους άνδρες.

41 AIDS HIV Τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι φορείς του ιού εξελίσσονται ταχύτερα σε AIDS, όπως επίσης και άτομα με ορισμένα γενετικά χαρακτηριστικά, το οποία υποδηλώνονται με την παρουσά του HLA B 35. Άτομα με υψηλά επίπεδα HIV RNA, 1-2 έτη μετά από τη μόλυνση, έχουν ταχύτερη εξέλιξη. Η παρουσία άλλων λοιμώξεων επιταχύνει τη μετάπτωση του φορέα σε κρούσμα AIDS. Η συστηματική θεραπεία με αντιρετροικά φάρμακα και η η προφυλακτική θεραπεία για τις ευκαιριακές λοιμώξεις έχουν επηρεάσει σημαντικά την εξέλιξη της λοίμωξης και την επιβίωση των ασθενών.

42 AIDS HIV Τρόπος διασποράς η σεξουαλική μετάδοση ( συνηθέστερος τρόπος) η ετεροφυλική σχέση κυριότερος τρόπος μετάδοσης στην Αφρική και Αιτή. η ομοφυλοφιλική σχέση μεταξύ ανδρών ο κυριότερος τρόπος μετάδοσης στις ανεπτυγμένες χώρες στην αρχή της επιδημίας. η μετάδοση από άνδρα σε γυναίκα είναι 2-4 φορές πιο εύκολη απ ότι το αντίθετο. μετάδοση από μητέρα σε παιδί μπορεί να γίνει κατά την κύηση, τον τοκετό ή με τον θηλασμό.

43 AIDS HIV Τρόπος διασποράς η μετάδοση με μετάγγιση αίματος ή παραγώγων του ήταν σημαντικός τρόπος μόλυνσης στις αρχές της επιδημίας, πριν το Σήμερα είναι σπάνιο στις ανεπτυγμένες χώρες αλλά παραμένει υψηλός στις αναπτυσσόμενες. η μετάδοση μέσω συρίγγων ή βελόνων είναι πολύ συχνή στους χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. αν και ο ιός έχει απομονωθεί από το σίελο, τα δάκρυα και τα ούρα φορέων, δεν έχει αναφερθεί μετάδοση μετά από επαφή με τις εκκρίσεις αυτές.

44 Σύμφωνα με τον ΠΟΥ στο τέλος του 2000 αριθμός των ατόμων που ζουν με HIV/AIDS υπολογίστηκε σε 36,1 εκατομ., από τα οποία το1,4 εκατομ είναι παιδιά ηλικίας κάτω των 15 ετών. Οι νέες λοιμώξεις υπολογίζονται σε 5.3 εκ. ετησίως Οι θάνατοι από AIDS υπολογίζονται σε 3 εκ, ετησίως, ενώ ο συνολικός αριθμός θανάτων από AIDS από την αρχή της επιδημίας υπολογίζεται σε 21,8 εκ. Το 70% των ζώντων με στο παγκόσμιο σύνολο βρίσκεται στην υπό τη Σαχάρα Αφρική όπου μεταξύ των ενηλίκων με λοίμωξη, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 55%

45 Στις ανεπτυγμένες χώρες της υτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, ο αριθμός των κρουσμάτων HIV/AIDS τα τελευταία χρόνια παραμένει σταθερός λόγω της εφαρμογής προληπτικών μέτρων και της ενημέρωσης του πληθυσμού. Ο επιπολασμός όμως έχει αυξηθεί ελαφρώς κυρίως λόγω της καλύτερης επιβίωσης με την εφαρμογή της σύγχρονης αντιρετροικής θεραπείας η διαχρονική αξιολόγηση της επίπτωσης του ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης δείχνει σταθεροποίηση της επίπτωσης στην ομάδα των ομοφυλοφίλων-αμφιφυλόφιλων ανδρών Αύξηση παρατηρείται στην ομάδα των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών..

46 ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙ ΕΣ Οι ιογενείς ηπατίτιδες περιστασιακά μόνο αποτελούν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, εκτός της Β, όπου η σεξουαλική μετάδοση παίζει συγκριτικά σημαντικό ρόλο.

47 ΗΠΑΤΙΤΙ Α - Α Μεταδίδεται κυρίως μέσω της κοπρανο- στοματικής οδού και του νερού, μπορεί να μεταδοθεί και σεξουαλικά στα πάίσια παραλλαγών της σεξουαλικής πρακτικής. Η πιθανότητα μόλυνσης είναι μεγαλύτερη μεταξύ των ομοφυλοφίλων ανδρών, στους οποίους κατά διαστήματα εκδηλώνονται επιδημίες. Η μετάδοσή της είναι εφικτή μόνο κατά την οξεία φάση, δεδομένου ότι δεν παρατηρείται κατάσταση χρόνιας φορείας της νόσου.

48 ΗΠΑΤΙΤΙ Α Β Είναι από τις πλέον διαδεδομένες ιογενείς λοιμώξεις στον άνθρωπο και το κυριότερο ιογενές αίτιο καρκίνου ( ηπατοκυτταρικό) και κίρρωση. Ο επιπολασμός της ηπατίτιδας Β ποικίλει ευρέως. Το ποσοστό των οροθετικών ατόμων αυξάνεται με την ηλικία και μειώνεται όσο ανεβαίνει το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Ο κίνδυνος νόσησης αυξάνεται με τον αριθμό των ερωτικών συντρόφων και με την παρουσία άλλων ΣΜΝ. Στην ομάδα υψηλού κινδύνου ανήκουν οι εκδιδόμενες γυναίκες και οι αφροδισιολογικοί ασθενείς.

49 ΗΠΑΤΙΤΙ Α Β - μετάδοση Η μετάδοση του ιού γίνεται παρεντερικά μέσω του αίματος ( χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών και της εξ ατυχήματος μόλυνσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού) με κάθετη μετάδοση ( κυρίως περιγεννητικά) με οριζόντια μετάδοση ( με άλλο τρόπο πλην των προαναφερθέντων) κύριοι τρόποι μετάδοσης παγκοσμίως σε παιδιά. με σεξουαλική επαφή ( κατά την οηεία λοίμωξη και κατά τη διάρκεια της χρόνιας φορείας.)

50 ΗΠΑΤΙΤΙ Α C Αποτελεί την κύρια μορφή ηπατίτιδας σε μεταγγιζόμενους. Στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύει το 25% των σποραδικών περιπτώσεων ηπατίτιδας. Ο κύριος τρόπος μετάδοσης σήμερα είναι με τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών

51 ΗΠΑΤΙΤΙ Α C Παρ ότι η αιματογενής είναι η κύρια μορφή μετάδοσης C, η μετάδοση με την σεξουαλική επαφή είναι εφικτή. Υπέρ της σεξουαλικής μετάδοσης C συνηγορούν τα υψηλά ποσοστά σε αφροδισιολογικούς ασθενείς εκδιδόμενες γυναίκες Ομοφυλόφιλους άνδρες σε άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους η άλλα Σ,Μ.Ν Ερωτικοί σύντροφοι με κοινό στέλεχος C Μικρότερος ο κίνδυνος μόλυνσης της C από την Β

52 Γυναικολογικές λοιμώξεις Τριχομοναδική κολπίτις Αφορά γυναίκες ετησίως (3η σε συχνότητα) 30-80% φορέας και ο σεξουαλικός σύντροφος Χρόνος επώασης 4-20 ημέρες Επηρεάζει τη μετάδοση και άλλων σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων Παράγοντες κινδύνου: ενδομητρικό σπείραμα, κάπνισμα, πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι NEJM 1997; 337(26): Am Fam Phys 2000; 62:1095

53 20-50% ασυμπτωματική Γυναικολογικές λοιμώξεις Τριχομοναδική κολπίτις Άφθονο δύσοσμο κιτρινοπράσινο έκκριμα, ερεθισμός, δυσουρία, δυσπαρεύνεια. Στικτές αιμορραγίες στον τράχηλο, εν είδη φράουλας. Ph= 5-6 Nωπό παρασκεύασμα: αφθονα πυοσφαίρια κινητές τριχομονάδες(se 60-70%, sp 99%) test Whiff: ενίοτε θετικό Αν αρνητικό DNA probe (se 90%, sp99.8%) καλλιέργεια (se 98%, sp 100%) NEJM 1997; 337(26): Am Fam Phys 2000; 62:1095

54 Τριχομοναδική κολπίτις

55 Γυναικολογικές λοιμώξεις Τριχομοναδική κολπίτις Επιπλοκές: πρόωρος τοκετός, κυτταρίτις μετά καισαρική τομή Θεραπεία: μετρονιδαζόλη (0.5 gr bid x 7d, ή 2gr εφάπαξ) θεραπεία παράλληλη και του συντρόφου αποχή κατά τη διάρκεια της θεραπείας NEJM 1997; 337(26): Am Fam Phys 2000; 62:1095

56 Γυναικολογικές λοιμώξεις Μη ειδική κολπίτις Αποδίδεται σε υπερανάπτυξη αναεροβίων στοιχείων φ.χ. του κόλπου (G. vaginalis, Mobiluncus sp, Mycoplasma hominis, αναερόβια Gram(-), πεπτοστρεπτόκοκκοι. Προδιαθεσικοί παράγοντες: ενδομητρικό σπείραμα, μη λευκή φυλή, προηγηθείσα κύηση, κολπικές πλύσεις. εν είναι απόλυτα καθορισμένος ο ρόλος της σεξουαλικής μετάδοσης NEJM 1997; 337(26): Am Fam Phys 2000; 62:1095

57 Γυναικολογικές λοιμώξεις Τραχηλίτις Γονοκοκκική Συνήθως ασυμπτωματική 33% κολπική έκκριση Τράχηλος εξέρυθρος με πύον Gram χρώση: 50-75% Κ/α: 90% Χλαμυδιακή Η συνήθης θέση των Chlamydia trachomatis Επώαση 1-3 εβδ. Ασυμπτωματική(70-80%) 20-70% τράχηλος κ.φ. 30% πυώδες έκκριμα PID 8-30% Ερπητική 88% της πρωτογενούς λοίμωξης HSV 2 Υποτροπές κλινικές ή με αποβολή του ιού Κοιλιακό άλγος έλκη Μandell s Principles and Practice of Infectious Diseases, 2000 NIH, Sexually Trasmitted Diseases, 1998

58 Γονόκοκκος σε Gram χρώση Ερπητική τραχηλίτις

59 Γυναικολογικές λοιμώξεις Τραχηλίτις Επί υποψίας γονοκόκκου πρέπει πάντα να γίνεται κ/α Συχνά ο γονόκοκκος συνυπάρχει με χλαμύδια (30-60%) Η ερπητική τραχηλίτις μπορεί να υπάρχει χωρίς βλάβες στα έξω γεννητικά όργανα 80% των ατόμων με έρπητα γεννητικών οργάνων δεν το γνωρίζουν Οι γυναίκες-σύντροφοι ανδρών με μη γονοκοκκική ουρηθρίτιδα πρέπει να θεραπεύονται για χλαμύδια Μandell s Principles and Practice of Infectious Diseases, 2000 NIH, Sexually Trasmitted Diseases, 1998

60 Γυναικολογικές λοιμώξεις Τραχηλίτις Θεραπεία Ενδομυικά μια δόση κεφτριαξόνης, ακολουθούμενη από τετρακυκλίνη χ 7 ημέρες Καλύπτουμε για γονόκοκκο και χλαμύδια Εναλλακτικά κεφτριαξόνης: σπεκτινομυκίνη, κινολόνες Εναλλακτικά τετρακυκλίνη: αζιθρομυκίνη (στις εγκύους ερυθρομυκίνη)

61 Γυναικολογικές λοιμώξεις Παθογόνο που προσβάλλει τον τράχηλο είναι και ο HPV (100 τύποι) Η προσβολή συνήθως είναι ασυμπτωματική Στις νεαρές ηλικίες υπάρχει υψηλός επιπολασμός (συνάρτηση της σεξουαλικής δραστηριότητας) και συχνή αυτόματη ύφεση Για τη μετάδοση αρκεί η επαφή με τις γεννητικές εκκρίσεις και δεν αποτρέπεται πάντα με τη χρήση προφυλακτικού Οι τύποι 16 και 18 συσχετίζονται περισσότερο με το Ca τραχήλου μήτρας Η παρουσία τους αποτελεί προγνωστικό δείκτη όταν >35 ετών Το Μάρτιο 2003 το FDA ενέκρινε τον έλεγχο ρουτίνας σε γυναίκες > 30 ετών Μandell s Principles and Practice of Infectious Diseases, 2000 NIH, Sexually Trasmitted Diseases, 1998

62 HPV : η «καλοήθης» μορφή

63 Γυναικολογικές λοιμώξεις Μυκοπλάσματα Μυκοπλάσματα κόλπου: Μ.hominis U. urealyticum Aίτια μη ειδικής κολπίτιδος και PID Yψηλός επιπολασμός αποικισμού(30%) Θεραπεύονται επί συμπτωμάτων

64 Έρπητας γεννητικών οργάνων Αίτιο HSV-2 (genital genital) HSV-1 (oral genital, 20% περιπτώσεων στις ΗΠΑ Από τις συχνότερες σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις παγκοσμίως Επηρεάζει την ποιότητα ζωής και διευκολύνει τη μετάδοση και άλλων σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων (HIV) Μετά το 1970, αύξηση οροθετικότητας 25% των ενηλίκων>30 ετών στις ΗΠΑ, είναι οροθετικοί (> ) NEJM 2004, May 6, 350: 1970

65 Έρπητας γεννητικών οργάνων Κλινικό φάσμα Πρωτογενής λοίμωξη primary (συμπτωματική ή ασυμπτωματική αποβολή του ιού) Υποτροπές (συμπτωματικές ή ασυμπτωματικές) 90% 1 υποτροπή σε 12 μήνες 38% 6 υποτροπές σε 12 μήνες 20% 10 υποτροπές σς 12 μήνες Ο HSV-1 υποτροπιάζει σπανιότερα Η συχνότητα των υποτροπών μειώνεται με την πάροδο του χρόνου ανεξαρτήτως θεραπείας 28% του χρόνου ασυμπτωματική αποβολή του ιού NEJM 2004, May 6, 350: 1970

66 Έρπητας γεννητικών οργάνων Aρχική, πρωτογενής λοίμωξη (primary) Σε άτομα με αρνητικά αντισώματα έναντι έρπητος 1 και 2 Επώαση : 4 ημέρες (2-12) Κλινική εικόνα: 66% γυναίκες 40% άνδρες ερματικές, βλεννογονικές βλάβες Πόνος Επιχώριος επώδυνος λεμφαδενίτις Συστηματικά συμπτώματα : πυρετός, κεφαλαγία, κακουχία, μυαλγίες NEJM 2004, May 6, 350: 1970

67 Έρπητας γεννητικών οργάνων Πρωτογενής (primary) Συμπτώματα ιάρκεια νόσου Αποβολή ιού Αριθμός βλαβών 62% 12 ημ 11ημ 16 Μη πρωτογενής 16% 9ημ 7ημ 10 (non primary) Ab HSV-1, 2, (+) υποτροπές 50% 4ημ 6 NEJM 2004, May 6, 350: 1970

68 NEJM 2004, May 6, 350: 1970

69 Έρπητας γεννητικών οργάνων Επιπλοκές : Άσηπτη μηνιγγίτιδα (συχνότερη στην πρωτογενή) Ριζίτιδα ιερής μοίρας Εγκαρσία μυελίτις Καλοήθης υποτροπιάζουσα λεμφοκυτταρική μηνιγγίτις Νεογνική λοίμωξη (2-3η εβδομάδα της ζωής): φυσαλίδες, πυρετός, ευερεθιστότης, σπασμοί, ηπατίτις, πνευμονίτις, ΕΠ. Υψηλή θνητότης NEJM 2004, May 6, 350: 1970

70 Έρπητας γεννητικών οργάνων Ο HSV απομονώνεται με καλλιέργεια ή PCR (η τελευταία πιο ευαίσθητη στις εφελκιδοποιημένες βλάβες) Η καλλιέργεια θετική : 95% από φυσαλίδες 70% από ελκώδεις βλάβες 30% εφελκιδοποιημένες βλάβες Μεγαλύτερη ευαισθησία σε πρωτογενή λοίμωξη NEJM 2004, May 6, 350: 1970

71

72

73 Έρπητας γεννητικών οργάνων Η τοπική χρήση ακυκλοβίρης δεν προσφέρει κανένα όφελος στη θεραπεία των επεισοδίων του έρπητα των γεννητικών οργάνων και δεν συνιστάται Καλύτερη η κατασταλτική αγωγή παρά η θεραπεία των εκάστοτε επεισοδίων (Corey et al. NEJM Jan 2004) Ερωτήματα παραμένουν για την πρόληψη της μετάδοσης στο νεογνό και τον ερωτικό σύντροφο(70% πρόληψη με προφυλακτικό, 50-70% με κατασταλτική θεραπεία) Εμβόλιο;;

74 Ευχαριστώ πολύ