Τι Είδους Οικονομική Ανάπτυξη Χρειαζόμαστε για τη Μετάβαση σε μια Κυκλική Οικονομία;

Transcript

1 Τι Είδους Οικονομική Ανάπτυξη Χρειαζόμαστε για τη Μετάβαση σε μια Κυκλική Οικονομία; Θεόδωρος Ζαχαριάδης Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Περιβάλλοντος, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου τηλ , Φεβρουάριος 2017

2 Γιατί «Κυκλική Οικονομία»; Περιβαλλοντικοί Λόγοι Σήμερα, το υψηλό βιοτικό επίπεδο δεν συμβαδίζει με την προστασία του πλανήτη Πηγή: Sustainability transitions: Now for the long term. ΕΕΑ/Εionet report 1/2016, doi: /096291

3 Γιατί «Κυκλική Οικονομία»; Οικονομικοί Λόγοι 1 Μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές των πρώτων υλών οδηγούν σε αβεβαιότητα και κόστος Πηγή: McKinsey

4 Γιατί «Κυκλική Οικονομία»; Οικονομικοί Λόγοι 2 Οι κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες για την οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης Antimony Beryllium Cobalt Fluorspar Gallium Germanium Graphite Indium Magnesium Niobium PGMs (Platinum Group Metals) Rare earths Tantalum Tungsten Πηγή:

5 Γιατί «Κυκλική Οικονομία»; Οικονομικοί Λόγοι 3 Οι πηγές των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών βρίσκονται εκτός Ευρώπης Πηγή:

6 Γιατί «Κυκλική Οικονομία»; Οικονομικοί Λόγοι 4 5,0 4,5 Η απρόσκοπτη Rare Earths τροφοδοσία της Ευρώπης με ορυκτές πρώτες ύλες δεν είναι διασφαλισμένη 4,0 3,5 PGM Supply Risk WBI/HHI 3,0 2,5 2,0 Germanium Magnesium Antimony Gallium Indium Tungsten Niobium 1,5 Barytes Beryllium Fluorspar Graphite Cobalt Tantalum 1,0 Magnesite Chromium Lithium Rhenium Vanadium Borate Tellurium 0,5 Diatomite Gypsum Bentonite Limestone Molybdenum Manganese Talc Bauxite Iron Perlite Silver Nickel Clays Silica Feldspar Copper Aluminum Zinc Titanium 0,0 0,005 0,007 0,009 0,011 0,013 0,015 0,017 Economic Importance Πηγή:

7 Ποιο Οικονομικό «Μοντέλο» για Μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία; Ρόλος του κράτους: Οικονομικά κίνητρα / αντικίνητρα μέσω της κρατικής δημοσιονομικής πολιτικής Νομοθεσία Εκπαίδευση Τα υπόλοιπα επαφίενται στην εφευρετικότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων

8 Πρόταση για «Πράσινη Φορολογική Μεταρρύθμιση» Μείωση φορολογικού βάρους απασχόλησης, π.χ. - Ασφαλιστέες εισφορές - Ταμείο κοινωνικής συνοχής Αύξηση φόρων σε δραστηριότητες που ρυπαίνουν ή εξαντλούν φυσικούς πόρους, π.χ. - Καύσιμα κίνησης & θέρμανσης - Νερό, απορρίμματα, συσκευασίες - Λιπάσματα - παρασιτοκτόνα Μείωση της φορολόγησης της εργασίας βοηθά στη φάση ανάκαμψης της κυπριακής οικονομίας για μείωση της ανεργίας!

9 Γιατί «Πράσινη Φορολογική Μεταρρύθμιση»; Οι τιμές των προϊόντων πρέπει να αντανακλούν το περιβαλλοντικό κόστος που προκαλούν Περιβαλλοντικοί φόροι πιο αποτελεσματικοί από περιβαλλοντική νομοθεσία, εθελοντικές πρωτοβουλίες & εκστρατείες συνειδητοποίησης Οι φόροι πάνω στην εργασία είναι η σημαντικότερη πηγή εισοδήματος για τα κράτη στην Ευρώπη όμως αποθαρρύνουν την απασχόληση! Tax bads, not goods!

10 Δημοσιονομικά ουδέτερη πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση Αύξηση περιβαλλοντικών φόρων, αλλά ταυτόχρονη μείωση του φορολογικού βάρους στην απασχόληση ως αντιστάθμισμα Το φορολογικό βάρος της απασχόλησης έχει μεγάλη σημασία για μια οικονομία, αφού μπορεί να επηρεάσει το κόστος απασχόλησης και το καθαρό εισόδημα ενός νοικοκυριού επομένως επηρεάζει το επίπεδο της απασχόλησης, την ανάπτυξη, το δυνητικό ΑΕΠ αλλά έχει και αναδιανεμητικές προεκτάσεις

11 Τι Μπορεί να Περιλαμβάνει μια Πράσινη Φορολογική Μεταρρύθμιση; Φόρος άνθρακα στους τομείς εκτός εμπορίας εκπομπών (δηλ. στα καύσιμα, όχι στον ηλεκτρισμό) Φόρος σπανιότητας νερού για την ύδρευση (και την άρδευση;) Φόρος ταφής (landfill tax) για όλα τα απορρίμματα που εναποτίθενται σε σκυβαλότοπους Οι πολίτες ανταποκρίνονται σε οικονομικά κίνητρα και αντικίνητρα έστω και μεσοπρόθεσμα

12 Οφέλη από μια δημοσιονομικά ουδέτερη πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση Εκπλήρωση των περιβαλλοντικών στόχων Διόρθωση στρεβλώσεων της αγοράς (αλλιώς: κρυφή επιδότηση της χρήσης οχημάτων και της σπατάλης ενέργειας, νερού, αποβλήτων) Ελάφρυνση του φορολογικού βάρους της απασχόλησης που επιβαρύνεται περαιτέρω από τις αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές, την επικείμενη εισαγωγή εισφοράς για το ΓΕΣΥ κλπ Εφαρμόζεται σήμερα σε 13 ευρωπαϊκές χώρες (BE, DK, EE, FI, FR, DE, IE, NL, NO, PT, SI, SE, UK)

13 Οι επιχειρήσεις ζητούν οικονομικά μέτρα για μείωση των εκπομπών Carbon Price Communiqué (2012) από 150 μεγάλες επιχειρήσεις ( Put a Price on Carbon Statement (2014) από >1000 επιχειρήσεις & επενδυτές Carbon Pricing Leadership Coalition (2015) από >90 επιχειρήσεις Global Investor Statement on Climate Change από >400 θεσμικούς επενδυτές που διαχειρίζονται κεφάλαια >$25 τρισ. (

14 Συμπέρασμα Φορολογικό σύστημα: Το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο ΚΑΙ για την προστασία του περιβάλλοντος Μέχρι τώρα, οι φόροι αντιστοιχούσαν σε ένα γραμμικό οικονομικό σύστημα Πρώτες ύλες Μεταποίηση Κατανάλωση τελικών προϊόντων Παραγωγή αποβλήτων & εκπομπών Να αναμορφώσουμε το φορολογικό σύστημα, για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της «κυκλικής οικονομίας» (circular economy): χαμηλές εκπομπές & αποδοτική χρήση φυσικών πόρων