ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Μορφολογία Βακτηριακού Κυττάρου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Μορφολογία Βακτηριακού Κυττάρου"

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Μορφολογία Βακτηριακού Κυττάρου Το μέγεθος, το σχήμα και η διάταξη των βακτηρίων και άλλων μικροοργανισμών είναι αποτέλεσμα των γονιδίων και συνεπώς αποτελούν χαρακτηριστικά της μορφολογίας κυττάρου. Υπάρχουν διάφορα σχήματα και μεγέθη βακτηρίων και συνεχώς ανακαλύπτονται νέα βακτήρια. Τα πλέον κοινά σχήματα των βακτηρίων διακρίνονται σε κόκκους, βακτήρια, δονάκια, σπειρύλια και σπειροχαίτες (Σχήμα 4.1). Οι κόκκοι έχουν σχήμα σφαιρικό και διάμετρο από 0,8-1 μμ. Οι κόκκοι διατίθενται μεμονωμένοι, ανά δύο (διπλόκοκκοι), σε αλυσίδες (στρεπτόκοκκοι) ή σε ομάδες σε σχήμα σταφυλής (σταφυλόκοκκοι) (Σχήμα 4.2). Σχήμα 4.1 Ταξινόμηση βακτηρίων από το σχήμα. Τα βακτήρια έχουν σχήμα επίμηκες (ράβδος), το μήκος ποικίλλει από 1-8 μμ. Τα δονάκια έχουν σχήμα επίμηκες και με μία κάμψη, ενώ τα σπειρύλια έχουν περισσοτέρων της μιας κάμψεως. Τέλος οι σπειροχαίτες έχουν λεπτό επίμηκες σώμα και ευκίνητο. Η εμφάνιση των μικροβίων υπό διαφόρους 23

2 σχηματισμούς (διπλόκοκκοι, στρεπτόκοκκοι, σταφυλόκοκκοι κλπ.) οφείλεται στον τρόπο διαίρεσης του μικροβίου και στην παραμονή των νέων κατά τη διαίρεση σχηματιζόμενων μικροβίων πλησίον αλλήλων. Σχήμα 4.2 Σχήματα βακτηρίων: (1) Μικρόκοκκοι; (2) Διπλόκοκκοι; (3) Στρεπτόκοκκοι; (4) Σταφυλόκοκκοι; (5) Σαρκίνα; (6) Ράβδοι; (7) Σπειρύλια; (8) Δονάκια (Vibrio). Όταν παρατηρούνται βακτήρια με μικροσκόπιο θα πρέπει να περιγράφονται όσο το δυνατόν περισσότερα χαρακτηριστικά για την ταυτοποίηση αυτών. Δομή. Το μικροβιακό κύτταρο ενός προκαρυωτικού μικροοργανισμού αποτελείται από κυτταρόπλασμα και εξωτερική στιβάδα. Μέσα στο κυτταρόπλασμα βρίσκονται ο πυρήνας, τα ριβοσώματα, τα κοκκία (έγκλειστα), τα μεσοσώματα, και τα πλασμίδια. H εξωτερική στιβάδα αποτελείται από μέσα προς τα έξω από την κυτταρική μεμβράνη και το κυτταρικό τοίχωμα (Σχήμα 4.3). Σχήμα 4.3 Παράσταση βακτηριακού κυττάρου. 24

3 Πολλά βακτήρια φέρουν έλυτρο, το οποίο περιβάλλει το κυτταρικό τοίχωμα. Επίσης το τοίχωμα ορισμένων βακτηρίων περιβάλλεται από λεπτά νηματοειδή εξαρτήματα (φίμπριες) ή και από εξαρτήματα (βλεφαρίδες) τα οποία χρησιμεύουν για την κίνηση του βακτηρίου. Κυτταρόπλασμα. Το κυτταρόπλασμα των βακτηρίων έχει κολλοειδή σύσταση και δεν είναι ομοιογενές. Εντός αυτού τα διάφορα μόρια κινούνται με γρήγορη ταχύτητα και παρατηρούνται κυρίως ο πυρήνας, τα ριβοσώματα, τα πλασμίδια, τα μεσοσώματα, οι σπόροι, και διάφορα κοκκία. Ο πυρήνας. Ο πυρήνας των βακτηρίων είναι ορατός με κοινό μικροσκόπιο κατόπιν χρώσεως (αντίδραση κατά Feulgen). Δεν υπάρχει πυρηνική μεμβράνη περιβάλλουσα τον πυρήνα. Η πυρηνική ουσία αποτελείται από δίκλωνο DΝΑ. Ο πυρήνας αυτός ανευρίσκεται σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του βακτηρίου. Η πυρηνική ουσία στην περίπτωση της Εscherichia coli αποτελείται από ένα κυκλικό, κλειστό, συνεχές κλώνο μήκους 1mm περίπου (Σχήμα 4.4). Πρόκειται περί ενός χρωμοσώματος, το πλέον μελετημένο βακτηριακό χρωμόσωμα της Ε. coli, και αποτελείται από 4 x 10 6 ζεύγη βάσεων, έχει μοριακό βάρος 2,5 x 10 9 Daltons και περιέχει περίπου γονίδια. Σχήμα 4.4 Διατομή κυττάρου του βακτηρίου Εscherichia coli. Πλασμίδια. Εκτός του DNA του πυρήνα πολλά βακτήρια περιέχουν ανεξάρτητο χρωμοσομικό DNA. Συνήθως βρίσκονται στο πρωτόπλασμα του μικροβίου (εξωπυρηνικά), και ο αναδιπλασιασμός τους είναι αυτόνομος, ενώ μερικά είναι δυνατόν να είναι ενσωματωμένα στο χρωμόσωμα του βακτηρίου και να αναδιπλασιάζονται μαζί με αυτό. Τα πλασμίδια είναι αυτόνομα, κλειστά, 25

4 κυκλικά τμήματα DNA, περιέχουν γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεϊνες, και έχουν μεγάλη σημασία για τη βακτηριακή αντοχή στα αντιβιοτικά, και την παθογόνο δράση. Διάφορα αντίγραφα πλασμιδίων μπορεί να υπάρχουν από ένα μέχρι πάνω από 100 σε ένα κύτταρο. Ριβοσώματα. Είναι μικρά σωμάτια μεγέθους 16 x 18 nm και περιέχουν 80-85% του βακτηριακού RNA. Τα ριβοσώματα αποτελούνται από 2 υπομονάδες τις 30S και 50S υπομονάδες, που συνδυάζονται και δίνουν 70S ριβοσώματα. Τα ριβοσώματα βρίσκονται μέσα στο κυτταρόπλασμα και στην εσωτερική επιφάνεια της κυτταροπλασματικής μεμβράνης. Συνήθως βρίσκονται κατά αθροίσματα, τα πολυριβοσώματα ή πολυσώματα, που ενώνονται με τα μόρια mrνα για την πρωτεϊνοσύνθεση. Τα βακτηριακά κύτταρα περιέχουν περίπου ριβοσώματα. Ο αριθμός αυτός εξαρτάται από τη φάση ανάπτυξης του κυττάρου και είναι μέγιστος σε ταχέως αναπτυσσόμενα κύτταρα. Διάφορα αντιβιοτικά αναστέλλουν την πρωτεϊνοσύνθεση των βακτηρίων με τη δράση τους στα ριβοσώματα 70S, χωρίς να επηρεάζουν την λειτουργία των 80S ευκαρυωτικών ριβοσωμάτων. Μεσοσώματα. Σε μερικά βακτήρια η μεμβράνη περιβάλλει το κυτταρόπλασμα χωρίς εμβαθύνσεις ή αναδιπλώσεις. Σε άλλα βακτήρια σχηματίζονται σακοειδείς εμβαθύνσεις της κυτταροπλασματικής μεμβράνης και αυτά καλούνται μεσοσώματα. Βρίσκονται στα σημεία διαχωρισμού των εμβαθύνσεων της μεμβράνης και της πυρηνικής ουσίας. Οι σπόροι. Μερικά βακτήρια κυρίως αυτά που ανήκουν στα γένη Bacillus και Clostridium σχηματίζουν σπόρους. Οι σπόροι αποτελούν ανθεκτικές μορφές των βακτηρίων και βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα του κυττάρου για αυτό και λέγονται ενδοσπόρια. Οι σπόροι είναι ανθεκτικοί στην θερμότητα, στην ξηρασία στην υπεριώδη ακτινοβολία και σε τοξικές χημικές ουσίες. Η δημιουργία σπόρων γίνεται όταν τα θρεπτικά υλικά εξαντλούνται ή σε ειδικές συνθήκες όπου ανεπιθύμητα προϊόντα μεταβολισμού συσσωρεύονται. Αντίθετα η βλάστηση των σπόρων ενεργοποιείται με διάφορους παράγοντας, όπως η θέρμανση στους ο C, το χαμηλό ph ή ουσίες που περιέχουν σουλφυδρυλικές ομάδες (-SΗ). Οι σπόροι έχουν ορισμένο μέγεθος, σχήμα και θέση για συγκεκριμένο στέλεχος ή είδος βακτηρίων. Οι σπόροι είναι δυνατόν να παραμείνουν ζώντες για πολλά χρόνια και πρόσφατα έχουν απομονωθεί από 26

5 μούμιες ή έντομα μερικών αιώνων. Η μεγάλη ανθεκτικότητα των σπόρων οφείλεται στο αδιαπέραστο περίβλημά τους, τη μικρή περιεκτικότητα σε νερό και την υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και σε διαπικολινικό οξύ. Οι σπόροι αποτελούν μοναδικές μορφές αντίστασης και διατήρησης των βακτηρίων. Σχήμα 4.5 Σπόροι των βακτηρίων α,β: κεντρικοί; γ,δ: πολικοί ή τελικοί. Κοκκία του μικροβιακού σώματος (έγκλειστα). Αρκετοί μικροοργανισμοί περιέχουν κοκκία που θεωρούνται πηγές ενέργειας ή εφεδρικές ουσίες διατροφής του μικροβίου. Ο σχηματισμός αυτών σχετίζεται με το είδος του μικροβίου καθώς και με την μεταβολική τους κατάσταση. Οι ουσίες αυτές δυνατόν να είναι πολυσακχαρίτες (γλυκογόνο ή άμυλο), πολύ-βυδροξυβουτυρικό οξύ, θείο ή βολουτίνη. Η ανεύρεση κοκκίων μετά από ειδική χρώση διευκολύνει την αναγνώριση του είδους του μικροβίου. Σε περιπτώσεις αναστολής ή παύσης της μικροβιακής ανάπτυξης από κάποιο παράγοντα τα κοκκία χρησιμοποιούνται από το κύτταρο για το μεταβολισμό του και στην περίπτωση απουσίας πηγής ενέργειας ή άνθρακα επιμηκύνουν την διάρκεια ζωής του. Πολυσακχαρίτες. Τα κοκκία αυτά (άμυλο ή γλυκογόνο) χρωματίζονται με την χρωστική Lugol σε κυανά η ερυθρά και έχουν ανευρεθεί στα κλωστηρίδια και στα εντεροβακτηριοειδή. Πολυ-β-υδροξυβουτυρικό οξύ. Τα κοκκία αυτά έχουν παρατηρηθεί σε πολλά βακτήρια σε συνθήκες στέρησης οξυγόνου και αυτά αποτελούνται από πολυμερισμένο β-υδροξυβουτυρικό οξύ. Κοκκία βολουτίνης. Πολλά βακτήρια συσσωρεύουν πολυφωσφορικές ενώσεις. Με την επίδραση της χρωστικής κυανούν του μεθυλενίου ή τολουϊδίνης χρωματίζονται ερυθροϊώδη και καλούνται μεταχρωματικά κοκκία. Τα κοκκία 27

6 βολουτίνης χρησιμοποιούνται ως πηγή φωσφόρου και σε περίπτωση έλλειψης αυτού χρησιμοποιούνται στη διαίρεση του κυττάρου. Θείο. Τα κοκκία θείου σχηματίζονται σε ορισμένα βακτήρια που μετατρέπουν την περίσσεια Η 2 S σε κοκκία ανοργάνου θείου. Τα κοκκία ανευρίσκονται σε κυανοβακτήρια. ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΤΙΒΑΔΑ H εξωτερική μεμβράνη περιλαμβάνει την κυτταροπλασματική μεμβράνη και το κυτταρικό τοίχωμα. Επίσης γίνεται δεκτή η ύπαρξη περιπλασματικού χώρου (periplasmic space) μεταξύ αυτών όπου ανευρίσκονται κυρίως διάφορα ένζυμα. Κυτταροπλασματική μεμβράνη. Με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου αποδείχθηκε ότι η βακτηριακή κυτταροπλασματική μεμβράνη αποτελείται από διάφορες στιβάδες. Οι μεμβράνες των βακτηρίων, φυτών και ζώων δείχνουν σημαντική ομοιότητα στη γενική τους δομή, συνεπώς αναφερόμαστε συνήθως σε μία στοιχειώδη απλή μεμβράνη. Η βακτηριακή μεμβράνη απομονώνεται από τους πρωτοπλάστες χρησιμοποιώντας οσμωτικό shock. Η μεμβράνη είναι πλούσια σε λιπίδια, κυρίως φωσφολιπίδια, και αποτελείται από διπλή στιβάδα με τις υδρόφοβες ομάδες στο εσωτερικό και τις υδρόφιλες ομάδες προς το εξωτερικό τμήμα της κυτταρικής επιφάνειας (Σχήμα 4.6). Η μεμβράνη σταθεροποιείται από υδρόφοβες δυνάμεις μεταξύ των λιπαρών οξέων και των ηλεκτροστατικών επιδράσεων μεταξύ των υδρόφιλων φωσφορικών ομάδων και μορίων νερού. 28

7 Σχήμα 4.6 Δομή της κυτταροπλασματικής μεμβράνης. Διάφορες πρωτεϊνες ενσωματώνονται μεταξύ των μορίων των φωσφολιπιδίων και αποτελούν έως και το 50% του ξηρού βάρους του κυττάρου. Οι πρωτεϊνες αυτές μεταφέρουν διάφορα μόρια εντός και εκτός του κυττάρου και επιτρέπουν στο κύτταρο να επιζεί σε αραιά διαλύματα. Στον χώρο της μεμβράνης επιτελούνται σημαντικές βιοχημικές διεργασίες όπως η σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος και η έκκριση ενζύμων. Περιπλασματικός χώρος. Ορίζεται ως ο χώρος που περιέχεται μεταξύ της κυτταροπλασματικής μεβράνης και του κυτταρικού τοιχώματος. Στα Gramαρνητικά βακτήρια είναι περισσότερο εμφανής (Σχήμα 4.7). Σε αυτόν τον χώρο υπάρχουν διάφορα ένζυμα, περιοριστικά (ΕcoRI), πρωτεϊνες, νουκλεάσες και δεσμευτικές πρωτεϊνες. Ο περιπλασματικός χώρος παίζει ρόλο στην ρύθμιση της όσμωσης. Σχήμα 4.7 Κυτταρικό τοίχωμα των Gram-θετικών και Gram-αρνητικών βακτηρίων. Κυτταρικό τοίχωμα. Εξωτερικά τα βακτήρια περιβάλλονται από το κυτταρικό τοίχωμα. Αυτό είναι στερεό και εφάπτεται της κυτταροπλασματικής μεμβράνης. Χάρη στο κυτταρικό τοίχωμα τα βακτήρια διατηρούν σταθερό το σχήμα τους. Πρόκειται για διαπερατή μεμβράνη ο μεταβολισμός της οποίας είναι διαφορετικός του λοιπού μικροβιακού σώματος. Η ύπαρξη του κυτταρικού τοιχώματος φαίνεται από την πλασμόλυση, με χρώση (Victoria Blue) ή από την άμεση απομόνωση. Πλασμόλυση επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση του μικροβιακού κυττάρου εντός υπερτόνου διαλύματος. Η απομόνωση του 29

8 κυτταρικού τοιχώματος γίνεται με βρασμό ή με μηχανική διάσπαση με υπέρηχους και διαφορική φυγοκέντριση. Το κυτταρικό τοίχωμα αποτελεί περίπου το 20% του ξηρού βάρους του μικροβίου ή σε σχέση με τον όγκο το 1/4 περίπου του μικροβιακού κυττάρου. Η χημική σύσταση του κυτταρικού τοιχώματος ποικίλλει στα διάφορα μικροβιακά είδη και έχει βασικές διαφορές στα Gram-θετικά και Gram-αρνητικά βακτήρια. Το κυτταρικό τοίχωμα προστατεύει μηχανικά την εύθραυστη κυτταροπλασματική μεμβράνη από την οσμωτική πίεση που εξασκείται από το κυτταρόπλασμα. Το κυτταρικό τοίχωμα μετέχει στο μεταβολισμό του μικροβίου, αφού επιτρέπει τη δίοδο των ουσιών προς το εσωτερικό ή το εξωτερικό του κυττάρου. Gram-θετικά βακτήρια. Το κυριότερο συστατικό του κυτταρικού τοιχώματος είναι η πολυμερής ένωση πεπτιδογλυκάνη ή μουρεϊνη (50-80% του ξηρού βάρους), της οποίας οι κύριες υποομάδες είναι τα αμινοσάκχαρα Ν- ακετυλογλυκοζαμίνη και Ν-ακετυλομουραμικό οξύ ενωμένες με 1,4β γλυκοσιδικό δεσμό (Σχήμα 4.8). Το Ν-ακετυλομουραμικό οξύ φέρει πεπτιδική αλυσίδα, αποτελούμενη από αμινοξέα όπως D-γλουταμινικό οξύ, L-αλανίνη, D-αλανίνη, L-λυσίνη, m- διαμινοπιμελικό οξύ. Πρέπει να σημειωθεί ότι το κυτταρικό τοίχωμα φέρει μοναδική δομή, η οποία δεν συναντάται στα ζώα και στα φυτά (Νακετυλογλυκοζαμίνη και Ν-ακετυλομουραμικό οξύ), και ορισμένα αμινοξέα όπως διαμινοπιμελικό και τα ισομερή D-αλανίνης και γλουταμινικού οξέος. Το χαρακτηριστικό των αμινοξέων στην πεπτιδογλυκάνη είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του γλουταμινικού οξέος και περισσότερο από το 50% της αλανίνης βρίσκονται σε D-στερεοϊσομερή μορφή. 30

9 Σχήμα 4.8 Δομή πεπτιδογλυκάνης του βακτηρίου Εscherichia coli. Oι πεπτιδικές αλυσίδες του Ν-ακετυλομουραμικού οξέος (MurNac) και της Ν- ακετυλογλυκοζαμίνης (GlcNac) συνδέονται με 1.4β γλυκοσιδικό δεσμό. Ορισμένα στάδια σύνθεσης της πεπτιδογλυκάνης αναστέλλονται από διάφορα αντιβιοτικά και στην ιδιότητα αυτή οφείλεται η αντιμικροβιακή τους δράση. Εκτός των ανωτέρω στα περισσότερα των Gram-θετικών βακτηρίων υπάρχουν τα τειχοϊκά οξέα, τα οποία είναι πολυμερείς ενώσεις φωσφορικής ενώσεις ριβιτόλης ή γλυκερόλης. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα τειχοϊκά οξέα συνδέονται με την πεπτιδογλυκάνη μέσω φωσφορικών ομάδων. Εκτός τούτου, το τειχοϊκό οξύ που περιέχει γλυκερίνη ενώνεται με το φωσφολιπίδια ή τα γλυκολιπίδια της κυτταρικής μεμβράνης. Gram-αρνητικά βακτήρια. Το τοίχωμα των Gram-αρνητικών βακτηρίων αποτελείται από λεπτό στρώμα πεπτιδογλυκάνης, <10% του ξηρού βάρους του κυτταρικού τοιχώματος, και περιβάλλεται από την εξωτερική μεμβράνη. Επίσης υπάρχουν μεγάλες ποσότητες (80% του ξηρού βάρους του κυτταρικού τοιχώματος) λιποπρωτεϊνών, λιποπολυσακχαριτών και φωσφολιπιδίων (Σχήμα 4.9). 31

10 Σχήμα 4.9 Παράσταση της δομής της εξωτερικής στιβάδας των Gramαρνητικών βακτηρίων. ΟΜ = εξωτερική στιβάδα; Μ = πεπτιδογλυκάνη; PR = περιπλασματικός χώρος; CM = κυτταροπλασματική μεμβράνη. Μεταξύ των μορίων αυτών υπάρχουν διάφορες πρωτεϊνες. Ορισμένες από τις πρωτεϊνες βρίσκονται σε μεγάλη συγκέντρωση και λέγονται κύριες πρωτεϊνες. Διαπερνούν την εξωτερική μεμβράνη και συνδέονται στενά με την πεπτιδογλυκάνη. Διατάσσονται σε τριάδες και σχηματίζουν πόρους (πορίνες) από τους οποίους διέρχονται υδρόφιλα μόρια, όπως θρεπτικά συστατικά και υδρόφιλα αντιβιοτικά. Ορισμένες άλλες πρωτεϊνες της εξωτερικής μεμβράνης συμμετέχουν στην διαπερατότητα του κυτταρικού τοιχώματος, ή στη βακτηριακή σύζευξη, το διπλασιασμό του DNA και τη διαίρεση του βακτηρίου. Σημειώνεται ότι δεν ανευρίσκονται τεϊχοικά οξέα στο τοίχωμα των Gram-αρνητικών βακτηρίων. Έλυτρο. Ορισμένα βακτήρια περιβάλλονται από έλυτρο (Σχήμα 4.10). Γύρω από το κυτταρικό τοίχωμα υπάρχουν μεγάλες ποσότητες πυκνού βλεννώδους στρώματος το οποίο αποτελείται από πολυσακχαρίτες ή πολυπεπτίδια. 32

11 Σχήμα 4.10 Έλυτρο βακτηρίων Το έλυτρο δεν χρωματίζεται με τις συνήθεις χρώσεις. Η ύπαρξη του διαπιστώνεται με τον συνδυασμό θετικής και αρνητικής χρώσης η με ανοσοβιολογικές μεθόδους (Σχήμα 4.11). Βακτήρια με έλυτρο σχηματίζουν λείες ή βλεννώδεις αποικίες, ενώ βακτήρια χωρίς έλυτρο σχηματίζουν ανώμαλες αποικίες. Η ύπαρξη του έλυτρου δεν είναι απαραίτητη για τη ζωή του βακτηρίου αλλά σχετίζεται με τη λοιμογόνο δράση του. Τα στελέχη που φέρουν έλυτρο διαφεύγουν την φαγοκυττάρωση και προσκολλώνται ευκολότερα στις διάφορες επιφάνειες. Το έλυτρο έχει αντιγονική ικανότητα και στην ιδιότητα αυτή στηρίζεται η παραγωγή εμβολίων. Σχήμα 4.11 Έλυτρο του βακτηρίου Βacillus megaterium με Ινδική χρώση. Ορισμένες φορές είναι δυνατόν να αποχωρισθούν από τα βακτήρια τα εξωκυττάρια πολυμερή και να σχηματίσουν ένα βλεννώδες στρώμα, όπου βρίσκονται εγκλωβισμένα βακτηριακά κύτταρα. Ένα παράδειγμα αποτελεί το γαλακτικό βακτήριο Leuconostoc mesenteroides, το οποίο μετατρέπει διάλυμα σακχάρεως σε ζελέ δεξτράνης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αν και η 33

12 παραγωγή του στρώματος καθορίζεται γενετικά, η παραγωγή επηρεάζεται από τα σύσταση του θρεπτικού υλικού μέσα στο οποίο το βακτήριο καλλιεργείται. Θρεπτικό υλικό με υψηλή περιεκτικότητα σακχάρου ευνοεί την ανάπτυξη του στρώματος σε αντίθεση με θρεπτικά υλικό που στερείται βασικών συστατικών. Το είδος του σχηματισθέντος πολυσακχαρίτη εξωτερικά του κυτταρικού τοιχώματος εξαρτάται από το βαθμό προσκόλλησης του εξωπολυσακχαρίτη στην κυτταρική επιφάνεια. Βλεφαρίδες. Οι βλεφαρίδες ή μαστίγια είναι λεπτότατοι τριχοειδείς ελικοειδείς σχηματισμοί διαμέτρου nm και χρησιμεύουν ως όργανα κινήσεως του μικροβίου (Σχήμα 4.12). Αποτελούνται από πρωτεϊνες που διατάσσονται κυλινδρικά και δεν είναι ίδιες σε όλα τα βακτήρια. Ανάλογα με τη θέση των βλεφαρίδων τα βακτήρια διακρίνονται σε μονότριχα, αμφίτριχα, λοφιότριχα ή περίτριχα (Σχήμα 4.13). Οι βλεφαρίδες συνδέονται με την κυτταροπλασματική μεμβράνη. Δεν διαθέτουν βλεφαρίδες όλα τα μικρόβια. Η κίνηση που προσδίδουν οι βλεφαρίδες στα βακτήρια είναι κυματοειδής και ταχεία, ενώ τα βακτήρια που απώλεσαν τις βλεφαρίδες τους ακινητοποιούνται μέχρι να ανακτήσουν βαθμιαία την κινητικότητα τους με νέες βλεφαρίδες. Σχήμα 4.12 Βλεφαρίδες βακτηρίων. Οι βλεφαρίδες των βακτηρίων έχουν αντιγονικές ιδιότητες (αντιγόνο Η). Η παρατήρηση της κινήσεως των βλεφαρίδων των μεγαλυτέρων βακτηρίων (Pseudomonas) γίνεται με εξέταση σε σκοτεινό πεδίο. Οι βλεφαρίδες δεν 34

13 χρωματίζονται με τις κοινές χρωστικές αλλά με ειδικές χρώσεις. Επίσης για την παρατήρηση της κίνησης αυτών χρησιμοποιείται και το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Σχήμα 4.13 Μορφές βακτηριακών βλεφαρίδων. Φίμπριες (Ινίδια). Μερικά βακτήρια σχηματίζουν στην επιφάνεια του μικροβιακού σώματος τριχοειδείς σχηματισμούς μικρότερους των βλεφαρίδων με μήκος μέχρι 10 μm. Αποτελούνται από πρωτεϊνη και ξεκινούν από την κυτταροπλασματική μεμβράνη. Χρησιμεύουν ως όργανα προσκόλλησης του βακτηρίου και διευκολύνουν την εγκατάσταση των βακτηρίων στα κύτταρα του ξενιστή και συνεπώς συνδέονται έμμεσα με τη λοιμογόνο ικανότητα του βακτηρίου (βακτήρια που έχουν φίμπριες). Οι φίμπριες δεν είναι όργανα κίνησης και σε μερικά βακτήρια (Eschrichia coli K12), η παρουσία των F φίμπριων είναι αναγκαία για τη μεταφορά γενετικού υλικού (σύζευξη βακτηρίων). Σπόροι. Ένας μικρός αριθμός βακτηρίων έχει την ικανότητα να σχηματίζει σπόρους. Βακτήρια που ανήκουν στα γένη Bacilli, Clostridia και Sporosarkina σχηματίζουν σπόρους (ενδοσπόρια) και περιέχονται εντός του βακτηριακού σώματος. Ανάλογα με τη θέση του σπόρου εντός του κυττάρου διακρίνονται σπόροι κεντρικοί, σπόροι πολικοί ή τελικοί. Χρωματίζονται με ειδικές χρώσεις όπως με τη χρώση Ziehl-Neelsen. H σπουδαιότητα των σπόρων οφείλεται στην ανθεκτικότητα αυτών στη θερμότητα. Οι σπόροι είναι ανθεκτικότεροι των φυτικών μορφών στη θερμότητα, στην ακτινοβολία βραχέων κυμάτων και σε διάφορες χημικές ουσίες. Για την καταστροφή τους απαιτείται θέρμανση σε ο C για 10 ή και περισσότερο ενώ οι φυτικές μορφές των βακτηρίων 35

14 φονεύονται συνήθως σε ο C. Η μεγάλη ανθεκτικότητα των σπόρων οφείλεται στο αδιαπέραστο περίβλημα τους, τη μικρή περιεκτικότητα σε νερό και την υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και σε διαπικολινικό οξύ. Οι σπόροι παρουσιάζουν βαθμό μεταβολισμού και έχουν ένζυμα. Η βλάστηση των σπόρων επιτυγχάνεται σε κατάλληλα θρεπτικά υλικά και με την επίδραση διαφόρων παραγόντων όπως θερμότητα (60-80 ο C, παρουσία νερού, το χαμηλό ph, η ουσίας με -SH. Με τη δράση αυτών καταστρέφεται το ισχυρό περίβλημα του σπόρου. Η βλάστηση συνοδεύεται από απελευθέρωση ουσιών χαρακτηριστικών του κυτταρικού τοιχώματος (βλεννοπεπτίδια) και διαπικολινικού οξέος. Οι σπόροι είναι δυνατόν να παραμείνουν ζώντες για πολλά χρόνια (και ίσως για μισό αιώνα) και στην ιδιότητα αυτή στηρίζονται ορισμένα βακτήρια (Bacillus) να επιζούν για πολλά χρόνια σε λανθάνουσα κατάσταση. 36

Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης.

Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης. Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία Ενότητα: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης Τμήμα: Χημείας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Μορφολογία Βακτηριακού Κυττάρου Το μέγεθος, το σχήμα και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ. Γεώργιος Φιλιούσης Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Κτηνιατρικής Α.Π.Θ

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ. Γεώργιος Φιλιούσης Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Κτηνιατρικής Α.Π.Θ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γεώργιος Φιλιούσης Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Κτηνιατρικής Α.Π.Θ Βασικά σημεία παρουσίασης Τα βακτήρια είναι οργανισμοί προκαρυωτικοί, μονοκύτταροι, απλής δομής και σχήματος.

Διαβάστε περισσότερα

Δομή και λειτουργία προκαρυωτικού κυττάρου

Δομή και λειτουργία προκαρυωτικού κυττάρου Δομή και λειτουργία προκαρυωτικού κυττάρου Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς Βιοπαθολόγος, Επ. Καθηγητής ΕΚΠΑ Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή ipapapar@med.uoa.gr Γιατί πρέπει να γνωρίζουμε την δομή και τη

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 6 η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 6 η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 6 η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 2: Στοιχεία Μικροβιολογίας και Βιοχημείας των Βιομηχανικών Ζυμώσεων(1/5), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 1: Εισαγωγικές Έννοιες Μικροβιολογίας, Βιοχημείας και Μικροοργανισμών Βιομηχανικών Ζυμώσεων: Έννοιες Μικροβιολογίας(3/3), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Ιστορικά 1665: Ο Ρ.Χουκ μιλά για κύτταρα. Σύγχρονη κυτταρική θεωρία: Το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική και λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.1 Τα μόρια της ζωής Καινούριες γνώσεις Ποια μόρια συμμετέχουν στη δομή και στις λειτουργίες των οργανισμών. Ποια είναι η σημασία του νερού για τη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ 1. Κυτταρική μεμβράνη μοντέλο ρευστού μωσαϊκού κατά Singer και Nicolson Αποτελείται από διπλό στρώμα φωσφολιπιδίων με διάσπαρτα μόρια στεροειδών (χοληστερόλης) και μεγάλα

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 01 : Εισαγωγή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 01 : Εισαγωγή. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κυτταρική Βιολογία Ενότητα 01 : Εισαγωγή Παναγιωτίδης Χρήστος ΑΠΘ Άδειες χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ

ΖΩΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ Τάξη: Οι οργανισμοί διαδραματίζουν συγκεκριμένο ενεργειακό ρόλο μέσα στο σύστημά τους Αναπαραγωγή: Οι οργανισμοί αναπαράγουν τους εαυτούς τους Αύξηση και εξέλιξη:οι οργανισμοί φέρουν

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Β Λυκείου θέματα

Βιολογία Β Λυκείου θέματα Ι. Οι υδατάνθρακες διακρίνονται σε μονοσακχαρίτες, δισακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. α) Να αναφέρετε από δύο παραδείγματα μονοσακχαριτών, δισακχαριτών και πολυσακχαριτών. (6μ) β) Σε ένα κύτταρο συναντώνται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01%

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01% ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01% Ο άνθρακας, το υδρογόνο, το οξυγόνο και το άζωτο συμμετέχουν, σε σημαντικό βαθμό, στη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Λειτουργίες Γενετικού Υλικού o Αποθήκευση της γενετικής πληροφορίας. Η οργάνωση της γενετικής πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα πριν τις εξετάσεις. Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία

Θέματα πριν τις εξετάσεις. Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία Θέματα πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία 2013-2014 Θέματα πολλαπλής επιλογής Μετουσίωση είναι το φαινόμενο α. κατά το οποίο συνδέονται δύο αμινοξέα για τον σχηματισμό μιας πρωτεΐνης β. κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Επειδή στο σχολικό βιβλίο Βιολογία Β Γενικού Λυκείου Γενικής παιδείας πρόσφατα προστέθηκαν ερωτήσεις και άλλαξε η αρίθμηση των προϋπαρχουσών ασκήσεων,

Διαβάστε περισσότερα

CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010

CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 Μεγεθυντική ικανότητα και διακριτική ικανότητα ή ανάλυση Μέγιστη ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του

ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του ΤΑ ΜΟΝΟΜΕΡΗ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟ ΔΕΣΜΟ. 1. ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Στο φλοιό της Γης απαντώνται 92 χημικά στοιχεία, από τα οποία 27 μόνο είναι απαραίτητα για τη ζωή. ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 96% ο άνθρακας (C), το υδρογόνο (H), το οξυγόνο (O) και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. ή μικρόβιο» χρησιμοποιήθηκε. Γάλλο Sedillot. πρωταρχικά. μικρόβια. είναι. μικροοργανισμοί μικροσκοπικού μεγέθους και απλής δομής.

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. ή μικρόβιο» χρησιμοποιήθηκε. Γάλλο Sedillot. πρωταρχικά. μικρόβια. είναι. μικροοργανισμοί μικροσκοπικού μεγέθους και απλής δομής. ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο όρος «μικροοργανισμός ή μικρόβιο» χρησιμοποιήθηκε πρωταρχικά από τον Γάλλο Sedillot. Τα μικρόβια είναι μικροοργανισμοί μικροσκοπικού μεγέθους και απλής δομής. Από φυλογενετικής άποψης η

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή. Κεφάλαιο 2: Η Βιολογία των Ιών Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Μικροοργανισμοί, Μικροβιολογία και Μικροβιολόγοι... 19 1.1.1 Μικροοργανισμοί... 19 1.1.2 Μικροβιολογία... 20 1.1.3 Μικροβιολόγοι... 21 1.2 Σύντομη Ιστορική Εξέλιξη της Μικροβιολογίας...

Διαβάστε περισσότερα

(αδρές αποικίες) Θέρμανση (λείες αποικίες) ζωντανά ποντίκια ζωντανά ποντίκια νεκρά ποντίκια

(αδρές αποικίες) Θέρμανση (λείες αποικίες) ζωντανά ποντίκια ζωντανά ποντίκια νεκρά ποντίκια Το DNA είναι το γενετικό υλικό 1. Πείραμα Griffith (1928) Βακτήριο πνευμονιόκοκκου (Diplococcus pneumoniae) Χωρίς κάλυμμα Με κάλυμμα (αδρές αποικίες) Θέρμανση (λείες αποικίες) ζωντανά ποντίκια ζωντανά

Διαβάστε περισσότερα

ΓENIKA ΣTOIXEIA. Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό.

ΓENIKA ΣTOIXEIA. Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό. 1 ΓENIKA ΣTOIXEIA Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό. ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Η βασική ζώσα μονάδα του σώματος είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ I ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιμος Π. Βανδώρος ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Οι βασικές δομές που εξετάζουμε στην ανατομία μπορούν ιεραρχικά να ταξινομηθούν ως εξής:

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοργανισμοί: είναι οι οργανισμοί ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ που δεν μπορούμε να Η τους ΜΙΚΡΟΒΙΑ διακρίνουμε με γυμνό μάτι (μέγεθος < 0,1 mm)

Μικροοργανισμοί: είναι οι οργανισμοί ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ που δεν μπορούμε να Η τους ΜΙΚΡΟΒΙΑ διακρίνουμε με γυμνό μάτι (μέγεθος < 0,1 mm) Μικροοργανισμοί: είναι οι οργανισμοί ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ που δεν μπορούμε να Η τους ΜΙΚΡΟΒΙΑ διακρίνουμε με γυμνό μάτι (μέγεθος < 0,1 mm) Πού και πώς ζουν 1. στο φυσικό περιβάλλον (νιτροποιητικά βακτήρια)

Διαβάστε περισσότερα

Η ζητούμενη σειρά έχει ως εξής: αδενίνη < νουκλεοτίδιο < νουκλεόσωμα < γονίδιο < χρωματίδα < χρωμόσωμα < γονιδίωμα.

Η ζητούμενη σειρά έχει ως εξής: αδενίνη < νουκλεοτίδιο < νουκλεόσωμα < γονίδιο < χρωματίδα < χρωμόσωμα < γονιδίωμα. ΚΕΦ. 1 ο ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ 1. Να κατατάξετε σε σειρά αυξανόμενου μεγέθους τις παρακάτω έννοιες που σχετίζονται με το γενετικό υλικό των οργανισμών: νουκλεόσωμα, χρωμόσωμα, αδενίνη, νουκλεοτίδιο, γονίδιο

Διαβάστε περισσότερα

Bιολογία γενικής παιδείας

Bιολογία γενικής παιδείας Bιολογία γενικής παιδείας Α1. 1. δ 2. α 3. β 4. δ ΘΕΜΑ Α Α2. ΟΛΑ ΚΑΠΟΙΑ Τοξίνες + Πλασματική μεμβράνη + Κυτταρικό τοίχωμα + Αποικίες + Κάψα + Πλασμίδια + Μαστίγια + Ριβοσώματα + Πυρηνοειδές + Ενδοσπόρια

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Βιολογίας Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γ εξάμηνο 2014-2015 Διαλέξεις κάθε Τρίτη 13-15 μ.μ. και Παρασκευή 11-13

Τμήμα Βιολογίας Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γ εξάμηνο 2014-2015 Διαλέξεις κάθε Τρίτη 13-15 μ.μ. και Παρασκευή 11-13 Τμήμα Βιολογίας Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Γ εξάμηνο 2014-2015 Διαλέξεις κάθε Τρίτη 13-15 μ.μ. και Παρασκευή 11-13 Ισιδώρα Παπασιδέρη, Καθηγήτρια...για περισσότερα... http://kyttariki.biol.uoa.gr, ttp://multimedia.biol.uoa.gr

Διαβάστε περισσότερα

θετικής κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

θετικής κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολογία θετικής κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ 1ο κεφάλαιο Το γενετικό υλικό Τι αποτελεί το γενετικό υλικό; Από το 1869, που το DNA εντοπίστηκε στον πυρήνα των κυττάρων,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i.. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «XHMIKH ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Όταν αναφερόμαστε στον όρο «Χημική Σύσταση του Κυττάρου», τί νομίζετε ότι

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου. Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση:

KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου. Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση: KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου Ενότητα 1.1: Χημεία της ζωής Ενότητα 2.1: Μακρομόρια Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση: 1. Για ποιο λόγο θεωρείται αναγκαία η σταθερότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Βιοτεχνολογία. Ανάπτυξη μικροοργανισμών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Βιοτεχνολογία. Ανάπτυξη μικροοργανισμών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Βιοτεχνολογία Ανάπτυξη μικροοργανισμών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθ. Άννα Ειρήνη Κούκκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Χημικά στοιχεία που συνθέτουν τους οργανισμούς Ο C, το H 2, το O 2 και το N 2 είναι τα επικρατέστερα στους οργανισμούς σε ποσοστό 96% κ.β. Γιατί; Συμμετέχουν σε σημαντικό βαθμό στη σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΡΗΝΑ ΣΟΤ ΚΤΣΣΑΡΟΤ: ΔΟΜΗ, ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ, ΔΙΑΚΙΝΗΗ ΤΣΑΣΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΟΤ ΣΗ ΠΤΡΗΝΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ

ΠΤΡΗΝΑ ΣΟΤ ΚΤΣΣΑΡΟΤ: ΔΟΜΗ, ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ, ΔΙΑΚΙΝΗΗ ΤΣΑΣΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΟΤ ΣΗ ΠΤΡΗΝΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΠΤΡΗΝΑ ΣΟΤ ΚΤΣΣΑΡΟΤ: ΔΟΜΗ, ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ, ΔΙΑΚΙΝΗΗ ΤΣΑΣΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΟΤ ΣΗ ΠΤΡΗΝΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΓΤΜΝΑΙΟ ΚΕΡΑΣΕΑ ΦΟΛ. ΕΣΟ 2011-12 ΣΜΗΜΑ Γ3 ΟΡΥΑΝΙΔΗ ΓΙΩΡΓΟ ΙΔΕΡΗ ΒΑΓΓΕΛΗ Σο κύτταρο είναι η μικρότερη ζωντανή μονάδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. Μεταβολισμός των Βακτηρίων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. Μεταβολισμός των Βακτηρίων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Μεταβολισμός των Βακτηρίων Ο μεταβολισμός των μικροοργανισμών μπορεί να διαιρεθεί στον καταβολισμό και τον αναβολισμό. Αποτέλεσμα του καταβολισμού είναι αφενός η παραγωγή απλούστερων οργανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ H ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ IΩΝ ΙΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Είναι ΔΟΜΕΣ στο όριο μεταξύ ζωντανού και μη ζωντανού. Χρησιμοποιούμε τον όρο ενεργοί-μη ενεργοί παρά ζωντανοί-νεκροί Δεν έχουν κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας Β Λυκείου

Βιολογία Γενικής Παιδείας Β Λυκείου Απρίλιος Μάιος 12 Βιολογία Γενικής Παιδείας Β Λυκείου Βιολογία Γενικής Παιδείας Β Λυκείου (Ερωτήσεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρον) 1. Τι είναι τα βιομόρια και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους; Βιομόρια

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 3: Εφαρμογές Βιομηχανικής Βιοτεχνολογίας(1/3), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Βιοτεχνολογικά Προϊόντα

Διαβάστε περισσότερα

Δομή του Προκαρυωτικού κυττάρου: (κεφάλαιο 4 από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Μικροβιολογία)

Δομή του Προκαρυωτικού κυττάρου: (κεφάλαιο 4 από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Μικροβιολογία) Δομή του Προκαρυωτικού κυττάρου: (κεφάλαιο 4 από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Μικροβιολογία) Περιεχόμενα 2 Ταξινόμηση βακτηρίων Μέγεθος βακτηρίων Σχήματα βακτηρίων (μορφολογία) Δομή (εσωτερική, εξωτερική)

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4: Ανασυνδυασμένο DNA

Κεφάλαιο 4: Ανασυνδυασμένο DNA Κεφάλαιο 4: Ανασυνδυασμένο DNA 1. Η ανάπτυξη της γενετικής μηχανικής επέτρεψε: α. την κατανόηση των μηχανισμών αντιγραφής του γενετικού υλικού β. την απομόνωση των πλασμιδίων από τα βακτήρια γ. την πραγματοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α. Εισαγωγικές έννοιες ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Μπορούμε να διακρίνουμε δύο περιβάλλοντα ΥΔΡΟΦΙΛΟ υδατικό κυτταρόπλασμα ΥΔΡΟΦΟΒΟ λιπιδικο-μεμβρανικό Δηλαδή τα μόρια χαρακτηρίζονται έτσι λόγω της υδρόφοβης φύσης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΧΗ

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΧΗ Όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα. Όλα τα κύτταρα δομούνται από τις ίδιες χημικές ενώσεις και εκδηλώνουν παρόμοιες μεταβολικές διεργασίες.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Το μόριο DNA μιας χρωματίδας μεταφασικού χωμοσώματος ενός φυσιολογικού ευκαρυωτικού κυττάρου περιέχει το 29% των νουκλεoτιδίων του με αζωτούχα βάση την T. a. Ποιο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1 Ι ΕΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1 Ι ΕΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 1 Ι ΕΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο όρος «µικροοργανισµός ή µικρόβιο» χρησιµοποιήθηκε πρωταρχικά από τον Γάλλο Sedillot. Τα µικρόβια είναι µικροοργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

Καλλιέργεια βακτηρίων

Καλλιέργεια βακτηρίων Καλλιέργεια βακτηρίων Γ Γυμνασίου Κεφάλαιο 4 Ενότητα 4.2 Σελ. 78-82 1 ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟI ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟI ΒΑΚΤΗΡΙΑ ΔΟΜΗ Δεν εμφανίζει πυρήνα που περιβάλλεται από πυρηνική μεμβράνη, Το γενετικό υλικό των πυρηνικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV 1 V ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV 1 V ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV 1 V ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ I. Γενικότητες Αναλόγως των τροφικών τους απαιτήσεων τα µικρόβια διαιρούνται σε κατηγορίες: - αυτότροφα που χρησιµοποιούν

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 1 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 1 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 1 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ α) Αφού τα σωµατικά κύτταρα της γάτας έχουν 19 ζεύγη οµολόγων χρωµοσωµάτων, άρα περιέχουν 38 απλοειδή χρωµοσώµατα στην αρχή της Μεσόφασης (G 1 -φάση), πριν

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση του αυγού Λευκό Κρόκος Βάρος 38 g 17 g Πρωτείνη 3,9 g 2,7 g Υδατάνθρακες 0,3 g 0,3 g Λίπος 0 6 g Χοληστερόλη 0 213 mg

Σύσταση του αυγού Λευκό Κρόκος Βάρος 38 g 17 g Πρωτείνη 3,9 g 2,7 g Υδατάνθρακες 0,3 g 0,3 g Λίπος 0 6 g Χοληστερόλη 0 213 mg Αυγό Τα αυγά αποτελούνται από το κέλυφος (10 %), το ασπράδι ή λευκό (50-60 %), τον κρόκο ή κίτρινο (30 %). Το κέλυφος αποτελείται κατά 95 % από ανόργανα συστατικά όπως ανθρακικό ασβέστιο, ανθρακικό μαγνήσιο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Τι γνωρίζετε για τους υδατάνθρακες;

ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Τι γνωρίζετε για τους υδατάνθρακες; 1 ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Το κύτταρο αποτελείται από χηµικές ενώσεις, στις οποίες περιλαµβάνονται τα µικρά βιολογικά µόρια και τα βιολογικά µακροµόρια. Στα µικρά βιολογικά µόρια ανήκουν, τα ανόργανα στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο 1. Με ποιο μηχανισμό αντιγράφεται το DNA σύμφωνα με τους Watson και Crick; 2. Ένα κύτταρο που περιέχει ένα μόνο χρωμόσωμα τοποθετείται σε θρεπτικό υλικό που περιέχει ραδιενεργό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 ΤΟ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. BET Κ.Βαρέλη

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 ΤΟ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. BET Κ.Βαρέλη ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 ΤΟ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Δομή προκαρυωτικού κυττάρου Σχήμα προκαρυωτικού κυττάρου Κόκκοι Σχήμα προκαρυωτικού κυττάρου βάκιλοι

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 9 η ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 9 η ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 9 η ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι δύο πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες του DNA αποτελούνται από νουκλεοτίδια τα οποία ενώνονται με φωσφοδιεστερικούς δεσμούς. Πιο συγκεκριμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ Θερινό εξάμηνο 2011 ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Τα πιο διαδεδομένα είδη της γήινης βλάστησης βάση διατροφής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΩΗ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΜΩΝ. κοπός κοπός της άσκησης είναι η γνωριμία διαφόρων τεχνικών χρώσης.

ΧΡΩΗ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΜΩΝ. κοπός κοπός της άσκησης είναι η γνωριμία διαφόρων τεχνικών χρώσης. ΧΡΩΗ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΜΩΝ κοπός κοπός της άσκησης είναι η γνωριμία διαφόρων τεχνικών χρώσης. Γενικά Οι περισσότερες χρώσεις στηρίζονται στην αρχή, ότι ορισμένα κυτταρικά συστατικά αφομοιώνουν καλύτερα τις χρωστικές

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. 1. Εισαγωγή

Γενική Μικροβιολογία. 1. Εισαγωγή 1 Γενική Μικροβιολογία 1. Εισαγωγή BIOΛOΓIA TΩN MIKPOOPΓANIΣMΩN ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 2 Μικροβιολογία: Η επιστήμη που μελετά τους μικροοργανισμούς 3 Οι μικροοργανισμοί ήταν οι πρώτοι

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ Κύτταρο Θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα των ζωντανών οργανισμών Φυτικό κύτταρο Χαρακτηριστικά των κυττάρων των πολυκύτταρων φυτών: 1. Μερική ανεξαρτησία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ MIKΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ MIKΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ MIKΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Ημερομηνία: Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Ημερομηνία: Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ημερομηνία: Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Στις ημιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε στο

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Προσανατολισμού Γ Λυκείου Κεφάλαιο: Κεφάλαια 1,2,4 Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 08/12/2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 75/100

Βιολογία Προσανατολισμού Γ Λυκείου Κεφάλαιο: Κεφάλαια 1,2,4 Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 08/12/2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 75/100 Μάθημα/Τάξη: Βιολογία Προσανατολισμού Γ Λυκείου Κεφάλαιο: Κεφάλαια 1,2,4 Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 08/12/2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 75/100 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Η τροφή αποτελείται και από ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, νουκλεϊνικά οξέα). Οι ουσίες αυτές διασπώνται (πέψη) σε απλούστερες (αμινοξέα, απλά σάκχαρα,

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Τ. ΘΕΟΔΩΡΑ ΤΜΗΜΑ Β3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Ο όρος ενέργεια σημαίνει δυνατότητα παραγωγής έργου.

Διαβάστε περισσότερα

οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων

οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων κατηγορίες υδατάνθρακες πρωτεΐνες νουκλεϊνικά οξέα λιπίδια Οι πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, νουκλεϊνικά οξέα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κύτταρο, η θεμελιώδης μονάδα της ζωής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κύτταρο, η θεμελιώδης μονάδα της ζωής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κύτταρο, η θεμελιώδης μονάδα της ζωής Ενότητα 2.1: Το πορτραίτο του ευκαρυωτικού κυττάρου Ενότητα 2.2: Πλασματική μεμβράνη: το λεπτό σύνορο ανάμεσα στην άβια ύλη και στη ζωή Ενότητα 2.3: Μια

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό

Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό Το DNA είναι το γενετικό υλικό Αρχικά οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι οι πρωτεΐνες αποτελούσαν το γενετικό υλικό των οργανισμών.

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα: ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ. Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης. Τμήμα: Χημείας

Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα: ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ. Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης. Τμήμα: Χημείας Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία Ενότητα: ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης Τμήμα: Χημείας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Μεταβολισμός των Βακτηρίων Ο μεταβολισμός των μικροοργανισμών μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2013-2014 ΓΕ.Λ. ΣΟΡΩΝΗΣ ΜΑΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Κεφάλαιο 1 ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Ταξίδι στο χρόνο 1869 Απομονώνεται DNA από τον κυτταρικό πυρήνα 1903 Αποδεικνύεται ότι τα χρωμοσώματα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα Βιολογίας στα Κεφάλαια 1 έως 4 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014

Διαγώνισμα Βιολογίας στα Κεφάλαια 1 έως 4 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014 Διαγώνισμα Βιολογίας στα Κεφάλαια 1 έως 4 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. β Α4. β Α5. β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ B B1. Ο όρος γονιδιακή έκφραση αναφέρεται συνήθως σε όλη τη διαδικασία με την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 2/12/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου Φώτης Καρβέλης Όλα τα κύτταρα οριοθετούνται από την πλασματική μεμβράνη ή το κυτταρικό τοίχωμα που την περιβάλλει. Εσωτερικά της πλασματικής μεμβράνης υπάρχουν τα οργανίδια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ DNA ΚΑΙ RNA. Θανος Εξαρχου Γ1

ΤΟ DNA ΚΑΙ RNA. Θανος Εξαρχου Γ1 ΤΟ DNA ΚΑΙ RNA Θανος Εξαρχου Γ1 ΤΟ DNA Το δε(σ)οξυριβο(ζο)νουκλεϊ(νι)κό οξu είναι νουκλεϊκό οξύ που περιέχει τις γενετικές πληροφορίες που καθορίζουν τη βιολογική ανάπτυξη όλων των κυτταρικών μορφών ζωής

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA

Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA Τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Φώτης Καρβέλης Ιστορική αναδρομή Ανακάλυψη του DNA Μελέτη αντιγραφής Απομόνωση ενζύμων Μελέτη της δράσης τους Αποκάλυψη των περιοριστικών ενδονουκλεασών

Διαβάστε περισσότερα

α) φυτοαιματογλουτίνη, κολχικίνη

α) φυτοαιματογλουτίνη, κολχικίνη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 2ο και 4ο ΘΕΜΑ Α ΜΟΝΑΔΕΣ 25 Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις επιλέγοντας την λανθασμένη πρόταση ανάμεσα στις σωστές ή την σωστή ανάμεσα στις λανθασμένες. Α.Το καλαμπόκι (zeamays)

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ. Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης. Τμήμα: Χημείας

Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ. Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης. Τμήμα: Χημείας Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία Ενότητα: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης Τμήμα: Χημείας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ανάπτυξη Βακτηρίων Η ανάπτυξη των βακτηρίων είναι ταυτόσημη με την αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2. BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Ι. ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑ ΙΙ. ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΙΙΙ. ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΘΕΜΑ 1 Ο. 3. Το DNA των μιτοχονδρίων έχει μεγαλύτερο μήκος από αυτό των χλωροπλαστών.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΘΕΜΑ 1 Ο. 3. Το DNA των μιτοχονδρίων έχει μεγαλύτερο μήκος από αυτό των χλωροπλαστών. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να γράψετε τον αριθμό της καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

Οι αζωτούχες βάσεις των νουκλεοτιδίων είναι:

Οι αζωτούχες βάσεις των νουκλεοτιδίων είναι: 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΝΟΥΚΛΕΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 1 Ποια είναι η δομή των νουκλεοτιδίων; Τα νουκλεοτίδια προέρχονται από τη σύνδεση με ομοιοπολικό δεσμό, τριών διαφορετικών μορίων. Μιας πεντόζης (σάκχαρο με πέντε άτομα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1 ο -Το γενετικό υλικό

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1 ο -Το γενετικό υλικό Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Κεφάλαιο 1 ο -Το γενετικό υλικό Το γενετικό υλικό Ιστορική αναδρομή 1869: Το DNA εντοπίζεται στον πυρήνα των κυττάρων 1944: Μέχρι τότε δεν ήταν γνωστό ότι αποτελεί το γενετικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Ερώτηση 1 Πότε ένας οργανισμός χαρακτηρίζεται ως μικρόβιο ή μικροοργανισμός;

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Ι) ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. της. Συνέπεια βακτηρίων αύξησή τους Η. της. αναπαραγωγής είναι η πληθυσμιακή. απλή. διαίρεση διχοτόμηση.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Ι) ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. της. Συνέπεια βακτηρίων αύξησή τους Η. της. αναπαραγωγής είναι η πληθυσμιακή. απλή. διαίρεση διχοτόμηση. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Ευγενία Μπεζιρτζόγλου Καθηγήτρια Μικροβιολογίας Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Συνέπεια βακτηρίων αύξησή τους Η Ι) ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ διαίρεση διχοτόμηση. της αναπαραγωγής είναι η πληθυσμιακή

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕIΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

Ι. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕIΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟ Ι. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕIΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Η πρώτη µεγάλη επανάσταση στη Βιολογία συµπίπτει µε την ανακάλυψη και εξέλιξη του µικροσκοπίου. Το 1665 χρησιμοποιείται για πρώτη φορά η λέξη κύτταρο για τον προσδιορισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 2015 2 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Λέξεις-κλειδιά Κυτταρική ή πλασματική μεμβράνη... Βασικές ιδιότητες της πλασματικής μεμβράνης... Βασικές λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ. Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ. Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Η κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη είναι η εξωτερική μεμβράνη που περιβάλλει το κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

1. Εισαγωγή στο Κύτταρο

1. Εισαγωγή στο Κύτταρο 1. Εισαγωγή στο Κύτταρο 1.1. Ορισμός του κυττάρου. Το κύτταρο είναι η δομική και λειτουργική μονάδα της ζωής (σχήμα 1). Το κύτταρο αποτελεί τη βάση της δομικής και λειτουργικής οργάνωσης ενός οργανισμού.

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ Κέντρου & Τούμπας

ΕΚΦΕ Κέντρου & Τούμπας & Τούμπας Δ.Δ.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης Βιολογία ΓΕΛ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΝΟΥΚΛΕΪΚΩΝ ΟΞΕΩΝ ΑΠO ΦΥΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΥΛΙΚΑ 1. Απορρυπαντικό για πιάτα 2. Μαγειρικό αλάτι (NaCI) 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2 ΘΕΜΑ 1 ο Α. Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. 3. Τι γενετικές πληροφορίες μπορεί να φέρει ένα πλασμίδιο;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. 3. Τι γενετικές πληροφορίες μπορεί να φέρει ένα πλασμίδιο; ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 1.4. Οργάνωση του γενετικού υλικού προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών κυττάρων. 1. Ποια είναι η μορφή του DNA των προκαρυωτικών κυττάρων και ποιο είναι το μήκος τους; 2. Ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ_ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ_ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Θα πρέπει να γνωρίζετε: Τη χημική σύσταση και τη δομή των νουκλεοτιδίων Πώς σχηματίζεται μια πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα Πώς σταθεροποιείται η διπλή έλικα του DNA Τι υποδηλώνει ο όρος συμπληρωματικές αλυσίδες

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 1 η ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 1 η ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 1 η ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ

ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Διωνυμικό σύστημα του Λιναίου Γένος Είδος Vibrio cholerae Staphylococcus epidermidis Mycobacterium tuberculosis (Κεφαλαίο) (μικρό) Το αρχικό του «Γένους» γράφεται

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 3: Εφαρμογές Βιομηχανικής Βιοτεχνολογίας(1/3), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Βιοτεχνολογικά Προϊόντα

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια)

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια) Λειτουργίες Πλασµατική µεµβράνη οριοθέτηση του κυττάρου εκλεκτική διαπερατότητα ή ηµιπερατότητα αναγνώριση και υποδοχή µηνυµάτων πρόσληψη και αποβολή ουσιών Πλασµατική µεµβράνη Ιδιότητες σταθερότητα ρευστότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Θερινό εξάμηνο 2011 Ο ρόλος του νερού στο φυτό Βασικότερο συστατικό των ιστών

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 4 η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 4 η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 4 η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών

Θέματα Πανελλαδικών Θέματα Πανελλαδικών 2000-2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝ Κεφάλαιο 1 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 1 Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Θέμα 1 ο 2 Θέμα 2 ο 8 Θέμα

Διαβάστε περισσότερα