Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Τσιγκράδο, Ν. Μήλου, για τα έτη

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Τσιγκράδο, Ν. Μήλου, για τα έτη η ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Σεπτέμβριος 2011

2 Επιστημονική Ομάδα: Συντονιστής Μελέτης: Χ. Ζέρη, Χημικός Ωκεανογράφος (Δρ) Συμμετέχοντες: Αρβανιτάκης Γιώργος Παππάς Γεώργιος Pancucci-Παπαδοπούλου Μ.Α. Σαλωμίδη Μαρία Σύμπουρα Νομική Κατσιάρας Νίκος Κοντογιάννης Χαρίλαος Ρενιέρης Παναγιώτης Τσιάμης Κώστας Τεχνολόγος Ιχθυολόγος Τεχνολόγος Χημικός Βιολόγος Ωκεανογράφος, (Δρ) Βιολόγος Ωκεανογράφος, (Δρ) Βιολόγος Ωκεανογράφος, (Δρ) Βιολόγος (MSc) Φυσικός Ωκεανογράφος (Δρ) Φυσικός Βιολόγος Ωκεανογράφος 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΤΟΥΣ Εισαγωγή... 7 Καταγραφή των ζωοβενθικών βιοκοινωνιών-οικολογική κατάσταση... 8 Οπτική καταγραφή και παρακολούθηση κοινωνιών φυτοβένθους της παράκτιας ζώνης Τσιγκράδου Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά υδάτινης στήληςστο Τσιγκράδο

4 ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΤΟΥΣ 2011 Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η συστηματική παρακολούθηση του θαλασσίου περιβάλλοντος στη περιοχή Τσιγκράδο ν. Μήλου, υπό την επίδραση του αγωγού διάθεσης υπερλέπτων περλίτη για χρονικό διάστημα 4 ετών ( ). Στη παρούσα ετήσια έκθεση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα για το έτος Οι παράμετροι παρακολούθησης ορίστηκαν με βάση τα αποτελέσματα της Μελέτης της οικολογικής κατάστασης του θαλασσίου περιβάλλοντος στις θέσεις Τσιγκράδο και Βούδια της Νήσου Μήλου - ΕΛΚΕΘΕ Εξετάσθηκαν πιθανές αλλοιώσεις στην βενθική πανίδα της περιοχής. Συγκεκριμένα μελετήθηκαν οι παράμετροι Μακροφύκη και Βενθικά Ασπόνδυλα οι οποίες συνοδεύθηκαν από επιτόπιες μετρήσεις φυσικοχημικών χαρακτηριστικών (θερμοκρασία, αλατότητα, θολερότητα, οξυγόνο). Στο παρόν πρόγραμμα παρακολούθησης επιλέχθηκε για έλεγχο ο σταθμός ΜΤ4 που στο παρελθόν εμφάνισε κάποια εικόνα ελαφριάς διατάραξης και καλή οικολογική κατάσταση προκειμένου να ελεγχθεί η εξέλιξη του. Επίσης ελέγχθηκε και ο σταθμός ΜΤ1 στο σημείο εκβολής των αποβλήτων επεξεργασίας περλίτη καθώς κατά την δειγματοληψία του 2009 ο σταθμός ΜΤ1 δεν συνέπιπτε με το σημείο εκροής των αποβλήτων. Τα αποτελέσματα των παραπάνω αναλύσεων και εργασιών συνοψίζονται στα παρακάτω: Στα παράκτια σημεία που επανελέγχθηκαν στο Τσιγκράδο η κατάσταση των ζωοβενθικών βιοκοινωνιών χαραρακτηρίζεται συνολικά ως «Καλή» όπως και κατά την προηγούμενη επίσκεψη το Στο σημείο εκροής του αγωγού στο Τσιγκράδο η δειγματοληψία δεν απέδωσε παρά ελάχιστα βενθικά είδη. Η οικολογική κατάσταση στο σημείο αυτό είναι «ελλιπής». Η σύνθεση και κάλυψη της παράκτιας βλάστησης της ευρύτερης περιοχής Τσιγκράδο αντανακλά εν γένει «καλή» έως «άριστη» οικολογική ποιότητα. Πλήρης απουσία βλάστησης εντός του ορμίσκου όπου εκβάλλει ο αγωγός στην περιοχή Τσιγκράδο. συνεπάγεται τον χαρακτηρισμό της οικολογικής κατάστασης της υποπεριοχής αυτής ως «ελλιπής». Σε απόσταση από 50 έως 100μ από τα σημεία διάθεσης υπέρλεπτων παρατηρήθηκε μερική διατάραξη της βλάστησης Η οικολογική κατάσταση της μεταβατικής αυτής ζώνης βαθμολογείται ως «μέτρια». Η διαφάνεια στο σημείο εκβολής των υπολοίπων της επεξεργασίας του περλίτη ήταν ουσιαστικά μηδενική, ενώ στο σταθμό ΜΤ4 σε απόσταση ~700m από τον αγωγό ήταν μικρή μόνο στο επιφανειακό στρώμα (~3-4 μέτρα). Τέλος η στήλη βρέθηκε καλά οξυγονωμένη και στους δύο σταθμούς. Συνολικά τα αποτελέσματα έδειξαν οτι οι επιπτώσεις των δραστηριοτήτων της εταιρείας S&B στη περιοχή του Τσιγκράδου δεν έχουν διαφοροποιηθεί σε σχέση με το Με βάση τα βιολογικά και φυσικοχημικά στοιχεία που μελετήθηκαν στην παρούσα φάση προέκυψε η παρακάτω κατάσταση οικολογικής ποιότητας του Τσιγκράδου, σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ. Τα βιολογικά στοιχεία Μακροφύκη και Βενθικά Μακροασπόνδυλα διατηρούν τον χαρακτηρισμό της Καλής κατάστασης και δεν έχουν επιδεινωθεί. Αντίστοιχα, τα φυσικοχημικά στοιχεία Γενικές Συνθήκες έχουν καταταχθεί στην Καλή 4

5 κατάσταση, λόγω του ελέγχου του σταθμού ΜΤ1 στο σημείο εκβολής. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε οτι δεν αναμένεται βελτίωση σχετικά με τις παραμέτρους Αγγειόσπερμα ( Μέτρια κατάσταση) και Υδρομορφολογικά στοιχεία- Μορφολογικές συνθήκες ( Καλή κατάσταση) οι οποίες εξάλλου δεν μελετώνται στην παρούσα φάση. Τέλος, κρίνεται σκόπιμο να αξιολογηθούν εναλλακτικές πρακτικές ελαχιστοποίησης ή/και πλήρους αποφυγής των σημειακών επιβαρύνσεων που εντοπίστηκαν από την διάθεση των υπέρλεπτων περλίτη ώστε να μην υπάρξει στο μέλλον επιδείνωση των χαρακτηριστικών των παραπάνω δεικτών. 5

6 Οικολογική Κατάσταση των παράκτιων υδάτων της περιοχής Τσιγκράδου, Ν. Μήλου σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ Έλεγχος έτους 2011 Βιολογικά ποιοτικά στοιχεία Στοιχείο Υψηλή Καλή κατάσταση Μέτρια Ελλιπής Κακή Φυτοπλαγκτόν Δεν ελέγχθηκε Μακροφύκη Παρουσία των περισσοτέρων ευαίσθητων στην διατάραξη ειδών μακροφυκών. Τα επίπεδα μακροφυκικής κάλυψης παρουσιάζουν ελαφρές ενδείξεις διατάραξης. Πανίδα βενθικών ασπόνδυλων (σταθμός ελέγχου ΜΤ4) Αγγειόσπερμα Το επίπεδο ποικιλότητας και αφθονίας κείται ελαφρώς εκτός των ορίων που χαρακτηρίζουν τις συνθήκες της περιοχής. Παρουσία των περισσοτέρων ευαίσθητων ταξινομικών κατηγοριών για τις συνθήκες της περιοχής. Δεν ελέγχθηκαν Φυσικοχημικά ποιοτικά στοιχεία Στοιχείο Υψηλή κατάσταση Καλή Μέτρια Ελλιπής Κακή Γενικές συνθήκες Η θερμοκρασία και η διαφάνεια δεν (σταθμός ελέγχου ΜΤ4) παρουσιάζουν ενδείξεις ανθρωπογενούς διατάραξης και παραμένουν εντός των ορίων που συνήθως χαρακτηρίζουν τις μη διαταραγμένες συνθήκες. Συγκεκριμένοι μη συνθετικοί ρύποι (Βαρέα Μέταλλα Cd,Cu, Δεν ελέγχθηκαν Ni, Mn, Pb, Fe, Zn, Υδρογονάνθρακες) Σημ. Η Οδηγία θέτει πέντε τάξεις οικολογικής κατάταξης (και τους αντίστοιχους χρωματικούς κώδικές): Υψηλή (γαλάζιο), Καλή (πράσινο), Μέτρια (κίτρινο), Ελλιπής (πορτοκαλί), Κακή (κόκκινο). 6