ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Μ.Π.Σ: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ» ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΑΡΕΤΗ Μ. ΠΑΧΟΥΝΔΑΚΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΗΡΥΤΤΟΠΟΥΛΟΣ

2 ΧΙΟΣ, 14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2006

3 Ευχαριστίες Για την συμβολή του στην επιτυχημένη ολοκλήρωση της διατριβής μου, αλλά και για τη δημιουργία ενός ευχάριστου κλίματος συνεργασίας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα αυτής, κ. Κηρυττόπουλο Κωνσταντίνο, Δρ. Μηχανολόγο Μηχανικό του Ε.Μ.Π, ο οποίος μου προσέφερε εκτός από τις γνώσεις του και την αμέριστη βοήθειά του. Επιπροσθέτως θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Λιάγκουρα Γεώργιο, Επίκουρο Καθηγητή Τ.Μ.Ο.Δ. του Πανεπιστημίου Αιγαίου και τον κ. Χριστοδούλου Δημήτρη, Διπλωματούχο Πολιτικό Μηχανικό Ε.Μ.Π. για την πολύτιμη βοήθειά τους στη χρήση του προγράμματος στατιστικής ανάλυσης SPSS. Τέλος περισσότερο από όλους θα ήθελα να ευχαριστήσω τους γονείς μου, οι οποίοι στήριζαν και στηρίζουν πάντοτε τις επιλογές μου και με βοηθούν στην επίτευξη των στόχων μου.

4 Περιεχόμενα Πίνακας Περιεχομένων: 0 ΕΠΟΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ - ΟΡΙΣΜΟΙ Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (PROJECT INTEGRATION MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΥΡΟΥΣ (PROJECT SCOPE MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ (PROJECT TIME MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ (PROJECT COST MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (PROJECT QUALITY MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ (PROJECT HUMAN RESOURCE MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (PROJECT COMMUNICATIONS MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (PROJECT RISK MANAGEMENT) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ (PROJECT PROCUREMENT MANAGEMENT) ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ (JOURNALS) ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ CONSTRUCTION MANAGEMENT AND ECONOMICS (CME) INTERNATIONAL JOURNAL OF PROJECT MANAGEMENT (IPM) PROJECT MANAGEMENT JOURNAL (PMI) ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ PMI ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ & ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ (PMI) ΧΡΟΝΟΣ & ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ (PMI) ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΝΩΣΗΣ (PMI) ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΩΡΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΓΝΩΣΗΣ & ΧΩΡΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΡΘΡΩΝ...52 Σελίδα 4 από 119

5 Περιεχόμενα ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΧΩΡΩΝ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥ- ΣΕΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΝΑ ΑΡΘΡΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ & ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ & ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΝΑ ΑΡΘΡΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΝΑ ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...79 Σελίδα 5 από 119

6 ΕΠΟΨΗ 0 ΕΠΟΨΗ Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο την ανάλυση των τάσεων έρευνας στη Διοίκηση των Έργων στο χρονικό διάστημα Σκοπός της εργασίας είναι, κατά κύριο λόγο, να απαντήσει σε κάποια ερωτήματα όπως: ποια περιοχή γνώσης αποτελεί το προσφιλέστερο θέμα για τους περισσότερους συγγραφείς ή ομάδες συγγραφέων και πώς αυτό μεταβάλλεται κατά την πάροδο των ετών, ποιοι είναι οι συγγραφείς με τις περισσότερες δημοσιεύσεις και πως σχετίζονται μεταξύ τους ή με τα ίδια τα επιστημονικά περιοδικά, ποιες είναι οι συνηθέστερες λέξεις κλειδιά (Keywords) που χρησιμοποιούνται για την κάθε περιοχή γνώσης, ποιες είναι οι χώρες που έχουν δημοσιεύσει τα περισσότερα άρθρα και άλλα. Αρχικά με τη βοήθεια της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του διαδικτύου επελέγησαν, ανάμεσα σε μια πληθώρα επιστημονικών περιοδικών που αναφέρονται στο project management - είτε σαν αποκλειστικό τους αντικείμενο είτε όχι - τα τρία επιστημονικά περιοδικά (International journal of project management, Project management journal, Construction management and economics) που θα χρησιμοποιούνταν στην έρευνα, καθώς και κάποια στοιχεία σχετικά με αυτά.. Έπειτα επελέγησαν τα άρθρα που αποτέλεσαν τα δεδομένα της ανάλυσης και έγινε η ταξινόμηση των στοιχείων (τίτλος, συγγραφείς, λέξεις κλειδιά, έτος, χώρα που έγινε η έρευνα, αριθμός αναφορών) κατά άρθρο. Τα άρθρα στη συνέχεια κατηγοριοποιήθηκαν με βάση τις 9 περιοχές γνώσης του PMBoK και 3 άλλες γενικότερες κατηγορίες (Project Management Context, Project Management Processes, General). Ακολούθησε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων με τη χρήση του προγράμματος SPSS, αλλά και με τη βοήθεια του Microsoft Excel. Έπειτα έγινε έρευνα στην ελληνική επιστημονική κοινότητα για τυχόν άρθρα που είχαν δημοσιευτεί στο διάστημα στα συγκεκριμένα επιστημονικά περιοδικά και τέλος αναζητήθηκαν οι πιθανές τάσεις, καταγράφηκε η διαχρονική πορεία της έρευνας ανά περιοχή γνώσης και τα α- ποτελέσματα συγκρίθηκαν με αυτά προηγούμενων ερευνών. Μετά τη σύγκριση διαπιστώθηκε ότι τα αποτελέσματα δεν διέφεραν πολύ από αυτά των προηγούμενων ετών. Έχει γίνει βέβαια μια στροφή προς τα γενικά θέματα της διαχείρισης των έργων αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν «παραμελημένες» περιοχές γνώσης όπως το εύρος, η ποιότητα, η επικοινωνία και άλλες. Οι περισσότεροι συγγραφείς και οι περισσότερες Σελίδα 6 από 119

7 ΕΠΟΨΗ χώρες έχουν μόνο μια δημοσίευση σε κάθε ένα από τα τρία περιοδικά. Τα IPM και PMI έχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσά τους ενώ το CME συγκεντρώνει τα περισσότερα άρθρα και φαίνεται να είναι το δημοφιλέστερο στην Αγγλία. Οι χώρες με τις περισσότερες δημοσιεύσεις είναι η Αγγλία και η Αμερική αλλά στην πραγματικότητα με βάση και τον πληθυσμό της κάθε χώρας την πρωτιά κατέχουν η Ιαπωνία και η Ισλανδία. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 24 η θέση ανάμεσα στις 49 χώρες που δημοσιεύουν άρθρα τους στα τρία επιστημονικά περιοδικά έχοντας πλάι της την Γερμανία, την Αυστρία και άλλες ανεπτυγμένες χώρες, γεγονός που πρέπει να μας δίνει ώθηση για συνέχιση της καλής προσπάθειας. Σελίδα 7 από 119

8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σωστή διαχείριση ενός έργου είναι ο σημαντικότερος παράγοντας της επιτυχίας του. Για το λόγο αυτό το Project Management αποτελεί πάντα αντικείμενο έρευνας, ώστε να ανακαλύπτονται και να χρησιμοποιούνται συνεχώς νέες μέθοδοι και τεχνικές. Ένας από τους στόχους αυτής της εργασίας είναι να αποκαλυφθούν εκείνες οι περιοχές γνώσης οι οποίες αποτελούν τα δημοφιλέστερα, όπως ειπώθηκε πιο πάνω, θέματα των συγγραφέων, με αποτέλεσμα να έχουν αναλυθεί διεξοδικά και να εντοπιστούν οι περιοχές εκείνες οι οποίες έχουν παραμεληθεί και απαιτούν περαιτέρω ανάλυση. Αναλύοντας περισσότερο όλες τις περιοχές της Διοίκησης των Έργων και κυρίως αυτές που έχουν «αδικηθεί» από τους επιστήμονες θα υπάρξουν λιγότερα αποτυχημένα έργα και τα προβλήματα θα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα. Πολύ ενδιαφέρον είναι επίσης να εξετάσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλεται ο α- ριθμός των άρθρων που αναφέρονται σε κάθε περιοχή γνώσης με την πάροδο του χρόνου, για τα έτη Αυτή η μεταβολή οφείλεται τόσο στην εξέλιξη της τεχνολογίας όσο και σε κοινωνικούς, οικονομικούς, κυβερνητικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν κάποιες πτυχές της διοίκησης των έργων. Ένας άλλος σημαντικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ των συγγραφέων που δημοσιεύουν άρθρα στα επιστημονικά περιοδικά του Project Management και ειδικά στα τρία που επιλέχθηκαν τελικά. Μπορεί κανείς να εξετάσει κατά πόσο οι συγγραφείς ενός επιστημονικού περιοδικού δημοσιεύουν και στα άλλα, πόσα άρθρα έχουν δημοσιεύσει ο καθένας, αν κάποιος έχει εντονότερη δραστηριότητα από τους άλλους και γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό κ.τ.λ. Επιπλέον στην εργασία εξετάζονται στοιχεία όπως ο αριθμός των λέξεων κλειδιών ανά άρθρο, η κατηγοριοποίηση των λέξεων κλειδιών ανά περιοχή γνώσης, ο αριθμός των αναφορών ανά άρθρο και ανά περιοχή γνώσης, ο αριθμός των αναφορών στο ίδιο περιοδικό ανά άρθρο και ο αριθμός των αναφορών στα άλλα δύο περιοδικά ανά άρθρο. Τέλος ερευνάται αν υπάρχουν τυχόν δημοσιεύσεις Ελλήνων συγγραφέων στα συγκεκριμένα επιστημονικά περιοδικά, ώστε να αφυπνιστεί η χώρα μας και να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών οι οποίες αν και δεν θεωρούνται «αναπτυγμένες» έχουν κάνει τεράστια βήματα στο χώρο της διοίκησης των έργων. Σελίδα 8 από 119

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο 2 παρουσιάζεται η μεθοδολογία η οποία ακολουθήθηκε στην έρευνα, ενώ στο κεφάλαιο 3 γίνεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση. Δίνονται κάποιες βασικές έννοιες και ορισμοί, καταγράφεται η ιστορία της διοίκησης των έργων και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών. Στο κεφάλαιο 4 δίνονται κάποια γενικά στοιχεία για τις εννέα περιοχές της Διοίκησης των Έργων, ενώ στο ε- πόμενο κεφάλαιο δίνονται κάποια γενικά χαρακτηριστικά για τα τρία επιστημονικά περιοδικά που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα και για τα στοιχεία που συλλέξαμε α- πό τα άρθρα αυτών. Στο κεφάλαιο 6 πραγματοποιείται η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας. Η ανάλυση γίνεται α) σε σχέση με τις περιοχές γνώσης του Project Management Institute β) σε σχέση με τον αριθμό των συγγραφέων γ) σε σχέση με τις χώρες δημοσίευσης δ) σε σχέση με τον αριθμό των αναφορών ανά άρθρο και ανά περιοδικό και ε) σε σχέση με τις σελίδες των άρθρων του κάθε επιστημονικού περιοδικού. Στο κεφάλαιο 7 εμφανίζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ανάλυση ενώ στο επόμενο κεφάλαιο βρίσκεται η βιβλιογραφία. Τέλος στο κεφάλαιο 9 υπάρχουν τα παραρτήματα της διατριβής στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι πίνακες των αποτελεσμάτων της ανάλυσης του SPSS, οι λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιούνται από τα τρία επιστημονικά περιοδικά για κάθε περιοχή γνώσης και τέλος τα ονόματα των συγγραφέων των άρθρων με έμφαση σε αυτούς που γράφουν και στα τρία περιοδικά και σε αυτούς που γράφουν μόνο στα δύο από τα τρία. Σελίδα 9 από 119

10 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Έπειτα από έρευνα στο διαδίκτυο ( αλλά και στον κόμβο της βιβλιοθήκης HEAL LINK ( - central library/ επιστημονικά περιοδικά) εντοπίστηκαν και επελέγησαν τα περιοδικά τα οποία θα αποτελούσαν το αντικείμενο της έρευνας. Τα επιστημονικά περιοδικά τα οποία εξετάστηκαν ήταν τα εξής: International journal of project management, Project management journal, Construction management and economics, Journal of construction engineering and management, Asia Pacific journal of management, Journal of engineering and technology management, Information technology and management, Journal of management, Engineering construction and architectural management, Engineering management journal. Από αυτά επιλέχτηκαν τελικά τα International journal of project management, Project management journal και το Construction management and economics τόσο για λόγους προσβασιμότητας αφού στα συγκεκριμένα είχαμε τη δυνατότητα πρόσβασης στο πλήρες κείμενο κάθε άρθρου, όσο και για λόγους γενικότητας, αφού τα δύο πρώτα επιστημονικά περιοδικά περιέχουν άρθρα γενικού management και το τρίτο είναι από τα γνωστότερα περιοδικά ειδικού management Έπειτα συλλέχθηκαν κάποια στοιχεία για τα ίδια τα περιοδικά όπως οι εκδότες, το έτος πρώτης κυκλοφορίας, ποιες θεματικές περιοχές καλύπτουν και άλλα. Στη συνέχεια απομονώθηκαν τα άρθρα του Construction management and economics τα οποία αναφέρονταν στο Project Management και συλλέχθηκαν τα στοιχεία για τα άρθρα όλων των περιοδικών. Τα στοιχεία αυτά είναι ο τίτλος του άρθρου, οι συγγραφείς, οι λέξεις κλειδιά, το έτος, η χώρα δημοσίευσης, ο α- ριθμός των αναφορών, ο αριθμός των αναφορών ανά άρθρο και τέλος ο αριθμός των σελίδων ανά άρθρο. Ακολούθησε η κατηγοριοποίηση των άρθρων και των λέξεων κλειδιών ανά περιοχή γνώσης και η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων, είτε με τη βοήθεια του προγράμματος στατιστικής ανάλυσης SPSS είτε με τη βοήθεια του Microsoft Excel. Επιπλέον έγινε η αναζήτηση των πιθανών τάσεων και η καταγραφή της διαχρονικής πορείας της έρευνας ανά περιοχή γνώσης. Τέλος έγινε αναζήτηση άρθρων από Έλληνες επιστήμονες και συγκρίθηκαν τα αποτελέσματα με αυτά άλλων μελετητών που έχουν κάνει την αντίστοιχη έρευνα στο παρελθόν. Σελίδα 10 από 119

11 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Έρευνα στο διαδίκτυο & στο HEAL LINK Εντοπισμός των Επιστημονικών Περιοδικών που δημοσιεύουν άρθρα για τη Διαχείριση των Έργων Συλλογή γενικών στοιχείων για τα παραπάνω Επιστημονικά Περιοδικά Επιλογή των Τριών Επιστημονικών Περιοδικών που θα αποτελούσαν το αντικείμενο της έρευνας Συλλογή περισσότερων στοιχείων για τα συγκεκριμένα τρία Επιστημονικά περιοδικά Συλλογή των άρθρων που αφορούν αποκλειστικά τη Διοίκηση των Έργων Συλλογή στοιχείων από τα παραπάνω άρθρα Ανάλυση με τη βοήθεια του SPSS και του Microsoft Excel Συμπεράσματα Έρευνας, Αναζήτηση των πιθανών τάσεων, Αναζήτηση άρθρων από Έλληνες συγγραφείς. Σύγκριση αποτελεσμάτων με αυτά άλλων μελετητών. Σχήμα 2.1: Φάσεις της έρευνας Σελίδα 11 από 119

12 3 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 3.1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ - ΟΡΙΣΜΟΙ Σύμφωνα με το PMBοK με τον όρο έργο εννοούμε μία προσωρινή προσπάθεια που αναλαμβάνεται για να δημιουργηθεί ένα μοναδικό προϊόν ή υπηρεσία. Η λέξη προσωρινή υπονοεί ότι κάθε έργο έχει μία προκαθορισμένη λήξη. Μοναδικό σημαίνει ότι κάθε προϊόν ή υπηρεσία διαφέρει κατά κάποιο εμφανή τρόπο από όλα τα αντίστοιχα προϊόντα ή υπηρεσίες. (PMΒοΚ 2004) Το έργο αποτελεί βασικό παράγοντα για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των στρατηγικών κάθε οργανισμού, διότι παρέχει τις βάσεις για την κατανόηση, την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων ή βελτιωμένων προϊόντων και υπηρεσιών. Είναι μια ακολουθία μοναδικών, σύνθετων και αλληλοσχετιζόμενων δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην επίτευξη κάποιου συγκεκριμένου σκοπού. Όλες οι δραστηριότητες ενός έργου θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα σε περιορισμένο χρόνο και με περιορισμένο κόστος, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τις απαιτούμενες προδιαγραφές ποιότητας. Από την πλευρά του ο Turner πιστεύει ότι το έργο ορίζεται ως: μία προσπάθεια στην οποία άνθρωποι ή/και μηχανές, υλικοί πόροι και κεφάλαιο, οργανώνονται κατά ιδιαίτερο τρόπο, προκειμένου να αναληφθεί μία μοναδική πρόκληση δεδομένων προδιαγραφών, υπό συγκεκριμένους περιορισμούς χρόνου και κεφαλαίου, ώστε να επιτευχθεί μία αποδοτική αλλαγή, σύμφωνα με ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια. (διπλωματική εργασία Ντάνος Σταμάτιος, Κώνστας Ιωάννης και Κουρουκλη Μαρία 2003). Τα χαρακτηριστικά του έργου είναι ότι είναι μοναδικό και οι διαφοροποιήσεις του κάθε έργου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε όλη τη διάρκεια ζωής του. Επιπλέον το έργο αποσκοπεί στην εκπλήρωση κάποιου συγκεκριμένου στόχου και διαθέτει κάποιον προϋπολογισμό. Τέλος γίνεται με βάση κάποιο πρόγραμμα δηλαδή έχει συγκεκριμένη έναρξη και τέλος, χρησιμοποιεί ανθρώπινους πόρους και ικανοποιεί κάποιες προδιαγραφές. Παραδείγματα έργων είναι: Ο σχεδιασμός και η παραγωγή ενός νέου μοντέλου αυτοκινήτου (Βιομηχανία) Η εκστρατεία διαφήμισης και προβολής μιας εταιρείας (Επιχειρήσεις) Η κατασκευή ενός κτιρίου ή εγκαταστάσεων (Κατασκευές) Η εγκατάσταση ενός νέου πληροφοριακού συστήματος σε έναν οργανισμό ή εταιρεία (Πληροφορική) Σελίδα 12 από 119

13 3.2 Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Όπως έχει ήδη ειπωθεί η σωστή διαχείριση ενός έργου μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχημένη εκτέλεσή του. Μπορεί να βοηθήσει στη σωστή διαχείριση των αλλαγών, στην καλύτερη κατανόηση του εύρους του έργου, στην τήρηση του χρονοδιαγράμματος και την ελαχιστοποίηση του κόστους και των κινδύνων. Η «διαχείριση έργου»,προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήσεις που αφορούν στα «γιατί», «τι», «πώς», «ποιος», «πόσο κοστίζει» και «πότε» ενός έργου (κατασκευαστικού, πληροφορικής, ανάπτυξης νέου προϊόντος κ.λπ.) από την εποχή σύλληψης της αναγκαιότητάς του μέχρι την καταστροφή, εγκατάλειψη ή αντικατάστασή του (Π. Μ. ΠΑΝΤΟΥΒΑΚΗΣ, 2003). Η διαχείριση του έργου και πιο συγκεκριμένα η θεώρηση ΚΠΕ (Κοινωνία Προσανατολισμένη κατά Έργα), μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη διοίκηση της κοινωνίας γενικότερα. Σύμφωνα με τη θεώρηση ΚΠΕ οι περισσότερες ανθρώπινες δραστηριότητες από το σχολείο των παιδιών, τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, την οργάνωση ενός ταξιδιού, ή μιας φιλανθρωπικής εκδήλωσης μπορούν να θεωρηθούν και να αντιμετωπιστούν ως έργα. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατόν να επιτευχθεί οικονομία χρόνου, κόστους και κόπου και άρα, σε ε- πέκταση, σημαντικό όφελος για την κοινωνία γενικότερα(π. Μ. ΠΑΝΤΟΥΒΑΚΗΣ, 2003). 3.3 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Η διαχείριση συνυπάρχει με τα έργα από την πρώτη φορά που οι άνθρωποι προσπάθησαν να πετύχουν «κάτι» - εποχή που ήταν πολύ πριν τους ιστορικούς χρόνους (άποψη που διατυπώθηκε στο 16 ο Παγκόσμιο Συνέδριο Διαχείρισης Έργων, Βερολίνο, 2002). Αρχικά, ο κάθε υπεύθυνος υλοποίησης ενός στόχου ακολουθούσε τις δικές του εμπειρικές ή ιδιοσυγκρασιακές μεθόδους με σκοπό να σχεδιάσει τις απαιτούμενες ενέργειες που έπρεπε να κάνει, καθώς και να βρει τρόπους για να οργανώσει και να ελέγξει την υλοποίησή τους. Η πρώτη συστηματική προσπάθεια επίτευξης καλύτερου αποτελέσματος, μέσω οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, έγινε το 19 ο αιώνα σε ένα εργοστάσιο χυτοσιδήρου των ΗΠΑ. Υπεύθυνος της προσπάθειας ήταν ο Αρχιμηχανικός του εργοστασίου F.W. Taylor ( ), σήμερα θεωρούμενος ως «πατέρας» της διαχείρισης (management). Στα χρόνια που ακολούθησαν και εξαιτίας των έργων της εποχής εκείνης (κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου, οι Σελίδα 13 από 119

14 πρώτοι ουρανοξύστες, έργα εξηλεκτρισμού κ.λπ.) έγιναν διάφορες άλλες σχετικές μελέτες κυρίως στις ΗΠΑ και κυρίως από μηχανικούς. Η διοίκηση των έργων ωστόσο, σαν ξεχωριστή επιστήμη και επαγγελματική απασχόληση, έχει τις ρίζες τις στη δεκαετία του Τότε κάνουν την εμφάνισή τους για πρώτη φορά οι δύο μέθοδοι χρονικού προγραμματισμού CPM (Critical Path Method) και PERT. Η όλη έννοια της διαχείρισης (management) είναι η οικονομικότερη παραγωγή έργων στα οποία η μετέπειτα εκμετάλλευση αποσβένει το κόστος δημιουργίας τους και παράγει νέο πλούτο. Αυτό είναι και το κίνητρο πίσω από τη μελέτη, ενασχόληση, δημιουργία και τέλος αποδοχή της όλης γνωστικής περιοχής. Στη δεκαετία αυτή συναντά κανείς την έννοια του κύριου φορέα ευθύνης. Ο τελευταίος είναι ο άνθρωπος αυτός που φέρει αποκλειστικά την ευθύνη για ένα σημαντικό και πολύπλοκο εγχείρημα. Την επόμενη δεκαετία, 1960, η γνωστή διαστημική εταιρία η NASA αρχίζει να πειραματίζεται πάνω στις οργανωτικές δομές τύπου μήτρας, ενώ το 1962 υιοθετεί το σύστημα PERT αλλά και τη δομή κατάτμησης εργασιών (WBS). Την επόμενη χρονιά, 1963, η USAF υιοθετεί τη μέθοδο ανάλυσης δεδουλευμένης αξίας (Earned Value Analysis) και την έννοια του κύκλου ζωής του έργου, ενώ την ίδια στιγμή το πυραυλικό σύστημα Polaris ήταν το πρώτο έργο που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία και στο οποίο ήταν συμβατική υποχρέωση η χρήση τεχνικών διαχείρισης του έργου. Δύο χρόνια αργότερα, το 1965 δηλαδή, το υπουργείο άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών και η NASA αντικατέστησαν τα συμβόλαια απόδοσης λογαριασμού (cost plus) με συμβόλαια κινήτρων (lump sum, cost + fee). Την ίδια χρονιά εγκαταλείπεται το έργο κατασκευής του βομβαρδιστικού TSR-2 λόγω της υπερβολικής διεύρυνσης του αντικειμένου και της αντίστοιχης αύξησης του κόστους. Εμφανίστηκε το πρόβλημα δηλαδή του συγχρονισμού του σχεδιασμού με την εκτέλεση του έργου. Από το 1965 και έ- πειτα πάντως, η χρήση των μεθόδων διαχείρισης των έργων βρίσκουν μεγάλη εφαρμογή στον τομέα των κατασκευών. Το 1966 άρχισε να γίνεται εμφανές ότι τα αρχικά στάδια του κύκλου ζωής του έργου παραμελούνται και αυτό δημιούργησε την ανάγκη για την ίδρυση του Ινστιτούτου Διαχείρισης των Έργων το Το 1983 η εξέλιξη της τεχνολογίας έδωσε τη δυνατότητα για τη δημιουργία του Harvard Project Manager, δηλαδή του πρώτου λογισμικού προγράμματος προγραμματισμού. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν γίνει άλματα στη διοίκηση των έργων. Υπάρχει πληθώρα προγραμμάτων για τη διαχείριση ενός έργου, γίνονται συνεχώς έρευνες για τα γνω- Σελίδα 14 από 119

15 στικά πεδία διαχείρισής του και γίνονται συνεχώς προσπάθειες για την ερμηνεία των σφαλμάτων σε έργα που έχουν πραγματοποιηθεί ή απέτυχαν να πραγματοποιηθούν με σκοπό την αποφυγή τους στο μέλλον. (Π.Μ Παντουβάκης 2003, Κ. Κηρυττόπουλος 2006)). 3.3 ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Προσπάθειες να καταγραφούν και να αναλυθούν οι τάσεις της Διοίκησης των έργων έχουν γίνει και στο παρελθόν. Υπάρχουν τουλάχιστον οχτώ προηγούμενες έ- ρευνες που τα αποτελέσματα τους καλύπτουν μια χρονική περίοδο από το 1983 έως το 2003 και συγκρίνουν κυρίως τα δύο γνωστότερα επιστημονικά περιοδικά της διαχείρισης των έργων: International Journal of Project Management και Project Management Journal. Σύμφωνα με τις έρευνες αυτές η διαχείριση του κόστους θεωρούνταν μέχρι και το 1999 σαν θέμα αυξημένης προτεραιότητας κάτι το οποίο ίσχυε και για τη διαχείριση των διαπροσωπικών σχέσεων που όμως μετά το 1994 και έως το 2003 άρχισε να παρουσιάζει μια σταδιακή πτώση στην προτίμηση των συγγραφέων. Τα νομικά θέματα θεωρούνταν σημαντικά για την επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός έργου έως το 1994, ενώ οι ίδιες οι διαδικασίες ολοκλήρωσης καθώς και το εύρος του δεν θεωρήθηκαν ποτέ ιδιαίτερης σημασίας. Πτωτική τάση μετά το 94 παρουσίαζαν επίσης η διαχείριση ποιότητας και η λειτουργικότητα του ίδιου του προϊόντος, ενώ την ίδια περίοδο τα θέματα της αξιολόγησης και της βελτίωσης του έργου, ο σχεδιασμός και ο έλεγχός του, η διαχείριση των σχέσεων, η διαχείριση τον πόρων και του χρόνου και τέλος ο στρατηγικός σχεδιασμός παρουσίασαν μια αυξητική τάση στις προτιμήσεις των συγγραφέων. Οι τάσεις τις διοίκησης των έργων αναγνωρίζονται με βάση της λέξεις κλειδιά που υπάρχουν σε κάθε άρθρο. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων των ερευνών έως το 2003 αποκάλυψε τελικά ότι η διαχείριση των σχέσεων, των πόρων, του χρόνου, του κόστους και των κινδύνων αποτελούσαν πάντοτε αντικείμενα ανάλυσης καθώς θεωρούνταν πάντα σημαντικές πτυχές της διοίκησης των έργων. Το εύρος από την άλλη πλευρά συνήθως αγνοούνταν από τις συγγραφικές ομάδες. Σελίδα 15 από 119

16 4 ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ Η διοίκηση ενός έργου έχει εννέα περιοχές εφαρμογής οι οποίες παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα 4.1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ 9 Γνωστικές Περιοχές Βασικές Περιοχές Επιθυμίες μετόχων Διαχείριση Εύρους Διαχείριση Χρόνου Διαχείριση Κόστους Διαχείριση Ποιότητας ` Επιτυχία Έργου Διαχείριση Ολοκλήρωσης Έργου Διαχείριση Ανθρ. Δυναμικού Διαχείριση Επικοινωνίας Διαχείριση Κινδύνου Υποστηρικτικές Περιοχές Διαχείριση Προμηθειών Σχήμα 4.1: Οι γνωστικές περιοχές της διαχείρισης του έργου (Παχουνδάκη Α. 2006) 4.1 Διαχείριση Ενοποίησης (Project Integration Management) Η διαχείριση ενοποίησης περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες εκείνες που απαιτούνται, ώστε να εξασφαλιστεί αφενός ότι όλα τα συστατικά στοιχεία του έργου θα συντονιστούν και θα συνεργαστούν σωστά μεταξύ τους, και αφετέρου ότι θα υπάρξει σύνδεση και συμβολή του έργου στην υλοποίηση των στρατηγικών στόχων του οργανισμού. Στη Διαχείριση Ενοποίησης περιλαμβάνονται α) ο προκαταρκτικός σχεδιασμός του εύρους του έργου (preliminary project scope statement) όπου δηλώνονται σαφώς οι ανάγκες και ο στόχος του έργου β) το Σχέδιο Διαχείρισης Έργου (Project Management Plan) στο οποίο περιγράφονται και επεξηγούνται όλες οι ενέργειες που θα λάβουν χώρα για τη Διοίκηση του Έργου γ) η εκτέλεση του έργου, ο έλεγχος του και ότι αλλαγές θα προκύψουν στην πορεία και δ) όλες εκείνες οι ενέργειες που αφορούν στο κλείσιμο του έργου, όπως για παράδειγμα η παράδοση του έργου ή η καταγραφή των εμπειριών, με δομημένο τρόπο, στην επιχειρησιακή μνήμη. Σελίδα 16 από 119

17 4.2 Διαχείριση Εύρους (Project Scope Management) Περιέχει όλες τις διαδικασίες που χρειάζονται, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι το έργο περιλαμβάνει μόνο τις εργασίες που απαιτούνται και μόνο αυτές (PMI 2004). Η διαχείριση του εύρους είναι μια διαδικασία πολύ σημαντική η οποία συχνά παραλείπεται στα έργα που γίνονται στη χώρα μας και η οποία δεν θα πρέπει να γίνεται μόνο στην αρχή του έργου, αλλά και σε όλη τη διάρκεια εκτέλεσής του. Πάνω στο εύρος της ανάλυσης το οποίο περιλαμβάνει όλες τις εργασίες που απαιτούνται για την επιτυχή ολοκλήρωση ενός έργου και μόνο αυτές, θα στηριχτεί το σχέδιο για τη δημιουργία του τελικού προϊόντος μιας επιχείρησης το οποίο θα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και λειτουργίες. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγονται τυχόν λάθη που προκύπτουν συχνά από την ενσωμάτωση στο έργο δραστηριοτήτων οι οποίες δεν είναι απαραίτητες. Το σημαντικότερο εργαλείο για τη διαχείριση του εύρους είναι η Δομή Ανάλυσης Εργασιών (Work Breakdown Structure). Χωρίζοντας το έργο σε επιμέρους Πακέτα Εργασίας, συνήθως με βάση τα επιμέρους παραδοτέα, πετυχαίνει την ανάλυση σε συνεχώς μικρότερα Πακέτα Εργασίας ακολουθώντας μια τυπική ιεραρχική δομή (PMI 2001). Έργου 4.3 Διαχείριση Χρόνου (Project Time Management) Περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η χρονική στιγμή ολοκλήρωσης του έργου. Επιπλέον περιλαμβάνει τον καθορισμό των δραστηριοτήτων, την χρονική τους αλληλουχία με βάση τις μεταξύ τους σχέσεις εξάρτησης, την εκτίμηση της διάρκειάς τους, την ανάπτυξη ενός χρονοπρογράμματος και τον έ- λεγχο αυτού. Για την ανάπτυξη του χρονοπρογράμματος χρησιμοποιείται ειδικό λογισμικό καθώς επίσης και συγκεκριμένες μέθοδοι και τεχνικές όπως το διάγραμμα Gantt και η μέθοδος του κρίσιμου δρόμου CPM. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται και η προσομοίωση Monte Carlo η οποία επιτρέπει τη στοχαστική θεώρηση των χρονοδιαγραμμάτων (PMI 2003). 4.4 Διαχείριση Κόστους (Project Cost Management) Οι διαδικασίες αυτού του τομέα καλύπτουν όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία που αφορούν το έργο και εξασφαλίζουν την τήρηση του προϋπολογισμού σε κάθε φάση του έργου και τη μη υπέρβαση του. Σελίδα 17 από 119

18 Η οικονομική επιτυχία ενός έργου δεν βασίζεται απλά στην παραγωγή κέρδους μετά το πέρας του, αλλά θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι και κατά τη διάρκεια της ζωής του θα υπάρχει συνεχώς η δυνατότητα οικονομικής ενίσχυσης των δραστηριοτήτων του. Η πιο συχνή αιτία που επιχειρήσεις χρεοκοπούν είναι τα προβλήματα ρευστότητας (Αμυγδάλου Λεμονιά, Φαφαλιός Διαμαντής 2006). Σύμφωνα με τη μεθοδολογία του PMI, η συγκεκριμένη περιοχή γνώσης περιλαμβάνει τρεις βασικές διαδικασίες: την εκτίμηση του κόστους, τον προϋπολογισμό και τον έλεγχο. Η εκτίμηση του κόστους αφορά κάθε εργασία ή κάθε πακέτο εργασίας, ο προϋπολογισμός συνδέει τα παραπάνω κόστη και προσθέτει σε αυτά κάποια έμμεσα έξοδα και κάποιες επιπλέον δαπάνες και τέλος ο έλεγχος πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου με σκοπό την λήψη διορθωτικών μέτρων όταν διαπιστωθεί κάποια υπέρβαση. Για κάθε δραστηριότητα υπάρχει ένας βέλτιστος χρόνος στον οποίο το διατιθέμενο δυναμικό παρουσιάζει το μεγαλύτερο βαθμό απόδοσης και συνεπώς, στο χρόνο αυτό, το κόστος για την εκτέλεση της δραστηριότητας είναι το μικρότερο δυνατό. Κάθε αύξηση ή μείωση του χρόνου εκτέλεσης της δραστηριότητας πέραν του βέλτιστου με το ίδιο δυναμικό, θα προκαλέσει αύξηση του κόστους της δραστηριότητας. Εάν εξετάσουμε διαγραμματικά τη σχέση χρόνου εκτέλεσης μιας δραστηριότητας και του κόστους αυτής, δηλαδή τη σχέση C = f (t) τότε η απεικόνιση της συνάρτησης αυτής θα έχει τη μορφή του σχήματος C C max C= f(t) C min t min t opt t Σχήμα : Σχέση κόστους και χρόνου (Λ. Αμυγδάλου, Δ. Φαφαλιός 2006) Ο χρόνος εκτέλεσης κάθε δραστηριότητας δεν μπορεί να μειωθεί πέραν του t min, στο οποίο αντιστοιχεί ένα κόστος C max, ενώ υπάρχει ο βέλτιστος χρόνος t opt, στον ο- ποίο το κόστος εκτέλεσης της δραστηριότητας είναι το μικρότερο δυνατό C min. Σελίδα 18 από 119

19 4.5 Διαχείριση Ποιότητας (Project Quality Management) Οι διαδικασίες διαχείρισης ποιότητας καλύπτονται συνήθως από το Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας (ISO 9000) της εταιρείας. Σύμφωνα με τη νέα πελατοκεντρική φιλοσοφία (ΕΛΟΤ 2001) οι διαδικασίες διαχείρισης της ποιότητας έχουν στόχο την τήρηση και τη βελτίωση των προδιαγραφών (χαρακτηριστικών) των προϊόντων ή υπηρεσιών που προσφέρει ο οργανισμός έτσι ώστε να καλύπτονται οι συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των πελατών. Η Διοίκηση Ποιότητας όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα ( είναι πολύ ευρύτερη σαν έννοια και αφορά τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της όλης επιχείρησης. Για τον λόγο αυτό στην περίπτωση που μια επιχείρηση είναι πιστοποιημένη κατά ISO, αυτό σημαίνει ότι είναι πιστοποιημένη η ποιότητα της συνολικής λειτουργίας της επιχείρησης και όχι η ποιότητα των προϊόντων ή των υπηρεσιών που αυτή παρέχει προς τους πελάτες. Η ποιότητα αναπαρίστανται γραφικά στο επόμενο σχήμα ως η συνισταμένη πολλών επιμέρους στοιχείων της λειτουργίας της επιχείρησης και των πόρων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Σχήμα 4.5.1: Η ποιότητα ως συνισταμένη πολλών στοιχείων της λειτουργίας της επιχείρησης.( 2000): Οι Αρχές Διοίκησης Ολικής Ποιότητας συνοψίζονται ως εξής (ISO 9004 : Εστίαση στον πελάτη Ηγεσία Ενεργός συμμετοχή του προσωπικού Προσέγγιση βασισμένη σε διεργασίες Συστημική προσέγγιση της διοίκησης Συνεχής βελτίωση Λήψη αποφάσεων βασισμένη σε αντικειμενικά στοιχεία Σχέσεις αμοιβαίου οφέλους με τους προμηθευτές Σελίδα 19 από 119

20 4.6 Διαχείριση Ανθρωπίνων Πόρων (Project Human Resource Management) Με την αυξανόμενη ζήτηση για την εύρεση και διατήρηση μιας αποδοτικής ο- μάδας εργασίας, η διαχείριση ανθρωπίνων πόρων αποτελεί πλέον μια σημαντικότατη και στρατηγικής σημασίας λειτουργία για την υλοποίηση ενός έργου. Η διοίκηση α- νθρώπινου παράγοντα περιλαμβάνει εκείνες τις τεχνικές που βελτιστοποιούν την αποδοτικότητα των ανθρώπων που συμμετέχουν στο έργο. Ο Διευθυντής του έργου πρέπει να κατανοήσει τις ανάγκες του και έπειτα να προσπαθήσει να συγκεντρώσει τους κατάλληλους πόρους για το έργο. Επιπλέον συχνά θα κληθεί να μεσολαβήσει στις διενέξεις μεταξύ των στελεχών. Οι βασικοί άξονες διαχείρισης των ανθρωπίνων πόρων είναι: Σεβασμός στον πελάτη Επαγγελματισμός Συνέπεια Αξιοπιστία Ακρίβεια Ταχύτητα Πρακτικότητα 4.7 Διαχείριση Επικοινωνίας (Project Communications Management) Η επικοινωνία στο έργο πρέπει να είναι σωστά σχεδιασμένη διασφαλίζοντας ότι η σωστή πληροφορία φθάνει στον κατάλληλο δέκτη στον κατάλληλο χρόνο. Σε πολυεθνικά έργα ο παράγοντας της επικοινωνίας παίζει καθοριστικό ρόλο για την επιτυχία ενός έργου. Η διαχείριση της επικοινωνίας περιλαμβάνει το σχεδιασμό, την παροχή πληροφοριών κατά την εκτέλεση του έργου, τις αναφορές προόδου και τέλος την διαχείριση όλων των εμπλεκομένων στο έργο. Σελίδα 20 από 119

21 Information Έναρξη Διαδικασιών Σχεδιασμός διαδικασιών Εκτέλεση διαδικασιών Distribution Communication Planning Έλεγχος διαδικασιών Administrative Closure Performance Reporting Κλείσιμο διαδικασιών Σχήμα 4.7.1: Διαδικασίες διαχείρισης επικοινωνίας (Χριστοδούλου 2006) 4.8 Διαχείριση Κινδύνου (Project Risk Management) Διαχείριση κινδύνου είναι η συστηματική διαδικασία αναγνώρισης, ανάλυσης και ανταπόκρισης σε ενδεχόμενους κινδύνους. Κατ αυτό τον τρόπο μεγιστοποιείται η πιθανότητα να μην συμβεί το περιστατικό ή και εάν αυτό συμβεί να ελαχιστοποιηθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις του. Τα αποδεδειγμένα οφέλη της διαχείρισης κινδύνων, έχουν οδηγήσει τις κορυφαίες εταιρίες του κατασκευαστικού τομέα παγκοσμίως στην υιοθέτηση και εφαρμογή σχετικών τεχνικών (Leopoulos και λοιποί 2001). Η ουσία λοιπόν της διαχείρισης του κινδύνου είναι: Να μεγιστοποιήσουμε το όφελος στις περιοχές όπου έχουμε έλεγχο Να ελαχιστοποιήσουμε τις απώλειες εκεί που δεν έχουμε αρκετό έλεγχο. Κατηγορίες κινδύνων: Κίνδυνοι σε περίπτωση έλλειψης χρόνου: Οργανωτικοί κίνδυνοι και κίνδυνοι που έχουν σχέση με το προσωπικό Κίνδυνοι λόγω αλλαγών Κίνδυνοι πολυπλοκότητας Κίνδυνοι λόγω Περιορισμών (Constraints) Μελλοντικοί (time-ahead) κίνδυνοι Σελίδα 21 από 119

22 4.9 Διαχείριση Προμηθειών (Project Procurement Management) Περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται προκειμένου να αποκτηθούν τα αγαθά και οι υπηρεσίες που είναι απαραίτητα στην επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού του έργου. Οι διαδικασίες αυτές είναι ο σχεδιασμός των απαιτούμενων προμηθειών, ο σχεδιασμός της διαδικασίας προμήθειας, η λήψη προσφορών, η επιλογή προμηθευτή, η διαχείριση του συμβολαίου και οι διαδικασίες ολοκλήρωσης κλεισίματος του συμβολαίου. Συχνά αυτή η περιοχή παραμελείται με αποτέλεσμα οι καθυστερημένες αφίξεις των υλικών να οδηγούν σε καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους. Σελίδα 22 από 119

23 5 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ (JOURNALS) ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟ- ΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ 5.1 Construction Management and Economics (CME) Είναι ένα πρωτοποριακό επιστημονικό περιοδικό διεθνούς εμβέλειας, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1983 από το Spon των Taylor and Francis και δημοσιεύει άρθρα που αφορούν τη διαχείριση (management) του έργου και των οικονομικών των κατασκευών. Εκδίδεται 12 φορές το χρόνο ηλεκτρονικά και ο αρχισυντάκτης του περιοδικού είναι ο Dr Will Hughes (School of Construction Management & Engineering University of Reading, UK) ο οποίος συνοδεύεται από μια αξιόλογη συντακτική ομάδα. Ο δικτυακός τόπος του περιοδικού είναι : ( journals/ titles/ html ). 5.2 International Journal of Project Management (IPM) Όπως και το CME έτσι και το IPM είναι ένα περιοδικό μεγάλης εμβέλειας και προσφέρει μια ευρεία κάλυψη όλων των φάσεων της διαχείρισης των έργων. Εκδίδεται 8 φορές το χρόνο και εστιάζει στις γνώμες των ειδικών από όλο των κόσμο όσον αφορά τις τεχνικές, τις πρακτικές και τις περιοχές έρευνας. Προσφέρει ένα δικτυακό τόπο ( tion #description) ανταλλαγής απόψεων (forum) στους αναγνώστες του, ώστε να μοιραστούν τις εμπειρίες τους από τον κόσμο των επιχειρήσεων, των τεχνολογιών, της βιομηχανίας και γενικά όλων των περιοχών χρήσης της διαχείρισης των έργων. Το περιοδικό αυτό συνδέει την θεωρία με την πράξη δημοσιεύοντας μελέτες περιπτώσεων (case studies) καλύπτοντας όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο του μάνατζμεντ. Το IPM δημοσιεύει άρθρα τα οποία αφορούν στη διαχείριση έργων στα πληροφοριακά συστήματα, στην έρευνα και ανάπτυξη, στο στρατηγικό σχεδιασμό, στη σχεδίαση και εφαρμογή συστημάτων, στα οικονομικά, στις επικοινωνίες, στην άμυνα, στη γεωργία, στην επανασχεδίαση αλλά και στην δημιουργία νέων προϊόντων κ.τ.λ. Τα θέματα τα οποία καλύπτονται αναφέρονται στη σύλληψη της ιδέας ενός έργου, στην αξιολόγησή του, στη δημιουργία της ομάδας διαχείρισης και στην εκπαίδευσή της, στην επικοινωνία και το ξεκίνημα του έργου, στον εντοπισμό και την ανά- Σελίδα 23 από 119

24 λυση των κινδύνων, στη διασφάλιση της ποιότητας, στο σχεδιασμό του έργου, στις μεθόδους διαχείρισης, στα εργαλεία και τις τεχνικές, στην κατανομή του κόστους και του χρόνου του έργου, στον προγραμματισμό, στην ενημέρωση και τον έλεγχο, στα συμβόλαια, στο λογισμικό, στις μεθόδους προμήθειας, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στις επενδύσεις κ.τ.λ. Το συγκεκριμένο περιοδικό εκδίδεται από τον εκδοτικό οίκο του Elsevier σε συνεργασία με το International Project Management Association (IPMA) και είναι το επίσημο περιοδικό του οργανισμού. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1983, και αρχισυντάκτης του είναι ο J. Rodney Turner (Professor of Project Management, Faculty of Economic Sciences, Erasmus University, Rotterdam, Netherlands). 5.3 Project Management Journal (PMI) Είναι το τριμηνιαίο ακαδημαϊκό και ερευνητικό περιοδικό του Ινστιτούτου Διαχείρισης Έργων ( Project Management Institute) το οποίο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το Σε αυτό δημοσιεύονται σημαντικά και χρήσιμα άρθρα, τα οποία έχουν να κάνουν με το γενικότερο πλαίσιο της διαχείρισης των έργων. Το PMΙ επιτυγχάνει μια συντακτική ισορροπία ανάμεσα στην έρευνα, την τεχνική, την θεωρία και την πράξη, ενώ έχει δημιουργήσει έναν πολύ ενδιαφέροντα κόμβο, όπου ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τη γνώμη του, όσον αφορά το τι του αρέσει και τι όχι στο περιοδικό. Ο δικτυακός τόπος του περιοδικού είναι: ( PIRPMJournal.asp ). Το ινστιτούτο κάνει τελευταία προσπάθειες να αυξήσει την εμβέλεια του παραπάνω περιοδικού, και να αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο την ποιότητά του. Η ηλεκτρονική παράδοση είναι ένα μέρος της αναβάθμισης, αλλά όχι το μοναδικό. Το ινστιτούτο είναι αποφασισμένο να αναζητήσει αυστηρά ακαδημαϊκές παραδόσεις και να χρησιμοποιήσει ανθρώπους με ξεχωριστά διαπιστευτήρια για τη στελέχωση των τμημάτων του που ασχολούνται με τις ανασκοπήσεις και των συμβουλευτικών επιτροπών. 5.5 Συλλογή Δεδομένων της Έρευνας Από το Construction Management and Economics συγκεντρώθηκαν 388 άρθρα που αφορούσαν τη Διοίκηση των Έργων και τα οποία είχαν δημοσιευθεί σε αυτό από το 1999 έως το Από την ίδια χρονική περίοδο συλλέχθηκαν και τα άρθρα του International Journal of Project Management 241 στον αριθμό, ενώ από το Pro- Σελίδα 24 από 119

25 ject Management Journal συλλέχθηκαν 84 άρθρα από το 2002 που ήταν το έτος πρώτης κυκλοφορίας του έως και το Συνολικά και από τα τρία επιστημονικά περιοδικά συγκεντρώθηκαν 713 άρθρα από τα οποία αντλήσαμε τις παρακάτω πληροφορίες: 1) Αριθμός σελίδων 2) Έτος δημοσίευσης 3) Χώρα δημοσίευσης 4) Συγγραφείς 5) Λέξεις κλειδιά 6) Περιοχή γνώσης 7) Συνολικός αριθμός αναφορών στο τέλος του άρθρου 8) Αριθμός αναφορών στο Construction management and economics 9) Αριθμός αναφορών στο International journal of project management και 10) Αριθμός αναφορών στο Project management journal Στο εξής θα ισχύει για τα τρία περιοδικά ο παρακάτω συμβολισμός: Σχήμα 5.1: Συμβολισμός των Construction Management and Economics, International Journal of Project Management, Project Management Journal στη διάρκεια της ανάλυσης. Σελίδα 25 από 119

26 6 ΑΝΑΛΥΣΗ 6.1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ PMI Περιοδικά και περιοχές γνώσεων (PMI) Αρχικά θέλουμε να ελέγξουμε κατά πόσο υπάρχει ή όχι σημαντική διαφορά ανάμεσα στο περιοδικό που θα επιλέξει ένας συγγραφέας να δημοσιεύσει το άρθρο του και στην περιοχή γνώσης που αυτό αφορά. Δηλαδή αν ένας συγγραφέας για παράδειγμα γράψει ένα άρθρο το οποίο αναφέρεται στη διαχείριση του κόστους ενός έργου σε ποιο περιοδικό θα πρέπει να το στείλει; Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας γνωρίζοντας π.χ. ότι κάποιο από τα τρία επιστημονικά περιοδικά εστιάζει σε μεγάλο βαθμό στο κόστος ή στο εύρος ή οπουδήποτε αλλού το παραπάνω ερώτημα θα έχει απαντηθεί. Η ο : Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των μεταβλητών «περιοδικό» και «περιοχή γνώσης»[δηλαδή τα δεδομένα που εμφανίζονται στις γραμμές και τις στήλες του πίνακα είναι ανεξάρτητα]. Η 1 : Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των μεταβλητών «περιοδικό» και «περιοχή γνώσης»[δηλαδή τα δεδομένα στις γραμμές και τις στήλες του πίνακα δεν είναι ανεξάρτητα]. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης βρίσκονται στους πίνακες στο παράρτημα 1 Στον πίνακα 9.1 περιλαμβάνονται τα στοιχεία των εξεταζόμενων μεταβλητών, με το συνολικό αριθμό των υποκειμένων, αριθμητικά και σε ποσοστό 713 άρθρα, 100% - καθώς και των τιμών που λείπουν που στην περίπτωσή μας είναι 0. Στον πίνακα 9.3 παρουσιάζονται οι παρατηρηθείσες (count) και οι αναμενόμενες (expected) συχνότητες των περιπτώσεων καθώς και η προκύπτουσα διαφορά μεταξύ τους (residual) σε κάθε κελί ανά κατηγορία. Η τιμή x 2 (Chi square) εμφανίζεται στον πίνακα 9.2 μαζί με τους βαθμούς ε- λευθερίας και το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας. Η υποσημείωση στο κάτω μέρος του πίνακα 9.2 δείχνει ότι το κριτήριο x 2 είναι κατάλληλο για την περίπτωσή μας αφού 23% των κελιών παρουσιάζει δείγμα αναμενόμενων συχνοτήτων μικρότερο του 5 αλλά μεγαλύτερο του 1 με τη μικρότερη τιμή να είναι Στην περίπτωσή μας λοιπόν η τιμή του x 2 (Chi square) είναι σε ε- πίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p<0.05 και οι παρατηρηθείσες συχνότητες έχουν σημαντική απόκλιση από τις αναμενόμενες επομένως η μηδενική υπόθεση απορ- Σελίδα 26 από 119

27 ρίπτεται. Με άλλα λόγια υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των μεταβλητών «περιοδικά» και «περιοχή γνώσης». Πρακτικά στην περίπτωσή μας, τα αποτελέσματα στους πίνακες της απαραμετρικής διαδικασίας Crosstabs του παραρτήματος 1, δείχνουν ότι το CME ε- στιάζει στην διαχείριση των προμηθειών, των κινδύνων, του κόστους και της ποιότητας, Από την άλλη τα άρθρα του IPM αφορούν περισσότερο τη διαχείριση του χρόνου, των κινδύνων και των ανθρωπίνων πόρων, ενώ το PMI εστιάζει σε άρθρα για τη διαχείριση του χρόνου, των κινδύνων και της ενοποίησης. Και τα τρία περιοδικά ω- στοσο παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά τους, και είναι αξιοσημείωτο, σε άρθρα που αφορούν το περιβάλλον του έργου (Project Context) και κάποια γενικότερα θέματα. Από τους παραπάνω πίνακες, οι οποίοι μπορούν να αποδειχθούν χρησιμότατοι για κάθε συγγραφέα προκύπτει ότι αν για παράδειγμα θέλει κάποιος να δημοσιεύσει ένα άρθρο του, που θα αφορά στη διαχείριση προμηθειών, θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι το PMI δεν έχει κανένα άρθρο για το συγκεκριμένο θέμα ενώ στο CME, θα τύχει περισσότερης προσοχής. Επίσης από τον ίδιο πίνακα φαίνεται ότι η διαχείριση του εύρους και η διαχείριση επικοινωνίας είναι δύο περιοχές οι οποίες δεν έχουν αναλυθεί σε βάθος, παρά την σημαντικότητά τους για την επιτυχημένη εκτέλεση ενός έργου Χρόνος και Περιοχές Γνώσης (PMI) Σημαντικό είναι επίσης να εξετάσει κανείς την σχέση που έχει ο χρόνος κατά τον οποίο δημοσιεύεται ένα άρθρο και η περιοχή γνώσης, η οποία αναλύεται σ αυτό. Το ερώτημα δηλαδή το οποίο πρέπει να απαντηθεί είναι αν σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα δημοσιεύονταν άρθρα που αφορούσαν συγκεκριμένα πεδία διαχείρισης. Η ο : Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των μεταβλητών «χρόνος» και «περιοχή γνώσης»[δηλαδή τα δεδομένα που εμφανίζονται της γραμμές και της στήλες του πίνακα είναι ανεξάρτητα]. Η 1 : Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των μεταβλητών «χρόνος» και «περιοχή γνώσης»[δηλαδή τα δεδομένα της γραμμές και της στήλες του πίνακα δεν είναι ανεξάρτητα]. Τα στοιχεία των εξεταζόμενων μεταβλητών, είναι αριθμητικά και σε ποσοστό 713 άρθρα, 100% - και δεν υπάρχουν τιμές που λείπουν. Η υποσημείωση στο πίνακα 9.5 δείχνει ότι το κριτήριο x 2 είναι ακατάλληλο για την περίπτωσή της αφού Σελίδα 27 από 119

28 45.2% των κελιών παρουσιάζει δείγμα αναμενόμενων συχνοτήτων μικρότερο του 5 με τη μικρότερη τιμή να είναι 0.77<1. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκαν και άλλα κριτήρια συνάφειας Gramer V Lambda, Kendall tau-b, Kendall tau-c. H τιμή του x 2 (Chi square) είναι σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p<0.05 αλλά οι παρατηρηθείσες συχνότητες έχουν μικρή απόκλιση από της α- ναμενόμενες. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα των υπολοίπων κριτηρίων της οδηγούν στη μη απόρριψη της μηδενικής υπόθεσης αλλά ούτε και στην αποδοχή της. Με άλλα λόγια μπορεί είτε να υπάρχει, είτε να μην υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των μεταβλητών «χρόνος» και «περιοχή γνώσης». Στο σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι διαχρονικές τάσεις στη διοίκηση των έργων. Λαμβάνοντας υπόψη μας το σχήμα αυτό και την παραπάνω ανάλυση καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι περιοχές γνώσεις στις οποίες αναφέρονται τα άρθρα είναι μάλλον ανεξάρτητες του χρόνου που δημοσιεύονται αυτά. Κάθε χρόνο υπάρχουν δημοσιεύσεις για όλες τις περιοχές γνώσης, ωστόσο τα άρθρα τα οποία α- φορούν το περιβάλλον του έργου (Project Context), καθώς και κάποια πολύ γενικά θέματα της διαχείρισης των έργων μοιάζουν να μονοπωλούν το ενδιαφέρον των συγγραφικών ομάδων. Από το 2001 έως το 2002 αρχίζει να παρατηρείται μια αύξηση του ενδιαφέροντος όσον αφορά τα θέματα της διαχείρισης του χρόνου η οποία όμως διακόπτεται αμέσως μετά. Ένα χρόνο αργότερα έρχεται στο προσκήνιο η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού ενώ διαχείριση κινδύνων παρουσιάζει μια σταθερή πορεία στο χρόνο. Ο αριθμός των άρθρων που είχαν σαν θέμα τη διαχείριση του κόστους παρουσιάζει μια πτώση με το πέρασμα του χρόνου ίσως γιατί είναι ένα θέμα που παλιότερα είχε αναλυθεί πάρα πολύ. Οι υπόλοιπες περιοχές γνώσης περικλείονται σε μια περιοχή από 0 έως 10 άρθρα σε όλο το χρονικό διάστημα το οποίο εξετάζουμε. Σελίδα 28 από 119

29 ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ 30 ΑΡ. ΑΡΘΡΩ Procurement Time Risk Cost Human Resource Quality Communication Integration Scope Processes Project Context General Time&Cost ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ Σχήμα 6.1.1: Διαχρονικές τάσεις στη Διοίκηση των Έργων. Σελίδα 29 από 119

30 6.1.3 Κατηγοριοποίηση των άρθρων ανά περιοχή γνώσης του PMI Πίνακας 6.1.1: Αριθμός και ποσοστό άρθρων του περιοδικού CME ανά περιοχή γνώσης του PMI (Project Management Institute). CME ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ Procurement % Time % Risk % Cost % Human Resource % Quality % Communication % Integration % Scope 0 0.0% Processes 5 1.3% Project Context % General % Time&Cost % % Πίνακας 6.1.2: Θέματα των άρθρων του CME που έχουν συμπεριληφθεί στην κατηγορία General του πίνακα GENERAL (CME) Innovation % Maintenance % Safety 2 4.5% Success 4 9.1% Change 2 4.5% Decisions 1 2.3% Others % % Σελίδα 30 από 119

31 Πίνακας 6.1.3: Αριθμός και ποσοστό άρθρων του περιοδικού IPM ανά περιοχή γνώσης του PMI (Project Management Institute) IPM ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ Procurement 8 3.3% Time % Risk % Cost 9 3.7% Human Resource % Quality 3 1.2% Communication % Integration % Scope 8 3.3% Processes % Project Context % General % Time & Cost 2 0.8% % Πίνακας 6.1.4: Θέματα των άρθρων του IPM που έχουν συμπεριληφθεί στην κατηγορία General του πίνακα GENERAL (IPM) Knowledge % Value % Safety 1 2.6% Success % Strategic Project 1 2.6% Management Change 1 2.6% Innovation 3 7.9% Others % % Σελίδα 31 από 119

32 Πίνακας 6.1.5: Αριθμός και ποσοστό άρθρων του περιοδικού PMI ανά περιοχή γνώσης του PMI (Project Management Institute) PMI ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ Procurement 0 0.0% Time % Risk % Cost 3 1.2% Human Resource 9 3.7% Quality 2 0.8% Communication 6 2.5% Integration 9 3.7% Scope 1 0.4% Processes 1 0.4% Project Context % General % Time & Cost 2 0.8% % Πίνακας 6.1.6: Θέματα των άρθρων του PMI που έχουν συμπεριληφθεί στην κατηγορία General του πίνακα GENERAL (PMI) Knowledge % Value % Success % Stakeholder % Others % % Σελίδα 32 από 119

33 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ CME ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ 30% 25% 23.2% 20% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 15% 10% 5% 8.8% 7.0% 11.3% 14.7% 5.4% 7.5% 3.1% 3.4% 0.0% 1.3% 11.3% 3.1% 0% Procurement Time Risk Cost Human Resource Quality Communication Integration Scope Processes Project Context General Time&Cost ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ Σχήμα 6.1.2: Ποσοστιαία κατανομή των άρθρων του CME ανά περιοχή γνώσης του PMI. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΝΩΣΗΣ 30.0% 25.0% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 15.8% 15.8%15.8% 12.9% 10.8% 5.8% 5.4% 5.4% 3.7% 3.3% 1.2% 3.3% 0.8% Procurement Time Risk Cost Human Resource Quality Communication Integration Scope Processes Project Context General Time & Cost ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ Σχήμα 6.1.3: Ποσοστιαία κατανομή των άρθρων του IPM ανά περιοχή γνώσης του PMI. Σελίδα 33 από 119

34 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΓΝΩΣΗΣ 30.0% 25.0% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 4.6% 4.6% 0.0% Procurement Time Risk 3.7% 3.7% 1.2% 0.8% 2.5% 0.4% 0.4% Cost Human Resource Quality Communication Integration Scope Processes ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΝΩΣΗΣ 5.4% 6.6% 0.8% Project Context General Time & Cost Σχήμα 6.1.4: Ποσοστιαία κατανομή των άρθρων του PMI ανά περιοχή γνώσης του PMI. ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ GENERAL ΓΙΑ ΤΟ CME general 33% innovation 30% Decisions 2% Change 5% Success 9% Safety 5% maintenance 16% Σχήμα 6.1.5: Ποσοστό θεμάτων των άρθρων του CME τα οποία περιλαμβάνονται στην κατηγορία General. Σελίδα 34 από 119

35 ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ GENERAL ΓΙΑ ΤΟ IPM general 28% Knowledge 21% innovation 8% Change 3% Strategic project management 3% Success 13% Safety 3% Value 21% Σχήμα 6.1.6: Ποσοστό θεμάτων των άρθρων του IPM τα οποία περιλαμβάνονται στην κατηγορία General. ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ GENERAL ΓΙΑ ΤΟ PMI Stakeholder 13% Knowledge 18% Value 13% general 37% Success 19% Σχήμα 6.1.7: Ποσοστό θεμάτων των άρθρων του PMI τα οποία περιλαμβάνονται στην κατηγορία General. Σελίδα 35 από 119

36 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΓΝΩΣΗΣ 25.0% 23.2% 20.0% 15.8% 14.7% 15.8% 15.8% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 15.0% 10.0% 5.0% 8.8% 7.0% 3.3% 0.0% 11.3% 10.8% 4.6% 4.6% 3.7% 5.4% 1.2% 12.9% 7.5% 5.8% 5.4% 5.4% 3.7% 3.4% 3.7% 3.1% 3.3% 2.5% 1.2% 1.3% 0.8% 0.0% 0.4% 0.4% 11.3% 5.4% 6.6% 3.1% 0.8% 0.8% CME IPM PMJ 0.0% Procurement Time Risk Cost Human Resource Quality Communication Integration ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΓΝΩΣΗΣ Scope Processes Project Context General Time&Cost Σχήμα 6.1.8: Συγκεντρωτικό ιστόγραμμα το οποίο απεικονίζει τον αριθμό των άρθρων βάση του περιοδικού στο οποίο ανήκουν και με βάση την κατηγορία γνώσης στην οποία αναφέρονται. Σελίδα 36 από 119

37 Από τα παραπάνω διαγράμματα έως εξάγονται ενδιαφέροντα συμπεράσματα ενισχύοντας όσα ειπώθηκαν πιο πάνω μετά την απαραμετρική ανάλυση Crosstabs για τις μεταβλητές «περιοδικό» και «περιοχή γνώσης». Ήδη με μια πρώτη ματιά φαίνεται η υπεροχή του CME το οποίο έχει δημοσιεύσει, με λίγες εξαιρέσεις, περισσότερα άρθρα σχεδόν για κάθε περιοχή γνώσης, κάτι που πιθανώς να οφείλεται στο γεγονός ότι εκδίδεται περισσότερες φορές το χρόνο και άρα οι συγγραφείς έχουν τη δυνατότητα να στέλνουν εκεί περισσότερα άρθρα ανά έτος. Το CME εστιάζει κυρίως σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον του έργου (Project Context) ενώ το IPM μοιράζεται ανάμεσα στο περιβάλλον του έργου, σε γενικότερα θέματα και στη διαχείριση κινδύνων. Η διαχείριση του εύρους, των προμηθειών, της ποιότητας αλλά και η σχέση μεταξύ του χρόνου και του κόστους δεν έχουν αναλυθεί σε βάθος από τα IPM και PMI. Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι οι συγγραφείς και στα τρία επιστημονικά περιοδικά τείνουν να γράφουν για θέματα όπως: πώς επηρεάζουν οι κυβερνητικές πολιτικές το περιβάλλον του έργου, για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός έργου στον τόπο εκτέλεσης του, για τις συμμαχίες μεταξύ εταιριών, τις εργολαβίες και τις υπεργολαβίες, για το πώς επηρεάζουν τα ήθη και τα έθιμα αλλά και οι φυλετικές διακρίσεις σε έναν τόπο την εκτέλεση και την πρόοδο των εργασιών του έργου, τη στιγμή που δεν έχουν εμβαθύνει τόσο πολύ στη διαχείριση του ίδιου του έργου και στις μεθόδους που πρέπει να ακολουθηθούν για την επιτυχημένη ολοκλήρωσή του. 6.2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ Πίνακας 6.2.1: Κατανομή του αριθμού και του ποσοστού των συγγραφέων ανάλογα με τον αριθμό των δημοσιεύσεών τους στα τρία περιοδικά CME, IPM, PMI. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ & ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ CME IPM PMI % % % % % % % % 2 1.4% % 2 0.5% 1 0.7% Σελίδα 37 από 119

38 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ & ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ CME IPM PMI % 0 0.0% 0 0.0% % 2 0.5% 0 0.0% % 0 0.0% 0 0.0% % 0 0.0% 0 0.0% % 0 0.0% 0 0.0% % 0 0.0% 0 0.0% % % % ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ CME, IPM, PMI 100.0% 88.6% 90.0% 87.7% 80.0% 70.0% ΑΡ. ΣΥΓΓΡΑΦΕΩ 60.0% 50.0% 40.0% 51.8% 32.7% CME IPM PMI 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% 8.0% 10.1% 5.7% 2.5%1.4% 4.2% 0.5% 0.7% 1.0% 1.7% 0.0% 0.0% 0.5% 0.0% 0.3% 0.0% 0.7% 0.0% 0.0% 0.0% 0.2% 0.0% 0.0% 1.7% 0.0% 0.0% ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ Σχήμα 6.2.1: Κατανομή του ποσοστού των συγγραφέων με βάση των αριθμό των δημοσιεύσεών τους στα περιοδικά CME, IPM, PMI. Σελίδα 38 από 119

39 Πίνακας 6.2.2: Αριθμός συγγραφέων που δημοσιεύουν και στα τρία ή σε δύο από τα τρία περιοδικά. Συγγραφείς που γράφουν & στα τρία περιοδικά CME - IPM - PMI Συγγραφείς που γράφουν μόνο στα CME - IPM Συγγραφείς που γράφουν μόνο στα CME - PMI Συγγραφείς που γράφουν μόνο στα IPM - PMI Συνολικός Αριθμός Συγγραφέων % 0.7% 0.5% 1.8% 100.0% Συνολικός Αριθμός Συγγραφέων Που Δεν Γράφουν Σε Ένα Από Τα Τρία Περιοδικά 7.0% Συνολικός Αριθμός Συγγραφέων Που Γράφουν Σε Ένα Από Τα Τρία Περιοδικά 93.0% ΠΡΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ 5% 4.0% 4% ΑΡ. ΣΥΓΓΡΑΦΕ 3% 2% 1.8% 1% 0.7% 0.5% 0% Συγγραφείς που γραφουν & στα τρία περιοδικά CME - IPM - PMI Συγγραφείς που γράφουν στα CME - IPM Συγγραφείς που γράφουν στα CME - PMI Συγγραφείς που γράφουν στα IPM - PMI ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ Σχήμα 6.2.2: Ιστόγραμμα που απεικονίζει το ποσοστό των συγγραφέων που γράφουν είτε και στα τρία είτε σε δύο από τα τρία περιοδικά. Σελίδα 39 από 119

40 ΠΡΟΤΙΜΗΣΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ 7% Συνολικός Αριθμός Συγγραφέων Που Δεν Περιορίζονται Σε Ένα Από Τα Τρία Περιοδικά Συνολικός Αριθμός Συγγραφέων Που Περιορίζονται Σε Ένα Από Τα Τρία Περιοδικά 93% Σχήμα 6.2.3: Διάγραμμα πίτας που απεικονίζει τις προτιμήσεις των συγγραφέων όσον αφορά στο περιοδικό που δημοσιεύουν τα άρθρα τους. Όπως φαίνεται στον πίνακα και στο ομώνυμο σχήμα το CME έχει το μεγαλύτερο αριθμό συγγραφέων ενώ δεύτερο ακολουθεί το IPM και τρίτο το PMI. Η κατάταξη αυτή όπως είναι λογικό ακολουθεί την κατάταξη του αριθμού των άρθρων 388 για το CME, 241για το IPM και 84 για το PMI. που συγκεντρώθηκαν από κάθε επιστημονικό περιοδικό από το 1999 έως το Για τα IPM και PMI είναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από το 87% των συγγραφέων έχουν δημοσιεύσει για μια και μόνη φορά (88.6% για το IPM και 87.7% για το PMI). Για το CME το 51.8% των συγγραφέων έχει δημοσιεύσει ένα άρθρο και το 32.7% δύο και επομένως η κατάσταση δεν διαφέρει από τα δύο προηγούμενα πάρα πολύ. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το τελευταίο παρουσιάζει και 10 συγγραφείς (1.7%) που έχουν δημοσιεύσει πάνω από 10 άρθρα σε αυτό και από αυτούς οι 7 (70%) γράφουν και στα τρία επιστημονικά περιοδικά. Αυτοί οι δέκα συγγραφείς είναι: 1) ο Dr. Arditi David ( ) διευθυντής του προγράμματος Construction Engineering and Management και καθηγητής των τμημάτων των Πολιτικών και Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Illinois Institute of Technology. 2) o Dr. Loosemore Martin καθηγητής του Construction Management and Associated Dean Research in the Faculty of the Built Environment στο πανεπιστήμιο New South Wales στο Sydney της Αυστραλίας ( re_martin aspx ). 3) ο Dr. Heng Li ( ) καθηγητής και διευθυντής του Research Centre for Construction Innovation στο Hong Kong Polytechnic U- Σελίδα 40 από 119

41 niversity καθώς και μέλος της συντακτικής ομάδας πολλών επιστημονικών περιοδικών μεταξύ των οποίων και το CME. 4) Dr. Peter Love ( htm ) καθηγητής στο School of Management Information Systems (MIS) στο Edith Cowan University (Australia) and διευθυντής του Research for the Working for e-business (We-B) Centre. 5) o Dr. George Ofori ( ) καθηγητής του Building School of Design and Environment National University of Singapore. 6) Dr. Thomas Ng ( w ww.hku.hk/cicid/ng.html ) καθηγητής του Centre for Infrastructure & Construction Industry Development (CICID), department of civil engineering of Hong Kong και μέλος της συντακτικής ομάδας των επιστημονικών περιοδικών Journal of Construction Innovation Information και Process and Management. 7) ο Dr. Martin Skitmore ( age/?archive id=0&page_id= &page_url=%2f%2fwww.arnoldpublishers.com%2fjour nals%2fjournpages%2f htm&page last_updated=6%2f16%2f2001+6%3a1 6%3a29+AM&firstName=Martin&lastName=Skitmore ), Queensland University of Technology, Brisbane, Australia εκδότης του επιστημονικού περιοδικού Construction Innovation: Information, Process, Management. 8) ο Dr. Robert K. Tiong ( ) Associate Professor in the School of Civil & Structural Engineering, Nanyang Technological University (NTU), Singapore 9) o Dr. Tam C.M. ( ple_number=1173 ) καθηγητής στο City University του Hong Kong, Department of Building and Construction και 10) ο Dr. Gary Holt ( ) του Off-highway Plant and Equipment Research Centre (OPERC). Ο λόγος που οδηγηθήκαμε να αναζητήσουμε το ποιοι είναι αυτοί οι δέκα συγγραφείς ήταν η πεποίθησή μας ότι είναι μέλη των συντακτικών ομάδων κάποιων επιστημονικών περιοδικών η ακόμα και οι ίδιοι οι εκδότες τους. Η σκέψη αυτή όμως δεν επιβεβαιώθηκε, καθώς όπως φαίνεται πιο πάνω μόνο 2 αποτελούν μέλη συντακτικών ομάδων επιστημονικών περιοδικών και μόνο ένας εκ των δύο είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του CME. Σελίδα 41 από 119

42 Επιπλέον στον πίνακα και το σχήμα προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μόνο το 7% των συγγραφέων γράφει και στα τρία ή στα δύο από τα τρία επιστημονικά περιοδικά, ενώ το υπόλοιπο 93% δημοσιεύει άρθρα του μόνο σε ένα από τα τρία. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει είτε ότι το επιστημονικό αυτό περιοδικό εκφράζει καλύτερα τις δικές του απόψεις, είτε ότι το θεωρεί εγκυρότερο από τα άλλα, είτε απλά είναι το δημοφιλέστερο στη χώρα του στην οποία μπορεί και να εκδίδεται. Σελίδα 42 από 119

43 6.3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΩΡΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΧΩΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ CME ΑΡ. ΑΡΘΡΩ Αγγλία Αίγυπτος Αυστραλία Βραζιλία Γαλλία Γερμανία Δανία Ελβετία Ελλάδα Η.Π.Α Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Ιαπωνία Ινδία Ινδονησία Ισλανδία Ισραήλ Ιταλία Καναδάς Κίνα Κορέα Κουβέιτ Μαλαισία Νέα Ζηλανδία Νιγηρία Νορβηγία Νότια Αφρική Ολλανδία Πολωνία Πορτογαλλία Σαουδική Αραβία Σιγκαπούρη Σουηδία Σρι Λάνκα Ταιβάν Ταυλάνδη Τουρκία Χονγκ Κονγκ ΧΩΡΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ Σχήμα 6.3.1: Στο ιστόγραμμα απεικονίζονται οι χώρες δημοσίευσης των άρθρων του Construction Management and Economics που αφορούν το Project Management, καθώς και ο αριθμός των άρθρων που δημοσίευσε η καθεμία τα έτη Σελίδα 43 από 119

44 ΧΩΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ IPM ΑΡ. ΑΡΘΡΩ Αγγλία Αίγυπτος Αυστραλία Αυστρία Βέλγιο Βραζιλία Γαλλία Γερμανία Δανία Ελβετία Ελλάδα Η.Π.Α Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Ιαπωνία Ινδία Ιορδανία Ιρλανδία Ισπανία Ισραήλ Ιταλία Καναδάς Κένυα Κίνα Κορέα Κουβέιτ Μαλαισία Μοζαμβίκη Νέα Ζηλανδία Νιγηρία Νορβηγία Νότια Αφρική Ολλανδία Ομάν Ουκρανία Πολωνία Πορτογαλλία Ρωσσία Σαουδική Αραβία Σιγκαπούρη Σουηδία Χιλή Ταιβάν Ταυλάνδη Φιλανδία ΧΩΡΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ Σχήμα 6.3.2: Στο ιστόγραμμα απεικονίζονται οι χώρες δημοσίευσης των άρθρων του International Journal of Project Management που αφορούν το Project Management, καθώς και ο αριθμός των άρθρων που δημοσίευσε η καθεμία τα έτη Σελίδα 44 από 119

45 ΧΩΡΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ PMI ΑΡ. ΑΡΘΡΩ Αγγλία Αυστραλία Βέλγιο Γαλλία Ελβετία Η.Π.Α Ισλανδία Ισραήλ Καναδάς Κίνα Νέα Ζηλανδία ΧΩΡΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ Νορβηγία Ολλανδία Ουρουγουάη Σιγκαπούρη Σουηδία Φιλανδία Σχήμα 6.3.3: Στο ιστόγραμμα απεικονίζονται οι χώρες δημοσίευσης των άρθρων του Project Management Journal που αφορούν το Project Management, καθώς και ο αριθμός των άρθρων που δημοσίευσε η καθεμία τα έτη Σελίδα 45 από 119

46 Σελίδα 46 από 119 Αγγλία Αίγυπτος Αυστραλία Αυστρία Βέλγιο Βραζιλία Γαλλία Γερμανία Δανία Ελβετία Ελλάδα Η.Π.Α Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Ιαπωνία Ινδία Ινδονησία Ιορδανία Ιρλανδία Ισλανδία Ισπανία Ισραήλ Ιταλία Καναδάς Κένυα Κίνα Κορέα Κουβέιτ Μαλαισία Μοζαμβίκη Νέα Ζηλανδία Νιγηρία Νορβηγία Νότια Αφρική Ολλανδία Ομάν Ουκρανία Ουρουγουάη Πολωνία Πορτογαλλία Ρωσσία Σαουδική Αραβία ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ Σιγκαπούρη Σουηδία Σρι Λάνκα Ταιβάν Ταυλάνδη Τουρκία Φιλανδία Χιλή ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΚΑΘΕ ΧΩΡΑΣ ΧΩΡΕΣ Σχήμα Συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων κάθε χώρας κατά τα έτη

47 ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ/ ΚΑΤΟΙΚΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΧΩΡΑ Σελίδα 47 από 119 Ταιβάν Ταυλάνδη Τουρκία Φιλανδία Χιλή Αγγλία Αίγυπτος Αυστραλία Αυστρία Βέλγιο Βραζιλία Γαλλία Γερμανία Δανία Ελβετία Ελλάδα Η.Π.Α Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Ιαπωνία Ινδία Ινδονησία Ιορδανία Ιρλανδία Ισλανδία Ισπανία Ισραήλ Ιταλία Καναδάς Κένυα Κίνα Κορέα Κουβέιτ Μαλαισία Μοζαμβίκη Νέα Ζηλανδία Νιγηρία Νορβηγία Νότια Αφρική Ολλανδία Ομάν Ουκρανία Ουρουγουάη Πολωνία Πορτογαλλία Ρωσσία Σαουδική Αραβία Σιγκαπούρη Σουηδία Σρι Λάνκα ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ ΧΩΡΕΣ Σχήμα Αριθμός δημοσιεύσεων κάθε χώρας ανάλογα με τον πληθυσμό της. (Ο άξονας x είναι *(10-8 )).

48 Σχήμα Απεικόνιση του αριθμού των δημοσιεύσεων στα τρία περιοδικά κάθε χώρας. Σελίδα 48 από 119

49 Οι χώρες οι οποίες έχουν τα περισσότερα άρθρα, όπως είναι αναμενόμενο, είναι όπως φαίνεται και στα σχήματα 6.3.1, 6.3.2, για το CME η Αγγλία, η Αυστραλία, οι Η.Π.Α, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κόνγκ, για το IPM η Αγγλία, η Αυστραλία και οι Η.Π.Α. και για το PMI οι Η.Π.Α. Για τα δύο πρώτα τις περισσότερες δημοσιεύσεις τις έχει οι Αγγλία το πιθανότερο γιατί εκδίδονται εκεί και τα δύο αυτά επιστημονικά περιοδικά ενώ για το δεύτερο οι Η.Π.Α πιθανώς για τον ίδιο λόγο. Από το συγκεντρωτικό διάγραμμα φαίνεται ότι αθροιστικά σε όλα τα περιοδικά τον μεγαλύτερο αριθμό δημοσιεύσεων τον έχουν η Αγγλία, οι Η.Π.Α, η Αυστραλία, η Κίνα, η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη, η Σουηδία και ο Καναδάς. Ωστόσο τα α- ποτελέσματα αυτά θα μπορούσε κανείς να τα χαρακτηρίσει κάποιος πλασματικά αν δεν συνδυαζόταν και με τον πληθυσμό κάθε χώρας ξεχωριστά. Για το λόγο αυτό κατασκευάστηκε το διάγραμμα του σχήματος όπου φαίνεται ότι οι χώρες που δημοσίευσαν στην πραγματικότητα τα περισσότερα άρθρα είναι: η Αγγλία, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Ισλανδία, το Ισραήλ, ο Καναδάς, το Κουβέιτ, Νέα Ζηλανδία, η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη, η Σουηδία, η Φιλανδία και η Ταιβάν. Μάλιστα αντί την Αγγλία και τις Η.Π.Α. την πρωτιά κατέχουν η Ιαπωνία, η Ισλανδία και η Σιγκαπούρη. Η χώρα μας κατέχει την 24 θέση ανάμεσα στις 49 χώρες δημοσίευσης, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από Έλληνες συγγραφείς να δημοσιεύσουν άρθρα τους σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Περίπου οι μισές χώρες δημοσίευσης, μεταξύ των οποίων και χώρες οι οποίες θεωρούνται πρότυπα για τις υπόλοιπες πχ. η Γερμανία, η Δανία, η Αυστρία, η Ισπανία, η Ιταλία, βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο δημοσιεύσεων με την Ελλάδα και αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε ότι η χώρα μας βρίσκεται σε ένα αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο και πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια για περαιτέρω εξέλιξη. Σελίδα 49 από 119

50 6.3.1 Σχέση μεταξύ περιοχής γνώσης και χώρας δημοσίευσης Μερικές φορές ορισμένες χώρες ανάλογα με το βιοτικό τους επίπεδο, με την οικονομική τους ανάπτυξη, τα ήθη και τα έθιμά τους αρέσκονται σε συγκεκριμένα θέματα στα βιβλία και τα άρθρα τους. Θα θέλαμε τώρα να δούμε κατά πόσο αυτό ισχύει και στην περίπτωσή μας. Υπάρχει δηλαδή σχέση ανάμεσα στη χώρα από την οποία προέρχεται το άρθρο και την περιοχή γνώσης στην οποία αυτό αναφέρεται; Για την ανάλυση θα χρησιμοποιηθεί η α- παραμετρική διαδικασία crosstabs. Οι δύο υποθέσεις θα είναι: Η ο : Δεν υπάρχει συστηματική συνάφεια μεταξύ των μεταβλητών «περιοχή γνώσης» και «χώρα δημοσίευσης»[δηλαδή τα δεδομένα που εμφανίζονται στις γραμμές και τις στήλες του πίνακα είναι ανεξάρτητα]. Η 1 : Υπάρχει συστηματική συνάφεια μεταξύ των μεταβλητών «περιοχή γνώσης» και «χώρα δημοσίευσης»[δηλαδή τα δεδομένα στις γραμμές και τις στήλες του πίνακα δεν είναι ανεξάρτητα]. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης βρίσκονται στους πίνακες στο παράρτημα 1. Τα στοιχεία των εξεταζόμενων μεταβλητών είναι αριθμητικά και σε ποσοστό 711 άρθρα, 99.7% - και οι τιμές που λείπουν είναι 2. Η τιμή x 2 (Chi square) εμφανίζεται στο τρίτο μέρος του πίνακα μαζί με τους βαθμούς ελευθερίας και το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας. Η υποσημείωση στο κάτω μέρος του τρίτου πίνακα δείχνει ότι το κριτήριο x 2 δεν είναι κατάλληλο για την περίπτωσή μας αφού 94.8% των κελιών παρουσιάζει δείγμα αναμενόμενων συχνοτήτων μικρότερο του 5 με τη μικρότερη τιμή να είναι 0.01<1. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκαν όπως και πιο πάνω και άλλα κριτήρια συνάφειας Gramer s V Lambda, Kendall tau-b, Kendall tau-c. Η τιμή του x 2 (Chi square) είναι σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p<0.05 και οι παρατηρηθείσες συχνότητες έχουν μικρή απόκλιση από τις αναμενόμενες. Επίσης τα αποτελέσματα των άλλων κριτηρίων είναι και αυτά αμφιλεγόμενα, επομένως η μηδενική υπόθεση δεν μπορεί να απορριφθεί αλλά ούτε και να γίνει αποδεκτή. Με άλλα λόγια δεν μπορούμε να αποφανθούμε αν υπάρχει ή όχι συστηματική συνάφεια μεταξύ των μεταβλητών «περιοχή γνώσης» και «χώρα δημοσίευσης». Επιπλέον θα πρέπει να διερευνήσουμε το κατά πόσο ορισμένες χώρες προτιμούν να δημοσιεύουν τα άρθρα τους σε συγκεκριμένα επιστημονικά περιοδικά. Για παράδειγμα το CME και το IPM εκδίδονται στην Αγγλία και επομένως θα ήταν λογικό να προτιμώνται από τους συγγραφείς της συγκεκριμένης χώρας. Το ίδιο θα πρέπε Σελίδα 50 από 119

51 ισχύει και για το PMI το οποίο εκδίδεται στην Αμερική. Για την ανάλυση θα χρησιμοποιήσουμε και πάλι την απαραμετρική διαδικασία crosstabs. Οι δύο υποθέσεις θα είναι: Η ο : Δεν υπάρχει συστηματική συνάφεια μεταξύ των μεταβλητών «περιοδικό» και «χώρα δημοσίευσης»[δηλαδή τα δεδομένα που εμφανίζονται στις γραμμές και τις στήλες του πίνακα είναι ανεξάρτητα]. Η 1 : Υπάρχει συστηματική συνάφεια μεταξύ των μεταβλητών «περιοδικό» και «χώρα δημοσίευσης»[δηλαδή τα δεδομένα στις γραμμές και τις στήλες του πίνακα δεν είναι ανεξάρτητα]. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης βρίσκονται στους πίνακες στο παράρτημα 1. Τα στοιχεία των εξεταζόμενων μεταβλητών είναι αριθμητικά και σε ποσοστό 711 άρθρα, 99.7% - και οι τιμές που λείπουν είναι 2. Όπως και προηγουμένως η υποσημείωση στο κάτω μέρος του τρίτου πίνακα δείχνει ότι το κριτήριο x 2 δεν είναι κατάλληλο για την περίπτωσή μας αφού 83% των κελιών παρουσιάζει δείγμα αναμενόμενων συχνοτήτων μικρότερο του 5 με τη μικρότερη τιμή να είναι 0.12<1. Η τιμή του x 2 (Chi square) είναι σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p<0.05 και οι παρατηρηθείσες συχνότητες έχουν μικρή απόκλιση από τις αναμενόμενες. Χρησιμοποιήθηκαν όπως και πριν και άλλα κριτήρια συνάφειας τα ο- ποία έδωσαν αμφιταλαντευόμενα αποτελέσματα επομένως η μηδενική υπόθεση δεν μπορεί να απορριφθεί αλλά ούτε και να γίνει αποδεκτή. Με άλλα λόγια δεν μπορούμε να αποφανθούμε αν υπάρχει ή όχι συστηματική συνάφεια μεταξύ των μεταβλητών «περιοχή γνώσης» και «χώρα δημοσίευσης». Βέβαια αν και η ανάλυση crosstabs δεν μπορεί να μας δώσει ένα σαφές αποτέλεσμα για το αν υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση ανάμεσα σε όλες τις χώρες και τα περιοδικά στα οποία επιλέγουν να δημοσιεύουν. τα άρθρα τους η απάντηση είναι σαφέστατη όσον αφορά τις χώρες στις οποίες εκδίδονται τα τρία επιστημονικά Από τα διαγράμματα των σχημάτων 6.3.1, 6.3.2, φαίνεται ότι το CME και το IPM έ- χουν περισσότερα άρθρα από Αγγλία όπου εκδίδονται και αντίστοιχα το PMI έχει πολλά άρθρα από τις Η.Π.Α. για τον ίδιο λόγο. Σελίδα 51 από 119

52 6.3.2 Συνεργασία χωρών στη δημοσίευση άρθρων Πίνακας 6.3.1: Αριθμός των άρθρων του περιοδικού CME που προέρχονται από μια μεμονωμένη χώρα ή από τη συνεργασία δύο ή τριών χωρών. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ CME ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΡΘΡΩΝ 1 χώρα % 2 χώρες % 3 χώρες 7 1.8% ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Πίνακας 6.3.2: Αριθμός των άρθρων του περιοδικού IPΜ που προέρχονται από μια μεμονωμένη χώρα ή από τη συνεργασία δύο ή τριών χωρών. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ IPM ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΡΘΡΩΝ 1 χώρα % 2 χώρες % 3 χώρες 3 1.2% ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Πίνακας 6.3.3: Αριθμός των άρθρων του περιοδικού PMΙ που προέρχονται από μια μεμονωμένη χώρα ή από τη συνεργασία δύο ή τριών χωρών. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ PMI ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΡΘΡΩΝ 1 χώρα % 2 χώρες % 3 χώρες 0 0.0% ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Σελίδα 52 από 119

53 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ CME 90.0% 83.5% ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ 80.0% 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 14.7% 20.0% 10.0% 0.0% 1 χώρα 2 χώρες 3 χώρες 1.8% ΧΩΡΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ Σχήμα 6.3.6: Αριθμός των άρθρων του περιοδικού CME που προέρχονται από μια μεμονωμένη χώρα ή από τη συνεργασία δύο ή τριών χωρών. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ IPM 90.0% 80.0% 83.7% ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 15.0% 20.0% 10.0% 0.0% 1 χώρα 2 χώρες 3 χώρες 1.2% ΧΩΡΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ Σχήμα 6.3.7: Αριθμός των άρθρων του περιοδικού IPM που προέρχονται από μια μεμονωμένη χώρα ή από τη συνεργασία δύο ή τριών χωρών. Σελίδα 53 από 119

54 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ IPM 86.9% ΑΡ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕ 90.0% 80.0% 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 13.1% 0.0% 0.0% 1 χώρα 2 χώρες 3 χώρες ΧΩΡΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ Σχήμα 6.3.8: Αριθμός των άρθρων του περιοδικού PMI που προέρχονται από μια μεμονωμένη χώρα ή από τη συνεργασία δύο ή τριών χωρών. Όπως φαίνεται στα σχήματα έως οι περισσότερες δημοσιεύσεις γίνονται από μια και μόνη χώρα. Ωστόσο και στα τρία επιστημονικά περιοδικά παρατηρείται συχνά η συνεργασία δύο χωρών. Αυτές οι δύο χώρες που συνεργάζονται είναι συνήθως: α) για το περιοδικό CME η Αυστραλία με το Χονγκ Κονγκ, την Ταϊλάνδη και την Κίνα, η Γαλλία με την Ελβετία, η Αγγλία με την Αυστραλία, την Ισλανδία και το Χονγκ Κονγκ, η Αίγυπτος με τον Καναδά και τις Η.Π.Α., οι Η.Π.Α με την Ιταλία, τη Σιγκαπούρη, την Ταιβάν, την Κορέα και τον Καναδά, η Νορβηγία με την Ολλανδία, η Σιγκαπούρη με τη Σρι Λάνκα και την Κορέα β) για το περιοδικό IPM είναι η Αγγλία με Ολλανδία, Ισραήλ, Πορτογαλία, Νότια Αφρική, Ταϊλάνδη, η Αυστραλία με το Χόνγκ Κονγκ, τη Σουηδία, την Κένυα και την Γαλλία, η Γερμανία με την Αυστρία, οι Η.Π.Α με Βέλγιο, Ινδία, Ολλανδία, Ταιβάν και άλλες και γ) για το PMI οι H.Π.Α δημοσιεύουν άρθρα πάντα χωρίς συνεργασία και οι χώρες που συνεργάζονται είναι η Αυστραλία με το Χονγκ Κονγκ, τον Καναδά και με την Αγγλία, η Γαλλία με Σουηδία και Ελβετία, η Αγγλία με την Ισλανδία, η Σουηδία με τον Καναδά και την Ολλανδία και το Ισραήλ με την Ουρουγουάη και τη Νέα Ζηλανδία. Σελίδα 54 από 119

55 6.3.3 Κατηγοριοποίηση χωρών βάση του αριθμού των δημοσιεύσεων Πίνακας 6.3.4: Στον πίνακα εμφανίζεται η κατηγοριοποίηση των χωρών με βάση των αριθμό των άρθρων που έχουν δημοσιεύσει στο CME CME ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΧΩΡΩΝ % % % % % % % % % 10 έως % 20 έως % 30 έως % > % ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΩΝ % Πίνακας 6.3.5: Στον πίνακα εμφανίζεται η κατηγοριοποίηση των χωρών με βάση των αριθμό των άρθρων που έχουν δημοσιεύσει στο PMI PMI ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΧΩΡΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΧΩΡΩΝ % % % % % % % % % 10 έως % 20 έως % 30 έως % > % ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΩΝ % Σελίδα 55 από 119

56 Πίνακας 6.3.6: Στον πίνακα εμφανίζεται η κατηγοριοποίηση των χωρών με βάση των αριθμό των άρθρων που έχουν δημοσιεύσει στο IPM. IPM ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΧΩΡΕΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΧΩΡΩΝ % % % % % % % % % 10 έως % 20 έως % 30 έως % > % ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΩΝ % ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ & ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ CME 50.0% 45.0% ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥ 40.0% 35.0% 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 26.3% 15.8% 7.9% 15.8% 5.3% 0.0% 2.6% 5.3% 2.6% 5.3% έως 20 ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ 0.0% 20 έως % 30 έως % >100 Σχήμα 6.3.9: Στο ιστόγραμμα παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση των χωρών με βάση των αριθμό των άρθρων που έχουν δημοσιεύσει στο CME. Σελίδα 56 από 119

57 ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ & ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI 50.0% 47.4% 45.0% ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥ 40.0% 35.0% 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 10.5% 10.5% 10.5% 0.0% 0.0% 0.0% 5.3% 0.0% 10.5% έως % 20 έως % 30 έως % >100 ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ Σχήμα : Στο ιστόγραμμα παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση των χωρών με βάση των αριθμό των άρθρων που έχουν δημοσιεύσει στο PMI. ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ & ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM 50.0% 45.0% 44.4% 40.0% ΑΡ. ΧΩΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥ 35.0% 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 6.7% 15.6% 4.4% 2.2% 2.2% 0.0% 2.2% 2.2% 13.3% 2.2% 4.4% 0.0% 0.0% έως έως έως 100 >100 ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ Σχήμα : Στο ιστόγραμμα παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση των χωρών με βάση των αριθμό των άρθρων που έχουν δημοσιεύσει στο IPM. Σελίδα 57 από 119

58 Από τα διαγράμματα των σχημάτων έως γίνεται αντιληπτό ότι πάνω από το 40% των χωρών δημοσίευσαν μόνο ένα άρθρο τους στα επιστημονικά περιοδικά IPM και PMI, ενώ για το CME το ποσοστό αυτό κατεβαίνει στο 26.3%. Στο IPM ακολουθούν ένα ποσοστό 15.6% που έχει δημοσιεύσει τρία άρθρα και ένα ποσοστό 13.3% που έχει δημοσιεύσει 10 έως 20. Κάπως αντίστοιχη είναι η κατάσταση και για το PMI με τη διαφορά ότι τα ποσοστά μοιράζονται περισσότερο στα δύο, τρία, τέσσερα και στα δέκα έως 20 άρθρα. Στο CME η κατάσταση αλλάζει και τα ποσοστά είναι πιο ομοιόμορφα κατανεμημένα. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Αγγλία έχει δημοσιεύσει σε αυτό πάνω από εκατό άρθρα. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει είτε ότι το CME είναι πιο δημοφιλές από τα άλλα δύο επιστημονικά περιοδικά, είτε ότι είναι μεγαλύτερης εμβέλειας ή μπορεί και να οφείλεται στο ότι εκδίδεται περισσότερες φορές το χρόνο και κατά συνέπεια δίνεται στις διάφορες χώρες η δυνατότητα να στέλνουν περισσότερες φορές σε αυτό τα άρθρα τους. Το ότι εκδίδεται για παράδειγμα στην Αγγλία σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο, αλλά το ίδιο ισχύει και για το IPM και για το PMI το οποίο εκδίδεται στην Αμερική, οπότε δεν μπορεί να θεωρήσει κάποιος ότι το CME πλεονεκτεί έναντι των άλλων για το λόγο αυτό. 6.4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΝΑ ΑΡΘΡΟ Περιοδικά και συνολικός αριθμός αναφορών Κάθε άρθρο στο τέλος του έχει έναν αριθμό αναφορών. Οι αριθμοί των αναφορών συγκεντρώθηκαν για κάθε άρθρο ξεχωριστά με σκοπό να εξεταστεί ποιού περιοδικού τα άρθρα έχουν τις περισσότερες αναφορές, σε ποιο περιοδικό από τα τρία γίνονται οι περισσότερες αναφορές, αν τα άρθρα του κάθε περιοδικού έχουν πολλές αναφορές σε αυτό και άλλα. Πιο κάτω χρησιμοποιείται η απαραμετρική διαδικασία Kruskal Wallis ώστε να συγκριθούν τα τρία περιοδικά σε ότι αφορά τον αριθμό των αναφορών ανά άρθρο. Οι υποθέσεις που έγιναν ήταν οι εξής: Η ο : «Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των τριών περιοδικών, όσον αφορά τον συνολικό αριθμό των αναφορών των άρθρων που δημοσιεύονται σε αυτά». Η 1 : «Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών περιοδικών, όσον αφορά τον συνολικό αριθμό των αναφορών των άρθρων που δημοσιεύονται σε αυτά». (Η διαδικασία Oneway ANOVA η οποία είχε επιλεγεί αρχικά για να πραγματοποιηθεί η ανάλυση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αφού p = 0.027< 0.05 και κατά συνέπεια δεν επαληθεύεται ο έλεγχος ομοιογένειας των διακυμάνσεων). Τα αποτελέσματα της Kruskal Wallis φαίνονται στους πίνακες 9.15 με 9.17 του παραρτήματος 1. Στον πίνακα 9.16 φαίνονται οι μέσοι όροι κατάταξης (Mean Rank) για καθένα Σελίδα 58 από 119

59 από τα τρία περιοδικά και στον πίνακα 9.17 η αξία του x 2 ( Chi square), οι βαθμοί ελευθερίας (df) και η αξία του p (Assympt. Sig.). Το αποτέλεσμα της ανάλυσης Kruskal Wallis δίνει σαν αποτέλεσμα την α- πόρριψη της μηδενικής υπόθεσης και κατά συνέπεια φαίνεται ότι υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών επιστημονικών περιοδικών όσον αφορά τον αριθμό των αναφορών/ άρθρο. Πιο κάτω γίνεται περαιτέρω ανάλυση για τη σχέση των CME, PMI, IPM όσον αφορά τους αριθμούς των συνολικών αναφορών ανά άρθρο με τη χρήση διαγραμμάτων στο Microsoft excel Αριθμός άρθρων ανά περιοδικό & συνολικός αριθμός αναφορών ανά άρθρο. Πίνακας 6.4.1: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των άρθρων του CME σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αναφορών στο τέλος τους. CME ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % % % % % % % % % % > % ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Σελίδα 59 από 119

60 Πίνακας 6.4.2: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των άρθρων του IPM σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αναφορών στο τέλος τους. IPM ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % % % % % % % % % % > % ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Πίνακας 6.4.3: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των άρθρων του PMI σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αναφορών στο τέλος τους. PMI ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % % % % % % % % % % ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Σελίδα 60 από 119

61 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ CME 30.0% 27.8% 25.0% 24.0% 20.0% 19.6% ΑΡ.ΑΡΘΡΩ 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 11.3% 5.7% 5.2% 3.6% 1.5% 0.5% 0.5% 0.3% >100 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.1: Απεικονίζεται η σχέση του αριθμού των άρθρων του περιοδικού CME με τον αριθμό των αναφορών στο τέλος κάθε άρθρου. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM 30.0% 29.5% 25.0% 22.8% 21.2% 20.0% ΑΡ.ΑΡΘΡΩ 15.0% 10.0% 12.9% 8.7% 5.0% 0.0% 2.9% 1.7% 0.0% 0.0% 0.0% 0.4% >100 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.2: Απεικονίζεται η σχέση του αριθμού των άρθρων του περιοδικού IPM με τον αριθμό των αναφορών στο τέλος κάθε άρθρου. Σελίδα 61 από 119

62 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI 30.0% 28.6% 25.0% 20.0% 20.2% 19.0% ΑΡ.ΑΡΘΡΩ 15.0% 10.0% 15.5% 8.3% 5.0% 0.0% 2.4% 2.4% 2.4% 1.2% 0.0% ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.3: Απεικονίζεται η σχέση του αριθμού των άρθρων του περιοδικού IPM με τον αριθμό των αναφορών στο τέλος κάθε άρθρου. Στα σχήματα 6.4.1, , φαίνεται ότι για τα IPM και PMI το συνηθέστερο εύρος μέσα στο οποίο κινούνται οι αριθμοί των αναφορών/άρθρο είναι 10 με 20 ε- νώ στο CME 20 με 30. Γενικά μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι τα περισσότερα άρθρα είχαν από 10 έως 40 αναφορές και στα τρία επιστημονικά περιοδικά. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι εάν ένας συγγραφέας θέλει να δημοσιεύσει κάποιο άρθρο του σε ένα από τα CME, IPM και PMI θα πρέπει να συμπεριλάβει στο άρθρο του τουλάχιστον 10 με 20 αναφορές ανάλογα βέβαια και με την περιοχή γνώσης στην οποία αναφέρεται αυτό Αριθμός αναφορών & Περιοχή Γνώσης Σημαντικό θα ήταν επίσης να δούμε πόσο διαφέρει ο αριθμός τον αναφορών α- νά άρθρο ανάλογα με την περιοχή γνώσης στην οποία αναφέρεται αυτό. Για παράδειγμα το κόστος είναι μια περιοχή γνώσης η οποία έχει αναλυθεί πολύ περισσότερο από το εύρος της ανάλυσης του έργου επομένως δεν είναι δυνατόν να υπάρχει στην βιβλιογραφία ο ίδιος αριθμός αναφορών και για τα δύο. Οι υποθέσεις που έγιναν ήταν οι εξής: Σελίδα 62 από 119

63 Η ο : «Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις μεταβλητές «περιοχή γνώσης» και «αριθμός αναφορών ανά άρθρο». Η 1 : «Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις μεταβλητές «περιοχή γνώσης» και «αριθμός αναφορών ανά άρθρο». Τα αποτελέσματα της ανάλυσης βρίσκονται στους πίνακες 9.36 και 9.37 του παραρτήματος 1. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι [X 2 = , p<0.001] και άρα υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση ανάμεσα στις δύο μεταβλητές. Πρακτικά αυτό δείχνει ότι αν για παράδειγμα κάποιος συγγραφέας γράφει για το εύρος δεν χρειάζεται να συμπεριλάβει στο άρθρο του 20 αναφορές, γιατί ο μέσος όρος των αναφορών για την περιοχή αυτή είναι το 9.Αντίθετα αν ψάχνει για τη διαχείριση κινδύνων πρέπει να βρει περισσότερες από Αριθμός άρθρων κάθε περιοδικού σε σχέση με τον αριθμό των αναφορών στο ίδιο το περιοδικό ανά άρθρο. Πίνακας 6.4.4: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των άρθρων του CME σε σχέση με τον αριθμό των αναφορών στο ίδιο το CME. CME ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ CME ΣΤΟ CME ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ TOY CME ΠΟΣΟΣΤΟ % % % % % % % % % % > % ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Σελίδα 63 από 119

64 Πίνακας 6.4.5: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των άρθρων του IPM σε σχέση με τον αριθμό των αναφορών στο ίδιο το IPM. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM ΣΤΟ IPM IPM ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM ΠΟΣΟΣΤΟ % % % % % % % % % % > % ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Πίνακας 6.4.6: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των άρθρων του PMI σε σχέση με τον αριθμό των αναφορών στο ίδιο το PMI. PMI ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI ΣΤΟ PMI ΑΡ. ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI ΠΟΣΟΣΤΟ % % % % % % % % % % ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΘΡΩΝ % Σελίδα 64 από 119

65 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ CME ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ CME 50.0% 45.0% 40.0% 35.0% 30.4% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 30.0% 25.0% 20.0% 19.6% 16.5% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% 11.3% 8.0% 5.4% 2.8% 2.8% 1.5% 0.8% 0.8% >10 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.4: Απεικονίζεται ο αριθμός των αναφορών των άρθρων του CME στο ίδιο το περιοδικό CME. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ IPM 50.0% 48.8% 45.0% 40.0% 35.0% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 30.0% 25.0% 20.0% 20.7% 15.0% 10.0% 5.0% 9.8% 5.3% 6.1% 2.8% 1.6% 0.4% 0.4% 1.2% 2.8% 0.0% >10 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.5: Απεικονίζεται ο αριθμός των αναφορών των άρθρων του IPM στο ίδιο το περιοδικό IPM. Σελίδα 65 από 119

66 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ PMI 50.0% 47.6% 45.0% 40.0% 35.0% ΑΡ. ΑΡΘΡΩ 30.0% 25.0% 20.0% 26.2% 15.0% 14.3% 10.0% 5.0% 0.0% 4.8% 3.6% 0.0% 1.2% 0.0% 1.2% 1.2% ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.6: Απεικονίζεται ο αριθμός των αναφορών των άρθρων του PMI στο ίδιο το περιοδικό PMI. Από τα διαγράμματα στα σχήματα έως είναι εμφανές ότι πάνω από 40% των άρθρων των IPM και PMI δεν έχουν καμία αναφορά στον εαυτό τους, ενώ για το CME το ποσοστό πέφτει λίγο στο 30.4%. Το γεγονός αυτό προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη καθώς παλιότερα θεωρούνταν σχεδόν επιβεβλημένο για τα άρθρα που δημοσιεύονταν σε κάποιο περιοδικό να είχαν έστω και μια αναφορά σε αυτό. Και τα τρία περιοδικά έχουν ένα 20% των άρθρων που κάνει μόνο μια αναφορά σε αυτά και το ποσοστό πέφτει όσο αυξάνεται ο αριθμός των αναφορών. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το 0.8% των άρθρων του CME έχει >10 αναφορές σε αυτό. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει για το IPM στο 2.8%, ενώ είναι 0.0% για το PMI. Πρακτικά αυτό σημαίνει για έναν συγγραφέα ότι εάν θέλει να δημοσιεύσει ένα άρθρο του σε ένα από τα τρία επιστημονικά περιοδικά δεν απαιτείται να συμπεριλάβει κάποια αναφορά σε αυτά ή εάν θέλει για κάποιους λόγους, αρκεί να συμπεριλάβει μόνο μια. Σελίδα 66 από 119

67 6.4.4 Άρθρα του ενός περιοδικού & Αναφορές/Άρθρο στα άλλα δύο. Πίνακας 6.4.7: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός και το ποσοστό των αναφορών των άρθρων του CME στα άλλα δύο περιοδικά IPM και PMI. ΠΕΡΙΟ ΔΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΑ CME, IPM, PMI >10 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ (>0) /ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ (>0) /ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ PMI _ % IPM % Πίνακας 6.4.8: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός και το ποσοστό των αναφορών των άρθρων του IPM στα άλλα δύο περιοδικά CME και PMI. ΠΕΡΙΟ ΔΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΑ CME, IPM, PMI >10 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ (>0) /ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ (>0) /ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ PMI _ _ 1 _ % CME _ % Πίνακας 6.4.9: Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός και το ποσοστό των αναφορών των άρθρων του PMI στα άλλα δύο περιοδικά CME και IPM. ΠΕΡΙΟ ΔΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΣΤΑ CME, IPM, PMI >10 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ (>0) /ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ (>0) /ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ PMI _ 1 _ 1 1 _ % CME _ % Σελίδα 67 από 119

68 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ TOY CME ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ PMI ΑΡ. ΑΡΘΡΩ CME IPM >10 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.7: Απεικονίζεται ο αριθμός των αναφορών των άρθρων του CME στα τρία επιστημονικά περιοδικά. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ IPM ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΡ. ΑΡΘΡΩ PMI CME IPM >10 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.8: Απεικονίζεται ο αριθμός των αναφορών των άρθρων του IPM στα τρία επιστημονικά περιοδικά. Σελίδα 68 από 119

69 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ PMI ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΡ. ΑΡΘΡΩ PMI CME IPM >10 ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ Σχήμα 6.4.9: Απεικονίζεται ο αριθμός των αναφορών των άρθρων του PMI στα τρία επιστημονικά περιοδικά. ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ CME ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 80.0% 73.0% 70.0% 60.0% ΑΡ. ΑΝΑΦΟΡΩ 50.0% 40.0% 30.0% 21.4% 20.0% 5.7% 10.0% 0.0% PMI IPM CME ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ Σχήμα : Απεικονίζεται ο συνολικός αριθμός των αναφορών των άρθρων του CME ανά περιοδικό. Σελίδα 69 από 119