Χαρτογράφηση των διακρίσεων στην Ευρώπη Έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά µε τις µειονότητες και τις διακρίσεις (EU-MIDIS)

Transcript

1 Οργανισµός Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 9 εκεµβρίου 2009 Χαρτογράφηση των διακρίσεων στην Ευρώπη Έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά µε τις µειονότητες και τις διακρίσεις (EU-MIDIS) Η EU-MIDIS είναι η µεγαλύτερη και η πληρέστερη έκθεση που έχει δηµοσιευθεί µέχρι τώρα από τον Οργανισµό. Είναι η πρώτη έρευνα που διεξάγεται σε ολόκληρη την ΕΕ σε περισσότερα από άτοµα που ανήκουν σε οµάδες εθνοτικών µειονοτήτων και µεταναστών και αφορά τις εµπειρίες διακρίσεων που έχουν υποστεί στην ΕΕ και τη θυµατοποίησή τους στην καθηµερινή ζωή. Ιστορικό της έκθεσης: Ενώ η σύνθεση του πληθυσµού των κρατών µελών γίνεται ολοένα και πιο ανοµοιογενής, οι εκθέσεις του Οργανισµού δείχνουν σταθερά ότι υπάρχει σοβαρή έλλειψη στοιχείων για τις µειονότητες σε πολλές χώρες. Απαιτούνται στοιχεία για την αποτίµηση της κοινωνικής ένταξης των εθνοτικών µειονοτήτων και των µεταναστών, καθώς και της έκτασης των διακρίσεων και της θυµατοποίησης, συµπεριλαµβανοµένης της φυλετικής βίας, που υφίστανται οι µειονότητες. Ως εκ τούτου, ο Οργανισµός διεξήγαγε µια µεγάλη αντιπροσωπευτική έρευνα (την οποία υλοποίησε η GALLUP), παίρνοντας συνεντεύξεις από επιλεγµένες οµάδες εθνοτικών µειονοτήτων και µεταναστών και στα 27 κράτη µέλη της ΕΕ. Η έρευνα εξέτασε τις εµπειρίες διακρίσεων λόγω µεταναστευτικής ή εθνοτικής µειονοτικής καταγωγής σε εννέα τοµείς της καθηµερινής ζωής: διακρίσεις κατά την αναζήτηση εργασίας ή στην εργασία, διακρίσεις από υπαλλήλους που εργάζονται σε γραφεία ανεύρεσης στέγης, σε υπηρεσίες υγειονοµικής περίθαλψης και κοινωνικές υπηρεσίες, στο σχολείο και σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύµατα, σε καφέ, εστιατόρια, µπαρ ή νυχτερινά κέντρα, σε καταστήµατα, καθώς και διακρίσεις κατά την προσπάθεια ανοίγµατος τραπεζικού λογαριασµού ή λήψης δανείου. Στην έρευνα καταγράφηκαν επίσης οι συνολικές εµπειρίες θυµατοποίησης σε πέντε κατηγορίες εγκληµάτων και, ειδικότερα, εγκλήµατα κατά της ιδιοκτησίας (κλοπή οχήµατος ή σε όχηµα, διάρρηξη και κλοπή άλλης προσωπικής περιουσίας) και προσωπικά εγκλήµατα, όπως εµπειρίες επίθεσης ή απειλής και σοβαρής παρενόχλησης, ενώ παράλληλα εξετάσθηκε κατά πόσον τα εγκλήµατα αυτά υποκινήθηκαν από φυλετικά κίνητρα. Σήµερα (9 εκεµβρίου 2009), ο Οργανισµός παρουσιάζει την πλήρη έκθεση των πορισµάτων της έρευνας EU-MIDIS. Προηγήθηκαν δηµοσιεύσεις στη σειρά εκθέσεων «Εστίαση στα δεδοµένα» σχετικά µε συγκεκριµένες µειονοτικές οµάδες και βασικά ζητήµατα: 1

2 1) «Η EU MIDIS µε µια µατιά» (22/04/2009) επισκόπηση της πλήρους έρευνας EU MIDIS. 2) «Έκθεση Εστίαση στα δεδοµένα 1: Οι Ροµά» (22/04/2009) η πρώτη έκθεση της σειράς εκθέσεων «Εστίαση στα δεδοµένα» της έρευνας EU-MIDIS. Καθώς οι Ροµά ανέφεραν συνολικά τα υψηλότερα επίπεδα διακρίσεων στην έρευνα EU-MIDIS, επελέγησαν ως αντικείµενο της πρώτης έκθεσης εστίασης. 3) «Έκθεση Εστίαση στα δεδοµένα 2: Οι µουσουλµάνοι» (28/05/2009) η έκθεση για τους µουσουλµάνους παρέχει στοιχεία σχετικά µε τις διακρίσεις και τη θυµατοποίηση που υφίστανται οι µουσουλµάνοι σε ολόκληρη την ΕΕ. Καλύπτει ερωτηθέντες µουσουλµάνους διαφορετικής εθνοτικής καταγωγής σε 14 κράτη µέλη. ΚΥΡΙΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ Ελλιπής καταγγελία των εµπειριών διακρίσεων, θυµατοποίησης και αστυνόµευσης Υψηλά επίπεδα διακρίσεων, φυλετικών εγκληµάτων και θυµατοποίησης Οι οµάδες εθνοτικών µειονοτήτων και µεταναστών που ερωτήθηκαν ανέφεραν υψηλά επίπεδα διακρίσεων και θυµατοποίησης, συµπεριλαµβανοµένης της φυλετικής βίας. Από τους εννέα τοµείς διακρίσεων στην καθηµερινή ζωή, οι διακρίσεις στην απασχόληση αναδεικνύονται ως ο σηµαντικότερος τοµέας διακρίσεων, ενώ οι διακρίσεις στη στέγαση συγκαταλέγονται στις λιγότερο προβληµατικές. Τα συµπεράσµατα δείχνουν ότι οι διακρίσεις, ιδίως στους δύο τοµείς που έχουν τη µεγαλύτερη σηµασία στη ζωή, δηλαδή την εκπαίδευση και την απασχόληση, είναι επιζήµιες. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς η κατάλληλη εκπαίδευση και η αµειβόµενη εργασία συνιστούν καθοριστικούς παράγοντες για την ενσωµάτωση και την κοινωνική ένταξη, αποτελούν δε «προαπαιτούµενο» για µια αξιοπρεπή και ελεύθερη ζωή γεµάτη αυτοπεποίθηση. ιαφορές µεταξύ κρατών µελών Εξετάζοντας την ανάλυση των αποτελεσµάτων για τις συγκεκριµένες οµάδες στα κράτη µέλη, οι δέκα πρώτες οµάδες που υπέστησαν τα υψηλότερα επίπεδα διακρίσεων σε διάστηµα 12 µηνών ήταν: οι Ροµά στην Τσεχική ηµοκρατία (64%), οι Αφρικανοί στη Μάλτα (63%), οι Ροµά στην Ουγγαρία (62%), οι Ροµά στην Πολωνία (59%), οι Ροµά στην Ελλάδα (55%), οι Αφρικανοί της υποσαχάριας Αφρικής στην Ιρλανδία (54%), οι Βορειοαφρικανοί στην Ιταλία CZ Roma MT African HU Roma PL Roma EL Roma IE Sub-Saharan African IT North African FI Somali DK Somali PT Brazilian (52%), οι Σοµαλοί στη Φινλανδία (47%), οι Σοµαλοί στη ανία (46%) και οι Βραζιλιάνοι στην Πορτογαλία (44%). Η συντριπτική πλειονότητα δεν καταγγέλλει τα κρούσµατα διακρίσεων Η έρευνα έδειξε ότι η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων δεν κατήγγειλε τις εµπειρίες διακρίσεων σε έναν οργανισµό ή στον χώρο στον οποίο συνέβησαν. Το ίδιο ισχύει για τις επιθέσεις, τις απειλές και τη σοβαρή παρενόχληση: η πλειονότητα των ερωτηθέντων δεν κατήγγειλε στην αστυνοµία την εµπειρία θυµατοποίησης που υπέστη. Αυτό σηµαίνει ότι χιλιάδες περιπτώσεις διακρίσεων και φυλετικών εγκληµάτων παραµένουν άγνωστες, και Ποσοστό θυµάτων διακρίσεων τους προηγούµενους 12 µήνες (9 τοµείς) συγκεκριµένες οµάδες µε τα υψηλότερα ποσοστά διακρίσεων

3 εποµένως δεν καταγράφηκαν µέσω επίσηµων καταγγελιών και µηχανισµών συλλογής δεδοµένων της ποινικής δικαιοσύνης. Τι µπορούν να κάνουν σχετικά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής; Τα στοιχεία της έρευνας παρέχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης στοχοθετηµένων και τεκµηριωµένων πολιτικών απαντήσεων. Τα στοιχεία υποδεικνύουν επίσης την αναγκαιότητα θέσπισης ανεξάρτητων µηχανισµών σε όλα τα σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύµατα για την καταγραφή των καταγγελιών που αφορούν διακρίσεις λόγω της εθνοτικής/µεταναστευτικής καταγωγής. Ελλιπής επίγνωση των δικαιωµάτων Οι ευάλωτες οµάδες δεν είναι ενηµερωµένες σχετικά µε τη νοµοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων Η έρευνα παρέχει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι πλέον ευάλωτες στις διακρίσεις οµάδες στην ΕΕ παραµένουν ελλιπώς ενηµερωµένες σχετικά µε τη νοµοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων βάσει της εθνοτικής καταγωγής. Κατά µέσο όρο, 43% των ερωτηθέντων (ανάλογα µε την οµάδα και τον εξεταζόµενο θεµατικό τοµέα) πιστεύει ότι δεν υπάρχει τέτοια νοµοθεσία και ποσοστό 20% δεν είναι βέβαιο ότι υπάρχει τέτοια νοµοθεσία. Αυτό καταδεικνύει την επείγουσα ανάγκη οι ευάλωτες µειονότητες να βελτιώσουν τον βαθµό επίγνωσης των δικαιωµάτων τους. Λόγοι µη καταγγελίας Ο κύριος λόγος που αναφέρουν όλοι οι ερωτηθέντες για τη µη καταγγελία των κρουσµάτων διάκρισης είναι η πεποίθηση ότι «τίποτα δεν θα γινόταν» ως αποτέλεσµα της καταγγελίας. Ένας άλλος συνηθισµένος λόγος για τη µη καταγγελία είναι η έλλειψη γνώσεων σχετικά µε τον χώρο και τον τρόπο καταγγελίας των διακρίσεων. Κατά µέσο όρο, 82% αυτών που υπέστησαν διακρίσεις κατά τους 12 τελευταίους µήνες δεν κατήγγειλαν την πιο πρόσφατη εµπειρία διάκρισης που υπέστησαν είτε στον χώρο στον οποίο συνέβη είτε σε αρµόδια αρχή. 82% ιακρίσεις (εννέα τοµείς) 18% Reported Not reported 66% 34% Θυµατοποίηση (επίθεση ή απειλή) Καταγγελία του πιο πρόσφατου κρούσµατος διάκρισης ή επίθεσης ή απειλής Σύµφωνα µε την οδηγία για τη φυλετική ισότητα του 2000, εάν κάποιος υποστεί διάκριση λόγω της φυλής ή της εθνοτικής του καταγωγής µπορεί να υποβάλει καταγγελία στην αρµόδια αρχή, όπως σε φορείς για την προώθηση της ίσης µεταχείρισης. Ωστόσο, τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι η µεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων δεν γνώριζε κανέναν οργανισµό που να προσφέρει υποστήριξη και συµβουλές σε άτοµα που έχουν πέσει θύµατα διακρίσεων. Μόνον 16% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι γνώριζε έναν τέτοιο οργανισµό. Επίσης, 63% των ερωτηθέντων δεν είχε ακούσει ποτέ για κάποιον φορέα για την ισότητα, ακόµη και όταν ο φορέας αναφερόταν µε την ονοµασία του. Έτσι εξηγούνται τα πολύ χαµηλά ποσοστά καταγγελιών και καταδεικνύεται η επείγουσα ανάγκη για καλύτερη ενηµέρωση. 1 Εποµένως, ο Οργανισµός δεσµεύεται να διασφαλίσει ότι το περιεχόµενο της εν λόγω οδηγίας θα γίνει γνωστό στους ενδιαφεροµένους µέσω δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης. 1 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε την υποβολή καταγγελιών για τις διακρίσεις, βλέπε τα βασικά πορίσµατα και τις συστάσεις της έρευνας EU MIDIS. 3

4 Χαµηλά επίπεδα εµπιστοσύνης στην αστυνοµία Ο κύριος λόγος που αναφέρουν οι διάφορες ερωτηθείσες οµάδες για τη µη καταγγελία προσωπικών εγκληµάτων (επίθεση και απειλή και σοβαρή παρενόχληση) είναι η έλλειψη εµπιστοσύνης στην ικανότητα της αστυνοµίας να τους αποκαταστήσει. Επιπλέον, ορισµένοι εξ αυτών που κατήγγειλαν στην αστυνοµία ότι υπήρξαν θύµατα δεν έµειναν ικανοποιηµένοι στη συνέχεια από τον τρόπο µε τον οποίο η αστυνοµία χειρίσθηκε την καταγγελία τους αυτό συµβαίνει κυρίως στην περίπτωση των Ροµά. Ως εκ τούτου, η πραγµατικότητα των προβληµάτων που αντιµετωπίζουν οι πιο ευάλωτες στη θυµατοποίηση οµάδες στην ΕΕ παραµένει άγνωστη στην αστυνοµία και στο σύστηµα της ποινικής δικαιοσύνης. Η έλλειψη στοιχείων σχετικά µε την έκταση της ποινικής ή/και της φυλετικής θυµατοποίησης των µειονοτήτων παρεµποδίζει επίσης τις προσπάθειες αποτελεσµατικής αντιµετώπισης του προβλήµατος. Τι µπορούν να κάνουν σχετικά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής; Να ζητήσουν την κριτική αξιολόγηση της εφαρµογής της οδηγίας για τη φυλετική ισότητα (2000/43/ΕΚ) στην πράξη Να επενδύσουν πόρους για τη γνωστοποίηση στα πλέον ευάλωτα στις διακρίσεις άτοµα των φορέων στους οποίους µπορούν να στραφούν για υποστήριξη και συµβουλές Να διαθέσουν πόρους σε οργανισµούς που παρέχουν συνδροµή σε άτοµα τα οποία έχουν υποστεί διακρίσεις Να ενθαρρύνουν τα άτοµα που έχουν υποστεί διακρίσεις ή παρενόχληση να καταγγείλουν την εµπειρία τους σε αρµόδια αρχή, γνωρίζοντας ότι οι καταγγελίες τους θα ληφθούν σοβαρά υπόψη. Η ποινικοποίηση των θυµάτων Ένα στα τέσσερα µέλη µειονοτικής οµάδας υπήρξε FI Somali 74 θύµα εγκλήµατος IT North African 44 τουλάχιστον µία φορά κατά CZ Roma 42 τους 12 µήνες που PL Roma 40 προηγήθηκαν της έρευνας. DK Somali 40 Τα υψηλότερα επίπεδα EL Roma 33 συνολικής θυµατοποίησης HU Roma 29 υφίστανται οι Αφρικανοί της ES North African 22 υποσαχάριας Αφρικής RO Roma 21 (33%), µε µικρή διαφορά από NL Surinamese 19 τους Ροµά (32%). Έγινε προσπάθεια σύγκρισης των Κρούσµατα επίθεσης ή απειλής σε διάστηµα 12 µηνών ποσοστών θυµατοποίησης (συνολικός αριθµός κρουσµάτων θυµατοποίησης, ανά 100 µεταξύ της πλειονότητας του ερωτηθέντες) ειδικές οµάδες µε τα υψηλότερα ποσοστά πληθυσµού (η οποία ερωτήθηκε στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής έρευνας για την εγκληµατικότητα και την ασφάλεια) και των µειονοτήτων (ερωτήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας EU-MIDIS) όσον αφορά την κλοπή προσωπικής περιουσίας και την επίθεση ή την απειλή. Τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι, κατά µέσο όρο, οι µειονότητες είναι θύµατα προσωπικής κλοπής και επίθεσης ή απειλής συχνότερα από ό,τι η πλειονότητα του πληθυσµού. Με άλλα λόγια, σηµαντικός αριθµός ατόµων που ανήκουν σε µειονοτικές οµάδες είναι επίσης θύµατα εγκληµάτων και χρειάζονται βοήθεια, προστασία και υποστήριξη, παρότι παρουσιάζονται συχνά µε στερεότυπο τρόπο ως εγκληµατίες. Για παράδειγµα, πολύ υψηλός αριθµός κρουσµάτων επίθεσης ή απειλής διαπιστώθηκε στη Φινλανδία όσον αφορά τους σοµαλούς ερωτηθέντες συγκεκριµένα καταγράφηκαν 74 κρούσµατα για κάθε 100 ερωτηθέντες. Ακολουθούν η Ιταλία µε 44 κρούσµατα για κάθε 100 βορειοαφρικανούς ερωτηθέντες και η Τσεχική ηµοκρατία µε 42 κρούσµατα για κάθε 100 ερωτηθέντες Ροµά. Υψηλός αριθµός 4

5 κρουσµάτων καταγράφεται επίσης στην Πολωνία, στη ανία, στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία. Συνολικά, σχεδόν ένα στα πέντε άτοµα από τις οµάδες των Ροµά και των Αφρικανών της υποσαχάριας Αφρικής που ερωτήθηκαν ανέφεραν ότι υπήρξαν θύµατα σοβαρής παρενόχλησης τουλάχιστον µία φορά στο διάστηµα των προηγούµενων 12 µηνών. Ο µεγαλύτερος αριθµός κρουσµάτων σοβαρών παρενοχλήσεων καταγράφηκε για τους Ροµά ερωτηθέντες στην Ελλάδα, όπου αναφέρθηκαν 174 κρούσµατα για κάθε 100 ερωτηθέντες. Κατά µέσο όρο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι µειονότητες υφίστανται επιθέσεις και απειλές συχνότερα από ό,τι τα µέλη της πλειονότητας του πληθυσµού. Τι µπορούν να κάνουν σχετικά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής; Ανάπτυξη πρωτοβουλιών συνεργασίας µεταξύ της αστυνοµίας, των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε µια προσπάθεια ενθάρρυνσης της καταγγελίας των εγκληµάτων και παροχής συνδροµής στα θύµατα. Συχνές ερωτήσεις Για ποιον λόγο διενήργησε ο Οργανισµός την έρευνα αυτή; Οι εκθέσεις του Οργανισµού δείχνουν σταθερά ότι υπάρχει σοβαρή έλλειψη στοιχείων για τις µειονότητες σε πολλές χώρες. Το αποτέλεσµα είναι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να εξακολουθούν να µην είναι καλά πληροφορηµένοι σχετικά µε τον τρόπο που οι µειονότητες βιώνουν την καθηµερινότητα στα κράτη µέλη. Αυτή η συνεχής έλλειψη (συγκρίσιµων) στοιχείων δυσκολεύει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο να αναπτύξουν στοχοποιηµένες παρεµβάσεις για την καταπολέµηση των διακρίσεων και των φυλετικών εγκληµάτων. Η έρευνα EU-MIDIS µπορεί να συµπληρώσει τις προσπάθειες που καταβάλλονται επί του παρόντος σε ορισµένα κράτη µέλη και στην ΕΕ, προκειµένου να καλυφθεί η τρέχουσα έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων για τις εµπειρίες διακρίσεων και θυµατοποίησης των µειονοτήτων. Πώς διενεργήθηκε η έρευνα και ποιες ερωτήσεις υποβλήθηκαν στους συµµετέχοντες; Η έρευνα (την οποία υλοποίησε η Gallup) πραγµατοποιήθηκε βάσει προσωπικών συνεντεύξεων µε τυχαίο δείγµα ερωτηθέντων από επιλεγµένες οµάδες εθνοτικών µειονοτήτων και µεταναστών και στα 27 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ερωτήθηκαν µέλη εθνοτικών µειονοτήτων και µετανάστες. Επιπλέον, ερωτήθηκαν άτοµα από την πλειονότητα του πληθυσµού που ζουν στις ίδιες περιοχές µε τις µειονότητες σε 10 κράτη µέλη, ώστε να υπάρχει δυνατότητα σύγκρισης επιλεγµένων αποτελεσµάτων. Η έρευνα EU-MIDIS συµπεριέλαβε από µία έως τρεις οµάδες µεταναστών, εθνοτικών µειονοτήτων ή εθνικών µειονοτήτων σε κάθε κράτος µέλος της ΕΕ, µε ελάχιστο αριθµό 500 ερωτηθέντων ανά οµάδα σε κάθε χώρα. Η έρευνα χρησιµοποίησε το ίδιο τυποποιηµένο ερωτηµατολόγιο σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Τα αποτελέσµατα της έρευνας είναι αντιπροσωπευτικά των οµάδων που έλαβαν µέρος στην έρευνα στις περιοχές στις οποίες πραγµατοποιήθηκε η έρευνα. Στο πλαίσιο της έρευνας, άτοµα που ανήκουν σε οµάδες εθνοτικών µειονοτήτων και µετανάστες ρωτήθηκαν σχετικά µε τις εµπειρίες διακρίσεων που έχουν υποστεί σε εννέα διαφορετικούς τοµείς της καθηµερινής ζωής: (1) κατά την αναζήτηση εργασίας (2) στην εργασία (3) κατά την αναζήτηση σπιτιού ή διαµερίσµατος για µίσθωση ή αγορά (4) από τους υπαλλήλους υπηρεσιών υγειονοµικής περίθαλψης (5) από τους υπαλλήλους κοινωνικών υπηρεσιών (6) από τους υπαλλήλους σχολείων (7) σε καφέ, εστιατόρια, µπαρ 5

6 ή νυχτερινά κέντρα (8) κατά την είσοδο ή την παραµονή τους σε ένα κατάστηµα (9) όταν προσπαθούν να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασµό ή να λάβουν δάνειο. Υποβλήθηκαν ερωτήσεις σχετικά µε εµπειρίες θυµατοποίησης, συµπεριλαµβανοµένης της φυλετικής βίας, σε πέντε διαφορετικούς τοµείς: (1) κλοπή οχήµατος ή σε όχηµα (2) διάρρηξη ή απόπειρα διάρρηξης (3) κλοπή προσωπικής περιουσίας χωρίς βία ή απειλή (4) επίθεση και απειλή (5) σοβαρή παρενόχληση. Πόσο συγκρίσιµα είναι τα στοιχεία της έρευνας; Καθώς τα αποτελέσµατα αναφέρονται κυρίως στις εµπειρίες των µεγαλύτερων εθνοτικών µειονοτικών οµάδων στην ΕΕ, µπορούν να πραγµατοποιηθούν γενικές συγκρίσεις όσον αφορά τις διάφορες οµάδες που εξετάσθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας. Ωστόσο, κατά τη διεξαγωγή τέτοιων συγκρίσεων, πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στη διαφορετική καταγωγή και περιβάλλον κάθε οµάδας σε κάθε κράτος µέλος. Η έρευνα EU-MIDIS καθιστά εφικτές τις συγκρίσεις ανάµεσα σε κράτη µέλη µε παρόµοιους µειονοτικούς πληθυσµούς. Για παράδειγµα, ανάµεσα σε χώρες όπου διενεργήθηκαν συνεντεύξεις µε Τούρκους ή µε Βορειοαφρικανούς. Τα αποτελέσµατα µπορούν να συγκριθούν µε τα επίσηµα κυβερνητικά στοιχεία κάθε κράτους µέλους για τα κρούσµατα διακρίσεων και θυµατοποίησης (µε τη µορφή καταγγελιών, καταγεγραµµένων εγκληµάτων και δικαστικών υποθέσεων), καθώς και µε τα στοιχεία ανεπίσηµων πηγών όπως ΜΚΟ. Κατ αυτόν τον τρόπο, µπορεί να αποτιµηθεί σε κάθε κράτος µέλος η κλίµακα των πιθανών µη καταγγελθέντων κρουσµάτων διακρίσεων και φυλετικής θυµατοποίησης. Η έρευνα EU-MIDIS παρέχει το εκτενέστερο σύνολο στοιχείων που έχει παραχθεί έως σήµερα σχετικά µε τις διακρίσεις και τη θυµατοποίηση που υφίστανται τα µέλη εθνοτικών µειονοτήτων και οι µετανάστες στην ΕΕ. Ωστόσο, είναι αντιπροσωπευτική µόνον για τις οµάδες που εξετάσθηκαν και όχι για όλες τις εθνοτικές µειονοτικές και µεταναστευτικές οµάδες που υπάρχουν στην ΕΕ. Η έρευνα EU-MIDIS δοκίµασε µια αξιόπιστη και συνολική µέθοδο τυχαίας δειγµατοληψίας, την οποία µπορεί να χρησιµοποιήσει κάθε κράτος µέλος της ΕΕ για να επεκτείνει την κάλυψη της έρευνας σε διαφορετικές οµάδες και περισσότερους ερωτηθέντες σε µια χώρα, επιτρέποντας έτσι την περαιτέρω σύγκριση και ανάλυση. Ποιοι ήταν οι ερωτηθέντες και πώς επιλέχθηκαν οι οµάδες; Επιλέχθηκαν δειγµατοληπτικά άνδρες και γυναίκες ηλικίας τουλάχιστον 16 ετών, οι οποίοι ανέφεραν ότι ανήκουν σε µία από τις επιλεγµένες οµάδες εθνοτικών µειονοτήτων ή µεταναστών. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η διαµονή των ερωτηθέντων στο σχετικό κράτος µέλος για διάστηµα τουλάχιστον 12 µηνών. Η επιλογή των οµάδων που συµµετείχαν στις συνεντεύξεις σε κάθε κράτος µέλος έγινε µε βάση τα ακόλουθα στοιχεία 2 : τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν στον Οργανισµό από το Ευρωπαϊκό ίκτυο Πληροφόρησης για τον Ρατσισµό και την Ξενοφοβία (RAXEN) των 27 εθνικών φορέων συνεργασίας, οι οποίοι παρέχουν στον Οργανισµό αναλυτικές εθνικές ετήσιες εκθέσεις σχετικά µε την ευπάθεια των διάφορων µειονοτήτων στις διακρίσεις και τη θυµατοποίηση σε κάθε κράτος µέλος τον προσδιορισµό της µεγαλύτερης οµάδας ή οµάδων µειονοτήτων σε κάθε χώρα, δηλαδή οµάδας µε ελάχιστο συνολικό µέγεθος 5% έτσι ώστε να επαρκεί για την τυχαία δειγµατοληψία σε συγκεκριµένες περιοχές 2 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τις οµάδες, βλέπε «Η EU MIDIS µε µια µατιά», σ. 4 6

7 τη δυνατότητα διερεύνησης των οµάδων σε περισσότερα από ένα κράτη µέλη, γεγονός που επέτρεψε τη δηµιουργία «αθροιστικών οµάδων» όπως οι «Βορειοαφρικανοί» για τη σύγκριση των αποτελεσµάτων µεταξύ χωρών. Ιστορικό της συναφούς κοινοτικής νοµοθεσίας: Η οδηγία για τη φυλετική ισότητα (2000/43/ΕΚ) είναι το σηµαντικότερο νοµοθέτηµα της ΕΕ για την καταπολέµηση των φυλετικών/εθνοτικών διακρίσεων. Θεσπίσθηκε το 2000 και απαγορεύει τις διακρίσεις στους τοµείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής προστασίας, συµπεριλαµβανοµένων της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονοµικής περίθαλψης, καθώς και της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες και της παροχής αυτών, περιλαµβανοµένης της στέγασης. Η οδηγία για τη φυλετική ισότητα απαιτούσε, µεταξύ άλλων, τη δηµιουργία ειδικών φορέων για την προώθηση της αρχής της ίσης µεταχείρισης σε κάθε κράτος µέλος, σηµαντικό καθήκον των οποίων είναι η παροχή συνδροµής στα θύµατα διακρίσεων ώστε το νοµικό σύστηµα να καταστεί πιο προσιτό σε αυτά. Η οδηγία περιγράφεται σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2007 ως «πολύ σηµαντικό βήµα για την ανύψωση του επιπέδου προστασίας των θυµάτων διακρίσεων λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής και για να τους δοθούν περισσότερες δυνατότητες αποκατάστασης» (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2007/2094 (INI)). Σύµφωνα µε το άρθρο 17 της οδηγίας για την φυλετική ισότητα (2000/43/ΕΚ), ο Οργανισµός Θεµελιωδών ικαιωµάτων της ΕΕ πρέπει να συµβάλλει στην εκπόνηση της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο σχετικά µε την εφαρµογή της οδηγίας. Η πλήρης έκθεση EU MIDIS καθώς και η σειρά προηγούµενων εκθέσεων «Εστίαση στα δεδοµένα» είναι διαθέσιµες στη διεύθυνση: Για περισσότερες πληροφορίες, µπορείτε να επικοινωνείτε µε την οµάδα του FRA για την επικοινωνία µε τα ΜΜΕ: Ηλεκ. ταχυδροµείο: Τηλ.: