ACSTAC 2011 Proceedings March 19-20, 2011

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ACSTAC 2011 Proceedings March 19-20, 2011"

Transcript

1 2011 1

2 ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ: ΕΡΕΥΝΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ - ΗΘΙΚΗ Κοτιώνη Άρτεμις Εκπαιδευτήρια Κωστεα-Γείτονα artkotioni@gmail.com Επιβλέπουσα Καθηγήτρια : Δήμητρα Ζουδίου Καθηγήτρια Βιολογίας, Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα zoudiou@gmail.com ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα βλαστοκύτταρα είναι ζωτικής σημασίας έχουν πολλές λειτουργιές στο σώμα. Είναι πολύτιμα γιατί έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν έχει κανένα άλλο κύτταρο στο σώμα. Χωρίζονται σε δυο κατηγορίες τα εμβρυακά και τα ενήλικα. Επίσης έχει ανακαλυφθεί και ένας τρόπος να δημιουργούν οι επιστήμονες τεχνητά βλαστοκύτταρα τα IPS cells. Αυτές οι ξεχωριστές ιδιότητες που έχουν τα βλαστοκύτταρα έχουν δώσει στους επιστήμονες ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο ερευνάς για πιθανές θεραπείες σοβαρών ασθενειών. Στην εργασία αναφέρεται συγκεκριμένα η πιθανή θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον. Τέλος έχουν εξεταστεί κάποια ηθικά ζητήματα που απασχολούν τους επιστήμονες άλλα και την κοινωνία σε σχέση με την χρησιμοποίηση εμβρυακών βλαστοκυττάρων. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: βλαστοκύτταρα, κυτταρική διαφοροποίηση/εξειδίκευση βλασοκυτταρικες θεραπείες, βιοηθική. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Ένα βλαστοκύτταρο δεν είναι διαφοροποιημένο έχει όμως την ικανότητα μιας απεριόριστης διαίρεσης από την οποία μπορούν να παραχθούν άλλα εξειδικευμένα κύτταρα. Πιο συγκεκριμένα, τα βλαστοκύτταρα έχουν τις εξής τρεις ιδιότητες που τα κάνουν να ξεχωρίζουν από όλα τα άλλα κύτταρα του οργανισμού μας: 2

3 Τα βλαστοκύτταρα είναι μη-εξειδικευμένα. Δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη δομή ή χημική σύσταση που θα τους επέτρεπε να έχουν εξειδικευμένες λειτουργίες. Τα βλαστοκύτταρα έχουν την δυνατότητα της αυτοανανέωσης. Δηλαδή έχουν μια απεριόριστη ικανότητα διαίρεσης, σε αντίθεση με τα εξειδικευμένα κύτταρα του σώματός μας τα οποία δεν έχουν αυτή την δυνατότητα. Ένας μικρός πληθυσμός βλαστοκυττάρων που πολλαπλασιάζεται στο εργαστήριο για αρκετούς μήνες μπορεί να δώσει εκατομμύρια βλαστοκύτταρα. Τα βλαστοκύτταρα μπορούν να δημιουργήσουν εξειδικευμένα κύτταρα. Τα μη εξειδικευμένα βλαστοκύτταρα δίνουν γένεση σε κύτταρα με εξειδικευμένες λειτουργίες. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται διαφοροποίηση. ΣΧΗΜΑ 1: Ιδιότητες βλαστοκυττάρων: απεριόριστη διαίρεση (αυτοανανέωση), αδιαφοροποίητα βλαστοκύτταρα, διαφοροποιημένα θυγατρικά κύτταρα ΑΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΤΟ ΑΥΤΟΑΝΑΝΕΩΣΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ Όπου: Βλαστοκύτταρο Διαφοροποιημένο κύτταρο ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Α/ Εμβρυικά Παντοδύναμα Βλαστοκύτταρα (totipotant) Η πρώτη μορφή εμβρυικών βλαστοκυττάρων δημιουργείται κατά τη γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο. Το πρώτο κύτταρο του εμβρύου, το ζυγωτό, αλλά και τα θυγατρικά κύτταρα που προκύπτουν από τις διαιρέσεις του τις τέσσερις πρώτες μέρες θεωρούνται πραγματικά παντοδύναμα! Η ονομασία τους αυτή αποδίδει τη δυνατότητα που έχει κάθε ένα από αυτά τα κύτταρα, εάν αποσπασθεί από τα υπόλοιπα, να δημιουργήσει εκ νέου ολόκληρο τον οργανισμό. Β/ Εμβρυικά Πολυδύναμα Βλαστοκύτταρα (pluripotant) Η δεύτερη μορφή βλαστοκυττάρων δημιουργείται λίγες μέρες (4ή5) μετά τη γονιμοποίηση από τη σταδιακή διαίρεση του ζυγωτού. Η μικροσκοπική μάζα κυττάρων ( ) που δημιουργείται, οργανώνεται σε μία δομή που ονομάζεται βλαστοκύστη και αποτελείται από μία εξωτερική στοιβάδα κυττάρων και μία εσωτερική ομάδα κυττάρων. Τα κύτταρα αυτής της εσωτερικής μάζας (inner cell mass) είναι αυτά που 3

4 χαρακτηρίζονται ως πολυδύναμα εμβρυικά βλαστοκύτταρα. Η ονομασία τους αυτή αποδίδει τη δυνατότητα που έχουν να δίνουν γένεση σε οποιασδήποτε κατηγορίας κύτταρο του ανθρώπινου σώματος. Δε θα μπορούσαν όμως να δημιουργήσουν εκ νέου ολόκληρο τον οργανισμό. Σχημα 2 : Το ωαριο γονιμοποιειται από το σπερματοζωαριο και δινει το ζυγωτο το οποιο με τη σειρα του μετατρεπεται σε βλαστοκυστη. Γ/ Ενήλικα Πανίσχυρα Βλαστοκύτταρα (multipotent) Τα ενήλικα βλαστικά κύτταρα είναι μη διαφοροποιημένα και βρίσκονται ανάμεσα σε εξειδικευμένα κύτταρα σε έναν ιστό ή ένα όργανο. Διατηρούν αυτήν την απεριόριστη ικανότητα διαίρεσης, έχουν όμως περιορισμένη δυνατότητα διαφοροποίησης. Δηλαδή μπορούν να παράγουν κύτταρα μίας μόνο συγκεκριμένης κατηγορίας. Για παράδειγμα οι οστεοβλάστες μπορούν να παράγουν μόνο νέα οστικά κύτταρα και οι μυελοβλάστες μόνο νέα μυϊκά κύτταρα. Ο πρωταρχικός ρόλος τους σε έναν οργανισμό είναι να διατηρούν και να επισκευάζουν τον ιστό στον οποίο βρίσκονται. Οι ιστοί πέρα από περιπτώσεις τραυματισμών ή ασθενειών, χάνουν σε μόνιμη βάση έναν αριθμό κυττάρων, τα οποία στη συνέχεια πρέπει να αντικατασταθούν. ΠΗΓΕΣ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Η εφαρμογή οποιασδήποτε μεθόδου προϋποθέτει ότι οι επιστήμονες έχουν στη διάθεσή τους βλαστικά κύτταρα. Τα βλαστικά αυτά κύτταρα μπορεί να προέρχονται από διάφορες πηγές. Α/ Απομόνωση ενήλικων βλαστικών κυττάρων Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις εφαρμογής χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας, βλαστικά κύτταρα απομονώνονται από το μυελό των οστών του ασθενούς, πολλαπλασιάζονται εργαστηριακά. Τα βλαστικά αυτά κύτταρα μπορούν να διαφοροποιηθούν σε όλες τις κατηγορίες των κυττάρων του αίματος, ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία μετά την εφαρμογή της τεχνικής εγχέονται και πάλι στην κυκλοφορία του αίματός του ασθενούς. Β/ Ιn vitro γονιμοποίηση για γνήσια πολυδύναμα εμβρυικά βλαστοκύτταρα Το ωάριο γονιμοποιείται εργαστηριακά και το ζυγωτό αφήνεται να διαιρεθεί για λίγες μέρες. Όταν δημιουργηθεί η βλαστοκύστη τα κύτταρα της εσωτερικής μάζας 4

5 απομονώνονται και καλλιεργούνται υπό ειδικές συνθήκες. Έτσι όταν διαιρεθούν δίνουν νέα κύτταρα τα οποία μπορούν να διαφοροποιηθούν έτσι ώστε να διαμορφώσουν κάθε τύπου κυττάρου στο σώμα των ενηλίκων. Καθώς οι επιστήμονες συνεχίζουν την έρευνα για νέες τεχνικές που θα επιτρέπουν στα εμβρυακά βλαστικά κύτταρα να διαφοροποιηθούν σε εξειδικευμένα κύτταρα, όπως κύτταρα της καρδίας, του μυ, ή των νεύρων, θα είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν ένα τεράστιο αριθμό των ασθενειών. Η ικανότητα των εμβρυακών βλαστικών κυττάρων να πολλαπλασιάζονται απεριόριστα σημαίνει ότι μπορούν να παραχθούν σε τεράστιους αριθμούς για να αντικαταστήσουν τα πολλά κατεστραμμένα κύτταρα που υπάρχουν σε έναν ενήλικα ασθενή Γ/ Τεχνητά βλαστοκύτταρα μέσω ιών (Induced pluripotant stem cells) Δημιουργούνται από διαφοροποιημένα κύτταρα (πχ κύτταρα δέρματος) στα όποια εισάγονται με τη βοήθεια ιών-φορέων συγκεκριμένα γονίδια, τα οποία ουσιαστικά αναιρούν τη διαφοροποίησή τους. Είναι κύτταρα δηλαδή που έχουν υποστεί γενετικό επανα-προγραμματισμό (reprogramming). Αυτά τα κύτταρα έχουν τελικά τις ίδιες ακριβώς λειτουργιές που έχουν και τα εμβρυακά πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, δηλαδή έχουν την δυνατότητα να μετατραπούν σε οποιοδήποτε είδος ιστού. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα σε σχέση με τα ipscs έτσι ώστε να κριθεί ασφαλής η χρήση τους σε θεραπείες. Και αυτό γιατί για η εισαγωγή αυτών των γονιδίων στο κύτταρο με τη βοήθεια του ίου-φορέα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την επαγωγή καρκίνου. Ήδη, στο Whitehead Institute ερευνούν την πιθανότητα χρησιμοποίησης μιας πρωτεΐνης αντί για ένα από τα τέσσερα γονίδια το οποίο ίσως προκαλεί καρκίνο. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η σημαντική ανακάλυψη έχει δημιουργήσει έναν ισχυρό νέο τρόπο από-διαφοροποίησης" των κύτταρων. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα κύτταρα του ιδίου του ασθενή και να αποφευχθεί έτσι πιθανή απόρριψη από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ανακάλυψη αυτή έγινε στο Κyoto University το Δ/ Τεχνητά βλαστοκύτταρα μέσω πυρηνικής μεταμόσχευσης (θεραπευτική κλωνοποίηση- somatic cell nuclear transfer) Ξεκινώντας από ένα ωάριο, του αφαιρούμε τον πυρήνα και στη συνέχεια του εισάγουμε τον πυρήνα ενός άλλου σωματικού κυττάρου. Το ωάριο «ξεγελιέται», νομίζει ότι γονιμοποιήθηκε και μετά από κατάλληλη διέγερση αρχίζει να διαιρείται. Στο στάδιο της βλαστοκύστης μπορούμε να επέμβουμε να απομονώσουμε τα κανονικά πολυδύναμα βλαστοκύτταρα. ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Η βλαστοκυτταρική θεραπεία έχει στόχο την αντικατάσταση κυττάρων που έχουν κάποια βλάβη ή καταστράφηκαν από κάποια ασθένεια, με τη βοήθεια βλαστοκυττάρων. Οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει τεχνικές με τις οποίες αντικαθιστούν τα κύτταρα που έχουν κάποια βλάβη, με υγιή που προέρχονται από βλαστοκύτταρα. Οι τεχνικές είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο αλλά εφαρμογές και τα οφέλη τους είναι ευρεία. Ορισμένες από τις ασθένειες που πιθανόν θα γιατρέψει η βλαστοκυτταρική θεραπεία είναι: καρκίνος, πάρκινσον, διαβήτης, διαφόρων ειδών σοβαροί τραυματισμοί 5

6 (πχ. τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης), οφθαλμικές ασθένειες και άλλες. Η έρευνα για τα εμβρυακά βλαστικά κύτταρα μπορεί επίσης να βελτιώσει την ασφάλεια των φαρμάκων. Με τον έλεγχο των ναρκωτικών σε σειρές εμβρυακών βλαστικών κυττάρων, οι επιστήμονες μπορούν να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους πριν από τη δοκιμή τους σε πειραματόζωα και ανθρώπους. Επίσης ωφέλιμη θα ήταν η γνώση του πώς ακριβώς τα εμβρυακά βλαστικά κύτταρα διαφοροποιούνται και πολλαπλασιάζονται. Πολλές σοβαρές ιατρικές καταστάσεις όπως ο καρκίνος και η γέννηση ελαττωματικών βρεφών είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργίας στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και την εξειδίκευση. Αν οι ερευνητές μπορέσουν να μάθουν τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής και υγιής ανάπτυξης των κυττάρων θα βοηθήσει πολύ στο να κατανοήσουν καλύτερα τι ακριβώς συμβαίνει που οδηγεί σε ασθένειες. Τύποι βλαστοκυτταρικών θεραπειών Υπάρχουν διάφορες τεχνικές βλαστοκυτταρικών θεραπειών ήδη χρησιμοποιούνται σε περιορισμένη έκταση και ερευνούνται περαιτέρω: Μεταμόσχευση ενήλικων βλαστοκυττάρων χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα του μυελού των οστών Μεταμόσχευση ενήλικων βλαστοκυττάρων χρησιμοποιώντας περιφερικά βλαστοκύτταρα Μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα από το αίμα του ομφάλιου λώρου Θεραπευτική κλωνοποίηση Τα πλεονεκτήματα των τρέχοντων βλαστοκυτταρικών θεραπειών Αν και πολλές θεραπείες με βλαστικά κύτταρα είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η βλαστοκυτταρική θεραπεία υπόσχεται οριστική θεραπεία για πολλές ασθένειες. Για παράδειγμα χρησιμοποιούνται βλαστοκύτταρα από τον μυελό των οστών σε άτομα που πάσχουν από λευχαιμία και άλλους καρκίνους. Ο απώτερος στόχος της θεραπείας βλαστικών κυττάρων είναι η αντικατάσταση ανθυγιεινών κύτταρων με υγιή και να γίνει αυτό αποτελεσματικά, επιτρέποντας την ομαλή λειτουργία των κυττάρων στο ανθρώπινο σώμα. Επιπλέον, οι πιθανές χρήσεις για τις θεραπείες με βλαστικά κύτταρα συνεχίζουν να αυξάνονται καθώς μαθαίνουμε περισσότερα για τη διαδικασία με την οποία ένα υγιές κύτταρο γίνεται άρρωστο. Οι προκλήσεις των βλαστοκυτταρικών θεραπειών Μια σημαντική δυσκολία με την θεραπεία των βλαστοκυττάρων είναι ότι στο εργαστήριο όταν καλλιεργείται ένας ιστός είναι δύσκολο να αναγνωριστούν τα βλαστοκύτταρα ανάμεσα στα κανονικά κύτταρα ενός ιστού, δηλαδή δεν ξεχωρίζουν. Επιπλέον, τα νέα κύτταρα απαιτούν εμφύτευση σε έναν άνθρωπο και θα πρέπει στη συνέχεια να μάθουν πώς να λειτουργήσουν αποτελεσματικά παράλληλα με τους ιστούς του ατόμου. Για παράδειγμα, αν φανταστούμε ένα καρδιακό κύτταρο που 6

7 εμφυτεύεται, ίσως να μην μπορεί να χτυπήσει με τον ίδιο ρυθμό που χτυπάνε τα υπόλοιπα κύτταρα της καρδίας και επομένως να μην υπάρχει κανένα αποτέλεσμα. Τέλος, το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου μπορεί να αναγνωρίσει τα μεταμοσχευμένα κύτταρα ως ξένα σώματα, και αυτό μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική αντίδραση που οδηγεί σε απόρριψη των κυττάρων. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ ΜΕ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια κινητική διαταραχή που επηρεάζει χιλιάδες ανθρώπους. Χαρακτηρίζεται από μυϊκή δυσκαμψία, τρέμουλο, δυσκολία στη κίνηση και δυσλειτουργία του λόγου. Η εκφυλιστική αυτή νόσος προκαλείται από την καταστροφή των κύτταρων που παράγουν έναν νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται ντοπαμίνη. Οι νευροδιαβιβαστές είναι ουσίες μέσω των οποίων επικοινωνούν μεταξύ τους τα νευρικά κύτταρα. Στους ασθενείς του Πάρκινσον δηλαδή αναστέλλεται η επικοινωνία του εγκεφάλου με το υπόλοιπο σώμα καθώς, δεν μπορούν να μεταφερθούν τα μηνύματα μέσω των νεύρων. Η παραδοσιακή μέθοδος για την αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας ήταν η εξωγενής χορήγηση στους ασθενείς αυτής ακριβώς της ουσίας που βρίσκεται σε έλλειψη, της L- DOPA όπως συμβολίζεται. Η μακροχρόνια όμως χορήγησή της οδηγεί σε σοβαρές παρενέργειες (Lang and Lozano, 1998). Έτσι προέκυψε η ανάγκη για μία εντελώς νέα προσέγγιση. Ο στόχος που αναζητήθηκε ήταν η μεταμόσχευση στον εγκέφαλο των ασθενών ατόμων, υγιών νευρικών κυττάρων που θα είχαν τη δυνατότητα να παράγουν επαρκείς ποσότητες της επιθυμητής ντοπαμίνης και θα μπορούσαν έτσι να αναιρέσουν το πρόβλημα. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν νευρικά μεσεγχυματικά κύτταρα τα οποία απομονώνονταν από εγκεφάλους εμβρύων. Τα κύτταρα όμως αυτά αφενός ήταν διαθέσιμα σε πολύ μικρές ποσότητες και αφετέρου η βιωσιμότητά τους μετά τη μεταμόσχευση ήταν περιορισμένη (Hagell et al., 1999). Η έρευνα μετατοπίστηκε στη συνέχεια προς την κατεύθυνση της χρήσης βλαστοκυττάρων. Εφόσον τα βλαστοκύτταρα μπορούν να πολλαπλασιαστούν σε απεριόριστες ποσότητες και εφόσον μπορούν να εξειδικευτούν προς οποιαδήποτε κατηγορία κυττάρου, θα μπορούσαν να είναι η τέλεια λύση στο πρόβλημα. Το επόμενο βήμα ήταν η χρήση ενήλικων βλαστικών κυττάρων από τον εγκέφαλο ποντικών τα οποία είχαν προηγουμένως υποστεί κατάλληλη προετοιμασία (J.H. Kim et al.,2002; Hagell and Brundin, 2002). Στη συνέχεια έγινε χρήση εμβρυικών βλαστικών κυττάρων από ποντίκια, τα οποία φυσικά διαφοροποιήθηκαν σε νευρικά κύτταρα που να παράγουν ντοπαμίνη (Tagari et al.,2005). Τα αποτελέσματα ήταν θετικά και σε όλες τις περιπτώσεις. Ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος έγινε εφικτή όταν χρησιμοποιήθηκαν ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα από τον εγκέφαλο εμβρύων, τα οποία είχαν «αθανατοποιηθεί» (immortalized cell lines) (Kim et al., 2006; Lee e al., 2007). Τέλος το θεραπευτικό αποτέλεσμα μεγιστοποιήθηκε όταν σε αυτά τα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα ενσωματώθηκαν επιπλέον αντίγραφα του γονιδίου που παράγει την ντοπαμίνη. Μετά τη μεταμόσχευσή τους στον εγκέφαλο των ασθενών, η παραγωγή της ντοπαμίνης ήταν πολύ υψηλότερη και μπορούσε να αναιρέσει τα ενοχλητικά συμπτώματα της ασθένειας (Υasuhara et al., 2006; Redmont et al., 2007). 7

8 ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ/ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ Η ηθική και η βιοηθική δεν είναι ένα εξειδικευμένο όργανο γνώσης, αλλά ασχολείται με ζητήματα ηθικής νομιμοποίησης που απασχολούν όλους τους ανθρώπους. Είναι δηλαδή ένα είδος συζήτησης στην οποία ο καθένας μπορεί να πάρει μία θέση. Στην περίπτωση της χρήσης εμβρυακών βλαστοκυττάρων ο στόχος των επιστημόνων είναι να βρουν τρόπους να θεραπεύσουν σοβαρές ασθένειες και να ανακουφίσουν τους ανθρώπους από τον πόνο. Παρόλα αυτά οι απόψεις διίστανται: Πρώτη Άποψη Πολλοί ισχυρίζονται ότι το να χρησιμοποιούν οι επιστήμονες έμβρυα είναι ισοδύναμο με την απώλεια μιας ζωής. Οι διαμάχες και συζητήσεις περί εμβρυακής βλαστοκυτταρικής ερευνάς έχουν κινητοποιήσει ένα κίνημα του οποίου τα μέλη ανησυχούν για τα δικαιώματα του εμβρύου, ως μια ανθρωπινή ζωή σε πολύ μικρή ηλικία. Πιστεύουν ότι η εμβρυακή βλαστοκυτταρική ερεύνα παραβιάζει την ιερότητα της ζωής και ισοδυναμεί με δολοφονία. Είναι αντίθετοι στην ερεύνα με χρησιμοποίηση εμβρυακών βλαστοκυττάρων πιστεύουν ότι η ζωή ξεκάνει μόλις γονιμοποιηθεί το ωάριο από το σπερματοζωάριο. Δεύτερη Άποψη Άλλοι στηρίζουν την βλαστοκυτταρική ερεύνα καθώς τονίζουν ότι υπάρχει διάφορα μεταξύ της ύπαρξης ενός ανθρώπου και τη δυνατότητα ύπαρξης ενός ανθρώπου. Αυτοί λοιπόν ισχυρίζονται ότι τα έμβρυα δεν είναι ισοδύναμα με μια ανθρωπινή ζωή καθώς δεν μπορούν να επιβιώσουν εκτός μήτρας άρα έχουν απλά τη δυνατότητα να εξελιχτούν σε ανθρωπινή ζωή. Επιπλέον λένε ότι η βλαστοκύστη είναι μια μάζα κύτταρων η οποία δεν έχει ακόμα διαφοροποιηθεί και εξειδικευτεί σε όργανα και ιστούς άρα δεν είναι ακόμα ανθρωπινή ζωή απλώς έχει την ικανότητα να εξελιχτεί μελλοντικά. Επίσης ισχυρίζονται ότι η ανθρωπινή ζωή ξεκινάει μετά την πέμπτη εβδομάδα της εγκυμοσύνης οπού ξεκινάει να υπάρχει χτύπος στην καρδιά. Τρίτη Άποψη Μία κάπως πιο ουδέτερη άποψη υποστηρίζει την έρευνα που γίνεται χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα που έχουν περισσέψει από κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ο ισχυρισμός είναι ότι αφού ούτως ή αλλιώς αυτά τα έμβρυα θεωρούνται απόβλητα γιατί να μην χρησιμοποιηθούν για έναν εποικοδομητικό σκοπό. Τέτοια έμβρυα στις Η.Π.Α. υπολογίζονται γύρω στα , πράγμα που έκανε πολλούς που ήταν προηγουμένως αντίθετοι στο ζήτημα να αλλάξουν γνώμη. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστώ πολύ για την πολύτιμη βοήθειά τους, τις υποδείξεις, τις διορθώσεις και την παροχή βιβλιογραφίας τους : Κα. Δήμητρα Ζουδίου, Dr. Steve N. Georas, Shaw-Ree Chen, Ph.D. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Hagell P, Burdin P, Cell survival and clinical outcome following intrastrialtal transplantation in Parkinson s disease. J Neuropathol Exp Neurol 60: Johns Hopkins 8

9 nterior.asp Kim JH, Auerbach JM, Rodriguez-G JA, Velasco I, Gavin D, Llumelsky N, Lee SH, Nguyen J, Sanchez-Pernaute R, Bankiewicz K, McKay R Dopamine neurons derived from embryonic stem cells function in an animal model of Parkinson s Disease. Nature 418: National Institutes of Health and Oxford Dictionary of Biology, 4 th edition 2000, Rochster University Medical Center Life Sciences Seung U.K, Jean V, Stem Cell-Based Therapy in Neurological Diseases: A Review. Journal of Neuroscience Research 87: Whitehead Institute for Biomedical Research Yasuhara T, Matsukawa N, Hara K, Yu G, Xu L, Maki M, Kim Su, Borlongan CV Transplantation of neural stem cells exerts neuro-protection in a rat model of PD. J Neurosci 26: Explore Stem Cells 9

10 : - aggiexan@yahoo.gr : B, - zoudiou@gmail.com,., % 93%.. Mc Manus.,,. - :,, % 10 % (Raymond, M, 1996).,,, ( ) (Twinning Facts, 2006), (Schachter, S. C, et al. 1995), Down (Batheja, M., & McManus, I. C ), 10

11 (Cornish, K. M., & McManus, I. C. 1996) (Grouios, G, et al. 1999) (Coren, Halpern DF, 1991).,, (Harris, LJ, 1993),( Person PG, Allebeck P,1994).( Hicks RA et al. 1994), ( Westergaard GC, Lussier ID 1999), (Martin WL, Freitas MB 2002).,.,,,,,,.,,,.., ( LRRTM1) 11

12 ..,. LRRTM1: 2007, LRRTM1.. : (Watkins M, 1995)....,. (University College London). «,» (Chris McManus, 2002)., 130%,. Apollo 13.,,..,. ( ), 12

13 ., : ( - ). 18.,. : % % % % % ,1%.,.. 13

14 ,,,. : % % % % % - 3 9% % % % % 3 25% 9 75% 14

15 , 1998, 7% 10%.,. -. :,..,. : / 7-10% % % % % % 15

16 - : (48.3%) (28.9%). 69% 25%. 91% 75%. 7-10% ( 8.5%). 9.6%. :. (256+29=285)...,...,..., ( ),..,,,!, :.. 16

17 .,...,. Batheja, M., & McManus, I. C. (1985). "Handedness in the mentally handicapped", ''Developmental Medicine and Child Neurology'', 27, Coren S. (1993). The Left-Hander Syndrome: The Causes and Consequences of Left- Handedness, New York: Free Press Cornish, K. M., & McManus, I. C. (1996). "Hand preference and hand skill in children with autism", ''Journal of Autism and Developmental Disorders'', 26, Diane P.(1994). n living Left-Handed: All You Need to Know About Felt-Handedness Grouios, G, et al. (1999). "Excess of non-right handedness among individuals with intellectual disability: Experimental evidence and possible explanations", ''Journal of Intellectual Disability Research'', 43, Handed Statistics- stat can t be right, can it?: Harris, LJ (1993). "Do left-handers die sooner than right-handers? Commentary on Coren and Halpern's (1991). "Left-handedness: a marker for decreased survival fitness"". Psychological Bulletin 114 (2): Lefthandedness And Intelligence: Hicks RA, Johnson C, Cuevas T, Deharo D, Bautista J (1994). "Do right-handers live longer? An updated assessment of baseball player data". Perceptual And Motor Skills 73 (3 Pt 2): Martin WL, Freitas MB (2002). "Mean mortality among Brazilian left- and righthanders: modification or selective elimination?". LATERALITY 7 (1): Person PG, Allebeck P (1994). "Do left-handers have increased mortality?". Epidemiology 5 (3): Raymond, M et al. (1996). Frequency-dependent maintenance of left-handedness in humans", ''Proceedings of the Royal Society of London', B, 263, Schachter, S. C, et al. (1995). "Handedness in patients with intractable epilepsy: Correlations with side of temporal lobectomy ", ''Journal of Epilepsy'', 8, Twinning Facts - National Organization of Mothers of Twins Clubs, Inc Watkins M (1995). Creation of the Sinister: Biological Contributions to Lefthandedness Westergaard GC, Lussier ID (1999). "Left-handedness and longevity in primates". The International Journal Of Neuroscience 99 (1-4):

18 * ** *1, 2, **1, 2, :,...,,. ( ) ( ),. ph (gelatin A- ph). : Ponstan ( ), Depon ( ), Voltaren ( ), XefoRapid ( ), ( ), Reumacid ( ). X (HCl(aq))., HCl(aq) C.. 5. HCl(aq) ( ph)\ - :,, 18

19 . ( )..,. ph., ph.,. per os,. (,,..) ( - ).,... per os : 1) ( ):, ( ) ( )., ( ),. 2) ( ):, ( )..,,,,... Ponstan ( ), Depon ( ), Voltaren ( ), XefoRapid ( ), ( ), Reumacid ( ). 19

20 Reumacid. X (HCl(aq)).To ph 1 2, 0 4., HCl(aq) ph 3, C ( ).. 5. HCl(aq) ( ph) ( ) ( generic names). two tailed student t test. generic names ( 1-1) 25.0 X Medication Dissolution Time Time in minutes (boxplots) 11 Ponstan Xeforapid Voltaren Reumacid aspirin Depon Medications 20

21 1: ( p < 0,05 ) ( ) 5 1 Ponstan ( ) 9,284 ( ) 2 eforapid ( ) 7,762 ( ) 3 Voltaren ( ) 23,226 ( ) 4 Reumasid ( ) 16,898 ( ) 5 ( ) 0,114 ( ) 6 Depon ( ) 0,282 ( ) 1 vs 2: p < 0,02 2 vs 3: p <0, vs 4: p <0, vs 5: p <0, vs 6: p <0, vs 3: p <0, vs 4: p <0, vs 5: p <0, vs 6: p <0, vs 4: p < vs 5: p <0, vs 6: p <0, vs 5: p <0, vs 6: p <0, vs 6: p < 0, (Rheumacid)...., in vivo,.. United States Pharmacopeia USA Food and Drug Administration,

22 ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΙ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ Σταύρος Καπετάνιος 7 ο Λύκειο Θεσσαλονίκης kaptenjasd@hotmail.com athithom@otenet.gr Επιβλέπων καθηγητής: Δημήτρης Αλεξάνδρου Βιολόγος 7 ο Λύκειο Θεσσαλονίκης dimitrisalexandrou@hotmail.com ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εμπνευσμένος από συγκυρίες και περιστατικά του καθημερινού βίου, καθώς και με τη βοήθεια της παρατήρησης, ανέπτυξα μία θεωρία για τους αλγόριθμους που εκτελεί ο κάθε εγκέφαλος. Κατηγοριοποίησα τους αλγόριθμους αυτούς σε τέσσερις ομάδες, με εργαλεία μου το συνεχή προβληματισμό και το πείραμα. Οι ομάδες μου είναι οι εξής: τημελείς αλγόριθμοι, αυθόρμητοι αλγόριθμοι, ενστικτώδεις αλγόριθμοι, αδύνατοι αλγόριθμοι. Με αυτή την κατηγοριοποίηση πλησίασα και ερμήνευσα διάφορα νοητικά προβλήματα, ψυχολογικές καταστάσεις, πνευματικές ικανότητες, κοινωνικά φαινόμενα. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι «καθημερινές ενέργειες μας μαθαίνουν υποσυνείδητα αλγόριθμους που αφορούν φαινόμενα και νόμους της φύσης, κάνοντάς μας να λειτουργούμε αυθόρμητα με βάση αυτούς». ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ:αλγόριθμος, τημελείς αλγόριθμοι, αυθόρμητοι αλγόριθμοι, ενστικτώδεις αλγόριθμοι, αδύνατοι αλγόριθμοι ΣΚΟΠΟΣ Κύριος στόχος είναι να κατηγοριοποιήσω τις καθημερινές ενέργειες, που κάνει ο κάθε άνθρωπος, με βάση τους αλγόριθμους που εκτελεί εκείνη τη στιγμή. ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Η αφορμή για τη σύνταξη της θεωρίας, ήταν μια παρατήρηση που έκανα, όταν έλυνα μια άσκηση. Η άσκηση ζητούσε έναν αλγόριθμο. Όταν έλυσα την άσκηση, σκέφτηκα πως για να γράψω αυτόν τον αλγόριθμο, εκτελούσα έναν άλλο. Ύστερα, προσπάθησα να γράψω τον αλγόριθμο που εκτέλεσε κατά τη λύση της άσκησης ο εγκέφαλός μου. Η προσπάθεια μου ήταν ανεπιτυχής, διότι εκείνη τη στιγμή ο εγκέφαλός μου εκτελούσε έναν άλλο, πιο δύσκολο αλγόριθμο. Οπότε αφού δεν είμαι σε θέση να διατυπώσω τους αλγόριθμους, ας τους κατηγοριοποιήσω. Η πρώτη κατηγοριοποίηση που έκανα ήταν ανάμεσα στο γράψιμο, δηλαδή στη σχεδίαση των γραμμάτων, και στο τι θα γράψω, δηλαδή στο νόημα της κάθε έννοιας και στη σύνδεσή τους. 22

23 ΕΡΕΥΝΑ Το θέμα «αλγόριθμοι του εγκεφάλου», σχετίζεται με την ψυχιατρική και την ψυχοσωματική. Μια παρόμοια θεωρία που διατυπώθηκε στο παρελθόν ήταν του Pavlov (Pavlov s dogs), η οποία μελετούσε τη δύναμη της συνήθειας και της επανάληψης. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ Οι αλγόριθμοι κατηγοριοποιήθηκαν σύμφωνα με την παρατήρηση του καθημερινού βίου, αλλά και με πειράματα σε άτομα ή ομάδες. Οι κατηγορίες διακρίνονται με το κριτήριο της «εκτέλεσης», και είναι οι εξής: αυθόρμητοι αλγόριθμοι, τημελείς αλγόριθμους, αδύνατοι αλγόριθμοι και ενστικτώδεις αλγόριθμοι. ΤΗΜΕΛΕΙΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ Οι τημελείς αλγόριθμοι είναι οι αλγόριθμοι που απαιτούνται για να γίνει μια πράξη που δεν έχουμε ξανακάνει ή δεν κάνουμε συχνά (π. χ. κλάδεμα). Στα άτομα μικρών ηλικιών, όλες οι πράξεις τους λειτουργούν με τημελείς αλγόριθμους, διότι είναι πρωτόγνωρες. Κάποιες από αυτές είναι το περπάτημα και η ομιλία. Μία τημελής πράξη είναι το γράψιμο ενός κειμένου. Όχι,όμως το πώς θα σχεδιάσεις τα γράμματα, αλλά το τι θα γράψεις. Βέβαια, αυτό δεν ισχύει για ένα μικρό παιδί. Σε αυτή την περίπτωση, το μικρό παιδί εκτελεί δύο αλγόριθμους. Έναν για το τι θα γράψει κι έναν για το πώς θα σχεδιάσει τα γράμματα (όλες οι πράξεις του είναι πρωτόγνωρες ). ΑΥΘΟΡΜΗΤΟΙ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ Αυθόρμητοι είναι οι αλγόριθμοι που εκτελούνται ασυνείδητα,εξαιτίας της επανάληψης τους(π. χ. κλείσιμο βρύσης μετά το άνοιγμά της). Όπως προανέφερα, τα μικρά παιδιά δεν εκτελούν αυθόρμητους αλγόριθμους, αφού εκτελούν μόνο τημελείς. ΕΝΣΤΙΚΤΩΔΕΙΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ Ενστικτώδεις, είναι εκείνοι που λειτουργούν αυθόρμητα, αλλά διαφέρουν από τους αυθόρμητους στο ότι εκτελούνται ως αντίδραση του οργανισμού.(π. χ.όταν πλησιάζω το χέρι μου στο μάτι μου, οι βλεφαρίδες κλείνουν ακόμη και στο μωρό, όχι επειδή μου ξανασυνέβη και μου δημιουργήθηκε ο αλγόριθμος «κλείσε το μάτι αλλιώς θα πονέσεις», ένα άλλο παράδειγμα είναι το κλάμα ή η κραυγή από τρόμο). Αυτούς τους αλγόριθμους τους συναντάμε περισσότερο στα ζώα. Ο άνθρωπος κατάφερε να ελέγξει τις ενέργειες που εκτελεί. Όχι, όμως απόλυτα. ΑΔΥΝΑΤΟΙ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ Οι αδύνατοι είναι μια ειδική, πιο σύνθετη και υποκειμενική κατηγορία. Είναι οι αλγόριθμοι οι οποίοι έχουν τυπωθεί στον εγκέφαλο, αλλά είναι αδύνατο να εκτελεστούν.(π.χ. Ένα άτομο που κάνει ορθογραφικά λάθη έχει αδύνατο αλγόριθμο [πάνω στο θέμα αυτό]. Επίσης ένα άτομο που δε βάζει το χέρι του στη πρίζα, έχει κι αυτό αδύνατο αλγόριθμο.) Χωρίζονται σε τρεις επιμέρους κατηγορίες: Δεν εκτελούνται είτε γιατί θεωρούνται από το άτομο ανούσιοι, είτε γιατί δεν μπορούν να αποδειχθούν από το άτομο που καλείται να τους εκτελέσει, είτε γιατί δεν είναι 23

24 φυσικό να εκτελεστούν. (π.χ. {ανούσιοι} πώς να ταιριάξεις τα ρούχα σου,{δεν μπορούν να αποδειχθούν στο άτομο που καλείται να τους εκτελέσει} lne=1, {δεν είναι φυσικό να εκτελεστούν} να πετάξω) Πολλά προβλήματα μπορούν να ερμηνευτούν με αυτόν τον τρόπο. Όταν εκτελούνται αδύνατοι αλγόριθμοι που δεν είναι φυσικό να εκτελεστούν Σοβαρά προβλήματα παρουσιάζονται όταν ένας αδύνατος αλγόριθμος,που δεν είναι φυσικό να εκτελεστεί, καταχωρείται ως δυνατός, δηλαδή τημελής ή αυθόρμητος. Τα άτομα με ψυχολογικές παθήσεις ή τα άτομα με ψυχασθένειες ή και με νοητικές ασθένειες μπορούν να κάνουν τις λάθος αυτές καταχωρήσεις.(π.χ. Ένα άτομο με νοητικά προβλήματα νομίζει πως μπορεί να πετάξει. Ένα άτομο με ψυχολογικά προβλήματα νομίζει πως όταν αυτοκτονήσει θα λυθούν τα προβλήματά του. Ένα άτομο με κάποια ψυχασθένεια νομίζει πως υπάρχουν άτομα δίπλα του και του μιλάνε.) Όταν εκτελούνται αδύνατοι αλγόριθμοι που δεν μπορούν να αποδειχθούν Ίσως, η λάθος αυτή εκτέλεση είναι ένα δείγμα ευφυΐας. Για παράδειγμα, οι δυσλεκτικοί δεν εκτελούν αδύνατους αλγόριθμους που δεν είναι φυσικό να εκτελεστούν, ούτε και αλγόριθμους που τους θεωρούν ανούσιους, αλλά εκτελούν αδύνατους αλγόριθμους που δεν μπορούν να αποδειχθούν. Γι αυτό δεν μπορούν πάντα να εξηγήσουν, μετά από μια φράση τους, αυτό που εννοούν. Αποδέχονται, δηλαδή κάτι ως αξίωμα (Δέχονται ότι ισχύει). Τα προβλήματα που παρουσιάζονται εξαιτίας της εκτέλεσης αδύνατου αλγόριθμου ως δυνατού,έχουν να κάνουν με την αντίληψη ορισμένων ατόμων, δηλαδή είναι πρόβλημα εγκεφαλικό. Το ερώτημα είναι «πόσο αντικειμενικό είναι το τι είναι αδύνατο;». Πιστεύω πως είναι άκρως αντικειμενικό..αδύνατο αλγόριθμο όρισα τον αλγόριθμο που δεν ικανοποιείται για να προστατέψει τη σωματική ακεραιότητα του ατόμου. Όμως από άτομο σε άτομο διαφέρει το τι είναι ακεραιότητα. ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΟΗΘΗΣΑΝ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ Πείραμα: αυθόρμητοι-τημελείς αλγόριθμοι Στο πείραμα συμμετείχαν,χωρίς να το ξέρουν, ένας μεσήλικας, μία μεσήλικας, ένας ηλικιωμένος, μία ηλικιωμένη και δύο παιδιά 7 ετών. Επίσης το πείραμα χρησιμοποιείσαι μία τουαλέτα. Όταν έβλεπα κάποιον να κατευθύνεται προς την τουαλέτα έλεγα: «Η λάμπα κάηκε..» Αν δεν άκουγα κάποια απάντηση, έλεγα: «Η λάμπα του μπάνιου έχει καεί.»τότε η απάντηση ερχόταν. Οι μεσήλικες και οι ενήλικες, όταν έβγαιναν από το σκοτεινό μπάνιο, έκλειναν το φως,δηλαδή το διακόπτη. Οι επτάχρονοι δεν τον έκλειναν και στην υπενθύμισή μου «το φως!», απαντούσαν «η λάμπα είναι καμένη» Συμπέρασμα: Τα άτομα μικρής ηλικίας εκτελούν τημέλεις αλγόριθμους (σκέφτονται πριν δράσουν ), ενώ τα άτομα μεγάλης ηλικίας εκτελούν αυθόρμητους (η δύναμη της επανάληψης ). 24

25 Η γάτα Το πείραμα «η γάτα» εκτελέστηκε σε πέντε διαφορετικές γάτες και είναι το εξής:κοιτάς από μακριά μια γάτα μέχρι να σταματήσει να κινείται και να σε κοιτάξει κι αυτή. Τότε παίρνεις μια πέτρα και κάνεις πως την πετάς. Παρατηρείς πως η γάτα συνεχίζει να σε κοιτάει. Ύστερα πετάς την πέτρα μακριά. Η γάτα τρέχει προς τα εκεί που πετάχτηκε η πέτρα. Το ίδιο συνέβη και με τις πέντε γάτες. Μετά ξαναπαίρνεις μια πέτρα και κάνεις πως την πετάς. Και οι πέντε γάτες κοίταξαν προς τα εκεί που θα πήγαινε η πέτρα αν πεταγόταν. Το συμπέρασμα είναι πως τις περάστηκε ένας στιγμιαίος αλγόριθμος. Το ερώτημα είναι : «Ο αλγόριθμος αυτός είναι μόνιμος;» Η απάντηση είναι εύκολη, όταν εκτελεστεί ολόκληρο το πείραμα. Μετά από μία εβδομάδα ξανασυναντάς, μία μία, τις γάτες. Παίρνεις μία πέτρα,την οποία κάνεις πως πετάς. Οι γάτες αμέσως κοιτάζουν προς τα εκεί που θα πήγαινε η πέτρα, ίσως και να κατευθυνθούν προς τα εκεί. Συμπέρασμα:Ο αλγόριθμος έγινε αυθόρμητος. Ουσιαστικά οι γάτες έμαθαν τι είναι κίνηση ή την επίδραση της βαρύτητας στην κίνηση αυτή, εννοείται υποσυνείδητα. Το ίδιο ισχύει και στους ανθρώπους. Καθημερινές ενέργειές μάς μαθαίνουν υποσυνείδητα αλγόριθμους που αφορούν φαινόμενα και νόμους της φύσης, κάνοντάς μας να λειτουργούμε αυθόρμητα με βάση αυτούς. ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΕΝΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥ Πείραμα καρδιά-ύψιλον 1 ο σκέλος Έδειξα τις παρακάτω εικόνες σε 50 άτομα με τη σειρά που βρίσκονται, καταγράφοντας, πόσο συγκεντρωμένο είναι το κάθε άτομο την ώρα που τις παρακολουθεί. 25

Συσχετισμός ανάμεσα στο μέγεθος του γονιδιώματος και στο μέγεθος του πυρήνα των ζωικών κυττάρων.

Συσχετισμός ανάμεσα στο μέγεθος του γονιδιώματος και στο μέγεθος του πυρήνα των ζωικών κυττάρων. Συσχετισμός ανάμεσα στο μέγεθος του γονιδιώματος και στο μέγεθος του πυρήνα των ζωικών κυττάρων. Κλεονίκη Μισιρλή Α Λυκείου, Εκπαιδευτήρια «Ο Απόστολος Παύλος» kleomsrl@yahoo.com Επιβλέπων Καθηγητής: Κος

Διαβάστε περισσότερα

Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου

Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου Γυμνάσιο Κερατέας Ιανουάριος 2015 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ο : Τι είναι βλαστοκύτταρα; σελ. 3 Κεφάλαιο 2 ο : Είδη βλαστοκυττάρων σελ. 4 Κεφάλαιο 3 ο : Ύπαρξη βλαστοκυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Οι ρυθμιστές του οργανισμού Είδη αδένων στον άνθρωπο o Εξωκρινείς αδένες: εκκρίνουν το προϊόν τους μέσω εκφορητικού πόρου είτε στην επιφάνεια του σώματος (π.χ. ιδρωτοποιοί και σμηγματογόνοι

Διαβάστε περισσότερα

Βλαστοκύτταρο. Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5

Βλαστοκύτταρο. Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5 Βλαστοκύτταρο Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5 Τα βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα που αναπαράγονται διαρκώς και έχουν την ικανότητα να μετατραπούν (να διαφοροποιηθούν) σε οποιοδήποτε άλλο είδος κυττάρου

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (STEM CELLS).

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (STEM CELLS). ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (STEM CELLS). ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ Επικ. Καθηγητής Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η υπόφυση είναι ένας μεγάλης σημασίας ενδοκρινής αδένας, που ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο και βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, πίσω από τη μύτη και στο ύψος των ματιών, σε μία περιοχή που λέγεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

Βιοηθικά Διλήμματα που Προκύπτουν από Έρευνα με την Χρήση Βλαστικών Κυττάρων

Βιοηθικά Διλήμματα που Προκύπτουν από Έρευνα με την Χρήση Βλαστικών Κυττάρων Βιοηθικά Διλήμματα που Προκύπτουν από Έρευνα με την Χρήση Βλαστικών Κυττάρων Απόψεις Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (ΕΕΒΚ) 10 ο Συνέδριο Ιατρικού Συλλόγου Αμμοχώστου ΓΑΛΗΝΟΣ 18-19 Μαρτίου 2017 Λάρνακα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ KAI ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Νικόλαος Χ. Σύρμος ANAΠΑΡΑΓΩΓΗ Ο άνθρωπος αναπαράγεται με αμφιγονική αναπαραγωγή. Δύο γαμετικά κύτταρα,το ωάριο (θηλυκό)

Διαβάστε περισσότερα

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος Φύλο και Εγκέφαλος Φυλετικός διµορφισµός: Ø ύπαρξη διαφορετικών µορφών σε ένα είδος Ø αναφέρεται σε κάθε χαρακτηριστικό που είναι διαφορετικό στο αρσενικό και στο θηλυκό Ø αναπαραγωγικές και µη-αναπαραγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

Αναγεννητική Ιατρική Ηθικοί προβληματισμοί στις θεραπείες με

Αναγεννητική Ιατρική Ηθικοί προβληματισμοί στις θεραπείες με Αναγεννητική Ιατρική Ηθικοί προβληματισμοί στις θεραπείες με χρήση βλαστικών κυττάρων Χαρακτηριστικά βλαστικών κυττάρων 1. Ικανότητα να διαφοροποιούνται σε διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους 2. Ικανότητα

Διαβάστε περισσότερα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα 1 Όπως όλοι γνωρίζουμε κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από κύτταρα. Μέσα στον πυρήνα των κυττάρων υπάρχουν τα χρωμοσώματα, τα οποία αποτελούν to γενετικό υλικό (DNA). Στα χρωμοσώματα αυτά βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες O εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματος μας και ελέγχει όλες τις ακούσιες και εκούσιες δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε αυτό. Αποτελεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα;

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα; ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ 1. (α) Τι αντιπροσωπεύουν οι αριθμοί 1-6 στο σχήμα; (β) Εξηγήστε τι είναι τα ωοθυλάκια και ποιος είναι ο ρόλος τους. (γ) Σε ποιο μέρος του γεννητικού συστήματος της γυναίκας αρχίζει η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών. Ζωή Σελά

Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών. Ζωή Σελά Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών Ζωή Σελά Τα βλαστοκύτταρα είναι ένα νέο θεραπευτικό εργαλείο στην Ιατρική διαφορετικό από τα φάρμακα που μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους.

Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους. Τι είναι τα βλαστικά κύτταρα? Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους. Είναι σε θέση να δρουν επισκευαστικά, αναδημιουργώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11207, 96ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11303 Ι. Το σύστημα των ενδοκρινών αδένων είναι το ένα από τα δύο συστήματα του οργανισμού μας που συντονίζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2015

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2015 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2015 ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕΡΔΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΟΣ (MSc) 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Contents ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ... 3 ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΝΖΥΜΑ... 16 ΕΝΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βαρβάρα Τραχανά Επίκουρος Καθηγήτρια Κυτταρικής Βιολογίας

Βαρβάρα Τραχανά Επίκουρος Καθηγήτρια Κυτταρικής Βιολογίας ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ Βλαστοκύτταρα Βαρβάρα Τραχανά Επίκουρος Καθηγήτρια Κυτταρικής Βιολογίας Βλαστοκύτταρα: Κατανόηση βασικών βιολογικών διαδικασιών I.Ανάπτυξη II.Επιδιόρθωση/Αναγέννηση III.Καρκίνος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Δομή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος 1. Να ονομάσετε τις αριθμημένες δομές του παρακάτω σχήματος. Βλέπε εικ. 12.1 της σ. 219 του βιβλίου του μαθητή. 2. Να ενώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ 11 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΘΕΜΑ Β

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ 11 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΘΕΜΑ Β ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ 11 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΘΕΜΑ Β 1. Το σύστημα των ενδοκρινών αδένων είναι το ένα από τα δύο συστήματα του οργανισμού μας που συντονίζουν και

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ. ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 12 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑNAΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος της αναπαραγωγής και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Υπάρχουν Βλαστικά κύτταρα με διαφορετικές ιδιότητες: Τα Πολυδύναμα - Pluripotent Εμβρυονικά Βλαστικά κύτταρα - Embryonic Stem

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Πώς πρέπει να υπολογίζω τον κύκλο και την ωορρηξία μου; Ο κύκλος μιας γυναίκας μετριέται από την πρώτη μέρα της περιόδου της μέχρι την

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φλώρα Μπακοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 31/05 /2017 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός:.. Ολογράφως:.. Υπογραφή:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2013

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2013 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2013 ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕΡΔΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΟΣ (MSc) 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΕΛΙΔΑ Ενότητα 2 : Χημεία της ζωής 4 Ενότητα 3: Ενέργεια και οργανισμοί 13 Ενότητα 4: κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ Η μεταμόσχευση αίματος από ομφάλιο λώρο και πλακούντα σε ασθενείς με Λευχαιμία και άλλες παθήσεις είναι μια νέα μέθοδος θεραπείας που άρχισε

Διαβάστε περισσότερα

κληρονοµικότητα Πληροφορίες για Ασθενείς και Οικογένειες

κληρονοµικότητα Πληροφορίες για Ασθενείς και Οικογένειες 12 Φυλοσύνδετη στο Χ Ή την τοπική σας κλινική γενετικής διάγνωσης: κληρονοµικότητα Εργαστήριο Ιατρικής Γενετικής Πανεπιστήµιο Αθηνών Νοσοκοµείο Παίδων " Αγία Σοφία" Αθήνα Τηλ: +210 7795553 http://iatriki-genetiki.med.uoa.gr

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400',' 320','7.0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf', {file:'http://www.aretaieio-obgyn.com/images/stories/videos/emino.flv',width:'400',height:'

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. Μαλτέζος Ιωάννης

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. Μαλτέζος Ιωάννης ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Μαλτέζος Ιωάννης Κληρονομικότητα Το σώμα μας αποτελείται από εκατομμύρια κύτταρα εκ των οποίων τα περισσότερα εξ αυτών

Διαβάστε περισσότερα

Ακμή/Υγιεινή Δέρματος & ορμόνες (ενδοκρινολογική ακμή)

Ακμή/Υγιεινή Δέρματος & ορμόνες (ενδοκρινολογική ακμή) Ακμή/Υγιεινή Δέρματος & ορμόνες (ενδοκρινολογική ακμή) Δρ Ζήνωνας Ξυδάς Ειδικός Ενδοκρινολόγος / Διαβητολόγος / Παθολόγος MBChB (Bristol), MRCP (UK), CCT (London) Quiz Μύθος ή γεγονός? Οι γυναίκες έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Καθώς η επιστημονική γνώση και κατανόηση αναπτύσσονται, ο μελλοντικός σχεδιασμός βιοτεχνολογικών προϊόντων περιορίζεται μόνο από τη φαντασία μας Βιοτεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας 900-2100 MHz την ώρα που μιλάμε. Σε κατάσταση αναμονής, στέλνει ένα περιοδικό σήμα για να επικοινωνήσει με την κοντινότερη

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ 1. Να ταξινομήσετε τις παρακάτω έννοιες σε τέσσερις θεματικές ομάδες: Σπερματικός πόρος, σηραγγγώδη σώματα, λοβοί, σπερματικά

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Μετεµµηνοπαυσιακό Ορµονικό Προφίλ Εµµηνόπαυση καλείται η παύση της εµµήνου ρύσης µιας γυναίκας και σηµατοδότηση το τέλος της δυνατότητας τεκνοποίησης µε φυσιολογικό τρόπο. Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά 10 ο Κεφάλαι ο Όλοι ευχόμαστε να υπήρχε ένα μαγικό χάπι που να μας έλυνε όλα τα προβλήματα. Έπειτα από 25 χρόνια έρευνας, οι

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Πεπτικό σύστημα Αναπνευστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Νεότερες απόψεις και θεραπείες Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις :

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Οι όρχεις αποτελούν κομμάτι του αναπαραγωγικού συστήματος (παραγωγή σπερματοζωάριων) του άνδρα αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Άρθρο του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟY ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑ, MT, CST, MNT Το μεταιχμιακό σύστημα ελέγχει το κύκλωμα του χρόνιου πόνου και των συναισθημάτων, ενώ συνδέεται με τα βαθύτερα τμήματα του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Τα Ανδρικά Ορµονικά Προφίλ Παραδοσιακά, οι αλλαγές στις ανδρικές ορµόνες, οι σχετιζόµενες µε την ηλικία, δεν θεωρήθηκαν προβληµατικές επειδή η γονιµότητα στους άνδρες παραµένει

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; MegalakriaBroshure.indd 1 17/11/2010 1:27:39 μμ Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα 2013-2014 Θέματα πολλαπλής επιλογής Κύτταρα όμοια μορφολογικά και λειτουργικά αποτελούν α. ένα όργανο. β. ένα ιστό. γ. ένα οργανισμό. δ. ένα σύστημα οργάνων.

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος Βλαστικά κύτταρα περιλαμβάνει κυτταρα με διαφορετικές ιδιότητες:

Ο όρος Βλαστικά κύτταρα περιλαμβάνει κυτταρα με διαφορετικές ιδιότητες: Ο όρος Βλαστικά κύτταρα περιλαμβάνει κυτταρα με διαφορετικές ιδιότητες: Πολυδύναμα - Pluripotent Εμβρυονικά Βλαστικά κύτταρα - Embryonic Stem Cells Ολιγοδύναμα - Multipotent Βλαστικά κύτταρα (ώριμων/εμβρυικών)

Διαβάστε περισσότερα

Τι χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει για τον Συγγενή Υπογοναδοτροφικό Υπογοναδισμό (ΣΥΥ) & το Σύνδρομο Kallmann

Τι χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει για τον Συγγενή Υπογοναδοτροφικό Υπογοναδισμό (ΣΥΥ) & το Σύνδρομο Kallmann Ελληνικά Τι χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει για τον Συγγενή Υπογοναδοτροφικό Υπογοναδισμό (ΣΥΥ) & το Σύνδρομο Kallmann Τι είναι ο ΣΥΥ? Ο ΣΥΥ προκαλείται από αδυναμία έκκρισης της ορμόνης GnRH (gonadotropin-releasing

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΪΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ & Γενετικά Τροποποιημένα Κύτταρα

ΙΪΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ & Γενετικά Τροποποιημένα Κύτταρα ΙΪΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ & Γενετικά Τροποποιημένα Κύτταρα ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΙΩΝ 1. Οι ιοί είναι μικροοργανισμοί που προκαλούν ασθένειες σε ένα οργανισμό, μετά από μόλυνση των κυττάρων του 2. Είναι παρασιτικοί οργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής 1 Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής Υπάρχει ένα δεδομένο στη σύγχρονη ιατρική που λειτουργεί όπως λειτουργούσε στην

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός, εφαρμογή και καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης

Σχεδιασμός, εφαρμογή και καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Σχεδιασμός, εφαρμογή και καθοδήγηση προγραμμάτων άσκησης Ενότητα 1: Η επίδραση της άσκησης στην υγεία Γεροδήμος Βασίλειος, Καρατράντου Κωνσταντίνα Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΒΑΘ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ: 20 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα Journalist Handbook 1 Πληροφορίες για Δημοσιογράφους Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα Νοσος Cushing 3 TΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΟΣΟΣ CUSHING; Πριν μιλήσουμε για τη Νόσο Cushing, θα πρέπει να κατανοήσουμε την ασθένεια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Γυναικεία Ορµονικά Προφίλ (για την αναπαραγωγική και περιεµµηνοπαυσιακή ηλικία) Οι ωοθήκες βρίσκονται στο δεξιό και αριστερό τµήµα της πυελική κοιλότητας, πλησίον της µήτρας και

Διαβάστε περισσότερα

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού Το μαιτεχμιακό σύστημα συνδέεται με τμήματα του μετωπιαίου κι κροταφικού λοβού ( τμήματα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων,ονομασμένα σύμφωνα με το κρανιακό οστό που τα καλύπτει). Το ίδιο σχετίζεται με τον έλεγχο

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ 2007-8 www.cyprusbiology.com 1 ΕΝΟΤΗΤΑ Α. ΠΩΣ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΖΩΗ ιαιώνιση των ειδών 1. Ποια είναι τα µέρη του σπερµατοζωαρίου; 2. Να συµπληρώσετε τις ενδείξεις του πιο κάτω σχήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΑΜΕΣΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΑΦΟ- ΡΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία»

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία» ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ «Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 14: Συνοψίζοντας...

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 14: Συνοψίζοντας... ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 14: Συνοψίζοντας... Είναι ΠΟΛY σημαντικό να καταλαβαίνουμε ότι: Χρωμόσωμα - γονίδιο - DNA Jkjk kjkjk jkjkjk hjjhj hjhjh - Ομόλογα χρωμοσώματα - αλληλόμορφα γονίδια

Διαβάστε περισσότερα

Ατυπία Υπερπλασία- Δυσπλασία. Κίττυ Παυλάκη

Ατυπία Υπερπλασία- Δυσπλασία. Κίττυ Παυλάκη Ατυπία Υπερπλασία- Δυσπλασία Κίττυ Παυλάκη Jeanne Calment Κάπνιζε µέχρι τα 117 Πέθανε στα 122 Η σωστή λειτουργία των οργανισµών απαιτεί τη δυνατότητα προσαρµογής των κυττάρων και κατά συνέπεια και των

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ κλάδος της ιατρικής ο οποίος ασχολείται µε τις ασθένειες του ενδοκρινολογικού συστήµατος. το ενδοκρινολογικό σύστηµα αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΟΡΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΟΡΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΟΡΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Αδένες Έκκρισης Ορμονών Υπόφυση Θυρεοειδής Αδένας Παραθυροειδείς

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Παραλίας. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΣΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Διατροφή και αθλητισμός.

Γενικό Λύκειο Παραλίας. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΣΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Διατροφή και αθλητισμός. Γενικό Λύκειο Παραλίας. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΣΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Διατροφή και αθλητισμός. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Λουκοπούλου Νεκταρία Η ομάδα μας: Βενετιάδη Νικολίτσα Καγκελάρη Χριστίνα Κολεγιάννης Χρήστος Καρρά Φωτεινή

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή 1 Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης 2019 2 Δομή μαθήματος-ενότητες Μυϊκό -Δομή και λειτουργία ΚΝΣ-Νευρομυϊκός έλεγχος Επίδραση της

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr ΑΠΟΣΤΟΛΟΒΑ Ε. - ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Α. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι Η παρουσία ανδρογόνων στη γυναίκα είναι φυσιολογική. Αναφερόµαστε σε Υπερανδρογοναιµία όταν τα ανδρογόνα ξεπερνούν τα φυσιολογικά για την ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Άσκηση και προπόνηση για παιδιά και εφήβους Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Ανάπτυξη, εξέλιξη και ωρίμανση Ανάπτυξη: αύξηση του σώματος ή μελών του

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος του Θήλεος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Προσοχή: Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΕΡΟΣ Α' ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΑ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ημερομηνία και ώρα

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Αντωνίου Χαρά Διευθύντρια Β Χειρουργικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Χανίων ΣΕ ΤΙ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ??? Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του μαστού? Ποια αίτια τον προκαλούν?

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α: (10 Μονάδες). Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 2.5 μονάδες. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις.

ΜΕΡΟΣ Α: (10 Μονάδες). Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με 2.5 μονάδες. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04 / 06 / 2018 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός:.. Ολογράφως:.. Υπογραφή:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.....

Διαβάστε περισσότερα

H διαδικασία της κλωνοποίησης από σωματική μεταφορά κυττάρων

H διαδικασία της κλωνοποίησης από σωματική μεταφορά κυττάρων H διαδικασία της κλωνοποίησης από σωματική μεταφορά κυττάρων Σε αυτή την διαδικασία, ο πυρήνας από ένα κύτταρο που προέρχεται από ένα έμβρυο, ή ιστό ενηλίκου εισάγεται σε ένα ωάριο από το οποίο έχει αφαιρεθεί

Διαβάστε περισσότερα

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΑΚΧΑΡΩΝ-ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΑΛΜΥΡΟ ΝΕΡΟ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΣΔ -ΜΕΙΩΣΗ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση

Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Α Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Ιατρική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Διαταραχές της έμμηνης ρύσης Από το σύμπτωμα στην αιτιολογία και την αντιμετώπιση Δημήτριος Γ. Γουλής Ενδοκρινολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το στρες Πρώτη νευροενδοκρινολογική απάντηση Δεύτερη νευροενδοεκρινολογική απάντηση Ο υποθάλαμος Κορτιζόλη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ον ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ 1. Τι είναι κυτταρικός κύκλος, και τα δυο είδη κυτταρικής διαίρεσης. 2. Από τα γεγονότα της μεσόφασης να μην μου διαφεύγει η αντιγραφή του γενετικού

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά. Πειράματα έδειξαν ότι εκείνα τα νεογέννητα που είχαν περισσότερα χάδια, αναπτύσσονταν και μάθαιναν γρηγορότερα.

Γενικά. Πειράματα έδειξαν ότι εκείνα τα νεογέννητα που είχαν περισσότερα χάδια, αναπτύσσονταν και μάθαιναν γρηγορότερα. Stress και Δέρμα Γενικά Το δέρμα, ως όργανο αισθητήριο της αφής, θερμοκρασίας, πόνου, ερωτογόνος ζώνης, έχει μεγάλη σημασία σε όλες τις ηλικίες. Είναι όργανο συναισθηματικής έκφρασης και τόπος αποφόρτισης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ. Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ. Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης 5/3/2013 Η κυτταρική διαίρεση είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα αρχικό κύτταρο διαιρείται σε δύο θυγατρικά. Στους πολυκύτταρους

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους.

Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους. Βλαστικά κύτταρα: Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους. Είναι σε θέση να δρουν επισκευαστικά, αναδημιουργώντας κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Κεφάλαιο 12ο Αναπαραγωγή Ανάπτυξη Μαυροματάκης Γιώργος- Βιολόγος σχολική χρονιά 2011-2012 1ο Μάθημα Κεφ. 12 Οι ζωντανοί οργανισμοί, ανεξάρτητα εάν ανήκουν στα Βακτήρια,

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις θεωρίας. 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό

Ερωτήσεις θεωρίας. 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό Ερωτήσεις θεωρίας 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό 1. Ποια είναι τα βασικά είδη ιστών του ανθρώπινου οργανισμού; Τα βασικά είδη ιστών του ανθρώπινου οργανισμού είναι ο επιθηλιακός, ο μυικός, ο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ Η Σημασία της σωστής διατροφής και της άσκησης στην εφηβεία Οι διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΙΔΟΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗΣ Οικογενή υπερχοληστερολαιμία Αυτοσωμική επικρατής κληρονομικότητα Σχετίζεται με αυξημένο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΒΑΘ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1 ΩΡΑ και 30 ΛΕΠΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις Συγγραφική ομάδα: Δίπλα Κωνσταντίνα, Ph.D., Λέκτορας, ΤΕΦΑΑ Σερρών ΑΠΘ Καρατράντου Κωνσταντίνα, MSc, Διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ - ΠΘ Ιπποκράτης

Διαβάστε περισσότερα