«ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ» Ε ΕΞΑΜΗΝΟ ( ) ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Βασίλης ΚΑΨΙΜΑΛΗΣ. PhD Θαλάσσια Γεωλογία-Ωκεανογραφία Κύριος Ερευνητής, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ» Ε ΕΞΑΜΗΝΟ ( ) ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Βασίλης ΚΑΨΙΜΑΛΗΣ. PhD Θαλάσσια Γεωλογία-Ωκεανογραφία Κύριος Ερευνητής, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε."

Θεοδώρα Μαρκόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 «ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ» Ε ΕΞΑΜΗΝΟ ( ) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Βασίλης ΚΑΨΙΜΑΛΗΣ PhD Θαλάσσια Γεωλογία-Ωκεανογραφία Κύριος Ερευνητής, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Τηλ. Γραφείου: Κιν.:

2 ΓΗ : Ο ΓΑΛΑΖΙΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ Περίπου τα ¾ της επιφάνειας της Γης καλύπτονται από τους ωκεανούς και τις θάλασσες

3 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ Περιέργεια Εκδήλωση ενδιαφέροντος για ένα γεγονός ή μια κατάσταση που υπέπεσε την αντίληψή μας Νόμος Οι νόμοι περιγράφουν τα φυσικά φαινόμενα και την εξέλιξή τους σε ιδεατές συνθήκες Παρατήρηση Συλλογή εμπειριών και δεδομένων μέσω της αυτοψίας και μετρήσεων Θεωρία Η επαναλαμβανόμενη (στον χρόνο και τον χώρο) επιβεβαίωση μιας υπόθεσης που γίνεται αποδεκτή από τους περισσότερους επιστήμονες Υπόθεση Ενδεχόμενη ερμηνεία των παρατηρήσεων και μετρήσεων Πείραμα Έλεγχοι πραγματοποιούνται στο ύπαιθρο ή στο εργαστήριο για να αναπαρασταθούν οι συνθήκες που καταγράφηκαν από τις παρατηρήσεις

4 ΜΑΘΗΜΑ 1 ο Τι είναι Ωκεανογραφία; Η ιστορία της Ωκεανογραφίας Σχηματισμός του Σύμπαντος Γαλαξιών Ηλιακού Συστήματος Γης Ωκεανών

5 Τι είναι Ωκεανογραφία; Ωκεανογραφία (Oceanography) είναι ο επιστημονικός τομέας που μελετά τις φυσικές διεργασίες οι οποίες διέπουν την λειτουργία και εξέλιξη του παγκόσμιου ωκεανού.

6 Ετυμολογία: Ωκεανογραφία = Ωκεανός + Γραφή Ωκεανολογία = Ωκεανός + Λόγος Θαλασσολογία = Θαλασσα + Λόγος Θαλασσογραφία = Θάλασσα + Γραφή Επιστήμη της Θάλασσας

7 Ωκεανογραφία μια πολυκλαδική επιστήμη Βασικές Επιστήμες Βιοφυσική Βιολογία Χημεία Βιοφυσική Ωκεανογραφία Γεωχημεία Φυσική Γεωλογία Γεωφυσική

8 Ωκεανογραφία μια πολυκλαδική επιστήμη Συμπληρωματικές Επιστήμες Μηχανική: Τοπογραφία: Μετεωρολογία: Αρχαιολογία: Κοινωνιολογία: Οικονομολογία: Λιμάνια, πλοία, γέφυρες, εξέδρες, όργανα ΣΓΠ, τηλεπισκόπηση, μορφολογία πυθμένα Φαινόμενα στη διεπιφάνεια θάλασσα-αέρα Αρχαία ναυάγια, πόλεις, εργαλεία, όπλα Επιπτώσεις από καταστροφές και ρύπανση Αποτίμηση φυσικών και βιολογικών πόρων

9 Ωκεανογραφία μια βιωματική επιστήμη Απαραίτητα εφόδια ενός Ωκεανογράφου: Θεωρητικό Υπόβαθρο Υπαίθριες εργασίες (πλοίο, καταδύσεις και παράκτιο πεδίο) Εργαστηριακές εργασίες (Βιο-Γεω-Χημικές αναλύσεις) Επεξεργασία γεωγραφικών και τηλεπισκοπικών δεδομένων

10 Ωκεανογραφία μια συνεργιστική επιστήμη Απαραίτητα συστατικά για την επιτυχή ολοκλήρωση ενός έργου: ομαδική δουλειά συντονισμός Συνέδρια συνεργασίες Συναντήσεις εργασίας διάχυση της πληροφορίας Δημοσιεύσεις Διαδίκτυο

11 Ωκεανογραφία μια πολυέξοδη επιστήμη Απαραίτητες υποδομές για την επίτευξη των επιστημ. στόχων: Ω/Κ πλοία πλήρως εξοπλισμένα βαθυσκάθη (επανδρωμένα ή/και τηλεκατευθυνόμενα) ναυτικούς χάρτες, αεροφωταγραφίες, δορυφορικές εικόνες καταδυτικό εξοπλισμό ΛΕΦΤΑ (πολλές K - M )!!!

12 Περίοδος 1 η : η «Περιπλάνηση» (Προϊστορία Μεσαίωνας) Περίοδος 2 η : οι «Επιστημονικές Ανακαλήψεις» (Μεσαίωνας 20 ος αιώνας) Περίοδος 3 η : η «Σύγχρονη Εποχή» (20 ος αιώνας - Σήμερα)

Περίοδος 1 η 1) Επίκοιση της Αυστραλίας πριν από ~ 40.

13 Περίοδος 1 η 1) Επίκοιση της Αυστραλίας πριν από ~ χρόνια Εύρεση ανθρώπινων λειψάνων και εργαλείων Έλλειψη χερσαίας διαδρομής μεταξύ Ινδονησίας και Αυστραλίας Άφιξη προϊστορικού ανθρώπου με πλωτό μέσο

Περίοδος 1 η 2) Επίκοιση των Κυκλάδων (Μήλο) πριν από ~ 13.

14 Περίοδος 1 η 2) Επίκοιση των Κυκλάδων (Μήλο) πριν από ~ χρόνια Εύρεση στο Φράχθι Αργολίδας εργαλείων από Μηλιακό οψιδιανό Εκτεταμένη χρήση οψιδιανού σε άλλες περιοχές της κύριας Ελλάδας Έλλειψη χερσαίας διαδρομής μεταξύ Μήλου και Αργολίδας Θαλάσσιο Εμπόριο στο Αιγαίο

Περίοδος 1 η 3) Ναυτικές κοινωνίες στο Αιγαίο (~ 4.500 π.χ.

15 Περίοδος 1 η 3) Ναυτικές κοινωνίες στο Αιγαίο (~ π.χ.) Βραχογραφίες στο Στρόφυλα Άνδρου Δομημένες και οχυρωμένες πόλεις Κοινωνίες συνδεδεμένες με τη θαλασσα και τις ναυτικές δραστηριότητες Αιγαίο: η Εστία των Πρωτοελλήνων

Περίοδος 1 η 4) Οργανωμένος ναυτικός στόλος στην Αίγυπτο (~ 3.000 π.χ.

16 Περίοδος 1 η 4) Οργανωμένος ναυτικός στόλος στην Αίγυπτο (~ π.χ.) Πλοία στην υπηρεσία του Φαραώ Μόνιμη ναυτική ενασχόληση Εξέλιξη της ναυπηγικής τέχνης Διάπλους των Μεσογειακών ακτών Ναυτική Δύναμη

17 Περίοδος 1 η 5) Θαλασσοκρατορία των Αρχαίων Ελλήνων (~ π.χ.) οι «Μινωίτες» οι «Μυκηναίοι» οι Έλληνες της Κλασικής Εποχής

18 Περίοδος 1 η 6) Οι Αρχαίοι Έλληνες Συγγραφείς (3 ος 5 ος π.χ.) Ηρόδοτος Θαλής ο Μιλήσιος Οι βάσεις της επιστήμονικής σκέψης Αριστοτέλης Το «Περί τα ζώα ιστορίαι» είναι η πρώτη πραγματεία για την Θαλάσσια Βιολογία

19 Περίοδος 1 η 7) Το Ταξίδι του Πυθέα (324 π.χ.) Σκοπός: Αναγνώρηση των περιοχών έξω από την Μεσόγειο και αναζήτηση φυσικών πόρων Χρηματοδότηση: Μέγας Αλέξανδρος Διαδρομή: Μασσαλία Στενό Γιβραλτάρ δυτικές ακτές Αγγλίας - βορειότερο άκρο της Σκοτίας (νησιά Σέτλαντ) Πιθανή άφιξη: Ισλανδία και βόρεια Νορβηγία Συγγράμματα: Περί Ωκεανού και Γης περίοδος Νέα γνώση: (α) ερμηνεία παλιρροιών (β) περίμετρος της Μεγάλης Βρετανίας

20 8) Ερατοσθένης ο Κυρηναίος Περίοδος 1 η χάρτες με γεωγραφικές συντεταγμένες: υπολογισμός της περιμέτρου της Γης:

21 Περίοδος 1 η 9) Ο γνωστός κόσμος του Πτολεμέου (~ 150 μ.χ.)

22 Περίοδος 1 η 10) Μετά τον Πτολεμέο και μέχρι τον 15 ο αιώνα μ.χ. Ο «Μεσαίωνας» της Ωκεανογραφίας Εξαιρέσεις: (α) Πολυνήσιοι (β) Βίκιγκς (γ) Κινέζοι

23 Περίοδος 1 η 11) Η εποχή των Μεγάλων Ανακαλύψεων (15 ος 18 ος αιώνας μ.χ.)

24 Περίοδος 2 η 1) Τα ταξίδια του Captain James Cook ( ) Captain James Cook Χάρτης της Νέας Ζηλανδίας

25 Περίοδος 2 η 2) Τo ταξίδι του HMS Beagle ( ) Charles Darwin Η διαδρομή του HMS Beagle

Περίοδος 2 η 3) Το ταξίδι του HMS Challenger (1872-1876) Σκοπός:

26 Περίοδος 2 η 3) Το ταξίδι του HMS Challenger ( ) Σκοπός: διαπίστωση ύπαρξης ή όχι ζωής στα βάθη των ωκεανών Η διαδρομή του HMS Challenger

Περίοδος 2 η 3) Αποτελέσματα του ταξιδιού του HMS Challenger (1872-1876) Χρηματοδότηση: Royal Society of London Επιστημονικά στόχοι: (α) Χημική

Δειγματοληψίες εκατοντάδων πυθμενικών ιζημάτων (γ) Κατακόρυφες κατανομές της θερμοκρασίας του νερού (δ) Ανακάλυψη 5.

27 Περίοδος 2 η 3) Αποτελέσματα του ταξιδιού του HMS Challenger ( ) Χρηματοδότηση: Royal Society of London Επιστημονικά στόχοι: (α) Χημική σύσταση των ωκεανών (β) Κατανομή της ζωής με το βάθος (γ) Ιζήματα του ωκεάνιων πυθμένων Επιτεύγματα: (α) 360 βυθομετρήσεις σε μεγάλα βάθη (β) Δειγματοληψίες εκατοντάδων πυθμενικών ιζημάτων (γ) Κατακόρυφες κατανομές της θερμοκρασίας του νερού (δ) Ανακάλυψη νέων ειδών (ε) Ύπαρξη ζωής μέχρι και σε βάθη 9 χλμ. Έκδοση του HMS Challenger Report (1895): δημοσιεύτηκαν 50 τόμοι που για την όλοκλήρωση της έκδοσής τους χρειάστηκαν 20 χρόνια συλλογικής δουλειάς

28 Περίοδος 2 η 3) Το ταξίδι του Fram στην Αρκτική ( ) Σκοπός: Η καταγραφή της κυκλοφορίας του Αρκτικού Ωκεανού Το παγοθραυστικό Fram Fridtjof Nansen Η διαδρομή του Fram

29 Περίοδος 3 η Χαρακτηριστικά της Σύγχρονης Ωκεανογραφίας Ιδρυση Ωκεανογραφικών Ινστιτούτων Κατασκευή Ω/Κ πλοίων και βαθυσκαφών Χρήση ηλεκτρονικών και οπτικών συσκευών Συνεισφορά δορυφορικής τεχνολογίας Διάχυση Πληροφορίας Πραγματοποίηση συντονισμένων διεθνών προγραμμάτων

30 Περίοδος 3 η Ιδρυση Ωκεανογραφικών Ινστιτούτων Albert s Oceanographic Institute (1901) Scripps Institution of Oceanography (1903) Woods Hole Oceanographic Institution (1930) Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού (1921) Υδροβιολογικό Ινστιτούτο της Ακαδημίας Αθηνών (1945) Ινστιτούτο Ωκεανογραφικών και Αλιευτικών Ερευνών (1965) Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (1985) Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας Κρήτης (1987) + Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (2003)

31 Περίοδος 3 η Κατασκευή Ω/Κ πλοίων και βαθυσκαφών Meteor ( ) Atlantis ( ) Glomar Challenger (1968) JOIDES Resolution (1985) R/V Chikyu ( Earth )

32 Περίοδος 3 η Ω/Κ πλοία και βαθυσκάφη του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Αιγαίο Max Rover Θέτις Φιλία Super Achilles

33 Περίοδος 3 η Χρήση ηλεκτρονικών και οπτικών οργάνων Ηχοβολιστές (echosounders), Ηχοβολιστές πλευρικής σάρωσης (side-scan sonars) Ηχοβολιστές επιφανείας (shallow-towed) ή βάθους (deep-towed), Τομογράφοι ιζημάτων (subbottom profilers) Βιντεοσκοπήσεις/φωτογραφήσεις

34 Περίοδος 3 η Συνεισφορά δορυφορικής τεχνολογίας Seasat-A (1978), o πρώτος ωκεανογραφικός δορυφόρος TOPEX/Poseidon (1992) Jason-1 (2001)

35 Διάχυση Πληροφορίας Περίοδος 3 η Συνέδρια Συναντήσεις εργασίας Δημοσιεύσεις Διαδίκτυο

36 Περίοδος 3 η Πραγματοποίηση συντονισμένων διεθνών προγραμμάτων Deep Sea Drilling Project - DSDP The Joint Global Ocean Flux Study (JGOFS) World Ocean Circulation Experiment (WOCE) International Programme on Climate Variability and Predictability (CLIVAR) World Climate Research Programme (WCRP) Global Ocean Observing System (GOOS) NEPTUNE ( ?)

Σχετικά έγγραφα

ΓΕΝΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β. ΚΑΨΙΜΑΛΗΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β. ΚΑΨΙΜΑΛΗΣ Γεωλόγος-Ωκεανογράφος ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. ΓΗ : Ο ΓΑΛΑΖΙΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ Περίπου τα ¾ της επιφάνειας της Γης καλύπτονται από τους ωκεανούς και τις θάλασσες ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ