GREEN MOUNTAIN. Ένα Μοντέλο Βιώσιμης Ανάπτυξης για τις Περιοχές Green Mountain. Έκθεση Ευρωπαϊκών Καλών Πρακτικών

Transcript

1 GREEN MOUNTAIN Ένα Μοντέλο Βιώσιμης Ανάπτυξης για τις Περιοχές Green Mountain Έκθεση Ευρωπαϊκών Καλών Πρακτικών Έργο Green Mountain Ένα Μοντέλο Βιώσιμης Ανάπτυξης για τις περιοχές Green

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.ΈΝΤΥΠΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Great Walser Valley (Αυστρία): Απόθεμα Βιόσφαιρας UNESCO Εθνικό Τοπίο Het Groene Woud ( Ολλανδία) Verdiskapingsprogrammet for matproduksjon VSP mat (Νορβηγία)-Πρόγραμμα προστιθέμενης αξίας για την παραγωγή τροφίμων The Steinbach Way (ένα μοντέλο για την τοπική Ατζέντα 21, Αυστρία) Έργο σιτάρι-ψωμί: Τιρολέζικο βιολογικό ψωμί με σιτάρι οι παλιές επαρχιακές ποικιλίες (Αυστρία) GENE-SAVE (Διάσωση γενετικού υλικού)- διατήρηση φυτικών γενετικών πόρων στις Άλπεις (ποικιλίες σιτηρών, φυτά και μήλα) (Αυστρία και Ιταλία) EuroMARC (Ευρωπαϊκά Ορεινά Προϊόντα Agrofood, Λιανική πώληση και Καταναλωτές). Τρόφιμα (Agrofood), λιανικό εμπόριο και καταναλωτές στις ορεινές περιφέρειες της Ευρώπης (ΕΕ) Εργαλεία IPAM: Ολοκληρωμένη Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών όπως υλοποιήθηκε στην περιοχή Άλπεων-Αδριατικής (ΕΕ) SURE: Επιτυχής Αποκατάσταση και Αναμόρφωση μετά από Παρεμβάσεις Υποδομής (ΕΕ) Έργο PADIMA: Πολιτικές κατά της μείωσης του πληθυσμού σε ορεινές περιοχές- Καλές πρακτικές στον τομέα της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης (ΕΕ) Βελτίωση της δημόσιας ενημέρωσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στον τομέα της προστασίας της φύσης και του τοπίου-συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος NATURA 2000 (Σλοβακία) Υποέργο Οικολογικό Αποτύπωμα: περιβαλλοντική εκπαίδευση για σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Σλοβακία)... 92

3 1.ΈΝΤΥΠΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Ακρωνύμιο του έργου Πλήρης τίτλος του έργου Πακέτο εργασίας Green Mountain ΈΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ GREEN MOUNTAIN WP3 Από κοινού ανάπτυξη ενός ενιαίου Μοντέλου Βιώσιμης Ανάπτυξης και Διαχείρισης Δραστηριότητα WP3.1- Ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειριών και καλών πρακτικών (Ευρωπαϊκές Καλές Πρακτικές) Ημερομηνία παράδοσης Τύπος Έκθεση Κατάσταση και έκδοση (προσχέδιο ή Τελική έκδοση τελική) Επικεφαλής εταίρος AREC Raumberg-Gumpenstein Συντάκτες Silke Heinrich, Bernhard Krautzer, Wilhelm Graiss Λοιποί συντελεστές Christian Partl (A), Wilma van der Pijll- Hermans (NL), Ruth Moser (A), Hilde Halland (N), Ulrike Naumann (N), Christian Uhlig (N), Johann Wagner (A), Michael Jungmeier (A), Valerie Wetsels (NL), Desiré van Laarhoven (NL), Giovanni Peratoner (I), Marie Guitton (BE), Jana Šimonovičová (SK), Karl Sieghartsleitner (A)

4 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Στόχος της παρούσας δραστηριότητας είναι να προσδιορίσει και να αναλύσει διάφορες Καλές Πρακτικές οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ουσιαστικά και να αναπτυχθούν περαιτέρω από τις 3 Ομάδες Εργασίας στο πλαίσιο του έργου τους, το οποίο σχετίζεται με τις οικονομικά βιώσιμες δραστηριότητες και προϊόντα, τα συντονισμένα και ολοκληρωμένα σχέδια και στρατηγικές διαχείρισης και τις μεθόδους και στρατηγικές για αποτελεσματική ενημέρωση. Οι Καλές Πρακτικές θα προσθέσουν αξία και θα συνεισφέρουν καινοτομία και γνώση πέραν της συνεργασίας σε σχετικές πρωτοβουλίες, έργα, πρακτικές και αποτελέσματα που έχουν ήδη επιτευχθεί. Παράλληλα, η δραστηριότητα αυτή παρέχει επίσης ένα σύντομο πανόραμα της τεχνολογίας αιχμής στην Ευρώπη αναφορικά με το επίπεδο καινοτομίας σε σχέση με τις τρεις θεματικές περιοχές του έργου. Καλές Πρακτικές μπορούν να αποτελέσουν υποδειγματικές πρωτοβουλίες, μέθοδοι, δράσεις, έργα κ.ά. τα οποία έχουν επηρεάσει θετικά συστήματα και πρακτικές σε όλες τις δραστηριότητες και τα αποτελέσματά τους και τα οποία αξίζει να μεταφερθούν και να αξιοποιηθούν σε διαφορετικά πλαίσια και περιβάλλοντα από νέους χρήστες ή οντότητες. Ως Καλή Πρακτική μπορεί να ορισθεί μια δημιουργική και βιώσιμη πρακτική η οποία παρέχει αποτελεσματική ανταπόκριση με βάση την ιδέα της άμεσης αξιοποίησης της γνώσης και η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «εμπνευσμένες κατευθυντήριες γραμμές» δυνάμενες να αναπαραχθούν και να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη πολιτικών. Οι Καλές Πρακτικές ορίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη και την ευρωπαϊκή κοινότητα γενικά ως επιτυχημένες πρωτοβουλίες οι οποίες: Έχουν αποδείξιμο αποτέλεσμα και απτό αντίκτυπο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων

5 Προκύπτουν από την αποτελεσματική συνεργασία δημόσιου, ιδιωτικού τομέα και πολιτών Είναι κοινωνικά, πολιτιστικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες Οι Καλές Πρακτικές προωθούνται και χρησιμοποιούνται ως μέσο: Βελτίωσης της δημόσιας πολιτικής Ενημέρωσης των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα καθώς και του κοινού για πιθανές λύσεις σε κοινά κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα Διάδοσης και μεταφοράς γνώσης, εξειδίκευσης και εμπειρίας μέσω δικτύωσης και μάθησης. Η επιλογή των Καλών Πρακτικών προϋποθέτει πρωτίστως τον προσδιορισμό ενός συνόλου κριτηρίων ή χαρακτηριστικών, τα οποία θα επιτρέψουν τη συλλογή και ταξινόμηση των παραδειγμάτων Καλών Πρακτικών. Αυτά τα κριτήρια περιλαμβάνουν: Καινοτομία (διαδικασίας, αποτελέσματος, πλαισίου): καινοτόμα αποτελέσματα είναι όσα παρουσιάζουν ορισμένα νέα και ξεχωριστά γνωρίσματα, τα οποία τα διακρίνουν από άλλα με παρόμοια χαρακτηριστικά και προσθέτουν αξία σε σχέση με τη συμβατική λύση. Δυνατότητα αναπαραγωγής και μεταφοράς: σε ποιο βαθμό η πρακτική μπορεί να αναπαραχθεί κάπου άλλου και να μεταφερθεί σε κάποιο άλλο πλαίσιο. Ο βαθμός προσαρμογής της πρωτοβουλίας σε διαφορετικά πλαίσια είναι ουσιαστικός. Σημαντική συνεισφορά στην ολοκλήρωση/ανάπτυξη συστημάτων: μια καλή πρακτική θα πρέπει να συνεισφέρει σημαντικά στην ολοκλήρωση και στην ανάπτυξη συστημάτων Βιωσιμότητα: είναι η ικανότητα της πρακτικής/έργου να εξακολουθεί να υφίσταται και να λειτουργεί πέραν της δοκιμαστικής περιόδου Αντίκτυπος (οικονομικός και περιβαλλοντικός): είναι η απήχηση που έχει το ίδιο το έργο και τα αποτελέσματά του σε διάφορα συστήματα. Μια καλή

6 πρακτική έχει αναγνωρισμένο θετικό αντίκτυπο σε αποδόσεις των επενδύσεων, μείωση δαπανών, περιβάλλον, παραγωγικότητα ή ποιότητα. Συνέπεια: επίπεδο συνέπειας μεταξύ αποτελεσμάτων και στόχων της πρακτικής/έργου. Σε αυτό το πλαίσιο μια συνοπτική έκθεση Ευρωπαϊκών Καλών Πρακτικών αποτελεί χρήσιμο εργαλείο το οποίο επιτρέπει τη σύγκριση, την απόκτηση περαιτέρω γνώσης και τη διάδοση των μεθόδων και των καλών πρακτικών όσον αφορά τις τρεις θεματικές περιοχές του έργου. Τέτοιες μέθοδοι και καλές πρακτικές μπορούν να επικυρωθούν και να ενσωματωθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή μπορούν να βελτιωθούν και να προσαρμοστούν σε περιφερειακό και τοπικό πλαίσιο.

7 Έρευνα για τη συνάφεια των Καλών Πρακτικών για τις διάφορες Ομάδες Εργασίας (WGs) ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΛΗΣ Σελίδα Συναφής για Συναφής για Συναφής για ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ την Ομάδα την Ομάδα την Ομάδα Εργασίας 1 Εργασίας 2 Εργασίας 3 Απόθεμα Βιόσφαιρας 8 X X X Great Walser Valley Εθνικό Τοπίο Het 15 X X X Groene Woud Πρόγραμμα 21 X X X Προστιθέμενης αξίαςvsp mat The Steinbach Way 27 X X X Έργο σιτάρι-ψωμί 37 X X Τιρόλο Gene Save 44 X X EuroMARC 53 X X IPAM 61 X SURE 68 X X PADIMA 75 X Βελτίωση της 83 X δημόσιας ενημέρωσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης όσον αφορά τη φύση και την προστασία του τοπίου συμπεριλαμβανομένου του NATURA 2000 (Πρόγραμμα Πλαίσιο Υποέργο Ecological 89 X Footprint

8 3. ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 3.1 Great Walser Valley (Αυστρία): Απόθεμα Βιόσφαιρας UNESCO ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Επισημάνετε τη χώρα και το όνομα του οργανισμού/τμήματος από όπου προέρχεται η Καλή Πρακτική, τον τίτλο του προγράμματος (εάν η πρωτοβουλία προκύπτει από κάποιο έργο), το έτος υλοποίησης κ.τ.λ. Οριοθέτηση ενός αποθέματος βιόσφαιρας σύμφωνα με το πρόγραμμα της UNESCO στην επαρχία Vorarlberg της Αυστρίας εμπνευστής ήταν η REGIO (Ένωση Περιφερειακού Σχεδιασμού της Great Walser Valley, μια υφιστάμενη συνεργασία μεταξύ έξι συμμετεχόντων κοινοτήτων με σκοπό την ουσιαστική συνεργασία και το συντονισμό ζητημάτων χωροταξικού σχεδιασμού καθώς και την ανάπτυξη των περιφερειακών βιοτόπων σε σχέση με οικολογικές, οικονομικές, πολιτιστικές και κοινωνικές πτυχές σύμφωνα με το μοντέλο του αποθέματος βιόσφαιρας), ενώ υποστηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό από την επαρχία Vorarlberg. Υλοποιήθηκε από την περιφέρεια τον Μάιο του 2000 και ανακηρύχτηκε απόθεμα βιόσφαιρας από την UNESCO τον Νοέμβριο του ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γιατί ξεκίνησε η πρακτική; Ποια προβλήματα, ανάγκες και ζητήματα δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη δράση; Οι απότομες πλαγιές της Great Walser Valley δεν ενδείκνυνται για εντατική καλλιέργεια ή για μεγάλη ανάπτυξη χιονοδρομικού τουρισμού ή κάποιο άλλο είδος τουρισμού. Όταν η τουριστική έκρηξη των δεκαετιών 1960 και 1970 σταμάτησε, το ζήτημα που προέκυψε ήταν με ποιο τρόπο θα μπορούσε αυτή η απομακρυσμένη κοιλάδα να διατηρηθεί για τις σύγχρονες και επόμενες γενιές ως μια περιοχή διασφαλισμένης ύπαρξης. Υπήρχε η πεποίθηση ότι ο χαρακτηρισμός της Great Walser Valley ως απόθεμα βιόσφαιρας θα προωθούσε την περιφερειακή ανάπτυξη και θα δημιουργούσε βιώσιμο τουρισμό χωρίς παράλληλη απώλεια της τοπικής και πολιτιστικής ταυτότητας. Οι υφιστάμενες περιοχές φυσικής προστασίας, οι οποίες πληρούσαν τις βασικές προϋποθέσεις σύμφωνα με την UNESCO, καθώς και μια τροποποίηση του νόμου περί της προστασίας της φύσης, η οποία είχε προηγηθεί, ευνοούσαν τον χαρακτηρισμό της ως απόθεμα βιόσφαιρας.

9 ΣΤΟΧΟΙ Ποιοι ακριβώς ήταν οι βραχυπρόθεσμοί και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της πρωτοβουλίας; Ποιοι ήταν οι γενικοί και οι επιμέρους συγκεκριμένοι στόχοι; Ο πιο σημαντικός στόχος ήταν να εξευρεθούν τρόποι δημιουργίας ενός βιώσιμου μέλλοντος για τους κατοίκους της Great Walser Valley καθώς και να δημιουργηθούν οι βάσεις για αυτό. Οι κάτοικοι της κοιλάδας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και καλούνται να συμμετάσχουν ενεργά στη δημιουργία ιδανικών συνθηκών διαβίωσης στο μέλλον. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός ξεκίνησαν πολλά έργα στους τομείς του τουρισμού, των επιχειρήσεων/κτηνοτροφίας, της ενημέρωσης σε περιβαλλοντικά ζητήματα, της έρευνας, της εμπορίας τοπικών προϊόντων/επισήμανσης/καθιέρωσης ετικέτας καθώς και διάφορες άλλες πρωτοβουλίες και συνεργασίες. Το 1999 αναπτύχθηκε ένα μοντέλο για την περιοχή με τη συμμετοχή περισσότερων από 60 ατόμων από την Great Walser Valley. Το μοντέλο ενημερώνεται κάθε πέντε χρόνια και περιλαμβάνει τις βασικές αρχές και τους στόχους ανάπτυξης σε διαφορετικούς τομείς (επιχειρήσεις, τουρισμός, γεωργία, πολιτισμός και κοινωνία, ενέργεια και περιβάλλον κ.τ.λ. ΠΟΡΟΙ Περιγράψτε τους πόρους που χρησιμοποιήθηκαν για την υλοποίηση της καλής πρακτικής π.χ. οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι, φυσικοί πόροι, δεξιότητες, γνώσεις, ΤΠΕ, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός και άλλες πτυχές. 2001: ίδρυση του γραφείου διαχείρισης του Αποθέματος Βιόσφαιρας στο Thüringerberg (χρηματοδότηση από το Office for Future Questions και Environmental Department της Επαρχίας Vorarlberg) (2005): Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life Eco-Monte (με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της επαρχίας) Από το 2005: βασική χρηματοδότηση από τη διοίκηση της επαρχίας Vorarlberg (επίσης κοινοτικές συνεισφορές, χορηγοί, χορηγίες του έργου) 2008-μέχρι σήμερα: χρηματοδότηση από το πρόγραμμα LEADER «Διαχείριση Αποθέματος Βιόσφαιρας» (συν χορηγίες περίπου ετησίως, κοινοτικές συνεισφορές περίπου ετησίως) όπως απαιτείται έως ετησίως από την επαρχία Vorarlberg (μη μεταβλητά κόστη στο πρόγραμμα LEADER) Η επαρχία πιθανώς θα παραμείνει ο κύριος φορέας του κόστους για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση αποθέματος βιόσφαιρας. Γραφείο Διαχείρισης Αποθέματος Βιόσφαιρας στο Thüringerberg: τρεις υπάλληλοι μερικής απασχόλησης (το έργο του διευθυντή αντιστοιχεί στο

10 90% των τρεχουσών περιόδων, το έργο του βοηθού του έργου αντιστοιχεί στο 50% και το έργο της διοίκησης αντιστοιχεί επίσης στο 50% των τρεχουσών περιόδων εργασίας) Συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού σε διάφορα έργα, συνεργασία με τον οργανισμό τουρισμού και άλλα Οργανόγραμμα Ο στρατηγικός σχεδιασμός του αποθέματος βιόσφαιρας υπόκειται στο διοικητικό συμβούλιο του αποθέματος βιόσφαιρας. Είναι στην ευχέρειά του η λήψη των αποφάσεων, υποστηρίζεται από μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων καθώς και από διάφορες άλλες επιμέρους επιτροπές του REGIO-ένωση περιφερειακού σχεδιασμού (σε τομείς όπως η γεωργία, η νεολαία, το περιβάλλον, η ενέργεια κ.τ.λ.) Συμβούλιο αποθέματος βιόσφαιρας: δήμαρχοι των τριών συμμετεχουσών κοινοτήτων, επικεφαλής της ένωσης περιφερειακού σχεδιασμού, διευθυντής του Αποθέματος Βιόσφαιρας. Συμβουλευτική επιτροπή: Επαρχία Vorarlberg, Office for Future Questions (Γραφείο Μελλοντικών Ζητημάτων), Επαρχία Vorarlberg, Department for the Environment (Τμήμα Περιβάλλοντος), Vorarlberg Institute for Energy (Ιντιτούτο Ενέργειας), Διοικητική Περιοχή Bludenz ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ Τι έκανε η πρακτική προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της όταν χρησιμοποιούσε ανθρώπινους και άλλους πόρους; Παρακαλείσθε να δώσετε μια επισκόπηση των κύριων γνωρισμάτων της πρακτικής/πρωτοβουλίας: κύριες δράσεις/δραστηριότητες, χρονοδιάγραμμα, εφαρμοζόμενες μέθοδοι, συμπεριλαμβανομένων σχετικών πληροφοριών αναφορικά με βασικούς παράγοντες όπως συνεργασίες/συμπράξεις κ.τ.λ. Επιπλέον, να υποδείξετε την περιοχή/θέση στην οποία υλοποιήθηκε η πρακτική. Γενικά βήματα στην καθιέρωση της Great Walser Valley ως απόθεμα βιόσφαιρας 1998 πραγματοποιήθηκε το συμπόσιο με τίτλο «Διατήρηση και Σχεδιασμός των Φυσικών Τοπίων στο Vorarlberg» καθώς και εκδρομές στο απόθεμα βιόσφαιρας Rhön και οι έξι συμμετέχουσες κοινότητες ψήφισαν θετικά για την υποβολή αίτησης ώστε να χαρακτηριστεί απόθεμα βιόσφαιρας και εγκαινιάστηκε ένα πρόγραμμα ενημέρωσης του πληθυσμού δημιουργήθηκε ένα μοντέλο με τη συμμετοχή πολλών ατόμων 2000 ορίστηκε ένας διευθυντής για το απόθεμα βιόσφαιρας από την επαρχία (Office for Future Questions) Αίτηση με την UNESCO τον Μάιο

11 Χαρακτηρισμός από την επαρχία Vorarlberg τον Ιούλιο Χαρακτηρισμός ως απόθεμα βιόσφαιρας από την UNESCO το Νοέμβριο Το κύριο έργο της διαχείρισης του Αποθέματος Βιόσφαιρας είναι να εφαρμόζει και να συνοδεύει έργα κατάλληλα για το Απόθεμα Βιόσφαιρας σε συνεργασία με τον τοπικό πληθυσμό. Οι ιδέες για τα πολυάριθμα έργα προέρχονται κυρίως από το διοικητικό συμβούλιο και τις επιμέρους επιτροπές, ωστόσο κάθε πρωτοβουλία του πληθυσμού είναι ευπρόσδεκτη. Η πρώτη μελλοντική συνάντηση εργασίας με τη συμμετοχή του πληθυσμού πραγματοποιήθηκε ήδη το Δυστυχώς λόγω έλλειψης προσωπικού από τη διοίκηση έχει καταστεί δυνατή η υλοποίηση λίγων ιδεών. Ορισμένα παραδείγματα δραστηριοτήτων και έργων στο Απόθεμα Βιόσφαιρας της Great Walser Valley είναι: Περιβαλλοντική εκπαίδευση-δημιουργία ενός «Αποθέματος Βιόσφαιρας Περιπέτειας», ένα πακέτο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης απευθυνόμενο σε σχολεία σε συνεργασία με τουριστικές επιχειρήσεις Ενημέρωση, συνεργασία και δημόσιες σχέσεις: Περιφερειακή Εφημερίδα Απόθεμα Βιόσφαιρας Blickwinkel, έντυπα, ιστοσελίδες, ημερολόγια, εκδηλώσεις, εκστρατείες ενημέρωσης για άλλες ζώνες (ευδιάκριτες ενδείξεις για το κοινό αναφορικά με τις διάφορες ζώνες Αποθέματος Βιόσφαιρας συνοδευόμενες από εξηγήσεις και άμεσες αναφορές) Κατοχύρωση εμπορικής ονομασίας για διάφορα τοπικά προϊόντα όπως το Walserstolz (τοπικό τυρί) Walser EigenArt (τέχνες και χειροτεχνίες) Alchemilla (βότανα και συνταγές) Bergholz (μια συνεργασία εταιριών επεξεργασίας ξύλου: οικολογικά έπιπλα και σπίτια) κ.τ.λ. Walser Thaler -ένα περιφερειακό νομισματικό σύστημα για την υποστήριξη των τοπικών επιχειρήσεων και την ενίσχυση της περιφερειακής προστιθέμενης αξίας Συνεργασία επιχειρήσεων στον τομέα του τουρισμού Δραστηριότητες το πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με στόχο την παραγωγή 100% οικολογικής ενέργειας από την περιφέρεια (μικρό πρόγραμμα ε5, ενεργειακό μοντέλο και περιοχή κλίματος-πρόγραμμα Ε-Regio) Θεματικές διαδρομές π.χ. μελέτη του άνθους Faschina, διαδρομή περιπέτειας στο δάσος Marul, διαδρομές στη χιονοστιβάδα Blons, βράχος τονικού διαστήματος. Έργο «Συνολικό Επιχειρηματικό Σχέδιο Προστασίας της Φύσης» με τη συνεργασία αγροτικών φορέων που προσφέρουν εκδρομές

12 Μεγάλη προσφορά εκδρομών Θερινά προγράμματα Αποθέματος Βιόσφαιρας Συνεργασία: όπως μέσω των αμοιβαίων πολεοδομικών αρχών των έξι κοινοτήτων, πρωτοβουλία ορεινής ξυλείας Κατά την περιοδική επανεξέταση του μοντέλου καταγράφηκε σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκαν οι προτεινόμενοι στόχοι και πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμό των κατάλληλων νέων στόχων ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ/ΟΟΜΑΔΑ-ΣΤΟΧΟΣ Περιγράψτε τους συμμετέχοντες δρώντες, συγκεκριμένες ομάδεςστόχους καθώς και τους άμεσους και έμμεσους δικαιούχους της πρωτοβουλίας Τοπικός πληθυσμός, Τουριστική Ένωση Great Walser Valley και τουριστικές επιχειρήσεις, αγρότες, βιοτεχνίες, τοπικές ενώσεις, ένωση περιφερειακής ανάπτυξης (REGIO) και υποεπιτροπές, σχολεία, κοινότητες, τοπικοί πολιτικοί, επαρχιακή διοίκηση, ινστιτούτο ενέργειας, Department for the Environment and Future Affaires (Τμήμα Περιβάλλοντος και Μελλοντικών Υποθέσεων) της Eπαρχίας Vorarlberg ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Περιγράψτε τα άμεσα και έμμεσα αποτελέσματα της πρακτικής καθώς και τον θετικό και απτό αντίκτυπό της. Από τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως απόθεμα βιόσφαιρας της UNESCO, έχουν καταβληθεί προσπάθειες μεταξύ των εμπλεκομένων μερών στην κοιλάδα προκειμένου να υλοποιηθεί η φιλοσοφία του αποθέματος βιόσφαιρας. Πολυάριθμα έργα/πρωτοβουλίες υλοποιήθηκαν με κύριο σύνθημα «ζούμε και εργαζόμαστε σε αρμονία με τη φύση». Βασικός στόχος των έργων αυτών είναι να εξασφαλιστούν έσοδα και χρήσεις για τις κοινότητες/πληθυσμούς της περιοχής με τη βοήθεια της βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης. Με το πέρασμα των χρόνων διάφορα έργα σε τομείς όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, προώθηση και εμπορία των προϊόντων της βιόσφαιρας, ο βιώσιμος τουρισμός και οι χειροτεχνίες, η περιβαλλοντική εκπαίδευση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνέβαλαν στη διασφάλιση ή τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην περιοχή και δημιούργησαν δυνατότητες κερδοφορίας για τον πληθυσμό. Πέντε χρόνια μετά τον χαρακτηρισμό της Great Walser Valley ως απόθεμα βιόσφαιρας, αναλύθηκε ο βαθμός αποδοχής της ιδέας της βιόσφαιρας από τα ενδιαφερόμενα μέρη, τον τοπικό πληθυσμό και τους επισκέπτες και μελετήθηκα τα πρώτα οικονομικά αποτελέσματα. Η μελέτη επικεντρώθηκε κατά κύριο λόγο σε συγκεκριμένα αναπτυξιακά έργα ενώ ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στη στρατηγική, την υλοποίηση και περιφερειακή αποδοχή από τα ενδιαφερόμενα μέρη καθώς και στη συνεισφορά τους στη βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη. Τα πορίσματα της μελέτης κατέδειξαν με εντυπωσιακό τρόπο ότι τα αποτελέσματα του χαρακτηρισμού «Απόθεμα Βιόσφαιρας» ήταν ορατά. Η αποδοχή εκ μέρους του πληθυσμού ήταν πολύ υψηλή (84% από όσους

13 ρωτήθηκαν είπαν ότι το απόθεμα βιόσφαιρας ήταν καλή ιδέα, ακόμα και πολύ καλή ιδέα ως πρόγραμμα). Επίσης υψηλός ήταν ο βαθμός ετοιμότητας για ενεργό συμμετοχή στην περιφερειακή ανάπτυξη (40% των ερωτηθέντων είπαν ότι θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε μελλοντικά έργα σε σχέση με το απόθεμα βιόσφαιρας). Το απόθεμα βιόσφαιρας αντιμετωπίζεται κυρίως ως εργαλείο προστασίας της φύσης και βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης, κυρίως στον τομέα του τουρισμού. Ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα είναι η ενημέρωση, η ενισχυμένη συνεργασία με τις κοινότητες και η δυνατότητα εμπορίας των τοπικών προϊόντων. Επιπλέον,.έχει αυξηθεί και διεθνώς ο βαθμός ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την περιοχή. ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Έκθεση αναφορικά με τα συγκεκριμένα συμπεράσματα σε σχέση με την πρωτοβουλία και τις παρατηρήσεις αναφορικά με πιθανή κεφαλαιοποίηση. Πόσο εύκολα θα μπορούσε αυτή η πρακτική να υιοθετηθεί ή να προσαρμοστεί σε άλλα πλαίσιο; Η έννοια της περιφερειακής ανάπτυξης που παρουσιάστηκε στην προκειμένη περίπτωση φυσικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα βασικά της σημεία, ωστόσο πρέπει να προσαρμοστεί στις αντίστοιχες εκάστοτε συνθήκες και στόχους. Προκειμένου να επιχειρηθεί ο χαρακτηρισμός ενός αποθέματος βιόσφαιρας, θα πρέπει πρώτα να εξεταστεί μεμονωμένα κατά πόσο πληρούνται τα διεθνή (εθνικά) κριτήρια που θέτει η UNESCO. Το απόθεμα βιόσφαιρας της Great Walser Valley ενδείκνυται ως καλή πρακτική για όλες τις ομάδες εργασίας. Για την ομάδα εργασίας 1 οι διάφορες δραστηριότητες και η δημιουργία μιας εμπορικής ονομασίας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κίνητρο για την εξεύρεση και ανάπτυξη των οικονομικών δυνατοτήτων της δικής τους περιφέρειας του έργου. Μια σημαντική προσέγγιση από άποψη βιώσιμης διαχείρισης και συνεπώς ενδιαφέρουσα για την ομάδα εργασίας 2 είναι η τακτική καταγραφή της κατάστασης της διαδικασίας ανάπτυξης και των κατάλληλων μετατροπών ή του περαιτέρω σχεδιασμού των επόμενων σταδίων. Η ενεργή ενσωμάτωση του πληθυσμού συνέβαλε σημαντικά στην αποδοχή και στη δημιουργία συνείδησης αναφορικά με το απόθεμα βιόσφαιρας στην Great Walser Valley. Μεταξύ άλλων, ήταν επίσης ουσιαστικό ότι λεπτομερής πληροφορίες ήταν διαθέσιμες εκ των προτέρων στους κατοίκους της περιοχής αναφορικά με τις ευκαιρίες που προσφέρονται σε μια περιοχή αποθέματος βιόσφαιρας καθώς και τη μείωση των προκαταλήψεων αναφορικά με τους ενδεχόμενους περιορισμούς. Μακροπρόθεσμα υπάρχουν διάφορα προγράμματα σχετικά με το θέμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Συνεπώς το παράδειγμα αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για την ομάδα εργασίας 3.

14 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ Στοιχεία επικοινωνίας (άτομα επικοινωνίας, διευθύνσεις, αριθμοί τηλεφώνου, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ιστότοποι και άλλες πληροφορίες χρήσιμες για την συλλογή περαιτέρω πληροφοριών σχετικά με την πρακτική). Great Walser Valley Biosphere Reserve Management, Ruth Moser, Jagdbergstraße 272, 6721 Thüringerberg, Αυστρία T +43 (0) , moser@grosseswalsertal.at ΠΗΓΕΣ Παράθεση των διάφορων πηγών, σχετικών μελετών και λοιπής βιβλιογραφίας που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα και την ανάπτυξη της καλής πρακτικής. Coy, M., Weixlbaumer, N. (Hrsg.), 2009: Der Biosphärenpark als regionales Leitinstrument: Das Große Walsertal im Spiegel der Nutzer. Innsbruck, 126 p. Jungmeier et al. 2010: Part_b: Partizipationsprozesse in Biosphärenparks

15 ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 3.2 Εθνικό Τοπίο Het Groene Woud ( Ολλανδία) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Επισημάνετε τη χώρα και το όνομα του οργανισμού/τμήματος από όπου προέρχεται η Καλή Πρακτική, τον τίτλο του προγράμματος (εάν η πρωτοβουλία προκύπτει από κάποιο έργο), το έτος υλοποίησης κ.τ.λ. Χώρα: Κάτω Χώρες Υλοποιήθηκε από το Υπουργείου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Περιβάλλοντος (Ministry of Spatial Planning and Environment) Έτος υλοποίησης ήταν το 2005 Μοναδικές ή ξεχωριστές περιοχές χαρακτηρίστηκαν Εθνικά Τοπία από το υπουργείο με σκοπό τη διαφύλαξή των φυσικών, πολιτιστικά ιστορικών αξιών και των δυνατοτήτων ανάκαμψης αυτών των τοπίων και παράλληλα την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γιατί ξεκίνησε η πρακτική; Ποια προβλήματα, ανάγκες και ζητήματα δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη δράση; Το 2005 η εθνική κυβέρνηση χαρακτήρισε 20 εθνικά τοπία στις Κάτω Χώρες ως περιοχές ειδικής φυσικής και/ή πολιτιστικής αξίας οι οποίες χρήζουν αποκατάστασης, διατήρησης ή βελτίωσης. Ένας μεγάλος αριθμός εταίρων (όπως οργανισμοί διατήρησης της φύσης, πολιτιστικοί οργανισμοί κ.ά.) καταβάλλουν ήδη προσπάθειες να διατηρήσουν το τοπίο στην περιοχή του Green Forest. Άσκησαν πιέσεις προκειμένου να καταστήσουν το Green Forest επιλεγμένο εθνικό τοπίο και το πέτυχαν. ΣΤΟΧΟΙ Ποιοι ακριβώς ήταν οι βραχυπρόθεσμοί και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της πρωτοβουλίας; Ποιοι ήταν οι γενικοί και οι επιμέρους συγκεκριμένοι στόχοι; Ο γενικός στόχος ήταν και εξακολουθεί να είναι η εξεύρεση τρόπων εξασφάλισης ενός βιώσιμου μέλλοντος για το εθνικό τοπίο και η συμμετοχή τοπικών εταίρων στη διαδικασία. Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί υλοποιήθηκαν πολλά προγράμματα στους τομείς του τουρισμού, των επιχειρήσεων, της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, της περιβαλλοντικής ενημέρωσης, της έρευνας, της εμπορίας τοπικών προϊόντων κ.τ.λ. ενώ εγκαινιάστηκαν πρωτοβουλίες/συνεργασίες. Το 2009 ιδρύθηκε ένα περιφερειακό συμβούλιο (Streekraad Het Groene Woud en de Meierij). Ένας μεγάλος αριθμός εταίρων εκπροσωπείται σε αυτό το συμβούλιο, όπως η περιφερειακή διοίκηση (επαρχία του Βόρειου Brabant), ενώσεις αγροτών,

16 τουρισμός και επιχειρήσεις καθώς και πολιτιστικές οργανώσεις. Το συμβούλιο λειτουργεί συμβουλευτικά προς την περιφερειακή διοίκηση σε σχέση με το Green Forest. ΠΟΡΟΙ Περιγράψτε τους πόρους που χρησιμοποιήθηκα για την υλοποίηση της καλής πρακτικής π.χ. οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι, φυσικοί πόροι, δεξιότητες, γνώσεις, ΤΠΕ, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός και άλλες πτυχές. Μέχρι το 2005: μικρότερης κλίμακας έργα στο πλαίσιο του έργου Lifescape Your Lanscape (Πρόγραμμα Interreg IIIB) διάφορα έργα LEADER Από το 2007: χρηματοδότηση από την επαρχία του Βόρειου Brabant Περίπου 50% (με μέγιστο 75%) του κόστους διαχείρισης επιβάρυναν την κυβέρνηση μέχρι πέρυσι, ενώ τοπικές εταιρίες και διάφοροι άλλοι οργανισμοί όπως ενώσεις για τη διατήρηση της φύσης συμμετείχαν με ποσοστό 25% έκαστος. Το ετήσιο κόστος δεν μπορεί να δοθεί επακριβώς με αριθμούς εξαρτάται από αντίστοιχα υλοποιημένα προγράμματα και δραστηριότητας και κυμαίνεται μεταξύ και ευρώ. Λόγω της άσχημης οικονομικής κατάστασης, η κυβέρνηση θα αναλάβει μόνο το 25% του κόστους φέτος. Γραφείο: Streekhuis Het Groene Woud en de Meierij απασχολέι ένα υπάλληλο μερικής απασχόλησης ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τη διοίκηση. Αρκετοί υπάλληλοι των συμμετεχόντων εταίρων απασχολούνται με καθεστώς μερικής απασχόλησης στο Streekhuis. Περίπου δέκα άτομα εργάζονται και είναι κυρίως μερικώς απασχολούμενοι. Το διοικητικό συμβούλιο συνδέεται με την προαναφερθείσα περιφερειακή επιτροπή Streekhuis Het Groene Woud en de Meierij. Ντόπιοι συμμετέχουν σε διάφορα έργα, ενώ υπάρχει συνεργασία με φορείς του τουρισμού και άλλες ενώσεις. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ Τι έκανε η πρακτική προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της όταν χρησιμοποιούσε ανθρώπινους και άλλους πόρους; Παρακαλείσθε να δώσετε μια επισκόπηση των κύριων γνωρισμάτων της πρακτικής/πρωτοβουλίας: κύριες δράσεις/δραστηριότητες, χρονοδιάγραμμα, εφαρμοζόμενες μέθοδοι, συμπεριλαμβανομένων σχετικών πληροφοριών αναφορικά με βασικούς παράγοντες όπως συνεργασίες/συμπράξεις κ.τ.λ. Επιπλέον, να υποδείξετε την περιοχή/θέση στην οποία υλοποιήθηκε η πρακτική. Η κύρια δραστηριότητα στο πλαίσιο του Green Forest είναι η υλοποίηση έργων τα οποία συνάδουν με το στόχο του εθνικού τοπίου: την εφαρμογή

17 μιας υγιούς και βιώσιμης περιφερειακής οικονομίας έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι δυνατότητες διατήρησης και βελτίωσης της αξίας του τοπίου. Παραδείγματα έργων: Μια πρωτοβουλία αποτελεί η ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας και της οικονομίας μέσω της διαμόρφωσης μιας εμπορικής ονομασίας υπό μορφή συνεταιρισμού, ο στόχος της οποίας είναι η βιώσιμη προώθηση της περιοχής. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω διεπιστημονικής συνεργασίας για την περιφερειακή οικονομία με ένα κοινό λογότυπο. Με αυτόν τον τρόπο οι αξίες της περιοχής διατηρούνται και ενισχύονται ενώ αυξάνονται τα έσοδα των ντόπιων επιχειρηματιών Αναπτύχθηκε η καινοτόμα ιδέα της δημιουργίας ενός περιφερειακού λογαριασμού σε συνδυασμό με ένα περιφερειακό ταμείο. Το περιφερειακό ταμείο καθώς και ο λογαριασμός καταθέσεων Rabo Groene Woud αποτελούν τα δύο κύρια στοιχεία, μέσω των οποίων τα αυτό-ανανεώσιμα κεφάλαια στηρίζουν οικονομικά πολλές περιφερειακές δραστηριότητες. Η χρηματοδότηση του περιφερειακού ταμείου επιτυγχάνεται κυρίως μέσω περιφερειακών λογαριασμών καταθέσεων, οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση ανήκουν σε εταιρείες, κρατικούς οργανισμούς και ενώσεις πολιτών. Οι οργανισμοί λαμβάνουν τα συνήθη επιτόκια στο λογαριασμό καταθέσεων και η τράπεζα μεταφέρει το 5% του συνόλου των τόκων από όλους τους περιφερειακούς λογαριασμούς καταθέσεων στο ταμείο. Η τράπεζα επωφελείται από τον μεγαλύτερο αριθμό πελατών και τις αποταμιεύσεις τους, επομένως ο τόκος που μεταφέρεται στο ταμείο είναι σχετικά μικρός σε σύγκριση με το κέρδος της τράπεζας. Οι κάτοχοι του λογαριασμού έχουν τη δυνατότητα να καταβάλλουν ειδικό επιτόκιο απευθείας στο ταμείο και όλοι μπορούν να προβούν σε δωρεές κατά το συνήθη τρόπο. Ο περιφερειακός λογαριασμός και το περιφερειακό ταμείο προσφέρουν στους τοπικούς οργανισμούς την ευκαιρία να αποδείξουν ση δέσμευσή τους για την περιοχή. Ο περιφερειακός οργανισμός αποτελούμενος από μέλη τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα στοχεύει στην υποστήριξη και την ενίσχυση των βασικών ιδιοτήτων του Green Forest και της τοπικής οικονομίας. Επιπλέον, ο οργανισμός αυτός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της περιοχής καθώς και σε καινοτόμες διαδικασίες και στη συνεργασία στην περιοχή. Έργο τους μεταξύ άλλων είναι: - Να φέρνει σε επικοινωνία διάφορα μέρη/ομάδες - Να συνοδεύει και να επηρεάζει διαδικασίες - Να εγκαινιάζει προγράμματα - Να υποστηρίζει τους υπεύθυνους όπως τη διαχείριση των

18 οικονομικών ενός προγράμματος - Δραστηριότητες στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - Να προσφέρει δυνατότητες πρακτικής άσκησης για όλους τους τύπους εκπαίδευσης - Να σχεδιάζει και να χαράσσει διαδρομές πεζοπορίας και ποδηλασίας - Να παρέχει περιβαλλοντική εκπαίδευσης σε πολλά κέντρα επισκεπτών - Να προωθεί τα τοπικά προϊόντα: όπως η όλυρα, ένα είδος σίτου, το οποίο καλλιεργείται με παραδοσιακό τρόπο και χρησιμοποιείται στην παρασκευή ψωμιού και μπύρας. Τα προϊόντα αυτά πωλούνται στα τοπικά καταστήματα - Να ενημερώνει μέσω ιστοσελίδων, πληροφοριακών εντύπων, εκδηλώσεων κ.ά. - Να διοργανώνει εκδρομές ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ/ΟΟΜΑΔΑ-ΣΤΟΧΟΣ Περιγράψτε τους συμμετέχοντες δρώντες, συγκεκριμένες ομάδεςστόχους καθώς και τους άμεσους και έμμεσους δικαιούχους της πρωτοβουλίας Όλοι οι οργανισμοί που αποτελούν το Streekraad Τοπικός πληθυσμός Ντόπιοι επιχειρηματίες Τουρίστες ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Περιγράψτε τα άμεσα και έμμεσα αποτελέσματα της πρακτικής καθώς και τον θετικό και απτό αντίκτυπό της. Ο χαρακτηρισμός εθνικό τοπίο προσέδωσε κύρος στην περιοχή. Ενισχύθηκε η συνείδησης του να ζει κανείς σε μια όμορφη περιοχή (θα μπορούσε να είναι και πιο έντονη). Ωστόσο, το πιο σημαντικό αποτέλεσμα είναι ότι υπήρξαν πολλές περιπτώσεις συνεργασίας μεταξύ ατόμων και οργανισμών για την υλοποίηση έργων με στόχο τη βελτίωση της περιοχής. Υπάρχουν έργα με άμεσο θετικό αποτέλεσμα στη φύση και το τοπίο (για παράδειγμα η πρωτοβουλία των αγροτών να αφήσουν να ανθίσουν στις άκρες των εκτάσεών τους φυτά προκειμένου να τραφούν οι πεταλούδες και άλλα έντομα ή να ξαναφυτέψουν φράχτες από θάμνους προκειμένου να αυξήσουν την ποικιλία των ειδών). Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν δραστηριότητες οικονομικού προσανατολισμού (για παράδειγμα η συνεργασία στον τομέα του τουρισμού μεταξύ πόλεων και αγροτών στην εξοχή). Ωστόσο, υπήρξαν και έργα με έμφαση στη διατήρηση της φύσης καθώς και στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα. Μεταξύ άλλων, ιδρύθηκε μια επιχείρηση η οποία απασχολεί άτομα με αναπηρίες. Είναι επιφορτισμένοι με τη φροντίδα των μονοπατιών και των διαδρομών πεζοπορίας. Εργάζονται έναντι μικρότερης αμοιβής σε σύγκριση με μια «κανονική» εταιρεία, τα μονοπάτια συντηρούνται, το τοπίο καθίσταται πιο

19 ελκυστικό και τα άτομα με αναπηρίες αναλαμβάνουν εργασίες ανάλογα με τις ικανότητές τους και δεν εξαρτώνται από το κοινωνικό σύστημα. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμία αξιολόγηση, επομένως η επιτυχία δεν μπορεί να αποτυπωθεί με δεδομένα ή αριθμούς. Ωστόσο, η ετοιμότητα του πληθυσμού και των οργανισμών για ενεργό συμμετοχή είναι δεδομένη και αυτό θεωρείται πιο σημαντικό. ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Έκθεση αναφορικά με τα συγκεκριμένα συμπεράσματα σε σχέση με την πρωτοβουλία και τις παρατηρήσεις αναφορικά με πιθανή κεφαλαιοποίηση. Πόσο εύκολα θα μπορούσε αυτή η πρακτική να υιοθετηθεί ή να προσαρμοστεί σε άλλα πλαίσιο; Η δυνατότητα προσαρμογής ορισμένων πτυχών αυτής της περίπτωσης σε κάποιο άλλο πλαίσιο είναι φυσικά δεδομένη. Ωστόσο, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι το ενδιαφέρον του πληθυσμού και των συμμετεχόντων οργανισμών προκειμένου να προσφέρουν τη στήριξή τους. Αυτή η καλή θέληση πρέπει να προέρχεται από τους κατοίκους και τους συμμετέχοντες, δεν πρέπει να αναγκάζονται ή να υπόκεινται στη νομοθεσία του κράτους. Αυτή η καλή πρακτική ενδιαφέρει όλες τις ομάδες εργασίας. Το ότι η περιοχή απέκτησε μια εμπορική ονομασία αποτέλεσε πολύ σημαντικό στοιχείο για την επιτυχή περιφερειακή ανάπτυξη. Αυτή η εμπορική ονομασία συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας περιφερειακής ταυτότητας. Επιπλέον, συνέβαλε και εξακολουθεί να συμβάλλει στην προώθηση και εμπορία των τοπικών προϊόντων και του τουρισμού. Τα παραδείγματα δραστηριοτήτων καταδεικνύουν τη μεγάλη ποικιλία των προγραμμάτων τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, περιλαμβάνοντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προώθηση των τοπικών προϊόντων και των τουριστικών δραστηριοτήτων. Ακόμα και κοινωνικά προγράμματα μπορούν να συμμετάσχουν στην αναπτυξιακή διαδικασία με θετικό αποτέλεσμα από κοινωνικής και επικοινωνιακής άποψης. Το Het Groene Woud είναι επίσης σχετικό για την ομάδα εργασίας 2, καθώς ο τρόπος διεύθυνσης του Γραφείου αποτελεί ενδιαφέρουσα προσέγγιση: άτομα από διαφορετικούς ήδη υφιστάμενους οργανισμούς εργάζονται από κοινού (με την υποστήριξη μόνο ενός μερικώς απασχολούμενου υπαλλήλου) για την υλοποίηση του περιφερειακού αναπτυξιακού προγράμματος, προσφέροντας τη γνώση, τις εμπειρίες και την επιρροή των αρχικών υπαλλήλων. Οι προσωπικές δαπάνες (και οι πόροι) μπορούν να μοιραστούν και πιθανότατα είναι μικρότερε από ό,τι θα ήταν εάν εργαζόταν λίγοι πλήρως απασχολούμενοι στο πρόγραμμα. Η καινοτόμα ιδέα του Περιφερειακού Ταμείου είναι πολύ ενδιαφέρουσα για τις ομάδες εργασίας 2 και 3. Προσφέρει τη δυνατότητα συγκέντρωσης χρημάτων για διάφορα έργα σχετικά με την περιφερειακή ανάπτυξη. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι οι οργανισμοί και τα άτομα που έχουν ένα τέτοιο Περιφερειακό Λογαριασμό Καταθέσεων έχουν τη δυνατότητα να κάνουν κάτι κακό για την περιοχή τους και εμπλέκονται έμμεσα στην

20 αναπτυξιακή διαδικασία. Ειδικά για τις επιχειρήσεις (ή ακόμα και για τα πολιτικά κόμματα) που εδρεύουν στην περιοχή, αποτελεί πολύ καλή διαφήμιση όχι μόνο να προσφέρουν θέσεις εργασίας αλλά να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής. Η εμπειρία της Ολλανδίας καταδεικνύει ότι το ενδιαφέρον και ο ενθουσιασμός των κατοίκων αποτελεί ουσιαστική και βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της περιφερειακής ανάπτυξης. Αυτό επιτυγχάνεται με τον καλύτερο τρόπο μέσω μιας διαρκούς ροής πληροφοριών και την ενεργό συμμετοχή του κοινού. Αυτή η πτυχή ενδιαφέρει εν μέρει την ομάδα εργασίας 3. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ Στοιχεία επικοινωνίας (άτομα επικοινωνίας, διευθύνσεις, αριθμοί τηλεφώνου, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ιστότοποι και άλλες πληροφορίες χρήσιμες για την συλλογή περαιτέρω πληροφοριών σχετικά με την πρακτική). Désiré van Laarhoven (Regional Fund) Van t Laar Hof Looeind 11, 5298 LX Liempde Κάτω Χώρες info@vantlaarhof.nl Geert van der Veer (συνεταιριστικός οργανισμός του Het Groene Woud) gvdveer@praedium.eu Τηλ: ή κινητό τηλέφωνο: ΠΗΓΕΣ Παράθεση των διάφορων πηγών, σχετικών μελετών και λοιπής βιβλιογραφίας που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα και την ανάπτυξη της καλής πρακτικής. Wilma van der Pijll, Province of Noord-Brabant, WvdPijll@brabant.nl (το κύριο μέρος αυτού του πίνακα συντάχθηκε από εκείνη); Valerie Wetsels, Praedium Gebiedsmeerjarenprogramma Het Groene Woud & De Meierij (Streekraad ) Gebiedsjaarverslag 2010 Het Groene Woud en De Meierij (Streekraad ) Gebiedswerkplan Het Groene Woud en De Meierij 2011 (Streekraad )

21 ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 3.3. Verdiskapingsprogrammet for matproduksjon VSP mat (Νορβηγία)-Πρόγραμμα προστιθέμενης αξίας για την παραγωγή τροφίμων ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Επισημάνετε τη χώρα και το όνομα του οργανισμού/τμήματος από όπου προέρχεται η Καλή Πρακτική, τον τίτλο του προγράμματος (εάν η πρωτοβουλία προκύπτει από κάποιο έργο), το έτος υλοποίησης κ.τ.λ. Το VSP mat εντάσσεται στο πρόγραμμα Innovation Norway. Το Innovation Norway αποτελεί το κύριο εργαλείο της νορβηγικής κυβέρνησης για την καινοτομία και την ανάπτυξη των νορβηγικών επιχειρήσεων και της βιομηχανίας. Αποτελεί ένα γενικό πρόγραμμα πλαίσιο για την υποστήριξη της δημιουργίας αξίας σε διάφορους τομείς, όπως για παράδειγμα στον τουρισμό, τη βιομηχανία καθώς και την παραγωγή τροφίμων. Ένα ακόμη σημαντικό έργο είναι η διασφάλιση της ανάπτυξης σε αγροτικές περιοχές. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γιατί ξεκίνησε η πρακτική; Ποια προβλήματα, ανάγκες και ζητήματα δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη δράση; Οι λόγοι που οδήγησαν στην υλοποίηση του VSP mat το 2001 ήταν η ενίσχυση της καινοτομίας και της μεγαλύτερης ποικιλίας στα τοπικά προϊόντα διατροφής. Επιπλέον, στόχος του ήταν να αυξήσει την αξία της παραγωγής τροφίμων για αγρότες και την τοπική παραγωγή προϊόντων διατροφής με βάση αγαθά από τη γεωργική παραγωγή. Παρατηρήθηκε επίσης αυξανόμενη ζήτηση για παραγωγή προϊόντων διατροφής μικρής κλίμακας τα οποία παράγονται στην περιοχή εξαιτίας της αυξανόμενης αγοραστικής δύναμης και σε κάποιο βαθμό της νέας ευαισθητοποίησης των καταναλωτών και του ενδιαφέροντος της τουριστικής βιομηχανίας για τις νορβηγικές διατροφικές παραδόσεις. Η υλοποίηση του προγράμματος εγκρίθηκε ύστερα από την έκθεση αρ. 19 στο κοινοβούλιο ( ). Η Έκθεση αυτή κατέδειξε την αναγκαιότητα ανάπτυξης και υποστήριξης της Παραγωγής Νορβηγικών Τροφίμων προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η ανάγκη εισαγωγής τροφίμων και να δημιουργηθεί αξία μέσα στη χώρα.

22 ΣΤΟΧΟΙ Ποιοι ακριβώς ήταν οι βραχυπρόθεσμοί και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της πρωτοβουλίας; Ποιοι ήταν οι γενικοί και οι επιμέρους συγκεκριμένοι στόχοι; Ο γενικός στόχος ήταν η αύξηση της ποσότητας, του όγκου συναλλαγών και της χρήσης των τοπικά και σε μικρή κλίμακα παραγόμενων προϊόντων διατροφής η αύξηση της ποιότητας και της ποικιλίας στον τομέα της μικρής κλίμακας προϊόντων διατροφής η αύξηση του κέρδους για τον πρωτογενή τομέα η αύξηση του όγκου συναλλαγών για προϊόντα από το σύνολο του πρωτογενούς τομέα (γεωργία) στη Νορβηγία ΠΟΡΟΙ Περιγράψτε τους πόρους που χρησιμοποιήθηκα για την υλοποίηση της καλής πρακτικής π.χ. οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι, φυσικοί πόροι, δεξιότητες, γνώσεις, ΤΠΕ, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός και άλλες πτυχές. Επιτροπή παρακολούθησης η οποία ορίστηκε από το Νορβηγικό Υπουργείο Γεωργίας και Τροφίμων (Ministry of Agriculture and Food Administration): Innovation Norway Στρατηγικές: Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε δύο φορές προκειμένου να ελεγχθεί η επιτυχία του Οικονομικοί πόροι: Συνολικά 825 εκατομμύρια νορβηγικές κορώνες (ΝΟΚ) για ολόκληρη τη δεκαετία (περίπου 107 εκατ. Ευρώ, στην Αγοραία Συναλλαγματική Αξία-περίπου 10,7 εκατομμύρια ευρώ ετησίως) Οι κύριες δραστηριότητες είναι: επιχορηγήσεις για ανάπτυξη προϊόντων για μικρές επιχειρήσεις οικοδόμηση εθνικής φήμης οικοδόμηση γνώσης (πολλοί εταίροι) Για την υλοποίηση των διαφόρων έργων/δραστηριοτήτων συμμετείχαν πολλοί εταίροι. Για παράδειγμα η Bioforsk συμμετείχε στις περισσότερες ερευνητικές δράσεις

23 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ Τι έκανε η πρακτική προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της όταν χρησιμοποιούσε ανθρώπινους και άλλους πόρους; Παρακαλείσθε να δώσετε μια επισκόπηση των κύριων γνωρισμάτων της πρακτικής/πρωτοβουλίας: κύριες δράσεις/δραστηριότητες, χρονοδιάγραμμα, εφαρμοζόμενες μέθοδοι, συμπεριλαμβανομένων σχετικών πληροφοριών αναφορικά με βασικούς παράγοντες όπως συνεργασίες/συμπράξεις κ.τ.λ. Επιπλέον, να υποδείξετε την περιοχή/θέση στην οποία υλοποιήθηκε η πρακτική. Οι πιο σημαντικές δραστηριότητες ήταν οι ακόλουθες: Ανάπτυξη πάρα πολλών Νορβηγικών προϊόντων διατροφήςσπεσιαλιτέ με ή χωρίς εμπορική ονομασία, σε όλες τις περιοχές της Νορβηγίας Ίδρυση και λειτουργία του Κέντρου εξειδίκευσης στην μικρής κλίμακας επεξεργασία τροφίμων (εθνικό δίκτυο 5 κόμβων, το οποίο προσφέρει εξατομικευμένη βοήθεια, γνώσεις και μαθήματα για παραγωγούς σε ολόκληρη τη χώρα) Οικοδόμηση φήμης σε σχέση με την εθνική τουριστική βιομηχανία Kαθιέρωση Νορβηγικής Αγροτικής Αγοράς σε πολλές πόλεις Κατοχύρωση εμπορικής ονομασίας προϊόντων στη Νορβηγία (διαθέσιμη σε όλους τους παραγωγούς) Οικοδόμηση γνώσης (ερευνητικά έργα με διάφορους συμμετέχοντες. Για παράδειγμα το έργο για το κρέας του αρνιού της αρκτικής, του οποίου χρηματοδοτήθηκε από το VSP mat. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ/ΟΟΜΑΔΑ-ΣΤΟΧΟΣ Περιγράψτε τους συμμετέχοντες δρώντες, συγκεκριμένες ομάδεςστόχους καθώς και τους άμεσους και έμμεσους δικαιούχους της πρωτοβουλίας Η ομάδα-στόχος-μικρές αγροτικές εταιρείες, αγρότες, τουριστικές επιχειρήσεις που περιλαμβάνουν αγροτικούς πόρους) συμμετείχαν με διάφορους τρόπους: Ως ενδιαφερόμενα μέρη σε ερευνητικά και αναπτυξιακά έργα Ως πελάτες, δηλ. στο κέντρο τεχνογνωσίας σε μικρής κλίμακας επεξεργασία τροφίμων, συμμετέχοντας σε μαθήματα, δίκτυα και λαμβάνοντας μεμονωμένη βοήθειας σαν ένα είδος συμβουλευτικού προγράμματος (το οποίο ήταν πολύ αποτελεσματικό και συχνά μπορούσε να επιλύσει άμεσα τα προβλήματα) Ως κύριοι του έργου κατά την ανάπτυξη νέων προϊόντων (συμπεριλαμβανομένων τροφίμων ως αναμνηστικά και μεγάλη εμπειρία στις τουριστικές επιχειρήσεις)

24 Ως ιδιοκτήτες δικτύου/εταιρείας (π.χ. Αγροτική Αγορά, συνεταιρισμοί πωλήσεων ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ Περιγράψτε τα άμεσα και έμμεσα αποτελέσματα της πρακτικής καθώς και τον θετικό και απτό αντίκτυπό της Η αξιολόγηση του 2006 κατέδειξε ότι το VSP mat ήταν σημαντικό για τη δημιουργία 677 νέων προϊόντων, 560 καινοτόμων προϊόντων και την ίδρυση 118 νέων μικρών επιχειρήσεων. Λόγω της θετικής αξιολόγησης του προγράμματος VSP mat, στις αρχές του 2012 θα ξεκινήσει ένα άλλο πρόγραμμα το οποίο θα αποτελέσει συνέχεια αυτού, 60% των επιχειρήσεων που έλαβαν οικονομική βοήθεια από το VSP mat κατέγραψαν είτε λιγότερο κόστος παραγωγής είτε περισσότερα κέρδη ή και τα δύο. Οι επιχορηγήσεις για ανάπτυξη προϊόντων χορηγούνται μόνο για επενδύσεις και δράσεις κατά τη διαδικασία της καινοτομίας και της εκκίνησης, οι μακροχρόνιες επιδοτήσεις για προϊόντα και παραγωγούς δεν καταβάλλονται. Ορισμένα έργα είναι σημαντικά για ολόκληρη την τοπική κοινωνία όπως στην περίπτωση του Rakfisk fra Valdres, του εμπορικού σήματος Lofotlam και της εταιρείας διανομής Rørosmat SA η οποία συστάθηκε με οικονομική βοήθεια από το VSP mat Οικοδόμηση γνώσης (μεγαλύτερο μέρος του ερευνητικού έργου έχει ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες) Επιτυχής μεταφορά γνώσης μεταξύ ερευνητών και παραγωγών, μεταξύ παραγωγών και άλλων καθώς και αποκλειστικά μεταξύ παραγωγών Δημιουργία δικτύων, τα οποία είναι πολύ σημαντικά για επιχειρήσεις μικρής κλίμακας Εστιασμένο ενδιαφέρον στα τοπικά τρόφιμα για εγχώριους πελάτες και στον τουρισμό Το κυβερνητικό πρόγραμμα διαδραμάτισε ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη μικρών επιχειρήσεων τροφίμων, με βάση καινοτομίες και την παράδοση. Πολλά προϊόντα είναι γνωστά και διαθέσιμα σε όλους, για παράδειγμα τα προϊόντα κρέατος Aron Mat ή το κραμβέλαιο Odelia. Το κέντρο τεχνογνωσίας για επεξεργασία τροφίμων μικρής κλίμακας εξακολουθεί να λειτουργεί και έχει αποκτήσει δεξιότητες στη διδασκαλία, συμβουλευτική και τη μεταφορά γνώσης, χρησιμοποιώντας όσον το δυνατόν περισσότερους ανθρώπινους πόρους, αλλά και συμπεριλαμβάνοντας εθνικές και διεθνείς δυνάμεις όπου αυτό είναι απαραίτητο. Επιτυχής είναι συχνά και η ανταλλαγή γνώσης μεταξύ των παραγωγών.

25 ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Έκθεση αναφορικά με τα συγκεκριμένα συμπεράσματα σε σχέση με την πρωτοβουλία και τις παρατηρήσεις αναφορικά με πιθανή κεφαλαιοποίηση. Πόσο εύκολα θα μπορούσε αυτή η πρακτική να υιοθετηθεί ή να προσαρμοστεί σε άλλα πλαίσιο; Η κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι απαιτούνται περαιτέρω προγράμματα προκειμένου να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί ο τομέας τροφίμων μικρής κλίμακας, το Πρόγραμμα «Local Food» (Τοπικά Τρόφιμα) εγκαινιάστηκε το 2011, υπό τη διεύθυνση του Innovation Norway. Το νέο πρόγραμμα διατηρεί τα πιο πετυχημένα στοιχεία του VSP mat. Το 2011 η οργανωτική επιτροπή προετοίμασε την πλατφόρμα για το νέο πρόγραμμα, ωστόσο είναι δεδομένο ότι το νέο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει τρία κύρια μέρη: Αναπτυξιακό πρόγραμμα παραγωγών τοπικών τροφίμων: οικονομικά μέσα για παραγωγούς τοπικών προϊόντων διατροφής σε συνδυασμό με την παραγωγή αγροτικών αγαθών. Το σημείο αυτό περιλαμβάνει επίσης δίκτυο παραγωγών Κέντρο τεχνογνωσίας για επεξεργασία τροφίμων μικρής κλίμακας (εθνικό δίκτυο 5 κόμβων, παροχή μεμονωμένης βοήθειας, μεταφορά γνώσης και μαθήματα για παραγωγούς σε ολόκληρη τη χώρα) Οικοδόμηση εθνικής φήμης για τοπικά τρόφιμα, διατροφική κουλτούρα, Νορβηγικά παραδοσιακά πιάτα, σε συνεργασία με την τουριστική βιομηχανία Ο βασικός στόχος και τα ενδιαφέρον θα είναι παρόμοια όπως τα δέκα προηγούμενα χρόνια στο πλαίσιο του VSP mat. Όπως αποδεικνύει αυτή η Καλή Πρακτική είναι πολύ πιθανό να επιτευχθούν θετικά αποτελέσματα στο πλαίσιο ενός τέτοιου προγράμματος (δημιουργήθηκαν πολυάριθμα νέα προϊόντα και επιχειρήσεις). Η μακρόχρονη εμπειρία, ωστόσο, καταδεικνύει την σημασία συνέχισης τέτοιων διαδικασιών προκειμένου να διατηρηθεί η δυναμική για νέα επιτεύγματα. Επικοινωνία από την άποψη της τεχνικής υποστήριξης καθώς και η ανάπτυξη και διατήρηση δικτύων και διεπιστημονική συνεργασία (π.χ. με τον τουριστικό τομέα) θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την επιτυχία. Η αξιολόγηση προγραμμάτων και έργων συμβάλλει στον έλεγχο της επιτυχίας και παρέχει τη δυνατότητα τροποποίησης ορισμένων πτυχών εάν αυτό κριθεί απαραίτητο. Μια άλλη πολύ σημαντική πτυχή είναι ότι πλέον δεν καταβάλλονται μακροχρόνιες επιδοτήσεις για προϊόντα, αντίθετα παρέχονται μόνο επιχορηγήσεις για καινοτομίες και για εκκινήσεις νέων επιχειρήσεων. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από την ομάδα εργασίας 2. Η ίδρυση Αγροτικών Αγορών και η δημιουργία ετικέτας αποτελούν καλές ευκαιρίες αύξησης των πωλήσεων των ορεινών προϊόντων και ως εκ τούτου ενδιαφέρουν την ομάδα εργασίας 1. Ένα βασικό κομμάτι του προγράμματος VSP-mat είναι η επικοινωνία σε όλα

26 τα επίπεδα. Η ανταλλαγή μεταξύ συντονιστικών τμημάτων και συμμετεχουσών επιχειρήσεων αποτελεί τη βάση για τον πρακτικό σχεδιασμό και την επιτυχή υλοποίηση της ανάπτυξης των τοπικών προϊόντων. Η ενημέρωση του τοπικού πληθυσμού μπορεί να ενισχυθεί μέσω της επισήμανσης/καθιέρωσης ετικέτας των τοπικών προϊόντων και των σχετικών στρατηγικών προώθησης και εμπορίας. Αυτή είναι μια σημαντική πτυχή για την ομάδα εργασίας 3. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ Στοιχεία επικοινωνίας (άτομα επικοινωνίας, διευθύνσεις, αριθμοί τηλεφώνου, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ιστότοποι και άλλες πληροφορίες χρήσιμες για την συλλογή περαιτέρω πληροφοριών σχετικά με την πρακτική). Innovation Norway, by Elin Hjortland Kompetansenettverk for småskala matproduksjon Nord-Norge (Κέντρο τεχνογνωσίας στον τομέα της παραγωγής τροφίμων μικρής κλίμακας, Βόρεια Νορβηγία), (Νορβηγική γλώσσα), by Hilde Halland, ΠΗΓΕΣ Παράθεση των διάφορων πηγών, σχετικών μελετών και λοιπής βιβλιογραφίας που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα και την ανάπτυξη της καλής πρακτικής. (Hilde Halland, Ulrike Naumann, Christian Uhlig) Rapport VSP mat (Innovation Norway, Inger Solberg og Elin Hjortland) and Arbeidsgrupperapport (Report) VSP mat etter 2010? (Innovation Norway) ορισμένες πληροφορίες στην αγγλική γλώσσα για το Innovation Norway

27 ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 3.4 The Steinbach Way (ένα μοντέλο για την τοπική Ατζέντα 21, Αυστρία) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Επισημάνετε τη χώρα και το όνομα του οργανισμού/τμήματος από όπου προέρχεται η Καλή Πρακτική, τον τίτλο του προγράμματος (εάν η πρωτοβουλία προκύπτει από κάποιο έργο), το έτος υλοποίησης κ.τ.λ. Ολοκληρωμένη και βιώσιμη ανάπτυξη της κοινότητας του Steinbach a.d., Steyr, Άνω Αυστρία Ξεκίνησε το 1986 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα Εκκινητές ήταν ο πρώην δήμαρχος Μηχανικός Karl Sieghartsleitner και το τοπικό σύμβούλιο. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γιατί ξεκίνησε η πρακτική; Ποια προβλήματα, ανάγκες και ζητήματα δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη δράση; Παρά το γεγονός ότι το Steinbach a.d. Steyr βρίσκεται σε απότομη πλαγιά, ήδη από τον Μεσαίωνα αποτέλεσε επίκεντρο της βιομηχανίας επεξεργασία σιδήρου (κατασκευή μαχαιροπίρουνων) και επωφελούνταν από την εγγύτητα με τον ποταμό Steyr (υδραυλική ενέργεια) και τα περιβάλλοντα δάση (καυσόξυλα). Η προμήθεια τροφίμων εξασφαλιζόταν από τα τοπικά μικρά αγροκτήματα. Λόγω της παγκοσμιοποίησης, η βιομηχανική θέση στο Steinbach δεν ήταν πλέον ανταγωνιστική κατά τις δεκαετίας του 1960 και 1970 και η επιχείρηση εκεί, η οποία αποτελούσε τη μεγαλύτερη πηγή απασχόλησης στην κοινότητα με περισσότερους από 200 υπαλλήλους πτώχευσε. Λόγω έλλειψης πελατών κατά τα επόμενα χρόνια, πολλές τοπικές επιχειρήσεις, όπως ξενοδοχεία, εμπορικές εταιρείες και καταστήματα έκλεισαν επίσης-για παράδειγμα από τα δέκα και πλέον ξενοδοχεία το 1986, δεν απόμεινε κανένα. Η επανεγκατάσταση νέας βιομηχανίας στο Steinbach θεωρήθηκε αδύνατη διότι τα άλλοτε πλεονεκτήματα του ποταμού και των των δασωδών απότομων πλαγιών αποτελούσαν πλέον περισσότερό μειονεκτήματα (κίνδυνος πλημμυρών, κανόνες οικοδόμησης, κανονισμοί προστασίας του περιβάλλοντος στην παραποτάμια περιοχή καθώς και έλλειψη επαρκούς κατάλληλης έκτασης για εγκατάσταση βιομηχανικών κτηρίων σε κάποιο άλλο σημείο της κοινότητας). Σε όλα τα παραπάνω προστίθεται η ελλιπής σύνδεση της περιοχής με τα οδικά δίκτυα εκτός της κοινότητας, η παραίτηση και η έλλειψη προοπτικής για το μέλλον. Η καθοδική πορεία έφτασε στο κατώτατο σημείο περίπου 20 χρόνια μετά την πτώχευση της επιχείρησης μαχαιροπίρουνων διότι τότε οι πολλοί ιδιοκτήτες των τελευταίων τοπικών επιχειρήσεων συνταξιοδοτήθηκαν και η εξαγορά των επιχειρήσεων δεν θεωρούνταν βιώσιμη. Οι παλιές

28 βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τα άδεια κτήρια κατοικιών που υπήρχαν στην κοινότητα καταστράφηκαν ενώ τα εργαστήρια του πρώην εργοστασίου χρησιμοποιήθηκαν ως χώρος παράνομης εναπόθεσης ενίοτε επικίνδυνων αποβλήτων. ΣΤΟΧΟΙ Ποιοι ακριβώς ήταν οι βραχυπρόθεσμοί και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της πρωτοβουλίας; Ποιοι ήταν οι γενικοί και οι επιμέρους συγκεκριμένοι στόχοι; Δραστηριοποίηση παρά τις αντίδράσεις Αντιμετώπιση των προβλημάτων της κοινότητας και εξεύρεση λύσεων Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των κατοίκων Εντοπισμός των δυνάμεων και των αδυναμιών και ανάπτυξη των δυνάμεων για κάτι νέο Προσδιορισμός στόχων και δημιουργία μοντέλων για το μέλλον Ζωή ξανά στο κέντρο της κοινότητας Διασφάλιση εκ νέου τοπικών προμηθειών για τους κατοίκους Δημιουργία θέσεων εργασίας ΠΟΡΟΙ Περιγράψτε τους πόρους που χρησιμοποιήθηκα για την υλοποίηση της καλής πρακτικής π.χ. οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι, φυσικοί πόροι, δεξιότητες, γνώσεις, ΤΠΕ, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός και άλλες πτυχές. Χρησιμοποίηση των υποδομών και των δυνατοτήτων της κοινότητας Μια ένωση που ιδρύθηκε με στόχο να αναλάβει την εκπαίδευση (αλληλογραφία, συναντήσεις) και εν μέρει τη χορηγία. Εθελοντικές δραστηριότητες πολλών πολιτών Χρήση ιδιωτικού κεφαλαίου (όπως για την ανακαίνιση ιδιωτικών κατοικιών στο κέντρο της κοινότητας με την υποστήριξη όμως της κοινότητας μέσω διάθεσης εργατών-πρόγραμμα απασχόλησης για μακροχρόνια πλεονάζον προσωπικό) Αξιοποίηση δυνατοτήτων χορηγιών σύμφωνα με το έργο (για παράδειγμα η κατασκευή πολλών σταθμών τηλεθέρμανσης με χρήση ροκανιδιών ξύλου χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ.)