ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Αζθάιεηα θαη Τγηεηλή Δξγαζίαο ζε Γεκφζηα Έξγα

Transcript

1 Σ.Δ.Η. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΟΛΟΓΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: Αζθάιεηα θαη Τγηεηλή Δξγαζίαο ζε Γεκφζηα Έξγα ΠΟΤΓΑΣΖ: ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΓΑΚΑΛΟΠΟΤΛΟ Α.Δ.Μ ΝΗΚΟΛΑΟΤ ΜΑΡΗΑ ΑΝΔΣΖ ΚΑΒΑΛΑ ΜΑΨΟ 2010

2 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΛ. ΠΡΟΛΟΓΟ 5 ΔΗΑΓΧΓΖ 5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν Ηζηνξηθό Δξγαηηθώλ Αηπρεκάησλ θαη Δπαγγεικαηηθώλ Αζζελεηώλ 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Αηηίεο εξγαηηθώλ αηπρεκάησλ θ κέηξα απνθπγήο ηνπο 2.1 Γεληθά Ο αλζξψπηλνο παξάγνληαο Ο εμνπιηζκφο εξγαζίαο Οη ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ εξγαζία Μέηξα γηα ηελ απνθπγή ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ Μέηξα πνπ ιακβάλεη θπξίσο ν εξγαδφκελνο Δπαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο 13 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 πλέπεηεο Δξγαηηθώλ Αηπρεκάησλ 14 1

3 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΥΧΡΟΗ ΔΡΓΑΗΑ 4.1. Ννκνζεηηθέο απαηηήζεηο Υψξνο εξγαζίαο Κηίξηα Ζιεθηξηθή εγθαηάζηαζε Όξνη δηαθπγήο θαη έμνδνη θηλδχλνπ Ππξαλίρλεπζε θαη ππξφζβεζε Δμαεξηζκφο θιεηζηψλ ρψξσλ εξγαζίαο Θεξκνθξαζία ησλ ρψξσλ Φσηηζκφο Υψξνη πξψησλ βνεζεηψλ ) Δμσηεξηθνί ρψξνη 25 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΑΦΑΛΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΗΚΟ ΡΔΤΜΑ 5.1. Κίλδπλνη απφ ην ειεθηξηθφ ξεχκα Γεληθέο αξρέο γηα ηελ αζθαιή ρξήζε ειεθηξηζκνχ 28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΠΟΤ ΚΗΝΓΤΝΔΤΟΤΝ ΑΠΟ ΔΡΓΟΝΟΜΗΚΟΤ ΚΑΗ ΛΟΗΠΟΤ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ 6.1.Ζ αιιαγή ηεο ηερλνινγίαο θαη ν άλζξσπνο Σνκείο επέκβαζεο θαη θξηηήξηα ηεο εξγνλνκίαο Τπνινγηζηέο 32 2

4 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ν ΟΗ ΧΦΔΛΔΗΔ ΣΖ ΠΡΟΛΖΞΖ, ΣΟ ΚΟΣΟ, ΚΑΘΧ ΚΑΗ ΣΑ ΜΔΣΡΑ ΣΖ ΠΡΟΛΖΞΖ 7.1. Ωθέιεηεο Πξφιεςεο Κφζηνο Πξφιεςεο Μέηξα Πξφιεςεο Γεληθά Δθπαίδεπζε Δθπαίδεπζε Πξνζσπηθνχ χζηεκα Γηαρείξηζεο ) Σερληθφο Αζθαιείαο θαη Γηαηξφο Δξγαζίαο Μειέηε Δθηίκεζεο Δπαγγεικαηηθψλ Κηλδχλσλ Μέζα Αηνκηθήο Πξνζηαζίαο ( Μ.Α.Π.) Γεληθά Δίδε Μ.Α.Π Πξνζηαζία Δξγαδνκέλσλ Νέσλ Αηηίεο Δξγαηηθψλ Αηπρεκάησλ Δπαγγεικαηηθψλ Αζζελεηψλ Γεληθά Φπρνινγηθνί Παξάγνληεο 49 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 52 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΔΗΑ 57 3

5 Πρόλογος ηα πιαίζηα ηνπ επαγγεικαηηθνχ ηνκέα, ε πεξηθξνχξεζε ηεο πγείαο θαη ηεο αζθάιεηαο ζηελ εξγαζία απνηεινχλ πξσηαξρηθά δηθαηψκαηα ησλ εξγαδνκέλσλ. Οη θίλδπλνη επηβάξπλζεο ηεο πγείαο κε επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο ή εκθάληζεο αηπρεκάησλ ζηελ εξγαζία είλαη ππαξθηνί θαη κπνξνχλ λα έρνπλ ζνβαξέο επηπηψζεηο ζην εηζφδεκα, ηελ πνηφηεηα δσήο αθφκα θαη απηή ηελ ίδηα ηε δσή ησλ εξγαδνκέλσλ. Σν Διιεληθφ Κξάηνο θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε αλαγλσξίδνληαο ηα δηθαηψκαηα απηά έρνπλ ζεζπίζεη ζεηξά λφκσλ, Πξνεδξηθψλ Γηαηαγκάησλ, Οδεγηψλ θαζψο θαη ην ψκα Δπηζεσξεηψλ Δξγαζίαο. Παξά ηελ ζέζπηζε φκσο ηνπ ζρεηηθνχ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ νη θαλφλεο πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ζηνλ ρψξν εξγαζίαο δελ ηεξνχληαη ζε βαζκφ ηέηνην ψζηε ν θίλδπλνο ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ θαη ζνβαξψλ αζζελεηψλ λα κεδεληζηεί. Με ηελ εξγαζία απηή επηζπκψ λα παξνπζηάζσ ηα δηθαηψκαηα ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ Διιάδα ηνλ 21o, ηηο απνδεκηψζεηο ηηο νπνίεο δηθαηνχληαη γηα ηελ εξγαζία ηνπο θαζψο θαη ηηο φπνηεο ππνρξεψζεηο ηνπο. Δπίζεο ζέισ λα δείμσ ηνλ επαγγεικαηηθφ θίλδπλν πνπ ππάξρεη ζηνλ ρψξν εξγαζίαο φηαλ δελ ηεξνχληαη νη θαλφλεο αζθαιείαο θαη νη θπζηνινγηθέο ψξεο εξγαζίαο. Δηζαγσγή To αλζξψπηλν δπλακηθφ απνηειεί ηνλ ζεκαληηθφηεξν παξάγνληα εθηέιεζεο ελφο έξγνπ. Όζν ζπνπδαίνο είλαη ν ξφινο ηνπ ζηελ παξαγσγή έξγσλ, ηφζν θαζνξηζηηθή είλαη ε ζπκκεηνρή ηνπ ζηα αίηηα ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ. Ζ Δπξψπε ζηνλ αγψλα ηεο ελάληηα ζηα εξγαηηθά αηπρήκαηα θαη ηηο επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο, κε ζηφρν ηεο ηελ κείσζε ηνπο θαηά 25% κέρξη ην 2020, επελδχεη ζην αλζξψπηλν θεθάιαην. πγθεθξηκέλα θαιιηεξγεί θνπιηνχξα 4

6 πξφιεςεο, ήδε απφ ηελ πξνζρνιηθή αγσγή. Ζ θαιιηέξγεηα θαη αλάπηπμε θνπιηνχξαο πξφιεςεο απνηειεί θαη γηα ηε ρψξα καο, κηα κεγάιε αλαγθαηφηεηα. Ζ πξνζπάζεηα πξέπεη λα μεθηλήζεη απφ ηα πξψηα βήκαηα ησλ παηδηψλ ζην ζρνιείν θαη λα είλαη εληαία θαη φρη κεκνλσκέλε ή απνζπαζκαηηθή. Ο εξγαδφκελνο πνπ ππφθεηηαη ζηελ αζθάιεηα εξγαζίαο ζα πξέπεη φρη κφλν λα ηεξεί ηνπο λφκνπο θαη ηνπο θαλφλεο αζθαιείαο, αιιά θαη λα ππνδεηθλχεη πηζαλά επηθίλδπλα ζεκεία πνπ ππάξρνπλ ζηε ζέζε εξγαζίαο ηνπ, έηζη ψζηε λα ιεθζνχλ ηα θαηάιιεια κέηξα γηα ηε πξνζηαζία ηνπ. Ζ εξγαζία απηή έρεη δηαηξεζεί ζε: 1) Ηζηνξηθφ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ θαη επαγγεικαηηθψλ Αζζελεηψλ 2) Αηηίεο εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ θ κέηξα απνθπγήο ηνπο 3) πλέπεηεο εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ 4) Υψξνη εξγαζίαο 5) Αζθάιεηα απφ ην ειεθηξηθφ ξεχκα 6) Αζθάιεηα ησλ εξγαδφκελσλ πνπ θηλδπλεχνπλ απφ εξγνλνκηθνχο θαη ινηπνχο παξάγνληεο 7) Οη σθέιεηεο ηεο πξφιεςεο, ην θφζηνο, θαζψο ηα κέηξα ηεο πξφιεςεο 1. Ηζηνξηθό Δξγαηηθώλ Αηπρεκάησλ θαη Δπαγγεικαηηθώλ Αζζελεηώλ Οη πξψηεο αζθαιίζεηο γηα ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα ζηελ Δπξψπε παξνπζηάδνληαη ζηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα θαη κεηά ην 1929 ζηνλ Καλαδά θαη ζηηο ΖΠΑ. Γηα ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα εηδηθφηεξα, ν αηπρεκαηίαο απνδεκησλφηαλ κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ έθηαηγε απνδεδεηγκέλα ν εξγνδφηεο, ζχκθσλα κε ην ηζρχνλ λνκνζεηηθφ πιαίζην ηεο επνρήο (π.ρ. Αγγιία, 1846). Πελήληα έλα ρξφληα αξγφηεξα ζηελ Αγγιία, ε απνδεκίσζε θαηαβαιιφηαλ πιένλ ζε θάζε αηπρεκαηία. ηε Γαιιία, νη πξψηνη λφκνη γηα ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα ςεθίζηεθαλ ην 1898, ζηε Γεξκαλία ην 1884, ζηε νπεδία ην 1901 θιπ. 5

7 ηελ Διιάδα ππήξραλ απφ ην 1860 (Ναπηηθφ Απνκαρηθφ Σακείν, Μεηαιιεπηψλ) νξηζκέλνη λφκνη πνπ φκσο αλαθέξνληαλ ζηελ ππαηηηφηεηα ηνπ εξγνδφηε. Αξθεηά ρξφληα αξγφηεξα ν εξγνδφηεο ππνρξεψλεηαη ζηελ θαηαβνιή απνδεκίσζεο ζηνπο αηπρεκαηίεο βάζεη λφκνπ. (Ν.551/1915). Με ηνλ λφκν Ν.6928/1934 «Πεξί θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ» ηδξχεηαη ην ΗΚΑ θαη ηίζεληαη νη βάζεηο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Ο ζπγθεθξηκέλνο λφκνο αζθάιηδε ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα θαη άξρηζε λα εθαξκφδεηαη απφ ην έηνο Σα πξψηα θιαδηθά αζθαιηζηηθά ηακεία άξρηζαλ λα παξνπζηάδνληαη κεηά ην Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ε έλλνηα πνπ αξρηθά δφζεθε ζηα εξγαηηθά αηπρήκαηα ήηαλ λα ζεσξνχληαη αηπρήκαηα φζα απνδεδεηγκέλα ζπλέβαηλαλ κε επζχλε ηεο εξγνδνζίαο. ηηο αξρέο ηνπ 20 νπ αηψλα, εξγαηηθφ αηχρεκα ζεσξείηαη ην αηχρεκα, ην νπνίν γίλεηαη ελ ψξα εξγαζίαο. ήκεξα αηχρεκα ζεσξείηαη θαη απηφ πνπ γίλεηαη θαηά ηε κεηαθίλεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ πξνο θαη απφ ηνλ ηφπν ηεο εξγαζίαο ηνπ, ζην δηάιεηκκα θιπ. Οη πξψηεο επαγγεικαηηθέο λφζνη αλαθέξνληαη ζηελ αξραία Διιάδα απφ ηνλ Ηππνθξάηε θαη ηνλ αξραίν ζπγγξαθέα Νίθαλδξν. Ήηαλ απιέο (δειεηεξηάζεηο) θαη δηαγλψλνληαλ εχθνια. ηε ζχγρξνλε επνρή, νη βαζηθφηεξεο επαγγεικαηηθέο λφζνη, πνπ αληηκεησπίδνπλ νη απαζρνινχκελνη, είλαη επαγγεικαηηθέο δεξκαηνπάζεηεο θαη θαξθίλνη, θάλεη ηελ εκθάληζε ηνπο ζχλζεηεο επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο, φπσο ε δηαηαξαρή ηεο λεπξνςπρηθήο ηζνξξνπίαο ηνπ εξγαδνκέλνπ, εμαηηίαο ηεο έθζεζεο ηνπ ζε πςειή κπνζθειεηηθέο παζήζεηο, πλεπκνλνπάζεηεο θ.ά. Δπίζεο έρνπλ ερνζηάζκε (ρεηξηζηέο θνκπξεζέξ), άγρνο ή θαηαζιίςεηο ιφγσ αξλεηηθνχ εξγαζηαθνχ θιίκαηνο ζηελ επηρείξεζε θ.ά. Σν ΗΚΑ αλαγλσξίδεη πελήληα δχν επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο (Φ.Δ.Κ.132Β/ ) γηα ηνπο αζθαιηζκέλνπο ηνπ, ηε ζηηγκή πνπ άιιεο επξσπαηθέο ρψξεο αλαγλσξίδνπλ πεξηζζφηεξεο. Απηέο νη λφζνη ππάγνληαη ζηηο θαηεγνξίεο ησλ δεξκαηνινγηθψλ παζήζεσλ, ησλ κνιχλζεσλ, ησλ δειεηεξηάζεσλ, ησλ θαξθίλσλ θιπ. 6

8 2. Αηηίεο εξγαηηθώλ αηπρεκάησλ θ κέηξα απνθπγήο ηνπο 2.1Γεληθά Σα εξγαηηθά αηπρήκαηα ζπλήζσο νθείινληαη ζε πεξηζζφηεξεο απφ κία αηηίεο. Δίλαη ρξήζηκν λα εξεπλνχκε ηα αίηηα ελφο αηπρήκαηνο κε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή αληηθεηκεληθφηεηα. ηφρνο είλαη λα βξνχκε ηα πξαγκαηηθά αίηηα ησλ αηπρεκάησλ, ψζηε λα απνθιείζνπκε ηελ πεξίπησζε λα μαλαζπκβεί ζην κέιινλ αηχρεκα απφ ηηο ίδηεο αηηίεο. Πνιιέο θνξέο ην απνηέιεζκα ελφο εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο, κπνξεί λα είλαη ειαθξά ζσκαηηθή βιάβε απηνχ πνπ ην έπαζε, απφ ηελ ίδηα αηηία φκσο, ζε άιιε πεξίπησζε ηα απνηειέζκαηα κπνξεί λα είλαη πνιχ ζνβαξφηεξα. Γηα ην ιφγν απηφ, κεηά ηελ έξεπλα ηνπ αηπρήκαηνο εμεηάδνπκε ηη πξέπεη λα θάλνπκε, ψζηε λα κελ μαλαζπκβεί. Οη αηηίεο πνπ ζπκβάιινπλ ζην λα πξνθιεζνχλ εξγαηηθά αηπρήκαηα, κπνξεί λα νκαδνπνηεζνχλ ζηηο παξαθάησ Ο αλζξψπηλνο παξάγνληαο Ο εμνπιηζκφο εξγαζίαο Οη ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ εξγαζία 7

9 Ο αλζξώπηλνο παξάγνληαο Παξά ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ εξγαζίαο, απφ ρεηξνλαθηηθή πνπ ήηαλ ζηελ αξρή ζε εξγαζία πνπ θπξίσο εθηειείηαη κε κεραληθά κέζα, ν άλζξσπνο εμαθνινπζεί λα παξακέλεη θπξίαξρνο παξάγνληαο ζηελ εξγαζία. Πνιιέο θνξέο ν άλζξσπνο θάλεη θάπνηεο ελέξγεηεο πνπ δελ ζα έπξεπε λα θάλεη, ζε άιιεο δε πεξηπηψζεηο παξακειεί λα θάλεη θάπνηεο ελέξγεηεο πνπ έπξεπε λα θάλεη. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζπκβάιιεη ζην λα ζπκβεί ή λα κελ ζπκβεί έλα εξγαηηθφ αηχρεκα. εκαληηθνί παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ αλζξψπνπ ζηελ εξγαζία είλαη νη γλψζεηο ησλ αληηθεηκέλσλ εξγαζίαο, ε εκπεηξία ε ελεκέξσζε, ε θαηάξηηζε, ε ειηθία, ε θπζηθή θαη ςπρνινγηθή θαηάζηαζε ζηελ νπνία βξίζθεηαη θαη ε εμνηθείσζε κε ηνλ θίλδπλν. εκαληηθφ ξφιν παίδνπλ αθφκε, ην επίπεδν ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηα θνηλσληνινγηθά θαη πνιηηηζκηθά ραξαθηεξηζηηθά. Απφ έξεπλεο ηεο Δ.Δ. πξνθχπηεη φηη νη νκάδεο ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ πιήηηνληαη πεξηζζφηεξν απφ ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα είλαη νη αιινδαπνί, νη λένη λενπξνζιεθζέληεο, νη εξγαδφκελνη άλσ ησλ 45 εηψλ θαη πξνζσξηλά εξγαδφκελνη Ο εμνπιηζκόο εξγαζίαο Πνιιά απφ ηα εξγαηηθά αηπρήκαηα νθείινληαη ζηνλ εμνπιηζκφ εξγαζίαο (ηηο κεραλέο, ζπζθεπέο, εξγαιεία ή εγθαηαζηάζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηελ εξγαζία). Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ζπκβνιήο ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο ζηα αίηηα ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ, είλαη ηα παξαθάησ: Ο εμνπιηζκφο εξγαζίαο πνπ ιεηηνπξγεί, ελψ είλαη αθαηάιιεια ζρεδηαζκέλνο ή αθαηάιιεια εγθαηεζηεκέλνο, θαθνζπληεξεκέλνο ή ειαηησκαηηθφο. 8

10 Να ιεηηνπξγεί ρσξίο λα έρεη ζπζηήκαηα πξνζηαζίαο ή απηά πνπ έρεη λα είλαη αθαηάιιεια. Να ιεηηνπξγεί ελψ έρνπλ εμνπδεηεξσζεί ή δελ ιεηηνπξγνχλ ζσζηά, ηα ζπζηήκαηα αζθαιείαο πνπ ππήξραλ απφ ηελ θαηαζθεπή ηνπο Οη ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνύλ ζηελ εξγαζία Με απηφ ηνλ φξν, ελλννχκε ηνπο ππφινηπνπο παξάγνληεο εθηφο ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ εμνπιηζκνχ, πνπ κπνξεί λα απνηειέζνπλ ηελ αηηία γηα λα ζπκβεί θάπνην εξγαηηθφ αηχρεκα. Σέηνηνη παξάγνληεο κπνξεί λα ζεσξεζνχλ ηα δάπεδα εξγαζίαο, ε αθαηαζηαζία πνπ πηζαλφλ λα ππάξρεη ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο, νη ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ (π.ρ. ζφξπβνο, ζεξκνθξαζία, θσηηζκφο, θιπ) Μέηξα γηα ηελ απνθπγή ησλ εξγαηηθώλ αηπρεκάησλ Σα κέηξα πνπ ιακβάλεη θπξίσο ν εξγνδφηεο είλαη : Έληαμε ηεο αζθάιεηαο ηεο εξγαζίαο, ζηε γεληθφηεξε πνιηηηθή ηεο επηρείξεζεο. Δπαηζζεηνπνίεζε θαη δεκηνπξγία λννηξνπίαο αζθάιεηαο ηεο εξγαζίαο, ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Πξνκήζεηα εμνπιηζκνχ εξγαζίαο, πνπ πιεξνί ηηο πξνδηαγξαθέο αζθάιεηαο (αζθάιεηα ζηηο επηθίλδπλεο πεξηνρέο, αζθάιεηα απφ ηα θηλεηά κέξε, απαγσγήο παξαγφλησλ, εξγνλνκηθφο ζρεδηαζκφο θιπ). Λεηηνπξγία ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο κε ηα κέηξα αζθαιείαο, πνπ πξνβιέπνπλ νη πξνδηαγξαθέο ηνπο. πληήξεζε, επίβιεςε ιεηηνπξγίαο θαη ρεηξηζκφο ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο, ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ θαηαζθεπαζηή. ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη άηνκα πνπ έρνπλ ηηο απαξαίηεηεο γλψζεηο θαη ηηο δπλαηφηεηεο. 9

11 Καζνξηζκφο δηαδηθαζηψλ πνπ ζα εμαζθαιίδνπλ ηελ κε εμνπδεηέξσζε ησλ ζπζηεκάησλ αζθαιείαο ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο. Καζνξηζκφο δηαδηθαζηψλ πνπ ζα εμαζθαιίδνπλ, ηελ επηζθεπή θαη επαλαηνπνζέηεζε ησλ πξνζηαηεπηηθψλ θαιπκκάησλ ησλ κεραλψλ, ζε πεξίπησζε πνπ αθεζνχλ γηα \νπνηαδήπνηε ιφγν, πξηλ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο. Δθαξκνγή ζπζηήκαηνο γξαπηψλ νδεγηψλ, γηα ην ρεηξηζκφ, ηνλ θαζαξηζκφ, ζπληήξεζε θαη ηελ επηζθεπή ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο θαη ηηο ππφινηπεο θάζεηο ηεο παξαγσγήο πνπ παξνπζηάδνπλ θηλδχλνπο γηα ηελ πξφθιεζε εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ. Καζηέξσζε εηδηθψλ γξαπηψλ αδεηψλ, γηα ηηο εξγαζίεο πνπ παξνπζηάδνπλ απμεκέλνπο θηλδχλνπο (π.ρ. νδεγίεο γηα ηελ παξνρή θαπζίκσλ ). Δμαζθάιηζε αζθαιψλ ρψξσλ εξγαζίαο, δηαδξφκσλ θπθινθνξίαο θαη δαπέδσλ εξγαζίαο. Δμαζθάιηζε επαξθνχο ειεχζεξνπ ρψξνπ, γχξσ απφ ηηο ζέζεηο εξγαζίαο. Οξγάλσζε ηεο εξγαζίαο θαη ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο κε ηξφπν πνπ ζα πεξηνξίδεη ζην ειάρηζην ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηεο δηαθίλεζεο ηνπ πιηθνχ. Ζ ηάμε θαη ε θαζαξηφηεηα ζην ρψξν εξγαζίαο Ζ εμαζθάιηζε ηθαλνπνηεηηθψλ κέζσλ θαη κεηαθίλεζεο πξνζσπηθνχ θαη πιηθψλ. Ζ εμαζθάιηζε ηθαλνπνηεηηθψλ κέζσλ γηα ηελ έγθαηξε πξνεηδνπνίεζε θαη θαηάζβεζε ππξθαγηάο. Ζ εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ε ζπλερήο θαηάξηηζε ησλ εξγαδνκέλσλ. Ζ εμαζθάιηζε γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο, ηνπ αλαγθαίνπ εμνπιηζκνχ αηνκηθήο πξνζηαζίαο. 10

12 2.3. Μέηξα πνπ ιακβάλεη θπξίσο ν εξγαδόκελνο Ο εξγαδφκελνο γηα ηελ απνθπγή ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ πξέπεη : Να εθαξκφδεη ηηο εληνιέο θαη ηηο νδεγίεο, πνπ έρνπλ θαζηεξσζεί θαη εθαξκφδνληαη ζηελ επηρείξεζε ή δίδνληαη απφ ηνλ πξντζηάκελν ηνπ. Να εθαξκφδεη ηνπο θαλφλεο πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ηεο εξγαζίαο. Να ρξεζηκνπνηεί ζσζηά ηηο κεραλέο, ηηο ζπζθεπέο, ηα εξγαιεία, ηηο επηθίλδπλεο νπζίεο, ηα κεηαθνξηθά θαη άιια κέζα, θαηά ηελ εξγαζία. Γηα ηελ κεηαθίλεζή ηνπ, λα ρξεζηκνπνηεί ηνπο δηαδξφκνπο πνπ είλαη γηα ηελ θπθινθνξία ησλ πεδψλ θαη εθφζνλ δελ ππάξρνπλ ε κεηαθίλεζε ηνπ λα γίλεηαη κε ηδηαίηεξε πξνζνρή, εηδηθά ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο θπθινθνξνχλ θαη νρήκαηα κεηαθνξάο. Να ρξεζηκνπνηεί ζσζηά ηα κέζα αηνκηθήο πξνζηαζίαο. Να κελ ζέηεη εθηφο ιεηηνπξγίαο, αιιάδεη ή κεηαηνπίδεη απζαίξεηα ηνπο κεραληζκνχο αζθαιείαο ησλ κεραλψλ, εξγαιείσλ, ζπζθεπψλ, εγθαηαζηάζεσλ θαη θηηξίσλ. Να ρξεζηκνπνηεί ζσζηά ηνπο παξαπάλσ κεραληζκνχο Να ελεκεξψλεη ηνλ εξγνδφηε, ηνλ πξντζηάκελν ηνπ, ηνλ Σερληθφ Αζθάιεηαο θαη ηνλ Ηαηξφ Δξγαζίαο, γηα φιεο ηηο επηθίλδπλεο θαηαζηάζεηο πνπ πέθηνπλ ζηελ αληίιεςή ηνπ θαη αθνξνχλ ηα ζέκαηα ηεο Τγηεηλήο θαη Αζθάιεηαο ηεο εξγαζίαο. Να παξαθνινπζεί ηα ζρεηηθά ζεκηλάξηα ζε ζέκαηα Τγηεηλήο θαη Αζθάιεηαο. Να κελ θάλεη ρξήζε νηλνπλεπκαησδψλ πνηψλ πξηλ ή θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο. Να κελ θάλεη αζηετζκνχο κε άιινπο ζπλαδέιθνπο θαηά ηελ εξγαζία, γηαηί απφ ηελ απφζπαζε ηεο πξνζνρήο ππάξρεη θίλδπλνο αηπρεκάησλ. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ αληηκεησπίδεη πξνβιήκαηα πγείαο ή πξνζσπηθά πξνβιήκαηα θαη απφ ηελ θχζε ηεο εξγαζίαο (π.ρ. ιφγσ απφζπαζεο ηεο πξνζνρήο) κπνξεί λα πξνθαιέζεη αηχρεκα, πξέπεη λα δηαθφπηεη ηελ εξγαζία ή λα απαζρνιείηαη κε επθνιφηεξεο εξγαζίεο. 11

13 ε πνιιέο εξγαζίεο είλαη επηθίλδπλν λα θνξά θάπνηνο δαρηπιίδηα, σξνιφγηα ή λα ρξεζηκνπνηεί θαξδηά ξνχρα κε καθξηά καλίθηα θιπ γηαηί κπνξεί λα πηαζηνχλ ζηα θηλνχκελα ζηνηρεία ηνπ εμνπιηζκνχ εξγαζίαο θαη λα ζπκβεί εξγαηηθφ αηχρεκα. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν εξγαδφκελνο πξέπεη λα ηα αθαηξεί Δπαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο Οη εξγαδφκελνη ιφγσ ηεο θχζεο θαη ηνπ είδνπο ηεο εξγαζίαο ηνπο ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο αλαγθάδνληαη λα παξακέλνπλ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ζε επηβαξεκέλν πεξηβάιινλ εξγαζίαο. Ο ρξφλνο παξακνλήο ζε απηφ ην πεξηβάιινλ, ην είδνο θαη ην χςνο ηεο επηβάξπλζήο ηνπ, νη πηζαλέο παζήζεηο πνπ ίζσο πξνυπάξρνπλ ζηνλ εξγαδφκελν, είλαη παξάκεηξνη πνπ ζπληεινχλ ζηελ επηβάξπλζε ηεο πγείαο θαη πηζαλφλ ζηελ εθδήισζε θάπνηαο επαγγεικαηηθήο αζζέλεηαο. Σν πεξηβάιινλ εξγαζίαο, επηβαξχλεηαη απφ ρεκηθνχο παξάγνληεο (δηάθνξεο ρεκηθέο νπζίεο), θπζηθνχο παξάγνληεο(ζφξπβνο, θξαδαζκνί, αθηηλνβνιίεο, ζεξκνθξαζία θιπ) θαη βηνινγηθνχο παξάγνληεο (δηάθνξα κηθξφβηα θιπ). ηνπο παξαπάλσ πξέπεη λα πξνζηεζνχλ θαη νη άιινη παξάκεηξνη ηεο εξγαζίαο θαη ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, πνπ επεξεάδνπλ ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο θαη πηζαλφλ λα απνηεινχλ αηηίεο γηα ηελ επηβάξπλζε ηεο πγείαο ηνπ εξγαδνκέλνπ. Σέηνηεο παξάκεηξνη είλαη ε απεηιή ηεο αλεξγίαο, ην επίπεδν ησλ ακνηβψλ, ε ζπκπεξηθνξά ησλ πξντζηακέλσλ, νη ζρέζεηο θαηά ηελ εξγαζία, νη εξγνλνκηθέο δηεπζεηήζεηο ησλ ρσξψλ θαη ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο θιπ. Οη επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο δελ είλαη θάηη ην λέν, ππάξρνπλ αξθεηέο αλαθνξέο ζε απηέο αθφκε θαη ζηελ αξραία Διιάδα. Αλαθνξέο γηα αζζέλεηεο πνπ νθείινληαη ζηελ εξγαζία, γίλνληαη απφ ηνλ Ηππνθξάηε, απφ ηνλ Νίθαλδξν θαη απφ άιινπο αξραίνπο ζπγγξαθείο. 12

14 3. πλέπεηεο Δξγαηηθώλ Αηπρεκάησλ Έλα εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ ρακειψλ πξνδηαγξαθψλ επηδξά ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή δσή ηεο ρψξαο αιιά θαη ζηνλ ηνκέα αζθάιεηαο θαη πγείαο ησλ εξγαδνκέλσλ, δηφηη ζπλήζσο γελλά επαγγεικαηηθέο αζζέλεηεο θαη αηπρήκαηα. Δίλαη δπλαηφλ νη εξγαζίεο λα ζηακαηήζνπλ γηα εκέξεο, κέρξη λα μεθαζαξηζηνχλ ηα αίηηα ηνπ αηπρήκαηνο θαη λα αξζεί ε δεκηά, κε απνηέιεζκα ηελ απψιεηα παξαγσγηθνχ ρξφλνπ. Οη ζπλέπεηεο απφ έλα εξγαηηθφ αηχρεκα έρνπλ αλζξψπηλν, νηθνλνκηθφ, θνηλσληθφ θφζηνο θαη θφζηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Σν αλζξψπηλν θφζηνο πεξηιακβάλεη θαηλφκελα θνηλσληθήο αληζφηεηαο κεηάβαζεο ζηελ αλεξγία θ.ά. Σν νηθνλνκηθφ θφζηνο πεξηιακβάλεη δαπάλεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα αθφινπζα ζηνηρεία: πηψζε παξαγσγηθφηεηαο, απνδεκίσζε ζπκάησλ, θφζηνο γηα ηηο επηρεηξήζεηο θαη θφζηνο γηα ηελ εζληθή νηθνλνκία. Σν νηθνλνκηθφ θφζηνο γηα ηηο επηρεηξήζεηο είλαη ηεξάζηην θαη πεξηιακβάλεη ηηο ρακέλεο ψξεο εξγαζίαο, ην θφζηνο απνπζίαο απφ ηελ εξγαζία (αληηθαηάζηαζε ηνπ ζχκαηνο απφ άιιν εξγαδφκελν, θαζπζηέξεζε έξγνπ), ηηο νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο απφ ηελ ακαχξσζε ηεο εηθφλαο ηεο επηρείξεζεο, δηθαζηηθά έμνδα, πξφζηηκα θιπ Σν θφζηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο απνηειείηαη απφ ην θφζηνο αληηκεηψπηζεο ηνπ αηπρήκαηνο ή ηεο λφζνπ (λνζνθνκεηαθή, ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θιπ), ελδερνκέλσο ην θφζηνο πξφσξεο ζπληαμηνδφηεζεο θαη ηελ επηδφηεζε ηνπ παζφληα γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα απνπζίαο απφ ηελ ξγαζία. Σν θνηλσληθφ θφζηνο ελφο εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο αθνξά ζε θαηλφκελα θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ηνπ παζφληα, εκθάληζε νηθνλνκηθψλ θαη ςπρνινγηθψλ πξνβιεκάησλ, φρη κφλν γηα ηνλ αηπρεκαηία αιιά θαη γηα ηελ νηθνγέλεηα ηνπ. Οη παξαπάλσ αλαθεξφκελεο ζπλέπεηεο απφ έλα εξγαηηθφ αηχρεκα είλαη άκεζεο ή έκκεζεο. Ζ πξψηε θαηεγνξία, δειαδή νη άκεζεο ζπλέπεηεο αθνξνχλ ζηα πξνβιήκαηα πγείαο θαη ζηηο επηπηψζεηο ηνπ αηπρήκαηνο ζηνπο παζφληεο ζε θνηλσληθφ επίπεδν. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία, ησλ έκκεζσλ ζπλεπεηψλ ζρεηίδεηαη κε ην θφζηνο ηνπ αηπρήκαηνο ή αζζέλεηαο (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο επηδφηεζεο ηεο απνπζίαο απφ ηελ εξγαζία), κε ην νπνίν επηβαξχλεηαη ην ζχζηεκα. ηελ Διιάδα, ην έκκεζν θφζηνο ησλ αηπρεκάησλ γηα ηνλ ηδησηηθφ 13

15 ηνκέα (π.ρ. εηαηξίεο), θαζψο θαη γηα ηνλ δεκφζην ηνκέα (π.ρ. χζηεκα Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο) είλαη ππεξηεηξαπιάζην ηνπ άκεζνπ θφζηνπο. 4. ΥΧΡΟΗ ΔΡΓΑΗΑ 4.1. Ννκνζεηηθέο απαηηήζεηο Ζ νδεγία 89/654/ΔΟΚ ζρεηηθά κε ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο πξνβιέπεη πνιιέο αλαιπηηθέο δηαηάμεηο. Ζ νδεγία απηή, ζπλνπηηθά, δηεπθξηλίδεη πνηεο είλαη νη ππνρξεψζεηο ηνπ δηεπζπληή ηεο επηρείξεζεο σο πξνο ην ζρεδηαζκφ θαη ηε δηάηαμε ησλ ρψξσλ εξγαζίαο. Ο δηεπζπληήο είλαη εμάιινπ ππνρξεσκέλνο λα δηαηεξεί ηνπο ρψξνπο απηνχο ζε εμαηξεηηθή θαηάζηαζε ιεηηνπξγίαο ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε αζθάιεηα θαη πγεία ησλ εξγαδνκέλσλ. Έηζη, επηπιένλ ηεο ππνρξέσζεο πνπ ππάξρεη γηα λα εμαζθαιίδεηαη ε ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ εξγαδνκέλσλ, είλαη εμίζνπ ζεκαληηθφ λα εμαζθαιίδεηαη ε αζθάιεηα θαη ε πγεία ηνπο Υώξνο εξγαζίαο Θεσξνχκε ζαλ ρψξνπο εξγαζίαο,ρψξνπο πνπ πξννξίδνληαη λα πεξηιάβνπλ ζέζεηο εξγαζίαο κέζα ζηα θηίξηα ηεο επηρείξεζεο ή θαη ηεο εγθαηάζηαζεο, πεξηιακβαλνκέλνπ θαη θάζε άιινπ κέξνπο ζηελ πεξηνρή ηεο επηρείξεζεο ή θαη ηεο εγθαηάζηαζεο φπνπ ν εξγαδφκελνο έρεη πξφζβαζε ζηα πιαίζηα ηεο εξγαζίαο ηνπ. Γηα παξάδεηγκα ζαλ ρψξνο εξγαζίαο είλαη κηα γέθπξα θφξησζεο, έλαο ρψξνο απνζήθεπζεο,έλαο ρψξνο αλάπαπζε θιπ. ε απηνχο ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο ρξεηάδνληαη ειάρηζηεο πξνδηαγξαθέο αζθάιεηαο θαη πγείαο. Απηφ είλαη απφιπην δίθαην, γηαηί πξέπεη νη εξγαδφκελνη λα ζπλαληνχλ 14

16 παληνχ κέζα ζηελ Δ.Δ. ηηο ίδηεο ζπλζήθεο αζθάιεηαο θαη πγείαο θαηά ηελ εξγαζία. Ο εξγνδφηεο πξέπεη λα δηεπζεηεί ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο έηζη ψζηε: Να θξνληίδεη λα ηεξνχληαη ειεχζεξνη νη δηάδξνκνη θπθινθνξίαο πνπ νδεγνχλ ζηηο θαλνληθέο εμφδνπο θηλδχλνπ, γηα λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αλά πάζα ζηηγκή. Να θξνληίδεη γηα ηελ ηερληθή ζπληήξεζε ησλ ρψξσλ εξγαζίαο θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ζπζηεκάησλ θαη γηα ηελ απνθαηάζηαζε, ην ζπληνκφηεξν δπλαηφλ, ησλ ειαηησκάησλ πνπ δηαπηζηψλνληαη θαη πνπ ελδέρεηαη λα βιάςνπλ ηελ πγεία θαη ηελ αζθάιεηα ησλ εξγαδνκέλσλ ( πξέπεη θπξίσο, λα θξνληίδεη γηα ηνλ εμαεξηζκφ, ηελ ζεξκνθξαζία, ην θσηηζκφ, λα ζπληεξεί ηηο ζχξεο θαη ηηο πχιεο, ηα παξάζπξα, ηα θιηκαθνζηάζηα θαη ηνπο θπιηφκελνπο δηαδξφκνπο, ηνλ εμνπιηζκφ πγηεηλήο θιπ). Να θξνληίδεη γηα ηνλ ηαθηηθφ θαζαξηζκφ ησλ ρψξσλ εξγαζίαο θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ζπζηεκάησλ, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίδνληαη νη θαηάιιειεο ζπλζήθεο πγηεηλήο. Να θξνληίδεη γηα ηελ ηαθηηθή ζπληήξεζε, ηνλ έιεγρν ιεηηνπξγίαο ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ζπζηεκάησλ αζθαιείαο πνπ έρνπλ πξννξηζκφ ηελ πξφιεςε ή ηελ εμάιεηςε θηλδχλσλ. Γηα ηελ εθαξκνγή ησλ κέηξσλ απηψλ (ηα νπνία αλαιχνληαη ζηε ζπλέρεηα) θαη ησλ αξρψλ απηψλ, ν εξγνδφηεο πξέπεη λα εμαζθαιίδεη : I. Σελ ελεκέξσζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ εθπξνζψπσλ ηνπο γα φια ηα κέηξα πνπ έρνπλ ιεθζεί ή πξφθεηηαη λα ιεθζνχλ φζνλ αθνξά ηελ αζθάιεηα θαη ηελ πγεία II. Σε δηαβνχιεπζε θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ εθπξφζσπσλ ηνπο, ελζαξξχλνληάο ηνπο λα ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο δηαηάμεηο απηέο. Δίλαη εμάιινπ απηνλφεην φηη,αλ ν εξγνδφηεο θαη νη εξγαδφκελνη ιακβάλνπλ, ζε επίπεδν επηρείξεζεο, πεξηζζφηεξν πεξηνξηζηηθά κέηξα πξφιεςεο ησλ θηλδχλσλ, ηα κέηξα απηά κπνξεί λα εθαξκφδνληαη ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο. 15

17 Λακβάλνληαο ππφςε φηη νη δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο ζρεηηθά κε ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο, άξρηζαλ λα ηζρχνπλ γηα ελ Διιάδα ζηηο ,πξέπεη λα γίλεη δηάθξηζε κεηαμχ : Σσλ ρψξσλ εξγαζίαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα πξψηε θνξά κεηά ηηο Σσλ ρψξσλ εξγαζίαο πνπ είραλ ήδε ρξεζηκνπνηεζεί πξηλ ηελ εκεξνκελία απηή. ε γεληθέο γξακκέο ζα ηζρχνπλ νη ίδηνη θαλφλεο ζε φινπο ηνπο ρψξνπο, είηε απηνί είλαη λένη είηε έρνπλ ήδε ρξεζηκνπνηεζεί Κηίξηα Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη γίλεη ζεκαληηθή πξφνδνο ζηε θαηαζθεπή ησλ θηηξίσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ ρψξνη εξγαζίαο. ήκεξα πάξα πνιιά θηίξηα θαηαζθεπάδνληαη βάζε κειέηεο πνπ ιακβάλνπλ ππφςε ην πεξηβάιινλ, ηνλ θσηηζκφ ζηελ αξρηηεθηνληθή ησλ ρψξσλ θιπ. Παξά ηε πξφνδν απηή, πνιιέο επηρεηξήζεηο εμαθνινπζνχλ λα ζηεγάδνληαη ζε παιηά θηίξηα ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα. αλ γεληθή παξαηήξεζε κπνξνχκε λα αλαθέξνπκε, φηη ηα θηίξηα ησλ επηρεηξήζεσλ πξέπεη λα έρνπλ δνκή, ζηεξεφηεηα, αληνρή θαη επζηάζεηα, αλάινγεο κε ην είδνο ηεο ρξήζεο ηνπ θαη λα έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Γεληθνχ Οηθνδνκηθνχ Καλνληζκνχ (Γ.Ο.Κ.). 16

18 Οη δηαηάμεηο απηέο ξπζκίδνπλ θαηά πεξίπησζε ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ πξέπεη λα έρνπλ απφ ηε θαηαζθεπή ηνπο ηα θηίξηα. Απηέο νη πξνδηαγξαθέο, είλαη δηαθνξεηηθέο, αλάινγα κε ηε ρξήζε γηα ηελ νπνία πξννξίδεηαη ην θηίξην(π.ρ. ρψξσλ γξαθείσλ, παξαγσγήο απνζήθεο) Ζιεθηξηθή εγθαηάζηαζε ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο ζπλαληάκε ειεθηξηθφ ξεχκα, πςειήο θαη ρακειήο ηάζεο, ζε θάπνηεο δε επηρεηξήζεηο είλαη εγθαηεζηεκέλνη θαη ππνζηαζκνί. Αλ δελ ηεξνχληαη νη θαλφλεο αζθαιείαο ζηελ ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε κπνξεί λα πξνθιεζεί : 1. Ζιεθηξνπιεμία ζε εξγαδφκελνπο ή ηξίηνπο 2. Ππξθαγηά θαη εμ απηήο λα πξνθιεζνχλ αηπρήκαηα, πιηθέο δεκηέο θιπ. 3. Έθξεμε εμαηηίαο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. αλ γεληθή αξρή κπνξεί λα αλαθεξζεί φηη ε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε ησλ ρψξσλ εξγαζίαο πξέπεη λα είλαη θαηαζθεπαζκέλε ζχκθσλα κε ην θαλνληζκφ εζσηεξηθψλ ειεθηξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Ζ εθηέιεζε ησλ εξγαζηψλ ζηηο ειεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο, ε επίβιεςε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο θαη ε ζπληήξεζή ηνπο, πξέπεη λα γίλεηαη κφλν απφ πξφζσπα πνπ έρνπλ ηα απαξαίηεηα απφ ην λφκν ή ηνπο θαλνληζκνχο πξνζφληα ( αδεηνχρνη εγθαηαζηάζεηο εζσηεξηθψλ ειεθηξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ θιπ). Οη άδεηεο ρνξεγνχληαη απφ ηηο ππεξεζίεο ηνπ Τπνπξγείνπ Βηνκεραλίαο ή ησλ Ννκαξρηψλ, αλάινγα κε ηνπο ηίηινπο ζπνπδψλ, ηελ πξνυπεξεζία θιπ. ηηο ίδηεο ηηο άδεηεο θαίλεηαη θαη ε αλψηαηε ηζρχ ζε kw, πνπ κπνξεί λα επηβιέπεη ν θάηνρφο ηεο. Όπσο είλαη θπζηθφ, ηα αηπρήκαηα πνπ κπνξεί λα ζπκβνχλ εμαηηίαο ηεο ειεθηξηθήο εγθαηάζηαζεο, είλαη πάξα πνιχ ζνβαξά ή ζαλαηεθφξα. Σα κέηξα αζθάιεηαο πνπ πξέπεη λα παίξλνληαη, γηα λα κελ ζπκβνχλ αηπρήκαηα ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο, εμαηηίαο ηεο ειεθηξηθήο εγθαηάζηαζεο, είλαη: 17

19 1. Ο έιεγρνο θαηά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα ηεο ειεθηξηθήο εγθαηάζηαζεο, απφ αξκφδηα πξφζσπα θαη ε αληηθαηάζηαζε άκεζα ησλ θζαξκέλσλ θαισδίσλ θιπ. ε θακία πεξίπησζε δελ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ειεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο πνπ είλαη επηθίλδπλεο (π.ρ. φηαλ ππάξρνπλ ζπαζκέλεο πξίδεο, θζαξκέλα ή πξφρεηξα επηζθεπαζκέλα θαιψδηα θιπ.) 2. Ζ ζσζηά γεησκέλε εγθαηάζηαζε. 3. Ζ αληηκεηψπηζε κε ηδηαίηεξε πξνζνρή θαη ε ιήςε φισλ ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ αζθαιείαο ζηηο πεξηπηψζεηο, πνπ ππάξρνπλ ειεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο ζε εμσηεξηθνχο ρψξνπο (π.ρ. ζηεγαλνχ ηχπνπ), ψζηε λα κελ επεξεάδεηαη ε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο θιπ. 4. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ γίλνληαη εξγαζίεο απφ ηηο νπνίεο κπνξεί λα δεκηνπξγεζεί εθξεθηηθφ κείγκα (π.ρ. ζθφλεο, αέξηα) ηφηε ε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε πξέπεη λα είλαη αληηεθξεθηηθνχ ηχπνπ. 5. Οη εηδηθνί ρψξνη, ζηνπο νπνίνπο ππάξρνπλ απμεκέλνη θίλδπλνη γηα λα ζπκβνχλ αηπρήκαηα, πξέπεη λα απνκνλψλνληαη θαη λα θιεηδψλνληαη, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε πξφζβαζε ζε απηνχο ηνπο ρψξνπο κφλν ζηα άηνκα πνπ έρνπλ εηδηθή άδεηα θαη ηηο απαξαίηεηεο γλψζεηο. 6. ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο ηνπνζεηνχληαη εδηθά ζήκαηα ή θαη πηλαθίδεο κε νδεγίεο, νη νπνίεο ελεκεξψλνπλ, απαγνξεχνπλ ή πξνεηδνπνηνχλ γηα θάπνηεο επηθίλδπλεο ελέξγεηεο θαη εξγαζίεο, ζηελ ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε, απφ ηηο νπνίεο κπνξεί λα πξνθιεζνχλ αηπρήκαηα. Οη νδεγίεο πξέπεη λα εθαξκφδνληαη ρσξίο θακία παξέθθιηζε, γηαηί ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε κπνξεί λα πξνθιεζνχλ αηπρήκαηα θαη θαηαζηξνθέο Όξνη δηαθπγήο θαη έμνδνη θηλδύλνπ ηνπο ρψξνπο εξγαζίαο, εξγάδνληαη, θπθινθνξνχλ ή παξεπξίζθνληαη πνιινί άλζξσπνη. Τπάξρεη πάληα ην ελδερφκελν κεηά απφ θάπνηα έθηαθηε θαηάζηαζε, ζεηζκφ, ππξθαγηά, έθξεμε θιπ, λα παξαζηεί ε αλάγθε ηαρείαο 18

20 εθθέλσζεο ηνπ ρψξνπ. Ζ εθθέλσζε απηή είλαη πηζαλφλ λα γίλεη θάησ απφ ηηο δχζθνιεο ζπλζήθεο πνπ ζα δεκηνπξγεζνχλ αιιά θαη ππφ ζπλζήθεο παληθνχ. Δίλαη απαξαίηεην επνκέλσο, λα ππάξρνπλ ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο δηάδξνκνη δηαθπγήο θαη έμνδνη θηλδχλνπ, γηα λα αληηκεησπηζζνχλ απηά ηα ελδερφκελα. Οη νδνί δηαθπγήο θαη νη έμνδνη θηλδχλνπ πξέπεη λα δηαηεξνχληαη ειεχζεξνη, λα κελ θξάζζνληαη κε αληηθείκελα, πιηθά θαη πξντφληα, γηα λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απνηειεζκαηηθά φηαλ παξαζηεί αλάγθε. Γηα ηνλ ίδην ιφγν, νη δηάδξνκνη πξέπεη λα νδεγνχλ απφ ηνλ ζπληνκφηεξν δξφκν ζην χπαηζξν ή ζε αζθαιή πεξηνρή. Δηδηθφηεξα νη έμνδνη θηλδχλνπ ησλ ρψξσλ εξγαζίαο, γηα λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ρσξίο δπζθνιία φηαλ παξαζηεί αλάγθε, πξέπεη λα πιεξνχλ ηηο παξαθάησ πξνυπφζεζεο: 1. Να αλνίγνπλ πξνο ηα έμσ, ψζηε λα κπνξνχλ ζε πεξίπησζε ζπλσζηηζκνχ λα αλνίγνπλ εχθνια. Γηαθνξεηηθά εάλ αλνίγνπλ πξνο ηα κέζα, ζε πεξίπησζε πνπ ππάξμεη ζπλσζηηζκφο, ππάξρεη θίλδπλνο λα κελ κπνξεί λα αλνίμεη, επεηδή πηζαλφλ ζα πέζνπλ πνιινί εξγαδφκελνη ζπγρξφλσο πάλσ ζηελ είζνδν. 2. Να κελ είλαη ζπξφκελεο ή πεξηζηξεθφκελεο, γηαηί ζε πεξίπησζε ζπλσζηηζκνχ δελ ζα κπνξνχλ λα εθπιεξψζνπλ ην ζθνπφ ηνπο. 3. Όηαλ νη έμνδνη θηλδχλνπ είλαη θιεηδσκέλεο ζε πεξίπησζε πνπ ππάξμεη ζπλσζηηζκφο, λα ηηο αλνίμνπλ κε θαζπζηέξεζε. Γηα ηηο νδνχο δηαθπγήο θαη ηηο εμφδνπο θηλδχλνπ εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο: Σν άξζξν 18 ηνπ Ν. 1568/85 Σνπ Π.Γ. 71/88 «Καλνληζκφο Παζεηηθήο Ππξνπξνζηαζίαο Κηηξίσλ» Ο αξηζκφο, ε θαηαλνκή θαη νη δηαζηάζεηο ησλ νδψλ θαη ησλ εμφδνπ θηλδχλνπ εμαξηψληαη απφ ηε ρξήζε, ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηηο δηαηάμεηο ησλ ρψξσλ εξγαζίαο θαη απφ ηνλ κέγηζην αξηζκφ ησλ εξγαδνκέλσλ Οη νδνί δηαθπγήο θαη νη έμνδνη θηλδχλνπ πξέπεη λα νδεγνχλ ζην χπαηζξν ή ζε αζθαιή πεξηνρή. Οη νδνί δηαθπγήο πξέπεη λα είλαη ειεχζεξνη απφ εκπφδηα. 19

21 Οη έμνδνη θηλδχλνπ δελ πξέπεη λα θιεηδψλνληαη θαη πξέπεη λα αλνίγνπλ εχθνια πξνο ηα έμσ. Κάζε πξφζσπν πνπ ζα ρξεηαζηεί, ηπρψλ, λα ηηο ρξεζηκνπνηήζεη ζε πεξίπησζε αλάγθεο, πξέπεη λα θηάζεη γξήγνξα εθεί θαη λα κπνξεί λα ηηο αλνίμεη εχθνια θαη ακέζσο Οη νδνί δηαθπγήο θαη νη έμνδνη θηλδχλνπ πξέπεη λα επηζεκαίλνληαη κνλίκσο θαη ζε θαηάιιεια ζεκεία κε ζήκαηα θαη εθεδξηθφ θσηηζκφ αζθάιεηαο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Π.Γ. 105/95 «ειάρηζηεο πξνδηαγξαθέο γηα ηε ζήκαλζε αζθάιεηαο ή θαη πγείαο ζηελ εξγαζία ζε ζπκκφξθσζε κε ηελ νδεγία 92/58/ΔΟΚ» Πξέπεη λα ππάξρεη ζρέδην έθηαθηεο αλάγθεο θαη, ην θπξηφηεξν, νη εξγαδφκελνη πξέπεη λα εθπαηδεπηνχλ ζηε γξήγνξε θαη αζθαιή εθθέλσζε ησλ ρψξσλ εξγαζίαο Ππξαλίρλεπζε θαη ππξόζβεζε Ζ θαηαπνιέκεζε ηεο ππξθαγηάο πξνεηνηκάδεηαη πξηλ απφ ηελ εκθάληζή ηεο. Ζ πξφιεςε εδψ έρεη ζεκειηψδε ξφιν. Οη νδεγίεο είλαη ηνηρνθνιιεκέλεο θαη πξέπεη λα είλαη απιέο θαη ζαθήο γηα θάζε εξγαδφκελν. Οη νδεγίεο απηέο πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ ππνρξεσηηθά: I. Σνλ αξηζκφ θιίζεο Ππξνζβεζηηθήο Τπεξεζίαο II. Σνλ ηξφπν ρξήζεο ηνπ ζπλαγεξκνχ. Σε δηαδηθαζία θιίζεο ησλ πξψησλ βνεζεηψλ ηνπ θηηξίνπ ή, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε εμσηεξηθψλ πξψησλ βνεζεηψλ (ηειέθσλν, ζεηξήλα θιπ) Πξέπεη λα ιακβάλνληαη φια ηα απαξαίηεηα κέηξα απνθπγήο εθδήισζεο ππξθαγηάο θαη ζπγθεθξηκέλα απνθπγή θαπλίζκαηνο ζε εχθιεθηα πιηθά θαη ζε επηθίλδπλνπο ρψξνπο. Να ηαθηνπνηνχληαη θαη λα θαζαξίδνληαη νη ρψξνη εξγαζίαο λα ππάξρεη θαιή ζπληήξεζε εμνπιηζκνχ θαη ειεθηξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ζπζθεπψλ. Να ππάξρεη έιεγρνο θαη επίβιεςε ζηνλ ρψξν εξγαζίαο θαη κεηά ην ηέινο ηεο εξγαζίαο Όινη νη ρψξνη εξγαζίαο πξέπεη λα είλαη εθνδηαζκέλνη κε θαηάιιειν εμνπιηζκφ (π.ρ. ππξνζβεζηήξεο) θαη νη εξγαδφκελνη πξέπεη λα γλσξίδνπλ ηνλ 20

22 ηξφπν ρξήζεο ηνπ, αθνχ ζε πεξίπησζε ππξθαγηάο δελ ππάξρεη πιένλ ρξφλνο γηα αλάγλσζε ησλ νδεγηψλ ρξήζεο. Πξέπεη επίζεο λα έρεη θαιή ζήκαλζε, λα είλαη εππξφζηηνο θαη εχρξεζηνο Ζ εθθέλσζε ηνπ ρψξνπ πξέπεη λα πξνβιέπεηαη θαη πξέπεη λα έρεη πξνεηνηκαζηεί κέζσ ηαθηηθψλ αζθήζεσλ πνπ επηηξέπνπλ ζε θάζε εξγαδφκελν λα γλσξίδεη ην δξνκνιφγην πνπ ζα αθνινπζήζεη. Ζ ζήκαλζε πξέπεη λα είλαη ζσζηή. Αλάινγα κε ηηο θείκελεο δηαηάμεηο νη επηρεηξήζεηο κπνξεί λα δηαζέηνπλ απηφκαην εμνπιηζκφ ππξαλίρλεπζεο θαη θαηάζβεζεο ππξθαγηψλ. Γελ πξέπεη λα μερλάκε φηη ην 40% ησλ ππξθαγηψλ ζηε ρψξα καο νθείινληαη ζε ππνιείκκαηα θαπλίζκαηνο Δμαεξηζκόο θιεηζηώλ ρώξσλ εξγαζίαο ηνπο θιεηζηνχο ρψξνπο εξγαζίαο πξέπεη λα ππάξρεη αξθεηφο θξέζθνο αέξαο, αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο ζσκαηηθήο πξνζπάζεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ. Ο επφκελνο πίλαθαο καο δείρλεη ηηο αλάγθεο ζε παξνρή αέξα αλά εξγαδφκελν θαη ψξα, αλάινγα κε ην είδνο ηηο εξγαζίαο. Δίδνο εξγαζίαο Αέξαο ζε m3 αλά ώξα θαη εξγαδόκελνη Χο επί ησλ πιείζησλ θαζηζηηθή Χο επί ησλ πιείζησλ ειαθξηά ζσκαηηθή Χο επί ησλ πιείζησλ βαξηά ζσκαηηθή >= 65 Ζ πνηφηεηα ηνπ αέξα πξέπεη λα είλαη θαηάιιειε θαη ζχκθσλε κε ηνπο θαλφλεο πγηεηλήο. Αλ ρξεζηκνπνηείηαη εγθαηάζηαζε ηερληθνχ εμαεξηζκνχ, πξέπεη λα δηαηεξείηαη ζε θαηάζηαζε θαιήο ιεηηνπξγίαο κέζσ δηαξθνχο ζπληήξεζεο θαη ειέγρνπ πνπ ζα πξνεηδνπνηεί γηα θάζε δπζιεηηνπξγία ή πεξίπησζε βιάβεο 21

23 απνθεχγνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ πξνβιήκαηα φπσο απηφ ηεο λφζνπ ησλ Λεγεσλάξησλ. Γηα ηνπο λένπο ρψξνπο εξγαζίαο πνπ άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη κεηά ηηο 31/12/1994 πξνβιέπεηαη ψζηε νη εγθαηαζηάζεηο θιηκαηηζκνχ ή κεραληθνχ εμαεξηζκνχ λα κελ εθζέηνπλ ηνπο εξγαδνκέλνπο ζε ελνριεηηθά ξεχκαηα αέξα. Απφ ζέζεηο θαη ξχπνη πνπ ελδέρεηαη λα επηθέξνπλ άκεζν θίλδπλν γηα ηελ πγεία ησλ εξγαδνκέλσλ πξέπεη λα θαζαξίδνληαη ηαρέσο. Φξνληίδνπκε ινηπφλ γηα: ηνλ έιεγρν ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αέξα. ηελ θαζαξηφηεηα ησλ αγσγψλ. ηελ πεξηνδηθή αλαλέσζε ηνπ αέξα. Αο κελ μερλάκε φηη, γηα ηνλ εμαεξηζκφ ρψξσλ πνπ δελ ρξεζηκνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά απφ ην πξνζσπηθφ θαη νη νπνίνη πεξηέρνπλ επηθίλδπλα πξντφληα ή νπζίεο (εξγαζηήξηα, ρψξνη πιεξσκήο ζάθσλ, δνρείσλ, βπηίσλ θ.ι.π.), πξέπεη λα ιακβάλνληαη εηδηθά κέηξα Θεξκνθξαζία ησλ ρώξσλ Ζ ζεξκνθξαζία θαη ε πγξαζία ησλ ρψξσλ εξγαζίαο πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ ηφζν ηνλ ρεηκψλα φζν θαη ην θαινθαίξη. Σα θηίξηα θαη νη ρψξνη πξέπεη λα ζεξκαίλνληαη ηνλ ρεηκψλα, θξνληίδνληαο λα απνθεχγνληαη νη επηθίλδπλεο αλαζπκηάζεηο. Όηαλ ππάξρνπλ ζπλζήθεο θαχζσλα ( πςειή ζεξκνθξαζία θαη πγξαζία) πξέπεη: νη εξγαδφκελνη λα θάλνπλ ζπρλά δηαιείκκαηα εληφο ρψξσλ κε ςχμε νη βαξηέο εξγαζίεο θαη φζεο γίλνληαη ζηελ χπαηζξν λα εθηεινχληαη φζν απηφ είλαη εθηθηφ, ζε ψξεο κε ρακειφηεξε ζεξκνθξαζία(λσξίο ηνπ πξσί ή ην απφγεπκα). 22

24 4.9. Φσηηζκόο Ηδηαίηεξε ζπνπδαηφηεηα πξέπεη λα δίλεηαη ζην θπζηθφ θσηηζκφ (πξνηηκφηεξνο απφ νπνηνλδήπνηε άιιν), ν νπνίνο πξέπεη λα ζπκπιεξψλεηαη κε επαξθή ηερλεηφ θσηηζκφ, ψζηε λα πξνζηαηεχεηαη ε πγεία θαη ε αζθάιεηα ησλ εξγαδνκέλσλ. Σνπηθφο θσηηζκφο πξέπεη λα πξνβιέπεηαη, θπξίσο γηα ηηο ζέζεηο εξγαζίαο ή γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο πνπ ρξεηάδνληαη πεξηζζφηεξν θσο, φπσο ν νπηηθφο πνηνηηθφο έιεγρνο, ε εξγαζία γξαθείνπ, ιεπηέο εξγαζίεο θαη ηέινο φηαλ νη εξγαδφκελνη είλαη ζρεηηθά κεγάινη ζε ειηθία. Δθκεηαιιεπφκαζηε, φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν,ην θσο ηεο εκέξαο ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο. Μεγαιψλνπκε ηα αλνίγκαηα ησλ παξαζχξσλ, δεκηνπξγνχκε θεγγίηεο θαη θαζαξίδνπκε ζπρλά ηα ηδάκηα. Ο θσηηζκφο αζθαιείαο είλαη απαξαίηεηνο, εθφζνλ ππάξρεη θίλδπλνο βιάβεο ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Ο θσηηζκφο απηφο πξέπεη λα είλαη απνηειεζκαηηθφο θαη αλεμάξηεηνο απφ ηα θαλνληθά θπθιψκαηα ειεθηξηθήο παξνρήο ηεο επηρείξεζεο. Ο ηχπνο θσηηζκνχ πνπ πξνβιέπεηαη ζηνπο ρψξνπο θαη ζηνπο δηαδξφκνπο επηθνηλσλίαο, δελ πξέπεη λα δεκηνπξγεί θηλδχλνπο αηπρήκαηνο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο, φπσο π.ρ. πηψζε ζηα θιηκαθνζηάζηα εμαηηίαο αλεπαξθνχο θσηηζκνχ. Δπηπιένλ, δελ πξέπεη λα βιάπηεη ηελ φξαζε, ηδίσο κε ηελ δεκηνπξγία ελνριεηηθψλ ζθηψλ ή θφπσζεο ηεο φξαζεο. Πξέπεη, επίζεο, λα απνθεχγνληαη νη πνιχ κεγάιεο απνζηάζεηο κεηαμχ θσηηζηηθψλ ζε ζπλερφκελνπο ρψξνπο Υώξνη πξώησλ βνεζεηώλ Πξέπεη λα πξνβιέπεηαη έλαο ή πεξηζζφηεξνη ρψξνη ζε ζπλάξηεζε κε ην είδνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο (θαζψο θαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ εξγαδνκέλσλ). Πξέπεη λα θέξνπλ εηδηθή επηζήκαλζε, ε είζνδνο 23

25 ηξαπκαηηνθνξέσλ θαη θνξείσλ πξέπεη λα είλαη άλεηε, πξέπεη λα είλαη εμνπιηζκέλνη κε ηηο απαξαίηεηεο εγθαηαζηάζεηο θαη πιηθά πξψησλ βνεζεηψλ. Όζνλ αθνξά ηα ειάρηζηα απαηηνχκελα πιηθά πξψησλ βνεζεηψλ πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ ηα αθφινπζα, ελψ ν γηαηξφο εξγαζίαο κπνξεί λα ηα ζπκπιεξψζεη : Αθεηπινζαιηθηθφ νμχ Παξαθεηακφιε Αληηζηακηληθά δηζθία Αληηφμηλα δηζθία παζκνιπηηθφ Αληηδηαξντθφ θνιίλεο/ πεθηίλεο Αληηζεπηηθφ θνιιχξην Αληηζηακηληθή αινηθή Δπίδεζκνπο Βακβάθη Γάδα απνζηεηξσκέλε Λεπθνπιάζηε πιάηνπο 0,08 κέηξα Σξηγσληθφ επίδεζκν Πνηεξάθηα κηαο ρξήζεο Αηκνζηαηηθφ επίδεζκν Γηάιπκα ακκσλίαο Ομπδελέ Οηλφπλεπκα θαζαξφ Βάκκα ησδίνπ Υάπηα άλζξαθα Δμσηεξηθνί ρώξνη Πξέπεη λα ιακβάλνληαη κέηξα, ψζηε ε εξγαζία ζε εμσηεξηθνχο ρψξνπο λα εθηειείηαη κε ειάρηζην δπλαηφ θίλδπλν. Θα πξέπεη λα δηεπζεηνχληαη κε αζθαιή ηξφπν νη ζέζεηο εξγαζίαο, νη νδνί θπθινθνξίαο, νη ζέζεηο θαη νη 24

26 εγθαηαζηάζεηο ζην χπαηζξν. Δμάιινπ ν θσηηζκφο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο ζην χπαηζξν πξέπεη λα είλαη επαξθήο, εθφζνλ ην θψο ηεο εκέξαο δελ επαξθεί. Δπίζεο νη ζέζεηο εξγαζίαο ζην χπαηζξν πξέπεη ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ λα δηεπζεηνχληαη θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε νη εξγαδφκελνη λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηηο αηκνζθαηξηθέο επηξξνέο θαη απφ ηελ πηψζε αληηθεηκέλσλ, λα κελ είλαη εθηεζεηκέλνη ζε επηβιαβή ερεηηθά πεδία νχηε ζε επηβιαβείο εμσηεξηθνχο παξάγνληεο, λα κπνξνχλ λα απνκαθξπλζνχλ γξήγνξα απφ ηε ζέζε εξγαζίαο ηνπο ζε πεξίπησζε θηλδχλνπ θαη ηέινο λα κελ θηλδπλεχνπλ λα γιηζηξήζνπλ ή λα πέζνπλ. 5. ΑΦΑΛΔΗΑ ΑΠΟ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΗΚΟ ΡΔΤΜΑ 5.1. Κίλδπλνη από ην ειεθηξηθό ξεύκα Τπάξρνπλ πνιιέο ιαλζαζκέλεο απφςεηο ζρεηηθά κε ηα απνηειέζκαηα ηεο επαθήο ηνπ αλζξψπνπ κε ην ειεθηξηθφ ξεχκα πνπ ζα δηεπθξηλίζνπκε πην θάησ. Σν αλζξψπηλν ζψκα έρεη, θαηά κέζν φξν, κία κέζε σκηθή αληίζηαζε 500 Χ ζε θάζε κέινο ηνπ (ρέξη ή πφδη). Σα απνηειέζκαηα ηεο επαθήο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο κε ην αλζξψπηλν ζψκα δελ εμαξηψληαη απφ ηελ ηάζε, αιιά απφ ηνλ ζπλδπαζκφ ηεο ηηκήο ηεο έληαζεο ηνπ ξεχκαηνο θαη ηνπ ρξφλνπ πνπ δηέξρεηαη απφ ην ζψκα. Έηζη, κηθξήο έληαζεο ειεθηξηθφ ξεχκα πνπ κπνξεί λα πξνζέιζεη απφ ηελ επαθή κε κηθξήο ηάζεσο θχθισκα (αθφκε θαη volt), εάλ πεξάζεη απφ ην ζψκα γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα (πάλσ απφ έλα ιεπηφ), είλαη δπλαηφλ λα πξνθαιέζεη ζαλαηεθφξα ζπκπηψκαηα, ηα ίδηα πνπ πξνθαιεί ξεχκα κέζεο έληαζεο απφ θχθισκα, π.ρ. 220 volt ζε 0,2 δεπηεξφιεπηα. Σα βαζηθά ζπκπηψκαηα κηα ειεθηξνπιεμίαο είλαη ε αξξπζκία ηεο θαξδηάο θαη ε αδπλακία αηκάησζεο ηνπ εγθεθάινπ, κε απνηέιεζκα ην ζάλαην 25

27 ηνπ παζφληνο ζε πέληε κε έμη πεξίπνπ ιεπηά, εάλ ζην κεηαμχ δελ ηνπ δνζνχλ νη πξψηεο βνήζεηεο (θαξδηαθέο καιάμεηο θαη ηερλεηή αλαπλνή). ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί βιέπνπκε ηηο βαζηθέο πεξηνρέο θηλδχλνπ θαη ηα δεχγε ηηκψλ έληαζεο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ρξφλνπ δηέιεπζεο ηνπ απφ ην αλζξψπηλν ζψκα, θαζψο θαη ηα απνηειέζκαηα ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ. Η= 0 25 ma V= Volt Πεξηνρή ρσξίο θίλδπλν. Μνχδηαζκα, κπτθνί ζπαζκνί. πκβαίλνπλ αηπρήκαηα απφ ηπρφλ μαθληάζκαηα Η= ma t> 30 sec V= Volt Δπηθίλδπλε πεξηνρή. Έληνλε καξκαξπγή θαξδηάο, δπζθνιία αλαπλνήο, πςειή πίεζε. Δπέξρεηαη ζάλαηνο εληφο πεξίπνπ πέληε ιεπηψλ. I= 80 ma 5A t> sec V= Volt Πνιχ επηθίλδπλε πεξηνρή. Σα ζπκπηψκαηα θαη ηα απνηειέζκαηα είλαη ηα ίδηα κε πην πάλσ. Η > 5A t ειάρηζηνο V > 5000 Volt Πνιχ επηθίλδπλε πεξηνρή. Σν ειεθηξηθφ ξεχκα ξέεη ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζψκαηνο πνπ πξνθαιεί εζσηεξηθά θαη εμσηεξηθά βαξηά εγθαχκαηα. Ο ζάλαηνο επέξρεηαη ζε ιίγεο ψξεο ή θαη εκέξεο. εκεηψλνπκε φηη ζην πάλσ δηαρσξηζκφ ζεσξήζεθε φηη ε κέζε σκηθή αληίζηαζε ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο είλαη 1000 Χ. Ζ βαζηθή ζρέζε ηνπ ειεθηξηζκνχ είλαη : I (A) = V / R ; I: φπνπ έληαζε ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ηε κεηξάκε ζε (A). V : ηάζε ειεθηξηθνχ θπθιψκαηνο. Σελ κεηξάκε ζε Volt. R: σκηθή αληίζηαζε. Σε κεηξάκε ζε ΧΜ (Χ). t: ρξφλνο πνπ ην ειεθηξηθφ ξεχκα δηέξρεηαη απφ ην αλζξψπηλν ζψκα. Σν κεηξάκε ζε δεπηεξφιεπηα. Βιέπνπκε, ινηπφλ φηη ν θίλδπλνο ππάξρεη αθφκε θαη απφ ειεθηξηθά θπθιψκαηα κηθξήο ηάζεο ( φπσο είλαη ην δεχηεξν θχθισκα ηεο ειεθηξνζπγθφιιεζεο). 26

28 ειεθηξηζκνχ. ηε ζπλέρεηα, βιέπνπκε γεληθέο αξρέο γηα ηλ αζθαιή ρξήζε 5.2. Γεληθέο αξρέο γηα ηελ αζθαιή ρξήζε ειεθηξηζκνύ 1. παζκέλνη δηαθφπηεο, πξίδεο, ληνπί θαη άιια εμαξηήκαηα φπσο επίζεο θζαξκέλα θαιψδηα, λα αληηθαζηζηψληαη ακέζσο. 2. Φπζίγγηα αζθαιεηψλ ηα νπνία θαίγνληαη λα αληηθαζηζηψληαη κε θαηλνχξγηα, πνπ γξάθνπλ ηα ίδηα ακπέξ. 3. Σα θαιχκκαηα θνπηηψλ δηαθιάδσζεο ζηηο εγθαηαζηάζεηο θαη νη πξνθπιαθηήξεο ζε θάζε ηκήκα ζπζθεπήο κεραλήκαηνο πνπ έρεη ηάζε λα βξίζθνληαη ζηε ζέζε ηνπο πξνηνχ δνζεί ξεχκα, 4. Κάζε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε θαη ζπζθεπή κεράλεκα, πξέπεη λα γεηψλεηαη ή λα νπδεηεξψλεηαη, ηδίσο φηαλ βξίζθεηαη ζε ρψξν κε δάπεδν κε κνλσηηθφ. Απηφ ηζρχεη αθφκα θαη γηα πνιχ κηθξέο ζπζθεπέο φπσο ην ειεθηξηθφ ζίδεξν, ην δξάπαλν θιπ. Ζ γείσζε απνηειεί θπξηνιεθηηθά ζσζίβην ζε πεξίπησζε δηαξξνήο απφ θάπνηα βιάβε. 5. Πξηλ αξρίζεη νπνηνδήπνηε θαζαξηζκφ, επηζθεπή ζπληήξεζε, κεηαθίλεζε ζπζθεπήο κεραλήκαηνο, πξέπεη λα βγάδεη ηα απφ ηε πξίδα ή θιείλεη ην ξεχκα απφ ην πίλαθα. Φπζηθά, ν νπνίνο θαζαξηζκφο πξέπεη λα γίλεη ρσξίο λεξά απφ δηαθφπηε ή πίλαθα. 6. Να κελ πηάλεη δηαθφπηεο,πξίδεο θαη ειεθηξηθά κεραλήκαηα ή ζπζθεπέο κε βξεγκέλα ρέξηα. 7. ε πνιχ πγξνχο ρψξνπο φπσο είλαη ην ινπηξφ,πιπληήξην,νηθνδνκή, δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεί ηηο ζπλήζε ειεθηξηθέο ζπζθεπέο. ε πνιχ πγξνχο ρψξνπο ζχκθσλα κε ηνπο θαλνληζκνχο, επηβάιιεηαη ρξήζε πνιχ ρακειήο ηάζεο (42-36 βφιη). 8. Κάζε θνξά πνπ αηζζάλεηαη δηαξξνή ζε ζπζθεπή ή ζε εγθαηάζηαζε, θαιείηαη ην κφλν αξκφδην αδεηνχρν εγθαηαζηάηε ειεθηξνιφγν. Ο ίδηνο πξέπεη λα έθηαθηνπο θαη ηαθηηθνχο πεξηνδηθνχο ειέγρνπο φισλ ησλ ζπζθεπψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ. 27

29 6. ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΧΝ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ ΠΟΤ ΚΗΝΓΤΝΔΤΟΤΝ ΑΠΟ ΔΡΓΟΝΟΜΗΚΟΤ ΚΑΗ ΛΟΗΠΟΤ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ Δξγνλνκία 6.1.Ζ αιιαγή ηεο ηερλνινγίαο θαη ν άλζξσπνο Δδψ θαη αξθεηέο δεθαεηίεο ε ρεηξσλαθηηθή εξγαζία αληηθαζίζηαηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν απφ ηηο κεραλέο. Ζ δηαξθψο απμαλφκελε ρξήζε ησλ κεραλψλ θαη ησλ ζπζηεκάησλ απηνκαηηζκνχ έρεη ζαλ απνηέιεζκα δηαξθψο γξεγνξφηεξνπο ξπζκνχο εξγαζίαο, ελψ έρεη δηαθνξνπνηήζεη ηελ θαηαλνκή εξγαζίαο, θάλνληαο ηεο θνπξαζηηθή θαη αληαξή. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ππάξρνπλ αθφκα πνιιέο εξγαζίεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ κε ρέξηα, θαηαβάιινληαο ζνβαξή ζσκαηηθή πξνζπάζεηα ή απαηηνχλ επαλάιεςε απιψλ εξγαζηψλ ή ην ζνβαξφ θαη ιεπηνκεξή έιεγρν παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ. Έηζη, ελψ ηα αλζξψπηλα φληα δελ έρνπλ αιιάμεη ζρεδφλ θαζφινπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ αηψλσλ, ηα κεραλήκαηα θαη νη εξγαζηαθέο πξαθηηθέο έρνπλ κεηαβιεζεί ζεκαληηθά θαη δηαξθψο κεηαβάιινληαη. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε αλαπηπζζφκελε ηερλνινγία μεπεξλάεη πνιιέο θνξέο ηελ ηθαλφηεηα ησλ αλζξψπσλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζσκαηηθά θαη πλεπκαηηθά ζηηο αιιαγέο, γεγνλφο πνπ έρεη δηάθνξεο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο. Καη απηφ παίδεη κεγάιν ξφιν ζηηο εκέξεο καο πνπ ε ηερλνινγηθή πξφνδνο είλαη θαζεκεξηλή. Κάζε άλζξσπνο είλαη δηαθνξεηηθφο απφ ηνλ άιινλ. Έηζη, νη άλζξσπνη έρνπλ δηαθνξεηηθφ χςνο ή θαηαζθεπή, νξηζκέλνη είλαη πην δπλαηνί απφ ηνπο άιινπο θαη ε ηθαλφηεηα ηνπο λα αληέρνπλ ηε ζσκαηηθή ή πλεπκαηηθή θαηαπφλεζε πνηθίιεη. Απηέο είλαη βαζηθέο δηαθνξέο θαη ε πξαγκαηηθφηεηα απηή δελ κπνξεί λα αιιάμεη. Οη δηαθνξέο απηέο είλαη ε βάζε γηα ηε κειέηε νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο θαη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο. 28

30 Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο θνηλέο καο αζζέλεηεο είλαη απνηέιεζκα ηεο δπζαξκνλίαο ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ αηφκνπ θαη εξγαζίαο. Δάλ ην κπνζθειεηηθφ ζχζηεκα ηνπ αλζξσπίλνπ ζψκαηνο ππεξθνξησζεί, κπνξεί λα πξνθιεζνχλ θαθψζεηο ηεο πιάηεο ή παζήζεηο ησλ αξζξψζεσλ θαη ησλ κπψλ, ελψ πνιιέο αζζέλεηεο, φπσο ην έιθνο ηνπ ζηνκάρνπ, ε πςειή πίεζε ηνπ αίκαηνο θαη δηάθνξεο παζήζεηο ηεο θαξδηάο, είλαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ άγρνπο πνπ δεκηνπξγείηαη θαηά ηελ εξγαζία. Σα πξνβιήκαηα ηεο φξαζεο απμάλνπλ κε ηελ νινέλα ρξήζε νπηηθψλ νζνλψλ ή απφ ηηο εξγαζίεο ρεηξηζκνχ θαη ειέγρνπ κεραλψλ θαη παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ. πλνςίδνληαο φιεο ηηο απφςεηο θαη ηνπο νξηζκνχο κπνξνχκε λα πνχκε φηη : Σν αληηθείκελν κειέηεο ηεο εξγνλνκίαο είλαη ε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ηνπ εξγαδφκελνπ θαη φισλ ησλ ζηνηρείσλ (κεραλψλ, θπζηθψλ, ρεκηθψλ θαη ινηπψλ παξαγφλησλ) πνπ δηακνξθψλνπλ ην ζχζηεκα εξγαζίαο ηνπ. ηφρνο ηεο εξγνλνκίαο είλαη ε αμηνιφγεζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ δηακνξθψλνπλ έλα ζχζηεκα εξγαζίαο θαη ε κειέηε πξνζαξκνγήο ηνπο ζηα βηνινγηθά, θπζηνινγηθά, ςπρνινγηθά θαη θνηλσληνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αλζξψπνπ. Ο εξγνλφκνο κειεηάεη θαη εθαξκφδεη ζεσξεηηθέο αξρέο θαη εθαξκνζκέλεο κεζφδνπο, ψζηε λα βειηηζηνπνηήζεη ην επ δελ ηνπ αλζξψπνπ θαη ηελ απφδνζε ηνπ ζπζηήκαηνο εξγαζίαο. Ζ επηζηήκε ηεο εξγνλνκίαο ηαμηλνκείηαη αλάινγα κε ην ρξφλν επέκβαζεο ή αλάινγα κε ην είδνο ηνπ πξνβιήκαηνο σο αθνινχζσο : Αλάινγα κε ην ρξφλν επέκβαζεο, ζε : Πξνιεπηηθή εξγνλνκία πνπ κειεηάεη ηα πξνβιήκαηα ζην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο κειέηεο, θαη ζε Γηνξζσηηθή εξγνλνκία πνπ πξνζπαζεί λα βειηηψζεη θάπνην πξντφλ ή παξαγσγηθή δηαδηθαζία πνπ ήδε ππάξρεη θαη απνδεδεηγκέλα δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζηνπο εξγαδνκέλνπο. Αλάινγα κε ην είδνο ηνπ πξνβιήκαηνο ζε Βηνκεηξία δειαδή ηε κειέηε ησλ κεηξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ αλζξψπνπ (ζε ζρέζε κε ηηο επηβαιιφκελεο δηαζηάζεηο θαζηζκάησλ, γξαθείσλ, θιηκαθνζηαζίσλ, απηνθηλήησλ, ξνχρσλ, παπνπηζηψλ θνθ) 29

31 Μειέηε εξγαζίαο κε ηελ νπνία θαζνξίδνληαη ηα θπζηνινγηθά φξηα ηεο κπτθήο θαη πλεπκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ αλζξψπνπ, ζε ζρέζε κε ηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο, ην ρξφλν αλάπαπζεο θιπ. Μειέηε νξγάλσλ ρεηξηζκνχ, ιφγσ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ απνζηνιή ηνπ νξγάλνπ ρεηξηζκνχ, ηηο ηερλνινγηθέο θαη ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο, ηηο πιεξνθνξηαθέο αλάγθεο θαη ηελ κνξθνινγία ηνπ νξγάλνπ. Μειέηε ρσξνηαμίαο κε ζηφρν ηε δηαζθάιηζε ησλ βέιηηζησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο (κέηξσλ πξνζηαζίαο,θσηηζκφο, αεξηζκψλ ρψξσλ ελδηαίηεζεο), ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ρψξνπ (ρψξν αλά εξγαδφκελν, βνεζεηηθέο ιεηηνπξγίεο), θαη ησλ απαηηήζεσλ γηα ηε βέιηηζηε ξνή αλζξψπσλ θαη πιηθψλ. Μειέηε εξγαζηαθνχ θιίκαηνο, δειαδή ηε ζχλζεζε επηκέξνπο ζπληζησζψλ, θάζε κία απφ ηηο νπνίεο απνηειείηαη απφ πιήζνο επηκέξνπο παξαγφλησλ Σνκείο επέκβαζεο θαη θξηηήξηα ηεο εξγνλνκίαο Έηζη, ε εξγνλνκία, γηα λα πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο ηεο παξεκβαίλεη νπζηαζηηθά ζε φινπο ηνπο ηνκείο νη νπνίνη δηακνξθψλνπλ ηηο εξγαζηαθέο ζπλζήθεο, δειαδή: ηα εξγαιεία θαη κέζα ηεο εξγαζίαο (εξγαιεηνκεραλέο, ινγηζκηθφ Ζ/Τ). ηνπο δηακεζνιαβεηέο αλζξψπνπ κεραλήο (ελδεηθηηθά φξγαλα, δηαηάμεηο ρεηξηζκνχ, κέζα επηθνηλσλίαο κε Ζ/Τ θιπ). ηε δηακφξθσζε ηνπ επξχηεξνπ ρψξνπ εξγαζίαο (ρσξνηαμηθή δηακφξθσζε, δνκηθά ζηνηρεία θιπ). ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο (θσηηζκφ, αεξηζκφ, ζφξπβν, θιπ.). ην πεξηερφκελν θαη ζηελ νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο (θαζήθνληα, κεζφδνπο εξγαζίαο, σξάξηα, βάξδηεο, ξπζκνχο εξγαζίαο, νξγαλνγξάκκαηα θιπ). 30

32 ηα βνεζήκαηα γηα ηελ εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο (νδεγίεο εξγαζίαο, ζπζηήκαηα ππνζηήξημεο απνθάζεσλ θιπ.). ηελ εθπαίδεπζε ησλ εξγαδνκέλσλ (ζε ζέκαηα πνηφηεηαο ηεο εξγαζίαο, πγηεηλήο θαη αζθάιεηαο ηεο εξγαζίαο θιπ.). Δλψ ηα θξηηήξηα πνπ ρξεζηκνπνηεί είλαη : Ζ κείσζε ηνπ θφξνπ εξγαζίαο (ζσκαηηθνχ, λνεηηθνχ, ςπρηθνχ). Ζ εμαζθάιηζε ηεο αζθάιεηαο θαη ηεο πγείαο ησλ εξγαδνκέλσλ. Ζ κείσζε, αλ φρη ε εμάιεηςε, ησλ εμαλαγθαζκψλ θαη ησλ πεξηνξηζκψλ πνπ επηβάιιεη ε εξγαζία. Ζ βειηίσζε ησλ επηδφζεσλ, ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο απφδνζεο ηεο εξγαζίαο θαη, ηέινο. Ζ αχμεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο θαη ηεο επραξίζηεζεο απφ ηελ εξγαζία Τπνινγηζηέο Οη ρξήζηεο Ζ/Τ έρνπλ ηηο αθφινπζεο αξλεηηθέο επηπηψζεηο : 1. Κφπσζε, εξεζηζκφο, θνθθίληζκα, ηζνχμηκν νθζαικψλ 2. Λάζε αλάγλσζεο 3. Μείσζε απφδνζεο Σν ζπλεζέζηεξν παξάπνλν φζσλ εξγάδνληαη γηα πνιιέο ψξεο ζηνλ Ζ/Τ είλαη πφλνη ζηα κπξάηζα θαη ζηνλ ιαηκφ, πνπ νθείινληαη, ζηελ πνιχσξε ρξήζε ηνπ πιεθηξνινγίνπ. Οη παζήζεηο απηέο έρνπλ πηα ηηο δηθέο ηνπο νλνκαζίεο, φπσο θάθσζε επαλαιακβαλφκελεο πίεζεο, δηαηαξαρή αζξνηζηηθνχ ηξαχκαηνο, ζχλδξνκν θαξπηαίνπ ζσιήλα θιπ. Ζ ζηάζε πνπ επηβάιιεη ππνινγηζηήο ηαιαηπσξεί θαη πνιινχο άιινπο κπο ηνπ ζψκαηφο καο, εμαλαγθάδνληάο ηνπο λα κέλνπλ ζπζπαζκέλνη ζηελ ίδηα ζέζε γηα πνιιή ψξα θαη, θαζψο δελ ραιαξψλνπλ θαζφινπ, ε θπθινθνξία ηνπ αίκαηνο δελ γίλεηαη φπσο πξέπεη. Έηζη, κεηψλνληαη ηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά πνπ θπθινθνξνχλ ζην αίκα, ελψ αληηζέησο, άρξεζηεο νπζίεο, φπσο ην γαιαθηηθφ νμχ, ζπζζσξεχνληαη ζηνπο κπτθνχο ηζηνχο πξνθαιψληαο έληνλνπο πφλνπο. Έηζη, ε ζπλερήο θαζηζηηθή ζηάζε, ην ζθχςηκν θαη ε απφιπηε πξνζήισζε ζηνλ 31

33 Ζ/Τ, κεηαμχ ησλ άιισλ, πξνθαινχλ απρεληθφ ζχλδξνκν, ξνρηαιγίεο, ηζρηαιγίεο, ρακειέο νζθπαιγίεο θαη άιγε ζηάζεσο. Οη ζνβαξφηεξεο φκσο απεηιέο είλαη εθείλεο πνπ δελ γίλνληαη αληηιεπηέο, επεηδή δελ θαίλνληαη θαη δελ πξνθαινχλ άκεζα εξεζίζκαηα ή πφλνπο. Καη ελψ νη αθηηλνβνιίεο ησλ Ζ/Τ δελ είλαη πςειέο θαη νπζηαζηηθά νη ηειεπηαίεο έξεπλεο δελ ηηο ελνρνπνηνχλ γηα ζνβαξά πξνβιήκαηα, ηα πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα θαίλεηαη λα πξνέξρνληαη απφ ηνλ ςπρνινγηθφ παξάγνληα. Έηζη, δηάθνξεο κειέηεο δείρλνπλ φηη ε απαζρφιεζε ζε νζφλεο νπηηθήο απεηθφληζεο ζπλνδεχεηαη ζπρλά απφ παζνινγηθέο ζπγθηλεζηαθέο εθδειψζεηο, φπσο άγρνο, θαηάζιηςε θαη επηζεηηθφηεηα ή απφ ςπρνζσκαηηθέο ελνριήζεηο, φπσο αυπλία ή αλνξεμία. 7. ΟΗ ΧΦΔΛΔΗΔ ΣΖ ΠΡΟΛΖΞΖ, ΣΟ ΚΟΣΟ, ΚΑΘΧ ΚΑΗ ΣΑ ΜΔΣΡΑ ΣΖ ΠΡΟΛΖΞΖ 7.1.Ωθέιεηεο Πξόιεςεο Οη σθέιεηεο απφ ηελ πξφιεςε ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ θαη επαγγεικαηηθψλ αζζελεηψλ ηαμηλνκνχληαη ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο: Αλζξσπηζηηθέο. Κνηλσληθέο. Οηθνλνκηθέο. Ζ αλζξσπηζηηθή θαη θνηλσληθή δηάζηαζε ηεο πξφιεςεο είλαη πξνθαλήο, κηα θαη ε έγθαηξε αληηκεηψπηζε ησλ θηλδχλσλ πξνθπιάζζεη ηελ πγεία θαη ηελ ζσκαηηθή αθεξαηφηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ, απνηξέπνληαο ηελ εκθάληζε εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ. Οη νηθνλνκηθέο σθέιεηεο ηεο πξφιεςεο ρσξίδνληαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: Απνθπγή θφζηνπο εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ. Βειηίσζε απφδνζεο απαζρνινχκελσλ. 32

34 Αλαβάζκηζε εηθφλαο επηρείξεζεο Σν θφζηνο ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ θαη επαγγεικαηηθψλ αζζελεηψλ ζχκθσλα κε δηεζλείο κειέηεο (OSHA, HSH) θπκαίλεηαη απφ 3% έσο 5% ηνπ ΑΔΠ. Γηαθξίλεηαη ζε άκεζν - έκκεζν θφζηνο θαη ζε εζσηεξηθφ - εμσηεξηθφ θφζηνο. Σν άκεζν θφζηνο ελφο εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο ή κηαο επαγγεικαηηθήο αζζέλεηαο πεξηιακβάλεη γεληθά ηα αθφινπζα επηκέξνπο θφζηε: Γαπάλεο Α βνεζεηψλ. Ννζνθνκεηαθή ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε. Δπηδνηήζεηο απνδεκηψζεηο. πληάμεηο. Απνθαηάζηαζε Δπαλέληαμε. Σν έκκεζν θφζηνο ζρεηίδεηαη θπξίσο κε ην θφζηνο πνπ δεκηνπξγεί ζην εξγαζηαθφ, θνηλσληθφ θαη νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ ε αληηκεηψπηζε ηνπ εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο ή ηεο επαγγεικαηηθήο αζζέλεηαο ηνπ απαζρνινχκελνπ. Δηδηθφηεξα ην έκκεζν θφζηνο αθνξά ζε ρακέλεο ψξεο εξγαζίαο άιισλ εξγαδνκέλσλ ή θαη ζπγγελψλ πνπ ζα θξνληίζνπλ ηνλ αηπρεκαηία, ρξφλν δηελέξγεηαο έξεπλαο γηα ηα αίηηα πνπ πξνθάιεζαλ ην αηχρεκα, θφζηνο αληηθαηάζηαζεο ηνπ παζφληα απφ άιιν εξγαδφκελν, αξλεηηθφ ςπρνινγηθφ θιίκα ζην ρψξν εξγαζίαο, θαηαζηξνθέο ζε εμνπιηζκφ θαη πιηθά, ππνβαζκηζκέλε εηθφλα ηεο επηρείξεζεο θιπ. Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί ην θφζηνο εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ δηαθξίλεηαη θαη ζε εζσηεξηθφ - εμσηεξηθφ, κε θξηηήξην ηαμηλφκεζεο ηνλ θνξέα αλάιεςεο ηνπ. χκθσλα κε ηελ ηαμηλφκεζε απηή ην θφζηνο, ην νπνίν αλαιακβάλεη ε ηερληθή εηαηξία είλαη εζσηεξηθφ, ελψ εμσηεξηθφ θφζηνο απηφ, ην νπνίν αλαιακβάλεηαη απφ ην θξάηνο. Σα νηθνλνκηθά νθέιε πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ βειηίσζε ηεο απφδνζεο ησλ εξγαδνκέλσλ νθείινληαη ζηελ θαιπηέξεπζε θαη αλαβάζκηζε ηνπ εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο. Απηφ είλαη απνηέιεζκα ηεο βειηίσζεο ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο κέζσ ηεο ιήςεο κέηξσλ πγείαο θαη αζθάιεηαο, ηεο δεκηνπξγίαο αηζζήκαηνο αζθάιεηαο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο θαη ηεο γξεγνξφηεξεο εθηέιεζεο νξηζκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ, κε ηελ άξζε ησλ ζρεηηθψλ θηλδχλσλ. Σέινο ε αλαβάζκηζε ηεο «εηθφλαο» ηεο επηρείξεζεο ιφγσ ρακεινχ βαζκνχ εκθάληζεο αηπρεκάησλ εληζρχεη ην θαιφ φλνκα ηεο εηαηξίαο, βειηηψλεη ηελ 33

35 εηθφλα ησλ ππνδνκψλ ηεο ζηνπο ζπλεξγάηεο, πειάηεο, πξνκεζεπηέο θαη απμάλεη ηηο πηζαλφηεηεο αλάιεςεο έξγσλ θαη αχμεζεο ηεο θεξδνθνξίαο ηεο. 7.2.Κόζηνο Πξόιεςεο Σν θφζηνο ηεο πξφιεςεο δηαθξίλεηαη ζε εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ. ηελ πξψηε πεξίπησζε ηηο δαπάλεο επσκίδεηαη ε επηρείξεζε, ελψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε ηηο δαπάλεο αλαιακβάλεη ην θξάηνο. Δπίζεο ην θφζηνο πξφιεςεο ρσξίδεηαη ζε δχν θαηεγνξίεο κε βάζε φζα ήδε έρνπλ αλαθεξζεί παξαπάλσ: ζην άκεζν θαη ζην έκκεζν θφζηνο. Σν άκεζν θφζηνο ζρεηίδεηαη κε δαπάλεο, νη νπνίεο αθνξνχλ κφλν ζηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα ηεο εξγαζίαο. Σν έκκεζν θφζηνο πεξηιακβάλεη δαπάλεο πνπ επεξεάδνπλ θαη άιιεο ιεηηνπξγηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο εηαηξίαο ( π.ρ. θαζαξηφηεηα επηαμία, ζπληήξεζε θ.ά.). Ο ξφινο ηνπ θξάηνπο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφο ζε ζέκαηα πξφιεςεο. Ζ Πνιηηεία κέζσ ηεο πνιηηηθήο πνπ αζθεί, νθείιεη λα δηακνξθψζεη έλα νξζνινγηθφ θαη βηψζηκν κνληέιν πξφιεςεο γηα ηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα ησλ απαζρνινχκελσλ ζηελ Διιάδα. ην κνληέιν απηφ, ε ζπλεηζθνξά ηεο Πνιηηείαο αιιά θαη ησλ επηρεηξήζεσλ πξέπεη λα είλαη αλαινγηθή. Ηδηαίηεξν πξφβιεκα αληηκεησπίδνπλ νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο απνηεινχλ ηελ ζπνλδπιηθή ζηήιε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θφζκνπ. Ζ θξαηηθή ζπλεηζθνξά ζηε βειηίσζε ηεο πνιηηηθήο γηα πγηεηλή θαη αζθάιεηα ησλ κηθξνκεζαίσλ εηαηξηψλ αλαιχεηαη ζηα παξαθάησ: o Τπνζηήξημε ησλ θνξέσλ πιεξνθφξεζεο, έξεπλαο, θαηάξηηζεο (π.ρ. ΔΛΗΝΤΑΔ). o Υξεκαηνδφηεζε θαηάξηηζεο π.ρ. κέζσ ΛΑΔΚ. o πγρξεκαηνδφηεζε επελδχζεσλ απφ εζληθνχο θαη θνηλνηηθνχο πφξνπο, κέζσ θαηάιιεισλ πξνγξακκάησλ ελίζρπζεο. 34

36 7.3.Μέηξα Πξόιεςεο Γεληθά Σα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη απφ κία εηαηξία ζηελ θαηεχζπλζε ηεο πξφιεςεο γηα ηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα δηαθξίλνληαη ζηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: - Δθπαίδεπζε Πξνζσπηθνχ. - χζηεκα Γηαρείξηζεο. - Σερληθφο Αζθαιείαο θαη Γηαηξφο Δξγαζίαο. - Μειέηε Δθηίκεζεο Δπαγγεικαηηθνχ Κηλδχλνπ. - Δπεκβάζεηο ζηελ Τπνδνκή. - Δξγνλνκία. - Μέζα Αηνκηθήο Πξνζηαζίαο (Μ.Α.Π.) Δθπαίδεπζε Δθπαίδεπζε Πξνζσπηθνύ ηνλ ηνκέα ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο θαη αζθάιεηαο ησλ απαζρνινχκελσλ ζε ηερληθά έξγα, ε θξίζηκε ιέμε είλαη ε ιέμε «εθπαίδεπζε». Όπσο ζα θαλεί θαη ζηε ζπλέρεηα, ε εθπαίδεπζε ησλ εξγαδνκέλσλ απνηειεί ην θπξηφηεξν πξνιεπηηθφ κέηξν ζηελ παξαπάλσ αλαθεξφκελε θαηεχζπλζε. Ζ νπζηαζηηθφηεξε σθέιεηα πνπ απνξξέεη απφ ηελ εθπαίδεπζε είλαη ε δηακφξθσζε θαη αλάπηπμε κηαο θνπιηνχξαο αζθαιείαο, ε νπνία απνηειεί ηνλ αθξνγσληαίν ιίζν ηεο πξφιεςεο. Ζ αιιαγή λννηξνπίαο ησλ απαζρνινχκελσλ θξίλεηαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή δηφηη αλνίγεη ηελ πφξηα ηεο πγείαο θαη αζθάιεηαο ζηα εξγνηάμηα ηερληθψλ έξγσλ. Ζ αιιαγή ζπκπεξηθνξάο ηνπ εξγαδφκελνπ, ν νπνίνο έρεη εθπαηδεπηεί, κέζα ζην εξγνηάμην δελ ππαγνξεχεηαη πάληνηε απφ ηελ ινγηθή, νχηε εθθξάδεηαη κε ηξφπν πνπ είλαη πάληνηε πξνθαλήο. Οη αληηδξάζεηο κπνξεί λα είλαη ζε απηφλ εζσηεξηθέο θαη κε νξαηέο θαη λα νθείινληαη ζηνπο παξαθάησ ιφγνπο: 35