Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑ.Λ ΜΑΘΗΜΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΑΙΜΑΤΟ ΟΣΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ÅÐÉËÏÃÇ

Transcript

1 1 Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑ.Λ ΜΑΘΗΜΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΑΙΜΑΤΟ ΟΣΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Σελ.65, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Τα µεγάλα µονοκύτταρα ή µονοπύρηνα αποτελούν τα φαγοκύτταρα του οργανισµού, συµβάλλοντας στην άµυνά του. Αφού παραµείνουν στην κυκλοφορία για 3-4 ηµέρες, στην συνέχεια εξέρχονται στους ιστούς, όπου µεγεθύνονται και µετατρέπονται σε µακροφάγα, έτοιµα για φαγοκυττάρωση. Άλλα από αυτά κινούνται στους ιστούς, όπου παραµένουν για µήνες ή και χρόνια, όπως είναι τα κυψελιδικά µακροφάγα του πνεύµονα και τα κύτταρα Kuppfer του ήπατος. Γενικά, µε τα µονοκύτταρα αντιµετωπίζονται κυρίως ιογενείς λοιµώξεις, όπως ιλαρά, ανεµοβλογιά, ερυθρά, κ.λ.π. Επιπλέον παράγουν αµυντικούς παράγοντες, όπως είναι η ιντερφερόνη. Τέλος, το σύστηµα µονοπύρηνων µακροφάγων σε συνδυασµό µε ειδικά ενδοθηλιακά κύτταρα του µυελού των οστών, του σπλήνα και των λεµφαδένων, αποτελούν το ενδοθηλιακό σύστηµα. Β. Σελ.80, Αιµατολογία Αιµοδοσία ΙΙ Οι αλλεργικές αντιδράσεις τις περισσότερες φορές είναι ελαφριάς µορφής και υποχωρούν γρήγορα µετά από λήψη αντιϊσταµινικών ή κορτικοειδών φαρµάκων. Περιλαµβάνουν: o Αίσθηµα κνησµού o Ερυθρότητα σε κάποιο µέρος του σώµατος o Άσθµα σε σπάνιες περιπτώσεις o Σε βαριά αλλεργία µπορεί να προκληθεί ακόµα και shock Τα αίτια των αλλεργικών αντιδράσεων µπορεί να είναι: Η ανάπτυξη κάποιου αντισώµατος, κυρίως από προηγούµενη µετάγγιση Η λήψη αίµατος από αλλεργικό αιµοδότη Γ. Σελ.88, Αιµατολογία Αιµοδοσία ΙΙ Τι είναι το έντυπο δελτίο αίτησης αίµατος; Είναι το έντυπο που αποστέλλεται από τον θεράποντα ιατρό, το οποίο αιτείται από την τράπεζα αίµατος την χορήγηση αίµατος ή παραγώγων του. 1

2 2 Ποια η σηµασία του; Η σύνταξη του εντύπου αυτού είναι απαραίτητη, προκειµένου να ακολουθήσει ο έλεγχος συµβατότητας αίµατος για κάθε ασθενή. Ποια στοιχεία αναγράφονται στο έντυπο δελτίο αίτησης αίµατος; Όνοµα, επώνυµο, πατρώνυµο και ηλικία του ασθενούς. Κλινική και τµήµα που νοσηλεύεται ο ασθενής. ιάγνωση ασθένεια από την οποία πάσχει ο ασθενής. Ηµεροµηνία και ώρα σύνταξης του δελτίου αίτησης. Ιστορικό του ασθενή, σχετικά µε προηγηθείσες µεταγγίσεις και τυχόν αντιδράσεις. Αριθµός των µονάδων αίµατος και των παραγώγων που ζητούνται. Επιθυµητός χρόνος µετάγγισης και το πόσο επείγουσα είναι η µετάγγιση. Ονοµατεπώνυµο του αιτούντος θεράποντος ιατρού και η υπογραφή του. ΘΕΜΑ 2 ο Α. Σελ.108, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι Η κλινική εξέταση γίνεται για την εκτίµηση της γενικής κατάστασης και κυρίως του καρδιαγγειακού συστήµατος του αιµοδότη (ακρόαση καρδιάς, µέτρηση αρτηριακής πίεσης). Προηγείται καλή επισκόπηση. Ο υποψήφιος αιµοδότης πρέπει: 1) Να µην έχει κάνει χρήση οινοπνευµατωδών ποτών, ούτε να βρίσκεται υπό την επίδραση φαρµάκων. 2) Να έχει καλή εµφάνιση και θρέψη. 3) Να έχει καλό σωµατικό βάρος, να µην υπολείπεται του κανονικού, ούτε να αναφέρει µεγάλη πρόσφατη απώλεια βάρους. Η αιµοδοσία απαγορεύεται σε άνδρες κάτω των 50 κιλών και σε γυναίκες κάτω των 48 κιλών. 4) Να έχει καλή ψυχική κατάσταση, να είναι ήρεµος και όχι νευρικός και ανήσυχος. 5) Να έχει καθαρό δέρµα, να µην εµφανίζει τατουάζ και στίγµατα από ενέσεις στο σηµείο της φλεβοκέντησης. 6) Να έχει φυσιολογική θερµοκρασία και ρυθµικό σφυγµό ( παλµοί ανά λεπτό). 7) Να έχει συστολική αρτηριακή πίεση µεταξύ mmhg και διαστολική αρτηριακή πίεση µεταξύ mmhg. Β. Σελ.62, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι Βασεοφιλία είναι η αύξηση του αριθµού των βασεόφιλων κυττάρων του αίµατος και παρατηρείται κυρίως στις ακόλουθες περιπτώσεις: o Χρόνιες δερµατοπάθειες (π.χ. κνίδωση) o Τροφική αλλεργία o Φαρµακευτική αλλεργία 2

3 3 o Νοσήµατα του αίµατος (π.χ. χρόνια µυελογενής λευχαιµία) o Ορισµένα λοιµώδη νοσήµατα (π.χ. φυµατίωση) Γ. Σελ.111, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι Η κάρτα αιµοδότη λειτουργεί ως «τράπεζα», δηλαδή ο αιµοδότης δικαιούται να ζητήσει τόσο αίµα, όσο κατέθεσε για τον ίδιο ή το στενό συγγενικό του περιβάλλον. Τα στοιχεία που αναγράφονται στην κάρτα αιµοδότη είναι τα εξής: Ονοµατεπώνυµο Όνοµα πατέρα Χρόνος γεννήσεως ιεύθυνση Επάγγελµα Αριθµός µητρώου Οµάδα αίµατος (κατά σύστηµα ΑΒΟ) και Rhesus ΘΕΜΑ 3 ο Α. Σελ.76-77, Αιµατολογία Αιµοδοσία ΙΙ 1) Όταν τα επίπεδα αιµοσφαιρίνης είναι κάτω από 13 gr / dl σε νεογνά µικρότερα των 24 ωρών. 2) Όταν τα επίπεδα αιµοσφαιρίνης είναι κάτω από 13 gr / dl και συνυπάρχει καρδιακή ανεπάρκεια, πνευµονικό νόσηµα ή κυανωτική καρδιοπάθεια. 3) Όταν υπάρχει οξεία απώλεια αίµατος που ξεπερνά το 10% του ολικού όγκου αίµατος. 4) Όταν υπάρχει απώλεια αίµατος που ξεπερνά το 5 10% του ολικού όγκου αίµατος, εξαιτίας των επαναλαµβανόµενων αιµοληψιών. 5) Όταν τα επίπεδα αιµοσφαιρίνης είναι κάτω από 8 gr / dl και ταυτόχρονα παρουσιάζονται και κλινικές εκδηλώσεις αναιµίας. Β. Σελ.77, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι Τα αιµοπετάλια παίζουν σπουδαίο ρόλο στην αιµόσταση και στην πήξη του αίµατος, µε τον σχηµατισµό αρχικά του αιµοπεταλιακού και στην συνέχεια του αιµατικού θρόµβου: Βέβαια, για να επιτελέσουν την λειτουργική τους αποστολή, θα πρέπει να είναι φυσιολογικά, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Αρχικά, έχουν την ικανότητα να αλλάζουν σχήµα, να συσσωρεύονται και να συγκολλούνται µεταξύ τους, όταν έλθουν σε επαφή µε την επιφάνεια ενός τραυµατισµένου αγγείου. (φάση συγκέντρωσης και προσκόλλησης). Στην συνέχεια, από τα ήδη προσκολληµένα αιµοπετάλια, εκλύονται ορισµένες ουσίες: o Άλλες (π.χ. ATP) ενισχύουν επιπλέον την συσσώρευση και άλλων αιµοπεταλίων, o Άλλες (π.χ. σεροτονίνη, αδρεναλίνη) συστέλλουν τα αγγεία, ενισχύοντας την αιµόσταση (φάση έκλυσης). 3

4 4 Τέλος, τα αιµοπετάλια προσροφούν στην επιφάνειά τους και µεταφέρουν τους παράγοντες πήξης, που είναι απαραίτητοι για την διαδικασία της πήξης. Γ. Σελ.91-92, Αιµατολογία Αιµοδοσία ΙΙ Παρά την προσπάθεια για σωστή τεχνική διασταύρωσης και παρά το ότι χρησιµοποιούνται όλο και πιο εξελιγµένες τεχνικές για την ανίχνευση πλήρων ή ατελών αντισωµάτων στον ορό του δέκτη, δεν µπορεί πάντα να εξασφαλιστεί η φυσιολογική επιβίωση των ερυθροκυττάρων που θα µεταγγισθούν στον δέκτη, ούτε να προληφθεί η ανοσοποίηση του δέκτη. Αυτό συµβαίνει επειδή: εν είναι δυνατόν να γίνει διασταύρωση για όλα τα αντισώµατα που µπορεί να υπάρχουν στον ορό του δέκτη. εν είναι δυνατόν να προβλεφθεί η απάντηση του δέκτη απέναντι στα αντιγόνα των ερυθροκυττάρων του δότη που είναι ξένα προς τον εαυτό του. ΘΕΜΑ 4 ο Α. Σελ.108, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι Άτοµα που έκαναν εµβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας, κίτρινου πυρετού και πολιοµυελίτιδας από το στόµα (SABIN), αποκλείονται σαν αιµοδότες για 3 εβδοµάδες. Άτοµα που έκαναν εµβόλιο τετάνου, γρίπης, διφθερίτιδας, χολέρας, πανώλης, τυφοειδούς πυρετού και πολιοµυελίτιδας (SALK), αποκλείονται σαν αιµοδότες για 24 ώρες. Β. Σελ.86, Αιµατολογία Αιµοδοσία ΙΙ Το βασικό µέληµα των εργαζοµένων στο τµήµα συµβατότητας είναι να χορηγηθεί στον ασθενή που έχει ανάγκη αίµα συµβατό µε το δικό του. Με την σοβαρή και προσεκτική εργασία του τµήµατος συµβατότητας αποφεύγονται ανεπιθύµητα αποτελέσµατα που µπορούν να προκύψουν από µη συµβατή µετάγγιση αίµατος, καθώς και από µετάγγιση αίµατος µολυσµένου, µη ελεγµένου ή κακώς συντηρηµένου. Οι βασικές διαδικασίες που εκτελούνται στο τµήµα συµβατότητας είναι: Ο καθορισµός της οµάδας αίµατος δότη και δέκτη για τα αντιγονικά συστήµατα ΑΒΟ και Rhesus. Η διασταύρωση αίµατος µεταξύ δότη και δέκτη. Γ. Σελ.66, Αιµατολογία Αιµοδοσία Ι Μπορεί το άτοµο αυτό να είναι ηλικίας έως 4 ετών, καθώς σε παιδιά ηλικίας έως 4 ετών τα λεµφοκύτταρα είναι περισσότερα από τα πολυµορφοπύρηνα και ο λευκοκυτταρικός τύπος χαρακτηρίζεται ως λεµφοκυτταρικός. Σε ενήλικες υπερισχύουν φυσιολογικά τα ουδετερόφιλα πολυµορφοπύρηνα σε ποσοστό 50 60% και ακολουθούν τα λεµφοκύτταρα σε ποσοστό 20 40%, δηλαδή ο λευκοκυτταρικός τύπος χαρακτηρίζεται ως 4

5 5 πολυµορφοπυρηνικός. Στην συγκεκριµένη περίπτωση, το άθροισµα των κυττάρων της λεµφικής σειράς είναι µεγαλύτερο του 50%, οπότε έχουµε αναστροφή του λευκοκυτταρικού τύπου. Επειδή µάλιστα η τιµή των λεµφοκυττάρων είναι 65% (δηλαδή πάνω από 60%), µιλάµε για σαφή αναστροφή του λευκοκυτταρικού τύπου. 5