ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ

Transcript

1 Έκδοση: Σεπ Σ Ω Μ Α Π Ρ Ο Σ Κ Ο Π Ω Ν Κ Υ Π Ρ Ο Υ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ και ο τελικός σκοπός μας είναι να βγει η επόμενη γενιά υγιής, μέσα σ έναν τρελό κόσμο, να υπηρετήσει όσο καλύτερα μπορεί την Αγάπη, το Θεό και τον Πλησίον. Robert Baden Powell ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ Κ Λ Α Δ Ο Υ Α Ν Ι Χ ΝΕ Υ Τ Ω Ν ΒΟΗΘΗΜΑ EΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 1 από 146

2 ΣΧΟΛΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ Η Σχολή αυτή σχεδιάστηκε για τους Βαθμοφόρους Κλάδου Ανιχνευτών, άνδρες και γυναίκες, με στόχο να τους βοηθήσει να εργάζονται σωστά και αποτελεσματικά, σύμφωνα με τις αρχές του Σώματος και τη μέθοδο του Κλάδου, με τα παιδιά ηλικίας χρόνων και να συνεργάζονται με τους άλλους Βαθμοφόρους του Τμήματος καθώς και του Συστήματος τους. Σ αυτή την Σχολή οι Βαθμοφόροι θα έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν με λεπτομέρεια και σε βάθος το κάθε θέμα, να αναπτύξουν τις εμπειρίες τους, να βελτιώσουν τις γνώσεις τους, να κατανοήσουν τις ευθύνες τους σαν ηγέτες, την χρησιμότητα της συνεργασίας και γενικά να βοηθηθούν, όσο το δυνατό περισσότερο, για να ανταποκρίνονται στο έργο που έχουν να επιτελέσουν στα Τμήματα τους. Χώρος Κατά κανόνα όλες οι Σχολές του Σώματος γίνονται στο Εκπαιδευτικό Κέντρο του Σώματος στο Κόρνο. Εάν η Σχολή θα γίνει σε άλλο χώρο είναι απαραίτητο ο χώρος που θα επιλεγεί να είναι τέτοιος που το Προσωπικό και οι Βαθμοφόροι θα μπορούν να εργάζονται άνετα. Τα ακόλουθα είναι μερικές από τις διευκολύνσεις που απαραίτητα θα διαθέτει ο χώρος: Καρέκλες και τραπέζια όπου οι Βαθμοφόροι θα εργάζονται άνετα. Διευθετήσεις για διατροφή και αναψυκτικά, καφέδες κλπ ανάλογα με το πρόγραμμα. Χώρος για ανάρτηση των εργασιών των Ομάδων. Αποχωρητήρια. Χώρους διαμονής αν απαιτείται από το πρόγραμμα της Σχολής. Υλικά Overhead Projector. Slide projector (Power Point projector). Oθόνη Γραφική Ύλη. Μεγάλα φύλλα χαρτί (Α0 ή Α1) και μαρκαδόροι. Τριπόδια για flip chart, κατά προτίμηση δύο. Άλλα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα. Ενημέρωση Όταν προγραμματισθεί Σχολή Κατασκήνωση Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Προσκόπων, ο Έφορος Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων και ο Έφορος Κλάδου Ανιχνευτών της κάθε Επαρχίας φροντίζουν να ενημερωθούν έγκαιρα όσοι Βαθμοφόροι Κλάδου Ανιχνευτών της κάθε Επαρχίας έχουν λάβει μέρος στη Σχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων του Κλάδου και δεν έχουν συμμετάσχει στη Σχολή αυτή προηγουμένως. Συμμετοχή Στη Σχολή αυτή συμμετέχουν Βαθμοφόροι που έχουν συμπληρώσει τον 20ον έτος της ηλικίας τους και έχουν λάβει μέρος στη Σχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Κλάδου Ανχιευτών, ή είναι κάτοχοι Πτυχίου Διακριτικού Δάσους άλλου Κλάδου. Εάν ο Αρχηγός της Σχολής διαπιστώσει κάποιο πρόβλημα σχετικά με ένα Βαθμοφόρο θα ενημερώσει τον Έφορο Εκπαιδεύσεως. Εάν στην Σχολή συμμετέχουν και Βαθμοφόροι που έλαβαν μέρος στη Σχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών πριν το 2009, ή κατέχουν το Διακριτικό Δάσους Βαθμοφόρων άλλου Κλάδου και δεν έλαβαν μέρος στη Σχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών, ο Αρχηγός της Σχολής θα φροντίσει να τους δοθούν οι σημειώσεις της Σχολής Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών, πριν τη Σχολή, γιατί κατά τη διάρκεια της Σχολής γίνεται αναφορά στα φυλλάδια αυτά σε ατομικές και ομαδικές εργασίες και συζητήσεις. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 2 από 146

3 Έκθεση βιβλίων Είναι καλό να υπάρχει μια έκθεση βιβλίων προσκοπικών και άλλων, και αν είναι δυνατό να υπάρχει η ευκαιρία να αγοράσουν όσοι θέλουν κατά τη διάρκεια της Σχολής τα βιβλία που πουλά το Προσκοπικό Κατάστημα. Συσχετισμός μεταξύ Σχολών και θεμάτων Είναι σημαντικό οι εκπαιδευτές να έχουν υπόψη τους ότι η Εκπαίδευση είναι προοδευτική και παρόμοια θέματα καλύπτονται και σε άλλες Σχολές με διαφορετικό συνήθως περιεχόμενο και μέθοδο. Γι' αυτό το λόγο οι Εκπαιδευτές να αποφεύγουν να επεκτείνονται στους στόχους παρομοίων θεμάτων άλλων Σχολών. Οι Σχολές έχουν σχεδιασθεί ώστε ο Βαθμοφόρος να αναπτύσσει σταδιακά τις δεξιότητες και τις γνώσεις του. Για την καλύτερη επίτευξη των στόχων της κάθε Σχολής οι Εκπαιδευτές πρέπει να είναι ενήμεροι των στόχων, μεθόδων και του περιεχομένου των άλλων θεμάτων της Σχολής αλλά και των άλλων Σχολών, ώστε να αποφεύγεται η επανάληψη. Επανατροφοδότηση Στο τέλος της Σχολής είναι χρήσιμο να γίνεται αξιολόγηση της δουλειάς, που έγινε, από το Προσωπικό, επιμετρώντας το βαθμό επίτευξης των στόχων της Σχολής ολόκληρης αλλά και του κάθε θέματος. Κατά τη διάρκεια της Σχολής, μέσα στα πλαίσια του Θέματος Υ Αξιολόγηση οι Βαθμοφόροι θα αξιολογήσουν σε διάφορα στάδια τη Σχολή και όλα τα σχόλια τους, που θα καταγράφουν οι Παραστάτες θα πρέπει να ενσωματωθούν στη έκθεση του Αρχηγού της Σχολής. Η έκθεση του Αρχηγού της Σχολής, μαζί με την αξιολόγηση των Εισηγητών και ολόκληρης της Σχολής, που συμπληρώνουν οι Βαθμοφόροι, είναι χρήσιμα εργαλεία, διότι δίδουν την ευκαιρία σε αυτούς που σχεδιάζουν τις Σχολές να κάνουν τις αναγκαίες αναθεωρήσεις, και προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες στον Έφορο Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων και σε αυτούς που θα ετοιμάσουν την ίδια Σχολή στο μέλλον. Στήριξη Για οποιεσδήποτε αγορές ή άλλα έξοδα, ο Αρχηγός της Σχολής θα εξασφαλίζει εκ των προτέρων την γραπτή έγκριση του Εφόρου Εκπαιδεύσεως Βαθμοφόρων και θα παρουσιάζει τα τιμολόγια στο Λογιστήριο του ΣΠΚ για εξόφληση. Για κάθε βοήθεια και πληροφορία που αφορά τη Σχολή μπορείτε να απευθύνεστε στον Έφορο Εκπαιδεύσεως Βαθμοφόρων του ΣΠΚ, που θέλει να ακούει και τις επιτυχίες σας μαζί με τα προβλήματα και τις δυσκολίες σας. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 3 από 146

4 Στόχοι Στο τέλος της Σχολής όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Εξηγούν πως εφαρμόζουν την Μέθοδο και υλοποιούν την Αποστολή του Προσκοπισμού μέσα στην Κοινότητα Ανιχνευτών. 2. Αναφέρουν τα χαρακτηριστικά των νέων ηλικίας χρόνων και περιγράφουν τις ανάγκες τους. 3. Περιγράφουν πως η μέθοδος του Κλάδου Ανιχνευτών ικανοποιεί τις ανάγκες του κάθε νέου και νέας ηλικίας χρόνων. 4. Στηρίζουν τους Ανιχνευτές στην επιλογή δραστηριοτήτων για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. 5. Αναφέρουν άτομα και Οργανώσεις που μπορούν να βοηθήσουν τους Ανιχνευτές στην ικανοποίηση των Απαιτήσεων των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. 6. Ερμηνεύουν τον ρόλο τους σαν Βαθμοφόροι και επιλέγουν και χρησιμοποιούν κατάλληλες μεθόδους ηγεσίας. 7. Επικοινωνούν αποτελεσματικά με άλλους ενήλικες και τους νέους. 8. Στηρίζουν το Γραμματέα και Ταμία της Κοινότητας για την αποτελεσματική λειτουργία της Συνόδου. 9. Καθοδηγούν τα μέλη της Κοινότητας στην επιλογή κατάλληλου εξοπλισμού για τις δράσεις και στον σχεδιασμό και την προετοιμασία Μεγάλων Δράσεων. 10. Επισημαίνουν τις περαιτέρω εκπαιδευτικές ανάγκες τους και αναφέρουν που θα βρουν καθοδήγηση και υποστήριξη για να τις ικανοποιήσουν. 11. Χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τον Εσωτερικό Κανονισμό του Κλάδου Ανιχνευτών. 12. Εξηγούν το τρόπο λειτουργίας και τη σκοπιμότητα συμμετοχής των Ανιχνευτών στο Διεθνές Πτυχίο για Νέους και Νέες και ενθαρρύνουν τους Ανιχνευτές να στοχεύουν στην απόκτηση του Πτυχίου τούτου. Το προσωπικό της Σχολής Ο Αρχηγός και ο Υπαρχηγός ή οι Υπαρχηγοί της Σχολής ορίζονται από τον Έφορο Εκπαιδεύσεως του Σώματος. Το υπόλοιπο προσωπικό επιλέγεται από τον Αρχηγό της Σχολής σε συνεννόηση με τους Υπαρχηγούς. Οι Εκπαιδευτές θα έχουν λάβει μέρος στη Σχολή Βοηθών Εκπαιδευτών και οι Παραστάτες θα έχουν λάβει μέρος στη Σχολή Παραστατών. Κοινή έγνοια και φροντίδα όλων των Εκπαιδευτών και Παραστατών θα πρέπει να είναι η επίτευξη των στόχων της Σχολής, και η δημιουργία θετικής εικόνας στους Βαθμοφόρους ότι ο ρόλος που ανέλαβαν είναι μια αξιόλογη δουλειά και ένα μέσο προσφοράς προς το Σύστημα τους και την Κοινωνία γενικά, και ότι η Εκπαίδευση Βαθμοφόρων είναι πραγματικά ένας θεσμός που θα τους βοηθήσει στη δουλειά τους. Πέραν τούτου θα αξιοποιήσουν κάθε ευκαιρία να επιλύσουν προβλήματα και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Βαθμοφόροι αξιοποιώντας κυρίως τον ελεύθερο χρόνο, γι αυτό το λόγο συνίσταται τα διαλλείματα να είναι διάρκειας 30 λεπτών τουλάχιστον και οι διακοπές για τα γεύματα τουλάχιστον 60 λεπτών. Ο Αρχηγός της Σχολής θα: 1. Επιλέξει, καθοδηγήσει και ενημερώσει τον κάθε Εκπαιδευτή για τη δουλειά που θα κάνει. Τον εισηγητή του θέματος "Χ Σύγχρονα Προβλήματα" θα τον επιλέξει σε συνεννόηση με τον Έφορο Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων του ΣΠΚ. 2. Εξασφαλίσει την χρήση κατάλληλου χώρου, με όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις και διευκολύνσεις. 3. Φροντίσει για τη έγκαιρη και αποτελεσματική ενημέρωση όλων των Βαθμοφόρων προς τους οποίους απευθύνεται η Σχολή. 4. Μεριμνήσει ώστε οι στόχοι της Σχολής να επιτευχθούν έχοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των Βαθμοφόρων που λαμβάνουν μέρος. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 4 από 146

5 Ο Αρχηγός και οι Υπαρχηγοί της Σχολής: 1. Φροντίζουν να τηρείται το ωρολόγιο πρόγραμμα της Σχολής. 2. Συντονίζουν το προσωπικό της Σχολής (Εκπαιδευτές, Παραστάτες, Διαχειριστή, Μάγειρα κλπ). 3. Αντικαθιστούν σε έκτακτη περίπτωση Εκπαιδευτές που απουσιάζουν. 4. Φροντίζουν για τις σκέψεις της ημέρας της Σχολής. Εκπαιδευτές (Εισηγητές των θεμάτων) θα: 1. ο9επιλέγουν την καταλληλότερη μέθοδο για την παρουσίαση του κάθε θέματος ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των Βαθμοφόρων που συμμετέχουν στη Σχολή. 2. Όταν στο θέμα περιλαμβάνονται ομαδικές συζητήσεις ή εργασίες ή ατομικές εργασίες θα δίνουν τη κατάλληλη καθοδήγηση και ενημέρωση στους Παραστάτες. 3. Όταν απαιτούνται υλικά για τη υλοποίηση του θέματος οι Εκπαιδευτές θα συνεννοούνται με το Αρχηγό και τον Διαχειριστή της Σχολής για την εξασφάλιση του υλικού και την μεταφορά του στο κατάλληλο σημείο την κατάλληλη στιγμή. 4. Επίσης όταν απαιτείται διαμόρφωση κάποιου χώρου ή άλλη προετοιμασία οι Εκπαιδευτές θα συνεννοούνται με το Διαχειριστή ώστε να γίνει ότι χρειάζεται έγκαιρα. Το προσωπικό της Σχολής Βοηθούν τον κάθε Βαθμοφόρο να καλύψει τις δικές του ανάγκες και να επιτύχει τους στόχους της Σχολής. Γι αυτό το λόγο είναι απαραίτητο ο κάθε Παραστάτης να είναι μαζί με τη ίδια Ομάδα καθ' όλη τη διάρκεια της Σχολής. Τα καθήκοντα του Παραστάτη μπορεί να συνοψισθούν ως εξής: Ενθαρρύνει τους Βαθμοφόρους να σκέφτονται και εκφέρουν τη γνώμη τους. Βοηθά τους Βαθμοφόρους να αναπτύσσουν την αυτοπεποίθηση τους. Δημιουργεί μέσα στην Ομάδα μια ατμόσφαιρα όπου οι Βαθμοφόροι θα νιώθουν άνετα και θα μπορούν να συμβάλουν στην εργασία της Ομάδας. Βοηθά τους Βαθμοφόρους να γνωρισθούν μεταξύ τους και να συνεργάζονται. Βοηθά τους Βαθμοφόρους να λύουν τα προβλήματα τους. Φροντίζει ώστε οι Βαθμοφόροι να έχουν μια αξέχαστη εκπαιδευτική εμπειρία. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 5 από 146

6 Ο Διαχειριστής και οι Βοηθοί του Είναι Χρήσιμο στη Σχολή να υπάρχει ένας Διαχειριστής με μερικούς βοηθούς, για να φροντίζουν όλες τις βοηθητικές εργασίες ώστε οι Εκπαιδευτές να ασχολούνται αποκλειστικά με τους Βαθμοφόρους καθ όλη τη διάρκεια της Σχολής. Αριθμός τους εξαρτάται από το μέγεθος και τις ανάγκες της Σχολής. Μερικές από τις εργασίες που μπορεί να αναλάβει η ομάδα αυτή είναι: 1. Η καταγραφή των Εκπαιδευομένων κατά τη άφιξη τους. 2. Η ετοιμασία, και το σερβίρισμα, των ροφημάτων, του γεύματος και το μάζεμα μετά. 3. Η μεταφορά υλικού στο τόπο που χρειάζεται στη κατάλληλη ώρα. Συντονισμός Πριν την Σχολή είναι αυτονόητο ότι θα γίνουν συναντήσεις όλου του προσωπικού για ενημέρωση και συντονισμό, ώστε ο κάθε ένας να γνωρίζει επακριβώς το ρόλο του και η Σχολή να λειτουργήσει χωρίς προβλήματα. Στις συναντήσεις αυτές θα συμφωνηθεί με λεπτομέρεια η μέθοδος που θα ακολουθηθεί σε κάθε θέμα. Μετά το τέλος της Σχολής θα γίνει από όλο το προσωπικό αξιολόγηση της Σχολής, των μεθόδων που υιοθετήθηκαν, και του βαθμού επίτευξης των στόχων της Σχολής, ιδιαίτερα όπου έγινε αντικατάσταση θεμάτων ή υιοθετήθηκαν μέθοδοι διαφορετικές από τις προτεινόμενες και τυχόν εισηγήσεις και σχόλια θα διαβιβασθούν στον Έφορο Εκπαιδεύσεως Βαθμοφόρων από τον Αρχηγό της Σχολής. Πρόγραμμα της Σχολής Η Σχολή είναι σχεδιασμένη να διεκπεραιωθεί σε δύο τριήμερα αρχίζοντας την Παρασκευή στις 7.00 μμ και τελειώνοντας στις 4.30 μμ της Κυριακής. Άλλες διευθετήσεις μπορούν να γίνουν σε συνεννόηση με τον Έφορο Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων. Η εισήγηση για το θέμα Υ Αξιολόγηση να γίνεται στη αρχή της Σχολής, ώστε η πρώτη αξιολόγηση της Σχολής να μπορεί να γίνει στο τέλος του πρώτου Σαββατοκύριακου. Η δεύτερη αξιολόγηση θα γίνει στο τέλος της Σχολής αμέσως πριν τη λήξη. Το Θέμα Ι Μεγάλες Δράσεις θα γίνει το πρώτο τριήμερο, ώστε οι Βαθμοφόροι να έρθουν σωστά προετοιμασμένοι και με τον αναγκαίο εξοπλισμό για να λάβουν μέρος στην πορεία το δεύτερο τριήμερο. Στο Θέμα Ν Δεξιότητες στην Πράξη η Εισήγηση - συζήτηση και ο Σχεδιασμός θα γίνουν το πρώτο τριήμερο της Σχολής και η εφαρμογή το δεύτερο τριήμερο, ώστε να δοθεί ευκαιρία στο Διαχειριστή και τους Βοηθούς του να εξασφαλίσουν το απαιτούμενο υλικό. Κατά την διάρκεια της Σχολής είναι καλό να γίνονται κάποια παιχνίδια και να λέγονται κάποια τραγούδια για σπάζει η μονοτονία. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 6 από 146

7 Θεματολόγιο 15' Α Υποδοχή - Καλωσόρισμα 15' Ομιλία 45' Β Αλληλογνωριμία 45' Ομαδική Συζήτηση 60' Γ Εσύ και η Κοινότητα Ανιχνευτών 45' 1. Ομαδική εργασία Ιδεοθύλελλα (Brainstorming) 75' Δ Τι Προσπαθούμε να Κάνουμε - Ο Ρόλος των Βαθμοφόρων 5' 1. Εισήγηση 30' 2. Ομαδική εργασία 40' 3. Παρουσίαση 60' Ε Αξίες Νόμος και Υπόσχεση 40' 1. Ομαδική Συζήτηση 20' 2. Παρουσιάσεις γενική συζήτηση 120' Ζ Προκλητικές και Προβληματικές Συμπεριφορές 50' 1. Ομαδική Εργασία 15' 2. Ιδεοθύελλα 10' 3. Ομιλία 45' 4. Συζήτηση κατά ομάδες 50' Η Η Σύνοδος 10' 1. Εισήγηση 40' 2. Γενική Συζήτηση 90' Θ Ο Εσωτερικός Κανονισμός του Κλάδου Ανιχνευτών 30' 1. Εισήγηση, Συζήτηση, Λύση Αποριών 2. Έρευνα (Ελεύθερος Χρόνος) 60' 3. Παρουσιάσεις, Σχόλια Ι Μεγάλες Δράσεις 20' 1. Εισήγηση - Συζήτηση 30' 2. Σχεδιασμός - Προετοιμασία 30' 3. Παρουσίαση - Συζήτηση 4. Πορεία 60' Κ Εξοπλισμός για Δράσεις Θα το ετοιμάσει και παρουσιάσει ο Μάριος Χατζηπετρής 60' Λ Διοίκηση - Λειτουργία της Κοινότητας 15' 1. Εισήγηση με γενική συζήτηση 25' 2. Συζήτηση κατά ομάδες Ι 20' 3. Συζήτηση κατά ομάδες ΙΙ 60' Μ Ασφάλεια στις Δράσεις 15' 1. Εισήγηση 30' 2. Ομαδικές εργασίες 15' 3. Παρουσίαση, Γενική συζήτηση 260 Ν. Οι δεξιότητες στην Πράξη (Ηγεσία) 10' 1. Εισήγηση - συζήτηση 30' 2. Σχεδιασμός 180' 3. Εφαρμογή 40' 4. Παρουσίαση - συζήτηση 90' Ξ Οι Μικρές Ομάδες 15' 1. Εισήγηση με συζήτηση 25' 2. Συζήτηση κατά Ομάδες 50' 3. Παρουσίαση Ατομικών Εργασιών Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 7 από 146

8 60' Ο Το Διεθνές Έπαθλο Νέων 10' 1. Εισήγηση 20' 2. Ομαδικές Εργασίες 15' 3. Παρουσίαση Σχόλια 85' Π Σχεδιασμός Προγραμμάτων 75' Ρ Παγκόσμιος Προσκοπισμός 15' 1. Ενημέρωση 2. Έρευνα (ελεύθερος χρόνος) 60' 3. Παρουσίαση 90' Σ Πυρά 10' 1. Εισαγωγή 20' 2. Προετοιμασία (+ ελεύθερος χρόνος) 60' 3. Πυρά (στο σημείο Διανυκτερευσης) 60' Τ Η Κοινότητα μέσα στην Κοινωνία 20' 1. Ομιλία με Γενική συζήτηση 40' 2. Ομαδικές εργασίες 55' Υ Αξιολόγηση 15' 1. Εισήγηση 2x20' 2. Αξιολόγηση της Σχολής κατά Ομάδες 75' Φ Επικοινωνία με τον Έφηβο 10' 1. Εισαγωγική ομιλία 45' 2. Πρακτική εξάσκηση 20' 3. Συζήτηση 60' Χ Προβλήματα της Εποχής μας 60' Ομιλία με γενική συζήτηση 60 ' Ψ Προσωπική Εξελικτική Εκπαίδευση 10' 1. Εισήγηση 30' 2. Ατομικές Εργασίες 20' 3. Ομαδική Συζήτηση 60' Ω Τελικά Στάδια της Σχολής 60 ΑΑ Η Έρευνα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 8 από 146

9 Κατάλογος Σημειώσεων Α Β Υποδοχή - Καλωσόρισμα Α1. Στόχοι Σχολής. *Α2. Κατάλογος Προσωπικού και εκπαιδευομένων. *Α3. Πρόγραμμα Σχολής. Αλληλογνωριμία Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Εσύ και η Κοινότητα Ανιχνευτών Τι Προσπαθούμε να Κάνουμε - Ο Ρόλος των Βαθμοφόρων Δ1. Περί τίνος Πρόκειται άραγε Δ2. Μερικοί Στόχοι του Κλάδου Ανιχνευτών Αξίες Νόμος και Υπόσχεση Ε1 Προσκοπική Υπόσχεση και Νόμος στον Κλάδο Ανιχνευτών Προκλητικές και Προβληματικές Συμπεριφορές Η Σύνοδος Η1. Η Σύνοδος της Κοινότητας Η2 Ομάδες Εργασίας Η3 Παρουσίαση Δράσεων της Κοινότητας Ανιχνευτών Ο Εσωτερικός Κανονισμός του Κλάδου Ανιχνευτών Μεγάλες Δράσεις Ι1 Εξορμήσεις / Μεγάλες Δράσεις υπαίθρου Ι2 Αξιολόγηση Κινδύνου Ι3 Κάρτα διαδρομής Εξοπλισμός για Δράσεις Διοίκηση - Λειτουργία της Κοινότητας Μ Ασφάλεια στις Δράσεις Μ1 Το κόστος των ατυχημάτων Μ2 Αξιολόγηση Κινδύνων Μ3 Έντυπο Αξιολόγησης Ν. Οι δεξιότητες στην Πράξη (Ηγεσία) Ν1 Ο Ηγέτης Ν2 Επικοινωνία Συμμετοχή Ν3 Η Μη Κατευθυνόμενη Μέθοδος Ξ Ο Οι Μικρές Ομάδες Ξ1 Εισαγωγή στην ομαδική εργασία Ξ2 Τα μέλη της ομάδας και πως συμπεριφέρονται Ξ3 Η Αποτελεσματική Ομάδα Ξ4 Ο Ανδρέας Ξ5 Ατομική Εργασία Το Διεθνές Έπαθλο Νέων Π Ρ Σχεδιασμός Προγραμμάτων Παγκόσμιος Προσκοπισμός Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 9 από 146

10 Σ T Υ Φ Χ Ψ Ω Πυρά Σ1 Ψυχαγωγία Η Κοινότητα μέσα στην Κοινωνία Αξιολόγηση Υ1 Αξιολόγηση της Σχολής (έντυπο) Επικοινωνία με τον Έφηβο Φ1 Εισαγωγή στην Καθοδήγηση Φ2 Ακούγοντας τους Άλλους Προβλήματα της Εποχής μας Προσωπική Εξελικτική Εκπαίδευση Ψ1. Προσωπική Εξελικτική Εκπαίδευση. Ψ2 Θεωρητικές γνώσεις και πρακτικές δεξιότητες Τελικά Στάδια της Σχολής ΑΑ Η Έρευνα ΑΑ1 Η Έρευνα στην Κοινότητα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 10 από 146

11 Υποδοχή Καλωσόρισμα Στόχοι Όσοι πάρουν μέρος στο τέλος του θέματος θα είναι ικανοί να: 1. Δηλώνουν το σκοπό της Σχολής. 2. Αναγνωρίζουν το Προσωπικό της Σχολής. 3. Περιγράφουν τον τρόπο λειτουργίας της Σχολής. 4. Υποδεικνύουν τους διάφορους χώρους του Εκπαιδευτικού Κέντρου. 5. Περιγράφουν τα καθήκοντα των Ομάδων Υπηρεσίας. Θέμα Α Διάρκεια 15 λεπτά Ανάλυση Είναι σκόπιμο να συμπληρωθούν έγκαιρα οποιεσδήποτε προετοιμασίες χρειάζεται να γίνουν πριν τη Σχολή, ώστε το προσωπικό και ιδιαίτερα οι Παραστάτες να είναι ελεύθεροι να υποδεχθούν τους Εκπαιδευόμενους κατά την άφιξή τους, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας και πνεύματος συνεργασίας. Ομιλία 15 λεπτά Ο Αρχηγός της Σχολής: 1. Καλωσορίζει όσους λαμβάνουν μέρος. 2. Παρουσιάζει το Προσωπικό της Σχολής. 3. Εξηγεί τις εργασίες που θα έχουν να κάνουν οι Βαθμοφόροι κατά τη διάρκεια της Σχολής. 4. Αναφέρει ότι η Σχολή αυτή αποτελεί συνέχεια των Σχολών Προκαταρκτικής και Βασικής Εκπαίδευσης, που έλαβαν ήδη μέρος οι Βαθμοφόροι τονίζοντας ότι η Σχολή αυτή θα τους βοηθήσει να εμβαθύνουν στο ρόλο του Βαθμοφόρου αξιοποιώντας όσα έμαθαν στις προηγούμενες Σχολές καθώς και τις προσωπικές τους εμπειρίες. 5. Τονίζει ότι στη Σχολή αναμένεται η ενεργός συμμετοχή των Βαθμοφόρων με ατομικές και ομαδικές εργασίες, συζητήσεις, παρουσιάσεις. Ακόμα οι Βαθμοφόροι θα έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν νέες πρακτικές δεξιότητες. 6. Υπενθυμίζει την χρησιμότητα των προσωπικών σημειώσεων, που επεξήγεται εκτεταμένα στη Σχολή Προκαταρκτικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων. 7. Τέλος τονίζει ότι η Σχολή θα έχει άμεση σχέση με την εργασία των Βαθμοφόρων μέσα στα Τμήματα τους, θα έχει πρακτική μορφή και θα είναι μια ευχάριστη εμπειρία για όλους. Σημειώσεις Α1. Στόχοι Σχολής. *Α2. Κατάλογος Προσωπικού και εκπαιδευομένων. *Α3. Πρόγραμμα Σχολής. *Οι σημειώσεις Α2, και Α3 θα ετοιμασθούν από το Προσωπικό της Σχολής. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 11 από 146

12 Στόχοι της Σχολής Σημειώσεις Α1 Στο τέλος της Σχολής όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Εξηγούν πως εφαρμόζουν την Μέθοδο και υλοποιούν την Αποστολή του Προσκοπισμού μέσα στην Κοινότητα Ανιχνευτών. 2. Αναφέρουν τα χαρακτηριστικά των νέων ηλικίας χρόνων και περιγράφουν τις ανάγκες τους. 3. Περιγράφουν πως η μέθοδος του Κλάδου Ανιχνευτών ικανοποιεί τις ανάγκες του κάθε νέου και νέας ηλικίας χρόνων. 4. Στηρίζουν τους Ανιχνευτές στην επιλογή δραστηριοτήτων για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. 5. Αναφέρουν άτομα και Οργανώσεις που μπορούν να βοηθήσουν τους Ανιχνευτές στην ικανοποίηση των Απαιτήσεων των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. 6. Ερμηνεύουν τον ρόλο τους σαν Βαθμοφόροι και επιλέγουν και χρησιμοποιούν κατάλληλες μεθόδους ηγεσίας. 7. Επικοινωνούν αποτελεσματικά με άλλους ενήλικες και τους νέους. 8. Στηρίζουν το Γραμματέα και Ταμία της Κοινότητας για την αποτελεσματική λειτουργία της Συνόδου. 9. Καθοδηγούν τα μέλη της Κοινότητας στην επιλογή κατάλληλου εξοπλισμού για τις δράσεις και στον σχεδιασμό και την προετοιμασία Μεγάλων Δράσεων. 10. Επισημαίνουν τις περαιτέρω εκπαιδευτικές ανάγκες τους και αναφέρουν που θα βρουν καθοδήγηση και υποστήριξη για να τις ικανοποιήσουν. 11. Χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τον Εσωτερικό Κανονισμό του Κλάδου Ανιχνευτών. 12. Εξηγούν το τρόπο λειτουργίας και τη σκοπιμότητα συμμετοχής των Ανιχνευτών στο Διεθνές Πτυχίο για Νέους και Νέες και ενθαρρύνουν τους Ανιχνευτές να στοχεύουν στην απόκτηση του Πτυχίου τούτου. Στόχοι από την Σχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών που περιλαμβάνονται στη Σχολή αυτή Στηρίζουν και βοηθούν την Σύνοδο στο σχεδιασμό προγραμμάτων της Κοινότητας. Χρησιμοποιούν το Διεθνές Έπαθλο Νέων μέσα στο Πρόγραμμα της Κοινότητας Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 12 από 146

13 Στόχοι Αλληλογνωριμία Θέμα Β Διάρκεια 45 λεπτά Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Συνεργάζονται με τον Παραστάτη και τα άλλα μέλη της Ομάδας τους. 2. Περιγράφουν τις συνθήκες μέσα τις οποίες λειτουργούν οι Κοινότητες από όπου προέρχονται τα μέλη της Ομάδας τους. Ομαδική Συζήτηση 45 λεπτά 1. Ομαδική συζήτηση, καθοδηγούμενη από τους Παραστάτες, που έχει σκοπό να βοηθήσει τους Βαθμοφόρους να γνωρισθούν μεταξύ τους, να σπάσει τον πάγο και να δημιουργήσει την κατάλληλη ατμόσφαιρα για τις ομαδικές εργασίες που θα ακολουθήσουν. Κάθε ένας από τους Βαθμοφόρους θα αυτοσυστήνεται αναφέροντας το όνομα το βαθμό, τη θέση του στο ΣΠΚ, τον αριθμό των Ανιχνευτών της Κοινότητας του και τον αριθμό των Βαθμοφόρων που εργάζονται μαζί. Αν έχει στέγη και τι άλλα Τμήματα έχει το Σύστημα του. 2. Ομαδική Εργασία: Η κάθε Ομάδα θα ετοιμάσει μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση των μελών της με τις πληροφορίες που αναφέρονται στη προηγούμενη παράγραφο, που μπορεί να είναι ένας πίνακας, μια εικόνα ή ένα κολάζ. Η εργασία αυτή θα αναρτηθεί σε εμφανές σημείο, ώστε να μπορούν να τη δουν όλα τα μέλη της Σχολής. 3. Στη συνέχεια ο Παραστάτης θα διευρύνει τη συζήτηση σε θέματα όπως: Αν λειτουργεί αποτελεσματικά το Συμβούλιο Βαθμοφόρων του Συστήματος; Πως συμμετέχει ο Αρχηγός Συστήματος στη ζωή της Κοινότητας, και πως βοηθά τους Βαθμοφόρους της; Τι επικοινωνία υπάρχει με τα άλλα Τμήματα του Συστήματος; Ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς δραστηριότητες της Κοινότητας; Λειτουργεί η Σύνοδος της Κοινότητας; Που και πότε συνεδριάζει; Συμμετοχή των Ανιχνευτών σε διεθνείς δραστηριότητες; Ποιος αποφασίζει τη μεγάλη δράση/κατασκήνωση του καλοκαιριού; Δραστηριότητες ή άλλες Οργανώσεις που συμμετέχουν οι Ανιχνευτές και καλύπτουν απαιτήσεις των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας (πχ ιστιοπλοΐα, Πτυχίο Πρώτων Βοηθειών Αγ. Ιωάννη, judo κλπ) 4. Ο Παραστάτης μπορεί να επεκτείνει τη συζήτηση με ερωτήσεις πέραν του Προσκοπισμού, που έχουν σχέση με την εργασία, την οικογένεια, τα ενδιαφέροντα, τις ικανότητες τις φιλοδοξίες κλπ του κάθε μέλους της Ομάδας. 5. Τέλος ο Παραστάτης θα κλείσει τη συζήτηση ζητώντας από τον κάθε Βαθμοφόρο να αναφέρει τι περιμένει από τη Σχολή αυτή. Αυτά μπορεί να καταγραφούν σε ένα πίνακα για να χρησιμοποιηθούν στο τέλος για τη αξιολόγηση της Σχολής. Σημειώσεις: Αυτή είναι η πρώτη ομαδική εργασία και ο Παραστάτης πρέπει να δώσει ιδιαίτερη σημασία για να επιτύχει τη ενεργό συμμετοχή στη ομάδα του κάθε μέλους καθ' όλη τη διάρκεια της Σχολής. Στην ετοιμασία των παρουσιάσεων αυτών και όλων των παρουσιάσεων κατά τη διάρκεια της Σχολής σημασία έχει το περιεχόμενο και η επάρκεια των παρουσιάσεων και όχι η εμφάνιση. Σημειώσεις Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 13 από 146

14 Στόχοι Εσύ και η Κοινότητα Ανιχνευτών Θέμα Γ Διάρκεια 60 λεπτά Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Περιγράφουν τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των νέων ηλικίας χρόνων, αγοριών και κοριτσιών. 2. Αναφέρουν άλλους παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και την διαμόρφωση του χαρακτήρα των νέων. Μέθοδος 1. Ομαδική εργασία 45 λεπτά 2. Ιδεοθύλελλα (Brainstorming) 15 λεπτά Ανάλυση 1. Ομαδική Εργασία 45 λεπτά Κάθε ομάδα θα πάρει ένα μεγάλο φύλλο χαρτί (μέγεθος Α0 ή Α1) και θα το χωρίσει σε τέσσερα μέρη όπως φαίνεται στο σχήμα πιο κάτω, και θα ονομάσουν τα τέσσερα ορθογώνια: Αγόρια χρονών Κορίτσια χρονών Αγόρια χρονών Κορίτσια Στη κάθε Ομάδα θα δοθούν δύο αντίγραφα του Παραρτήματος Ι "Χαρακτηριστικά των Εφήβων ηλικίας χρόνων", που θα κόψουν και θα τοποθετήσουν το κάθε χαρακτηριστικό στο ορθογώνιο των Εφήβων, που ταιριάζει καλύτερα κατά την γνώμη της ομάδας. Δίδονται δύο αντίγραφα γιατί τα περισσότερα χαρακτηριστικά εμφανίζονται και στα αγόρια και στα κορίτσια αλλά σε διαφορετικά στάδια. Τα χαρακτηριστικά που ταιριάζουν σε δύο γειτονικά ορθογώνια μπορούν να τοποθετηθούν πάνω στη γραμμή σύνορο. Οι Παραστάτες θα είναι κοντά για να βοηθήσουν όπου χρειάζεται. Τα χαρακτηριστικά που κατά την κρίση της ομάδας δεν ανταποκρίνονται στους Έφηβους δε θα χρησιμοποιηθούν. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 14 από 146

15 Δεν θα γίνει παρουσίαση αλλά τα φύλλα θα αναρτηθούν για να έχουν όλα τα μέλη της Σχολής την ευκαιρία να δουν τις εργασίες των άλλων ομάδων. 2. Ιδεοθύελλα (Brainstorming) 15 λεπτά Ο Εκπαιδευτής θα ζητήσει από την ολομέλεια της Σχολής να του πουν παράγοντες που επηρεάζουν προσωρινά ή και μόνιμα την συμπεριφορά, αλλά και την διαμόρφωση του χαρακτήρα των νέων ηλικίας χρόνων. Όλες οι ιδέες θα καταγραφούν σε μεγάλα φύλλα χαρτί, χωρίς να αξιολογούνται, ή να απορρίπτονται ιδέες που σε κάποιους ίσως να φαίνονται λανθασμένες. Σημειώσεις Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 15 από 146

16 Θέμα Γ Παράρτημα Ι Χαρακτηριστικά των Εφήβων ηλικίας χρόνων Συναισθηματική αναταραχή Αδυναμία αντιμετώπισης προβλημάτων Επιζητούν την μόνωση Είναι ακατάστατοι Αμφισβήτηση παραδεδεγμένων αξιών Αναζήτηση νέων αξιών, κριτηρίων και ιδεών Θέλουν να είναι ανεξάρτητοι και ανεξέλεγκτοι Είναι πολύ εγωιστές Εκνευρίζονται για ασήμαντα πράγματα ή και χωρίς λόγο Τάση εκκεντρισμού Φιλοσοφικοί προβληματισμοί Είναι αναρχικοί Είναι φιλόδοξοι Είναι υποκειμενικοί Είναι απόλυτοι Δεν έχουν την αίσθηση του μέτρου Προσκόλληση στον ένα από τους γονιούς Παιδισμός Προβληματίζονται για το μέλλον Είναι ρεαλιστές Προβληματίζονται για την επαγγελματική και κοινωνική τους αποκατάσταση Πτώση σχολικών επιδόσεων Είναι αντικειμενικοί Είναι νηφάλιοι Καταναλωτισμός Η φιλία είναι πολύ σημαντική Φοβούνται να αναλάβουν ευθύνες Ασχολούνται με τον αθλητισμό και τη σωματική διάπλαση Προσπαθούν να βρουν το γυναικείο ρόλο που τους ταιριάζει Προσπαθούν να βρουν τον ανδρικό ρόλο που τους ταιριάζει Προσαρμογή στο περιβάλλον Κατακρίνουν το κάθε τι Εκνευρισμός Θέλουν να διορθώσουν τον κόσμο Αισθάνονται αδικημένοι Τάση για προσφορά υπηρεσίας Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 16 από 146

17 Γοητευμένοι από την τεχνική πρόοδο Ενδιαφέρον για το αντίθετο φύλο Νομίζουν ότι αποτελούν τον ομφαλό της γης Νιώθουν χαμένοι και αβέβαιοι Δεν είναι ούτε άνδρες ούτε αγοράκια Δεν είναι ούτε γυναίκες ούτε κοριτσάκια Συμπεριφέρονται αρνητικά Συγκρούονται με τους γονείς δασκάλους κλπ Είναι πεισματάρηδες Είναι αυθάδεις Είναι δύστροποι Έχουν ευαισθησία για την εμφάνιση και το ντύσιμο Παίζουν πετόσφαιρα Αναζητούν ιδανικά πρότυπα Πίνουν αλκοολούχα ποτά Θέλουν να προβάλλονται Προσπαθούν να εντυπωσιάσουν Σωματικές αλλαγές Είναι ήρεμοι Ασχολούνται με τον Κινηματογράφο Σταθεροποιούνται τα ενδιαφέροντα και οι προτιμήσεις τους Είναι φιλόδοξοι Έχουν ακράτητο ενθουσιασμό Απογοητεύονται εύκολα Αποκτούν σταθερούς φίλους Έχουν ανάγκη επαφής με τη φύση Ωριμάζουν σεξουαλικά Έχουν έντονα συναισθήματα Έχουν άγχος Είναι αφηρημένοι Ζητούν αποδοχή Ζητούν αγάπη Ζητούν επιβεβαίωση Είναι Περίεργοι Ζητούν νέες γνώσεις και εμπειρίες Έχουν δοκιμάσει ναρκωτικά Αμφισβητούν τα πάντα Είναι ιδεολογικά συγχυσμένοι Οδηγούν ή και έχουν δική τους μοτοσικλέτα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 17 από 146

18 Έχουν ανάγκη για εκτόνωση Αυτοεκτίμηση Δεν ξέρουν τι να κάμουν τον ελεύθερο χρόνο Αντιδρούν βίαια Κυκλοθυμικότητα Ακολουθούν την μόδα μετά μανίας Είναι ενθουσιώδεις Υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους Ασχολούνται με το ποδόσφαιρο Συμπεριφέρονται προκλητικά Ανήκουν σε μουσικό συγκρότημα Καπνίζουν Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 18 από 146

19 Στόχοι Τι προσπαθούμε να κάνουμε ( Ο ρόλος των Βαθμοφόρων) Θέμα Δ Διάρκεια 75 λεπτά Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί: 1. Αναφέρουν τους πέντε τομείς ανάπτυξης των εφήβων. 2. Εξηγούν πως το πρόγραμμα του Κλάδου Ανιχνευτών συμβάλλει στη ανάπτυξη του κάθε τομέα. Μέθοδος 1. Εισήγηση 5 λεπτά 2. Ομαδική εργασία 30 λεπτά 3. Παρουσίαση 40 λεπτά Ανάλυση 1. Εισήγηση Μέρος της αποστολής του Κλάδου Ανιχνευτών είναι η συμβολή στην εκπλήρωση των αναγκών των εφήβων της ηλικίας ετών και στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του κάθε Ανιχνευτή, έτσι ώστε να καταστεί χρήσιμο και ενεργό μέλος της Κοινωνίας. Το πρόγραμμα του Κλάδου βασίζεται στους 5 τομείς ανάπτυξης των εφήβων, που είναι: η Σωματική, Πνευματική, Διανοητική, Κοινωνική και Συναισθηματική τους ανάπτυξη. Περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων, οι οποίες πρέπει να δίνουν την ευκαιρία στον Ανιχνευτή να αναπτύξει το αίσθημα των δημοκρατικών αρχών, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, του αυτοσεβασμού και του σεβασμού των άλλων. Επίσης του σεβασμού των θεσμών της Κοινωνίας, των Θρησκευτικών πεποιθήσεων και των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Οι δραστηριότητες αποφασίζονται στις Συνόδους και είναι βασισμένες στις εισηγήσεις των ίδιων των Ανιχνευτών, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι επιθυμίες και τα ενδιαφέροντά τους. Οι ίδιοι οι Ανιχνευτές αναλαμβάνουν την ευθύνη του σχεδιασμού, της προετοιμασίας και της υλοποίησης της κάθε δραστηριότητας και πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι κάθε δραστηριότητα θα βασίζεται σε συγκεκριμένο θέμα. 2. Ομαδική εργασία Η κάθε Ομάδα θα χωρίσει τα χαρακτηριστικά, που θα θέλαμε να έχει ένας Ανιχνευτής μετά από τρία χρόνια στην Κοινότητα μας, (Σημειώσεις "Δ2 Οι Στόχοι του Κλάδου Ανιχνευτών") σε 4 κατηγορίες: Σημαντικά Επιθυμητά Άσχετα Αρνητικά (ανεπιθύμητα). Αν υπάρχουν κάποια άλλα χαρακτηριστικά που η ομάδα θεωρεί σημαντικά μπορεί να τα προσθέσει. Στη συνέχεια δίπλα από κάθε χαρακτηριστικό που είναι στις δύο πρώτες κατηγορίες (Σημαντικά και Επιθυμητά): Θα καταγράψουν δραστηριότητες που συμβάλλουν στη επίτευξη αυτού του Στόχου. Θα γράψουν ένα αριθμό από το 1 μέχρι το 5 που θα δείχνει σε ποιον τομέα ανήκει το κάθε χαρακτηριστικό: 1. Σωματική Ανάπτυξη 2. Διανοητική Ανάπτυξη 3. Πνευματική Ανάπτυξη 4. Κοινωνική Ανάπτυξη Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 19 από 146

20 5. Συναισθηματική Ανάπτυξη Τα αποτελέσματα θα καταγραφούν σε φύλλα χαρτί Α0 ή Α1. Ο Παραστάτης θα ενθαρρύνει τα μέλη της ομάδας να καταγράφουν δραστηριότητες που είναι μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων μίας συνηθισμένης Κοινότητας της Κύπρου και κατά προτίμηση δραστηριότητες, που έκαμαν πρόσφατα οι Κοινότητες στις οποίες είναι βαθμοφόροι τα μέλη της ομάδας. 3. Παρουσίαση Κάθε Ομάδα θα κάμει μιαν σύντομη παρουσίαση της εργασίας της στην ολομέλεια, και θα ακολουθήσει συζήτηση. Μετά οι εργασίες θα αναρτηθούν ώστε να έχουν την ευκαιρία όλοι να τις δουν με περισσότερη άνεση. Σημειώσεις Δ1. Περί τίνος Πρόκειται άραγε Δ2. Μερικοί Στόχοι του Κλάδου Ανιχνευτών Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 20 από 146

21 Περί τίνος πρόκειται Σημειώσεις Δ1 Κάποτε στις διάφορες Σχολές Εκπαίδευσης παρουσιάζεται το ερώτημα "Γιατί κάνουμε αυτή η εκείνη τη δράση;" "Γιατί, για παράδειγμα, ένα παιδί πρέπει να γνωρίζει κάτι από την Ιστορία του Προσκοπισμού;" Αν αυτό αποτελεί μονάχα μια δοκιμασία (απαίτηση) που το παιδί πρέπει να μάθει διαβάζοντας τότε ίσως είναι ανιαρή. Μπορεί όμως να γίνει μια ζωντανή και ενδιαφέρουσα δοκιμασία από τον τρόπο και τον ενθουσιασμό που θα την παρουσιάσει ο Βαθμοφόρος. Η επιτυχία μας εν κατακλείδι εξαρτάται από τον ενθουσιασμό των Βαθμοφόρων. Τι είναι εκείνο που προκαλεί τον ενθουσιασμό των Βαθμοφόρων; Γιατί διαθέτουμε τόσο χρόνο για τον Προσκοπισμό; Γιατί καταβάλλουμε τόση προσπάθεια στην ετοιμασία και εφαρμογή των προγραμμάτων μας κάθε βδομάδα; Τα κάνουμε όλα αυτά γιατί χαιρόμαστε και απολαμβάνουμε τον προσκοπισμό και τις δράσεις του, αλλά και γιατί η συμβολή στη σωματική, διανοητική και πνευματική ανάπτυξη των νέων ώστε να γίνουν χρήσιμα ολοκληρωμένα άτομα, μας δίνει ικανοποίηση. Με άλλα λόγια κάνουμε ότι κάνουμε διότι θέλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά και τους νέους, διότι πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό και αξίζει το κόπο και διότι μας ευχαριστεί. Αν εξετάσουμε τους Βαθμοφόρους θα δούμε ότι μπορεί να χωρισθούν σε δύο τύπους. Τους ιδεολόγους (παιδαγωγούς) και τους ψυχαγωγούς. Δηλαδή σε εκείνους που δίδουν μεγαλύτερη έμφαση στη Αποστολή του Προσκοπισμού και σε εκείνους που δίδουν μεγαλύτερη σημασία στις δράσεις η στα παιγνίδια. Για τους δεύτερους ο Προσκοπισμός είναι μία διασκέδαση, και δε θέλουν να σκέφτονται σοβαρότερα γι' αυτόν. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και ένας τρίτος τύπος. Είναι εκείνοι που θεωρούν αποκλειστικό σκοπό την επίδειξη σε μια προσπάθεια εντυπωσιασμού των Αρχών και του Κοινού. Ίσως ο διαχωρισμός αυτός να είναι υπερβολή, έχει όμως μεγάλη δόση αλήθειας. Ας μη ξεχνάμε ότι σε μερικά Συστήματα οι ευθύνες του Βαθμοφόρου έχουν ανατεθεί σε παιδιά δεκαέξι δεκαεπτά χρονών με τα δικά τους προβλήματα και τις ανησυχίες της ηλικίας τους. Η Αποστολή του Προσκοπισμού είναι το πιο σημαντικό μέρος αυτού που κάνουμε και που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη χαρά και τη ψυχαγωγία του παιχνιδιού και των δράσεων. Αυτά δηλαδή για τα οποία γράφεται και παραμένει στο Προσκοπισμό ένας έφηβος. Μερικά από τα προβλήματα για τα οποία ακούγονται διαμαρτυρίες στο Προσκοπισμό είναι: Η έλλειψη Βαθμοφόρων Η έλλειψη οικονομικών πόρων Η γραφειοκρατία Οι απαιτήσεις να συμμετέχουν οι Βαθμοφόροι και τα παιδιά σε εκδηλώσεις που δεν τους ενδιαφέρουν και Ο περιορισμένος χρόνος των Βαθμοφόρων. Εφόσον αυτό αληθεύει, πρέπει όλοι μας όποια θέση και αν έχουμε στον Προσκοπισμό να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες μας σωστά. Προηγουμένως όμως θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ποια είναι πραγματικά αποστολή μας, έτσι κάθε δραστηριότητα μας θα μπορεί να αξιολογηθεί ανάλογα με τον βαθμό που συμβάλλει στην επίτευξη του σκοπού αυτού. Άρα τι προσπαθούμε πραγματικά να κάνουμε; Οι μεγάλες δράσεις, η διασκέδαση είναι ο σκοπός ή τα μέσα; Ένας "ψυχαγωγός" μπορεί εύκολα να ανακαλύψει τα ενδιαφέροντα των παιδιών και των νέων από τη δημοτικότητα που έχουν τα ομαδικά παιγνίδια (ποδόσφαιρο, καλαθόσφαιρα), οι δισκοθήκες, τα ηλεκτρονικά παιγνίδια, ορισμένα τηλεοπτικά προγράμματα. Αλλά και ένας "παιδαγωγός" στη προσπάθεια του να βοηθήσει τα παιδιά και τους νέους να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν με βάση το Νόμο και την Υπόσχεση είναι χρήσιμο να επισημάνει τα ενδιαφέροντα αυτά, διότι έτσι θα είναι ευκολότερο και αποτελεσματικότερο να επιτύχει την Αποστολή του Προσκοπισμού προσφέροντας τους τις δράσεις που πραγματικά τους ενδιαφέρουν. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 21 από 146

22 Φυσικά δεν επηρεάζουμε μόνο εμείς την ανάπτυξη των παιδιών και των νέων. Εμείς είμαστε απλά ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη ανάπτυξη τους, όπως η οικογένεια, το σχολείο, η εκκλησία, οι παρέες, η τηλεόραση, τα περιοδικά οι εφημερίδες, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και το διαδίκτυο. Γι' αυτό οφείλουμε να προσαρμόζουμε τη μέθοδο μας ανάλογα με τη κάθε περίπτωση και να εστιάζουμε τη προσοχή μας στους τομείς εκείνους στους οποίους οι έφηβοι χρειάζονται περισσότερη βοήθεια (ίσως στον Πνευματικό, Διανοητικό, και Κοινωνικό Τομέα στις περισσότερες περιπτώσεις). Η επιλογή επίσης των δράσεων θα πρέπει να γίνεται από τους ίδιους τους Ανιχνευτές ώστε να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους. Στη πέμπτη στήλη (Δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη) του πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται περιληπτικά δράσεις, που συμβάλλουν στη επίτευξη κάθε στόχου. Στον Κλάδο Προσκόπων για παράδειγμα πολλά επιτυγχάνονται με το κατ' Ενωμοτίας Σύστημα και την ποικιλία των δράσεων που μπορούν να προσφέρουν τα πτυχία κυρίως και οι δράσεις υπαίθρου. Στον Κλάδο Ανιχνευτών ο κάθε ένας έχει την ευκαιρία να επιλέξει τη δραστηριότητα με τη οποία θα ικανοποιήσει την κάθε απαίτηση των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας, ενώ τα μέλη της Κοινότητας αποφασίζουν οι ίδιοι στην Σύνοδο το πρόγραμμα της Κοινότητας και τις δραστηριότητες με τις οποίες ασχοληθεί η Κοινότητα. Ένας Βαθμοφόρος θα πρέπει να διερωτηθεί: Άραγε οι δράσεις που περιλάμβανε τους τελευταίους τρεις μήνες το πρόγραμμα της Αγέλης, της Ομάδας ή της Κοινότητας μου βοήθησαν το κάθε άτομο να αναπτυχθεί τουλάχιστον σε ένα από τους οκτώ τομείς που αναφέρονται πιο κάτω; Η μήπως το πρόγραμμα δεν ήταν ισορροπημένο, και παρέλειπε κάποιους από τους τομείς αυτούς. Παραδείγματα: Σωματική Ανάπτυξη: Έχουν οι νέοι ερεθίσματα και μέσα για άθληση; Τούς ενθαρρύνουμε να προσπαθήσουν περισσότερο; Διανοητική Ανάπτυξη: Πόσο συμβάλλουν τα Πτυχία Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας στην επέκταση των ενδιαφερόντων των εφήβων και των νέων; Συζητώ με τον κάθε Ανιχνευτή ξεχωριστά με ποιες δραστηριότητες θα ασχοληθεί πχ για τις απαιτήσεις "Αξίες" του Πτυχίου Τελειοποιήσεως και "Δραστηριότητες Επιλογής" του Πτυχίου Δημοκρατίας, ώστε να τον ενθαρρύνω να αναπτύξει νέα ενδιαφέροντα; Θρησκεία: Είναι πραγματικότητα μέσα στη Αγέλη, Ομάδα, Κοινότητα, η επιβάλλεται από τους Βαθμοφόρους; Ενδιαφέρει τα παιδιά και τους Νέους η επιλογή των Προσευχών η είναι ένα τυπικό μέρος που αντιμετωπίζεται με απάθεια; Τι νόημα έχει μέσα στην Κοινότητα η Απαίτηση "α(i) Ασκώ τα Θρησκευτικά μου Καθήκοντα σύμφωνα με τους κανόνες και τις οδηγίες της Θρησκείας μου."; Αξίες: Η ατμόσφαιρα που επικρατεί στην Κοινότητα ενθαρρύνει την ορθή συμπεριφορά; Οι Ανιχνευτές σέβονται προβλήματα και αδυναμίες που μπορεί να έχουν κάποια μέλη της Κοινότητας ή τους αντιμετωπίζουν με ειρωνεία; Προβλημάτισε καμία φορά το θέμα αυτό τους Βαθμοφόρους; Συζητήθηκε καμιά φορά το θέμα στη Σύνοδο της Κοινότητας; Διαπροσωπικές Σχέσεις: Πόσο καλά γνωρίζω τον κάθε Ανιχνευτή; Και πόσο καλά με γνωρίζει εκείνος; Κοινωνικές Σχέσεις: Οι Ομάδες Εργασίας έχουν πραγματικά την ευκαιρία να εργάζονται αυτόνομα και να μαθαίνουν από τα λάθη τους; Κοινωνία: Οι Δράσεις Κοινωνικής Προσφοράς για το Πτυχίο Δημοκρατίας είναι πραγματικά αξιόλογες εμπειρίες για τους νέους που συμμετέχουν; Περιβάλλον: Τι δράσεις είχαμε τελευταία; Η σχετική απαίτηση του Πτυχίου Τελειοποιήσεως αξιοποιείται σωστά για να παρέχει στους νέους αξιόλογες εμπειρίες; Για τον Ανιχνευτή οι Ομάδες Εργασίας και οι δράσεις αποτελούν ένα ερέθισμα, μία πρόκληση για τη συμμετοχή του σε ελκυστικές ευχάριστες δράσεις παρέα με τους φίλους του. Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που ένα παιδί γίνεται και παραμένει Λυκόπουλο Πρόσκοπος ή Ανιχνευτής και όταν δεν τα βρίσκει, φεύγει. Έτσι απλά! Κάτι που θα ήταν χρήσιμο είναι να αναλύσουμε τις απαιτήσεις των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. Να δούμε σε ποιο από τους οκτώ τομείς του πίνακα κατατάσσεται η κάθε απαίτηση, σε ποιο τομέα βοηθά το νέο να αναπτυχθεί, και κατόπι να δούμε που υπάρχουν κενά, και πως θα τα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 22 από 146

23 καλύψουμε ενθαρρύνοντας την Σύνοδο να συμπεριλάβει κατάλληλες δράσεις στο πρόγραμμα της Κοινότητας. Αυτό θα βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τη σημασία και αξία της κάθε απαίτησης και να την αξιοποιήσουμε στο Πρόγραμμα του Τμήματος μας. Με ποιο τρόπο θα το επιτύχουμε; Αν σκεφθούμε ότι η Αγέλη, η Ομάδα ή η Κοινότητα, (ή τα τμήματα στο τομέα ευθύνης μας) συμβάλλουν στη ανάπτυξη του κάθε μέλους θα ανακαλύψουμε τις ελλείψεις και αδυναμίες και που χρειάζεται να δώσουμε περισσότερη προσοχή, ενθάρρυνση και βοήθεια. Πχ Έχει παραμεληθεί η υπηρεσία προς τη Κοινωνία και οι καλές πράξεις της Αγέλης, ή παραμελούνται τα μέτρα ασφάλειας στης δράσεις της Κοινότητας; Αν επίσης προσπαθήσουμε να δούμε το κάθε μέλος της Κοινότητας σα ξεχωριστό άτομο που έχει τη δική του προσωπικότητα, το χαρακτήρα και τις ανησυχίες της εφηβείας, που μεγαλώνει και αναπτύσσεται με διαφορετικό τρόπο και χρειάζεται και περιμένει κάτι διαφορετικό από τον Προσκοπισμό, τότε θα διακρίνουμε τις δράσεις στις οποίες θα πρέπει να δώσουμε έμφαση. Στόχος μας θα είναι να συνδέουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες των μελών καθώς και τη προσωπική τους ανάπτυξη με τις δράσεις που τους προσφέρουμε. Αυτά συνοψίζονται στο Πίνακα και το σχεδιάγραμμα. Εφόσον αποδεχόμαστε ότι βάση του Προσκοπισμού είναι η Αποστολή όπως ερμηνεύεται από το Νόμο και τη Υπόσχεση και υλοποιείται με τη Μέθοδο, τότε κάθε σχέδιο και προγραμματισμός που κάνουμε θα πρέπει να στοχεύει στην υλοποίηση της Αποστολής. Αν όμως χρησιμοποιούμε τις Αρχές του Προσκοπισμού σα διακοσμητικά στοιχεία, (κυρίως στους εορτασμούς του Αγίου Γεωργίου με την παρουσία του Υψηλού Προστάτη, του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας) τότε ίσως μερικοί να μη έχουμε κανένα λόγο ή κίνητρο να προσφέρουμε πολλά στο ΣΠΚ. Γνωρίζουμε ότι οι πόροι μας (χρόνος, Βαθμοφόροι, χρήματα) είναι περιορισμένοι. Αν στόχος μας είναι να τους αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό τότε θα πρέπει να προγραμματίσουμε πως θα βοηθήσουμε τον και κάθε νέο στο τμήμα μας να μεγαλώσει και να εξελιχθεί σε χρήσιμο μέλος της Κοινωνίας με βάση την Αποστολή, το Νόμο και την Υπόσχεση. Τελικά όλα εξαρτώνται από την απάντηση στο ερώτημα: Περί τίνος πρόκειται; Ακολουθεί Πίνακας με ανάλυση των Αρχών στους οκτώ τομείς. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 23 από 146

24 Οι πέντε τομείς ανάπτυξης του Χαρακτήρα Τομέας Σωματική Ανάπτυξη Διανοητική Ανάπτυξη Που αναφέρεται στις Αρχές του Προσκοπισμού Επεξηγήσεις Πως επιτυγχάνεται Δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη Να φροντίζει το σώμα του και να συμβάλλει στη σωστή ανάπτυξη του. Να σκέφτεται ορθολογιστικά, να αξιοποιεί νέες ιδέες, να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις Αντίληψη της λειτουργίας και της ανάπτυξης του σώματος του, ποια η σχέση του με το περιβάλλον, και ποιες οι ανάγκες του (οξυγόνο, τροφή, ύπνος). Καλές συνήθειες: Φροντίδα του σώματος, υγιεινή ζωή και διατροφή, άσκηση, αθλητισμός. Βελτίωση των αισθήσεων, όπως αφή, όραση, ακοή, οσμή, γεύση κλπ Βελτίωση και σωστή ανάπτυξη του σώματος, ζωηρότητα, ευλυγισία. Αντιμετώπιση κινησιακών και αισθησιακών ανικανοτήτων. Περιέργεια, έρευνα, εξερεύνηση, παρατήρηση. Ανάλυση, καταγραφή, ταξινόμηση, απομνημόνευση. Εφευρετικότητα, δημιουργικότητα, πειραματισμός. Δράσεις υπαίθρου Κατασκηνώσεις Εξερευνήσεις Εξορμήσεις Νόμος και Υπόσχεση Η ατμόσφαιρα μέσα στη Ομάδα Νέες εμπειρίες που δημιουργούν νέα ενδιαφέροντα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 24 από 146 Εκτύπωση 18/09/2012

25 Πνευματική Ανάπτυξη Υπόσχεση: Υπόσχομαι στην Τιμή μου Καθήκον προς τον Θεό... Νόμος: Πιστευτός Δημοκρατικές Αρχές ευγενικός Αξιοπρεπής Δίκαιος Σέβεται... Εργατικός Ολόκληρα τα άρθρα 9 και 10. Να αντιλαμβάνεται και αποδέχεται τη πνευματική κληρονομιά της οικογένειας του και της κοινωνίας μέσα στη οποία ζει. Να διαμορφώσει αντιλήψεις και να υιοθετήσει αρχές που θα εφαρμόζει στην καθημερινή του ζωή. Να αποδέχεται τις αρχές και τον τρόπο ζωής των άλλων. Να ακούει, να αποδέχεται τους άλλους, να δείχνει συμπόνια. Να δείχνει ευαισθησία στα θαύματα της φύσης και της ζωής. Να αναγνωρίζει την ύπαρξη του Θεού σε αυτά. Να είναι ενεργό μέλος της Κοινωνίας.. Να αναλαμβάνει ευθύνες. Να συνεργάζεται με τους άλλους. Να έχει αυτοπειθαρχία. Να αναγνωρίζει τις εμπειρίες του παρελθόντος να μπορεί να τις εκφράζει και να τις τιμά. Να εξερευνά και ανακαλύπτει την πνευματική κληρονομιά του τόπου του. Συμμετοχή στη ζωή και τις δραστηριότητες της εκκλησίας Το παράδειγμα και η επιρροή των Βαθμοφόρων Η ατμόσφαιρα μέσα την Ομάδα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 25 από 146 Εκτύπωση 18/09/2012

26 Κοινωνική Ανάπτυξη Αποστολή:... οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου εποικοδομητικό ρόλο στην Κοινωνία... Νόμος: Δημοκρατικές Αρχές Χρήσιμος Πιστός Φίλος Αξιοπρεπής Δίκαιος Σεβασμός προς τους άλλους Χρήσιμος και βοηθά.... Αδελφός κάθε Πρόσκοπο Φυσικό περιβάλλον Σεβασμός προς τη ξένη περιουσία Οικονόμος Αγαπά και προστατεύει τα ζώα και τα φυτά Να αντιληφθεί την αλληλεξάρτηση των ανθρώπων. Να μπορεί να συνεργάζεται και να ηγείται. Να εκτιμά την ανάγκη σχέσεων με άλλα άτομα, να αποδέχεται τους διαφορετικούς ανθρώπους και να ακούει τους άλλους. Ανάπτυξη επικοινωνιακών ικανοτήτων. Αποδοχή της ισότητας ανδρών και γυναικών. Απόρριψη προκαταλήψεων. Συνεργασία: Ανάπτυξη ομαδικού πνεύματος, ανάληψη ευθυνών μέσα στη ομάδα, αποδοχή ομαδικών κανόνων, αντίληψη της αλληλεξάρτησης και αμοιβαιότητας. Διαχείριση ομαδικών εργασιών. Αγωγή του Πολίτη. Ανάληψη ευθυνών για κοινωνική προσφορά. Ανακάλυψη της αλληλεξάρτησης μεταξύ ατόμων και κοινωνικών ομάδων. Να αντιλαμβάνεται ότι ανήκει σε σταδιακά μεγαλύτερα κοινωνικά σύνολα. Αποδοχή της υπηρεσίας προς τη κοινωνία, των δημοκρατικών αρχών, και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Συμμετοχή στο σχεδιασμό, τη προετοιμασία και πραγματοποίηση των δράσεων Η επαφή και συνεργασία με τους Βαθμοφόρους και άλλους ενήλικες μέσα στο Σύστημα. Η καθοδήγηση και το παράδειγμα των Βαθμοφόρων Προσφορά υπηρεσίας στην Κοινωνία Οι κατασκηνώσεις και άλλες δράσεις στο ύπαιθρο και κοντά στη φύση. Υπόσχεση: Να βοηθώ... Καθήκον προς την Πατρίδα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 26 από 146 Εκτύπωση 18/09/2012

27 Συναισθηματική Ανάπτυξη Να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του, να τα αποδέχεται, και να μπορεί να τα εκφράζει, πράγμα που του εξασφαλίζει ψυχική ισορροπία και άνεση. Αναγνώριση και αποδοχή των αισθημάτων. Ανακάλυψη του εαυτού μας. Έκφραση των αισθημάτων με δημιουργικό τρόπο. Συγκράτηση των συναισθημάτων για την προστασία της αξιοπρέπειας του ιδίου και των άλλων. Θετική ανταπόκριση στα αισθήματα των άλλων. Συγκράτηση του θυμού. Σημείωση: Το μέρος της Αποστολής "... όπου οι άνθρωποι γίνονται ολοκληρωμένα άτομα... " δεν αναφέρεται στη δεύτερη στήλη του πίνακα γιατί περιλαμβάνει και τις πέντε πτυχές της ανάπτυξης. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 27 από 146 Εκτύπωση 18/09/2012

28 Σημειώσεις Δ2 Μερικοί Στόχοι του Κλάδου Ανιχνευτών Ακολουθεί ένας κατάλογος με χαρακτηριστικά που θα θέλαμε να έχει ένας Ανιχνευτής μετά από τρία χρόνια στην Κοινότητα. Μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας σα τα χαρακτηριστικά αυτά θα τα χωρίσετε σε τέσσερεις κατηγορίες: Σημαντικά Επιθυμητά Άσχετα Αρνητικά (ανεπιθύμητα). Κάποια χαρακτηριστικά που θεωρείτε Σημαντικά δεν είναι στον κατάλογο μπορείτε να τα προσθέσετε. Στη συνέχεια δίπλα από κάθε χαρακτηριστικό που είναι στις δύο πρώτες κατηγορίες (Σημαντικά και Επιθυμητά): Θα καταγράψετε δραστηριότητες που συμβάλλουν στη επίτευξη αυτού του Στόχου. Θα γράψετε ένα αριθμό από το 1 μέχρι το 5 που θα δείχνει σε ποιον τομέα ανήκει το κάθε χαρακτηριστικό: 1. Σωματική Ανάπτυξη 2. Διανοητική Ανάπτυξη 3. Πνευματική Ανάπτυξη 4. Κοινωνική Ανάπτυξη 5. Συναισθηματική Ανάπτυξη Τα αποτελέσματα θα καταγραφούν σε φύλλα χαρτί Α0 ή Α1. Να προτιμηθούν δραστηριότητες που είναι μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων μιας συνηθισμένης Κοινότητας Ανιχνευτών της Κύπρου. Χαρακτηριστικά Είναι προσαρμοσμένος στην κοινωνία Μπορεί να αναπτύσσει φιλίες και σχέσεις με άλλους νέους και νέες. Είναι αξιόπιστος. Γνωρίζει το "Σύμβολο της Πίστεως" και εκκλησιάζεται τακτικά. Είναι πνευματικά ώριμος. Μπορεί να παίρνει αποφάσεις για τον εαυτό του. Γνωρίζει κολύμπι. Εφαρμόζει όλα τα άρθρα του Νόμου και της Υπόσχεσης στη καθημερινή του ζωή. Προσαρμόζεται σε διαφορετικές καταστάσεις. Έχει αυτοπεποίθηση. Παίζει σπάστρα και πιλότα. Έχει διαμορφώσει πολιτικές απόψεις. Θέλει να γίνει ΑΑΛ ή ΑΟΠ. Αποδέχεται τα αισθήματα και τις απόψεις των άλλων Στον ελεύθερο του χρόνο ασχολείται με ευχάριστες και δημιουργικές ασχολίες Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 28 από 146 Εκτύπωση 18/09/2012

29 Μπορεί να διατυπώσει τα αισθήματα του. Συνεργάζεται με άλλους. Γνωρίζει τα πολιτικά του δικαιώματα. Μπορεί να αναλαμβάνει ευθύνες. Είναι ενεργό μέλος της Κοινωνίας. Ακολουθεί την μόδα και αγοράζει συνέχεια καινούργια ρούχα. Χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Καπνίζει και πίνει αλκοόολ με μέτρο. Αποδέχεται διαφορετικές εθνικότητες και κουλτούρες. Μπορεί να εκφράσει τις ηθικές αξίες και τα πιστεύω του. Ενδιαφέρεται για το φυσικό περιβάλλον. Ασχολείται με ποδοσφαιρικά και ιπποδρομικά στοιχήματα και άλλα παιχνίδια του ΟΠΑΠ. Ενδιαφέρεται για τη Κοινότητα μέσα στην οποία ζει (Σχολείο, γειτονιά, χωριό, πόλη κλπ). Ασχολείται συστηματικά με ένα άθλημα. Είναι δημιουργικός. Έχει αυτοπεποίθηση. Μπορεί να αναρριχηθεί σε ένα δένδρο ύψους 10 μέτρων. Γνωρίζει πρώτες βοήθειες. Του αρέσει να μαγειρεύει. Θέλει να αλλάξει την κοινωνία. Χρησιμοποιεί χάρτη και πυξίδα. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών Σελίδα 29 από 146 Εκτύπωση 18/09/2012

30 Αξίες Νόμος και Υπόσχεση Θα συμπληρωθεί με την χάρτα από τον ΓΖ με την Χάρτα. Στόχοι Θέμα Ε Διάρκεια 60 λεπτά Όσοι λάβουν μέρος στο τέλος του θέματος θα είναι ικανοί να: 1. Εξηγούν πως οι νέοι ηλικίας χρονών διαμορφώνουν αξίες και πρότυπα που εφαρμόζουν στη ζωή τους. 2. Καταγραφούν μερικές στάσεις που υιοθετούν τα παιδιά επηρεασμένα από τη συμπεριφορά (και τα παραδείγματα) των Βαθμοφόρων τους. 3. Αναφέρουν δράσεις που βοηθούν τους νέους ηλικίας χρονών να αντιληφθούν και να εφαρμόσουν συγκεκριμένες πτυχές του Νόμου και της Υπόσχεσης. Μέθοδος 1. Ομαδική Συζήτηση 40 λεπτά 2. Παρουσιάσεις γενική συζήτηση 20 λεπτά Ανάλυση 1. Ομαδική συζήτηση 40 λεπτά Οι εργασίες θα καταγραφούν σε μεγάλα φύλλα χαρτί (flip charts). α. Ετοιμάστε ένα κατάλογο με τα πρότυπα που έχουν σήμερα οι νέοι ηλικίας χρονών. πχ: Γονείς. Βαθμοφόροι. Τραγουδιστές. Πολιτικοί. β. Ετοιμάστε ένα πίνακα όπου θα φαίνονται ποιοι επηρεάζουν τους νέους χρονών στη διαμόρφωση αξιών. Στο πίνακα θα φαίνεται ποιες αξίες επηρεάζει ο κάθε ένας. Ακόμα μπορείτε να δείξετε το βαθμό επίδρασης. πχ: Οικογένεια Καθήκον προς το Θεό Μεγάλη Τιμιότητα Μέτρια Κάπνισμα Μικρή Παρέες Σεβασμός Μέτρια Φίλος και αδελφός Μεγάλη γ. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα θα συζητήσει, (χωρίς να ετοιμάσει τίποτε για παρουσίαση) πως η δική τους συμπεριφορά επηρεάζει τα παιδιά στη διαμόρφωση στάσεων όπως: Συμμόρφωση με τους Εσωτερικούς Κανονισμοί του ΣΠΚ (πχ στολή, κανόνες ασφαλείας). Συμμόρφωση με τους Νόμους (πχ κάπνισμα σε χώρους όπου απαγορεύεται, χρήση κινητού τηλεφώνου όταν οδηγούμε) Βοήθεια προς τους άλλους και προ πάντων εκεί που δεν έχουμε υποχρέωση. Ώριμη συμπεριφορά (πχ αυτοσεβασμός, εκτίμηση προς τους άλλους, σεβασμός προς τη οικογένεια, αμεροληψία και αντικειμενικότητα) Θετική αντιμετώπιση προβλημάτων. Συνέπεια στις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα μας (πχ στην ομάδα στη δουλειά στο σπίτι κλπ). δ. Ετοιμάστε ένα πίνακα όπου θα φαίνονται οι πώς διάφορες δράσεις του Κλάδου βοηθούν τους Ανιχνευτές να αντιληφθούν και να εφαρμόσουν στη ζωή τους το Νόμο και τη Υπόσχεση. ε. Αν υπάρχει χρόνος οι ομάδες μπορούν να ασχοληθούν με θέματα και προβλήματα που αφορούν τις Αρχές του Προσκοπισμού και απασχολούν τα μέλη της Ομάδας. Ακόμα μπορούν να ασχοληθούν με θέματα ερμηνείας του Νόμου όπως: Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 30 από 146

31 Ποιο είναι το Καθήκον μας προς τον Θεό; Τι σημαίνει πιστός; 3. Παρουσιάσεις Γενική Συζήτηση Οι ομάδες θα παρουσιάσουν με συντομία τις εργασίες που έχουν ετοιμάσει και ακολουθεί σύντομη συζήτηση και σχόλια. Ο Εκπαιδευτής ανάλογα με τα πρότυπα που θα παρουσιασθούν μπορεί να ρωτήσει ποια πρότυπα επηρεάζουν θετικά και ποια αρνητικά τους Έφηβους. Θα προβληματίσει ακόμα της Σχολή μπροστά σε όλους όσους επηρεάζουν τη διαμόρφωση αξιών πόσο έντονα μπορεί να επηρεάσει ο Αρχηγός. Τέλος θα ρωτήσει τους Βαθμοφόρους αν προβληματίζονται καθόλου στην επιλογή των δράσεων από το συσχετισμό τους με τα άρθρα του Νόμου και τα μέρη της Υπόσχεσης, η ακόμα πως μια δράση συμβάλλει στην υλοποίηση της Αποστολής του Προσκοπισμού. Σημειώσεις Ε1 Προσκοπική Υπόσχεση και Νόμος στον Κλάδο Ανιχνευτών Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 31 από 146

32 Σημειώσεις Ε1 Προσκοπική Υπόσχεση και Νόμος στον Κλάδο Ανιχνευτών Η αποδοχή του Νόμου και της Υπόσχεσης των Προσκόπων είναι ο όρος της συμμετοχής κάποιου στην Κίνηση σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Προσκοπισμός δηλαδή μόνον απευθύνεται σε όσους τα αποδέχονται. Παρόλο που η Υπόσχεση και ο Νόμος εφαρμόζονται από όλα τα μέλη της Κίνησης, είναι κατανοητό ότι η ερμηνεία των λέξεων και των εννοιών του, διαφέρει ανάλογα με την ηλικία. Η θέση του ενήλικα απέναντι στην Υπόσχεση πρέπει να είναι: 1. Η αποδοχή της, 2. η κατανόηση της σε βάθος, 3. η μεταφορά της με τρόπο κατανοητό προς το νέο ανάλογα με την ηλικία του, και την πρόοδο του, 4. η θεώρηση της ως μέσο εκπαίδευσης και τρόπου ζωής, συνδέοντας τις δραστηριότητες των παιδιών/νέων και τις ενέργειές τους με την Προσκοπική Υπόσχεση και το Νόμο. Ο Προσκοπισμός ως Ιδέα, Κίνηση, Στόχοι και Επιδιώξεις είναι απλός. Ο ΒΡ στο βιβλίο του Aids to Scoutmastership αναφέρει χαρακτηριστικά: "Σε τρίτα άτομα ο Προσκοπισμός κατ' αρχήν φαίνεται ένα πολύ πολύπλοκο θέμα, και πολλοί πιθανό να απομακρύνονται από το να γίνουν βαθμοφόροι από τον τεράστιο αριθμό και ποικιλία θεμάτων που πιστεύουν ότι πρέπει να γνωρίζουν για να μεταδώσουν στα παιδιά. Αλλά δεν είναι έτσι, αν το άτομο μπορεί να κατανοήσει ότι: 1. Ο σκοπός της Κίνησης είναι απλός. 2. Ο Βαθμοφόρος αναπτύσσει στον έφηβο τη φιλοδοξία και την επιθυμία να μάθει κάτι για τον εαυτό του, εισηγούμενος δραστηριότητες που το ελκύουν, τις οποίες εφαρμόζει μέχρι να αποκτήσει την εμπειρία ότι τις έχει κάμει ορθά. Ίσως η καλύτερη ερμηνεία της αποστολής και της μέθοδου του Προσκοπισμού δόθηκε από τον Dean James Ε. Russell (Teachers College, Columbia University, New York), ο οποίος έγραψε: "Το πρόγραμμα του Προσκοπισμού είναι μια δουλειά του ενήλικα, κομμένη στα μέτρα του παιδιού. Απευθύνεται προς παιδιά όχι γιατί είναι παιδιά, αλλά άτομα που κατευθύνονται ΠΡΟΣ την ενηλικίωση. Το Προσκοπικό πρόγραμμα δεν απαιτεί από τα παιδιά να κάνουν κάτι που δεν το κάνουν οι μεγαλύτεροι, αλλά βήμα-βήμα παίρνει το παιδί από το στάδιο που βρίσκεται στο στάδιο που πρέπει να βρίσκεται". Η Προσκοπική Εκπαίδευση σε τελευταία ανάλυση επιδιώκει την εξύψωση του επιπέδου των πολιτών του αύριο, ιδιαίτερα στο χαρακτήρα και στην υγεία, η αντικατάσταση του εαυτού και του εγώ με την προσφορά υπηρεσίας προς την κοινωνία. Ο ενάρετος πολίτης είναι εκείνος ο οποίος συμμετέχει και πιστεύει στα κοινά. Στις ελεύθερες κοινωνίες συναντά κάποιος εύκολα τον τύπο του παθητικού πολίτη, ο οποίος, παρόλο που είναι νομοταγής, κάνει καλά και είναι τίμιος στην εργασία του αλλά αφήνει την τύχη του και το μέλλον των ιδίων των παιδιών του και της χώρας του στους άλλους. Η παθητική συμπεριφορά των πολιτών δεν διασφαλίζει τα αγαθά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της τιμής. Αυτά απαιτούνται και διαφυλάσσονται μέσα από τους δραστήριους και ενεργούς πολίτες, οι οποίοι συμμετέχουν σε όλες τις φάσεις και τα μέτωπα του αγώνα της ζωής. Ο Προσκοπισμός, στην προσπάθεια του να δημιουργήσει τους ενάρετους πολίτες του αύριο, χρησιμοποιεί τέσσερα βασικά στοιχεία πάνω στα οποία βασίζει την εκπαίδευση του. Όλα είναι σημαντικά, χρειάζεται δε ο ορθός τρόπος συνδυασμού τους για να επιτευχθεί το αποτέλεσμα, η ορθή μόρφωση του αυριανού πολίτη. Χαρακτήρας: Διαπλάθεται μέσα από τη ζωή στα Τμήματα και εδώ συγκεκριμένα μέσα από τη ζωή στην Κοινότητα Ανιχνευτών, την εφαρμογή του Νόμου των Προσκόπων, τη ζωή στην ύπαιθρο, τις ευθύνες που αναλαμβάνουν οι νέοι μέσα στις Ομάδες Εργασίας τους, τα ομαδικά παιχνίδια και την κατανομή της κοινής εργασίας, που απαιτείται ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των κατασκηνώσεων και μεγάλων δράσεων Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 32 από 146

33 που οργανώνουν αλλά και μέσα από τις προσωπικές ανησυχίες και εξερευνήσεις διαφόρων θεμάτων που τους απασχολούν. Αυτά περιλαμβάνουν την αποδοχή του Θεού και το θαυμασμό του φυσικού κόσμου με την αγάπη προς το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, που επιτυγχάνεται με τη ζωή στο ύπαιθρο. Η Κοινότητα Ανιχνευτών συντείνει αφάνταστα στη διαμόρφωση του χαρακτήρα. Ο χαρακτήρας είναι το αποτέλεσμα των επιρροών του άμεσου και του έμμεσου περιβάλλοντος στον νέο. Ένας νέος ή μια νέα που ανήκει στην Κοινότητα Ανιχνευτών θα βρουν στις δράσεις της και στη ζωή τους φίλους οι οποίοι θα αποτελέσουν κατά ένα μεγάλο βαθμό το ανθρώπινο περιβάλλον τους. Η Κοινότητα, λοιπόν, συμπληρώνει το χρόνο που μένει ελεύθερος από την οικογένεια το σχολείο, τις παρέες και άλλα ενδιαφέροντα και αποτελεί, το συμπλήρωμα της οικογενειακής και σχολικής αγωγής. Οι εμπειρίες, οι διαφορετικές απόψεις, η ανάγκη συνεργασίας και ομοφωνίας, η συναδέλφωση και πολλά άλλα χαρακτηριστικά που πρέπει να συνυπάρχουν στην ΚΑ. βοηθούν στη διάπλαση δυνατού χαρακτήρα με επίγνωση των ικανοτήτων του άλλα και εκτίμηση των γύρω του. Ο κώδικας ή οι κανόνες των ιπποτών του Μεσαίωνα που έγιναν για πρώτη φορά το 500 μ.χ., οπωσδήποτε αποτελούν κάτι που κεντρίζει το ενδιαφέρον των παιδιών. Οι κανόνες όπως για τελευταία φορά τους διατύπωσε ο Ερρίκος ο VII περιλαμβάνουν τις αξίες της τιμής, της αυτοπειθαρχίας, της ανδρείας, της ομαδικής προσπάθειας και του καθήκοντος, της υπηρεσίας και της θρησκείας. Τα ιδεώδη των ιπποτών, και η ιδέα "Τίμιου παιχνιδιού" (fair play), μπορούν εύκολα να εμπεδωθούν στα παιδιά, με τα παιχνίδια ανοικτού χώρου, όπου όλοι οι κανόνες πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρά και δίκαια, και στο τέλος ο νικητής να συγχαίρει τον ηττημένο για την προσπάθειά του και ο ηττημένος το νικητή για τη νίκη του. Ο διάλογος μέσα στη Σύνοδο οδηγεί πάντοτε στην έκφραση νέων και τις περισσότερες φορές ενδιαφερουσών ιδεών. Αυτό εκφράζεται πολλές φορές και από τη θέση δύο συνομιλητών που συχνά διαφωνούν και προσπαθούν να βρουν κοινό έδαφος. Η συζήτηση πρέπει να ενθαρρύνεται. Αυτό βοηθά τους Ανιχνευτές να κατανοήσουν ότι κάθε θέμα έχει δύο ή και περισσότερες πλευρές. Η ψηφοφορία - πολλές φορές - για θέματα που απασχολούν την Κοινότητα βοηθά τους Έφηβους να νοιώσουν ότι συμμετέχουν στις κοινές αποφάσεις μετά από συζήτηση. Η αυτοπειθαρχία: Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πειθαρχίας και του σεβασμού κάθε κοινωνικού συνόλου. Αυτοπειθαρχία σημαίνει υπακοή στους νόμους και τις αρχές, καθώς επίσης και σε όλους τους κοινωνικοηθικούς νόμους. Η αυτοπειθαρχία δεν είναι κάτι που επιβάλλεται, ιδιαίτερα στους ελεύθερους πολίτες, αλλά γίνεται κατανοητή από αυτούς μέσω της αγωγής που τους παρέχεται. Στα πρώτα στάδια, η κατανόηση της ανάγκης αυτοπειθαρχίας και της θυσίας των προσωπικών συμφερόντων για χάρη του κοινού καλού επιτυγχάνεται με το προσωπικό παράδειγμα των Βαθμοφόρων, την ανάθεση ευθυνών μέσα στην Κοινότητα, και την εμπιστοσύνη μεταξύ των Ανιχνευτών. Ο Νόμος των Προσκόπων: Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο κτίζεται το οικοδόμημα του Προσκοπισμού. Τα άρθρα του Νόμου πρέπει να αναπτύσσονται και να γίνονται κατανοητά και ο καλύτερος τρόπος είναι το παράδειγμα είναι η εφαρμογή του Νόμου από τους ίδιους τους βαθμοφόρους, οι οποίοι όχι μόνο πρέπει να εφαρμόζουν το Νόμο αλλά αυτό να φαίνεται. Ο βαθμοφόρος πρέπει να δείξει ότι πραγματικά εμπιστεύεται τους νέους και τις νέες. Ο Νόμος μας δεν είναι μόνο λόγια. Με απτά παραδείγματα και ζωντανά γεγονότα μαθαίνουμε ευκολότερα και μένουν μέσα μας όσα μάθουμε μ' αυτούς τους τρόπους, πολύ περισσότερο οι νέοι μας. Η ανάληψη ευθύνης: Η συμμετοχή των Ανιχνευτών στη λήψη των αποφάσεων μέσα στην Σύνοδο, η επιλογή των δραστηριοτήτων, με τις οποίες θα ασχοληθούν, και η ανάληψη ευθυνών μέσα στις Ομάδες Εργασίας για τον σχεδιασμό, την προετοιμασία και την υλοποίηση των δράσεων βοηθά τους Ανιχνευτές να ωριμάσουν και να συμπεριφέρονται υπεύθυνα. Η θρησκεία: Αποτελεί μια από τις αξίες της ζωής Κάθε μέλος της Προσκοπικής Κίνησης είναι ελεύθερο να ανήκει σε μια οποιαδήποτε θρησκεία. Ορίζει δε το Καταστατικό του WOSM: 1. "Αναμένεται ότι κάθε Πρόσκοπος ανήκει σε κάποια θρησκεία ή δόγμα και εκτελεί τα θρησκευτικά του καθήκοντα." 2. "Όπου μια Ομάδα απαρτίζεται από μέλη της ίδιας θρησκείας ή δόγματος, αναμένεται από τον Αρχηγό να διοργανώνει τις ανάλογες θρησκευτικές δραστηριότητες, σε συνεργασία με την τοπική του εκκλησιαστική αρχή, όπως κρίνει σκόπιμα". 3. Όπου μια ΚΑ απαρτίζεται από μέλη διαφορετικών θρησκειών ή δογμάτων, τότε κάθε ένας πρέπει να παροτρύνεται να συμμετέχει στις θρησκευτικές εκδηλώσεις της θρησκείας ή του δόγματος του. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 33 από 146

34 Στην κατασκήνωση μπορεί να γίνεται κάποια μορφή εβδομαδιαίας λειτουργίας η προσευχής αλλά η συμμετοχή σε αυτές να είναι προορατική. Όταν ο αρχηγός ή ο βαθμοφόρος ακολουθεί τις οδηγίες αυτές του WOSM, τότε είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει από το νόημα και την ανάγκη εφαρμογής των ανάλογων θρησκευτικών δραστηριοτήτων μέσα στα πλαίσια της ΚΑ. Ο τρόπος που θα προσεγγιστεί ο κάθε νέος εξαρτάται από τον χαρακτήρα του. Είτε ο νέος είναι ένας "Χούλιγκαν" είτε ένα "παιδί της μαμάς" υπάρχει ο ανάλογος τρόπος της θρησκευτικής προσέγγισης. Πατρίδα: Εκτός από την υπηρεσία προς τον πλησίον και τα θρησκευτικά καθήκοντα, τα εθνικά καθήκοντα έχουν επίσης μια σημαντική θέση στον Προσκοπισμό. Υπηρεσία και πίστη προς την πατρίδα είναι ένα από τα αρχαιότερα ιδανικά που κρατούν ελεύθερο το πνεύμα και το σώμα. Η απότιση τιμής προς τη σημαία, το εθνικό σύμβολο και η γνώση και το τραγούδισμα του Εθνικού Ύμνου, βοηθούν στην εθνική διαπαιδαγώγηση, κάνοντας το νέο να νοιώθει περήφανος. Το παράδειγμα των πιο παλιών Προσκόπων, που έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, πρέπει να αναφέρεται και να μνημονεύεται, καλλιεργώντας ταυτόχρονα το αίσθημα του σεβασμού και της φιλοπατρίας στους νέους. Υγεία και Δύναμη: Επιτυγχάνεται μέσα από γνώσεις και εμπειρίες στη διαβίωση αλλά και τα νέα δεδομένα σε θέματα υγείας, που βασανίζουν τον σύγχρονο κόσμο. Η αξία της υγείας και της δύναμης στη ζωή και στη καριέρα του ατόμου είναι απεριόριστη. Στο Προσκοπισμό δίνουμε στα παιδιά ένα μεγάλο μέρος από την απαιτούμενη αγωγή για καλή υγιεινή ζωή, κάτι που είναι απαραίτητο για την κατοπινή τους ζωή σαν πολίτες. Στόχος μας είναι να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τους κανόνες της ατομικής υγιεινής και της δημόσιας υγείας. Η ευαισθησία για θέματα δημόσιας υγείας, και προστασίας του περιβάλλοντος καλλιεργούνται με την ενασχόληση του Ανιχνευτή με τις σχετικές απαιτήσεις, όπως το Περιβάλλον στο Πτυχίο Τελειοποιήσεως και η Περίθαλψη/Υπηρεσία - Υγεία στο Πτυχίο Δημοκρατίας. Καλές συνήθειες υγιεινής ζωής καλλιεργούνται μέσα στην προετοιμασία για την Ανιχνευτική Εξερεύνηση στο Πτυχίο Τελειοποιήσεως και την Μεγάλη Δράση Υπαίθρου στο Πτυχίο Δημοκρατίας. Είναι ακόμα το παράδειγμα των μεγάλων στις δράσεις και τις κατασκηνώσεις. Με τη σωστή επιλογή των γευμάτων στις δράσεις και κατασκηνώσεις εξοικειώνονται τα παιδιά στην υγιεινή διατροφή. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι: 1. Μεγάλος αριθμός παιδιών στην Κύπρο είναι παχύσαρκα, και λόγω κακής διατροφής και έλλειψης άσκησης έχουν προδιάθεση για καρδιακές και άλλες παθήσεις στο μέλλον. 2. Ένας μεγάλος αριθμός από ενήλικες είναι σωματικά αγύμναστοι και επιρρεπείς σε πολλές ασθένειες, ενώ, με ελάχιστη προσπάθεια και με μικρό προγραμματισμό στον τρόπο ζωής τους, θα ήσαν υγιείς και σωματικά γυμνασμένοι. Εάν τα παιδιά συνηθίσουν από μικρά να γυμνάζονται, τότε ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών μετά την ενηλικίωση θα συνεχίσει να γυμνάζεται κατάλληλα. Φυσικά στις μέρες μας πολλά λέγονται και γράφονται για τη σωματική εξάσκηση του ατόμου, τη δίαιτα και πολλά άλλα, ιδίως δε για όσους ζουν στις μεγαλύτερες πόλεις, όπου η πίεση του χρόνου και η μόλυνση του περιβάλλοντος επιδρούν ακόμη πιο αρνητικά. Υπάρχουν φυσικά πολλών ειδών ασκήσεις. Η προπόνηση ενός πρωταθλητή στίβου είναι ειδική για τις ανάγκες του και οπωσδήποτε ο μέσος πολίτης δεν είναι σε θέση να ακολουθήσει το πρόγραμμα του. Το ίδιο συμβαίνει και με τη γυμναστική του στρατιώτη, η οποία είναι τέτοια που να καλύπτει τις ειδικές ανάγκες του στρατού. Φυσικά ο Έφηβος γυμνάζεται γιατί τρέχει καθημερινά στο σχολείο, στο δρόμο, στο σπίτι, παίζει ποδόσφαιρο και άλλα παιχνίδια. Είναι, όμως, αυτά αρκετά για να βοηθήσουν να εξασκήσει το σώμα του και τον οργανισμό του κατάλληλα σ' αυτή την ηλικία; Είναι επίσης τα παιχνίδια αυτά ικανά να δημιουργήσουν στον Έφηβο τις απαραίτητες προϋποθέσεις και το υπόβαθρο για να συνεχίσει την εκγύμναση στην υπόλοιπη ζωή του; Η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις είναι όχι. Είναι τα έξυπνα, καλά οργανωμένα παιχνίδια ανοικτού χώρου, οι ορειβασίες, η κατασκήνωση, το κολύμπι και η κωπηλασία, μαζί με την ανάλογη ανάπαυση και διατροφή που δίδουν στο νέο υγεία και δύναμη φυσική, την οποία θα εκτιμήσει και θα επιδιώξει να έχει για όλη του τη ζωή. Το πρόβλημα σήμερα γίνεται οξύτερο ιδιαίτερα με τα παιδιά της πόλης, που είναι αναγκασμένα να ζουν σε ένα όχι και τόσο καθαρό περιβάλλον, στους περιορισμένους (αν ακόμη υπάρχουν) χώρους ανάπαυσης και παιχνιδιού. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 34 από 146

35 Η απασχόληση των Ανιχνευτών με τον αθλητισμό είναι σίγουρα ωφέλιμη και πρέπει να την ενθαρρύνουμε. Πολλές φορές οι Ανιχνευτές οργανώνουν παιχνίδια και συναντήσεις γιατί είναι έντονη η ανάγκη της εκτόνωσης, και είναι πλέον σε ηλικία που μπορούν μόνοι τους να προγραμματίσουν, ετοιμάσουν και διεξάγουν μια αθλητική διοργάνωση. Η εξάσκηση του σώματος οπωσδήποτε πρέπει να συνοδεύεται και από όλους τους άλλους κανόνες υγιεινής. Η καθαριότητα είναι ίσως κάτι το οποίο μας ενδιαφέρει πάρα πολύ στο Προσκοπισμό. Η υγιεινή διαβίωση στην κατασκήνωση οπωσδήποτε απαιτεί καθαριότητα, τόσο ατομική όσο και γενική, διαφορετικά οι επαπειλούμενοι κίνδυνοι ασθενειών και μολύνσεων είναι πολλοί. Φυσικά αυτό κατ' επέκταση εφαρμόζεται και στην καθημερινή ζωή. Αν δεν συντηρούμε τους εαυτούς μας και την πόλη μας καθαρή τότε οι κίνδυνοι ασθενειών και μολύνσεων πολλαπλασιάζονται. Πολλά παιδιά, ιδίως όταν αρχίσουν να γυμνάζονται και να συμμετέχουν σε αθλητικές ομάδες, είναι συνειδητοποιημένα σχετικά με τα φυσικά και υγιεινά προϊόντα και τη σωστή και καλή διατροφή και επηρεάζουν και τα άλλα μέλη της Κοινότητας. Το κάπνισμα: και οι άλλοι κίνδυνοι της σημερινής εποχής (ναρκωτικά, aids, αλκοόλ κλπ) κτυπούν συνέχεια την πόρτα νέων μας. Σ αυτή την ηλικία μπορούμε να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, να φροντίζουμε να έχουν πρόσβαση στη γνώση και να λύνουν απορίες και ανησυχίες. Ρόλος μας να έχουμε τα θέματα αυτά πάντα έτοιμα για συζήτηση, να είμαστε πάντα έτοιμοι να βρούμε κάποιους ειδικούς για επιμόρφωση και σε βάθος συζήτηση των κοινωνικών αυτών θεμάτων. Δημιουργικότητα και Δεξιότητες: Καλλιεργείται μέσα από τις δράσεις κλειστού χώρου και τις Δραστηριότητες Επιλογής του Πτυχίου Δημοκρατίας, που παροτρύνουν τον Ανιχνευτή να ασχοληθεί με μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Μέσα από τα δικά του ενδιαφέροντα αλλά και με ερεθίσματα από το άμεσο περιβάλλον του, τους συνομηλίκους του το χώρο που ζει μπορεί να μελετήσει να ψάξει και να παρουσιάσει οτιδήποτε τον ενδιαφέρει ή του έχει κάνει εντύπωση. Από μας θα έχει κάθε δυνατή στήριξη και βοήθεια ούτως ώστε να βοηθήσουμε στην καλύτερη και πληρέστερη ενημέρωση του με την συγκεκριμένη ενασχόληση του Ανιχνευτή. Προσφορά Υπηρεσίας: Η εφαρμογή του Νόμου των Προσκόπων έχει μια πιο ευρύτερη έννοια, κατά την οποία ο νέος καλλιεργεί και αναπτύσσει τον εαυτό του με την προσφορά υπηρεσία προς τους άλλους. Το πρόγραμμα παροτρύνει τον Ανιχνευτή να ασχοληθεί με ουσιαστικά προβλήματα της κοινωνίας, να τα ερευνήσει, να προσπαθήσει να βρει λύσεις, και να κάνει προτάσεις για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Τον ενθαρρύνει ακόμα να προσφέρει έμπρακτα στην Κοινωνία σε τοπικό αλλά και σε Παγκύπριο επίπεδο. Ο εγωισμός, ίσως, είναι το ισχυρότερο αίσθημα του ανθρώπου. Τα περισσότερα εγκλήματα, όπως καθορίζονται από το κοινό ποινικό δίκαιο, έχουν τη ρίζα τους στον εγωισμό του ατόμου, μια και προέρχονται από την απληστία του να εξασφαλίσει για τον ίδιο τον εαυτό του όσα περισσότερα μπορεί. Ο μέσος άνθρωπος εύκολα και με μεγάλη ευχαρίστηση μπορεί να δώσει μια εισφορά για κάποιο που έχει ανάγκη από το περίσσευμά του αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο να κάνει το ίδιο πράγμα στερώντας τον εαυτό του από την προσωπική του απόλαυση, παραχωρώντας, όπως συνήθως λέμε, από το υστέρημα του. Ο εγωισμός έχει πολλές μορφές. Γράφει σχετικά ο ΒΡ στο βιβλίο του Aids to Scoutmastership: "Στην πολιτική, για παράδειγμα, οι άνθρωποι βλέπουν ένα πρόβλημα, που φανερά έχει δύο όψεις, από την μια μόνο όψη του, αυτή που τους συμφέρει και μετά αρχίζουν τα πολιτικά μίση εναντίον των αντιπάλων επειδή αυτοί βλέπουν το ίδιο πρόβλημα από την άλλη όψη του". Και συνεχίζει: "Με τον ίδιο τρόπο αρχίζουν και οι πόλεμοι μεταξύ των κρατών, γιατί το ένα μέρος δεν μπορεί να δει και να κατανοήσει τη θέση του άλλου, αφού είναι τυφλωμένο από τις θέσεις τις δικές του". Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο οι οικονομολόγοι εξηγούν τις απεργίες και τις ανταπεργίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργοδότες δεν αναγνωρίζουν ορισμένα δικαιώματα στους εργάτες τους και αρνούνται να παραχωρήσουν μέρος από τα κέρδη τους προς αυτούς, ενώ από την άλλη πλευρά οι εργάτες πιστεύουν πολλές φορές ότι το μερίδιο τους από τα κέρδη δεν πρέπει να διαφέρει και πολύ από εκείνο του εργοδότη τους και του μετόχου που παρέχει το κεφάλαιο για την εργασία της επιχείρησης. Η ζωή είναι γεμάτη από παραδείγματα εγωιστικής συμπεριφοράς των ατόμων και αν κάποιος κοιτάξει από τα πιο πολύπλοκα θέματα μέχρι και τα πιο απλά, θα βρει τον εγωισμό να υπεισέρχεται σαν ο ισχυρότερος, ίσως παράγοντας στη διαμόρφωση καταστάσεων. Ακόμα και τα μικρά παιδιά που Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 35 από 146

36 παίζουν αμέριμνα στο δρόμο, όταν φτάσουν σε κάποιο στάδιο που αισθάνονται αδικημένα ή ακόμη καλύτερα μη ικανοποιημένα από τους συμπαίκτες, ή τους αντιπάλους τους, αποχωρούν από το παιχνίδι λέγοντας "δεν παίζω άλλο"! Η Προσκοπική εκπαίδευση έχει σαν ένα από τους στόχους της να οδηγήσει το άτομο από την παιδική ηλικία σε σκέψεις και αποφάσεις που να μην επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό ή στο μέγιστο βαθμό από τον προσωπικό του εγωισμό. Η Προσκοπική υπόσχεση αρχίζει με "το καθήκον προς το Θεό", όχι την πίστη προς το Θεό που είναι μια εντελώς πνευματική κατάσταση, με εντελώς διαφορετικές διαστάσεις. Το καθήκον προς τον Θεό είναι θετική ενεργητική θέση και όχι παθητική κατάσταση. Αυτό άλλωστε λέγει και ο ΒΡ: "Η κύρια μέθοδος του Προσκοπισμού είναι η θετική εκπαίδευση παρά η υπαγωγή αρνητικών θεμάτων μια και το παιδί είναι πάντοτε έτοιμο να κάμει κάτι πάρα να το μελετήσει και να το χωνέψει". Με τον τρόπο αυτό ο Προσκοπισμός ενσωματώνει μέσα στις δραστηριότητές του τα θρησκευτικά καθήκοντα του κάθε μέλους τα οποία αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της προσφοράς υπηρεσίας προς τους άλλους. Έτσι από την παιδική ηλικία και σιγά-σιγά το άτομο κατανοεί την έννοια του "Καθήκοντος προς το Θεό" ανακαλύπτοντας και καλλιεργώντας τα εφόδια που του χάρισε ο δημιουργός για την αντιμετώπιση της ζωής του. Στο θέμα αυτό ο ΒΡ γράφει σχετικά: "Καθήκον προς το Θεό είναι η προστασία και η ανάπτυξη των ταλέντων που ενεπιστεύθει ο Κύριος και με τα οποία έχει εφοδιάσει το παιδί για την αντιμετώπιση της ζωής: το σώμα με την υγεία και δύναμη του, μαζί με τις παραγωγικές του δυνάμεις για να χρησιμοποιηθούν στην υπηρεσία του Κυρίου, το μυαλό με την υπέροχη λογική του, μνήμη και εκτίμηση, το οποίο τοποθετεί το παιδί πάνω απ' όλα τα άλλα ζώα και την ψυχή, εκείνο το μέρος μέσα στο οποίο βρίσκεται ο ίδιος ο Θεός, μέσα στο παιδί - δηλαδή την αγάπη η οποία μπορεί να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί και να γίνει πιο δυνατή με τη συνεχή απόδοση αισθημάτων και χρησιμοποίηση της". Διδάσκουμε, δηλαδή, το παιδί να κάνει το "Καθήκον του προς το Θεό" όχι μόνο με το να δίδει την αγάπη του προς τους άλλους, εξασκώντας δηλαδή τις έννοιες που περιλαμβάνονται στις περισσότερες θρησκείες και δόγματα που υπάρχουν στην υφήλιο. Η παροχή υπηρεσίας προς τους άλλους, όπως την εξηγεί η Χριστιανική θρησκεία, έχει δύο όψεις. Η μια, οπωσδήποτε, είναι η παροχή υπηρεσίας και βοήθειας προς το συνάνθρωπο που άπτεται της καλλιέργειας του χαρακτήρα προς την αποφυγή εγωιστικών τάσεων, και η άλλη είναι η παροχή υπηρεσίας προς το φυσικό κόσμο, τη δημιουργία του Κυρίου. Η μελέτη της φύσης και η προστασία του ζωικού και του φυτικού κόσμου, εκτός από του ότι είναι σήμερα επιτακτική για τη διασφάλιση της ζωής στον πλανήτη μας, αναπτύσσει τα λεπτά εκείνα αισθήματα που χρειάζονται για την κατανόηση, την αγάπη, το θαυμασμό και την εκτίμηση της ζωής. Αυτά όλα τα μικρά πράγματα που επηρεάζουν το νέο από την παιδική ηλικία, τον ωθούν στην επιθυμία για την εκμάθηση πρώτων βοηθειών για να σώσει τη ζωή κάποιου όταν βρεθεί στην ανάγκη, του καλλιεργούν ένα αίσθημα ευθύνης απέναντι στους άλλους και είναι έτοιμος να θυσιάσει ακόμη και τη ζωή του για τους άλλους, την πατρίδα του, το σπίτι του, τη χώρα του. Οδηγεί δηλαδή σε ένα είδους έμφυτου πατριωτισμού, που δεν προέρχεται από τον εθνικισμό που εμπνέει η εθνική σημαία και ο Εθνικός Ύμνος, αλλά έχει βαθιές ρίζες σ' αυτή του την πατρίδα και τον κόσμο της. Η προσφορά υπηρεσίας προς την κοινότητα ή την κοινωνία μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Η προσφορά υπηρεσίας προς τα κοινά δεν πρέπει να συγχύζεται με τις διάφορες φανταχτερές εκδηλώσεις. Η μορφή της προσφοράς είναι ποικιλότροπη και πρέπει να γίνεται κατανοητός ο λόγος και ο σκοπός που εξυπηρετεί μια τέτοια προσφορά. Η διδαχή και η διαπαιδαγώγηση γίνεται βασικά από το προσωπικό παράδειγμα ιδίως του Αρχηγού. Ο ΒΡ σημειώνει: 'Ή διδαχή της προσφοράς υπηρεσίας προς την κοινωνία γίνεται βασικά από το παράδειγμα, και ο Αρχηγός δίδει ακριβώς αυτό το παράδειγμα με τον πατριωτισμό του και την υπηρεσία που προσφέρει στα παιδιά χωρίς να απαιτεί οποιαδήποτε ανταμοιβή". Οι εισηγήσεις για προσφορά υπηρεσίας γίνονται από και από τον Αρχηγό αλλά και από τους ίδιους τους Ανιχνευτές. Η προσφορά υπηρεσίας προς την κοινωνία είναι το ένα σκέλος. Το άλλο είναι η ανάμειξη των εφήβων στην ίδια τη ζωή της κοινωνίας και της τοπικής κοινότητας ειδικότερα. Πολλές είναι οι ευκαιρίες για την Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 36 από 146

37 ανάμειξη στη ζωή της κοινότητας (Community Involvement) που δίδονται τόσο στους Ανιχνευτές όσο και στις ομάδες εργασίας. Η συμμετοχή αυτή επιδιώκει στην κοινωνικοποίηση του εφήβου και στη συμμετοχή του στις δραστηριότητες της κοινότητάς του, οι οποίες θα του εμφυσήσουν το αίσθημα της ανάγκης της συμμετοχής στα κοινά, της έκφρασης προσωπικής άποψης και της ενεργοποίησης του στη λήψη κοινών αποφάσεων. Αυτή είναι και η επιδίωξη μας άλλωστε. Η δημιουργία ενεργών πολιτών και όχι η δημιουργία παθητικών πολιτών. Αυτό απαιτεί η σύγχρονη ζωή, η σύγχρονη κοινωνία. Και πάνω σ' αυτό στηρίζεται η επιτυχία και η προσωπικότητα του αυριανού πολίτη, του πολίτη δηλαδή που προσπαθούμε να διαπλάσουμε μέσα από το Προσκοπικό μας παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 37 από 146

38 Θέμα Ζ Διάρκεια 120 λεπτά Προκλητικές και Προβληματικές Συμπεριφορές Θα αναθεωρηθεί από τον ΓΖ Στόχοι Στο τέλος του Θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Μέθοδος 1. Ανάλυση 1 Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 38 από 146

39 Στόχοι Η ΣΥΝΟΔΟΣ Θέμα Η Διάρκεια 50 λεπτά Στο τέλος του θέματος, όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Καθοδηγούν και στηρίζουν τον Γραμματέα και την Ομάδα Εργασίας στον προγραμματισμό, την διοργάνωση και την διεξαγωγή της Συνόδου της Κοινότητας. 2. Επιλέγουν κατά προτεραιότητα τα θέματα. 3. Καθοδηγούν τη συγκρότηση και στηρίζουν την λειτουργία των Ομάδων Εργασίας. 4. Αξιολογούν την εξέλιξη της Κοινότητας, αλλά και του κάθε Ανιχνευτή. Μέθοδος Εισήγηση Γενική Συζήτηση Ανάλυση Εισήγηση 10 λεπτά 40 λεπτά Έχοντας σαν βάση τις Σημειώσεις "Η1 Η Σύνοδος της Κοινότητας", ο εισηγητής θα τονίσει τη σημασία της Συνόδου, τους στόχους της, την χρησιμότητα της, καθώς και την ανάγκη συμμετοχής όλων των Ανιχνευτών. Θα αναφέρει επίσης και μερικά βασικά στοιχεία, όπως: Την εκλογή του Προέδρου της κάθε Συνόδου. Την εκλογή του Γραμματέα και του Ταμία της Κοινότητας στην πρώτη Σύνοδο του έτους. Την επιλογή του χώρου διεξαγωγής και την διάρκεια της Συνόδου. Στην Σύνοδο: Κάθε Ανιχνευτής έχει την ευκαιρία να προτείνει ιδέες για δράσεις, από τον κύκλο ενδιαφερόντων του, αλλά και μέσω αυτής ο ΑΚΑ έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει και να βοηθήσει τον κάθε Ανιχνευτή στην αντιμετώπιση προσωπικών του αναγκών. Προτείνονται και εγκρίνονται θεματικές ενότητες για την απαίτηση "ε Περιβάλλον" του Πτυχίου Τελειοποιήσεως και "δ Δραστηριότητες Επιλογής" του Πτυχίου Δημοκρατίας. Επίσης παρουσιάζονται και αξιολογούνται οι εργασίες που έχουν κάμει οι Ομάδες Εργασίας και οι Ανιχνευτές για τις Απαιτήσεις των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. Γενική συζήτηση Ο εισηγητής, με τη βοήθεια των Σημειώσεων Η1 θα κάνει ερωτήσεις και θα απαντά στις απορίες των Εκπαιδευομένων. Επίσης θα αναφέρει και τους διάφορους τύπους ανθρώπων και θα ανταλλάσσει γνώμες για την αντιμετώπισή τους. Πηγές 1. Εσωτερικοί Κανονισμοί Κλάδου Ανιχνευτών Κεφάλαια Δ και Ε. Σημειώσεις Η1. Η Σύνοδος της Κοινότητας Η2 Ομάδες Εργασίας Η3 Παρουσίαση Δράσεων της Κοινότητας Ανιχνευτών Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 39 από 146

40 Σημειώσεις Η1 Η σύνοδος της Κοινότητας Βασισμένο σε Φυλλάδιο του ΣΕΠ Η Σύνοδος είναι μία από τις πιο βασικές και σημαντικές διαδικασίες που γίνονται στο πρόγραμμα της Κοινότητας. Διοργανώνεται και διεξάγεται για να προγραμματίσει, να συζητήσει, να αποφασίσει και να αξιολογήσει κάθε Κοινότητα τη συνολική της πορεία αλλά και την πορεία του κάθε μέλους της ξεχωριστά. Παράλληλα η Σύνοδος είναι μία παιδαγωγική μέθοδος που ικανοποιεί τις ανάγκες των μελών της (εφήβων) για επικοινωνία, δημιουργώντας έτσι κλίμα αλληλεγγύης κατανόησης, συναδέλφωσης και σωστής συνύπαρξης μεταξύ τους. Προετοιμασία συνόδου Η προετοιμασία της Συνόδου είναι μια σειρά εργασιών που γίνονται από τον Γραμματέα και μία Ομάδα Εργασίας με τη στήριξη των Βαθμοφόρων της Κοινότητας. Ας δούμε λοιπόν ένα-ένα τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να φτάσουμε στη σωστή διεξαγωγή της Συνόδου: Στο τέλος της κάθε Συνόδου ορίζεται η Ομάδα Εργασίας για την προετοιμασία και η ημερομηνία διεξαγωγής της επομένης Συνόδου. Κάθε μέλος ατομικά και κάθε Ομάδα Εργασίας πρέπει να έχουν την ευκαιρία να προτείνουν θέματα για συζήτηση. Αυτό πρέπει να γίνεται έγκαιρα, ώστε η ημερησία διάταξη της Συνόδου να ετοιμάζεται και να κυκλοφορεί σε όλα τα μέλη αρκετά πριν την Σύνοδο. πχ Εισηγήσεις για θέματα προς συζήτηση να φτάσουν στην Ομάδα Εργασίας τρεις εβδομάδες πριν την σύνοδο και δύο εβδομάδες πριν την Σύνοδο να κυκλοφορεί η Ημερησία Διάταξη σε όλα τα μέλη. Εάν στη Σύνοδο θα χρειασθεί να παραστεί ο Επαρχιακός Έφορος, ή εκπρόσωπος του για την αξιολόγηση απαιτήσεων, όπως ορίζεται στη παράγραφο Θ.ι.α των Εσωτερικών Κανονισμών του Κλάδου, η ετοιμασία της ημερησίας διάταξης θα χρειασθεί να γίνει ακόμα πιο νωρίς για να ενημερωθεί έγκαιρα και ο Επαρχιακός Έφορος. Η μέρα, η ώρα και ο χώρος της Συνόδου είναι επίσης πολύ σημαντικά στοιχεία για τη σωστή διεξαγωγή της. Προσπαθήστε η ώρα που θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος να εξυπηρετεί όλα τα μέλη. Ο χώρος συνήθως δεν είναι άλλος από το οίκημα της Κοινότητας. Μπορεί όμως να πραγματοποιηθεί οπουδήποτε, όπως για παράδειγμα σε μια εκδρομή της Κοινότητας. Μεγάλο ρόλο όμως παίζουν και οι προϋποθέσεις που υπάρχουν στον χώρο. Η ολομέλεια θα πρέπει να είναι τοποθετημένη έτσι ώστε κάθε μέλος να βλέπει όλους τους άλλους. Όπως: Όλοι θα πρέπει να κάθονται αναπαυτικά και να έχει εξασφαλιστεί ο σωστός φωτισμός και εξαερισμός του χώρου. Να υπάρχει πίνακας για να χρησιμοποιηθεί εφ' όσον χρειαστεί. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 40 από 146

41 Η διάρκεια της Συνόδου καθορίζεται πάντοτε σε συνάρτηση με την ημερήσια διάταξη. Ποτέ όμως δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 2 ώρες. Θα πρέπει να παραχωρείται αρκετός χρόνος για να συζητείται και αξιολογείται διεξοδικά κάθε θέμα. Αν κατά την ετοιμασία της ημερησίας διάταξης διαπιστωθεί ότι ο χρόνος της Συνόδου δεν αρκεί τότε είναι προτιμότερο προγραμματισθεί και νέα Σύνοδος (πχ μετά από 15 μέρες), παρά να γίνονται οι εργασίες κάτω από πίεση χρόνου χωρίς επαρκή συζήτηση και αξιολόγηση. Σε τέτοια περίπτωση θα γίνεται αξιολόγηση ποια θέματα έχουν προτεραιότητα και ποια μπορεί να μετατεθούν στην επόμενη Σύνοδο. Μαζεύοντας λοιπόν όλα αυτά τα στοιχεία: Ημερομηνία και ώρα διεξαγωγής, χώρο που θα πραγματοποιηθεί, χρονική διάρκεια, και ημερήσια διάταξη, καθώς και οτιδήποτε άλλο είναι αναγκαίο να γίνει γνωστό, στέλνονται αρκετές ημέρες πριν από την διεξαγωγή της συνόδου με μορφή επιστολής, e mail ή SMS σε όλα τα μέλη, από τον Γραμματέα ή κάποιο μέλος της Ομάδας Εργασίας. Τέλος και λίγο πριν την διεξαγωγή της διαδικασίας, θα πρέπει να τακτοποιηθεί και να προετοιμαστεί ο χώρος. Ένας καλλωπισμός, μερικά λουλούδια είναι μια καλή ιδέα και δημιουργεί καλή προδιάθεση. Μπορούμε ακόμη να φροντίσουμε να προσφερθεί και κάποιο αναψυκτικό ή γλυκό. Διαδικασία συνόδου Φροντίζουμε πάντα η Σύνοδος να αρχίζει την προκαθορισμένη ώρα. Η διαδικασία ξεκινάει πάντοτε με ένα καλωσόρισμα του Αρχηγού. Ακολουθεί η εκλογή του προέδρου. Ο Πρόεδρος εκλέγεται ύστερα από προτάσεις που γίνονται από τα μέλη. Η θητεία του είναι για μόνο αυτή την Σύνοδο. Στη συνέχεια ο γραμματέας διαβάζει στην ολομέλεια τα πρακτικά της προηγούμενης συνόδου, ώστε να επικυρωθούν. Συνήθως συζητούνται πρώτα θέματα που αναφύονται από τα πρακτικά της προηγούμενης Συνόδου. Μετά γίνεται μια ολιγόλεπτη εισήγηση για κάθε θέμα της ημερήσιας διάταξης, συνήθως από αυτόν που έχει προτείνει το θέμα για συζήτηση. Κατόπιν, καταρτίζεται κατάλογος ομιλητών από τον Πρόεδρο. Κάθε ομιλητής που είναι η σειρά του να μιλήσει προσπαθεί με απλά λόγια και σαφή να πει τη γνώμη του. Μπορεί, εφ' όσον έχει ολοκληρωθεί ο κατάλογος των ομιλητών εάν υπάρχουν και άλλοι που θέλουν να μιλήσουν ή να δευτερολογήσουν, να γίνει και δεύτερος κατάλογος και δεν έχει εξαντληθεί ο χρόνος του θέματος. Αφού όλοι όσοι θέλουν να μιλήσουν, ολοκληρώσουν ότι έχουν να πουν, τότε το θέμα τίθεται σε ψηφοφορία. Στο τέλος του θέματος εάν χρειάζεται θα συσταθούν οι αναγκαίες ομάδες εργασίας για υλοποίηση των αποφάσεων που λήφθηκαν. Με την ολοκλήρωση του κάθε θέματος περνάμε στο επόμενο και ακολουθούμε τη σειρά της ημερήσιας διάταξης. Τέλος όλοι μαζί θα καθορίσουν την ημερομηνία και την Ομάδα Εργασίας για τη προετοιμασία της επόμενης Συνόδου. Κλείνοντας τη Σύνοδο, ο Αρχηγός θα ευχαριστήσει τον Πρόεδρο, τον Γραμματέα, την Ομάδα Εργασίας που βοήθησε στην προετοιμασία της Συνόδου, και τέλος όλα τα μέλη για την συμμετοχή τους. Σημεία Προσοχής στη διαδικασία Εκτός από την σωστή και ολοκληρωμένη προετοιμασία θα πρέπει να προσέξουμε ακόμη και το σωστό χειρισμό της διαδικασίας, τόσο από τον Πρόεδρο και τον Γραμματέα, όσο και από τα μέλη. Κλειδί για την σωστή και ομαλή λειτουργία είναι η επιλογή του κατάλληλου προσώπου για τη θέση του Προέδρου. Από αυτόν και τις ικανότητές του θα εξαρτηθεί σε γενικές γραμμές η επιτυχία. Ο Πρόεδρος θα πρέπει να φροντίζει: Να δημιουργεί άνετη ατμόσφαιρα. Να θέτει ξεκάθαρα το θέμα. Να ενθαρρύνει και να εξασφαλίζει την συμμετοχή όλων. Να κρατάει την συζήτηση μέσα στο θέμα. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 41 από 146

42 Να μην μονοπωλείται η συζήτηση από λίγα άτομα. Να ανακεφαλαιώνει κάθε τόσο τα κύρια σημεία. Να βοηθάει την ολομέλεια να καταλήξει σε συμπεράσματα. Κατά την διάρκεια της Συνόδου ο Γραμματέας κρατά σημειώσεις για την ετοιμασία των Πρακτικών, που συνήθως περιλαμβάνουν: Τα θέματα που συζητήθηκαν και τις αποφάσεις που λήφθηκαν. Τις Ομάδες Εργασίας που σχηματίσθηκαν, με το αντικείμενο και τη σύνθεση της κάθε Ομάδας Εργασίας. Εγκυκλίους της Επαρχιακής Εφορείας και άλλες ανακοινώσεις που έγιναν στη Σύνοδο. Κι ακόμη τα μέλη της Συνόδου θα πρέπει: Να ακούνε προσεκτικά και χωρίς προκατάληψη τα όσα λένε οι άλλοι. Να λένε τη γνώμη τους με σαφήνεια και συντομία. Να προσπαθούν να πείσουν ή να εξηγήσουν με επιχειρήματα και με ήρεμο τρόπο. Να μη διακόπτουν αυτόν που μιλάει. Να μην ξεφεύγουν από το θέμα. Ο Πρόεδρος όμως έχει να αντιμετωπίσει και κάποιους τύπους ανθρώπων. Ας τους δούμε λοιπόν και ας δούμε με ποιο τρόπο θα πρέπει να τους αντιμετωπίζει: ΤΥΠΟΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ Αυτός που ρωτάει συνέχεια Είτε θέλει να σας μπερδέψει ή επιδιώκει να σας κάνει να υποστηρίξετε την άποψή του Ο Πεισματάρης Αγνοεί συστηματικά την γνώμη των άλλων και τη δική σας. Δεν θέλει να ακούσει τίποτε από τους άλλους. Ο εντάξει τύπος Πάντοτε έτοιμος να σας βοηθήσει Βέβαιος για τον εαυτό του. Αποφασισμένος. Ο τύπος με τις έμμονες ιδέες Έχει έμμονες ιδέες και επανέρχεται συνέχεια σ' αυτές μιλώντας ασταμάτητα. Εύθικτος. Ο Εριστικός Του αρέσει να πληγώνει τους άλλους ή έχει βάσιμους λόγους να παραπονείται. Ο Παντογνώστης Θέλει να επιβάλλει τη γνώμη του στους άλλους. Μπορεί να είναι καλά ενημερωμένος ή απλά φλύαρος. Ο Φλύαρος Μιλάει ακούραστα για όλα έστω κι αν βρίσκεται εκτός θέματος. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Μια και προσπαθεί να σας μπερδέψει, δεν έχετε παρά να αφήνετε την ολομέλεια να του απαντάει. Συζητήστε τη γνώμη του, αλλά ζητήστε του να συζητήσει και την γνώμη των άλλων. Είναι χρήσιμος στη συζήτηση. Δεχθείτε την συμβολή του. Αναγνωρίστε τις ιδέες του, εφ' όσον είναι σωστές, ζητώντας όμως να ακούσει και τη γνώμη των άλλων. Διατηρείστε την ψυχραιμία σας μαζί του. Χρησιμοποιήστε τη διαδικασία της συζήτησης αυστηρά. Αφήστε τα άλλα μέλη να συζητήσουν τις θεωρίες του. Διακόψτε τον με λεπτότητα. Περιορίστε τον χρόνο ομιλίας του. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 42 από 146

43 Ο τύπος που μιλάει κατ' ιδίαν Είναι αφηρημένος. Αποσπά την προσοχή των άλλων. Μπορεί να μιλάει για το θέμα ή και για άλλα πράγματα. Ο Στρεψόδικος Του αρέσει να συζητάει, ή να διαφωνεί για το κέφι του, ή μπορεί να είναι καλός χαρακτήρας αλλά γίνεται έξω φρενών για προσωπικούς λόγους. Αυτός που αλλάζει εύκολα Δεν ενδιαφέρεται για τίποτε. Ο Δειλός Έχει τις ιδέες του, φοβάται όμως να τις εκφράσει. Ο Φαντασμένος Απευθύνεται στην ολομέλεια με έπαρση. Ζητήστε του να τοποθετηθεί Φροντίστε να λέει την γνώμη του δημόσια πιο συχνά. Βάζετέ τον να κάνει πιο πολλά και να λέει λιγότερα και προπαντός δημόσια. Δίνετέ του πιο συχνά το λόγο. Ζητήστε του τη γνώμη του με επιχειρήματα. Κάντε του εύκολες ερωτήσεις. Αυξήστε του την αυτοπεποίθηση. Μην τον σχολιάζετε. Χρησιμοποιήστε την τακτική "Ναι αλλά..." Με τη συμπαράσταση των Βαθμοφόρων, ο πρόεδρος, μπορεί να τους βοηθήσει να συμμετέχουν και να συμβάλλουν και αυτοί στην σωστή διεξαγωγή και επιτυχία της συνόδου. Παιδαγωγικές ωφέλειες από τη σύνοδο Η Σύνοδος, όπως είπαμε, δεν είναι μόνο ένα μέσο προγραμματισμού, αλλά και ένα μέσο διαπαιδαγώγησης. Ας δούμε λοιπόν τι παρέχει η σωστή διεξαγωγή της Συνόδου στις ανάγκες της ηλικίας των εφήβων: Δίνει τη δυνατότητα αλληλενέργειας στις σχέσεις κάθε Ανιχνευτή με τους άλλους, δημιουργώντας έτσι ιδιότητες συνόλου. Βοηθάει στην ολοκλήρωση των ενδιαφερόντων των εφήβων. Βοηθάει τον κάθε Ανιχνευτή να βελτιώσει τον τρόπο που σκέφτεται και αποφασίζει. Δίνει την ευκαιρία στους Ανιχνευτές να σχεδιάσουν τις δράσεις σύμφωνα με τα δικά τους ενδιαφέροντα. Πλαταίνει τους ορίζοντες και συντελεί στην ανάπτυξη δημιουργικής σκέψης. Μέσα από το διάλογο, βοηθάει τον έφηβο να μάθει να συζητάει τις απόψεις του χωρίς να εμμένει δογματικά μονάχα στη δική του. Ενθαρρύνει την συνεργασία για την υλοποίηση των κοινών αποφάσεων. Αυξάνει τη γνώση και την κατανόηση του κάθε έφηβου - Ανιχνευτή. Τέλος η Σύνοδος δίνει τη δυνατότητα στον Αρχηγό, μέσα από τις διαδικασίες της, να γνωρίσει τον κάθε Ανιχνευτή και να τον βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προσωπικών του αναγκών. Είναι το σημείο του Προγράμματος, που ο κάθε Ανιχνευτής αφήνει τον πραγματικό του εαυτό να φανεί Έτσι λοιπόν δίνει τη δυνατότητα στον Αρχηγό του να τον βοηθήσει να βελτιώσει τον χαρακτήρα του. Με τι ασχολείται η Σύνοδος Η Πρώτη Σύνοδος του έτους εκλέγει τους Πρώτους των Ομίλων, τον Γραμματέα και τον Ταμία της Κοινότητας, και καταρτίζει το ετήσιο Πρόγραμμα της Κοινότητας. Στη Σύνοδο αποφασίζονται οι δράσεις της Κοινότητας και συνήθως σχηματίζεται Ομάδα Εργασίας για το λεπτομερή σχεδιασμό και τη προετοιμασία της κάθε δράσης. Σχηματίζονται Ομάδες Εργασίας από τους Ανιχνευτές, που θέλουν να ασχοληθούν με μια συγκεκριμένη δραστηριότητα η θεματική ενότητα. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 43 από 146

44 Προτείνεται από τον ενδιαφερόμενο Ανιχνευτή και εγκρίνεται από τη ολομέλεια μια θεματική ενότητα για τις Απαιτήσεις "Περιβάλλον" (του Πτυχίου Τελειοποίησης) και "Δραστηριότητες Επιλογής" του Πτυχίου Δημοκρατίας που δεν αναφέρονται ονομαστικά στους Εσωτερικούς Κανονισμούς. Τέλος στην Σύνοδο γίνεται παρουσίαση και αξιολόγηση (Δοκιμασία) των εργασιών των Ανιχνευτών για τις απαιτήσεις των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας, όπως καθορίζεται στο Κεφάλαιο Θ των Εσωτερικών Κανονισμών του Κλάδου. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 44 από 146

45 Ομάδες Εργασίας Ομάδες Εργασίας Σημειώσεις Η2 Η ευθύνη για την οργάνωση μιας οποιασδήποτε ομαδικής δράσης ανήκει αποκλειστικά στην Ομάδα Εργασίας (ΟΕ) που δημιουργείται μόλις η Σύνοδος της Κοινότητας αποφασίσει το θέμα της δράσης. Συγκρότηση Ομάδας Εργασίας Τα μέλη μιας ΟΕ επιλέγονται από τη Σύνοδο της Κοινότητας και ο αριθμός τους ποικίλει ανάλογα με την πολυπλοκότητα του σκοπού για τον οποίο δημιουργήθηκε ο όμιλος. Η Σύνοδος της Κοινότητας οργανώνει την ΟΕ και τις δραστηριότητές της. Προτρέπει τους Ανιχνευτές να ενταχθούν στις ΟΕ, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους και τις ικανότητές τους. Φροντίζει δε να υπάρχει όσο το δυνατόν ισορροπία ικανοτήτων, ηλικιών και εμπειριών. Από την πλευρά του Επιτελείου της ΚΑ ορίζεται ένας Βαθμοφόρος υπεύθυνος για την Ο.Ε. που ο ρόλος του είναι να βοηθήσει να ξεπεραστούν κάποιες δυσκολίες, να εμπλουτίσει με ιδέες, εάν χρειάζεται και να συντονίσει την Ομάδα με τις άλλες Ομάδες, είτε λειτουργίας είτε εργασίας δραστηριοτήτων. Προετοιμασία Δραστηριότητας Μπορούμε να διακρίνουμε τρία στάδια στην προετοιμασία μιας δράσης: Το στάδιο ανάλυσης, το στάδιο οργάνωσης και το καθ' αυτό στάδιο προετοιμασίας. Στάδιο Ανάλυσης Οργανωτικό πνεύμα: Συνάντηση ΟΕ με Βαθμοφόρο υπεύθυνο για την ΟΕ. Εκλογή Συντονιστή ΟΕ Γενικές γραμμές λειτουργίας ΟΕ Σχεδιασμός: Προσδιορισμός αντικειμενικών σκοπών Ποιος στόχος εξυπηρετείται (6 Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης) Προσκοπικός, Παιδαγωγικός κλπ. Διεύρυνση βασικών πηγών της Δράσης Ερεθισμός ενδιαφέροντος Ανιχνευτών Παρουσίαση στοιχείων - ιδεών στη Σύνοδο της ΚΑ Μόλις ολοκληρωθεί η διεύρυνση θα συγκληθεί η Σύνοδος της Κοινότητας να αποφασίσει σχετικά. Στάδιο Οργάνωσης Εδώ ο ρόλος της ΟΕ είναι αποφασιστικός. Αυτός προχωρεί και με τη βοήθεια των στελεχών της Κοινότητας παίρνει αποφάσεις, διατυπώνει κατευθύνσεις, οργανώνει δράσεις προετοιμασίας: Προσδιορίζει συγκεκριμένα και πολύ αναλυτικά τις διάφορες πτυχές της δράσης. Μεθοδικότητα: Η δουλειά της ΟΕ είναι πολύπλοκη. Πρέπει στο στάδιο αυτό να απαντήσει στα ερωτήματα που θέτουν τα τρία Π. Δηλαδή ΠΟΙΟΙ; ΠΟΤΕ; ΠΩΣ; Οι απαντήσεις στα τρία Π είναι γενικές και συγκεντρώνονται από την ΟΕ για να συγκεκριμενοποιηθούν και να ιεραρχηθούν χρονικά και ποσοτικά στο επόμενο στάδιο της καθ' εαυτού προετοιμασίας. Στον πίνακα φαίνεται ενδεικτικά ένας τρόπος ένας τρόπος συγκέντρωσης και οργάνωσης των τριών Π. ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΟΙΟΣ ΠΟΤΕ ΠΩΣ Αντικείμενο Τί θα γίνει (πρόγραμμα) Στοιχεία- Ενέργειες- Μελέτη -Έρευνα Εναλλακτικές λύσεις Άτομα Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 45 από 146

46 Έμψυχο υλικό-φυσική-πνευματική-υλική κατάστασή τους - Εκπαιδευτική κατάσταση Ομοιογένεια - βαθμός σχέσης συνεργασία Μέθοδοι - Μέσα Απαιτούμενα μέσα- Εφόδια-Υλικά Οικονομικά )μετακινήσεις, τροφοδοσία, απρόβλεπτα) Χρόνος Συγκεκριμένος χρόνος, διάρκεια, επικαιρότητα συνθήκες (καιρικές, εποχιακές) κατάλληλη επιλογή χρόνου (διακοπές- εξετάσεις) Τόπος - Χώρος Επιλογή τόπου ή χώρου. Συνθήκες διευκολύνσεις παράγοντες, λειτουργικότητα Ειδικός Σύμβουλος Αναγκαία άτομα, συνεννοήσεις - σύλλογοι Φορείς Παράλληλα με τα καθήκοντα της οργάνωσης της δράσης, ο ΟΕ φροντίζει έτσι ώστε να μην χαθεί το κέφι και το ενδιαφέρον των Ανιχνευτών για την δράση (ειδικές συγκεντρώσεις, ενημέρωση, "Πίνακα επικαίρων", Ανακοινώσεις κα). Στάδιο Προετοιμασίας Οργάνωση - Καταμερισμός εργασιών - Χρονοδιάγραμμα εργασιών. Συντονισμός των εργασιών της ΟΕ από το μέλος/συντονιστή. Συναντήσεις ΟΕ (εργασίες προετοιμασίας). Εμπλουτισμός δράσης από υπεύθυνο Βαθμοφόρο. Συνεχής ενημέρωση της ΟΕ (λειτουργίας) Προγράμματος. Συστηματική δουλειά Τι - Γιατί - Πότε - Που - Από ποιον - Πως πρέπει να γίνει. Διατύπωση προγράμματος - Καταμερισμός υπευθυνοτήτων. Συγκράτηση ενδιαφέροντος Ανιχνευτών. Η αντιμετώπιση όλων των πλευρών της προετοιμασίας της δράσης μπορεί να απαιτήσει σε μεγαλύτερο βαθμό (ανάλογα με τη διάρκεια, πολυπλοκότητα, ειδικότητα) την δραστηριοποίηση όλων των Ανιχνευτών. Αυτή η ατομική ή ομαδική προετοιμασία είναι απαραίτητη όχι μόνο για την ατομική πρόοδο κάθε Ανιχνευτή, αλλά και την ομαλή εξέλιξη της ίδιας της δράσης (εξάλειψη πιθανότητας ατυχήματος. Η ΟΕ δε συμβάλλει ιδιαίτερα σ' αυτή καθ' αυτή της διεξαγωγή της δράσης εφ' όσον η προετοιμασία της ήταν σωστή και τα μέλη της Κοινότητας είχαν ευαισθητοποιηθεί κατάλληλα με τη συνεχή ενημέρωση. Αξιολόγηση Παρουσίαση δράσης Συμπεράσματα αυτοκριτική Συνέπειες - ωφέλεια Επανεξέταση στόχου. Μετά τη πραγματοποίηση κάθε δράσης πραγματοποιείται αξιολόγηση όπου συζητείται και κρίνεται κάθε στοιχεία της δράσης. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 46 από 146

47 Η αξιολόγηση της δράσης γίνεται σε δύο επίπεδα. Η ΟΕ ζητά από τη Σύνοδο μετά την πραγματοποίηση της δράσης να συζητήσει τη δράση με βάση μία μεθοδολογία ή συνηθέστερα με ένα έντυπο ερωτηματολόγιο δελτίο αξιολόγησης που προτείνει. Ακολούθως με τη συμμετοχή του υπεύθυνου Βαθμοφόρου η ΟΕ αξιολογεί τα αποτελέσματα και τις παρατηρήσεις των Ανιχνευτών. Ενδεικτικά δίνεται ένα έντυπο ερωτηματολόγιο - δελτίο αξιολόγησης για την Κοινότητα (πιν.3) και τίθενται ορισμένα ερωτήματα που βοηθούν στην αξιολόγηση μέσα στην ΟΕ Τα παραπάνω ερωτήματα δεν καλύπτουν όλο το φάσμα μιας διεξοδικής αξιολόγησης, ούτε μπορεί να εφαρμοστούν για όλα τα είδη των δράσεων. Στόχος θα πρέπει να είναι η διαδικασία αυτή, που είναι και από τις πιο σημαντικές στην Κοινότητα να αποκτήσει ουσιαστικό και πλήρες περιεχόμενο. Η συμβολή του κάθε μέλους της ΟΕ στην προετοιμασία και εκτέλεση της δράσης αξιολογείται και καταγράφεται από τον όμιλο γραμματείας της Κοινότητας για την ατομική πρόοδο του κάθε Ανιχνευτή. Διάλυση Ομάδας Εργασίας Οι ΟΕ δεν έχουν ανεξάρτητη "ζωή" αλλά η ύπαρξή τους δικαιολογείται από τις δράσεις που η Κοινότητα αποφασίζει. Με την ολοκλήρωση της δράσης η ΟΕ διαλύεται. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 47 από 146

48 Σημειώσεις Η3 Παρουσίαση Δράσεων της Κοινότητας Ανιχνευτών Βασισμένο σε Φυλλάδιο του ΣΕΠ Κάθε δράση της Κοινότητας ή μιας Ομάδας Εργασίας συμπληρώνεται με μια παρουσίαση της δράσης στη Σύνοδο της Κοινότητας. Ακόμα η παρουσίαση μπορεί να γίνει και στα υπόλοιπα μέλη του Συστήματος, ιδιαίτερα τους Προσκόπους που θα γίνουν σύντομα Ανιχνευτές, τους γονείς και φίλους της Κοινότητας, και Ανιχνευτές άλλων Κοινοτήτων. Η παρουσίαση μπορεί να γίνει με ένα ή περισσότερους τρόπους όπως: Ομιλία με διαφάνειες ή και προβολή video. Έκθεση ενθυμίων, φωτογραφιών, δειγμάτων, συλλογών, πινάκων, σχεδιαγραμμάτων κλπ Η παρουσίαση γίνεται πάντα από τους ίδιους τους Ανιχνευτές. Ο σωστός ομιλητής Το σώμα Όταν μιλάμε πρέπει να αποφεύγουμε τις περιττές κινήσεις. Τα μάτια μας πρέπει να κοιτάνε όλους τους ακροατές, χωρίς να κουνάμε το κεφάλι μας δεξιά και αριστερά. Το κείμενο πρέπει να βρίσκεται σχεδόν στο επίπεδο των χεριών για να μην σκύβουμε όταν θέλουμε να διαβάσουμε. Μερικές παύσεις στην ομιλία που κάνουμε, για να πάρουμε βαθιές αναπνοές και να ηρεμήσουμε, θα δημιουργήσουνε συμπαθητικό κλίμα. Η φωνή Η ένταση της φωνής πρέπει να είναι ομαλή. Η ένταση πρέπει να αυξάνεται στα σημεία που θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή των ακροατών. Δύο χρήσιμες συμβουλές: Αρχίζουμε πάντοτε με σιγανή φωνή, το ακροατήριο θα ησυχάσει και ύστερα υψώνουμε την ένταση. Για να είμαστε σίγουροι για τις λέξεις που θέλουμε να τονίσουμε μπορούμε να τις υπογραμμίσετε στο κείμενο. Δεν διαβάζουμε γρήγορα. Και κάνουμε τις ανάλογες παύσεις στα κόμματα και τις τελείες. Προετοιμάζοντας το κείμενο, μπορείτε να σημειώσετε τα σταματήματα με κάθετες γραμμές. Μιλάμε με το δικό μας φυσικό τόνο. Προσέχουμε να προφέρουμε όλες τις συλλαβές κάνοντας πάντοτε τις απαραίτητες συνδέσεις μεταξύ λέξεων. Όταν διαβάζουμε να είμαστε δεν προσηλωμένοι απόλυτα στο κείμενο αλλά φροντίζουμε τουλάχιστον στο τέλος των προτάσεων να κοιτάζουμε το ακροατήριο, αξιολογώντας συγχρόνως και τις αντιδράσεις του. Μερικά σημεία προσοχής Να είμαστε πάντοτε σύντομοι. Ένα ακροατήριο δεν μπορεί να υποφέρει τον ίδιο ομιλητή για περισσότερο από 5-10 λεπτά, εκτός αν η ομιλία του συνοδεύεται από ενδιαφέρουσες εικόνες που η διάρκεια μπορεί να είναι μέχρι 15 λεπτά. Αν μιλάμε από μικρόφωνο να θυμόμαστε ότι μας δίνει την δυνατότητα να μιλάτε σιγά. Μία απόσταση εκατοστών πρέπει πάντα να κρατιέται από το μικρόφωνο για να μην δημιουργείται διάσπαση της φωνής. Τέλος ελέγχουμε προσεκτικά την ένταση του ενισχυτή για να μην δημιουργηθούν δυσάρεστες καταστάσεις στα αυτιά των ακροατών. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 48 από 146

49 Η οπτικοακουστική σύνθεση Ο τίτλος Ο τίτλος της παρουσίασης είναι ήδη δεδομένος και είναι ο τίτλος της δράσης. Το κείμενο Αν η παρουσίαση αφορά μια έρευνα, ο τρόπος παρουσίασης αναφέρεται ήδη στις Σημειώσεις "Η3 Η έρευνα στην Κοινότητα των Ανιχνευτών". Αν η παρουσίαση αφορά μια δράση που έλαβε μέρος η Κοινότητα ή μια Ομάδα Εργασίας η παρουσίαση μπορεί να αρχίσει με μια σύντομη εισαγωγή γιατί επιλέγηκε η συγκεκριμένη δράση, που έγινε, ποιοι την οργάνωσαν (όταν πρόκειται για συμμετοχή σε δράση που οργάνωσε άλλος φορέας, (όπως πχ το ΣΠΚ ή Επαρχιακή Εφορεία). Στη συνέχεια θα προβληθούν διαφάνειες με στιγμιότυπα και video από τη δράση, με σχόλια και εντυπώσεις, γνωριμίες που έκαμαν οι Ανιχνευτές, και τέλος μια σύντομη αξιολόγηση, και σκέψεις για μελλοντικές δράσεις. Η παρουσίαση μπορεί να γίνει με την ανάγνωση κειμένου που έχει ετοιμασθεί από πριν, ή να χρησιμοποιηθούν σημειώσεις με λέξεις κλειδιά. Επιλογή διαφανειών Οι διαφάνειες να είναι καλής ποιότητας, όχι θολές, ούτε υποφωτισμένες ή υπερφορτισμένες και με καλή ποιότητα χρώματος. Κείμενο και μουσική Στην περίπτωση που η εικόνα είναι από μόνη της πολύ εκφραστική το κείμενο και η μουσική πρέπει να έρχονται σε δεύτερη μοίρα, Εικόνα, κείμενο και ήχος δεν πρέπει να έχουν την ίδια βαρύτητα συγχρόνως. Ένα από τα στοιχεία της σύνθεσης πρέπει να είναι περισσότερο προσδιοριστικό. Χρησιμοποιούμε την ανθρώπινη φωνή που μπορεί να συνοδεύεται από κατάλληλη μουσική. Το οπτικοακουστικό υλικό Για τις παρουσιάσεις χρησιμοποιείται συνήθως PowerPoint Projector. Αν δεν υπάρχει στο χώρο της παρουσίασης ηλεκτρονικός υπολογιστής θα πρέπει να εξασφαλίσουμε τη χρήση φορητού υπολογιστή. Σε περίπτωση που θα χρησιμοποιηθεί ηλεκτρονικός υπολογιστής που βρίσκεται στο χώρο θα βεβαιωθούμε ότι οι διαφάνειες και τα video είναι καταγραμμένες πάνω σε μέσο (stick, CD ή DVD) που μπορεί να λειτουργήσει με τον συγκεκριμένο υπολογιστή. Αν η μουσική είναι ενσωματωμένη με τις προβολές θα βεβαιωθούμε ότι ο υπολογιστής που θα χρησιμοποιηθεί έχει αρκετά δυνατό ηχητικό σύστημα. Αν δεν υπάρχει ηχητικό σύστημα στο χώρο θα πρέπει να το εξασφαλίσουμε και αυτό. Το μαγνητόφωνο Η ένταση της χρήσης του πρέπει να είναι ελεγχόμενη γιατί είναι μηχάνημα ευαίσθητο και πρέπει να το χειρίζεται κάποιος που το γνωρίζει. Η ηχητική κάλυψη είναι απαραίτητη για μια προβολή μέσα σε μεγάλη αίθουσα να είναι πλήρης (μικρόφωνο, ενισχυτής, μεγάλα ηχεία). Προσοχή Δεν χρειάζεται να προβάλετε 300 διαφάνειες για να εικονογραφήσετε την κατασκήνωσή σας μιλώντας για την κάθε μία "εδώ είναι το πρωινό " ή "η τουαλέτα στο ποτάμι είναι εδώ" Αλλά 30 έως 50 διαφάνειες καλοδιαλεγμένες που θα υποστηρίζονται από ένα κείμενο προετοιμασμένο και ένα μουσικό υπόβαθρο θα εκφράζουν πολύ καλύτερα τη σκέψη σας και συγχρόνως θα αποτελούν μία ολοκληρωμένη ενότητα. Περίληψη συνηθισμένων σφαλμάτων 1. Πολλές διαφάνειες για απλό θέαμα. Μειώστε τον αριθμό τους στο ελάχιστο που θα κάνει το θέαμα κατανοητό. 2. Τεχνικά κακές διαφάνειες, θαμπές, κακώς εκτεθειμένες ή με κακή σύνθεση. Μην τις δείξετε καθόλου, εκτός αν είναι ουσιαστικές στην ιστορία. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 49 από 146

50 3. Πολλή ώρα στην οθόνη. Το μέγιστο είναι ένα λεπτό και τα 20 δευτερόλεπτα είναι καλύτερο για την κάθε διαφάνεια. 4. Πολυλογία. 5. Μεγάλη ποικιλία στην ποιότητα του χρώματος. Αν οι διαδοχικές διαφάνειες έχουν παρθεί με πολύ διαφορετικό φωτισμό, ή με διαφορετικές μάρκες φιλμ, θα έχουν μεγάλες διαφορές στο χρώμα και αυτό χαλάει τη συνοχή. 6. Συχνές αλλαγές σχήματος. Αποφύγετε να πηγαινοέρχεστε από οριζόντιο σε κάθετο. Αν πρέπει να δείξετε και τα δύο, προσπαθήστε να έχετε τα σχήματα σε ομάδες. 7. Σύγκλιση καθέτων ή οριζοντίων γραμμών. Η οθόνη και ο φακός του προβολέα πρέπει να είναι παράλληλα. Αν χρειαστεί να υψώσετε το φακό γείρετε την οθόνη λίγο προς τα κάτω. 8. Ανεπαρκής αερισμός του δωματίου. Ανοίξτε παράθυρο ή πόρτα γιατί ο ανεπαρκής αερισμός προκαλεί υπνηλία. Σημεία προσοχής για την παρουσίαση μιας δράσης όταν υπάρχουν και προσκεκλεισμένοι Η παρουσίαση είναι η ολοκλήρωση κάθε δράσης και αποτελεί σημαντικό μέρος του προγράμματος της Κοινότητας των Ανιχνευτών γιατί πέρα των παιδαγωγικών στόχων που εξυπηρετεί, αποτελεί και την ευκαιρία διαφήμισης της προσκοπικής μας κίνησης και γενικότερα λειτουργεί σαν μέσο προσέγγισης του κοινωνικού μας περίγυρου. Ειδική προσοχή θα πρέπει να δοθεί σε όλο το φάσμα προετοιμασίας, διεξαγωγής και αποτελέσματος. Προετοιμασία Τα βασικά σημεία που θα δοθεί προσοχή κατά τη φάση της προετοιμασίας της παρουσίασης στο κοινό είναι τα ακολούθα: Επιλογή μεθόδου παρουσίασης Επιλογή μέσων παρουσίασης Επιλογή χώρου Επιλογή προσκαλεσμένων (αν θα υπάρχουν) Διαφήμιση Προσκλήσεις (αν θα γίνουν) Δύο άλλα σημεία που πρέπει να δοθεί προσοχή στο στάδιο του σχεδιασμού και της προετοιμασίας της παρουσίασης είναι οι ευχαριστίες στο τέλος και ένα έξυπνο και σύντομο φινάλε. Μια παρουσίαση μπορεί να καλύπτει κάποιους στόχους (πχ διαφήμιση σχέση με την τοπική κοινωνία, προβολή της Κοινότητας στην Ομάδα Προσκόπων, κα). Οι στόχοι θα πρέπει να επιλεγούν και στη συνέχεια να εξεταστεί το πώς ο κάθε ένας από αυτούς θα ικανοποιηθεί μέσα από τη διαδικασία της παρουσίασης. Στη συνέχεια θα πρέπει να επιλεγεί το περιεχόμενο και η μέθοδος της παρουσίασης. Η πρωτότυπη παρουσίαση είναι αυτή που ανεξάρτητα από το θέμα της θα εντυπωθεί και στα παιδιά και στους καλεσμένους. Τα σύγχρονα μέσα παρουσίασης σε συνδυασμό με τα παραδοσιακά μέσα, ειδικότερα όταν αυτά είναι τεχνικά άρτια προσδίδουν στην διεξαγωγή της εκδήλωσης και πρωτοτυπία, σοβαρότητα, αύξηση του ενδιαφέροντος και δημιουργούν στο κοινό την αίσθηση της άρτιας χωρίς κενά επαγγελματικής εργασίας και το προδιαθέτουν θετικά έναντι στους στόχους και στο περιεχόμενο της. Όπως τα μέσα έτσι λειτουργεί και ο χώρος, που θα πρέπει να είναι σχετικός με το αντικείμενο, ανάλογος με το αντικείμενο, φιλόξενος και αρκετός με σωστή διαρρύθμιση που υπηρετεί το θέμα. Οι προσκεκλημένοι θα πρέπει να επιλεγούν με προσοχή ώστε να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις από τη μη πρόσκληση κάποιο ατόμου ή φορέα. Πολλές φορές οι προσκεκλημένοι δίδουν κύρος στην εκδήλωση και αντίστροφα. Θα πρέπει πάντα η εκδήλωση να είναι και ανάλογη των προσκεκλημένων χωρίς να κάνουμε κατάχρηση των γνωριμιών μας και των δυνατοτήτων μας σε μη συμβατές με τα πρόσωπα ή τις ιδιότητες άτομα. Η πρόσκληση σωστά δομημένη αποτελεί την πρώτη καλή εικόνα και δημιουργεί την ανάλογη προδιάθεση. Η ύπαρξη του επίσημου λογότυπου πάνω στη πρόσκληση δίνει σε αυτή το κύρος του Προσκοπισμού. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 50 από 146

51 Αν θα υπάρξει διαφήμιση να είναι σύντομη, πρωτότυπη, με καθαρό μήνυμα, καθώς και εύστοχη και ευανάγνωστη. Διεξαγωγή Τα βασικά σημεία που θα πρέπει να δοθεί προσοχή κατά τη φάση της διεξαγωγής της παρουσίασης στο κοινό είναι τα ακόλουθα: Υποδοχή καλεσμένων Τοποθέτηση τους σε χώρους όπου μπορούν να βλέπουν και να ακούν άνετα. Διανομή υλικού σε καλεσμένους. Τήρηση προγράμματος. Παρουσίαση των παιδιών. Η υποδοχή των καλεσμένων πρέπει να είναι μια καλά οργανωμένη διαδικασία και ο κάθε ένας καλεσμένος να νιώθει ότι είναι ένα ιδιαίτερα τιμώμενο πρόσωπο. Ειδικότερα για τα σημαντικά πρόσωπα (τοπικοί παράγοντες και άρχοντες) θα πρέπει να οδηγούνται μέχρι τη προεπιλεγμένη τιμητική θέση από όπου θα παρακολουθήσουν την παρουσίαση. Εάν η παρουσίαση το προβλέπει θα διανεμηθεί έντυπο υλικό συνοδευτικό της παρουσίασης καθώς και κάποιο πρόγραμμα. Η παρουσίαση να έχει κάποια πρωτοτυπία και να μην είναι χρονοβόρα, ώστε να κουραστούν οι καλεσμένοι. Επίσης να μην κάνει "κοιλιές", αλλά να κλιμακώνεται το ενδιαφέρον. Η μουσική, η αφήγηση, τα videos, τα σκηνικά και όλα τα στοιχεία, πρέπει να δένουν με το θέμα και να εξυπηρετούν τους στόχους. Η τήρηση της διάρκειας του προγράμματος να είναι αυστηρή. Κατά την διάρκεια, ίσως προς το τέλος της παρουσίασης, θα αναφερθούν όλα τα μέλη της Ομάδας Εργασίας που έλαβαν μέρος στην δράση. Τούτο εξυπηρετεί παιδαγωγικούς σκοπούς. Οι ευχαριστίες προς τους φορείς και τα σημαντικά πρόσωπα, αλλά και όλους τους καλεσμένους είναι αναγκαίες. Ένα έξυπνο και καλό κλείσιμο θα δώσει την τελική εντύπωση, που θα μείνει στη μνήμη όλων. Μετά την παρουσίαση Ο χώρος πρέπει να παραδοθεί καλύτερος από ότι ήταν και να επιστραφεί ο όποιος δανεισμένος εξοπλισμός. Η αποστολή ευχαριστιών όπου χρειάζεται, θα ικανοποιήσει όσους συνέβαλαν. Για την αξιολόγηση θα βάλουμε το αποτέλεσμα απέναντι στους στόχους και θα εντοπίσουμε το τι και γιατί πήγε καλά (ώστε να το επαναλάβουμε) και το τι και γιατί δεν πήγε καλά (ώστε να το αποφύγουμε). Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 51 από 146

52 Θέμα Θ Διάρκεια 90 λεπτά Ο Εσωτερικός Κανονισμός του Κλάδου Ανιχνευτών Θα το ετοιμάσει ο ΑΣΠ Στόχοι Εις το τέλος του Θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. ; Μέθοδος 1. Εισήγηση, Συζήτηση, Λύση Αποριών 30' 2. Έρευνα (Ελεύθερος Χρόνος) 3. Παρουσιάσεις, Σχόλια 60' Ανάλυση Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 52 από 146

53 Στόχοι Μεγάλες Δράσεις Θέμα Ι Διάρκεια 80 λεπτά Στο τέλος του Θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Σχεδιάζουν, οργανώνουν και πραγματοποιούν Εξορμήσεις κατάλληλες για την ηλικία και τις ικανότητες των παιδιών που θα λάβουν μέρος. 2. Προετοιμάζουν (εκπαιδεύουν και ενημερώνουν) τα παιδιά ώστε να συμμετέχουν στις δράσεις με άνεση και ασφάλεια. 3. Επιλέγουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για κάθε εξόρμηση. 4. Καθοδηγούν τους Προσκόπους στην επιλογή κατάλληλου ατομικού εξοπλισμού για εξορμήσεις. 5. Να πραγματοποιούν τις εξορμήσεις με ασφάλεια. 6. Να διαχειρίζονται αποτελεσματικά ατυχήματα και περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. Μέθοδος 1. Εισήγηση - συζήτηση 20 λεπτά 2. Σχεδιασμός Δράσης 30 λεπτά 4. Παρουσίαση - συζήτηση 30 λεπτά (τρεις ομάδες οπό 10 λεπτά) Ανάλυση 1. Εισήγηση - συζήτηση 20 λεπτά Ο Εισηγητής θα αναφέρει ότι: Οι Εξορμήσεις και οι Μεγάλες Δράσεις δεν είναι κατά ανάγκη δράσεις στο Βουνό (όπως πχ πεζοπορίες) αλλά και άλλες δραστηριότερες όπως θεματικές Εξορμήσεις, δράσεις στην θάλασσας (κυρίως από Ναυτοπροσκόπους), οι δράσεις στην θάλασσα δεν αναφέρονται εδώ διότι είναι εξειδικευμένο θέμα και παρουσιάζεστε στις Σχολές Ναυτοπρόσκοπων Η εισαγωγική ομιλία θα πρέπει να αναφέρει παραδείγματα δράσεων πώς σχεδιάζονται και οργανώνονται, δράσεις που κατάλληλες για την ηλικία και τις ικανότητες των παιδιών που θα λάβουν μέρος. Πώς μπορούμε να προετοιμαστούμε να εκπαιδεύουμε και ενημερώνουμε τα παιδιά ώστε να συμμετέχουν στις δράσεις με άνεση και ασφάλεια. Με την επιλογή και χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού για κάθε εξόρμηση για την κάθε εξόρμηση διαφορετικά. Σημαντικό ειναι να τονιστεί η ασφάλεια των δράσεων και το προληπτικά μετρά που πρέπει να λαμβάνουμε και πώς διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά ατυχήματα σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. 2. Σχεδιασμός Δράσης 30 λεπτά Θα σχεδιαστού μια πεζοπορία για μια ή δυο μέρες 3. Παρουσίαση Συζήτηση 30 λεπτά Τα αποτελέσματα των εργασιών θα τα παρουσιάσουν στους υπόλοιπους τους και θα τα συζητήσουν. Σημειώσεις Ι1. Εξορμήσεις / Μεγάλες Δράσεις υπαίθρου Ι2. Αξιολόγηση Κινδύνου Ι3. Κάρτα διαδρομής Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 53 από 146

54 Εξορμήσεις / Μεγάλες Δράσεις υπαίθρου Σημειώσεις Ι1 Οι Εξορμήσεις Ομάδας θα έχει ως στόχο και σκοπό να μάθουμε να κινούμαστε στο ορεινό περιβάλλον με: Άνεση και ασφάλεια, Να μάθουμε την σωστή επιλογή και χρήση εξοπλισμού ορεινής πεζοπορίας, τη σωστή ένδυση και υπόδηση. Τεχνικές Πορείας Κινδύνους στο βουνό Τρόποι πρόγνωσης καιρού Διαβίωση στο ύπαιθρο Διατροφή και Προπονητική Διατροφή. Κανόνες Πεζοπορίας H πεζοπορία είναι μια φυσική δραστηριότητα που χρησιμοποιεί το περπάτημα ως μέσο, με σκοπό την ψυχαγωγία, την εκγύμναση και την βελτίωση της φυσικής κατάστασης του ανθρώπου. H πεζοπορία απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου, αφού αποτελεί έναν από τους ασφαλέστερους και ηπιότερους τρόπους άσκησης. Πεζοπορία είναι η κίνηση στο βουνό από μέρη που γενικά χαρακτηρίζονται βατά (μονοπάτια κλπ). Παρόλα αυτά, το βάδισμα στο βουνό δεν είναι και τόσο απλό πράγμα όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται. Έχει και αυτό την τεχνική του. Οι πρώτες μας διαδρομές στο βουνό είναι καλύτερα να γίνουν σε πλαγιές όχι πολύ απότομες για να μην υποβληθούν οι μύες και οι αρθρώσεις σε υπερβολική καταπόνηση. Πάντοτε να πηγαίνετε μαζί με άλλους και να μένετε όλοι μαζί συνεχώς. Η μικρότερη δύναμη ομάδα για τις πεζοπορία πρέπει να είναι 4. Ειδικά σε βουνό ποτέ λιγότεροι. Αυτό που χρειάζεται, βέβαια, είναι η έμφαση στο σωστό τρόπο βαδίσματος κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας, ώστε να μη φορτίζονται ούτε οι αρθρώσεις ούτε το καρδιοαναπνευστικό σας σύστημα παραπάνω από το φυσιολογικό για την ηλικία και τη φυσική σας κατάσταση. Οι μικρές αυξομειώσεις στην ταχύτητα (από 4 έως 6,5 χιλιόμετρα την ώρα), καθώς και οι εναλλαγές ανηφόρας-κατηφόρας, θα έχουν ευεργετικές επιδράσεις στον οργανισμό σας. Οι μύες που γυμνάζονται κατά την πεζοπορία είναι κυρίως των ποδιών (τετρακέφαλοι, γάμπες, οπίσθιοι μηριαίοι, γλουτιαίοι). Η φυσική άσκηση του σώματος: Μειώνει τη θνησιμότητα. Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων παθήσεων (σακχαρώδους διαβήτη, οστεοπόρωσης). Καταπολεμά την παχυσαρκία. Λειτουργεί θετικά στην ψυχική υγεία. Στους ενήλικες η φυσική άσκηση στοχεύει στη δημιουργία μιας καλής φυσικής κατάστασης, ανάλογης της ηλικίας που διάγουμε. Μια καλή φυσική κατάσταση σημαίνει ότι: Καθώς η ημέρα τελειώνει αισθανόμαστε το ίδιο «φρέσκοι» όπως ξεκινήσαμε. Μπορούμε να απολαύσουμε ένα βαθύ και αναζωογονητικό ύπνο κάθε βράδυ. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 54 από 146

55 Δεν ξυπνάμε πιασμένοι μετά από μια ημέρα άσκησης. Αισθανόμαστε αναζωογονημένοι. Μπορούμε να εκτελέσουμε με άνεση καθημερινές κινήσεις. Ανεβαίνουμε σκάλες χωρίς να λαχανιάζουμε τόσο ώστε να μην μπορούμε να μιλήσουμε μόλις φτάσουμε στο τέλος της σκάλας. Δε μας κόβεται η ανάσα μόλις τρέξουμε λίγο για να προλάβουμε το λεωφορείο. Ασχολούμαστε με τα παιδιά συμμετέχοντας στις δραστηριότητές τους. Έχουμε ένα καλό διαβατήριο για καλά γεράματα και με αρκετή ευεξία για να τα απολαύσουμε. Εξοπλισμός Προτείνουμε ένα καλό διαπνεόμενο παντελόνι και ένα ισοθερμικό (υδρόφοβο) φανελάκι ή ισοθερμικό πουκάμισο για την ταχεία απομάκρυνση του ιδρώτα καθώς και ένα αδιάβροχο και ταυτόχρονα διαπνεόμενο μπουφάν Το βαμβάκι δεν έχει θέση του. Το πρόβλημα με το βαμβάκι είναι ότι κρατάει την υγρασία είτε τη δική σας ή την εξωτερική. Αυτή η υγρασία κρυώνει γρήγορα και σας αφήνει με ένα κρύο ή παγωμένο ρούχο. Χαρακτηριστικά Που Πρέπει Να Έχουν Τα Ρούχα Πεζοπορίας Γίνεται σαφές ότι τα ρούχα μας θα πρέπει να απομακρύνουν γρήγορα τον ιδρώτα από το σώμα μας, να στεγνώνουν γρήγορα και να τα εξωτερικά ρούχα να είναι αδιάβροχα. Αδιάβροχα: Είναι τα ρούχα που απλά δεν επιτρέπουν το νερό να τα διαπεράσει. Δεν επιτρέπουν όμως και στους υδρατμούς να τα διαπεράσουν, πράγμα που σημαίνει ότι ο ιδρώτας μας εγκλωβίζεται και τελικά βρεχόμαστε και κρυώνουμε όχι από εξωτερικούς παράγοντες αλλά από τον ιδρώτα μας. Διαπνέοντα: Είναι τα υφάσματα που δεν επιτρέπουν το νερό να τα διαπεράσει, επιτρέπουν όμως τους υδρατμούς. Πολύ άπλα μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για υφάσματα που λόγω της πλέξης τους έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Υδρόφοβα: Θερμό: Είναι τα ρούχα που είναι κατασκευασμένα από νήματα που δεν συγκρατούν το νερό ή δεν διογκώνονται από το νερό. Τα ρούχα αυτά δεν είναι αδιάβροχα, απομακρύνουν όμως την υγρασία από το δέρμα μας πολύ γρήγορα και στεγνώνουν επίσης γρήγορα. Σε συνεργασία λοιπόν με ένα διαπνέον μπουφάν για παράδειγμα μια τέτοια μπλούζα μπορεί να μας κρατήσει αρκετά στεγνούς. (φανελάκια,εσώρουχα, κάλτσες κλπ.) είναι τα ρούχα που εκτός από τα χαρακτηριστικά των υδρόφοβων είναι και πολύ ζεστά γιατί είναι κατασκευασμένα από νήματα που εγκλωβίζουν μέσα τους (σαν σωλήνες) ή γύρω τους (με πολυσύνθετες διατομές) αέρα, ο οποίος λειτουργεί θερμομονωτικά. Παπούτσια Πεζοπορίας: Σε κάθε περίπτωση πεζοπορίας (όσο μικρής απόστασης και είναι) θα πρέπει πάντοτε να φοράτε ορειβατικό πεζοπορικό μποτάκι. Γενικός κανόνας πάντως για όλα τα μποτάκια είναι να έχουν αδιαβροχοποίηση με μεμβράνη Gore-tex, να καλύπτουν ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ τον αστράγαλο σας, η σόλα να είναι VIBRAM καουτσούκ ώστε να είναι αντιολισθητική να έχει στη σόλα το κίτρινο σήμα σαν σήμα κατατεθέν που να συνδυάζεται με κάλτσες πεζοπορίας (που καλό είναι να έχετε και ένα δεύτερο ζευγάρι πάντα μαζί σας). Αποφεύγετε τις βαμβακερές κάλτσες. Η προστασία και η στήριξη που προσφέρει το πεζοπορικό μποτάκι δεν συγκρίνονται με χαμηλό παπούτσι. Για πεζοπορία σε άσφαλτο τσιμεντόδρομο χρησιμοποιείστε εύκαμπτο χαμηλό παπούτσι. Ποτέ μη στεγνώνετε τα παπούτσια σας στο καλοριφέρ ή σε φωτιά. Η άμεση θερμοκρασία θα σκληρύνει το επάνω μέρος των παπουτσιών, κάνοντάς τα άκαμπτα. Δεν φοράμε τα καινούργια ορειβατικά παπούτσια για πρώτη φορά στο βουνό. Πρώτα τα δοκιμάζουμε στην πόλη, για να πάρει το παπούτσι τη φόρμα του ποδιού μας και για να αποφύγουμε ανεπιθύμητες πληγές. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 55 από 146

56 VIBRAM και GORE-TEX στις μπότες πεζοπορίας: Η εταιρία VIBRAM είναι ό κύριος προμηθευτής σε σόλες υψηλής ποιότητας όλων των κατασκευαστών μποτών πεζοπορίας και εξασφαλίζουν τη μέγιστη πρόσφυση μεταξύ εδάφους και σόλας.η χρησιμοποιούμενη τεχνολογία είναι μυστικό της εταιρίας. Το σήμα της είναι το κίτρινο οκτάγωνο στη σόλα με τη λέξη VIBRAM.Μη φοβηθείς όμως αν δεν υπάρχει το σήμα με το κίτρινο οκτάγωνο στη σόλα με τη λέξη VIBRAM, διότι σχεδόν κάθε καλός κατασκευαστής φτιάχνει τις μπότες εισάγοντας σόλα Vibram αλλά βάζει το δικό της σλόγκαν. π.χ η γνωστή εταιρία MEINDL θέτει αυτό το σήμα στη σόλα της Το πρώτο υλικό με μεμβράνη GORE-TEX χρησιμοποιήθηκε στις στολές των Αμερικανών Αστροναυτών.Η μεμβράνη αυτή έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι αδιάβροχη ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την εξάτμιση υγρασίας από μέσα προς τα έξω, δηλαδή είναι αναπνεόμενη. Όμως δεν το πρόβλημα της κακοσμίας των ποδιών δεν το λύνει διότι τα αρωματικά μόρια είναι μεγαλύτερα από τους πόρους της μεμβράνης και δεν μπορούν να εξατμιστούν. Γι αυτό η λύση είναι η χρήση ταλκ και ειδικού αποσμητικού σπρέυ. Άλλα υλικά παρομοια με την GORE-TEX είναι τα COMFORT-TEX καιsimpa-tex Να έχουμε σακίδιο πλάτης που να περιέχει: Ενα λίτρο νερό. Η κανονική αίσθηση δίψας μας εγκαταλείπει το χειμώνα, πρέπει όμως να πίνουμε νερό. Οι συνέπειες της αφυδάτωσης, όπως σύγχυση, κούραση, μόλυνση της ουροδόχου κύστης και πέτρες στα νεφρά μπορούν θαυμάσια να αποφευχθούν αν πίνουμε νερό. σκούφο και γάντια τους χειμερινούς και καπέλο και γυαλιά ηλίου τους καλοκαιρινούς μήνες, αδιάβροχο-αντιανεμικό κι ένα φλις. Σοκολατάκια υγείας για άμεση ενέργεια. (Στο βουνό υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της υπογλυκαιμίας. Έτσι, ένα κομμάτι σοκολάτας ή σταφίδες - επαναφέρουν την στάθμη γλυκόζης στο αίμα και βοηθούν τον οργανισμό να επανακτήσει την ενέργεια που απαιτείται για να συνεχίσει). Ενα κουτί πρώτων βοηθειών που πρέπει να περιέχει επιθέματα για φουσκάλες από βαμβακερό ύφασμα ή με αφρό για να τα χρησιμοποιήσετε μόλις αισθανθείτε κάψιμο στα πόδια, ένα μικρό ψαλίδι,έναν ελαστικό επίδεσμο για διαστρέμματα ή πόνους στις αρθρώσεις και ένα τσιμπιδάκι για να αφαιρέσετε το κεντρί άν σας τσιμπήσει μέλισσα ή σφήκα. Ένας ελβετικός σουγιάς είναι από τα πιο χρήσιμα εργαλεία. Τα εφεδρικά κορδόνια για τις μπότες πεζοπορίας είναι επίσης χρήσιμα για πολλές και διάφορες περιπτώσεις όπως η επιδιόρθωση ιμάντων του σακιδίου. Μια καλή σφυρίχτρα είναι επίσης χρήσιμη για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Προτείνεται να χρησιμοποιούνται μπαστούνια (μπατόν) πεζοπορίας. Η χρήση δύο μπαστουνιών στις κατηφόρες μειώνει την πίεση στην πλάτη και τις αρθρώσεις των ποδιών και βοηθάει σε ολισθηρές επιφάνειες Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 56 από 146

57 Προτεινόμενο Σακίδιο για Διήμερα Πορεία Προσωπικά Σακίδιο 60L Υπνόσακο (3 ον εποχών) Μονωτικό χαλί ύπνου Emergency bivouac bag Αδιάβροχο αναπνεύσιμο σακάκι (Waterproof breathable) Χάρτη Περιοχής + Αδιάβροχη θήκη για χάρτη Πυξίδα (κατά προτίμηση Silva Expedition 4 Compass) Φακό Κεφαλάς (Headlamp)+ επιπρόσθετες μπαταριές Μποτάκια Πεζοπορίας (Hiking / trekking boots) Εφεδρικές κάλτσες πεζοπορίας Εφεδρικά ρούχα Περικνημίδες (Gaiters), δεν είναι υποχρεωτικά όταν δεν προβλέπεται βροχόπτωση Νερό Φαγητό Προσωπικά σκεύη σίτισης / μαγειρέματος Ατομικός σουγιάς Καπέλο + γάντια 1x εφεδρικά γάντια (για τους υγρούς καιρούς) 1x εφεδρικό θερμό στρώμα (fleece jacket) Προσωπικό κουτί πρώτων βοηθειών Γυαλιά ηλίου & αντηλιακή κρεμά Αντικείμενα /υλικά που μπορούν να μοιραστούν μεταξύ της ομάδας αντίσκηνο Water container Water filter (where pollution is a potential problem) Σόμπα και τηγάνια Fuel Αναπτήρας / σπίρτα Εφεδρικός φακός Transistor radio (για μετεωρολογία) Τηλέφωνο GPS Επιπρόσθετα υλικά ομάδας Επιπρόσθετος χάρτης + πυξίδα Επιπρόσθετο ατομικό αδιάβροχο) Επιπρόσθετες κάλτσες Φαγητό (επιπρόσθετο) Θέρμο με ζεστό νερό για τσάι (πράσινο) Νερό Πως να Συσκευαστεί ένα Σακίδιο Σωστά: Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 57 από 146

58 Πως να ντυνόμαστε σε Στρώσεις (Ο Κατάλληλος Ρουχισμός και η σημασία του) Βαμβακερά φανελάκια : (ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΝΕΤΕ!!! ) Οι περισσότεροι από εμάς, όταν ξεκινάμε να ντυνόμαστε πριν την πορεία πρώτο ρούχο που φοράμε είναι το φρεσκοπλυμένο μας βαμβακερό t-shirt, το οποίο είναι τόσο υγιεινό και φιλικό προς το σώμα μας. Άλλωστε το φοράμε κάθε μέρα και το έχουμε αγαπήσει τόσο πολύ. Μεγάλο λάθος! Μην ξαναφορέσετε το t-shirt σας για πορεία. Το μόνο που κάνετε είναι να το μετατρέπετε σε σφουγγάρι που απορροφά και κρατά τον ιδρώτα του σώματός σας. Ποιός είναι λοιπόν ο στόχος ώστε να ευχαριστηθείτε την πορεία ακόμη και τις κρύες ημέρες του χειμώνα; Στόχος είναι να ντυθείτε έτσι ώστε το σώμα σας να παραμένει: Στεγνό από τον ιδρώτα Στεγνό από τη βροχή Ζεστό και άνετο καθ' όλη τη διάρκεια της πορείας "Layers" ή Στρώσεις στα ελληνικά. Το μυστικό είναι να ντυθείτε με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε "στρώση" ρουχισμού που φοράτε να εξυπηρετεί την άνεση και προστασία σας από το κρύο. Base Layer (Βασική Στρώση) Ονομασία για το ρούχο το οποίο φοριέται κατάσαρκα και είναι μια από τις πιο σημαντικές "στρώσεις" του ντυσίματός σας. Ένα ρούχο το οποίο θα έχει στενή γραμμή ώστε να αγκαλιάζει το σώμα σας και να μην αφήνει τον αέρα να εισχωρεί μεταξύ του ρούχου και του σώματος σας. Το ρούχο αυτό δεν πρέπει να είναι βαμβακερό, γιατί όπως εξηγήσαμε και παραπάνω το βαμβάκι συγκρατεί όλον τον ιδρώτα. Ένα ισοθερμικό φανελάκι από 100% polyester θα σας κρατήσει ζεστούς χωρίς να μαζέψει τον ιδρώτα. Το base layer μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένα από αρκετό κόσμο ως "πολυτέλεια" και ότι μπορεί να αντικατασταθεί από μια απλή καλοκαιρινή μπλούζα. Tο base layer και σας το συνιστούμε ανεπιφύλακτα. Μια ισοθερμική καλοκαιρινή μπλούζα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να φοριέται το καλοκαίρι κατάσαρκα αποβάλλοντας τον ιδρώτα και στεγνώνοντας με το φύσημα του αέρα. Αν φορεθεί μέσα από δύο ή τρείς άλλες στρώσεις, τότε χάνει αυτή την ιδιότητά της και παρεμποδίζει την αποβολή του ιδρώτα, κρατώντας μας ιδρωμένους και υγρούς, ιδίως στην περιοχή γύρω από τη μέση. Your Middle Layer: Insulation Μόνωση) (Το μέσο στρώμα σας: Το στρώμα μόνωσης σας βοηθά να διατηρήσετε τη θερμότητα με την παγίδευση του αέρα κοντά στο σώμα σας. Οι φανέλλες, τα σακάκια και τα καλσόν δεράτων πολυεστέρα είναι κλασικά παραδείγματα του ιδανικού μόνωσης για τις υπαίθριες δραστηριότητες. Παγιδεύουν τον αέρα και επίσης δεν επιτρέπουν την υγρασία να εισέχετε έτσι ώστε σας κρατήσουν ξηρούς και ζεστούς. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 58 από 146

59 Shell (Κέλυφος, δηλ. Εξωτερική Στρώση) Εφόσον εξασφαλίσουμε τη ζεστασιά του σώματός μας με το Base Layer, το Shell είναι το ρούχο που θα μας προστατέψει από τον αέρα ή τη βροχή ώστε να παραμείνουμε ζεστοί και στεγνοί, ενώ παράλληλα να παραμένουμε άνετοι χωρίς να ντυθούμε "βαριά". Υπάρχουν πολλά είδη εξωτερικών στρώσεων (Shells), ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τη χρήση για την οποία το θέλουμε. Για παράδειγμα, η εξωτερική στρώση του ρούχου μας μπορεί να έχει θερμομονωτικές, αντιανεμικές ή αδιάβροχες ιδιότητες, ή τον συνδυασμό και των τριών μαζί. Πάντα ντύσιμο ανάλογα με την περίπτωση Πώς να ξεκινήσουμε Προθέρμανση [ Warm Up ] ή κοινώς το ζέσταμα, είναι η απαραίτητη προοδευτική σωματική και ψυχολογική προετοιμασία, μέσω προπαρασκευαστικών κινήσεων ή ασκήσεων πριν το κυρίως πρόγραμμα προπόνησης. Αποτελέσματα προθέρμανσης Κατά την διάρκεια της προθέρμανσης οι ερευνητές έχουν βρει ότι συντελούνται οι παρακάτω λειτουργίες στον οργανισμό: Αύξηση της κυκλοφορίας και του μεταβολισμού με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας. Αύξηση της ελαστικότητας των μυών. Αύξηση της αιμάτωσης των μυών. Σταδιακή αύξηση της καρδιακής συχνότητας, επιταχύνοντας έτσι γρηγορότερα την μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς. Ηπιότερη έκκριση, καλύτερη χρησιμοποίηση και ελάττωση του συνολικά παραγόμενου γαλακτικού οξέος. Προπόνηση (Πεζοπορία) Προτιμήστε για την πεζοπορία σας τις πρωινές ώρες και αποφύγετε τις μεσημεριανές. Εάν είστε αγύμναστοι ή δεν έχετε ξανακάνει κάποιου είδους προπόνηση ή έχετε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα να προπονηθείτε πρέπει να ξεκινήσετε σιγά-σιγά και προοδευτικά. Ο σταθερός ρυθμός στην πεζοπορία είναι πολύ σημαντικός αφού σταθεροποιεί την αναπνοή, ελαττώνει την πίεση που βάζετε στα πόδια, τους πνεύμονες και γενικά του σώματος κατά την διάρκεια της προπόνησης. Τέλος ο σταθερός ρυθμός θα σας αφήσει πιο ξεκούραστους στο τέλος της διαδρομής. Μην διακόψετε τον ρυθμό κατά την διάρκεια της διαδρομής εκτός και αν είναι απολύτως απαραίτητο. Τα εμπόδια που θα συναντήσετε δεν είναι απαραίτητο να ανακόψουν τον ρυθμό σας ώστε να επιβραδύνετε ή ακόμη και να σταματήσετε.. Aναπνέετε φυσιολογικά με τον σταθερό ρυθμό και σε καμία περίπτωση μην κρατάτε την αναπνοή σας - Βαδίζετε έτσι ώστε να κρατήσετε τους σφυγμούς σταθερά στα επιτρεπτά για την ηλικία σας επίπεδα. Μην προσπαθείτε ν ακολουθήσετε το ρυθμό άλλων πεζοπόρων που βρίσκονται σε καλύτερη φυσική κατάσταση. Ένας πεζοπόρος που λαχανιάζει προσπαθώντας να ακολουθήσει τους άλλους σίγουρα δεν πρόκειται να απολαύσει ούτε το τοπίο, ούτε την παρέα, ούτε την ίδια την πεζοπορία. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 59 από 146

60 Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μετρήσετε την ταχύτητα σας. Ένας είναι να βαδίζετε αποστάσεις που έχετε προϋπολογίσει με το αυτοκίνητο σας. O απλούστερος τρόπος είναι ο υπολογισμός με το ρολόι σας όπως παρακάτω: Μετράτε τον αριθμό των βημάτων σας για 15 δευτερόλεπτα. Αν κάνετε 15 βήματα τότε η ταχύτητα σας είναι 3 χλμ την ώρα. Αν κάνετε 23 βήματα τότε η ταχύτητα σας είναι 5 χλμ την ώρα. Αν κάνετε 30 βήματα τότε η ταχύτητα σας είναι 6,5 χλμ την ώρα. Οι ανώμαλες επιφάνειες όπως οι ανηφορικές ή οι κατηφορικές κλίσεις (μεγάλη βοήθεια τα μπαστούνια) μπορεί να σας δυσκολέψουν να κρατήσετε ένα σταθερό ρυθμό. Θα μπορούσατε όμως να αλλάξετε τον διασκελισμό προσπαθώντας παράλληλα να κρατήσετε τον ίδιο ρυθμό. Προσθέστε ποικιλία στο βάδισμα, κρατώντας ένα μπαστούνι και κάνοντας διάφορες ρυθμικές ασκήσεις στα χέρια (περιστροφές των ώμων προς τα εμπρός και προς τα πίσω). Φιλικό για τα γόνατα έχει αποδειχθεί πως είναι και το ΝΟΡΒΗΓΙΚΟ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ, ένα είδος άσκησης που είναι σχεδόν άγνωστο στους Έλληνες, οι ειδικοί ωστόσο το προτείνουν ανεπιφύλακτα. Η διαφορά του έγκειται στη χρήση των δύο ειδικών μπαστουνιών, που αναφέραμε παραπάνω, με εργονομικά σχεδιασμένες χειρολαβέςθυμίζουν τα στηρίγματα του σκι τα οποία στηρίζουν το σώμα. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει πως το περπάτημα είναι πιο ξεκούραστο! Αντίθετα, η χρήση των συγκεκριμένων στηριγμάτων αναγκάζει τους λάτρεις της πεζοπορίας να περπατούν πιο γρήγορα, ενώ παράλληλα γυμνάζονται περισσότερες μυικές ομάδες αφού εκτός από τα κάτω άκρα, τον καρδιακό μυ και το αναπνευστικό σύστημα, γυμνάζονται και τα άνω άκρα. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες το ΝΟΡΒΗΓΙΚΟ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ αυξάνει τη σωματική δύναμη κατά 40% περισσότερο σε σχέση με το συμβατικό βάδην. Και επιπλέον, η χρήση μπαστουνιών μειώνει την πίεση που δέχονται οι ευαίσθητοι γοφοί και αστράγαλοι. Μην παραλείψετε να πίνετε νερό κατά την διάρκεια της διαδρομής για την αποφυγή αφυδάτωσης. Σε καμία περίπτωση κατά την διάρκεια της προπόνησης δεν πρέπει να νιώσετε την οποιαδήποτε δυσφορία ή ενόχληση. Αν έχετε το παραμικρό πρόβλημα υγείας πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας, για να σας δώσει εναλλακτικές λύσεις καθώς για τον χρόνο και την ένταση της προπόνησης. Περπατάτε με το πέλμα να «ρολάρει», δηλαδή τη φτέρνα να έρχεται πρώτα σε επαφή με το έδαφος και ακολούθως το υπόλοιπο πέλμα, ώστε να μην έχετε μελλοντικά προβλήματα τραυματισμού του πέλματος και προβλήματα στα γόνατα. Στις απότομες κατηφόρες γυρίστε το σώμα σας ελαφρώς προς τα πλάγια, προφυλάσσοντας έτσι τα γόνατά σας. Εάν σας πονέσουν τα γόνατα και εάν επιμένει ο πόνος, τότε μακριά απο κατηφόρες, από ανώμαλο και από σκληρό έδαφος, φορέστε κατάλληλο παπούτσι, και κάνετε ασκήσεις ενδυνάμωσης των τετρακεφάλων. Μετά την πεζοπορία,επιστρέφοντας στη κατασκήνωση ή στο σπίτι, προτείνουμε ποδόλουτρο για 10 λεπτά, με ΑΛΑΤΑ ΜΠΑΝΙΟΥ και να κάνετε ένα χλιαρό προς κρύο ντους και να ξαπλώσετε με τα πόδια πάνω σ ένα μαξιλάρι (για να αποφύγετε τα πιασίματα). Αποθεραπεία [ Cool Down ] Κοινώς το χαλάρωμα, είναι η απαραίτητη προοδευτική σωματική και ψυχολογική επαναφορά, μέσω ηπίων κινήσεων-μετακινήσεων και διατατικών ασκήσεων μετά το τέλος της κυρίως προπόνησης. Επίσης η εκτέλεση της αποθεραπείας στο τέλος της προπόνησης, είναι ο καλύτερος τρόπος να ελαχιστοποιηθεί η κούραση και να απομακρυνθούν όλες οι καματογόνες ουσίες που συσσωρεύτηκαν στην διάρκεια της. Κατά συνέπεια δεν πρέπει ποτέ να προσπαθήσετε να υπερπηδήσετε αυτό το στάδιο. Οι ασκήσεις της αποθεραπείας πρέπει να είναι τέτοιες που να ξεκουράζουν και όχι να κουράζουν επιπλέον τον ασκούμενο. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 60 από 146

61 Αποτελέσματα αποθεραπείας: Κατά την διάρκεια της αποθεραπείας οι ερευνητές έχουν βρει ότι συντελούνται οι παρακάτω λειτουργίες στον οργανισμό: Μειώνεται η θερμοκρασία του σώματος και επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Ομαλοποιείται ο μεταβολισμός και η αιμάτωση των οργάνων. Βελτιώνεται η ελαστικότητα και η αιμάτωση των μυών. Ομαλοποιείται η μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς. Επαναφορά μερικώς ή ολικώς όλων των οργανικών συστημάτων στην κατάσταση που ήταν πριν αρχίσει η προπόνηση. Ασκήσεις Προθέρμανσης- Warm Up-& Αποθεραπείας-Cool Down Ξεκινήστε τα πρώτα 5-8 λεπτά με χαλαρό Περπάτημα ή jogging καθώς και με μερικές ασκήσεις όπως στις φωτογραφίες: Επειδή κατά την πεζοπορία τα πόδια δέχονται τη μεγαλύτερη φόρτιση, καλό θα ήταν να τελειώσετε τη δραστηριότητα κάνοντας οπωσδήποτε τουλάχιστον τις παραπάνω δύο ασκήσεις: Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 61 από 146

62 Θερμίδας που θα Καταναλώσετε : Οι θερμίδες που αναγράφονται στον πίνακα αναφέρονται σε πεζοπορία μέτριας έντασης και για 1 ώρα. (Θερμίδες που κάψατε = 0,083 x σωματικό βάρος x 60 λεπτά.) ή πιο πρακτικά: Σωματικό βάρος Θερμίδες 50 κιλά 250 θερμίδες 70 κιλά 350 θερμίδες 90 κιλά 450 θερμίδες Πόνοι στα Γόνατα Το γόνατο είναι από τα πιο αξιοθαύμαστα σημεία του σώματός μας. Aν και δεν ξεπερνά σε μέγεθος μια γροθιά, μπορεί να «σηκώσει» έως και τέσσερις φορές το σωματικό μας βάρος. Είναι όμως και από τα πιο ευάλωτα. Aν έχετε την τάση να θεωρείτε την καλή λειτουργία των γονάτων σας δεδομένη, διατρέχετε τον κίνδυνο κάποια στιγμή αυτά να σας «προδώσουν». Γιατί, εκτός από τους τραυματισμούς και τις φθορές που μπορεί να δημιουργήσει το πέρασμα του χρόνου, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως οι αγύμναστοι τετρακέφαλοι, η κακή ευθυγράμμιση του σώματος, αλλά και η χρήση παπουτσιών που δεν υποστηρίζουν σωστά την καμάρα του ποδιού, που απειλούν τα γόνατά σας. H πρόληψη, λοιπόν, είναι σημαντική. Για να έχετε γερά γόνατα, πρέπει να διατηρείστε στο σωστό βάρος και να φροντίζετε να τα ασκείτε. Αν τα γόνατά σου πονάνε, το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να συνεχίσεις κάποια δραστηριότητα που είναι επίπονη για αυτά. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσεις να κινείσαι. Η λύση είναι να μην επιβαρύνεις την άρθρωση του γονάτου, αλλά να παραμείνεις δραστήριος (καθώς η έλλειψη δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε παραπανίσια κιλά και σε μεγαλύτερη επιβάρυνση στα γόνατα). Αν νιώσετε ενοχλήσεις και στα γόνατα, αυτό σημαίνει ότι οι μύες της περιοχής αδυνατούν να δεχθούν τα φορτία του σώματος. Γι αυτό θα πρέπει να ακολουθήσετε και ένα πρόγραμμα μυϊκής ενδυνάμωσης με βάρη. Οι ασκήσεις που προτείνουμε μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις ενοχλήσεις στα γόνατα. Μην ξεχνάτε όμως ότι για να τις κάνετε είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε πρώτα τον ορθοπεδικό σας: 1. Ξαπλώστε ανάσκελα και με τεντωμένο πόδι σπρώξτε το στρώμα προς τα κάτω σφίγγοντας τον τετρακέφαλό σας και έχοντας τα δάχτυλα του ποδιού στραμμένα προς τα πάνω. Επαναλάβετε 10 φορές. 2. Ξαπλώστε και πάλι ανάσκελα στην ίδια θέση, σφίξτε καλά το πόδι και μείνετε για 20. Στη συνέχεια σηκώστε το πόδι ώστε να έχει κλίση περίπου 30 μοίρες σε σχέση με την ευθεία του στρώματος και κρατήστε το εκεί. Επαναλάβετε 10 φορές. 3. Σταθείτε όρθιος και στηριχτείτε στην πλάτη μιας καρέκλας ή σε ένα τραπέζι. Τοποθετήστε τα πόδια σας παράλληλα και κάντε δέκα μικρά καθίσματα αργά και σταθερά. Επαναλάβετε 5 φορές. 4. Κάντε τις προτεινόμενες ασκήσεις Προθέρμανσης - Αποθεραπείας Καρδιακή Συχνότητα H καρδιακή συχνότητα είναι ο δείκτης της έντασης με την οποία κάνουμε οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα και είναι η συχνότητα με την οποία κτυπά η καρδιά και αυτή εκφράζεται με κτύπους ανά λεπτό Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 62 από 146

63 Μέγιστη Καρδιακή Συχνότητα Μέγιστη καρδιακή συχνότητα = ηλικία σας (Για παράδειγμα ένας άνθρωπος ηλικίας 33 ετών έχει σαν προτεινόμενη μέγιστη καρδιακή συχνότητα τους 187 παλμούς το λεπτό. (220-33=187). ΜΗΝ ΑΣΚΕΙΣΤΕ ΠΟΤΕ Σ' ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ. Ένας εύκολος και ακριβής τρόπος μέτρησης της είναι με τη χρήση ενός καρδιοσυχνόμετρου. Αυτά τα όργανα κυκλοφορούν στην αγορά, κυρίως στα καταστήματα με είδη γυμναστικής ή ποδηλάτων ή σπορ, και αποτελούνται από μία πολύ λεπτή, μικρή και ελαφριά ζώνη που φοριέται στο στήθος (μέσα από την μπλούζα) και ένα ρολόι καρπού. H ζώνη «διαβάζει» τους κτύπους κατευθείαν από την καρδιά και στέλνει το σήμα αυτό στο ρολόι του καρπού, όπου μπορείτε να τη διαβάσετε. Ένας τρόπος για να δείτε ότι βελτιώνεστε σωματικά είναι η καρδιακή σας συχνότητα κατά την άσκηση. Έτσι, θα διαπιστώσετε ότι κατά την άσκηση ίδιας έντασης (π.χ., τζόγκινγκ με ρυθμό 6 λεπτά ανά χιλιόμετρο) έχετε χαμηλότερη καρδιακή συχνότητα απ αυτήν που είχατε πριν από 1-2 μήνες. Για παράδειγμα, αν είχατε μετρήσει στην αρχή του προγράμματος (πριν από 1,5 μήνα) 150 κτύπους ανά λεπτό τώρα μετράτε στον ίδιο ρυθμό τζόγκινγκ 140 κτύπους ανά λεπτό. Aυτό σημαίνει ότι την ίδια ένταση άσκησης η καρδιά σας τη φέρει εις πέρας με μικρότερη προσπάθεια. Άρα, απλώς είστε σε καλύτερη φυσική κατάσταση και η καρδιά σας είναι πιο δυνατή. Καρδιακή συχνότητα ηρεμίας Είναι η συχνότητα με την οποία κτυπά η καρδιά μας όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας. Αυτή είναι, ανάλογα με την ηλικία και τη φυσική κατάσταση του ατόμου. Πρέπει να ξέρετε ότι η καρδιακή συχνότητα ηρεμίας μειώνεται όσο βελτιώνεται η φυσική σας κατάσταση -με την πάροδο του χρόνουμέσα από ένα πρόγραμμα γυμναστικής. Για παράδειγμα, μπορεί όταν ξεκινήσατε να ασκείστε να μετρήσατε την καρδιακή συχνότητα ηρεμίας στους 70 κτύπους ανά λεπτό και μετά από 2-3 μήνες να τη μετρήσετε στους 65. Έτσι η καρδιακή συχνότητα στην ηρεμία, μπορεί να χρησιμεύσει και σαν δείκτης της φυσικής κατάστασης του ατόμου. Η φυσιολογική συχνότητα είναι γύρω στους 70 παλμούς. Όσο μικρότερη είναι η συχνότητα από τους 70 παλμούς τόσο καλύτερη είναι η φυσική κατάσταση του ατόμου και αντίθετα όσο μεγαλύτερη, τόσο χειρότερη - Η σωστή μέτρηση είναι το πρωί μόλις ξυπνήσουμε. (Οι Ολυμπιονίκες έχουν μικρότερη των 50 παλμών) Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 63 από 146

64 Σημειώσεις Ι2 Αξιολόγηση Κινδύνου (το πιο κάτω θέμα εξετάζετε πιο λεπτομερές το Θέμα Μ Ασφάλεια στις Δράσεις) H αξιολόγηση του κινδύνου, είναι η προσεκτική εξέταση, αυτό που μπορεί να προκαλέσει ζημιά, στους ανθρώπους που συμμετέχουν σε μια δραστηριότητα. Η αξιολόγηση σας βοηθά να αποφασίσει εάν έχετε πάρει τις ικανοποιητικές προφυλάξεις ή πρέπει να κάνετε περισσότερων για να αποτρέψετε τη ζημιά. Συστήνουν μια απλή προσέγγιση πέντε βημάτων που περιγράφεται πιο κάτω: 5 βήματα στην αξιολόγηση του κινδύνου Βήμα 1 Βήμα 2 Ψάξτε τους κινδύνους Ο κίνδυνος σημαίνει ότι μπορεί να προκαλέσει τη ζημιά (π.χ. άσχημος καιρός, κατά την διάρκεια του μαγειρέματος, τροχαία ατυχήματα, πτώσεις, πνίγει κ.λπ.). Εξετάστε όλες τις δραστηριότητές, συμπεριλαμβανομένων των μη στερεότυπων. Εξετάστε αυτό που συμβαίνει πραγματικά παρά τι πρέπει να συμβεί. Αποφασίστε ποιος μπορεί να πάθει κακό και πως: (πχ Πρόσκοποι, Βαθμοφόροι, γονείς, άλλοι) Σκεφτείτε για το πώς οι άνθρωποι μπορούν να είναι σε κίνδυνο (πχ ο ρόλος τους, οι δραστηριότητες). Βήμα 3 Για κάθε έναν ο κίνδυνος αξιολογεί την πιθανότητα, μεγάλος ή μικρός, της ζημιάς που γίνεται πραγματικά και αποφασίζει εάν οι υπάρχουσες προφυλάξεις είναι επαρκείς ή πρέπει να γίνουν περισσότερα. Βήμα 4 Βήμα 5 Για κάθε κίνδυνο εξετάστε ποιο θα ήταν το χειρότερο αποτέλεσμα; Πόσο πιθανό είναι για να συμβεί; Αναρωτηθείτε εάν μπορείτε να αποφύγετε τον κίνδυνο με το να κάνετε τη δραστηριότητα με έναν διαφορετικό τρόπο. Εάν όχι, πρέπει να σκεφτείτε να ελέγξετε τον κίνδυνο αποτελεσματικότερα: Επιλέξτε το σημαντικότερο πράγμα που αντιμετωπίζει πρώτα. Συνεργαστείτε με τους συμμετέχοντες και άλλους βαθμοφόρους για να λύσετε τα προβλήματα και να συμφωνήσετε για τις προφυλάξεις. Θυμηθείτε, ακόμα και αφού έχουν παρθεί όλες οι προφυλάξεις, κάποιος κίνδυνος μπορεί να παραμείνει. Τα σημαντικά πράγματα που εσείς πρέπει να αποφασίσουν είναι ότι εάν ο κίνδυνος είναι σημαντικός και εάν τον έχετε ελέγξει τις προφυλάξεις έτσι ώστε ο κίνδυνος είναι όσο το δυνατόν μικρότερος. Καταγράψτε τα σημαντικά συμπεράσματα της αξιολόγησης του κινδύνου σας π.χ. οι κύριοι κίνδυνοι και τα μέτρα που έχετε πάρει για να τους εξετάσετε Αναθεωρήστε την αξιολόγησή κάθε φορά που θα επαναλαμβάνετε η ιδία δράση. Να Θυμηθείτε ότι τα πράγματα αλλάζουν. Οι κανόνες δυστυχώς ορισμένες φόρες παραβαίνοντες. Ο μόνος τρόπος για να ανακαλύψετε τις αλλαγές αυτές είναι με τον έλεγχο. Μην περιμένετε έως ότου να έχουν πάει στραβά τα πράγματα. Έλεγχος ότι οι κίνδυνοι είναι οι ίδιοι και ότι οι προφυλάξεις είναι επαρκείς. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 64 από 146

65 Στάσεις Αζιμούθιο Απόσταση σε Km Υψομετρική διαφορά μεταξύ σημείων σε μετρά Εκτίμηση χρόνου - 20' Επιπλέον χρόνος 2' ανά 20μ.όταν βρίσκεσαι σε υψόμετρο Χρόνος Ανάπαυσης για φαγητό, ξεκούραση κλπ Συνολικός χρόνος Αναμενόμενη ώρα άφιξης Τελική ώρα άφιξης Σ Ω Μ Α Π Ρ Ο Σ Κ Ο Π Ω Ν Κ Υ Π Ρ Ο Υ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΚΑΡΤΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΜΕΛΗ ΕΝΩΜΟΤΙΑΣ Σημειώσεις Ι3 ΟΝΟΜΑ ΕΝΩΜΟΤΙΑΣ Ημερομηνία: Ώρα εκκίνησης διαδρομής: Ώρα Τερματισμού διαδρομής: Από Συντεταγμένες Προς Περιγραφή Διαδρομής από σημείο σε σημείο Έξοδος Διαφυγής Τηλέφωνα επικοινωνία: Τηλ.: Όνομα:... ΣΥΝΟΛΟ Σημειώσεις: 1. Νέα κάρτα διαδρομών για κάθε ημέρα. 2. Συμπληρώνεται ποια θα είναι η έξοδος διαφυγής από το ένα σημείο στο άλλο, αν συμβεί έκτακτο γεγονός. Τηλ.: Όνομα:... Σελίδα : / από / Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 65 από 146

66 Εξοπλισμός για Δράσεις Θα το ετοιμάσει και παρουσιάσει ο Μάριος Χατζηπετρής Στόχοι Στο τέλος του Θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. ;; Θέμα Κ Μέθοδος ;;; Ανάλυση Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 66 από 146

67 Στόχοι Θέμα Λ Διάρκεια 60 λεπτά Διοίκηση - Λειτουργία της Κοινότητας Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Αναφέρουν γιατί χρειάζεται η administration μέσα στην Κοινότητα. 2. Καταγράφουν τα αρχεία που χρειάζεται να τηρούνται στην Κοινότητα. 3. Περιγράφουν την καθοδήγηση και στήριξη που θα προσφέρουν οι Βαθμοφόροι στο Γραμματέα και τον Ταμία της Κοινότητας για να λειτουργούν σωστά. 4. Αναφέρουν την βοήθεια και στήριξη που παρέχει ο Αρχηγός Συστήματος και Προσκοπικός Σύνδεσμος του Συστήματος στη Κοινότητα. 5. Αναφέρουν πιθανές πηγές οικονομικής ενίσχυσης της Κοινότητας και πως χρησιμοποιούνται τα χρήματα αυτά. Μέθοδος 1. Εισήγηση με γενική συζήτηση 15 λεπτά 2. Συζήτηση κατά ομάδες 25 λεπτά 3. Συζήτηση κατά ομάδες 20 λεπτά Ανάλυση 1. Εισήγηση με γενική συζήτηση 15 λεπτά Ο Εισηγητής θα ζητήσει από τους Βαθμοφόρους να του αναφέρουν τι σκοπό εξυπηρετεί η admin σε οποιοδήποτε οργανισμό (γενικά). Τέτοιες απαντήσεις μπορεί να είναι: Οι εργασίες που χρειάζονται για την υλοποίηση των αποφάσεων. Οι καθημερινές εργασίες για την ομαλή λειτουργία της Κοινότητας. Υλοποίηση σχεδίων. Αυτά θα καταγραφούν σε μεγάλο φύλλο χαρτί. Στη συνέχεια θα ζητήσει από τους Βαθμοφόρους να του αναφέρουν διοικητικής φύσης εργασίες που χρειάζονται για την λειτουργία της Κοινότητας Τέτοιες εργασίες είναι: Είσπραξη συνδρομών, πληρωμή λογαριασμών, οικονομική διαχείριση. Τήρηση αρχείων, μητρώων, πινάκων προόδου Συντήρηση υλικού. Αξιολόγηση υλικού ασφαλείας πριν την χρήση του. Διευθετήσεις για αθλητικές συναντήσεις και άλλες δραστηριότητες της Κοινότητας. Προετοιμασία της Συνόδου, ετοιμασία πρακτικών, και υλοποίηση των αποφάσεων. Αλληλογραφία. Επικοινωνία εντός και εκτός Κοινότητας. Θα καταγραφούν σε μεγάλα φύλλα χαρτί, και θα χωρισθούν σε: Εργασίες που χρειάζεται να κάμνει ο ίδιος ο ΑΚΑ Εργασίες που μπορούν να γίνουν και από τον ή τους ΥΚΑ (αν υπάρχουν) Εργασίες που είναι προτιμότερο να αφήσουμε τους ίδιους τους Ανιχνευτές να κάμουν Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 67 από 146

68 2. Συζήτηση κατά ομάδες 25 λεπτά Ο Παραστάτης θα ζητήσει από τους Βαθμοφόρους να αναφέρουν: Αν οι Κοινότητες τους έχουν δικό τους ταμείο. Από πού προέρχονται τα εισοδήματα τους. Τι ανάγκες καλύπτονται με τα χρήματα αυτά. Που φυλάγονται τα χρήματα της Κοινότητας. Οι Κοινότητες που δεν διαθέτουν δικό τους Ταμείο πως καλύπτουν τις ανάγκες που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Με τι δραστηριότητες οι Ανιχνευτές και τα άλλα μέλη του Συστήματος εξασφαλίζουν χρήματα για την Κοινότητα και το Σύστημα. Είναι οι δραστηριότητες αυτές νόμιμες. Είναι σύμφωνα με τις αρχές και τους κανονισμούς του ΣΠΚ. 3. Συζήτηση κατά ομάδες 20 λεπτά Κάθε ομάδα θα καταγράψει σε μεγάλα φύλλα χαρτί (Α0 ή Α1) τις εργασίες που αναμένεται να εκτελεί ο Γραμματέας και ο Ταμίας της Κοινότητας. Δίπλα από κάθε εργασία θα περιγράψουν την εκπαίδευση, καθοδήγηση και στήριξη που θα προσφέρουν στα παιδιά αυτά για να φέρουν εις πέρας το έργο τους. Τα αποτελέσματα θα μείνουν αναρτημένα για να τα δουν αργότερα όλοι οι Βαθμοφόροι. Σημειώσεις Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 68 από 146

69 Στόχοι Ασφάλεια και Αξιολόγηση Κινδύνων Θέμα Μ Διάρκεια 60 λεπτά Στο τέλος του Θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Αναφέρουν τις δραστηριότητες, όπου η ασφάλεια των μελών που συμμετέχουν απαιτεί να κατέχουν τεκμηριωμένα προσόντα για την συγκεκριμένη δράση. 2. Επισημαίνουν τους κινδύνους μιας δράσης ή ενός χώρου που θα χρησιμοποιήσουν. 3. Εφαρμόζουν κατάλληλα προληπτικά μέτρα ώστε να περιορίζονται οι κίνδυνοι μέσα σε ανεκτά όρια. 4. Εφαρμόζουν το Συντροφικό Σύστημα στο κολύμπι. Μέθοδος 1. Εισήγηση - Συζήτηση 15 λεπτά 2. Ομαδικές Εργασίες 30 λεπτά 3. Παρουσίαση Συζήτηση 15 λεπτά Ανάλυση 1. Εισήγηση - Συζήτηση 15 λεπτά Ο Εισηγητής θα υπενθυμίσει τους Βαθμοφόρους ότι πάντοτε προέχει η ασφάλεια των παιδιών, είτε είναι στο χώρο του Συστήματος, είτε σε δράσεις. α. Όταν συμμετέχουν σε δράσεις που εμπεριέχουν κινδύνους είναι απαραίτητο ο επικεφαλής της δράσης να έχει τεκμηριωμένα προσόντα εκπαιδευτή για τη συγκεκριμένη δράση. Τεκμηριωμένα προσόντα είναι πτυχία από τις επίσημες Ομοσπονδίες της Κύπρου ή του Εξωτερικού που ασχολούνται με τη συγκεκριμένη δράση. Στη συνέχεια θα τους ζητήσει να καταγράψουν σε αυτοκόλλητα μια δράση που κατά τη γνώμη τους χρειάζεται ο επικεφαλής να έχει τεκμηριωμένα προσόντα, και μια δράση που δεν είναι απαραίτητο ο επικεφαλής να έχει τεκμηριωμένα προσόντα. Τα αυτοκόλλητα θα αναρτηθούν στον πίνακα ή στον τοίχο και θα συζητήσει όλη η Σχολή τις επιλογές. Θα ακολουθήσει γενική συζήτηση και λύση αποριών. β. Στη συνέχεια θα εξηγήσει τα πέντε βήματα αξιολόγησης και ελαχιστοποίησης των κινδύνων όπως αναλύονται στις σημειώσεις και επεξηγώντας τη χρήση του εντύπου Φ3: 1. Επισημαίνουμε τις επικίνδυνες καταστάσεις. 2. Αξιολογούμε (προβλέπουμε) ποιοι μπορεί να υποστούν κάποιο ατύχημα και πως. 3. Αξιολογούμε τη σοβαρότητα του κάθε κινδύνου και την επάρκεια των προληπτικών μέτρων. 4. Καταγράφουμε όλες τις παρατηρήσεις μας και προγραμματίζουμε επιπρόσθετα προληπτικά μέτρα όπου χρειάζονται. 5. Επαναξιολογούμε τους κινδύνους μετά τα προληπτικά μέτρα και αν χρειάζεται αναθεωρούμε ή και ακυρώνουμε τη δράση. Θα εξηγήσει ότι προς το παρόν δεν υπάρχει Πολιτική του Σώματος τι είναι αποδεκτός κίνδυνος, και μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα όρια που αναφέρονται στο έντυπο Αξιολόγησης. Η μέθοδος αυτή μπορεί και είναι καλό να χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση τόσον μιας δράσης, όσον και κάποιου χώρου, που θα χρησιμοποιήσουμε, ακόμα και των Εγκαταστάσεων του Συστήματος. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 69 από 146

70 2. Ομαδικές Εργασίες 30 λεπτά Οι Βαθμοφόροι ανά δύο ή τρεις (από τις ίδιες Ομάδες Εργασίας) θα αξιολογήσουν ένα μέρος του Εκπαιδευτικού Κέντρου, ή ένα άλλο χώρο με τον οποίο είναι εξοικειωμένοι. Είναι χρήσιμο στους χώρους που θα αξιολογηθούν να περιληφθούν τα Πλατάνια και τα Λούματα των Αετών, εάν υπάρχουν Βαθμοφόρου εξοικειωμένοι με τους χώρους αυτούς. 3. Παρουσίαση - Συζήτηση 15 λεπτά Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων θα τα παρουσιάσουν στις Ομάδες τους και θα τα συζητήσουν με τα άλλα μέλη της Ομάδας και τον Παραστάτη. Σημειώσεις Μ1. Το κόστος των ατυχημάτων Μ2. Αξιολόγηση Κινδύνων Μ3. Έντυπο Αξιολόγησης Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 70 από 146

71 Το κόστος των ατυχημάτων Σημειώσεις Μ1 Χαρά και διασκέδαση είναι τα κυριότερα συστατικά του Προσκοπισμού. Αλλά όταν αυτά οδηγούν σε ατυχήματα, όλοι και όλα επηρεάζονται σε κάποιο βαθμό. Σίγουρα το άτομο που τραυματίστηκε επηρεάζεται περισσότερο, αλλά και οι Βαθμοφόροι θα πρέπει να αναρωτηθούν " Μήπως θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτό το ατύχημα;" Είναι σημαντικό να δούμε τα πράγματα καθαρά. Ατυχήματα δεν μπορούν να αποκλειστούν ποτέ εντελώς, εφ' όσον τα σημαντικά, αλλά και βασικά συστατικά του Προσκοπισμού, η πρόκληση και η περιπέτεια, περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες των προγραμμάτων. Όμως η χαλαρή επίβλεψη, και η ακαταστασία μπορεί να γίνουν αιτία ατυχημάτων. Τα ατυχήματα στοιχίζουν πολύ, όχι μόνο σε χρήματα, αλλά και σε απώλεια εμπιστοσύνης, σε φασαρίες, σε αναπηρία, (προσωρινή ή μόνιμη), σε δυσφήμιση του Σώματος και επί πλέον έχουμε την ενοχή γιατί αφήσαμε να συμβεί το ατύχημα. Εκείνο που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι τα ατυχήματα συμβαίνουν συχνότερα σε απλές και εύκολες δράσεις, παρά σε μεγάλες. Στις μεγάλες δράσεις υπάρχουν αυστηροί κανόνες ασφαλείας, που περιορίζουν την πιθανότητα ατυχημάτων. Υπάρχει στενή επίβλεψη από τους Βαθμοφόρους, όπου χρειάζεται προσοντούχοι εκπαιδευτές, καλή εκπαίδευση και προετοιμασία και καλός εξοπλισμός. Φυσικά και πάλι μπορεί να συμβεί ατύχημα, αλλά είναι μάλλον σπάνιο. Περισσότερα ατυχήματα έχουμε γύρω από τις εγκαταστάσεις ή στις κατασκηνώσεις, όπου τα παιδιά νομίζουν ότι ξέρουν τον χώρο και δεν προσέχουν. Ο έλεγχος και η επίβλεψη είναι μειωμένα και αυτό οδηγεί σε ατυχήματα. Άλλα ατυχήματα μπορεί να συμβούν στη διάρκεια θαλάσσιων δραστηριοτήτων για τον λόγο αυτό εκτός από την αυστηρή επίβλεψη, πρέπει να εφαρμόζεται και το "συντροφικό σύστημα" στο κολύμπι. Τα πιο πολλά ατυχήματα στα παιδιά δεν είναι σοβαρά. Όμως ένα ατύχημα που συμβαίνει σε έναν ανήλικο ή έναν ενήλικο, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα, ουλές, κάποιο βαθμό ανικανότητας, αναπηρίες, χρόνο μακριά από την εργασία η το σχολείο, διατάραξη της οικογενειακής ζωής και ανησυχία για την οικογένεια του παθόντος. Αν η ζημιά είναι σοβαρή μπορεί χάσουμε το παιδί από τον Προσκοπισμό. Πρόληψη Δεν υπάρχει θέση για αμέλεια, απροσεξία, αναβολή η τύχη, σε μια Κίνηση, η οποία περηφανεύεται, ότι διαπαιδαγωγεί παιδιά και νέους να αναλαμβάνουν ευθύνες απέναντι σε άλλους και ιδιαίτερα για τις δικές τους πράξεις. Δεν υπάρχει λόγος να είμαστε υπερπροστατευτικοί, αλλά να έχουμε κοινό αίσθημα ευθύνης. Πρέπει να έχουμε κάποια πράγματα στο μυαλό μας, τα οποία βοηθάνε να προλάβουμε ατυχήματα. Πρόληψη είναι η λέξη κλειδί για να ελαττώσουμε τις πιθανότητες ατυχημάτων. Ας δούμε κάποιους παράγοντες. Σε κλειστό χώρο Παιχνίδια σε κλειστό χώρο πρέπει να ταιριάζουν στις διαστάσεις του χώρου, στην ηλικία και τον αριθμό των παικτών. Πόρτες που ανοίγουν προς τα μέσα, γλιστερά πατώματα, μη ασφαλισμένα παράθυρα η παράθυρα με χερούλια, που προεξέχουν, κατεστραμμένα έπιπλα, σόμπες εκτεθειμένες, ηλεκτρικές συσκευές και πυροσβεστήρες τοποθετημένοι σε λάθος θέσεις, είναι μερικά σημεία που μπορεί να προκαλέσουν ατύχημα. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 71 από 146

72 Στην Κατασκήνωση Σκουπίδια και μπάζα κοντά στην Κατασκήνωση, μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα υγείας. Τρόφιμα που έμειναν εκτεθειμένα, ή εκτός ψυγείου μπορεί να αλλοιωθούν, ή να μολυνθούν από έντομα, και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. Επιθεωρούμε καλά τον χώρο πριν κατασκηνώσουμε. Τον διατηρούμε καθαρό και τον αφήνουμε καθαρό όταν θα φύγουμε. Κομμάτια ξύλων η σανίδες με καρφιά μπορεί να γίνουν πολύ επικίνδυνα αν είναι κοντά ή μέσα στο χώρο της Κατασκήνωσης. Οι εντατήρες των σκηνών θα πρέπει να έχουν σημάδια ώστε να είναι ορατοί και να μη πέφτουν πάνω τους οι κατασκηνωτές. Η περίφραξη της Κατασκήνωσης θα πρέπει να είναι ορατή και στο σωστό ύψος, όχι πολύ χαμηλά ώστε να μην την βλέπουμε και μπερδεύεται στα πόδια μας. Εξοπλισμός Η κατάσταση των σχοινιών του κατασκηνωτικού και αναρριχητικού εξοπλισμού και της σκαπανικής, όπως και οι λάμπες πρέπει να ελέγχονται συχνά και να αντικαθίστανται όταν αρχίζουν να υπάρχουν να πρώτα προβλήματα, όπως και ότι άλλο δεν επισκευάζεται. Σε κάθε δράση πρέπει να χρησιμοποιείται ο κατάλληλος εξοπλισμός, κοινός και ατομικός. Για παράδειγμα διαφορετικά σωσίβια χρησιμοποιούνται στην ιστιοπλοΐα και διαφορετικά μέσα στα κανό. Όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε για να κόψουμε, όπως μαχαίρια, ψαλίδια, πριόνια κλπ. πρέπει να έχουν κάλυμμα, να είναι σωστά αποθηκευμένα και να χρησιμοποιούνται κάτω από την επίβλεψη ενήλικα Βαθμοφόρου, όταν βρίσκονται στα χέρια παιδιών χωρίς πείρα. Φροντίζουμε να είναι διαθέσιμες γραπτές οδηγίες για το πως λειτουργούν αυτά τα εργαλεία. Η εξοικείωση με αυτόν τον εξοπλισμό πολλές φορές καλλιεργεί την αδιαφορία για τους κανόνες ασφαλείας, που συχνά οδηγεί σε μικροτραυματισμούς, ενώ ο κίνδυνος ατυχήματος είναι μεγαλύτερος. Κάτι που πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας. Γι' αυτό και θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας. Και αυτό αφορά τα πάντα, ιδιαίτερα στην χρήση φωτιστικών γκαζιού, που μπορεί να υπάρχει διαρροή, η στις λάμπες παραφίνης η οινοπνεύματος, που μπορεί να χυθεί. Ρουχισμός Η σωστή ενδυμασία και τα κατάλληλα παπούτσια είναι πολύ σημαντικά στοιχεία για την συμμετοχή με ασφάλεια σε κάποιες δραστηριότητες. Παπούτσια περιπάτου δεν είναι κατάλληλα για ορειβασία, αλλά και παπούτσια ορειβασίας δεν είναι κατάλληλα για αναρρίχηση. Όπου απαιτείται προστατευτικό κράνος η ακόμα καπέλο, θα πρέπει να φοριέται. Καμιά δικαιολογία δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτή. Το πιο ενδεδειγμένο καπέλο, που προστατεύει από τον ήλιο, είναι αυτό που καλύπτει και τον σβέρκο. Το καπέλο τύπου jockey, προστατεύει μόνο την μύτη. Πολλές φορές αιτία λιποθυμίας είναι διότι το πίσω μέρος του κεφαλιού και ο σβέρκος είναι ακάλυπτα στον ήλιο. Τα παιδιά που φορούν γυαλιά καλυτέρα να τα βγάζουν όταν παίζουν χτυπήσουν. Φωτιά και μαγείρεμα παιχνίδια που μπορεί να Είτε σε κλειστό χώρο είτε στην εξοχή πρέπει να υπάρχουν αυστηροί κανόνες λειτουργίας του μαγειρείου και του εξοπλισμού του. Μόνο άτομα που έχουν συγκεκριμένη δουλειά να κάνουν μπορούν να βρίσκονται στο μαγειρείο και όσοι είναι εκπαιδευμένοι στην λειτουργία συγκεκριμένων αντικειμένων της κουζίνας και μπορούν να τα χρησιμοποιούν. Υγραέριο και εύφλεκτα υλικά να αποθηκεύονται σε ασφαλές μέρος και να χρησιμοποιούνται από εκπαιδευμένα άτομα. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 72 από 146

73 Εστίες μαγειρείου η γυμνή φωτιά δεν πρέπει να βρίσκονται κοντά σε τέντες η σκηνές. Γενικά ο κίνδυνος ενός ατυχήματος δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει από όποια δραστηριότητα περιλαμβάνει ένα μικρό ποσοστό ρίσκου. Το γεγονός ότι δεν έχουμε πολλά και σοβαρά ατυχήματα στην Κίνηση μας είναι διότι είμαστε πολύ υπεύθυνοι και προσεκτικοί. Η πρόληψη ατυχημάτων είναι καθήκον όλων μας. Αν έχουμε αυτό στο μυαλό μας συνεχώς, η συχνότητα ατυχημάτων και η σοβαρότητα θα μειωθεί ακόμα περισσότερο. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 73 από 146

74 Η αξιολόγηση των κινδύνων Σημειώσεις Μ2 Οι σημειώσεις αυτές δίνουν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές στους Βαθμοφόρους για την αξιολόγηση των κινδύνων και την υιοθέτηση των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας. Εισαγωγή Τα παιδιά και οι νέοι χρειάζονται πρόκληση για κατορθώματα, και περιπέτεια, για να εξελιχθούν μεγαλώνοντας σε ολοκληρωμένα άτομα. Αυτό σημαίνει ότι αναπόφευκτα, και τα παιδιά και εμείς οι Βαθμοφόροι θα βρεθούμε πολλές φορές αντιμέτωποι με επικίνδυνες καταστάσεις. Οι Βαθμοφόροι όμως έχουμε την ευθύνη να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο ατυχημάτων. Σχεδόν ότι κάνουμε στη καθημερινή μας ζωή έχει κάποιο κίνδυνο. Πρέπει όμως να διαχειριζόμαστε τους κινδύνους με τρόπο που να παρέχεται σε όλους η απαραίτητη προστασία, χωρίς να κινδυνεύει η ζωή και η σωματική ακεραιότητα σε απαράδεκτο βαθμό. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις είναι δυνατό να αποκλείσουμε τελείως όλους τους κινδύνους. Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε μια ισορροπία περιορίζοντας τους κινδύνους σε αποδεκτά επίπεδα. Αυτός είναι ο στόχος και η χρησιμότητα της αξιολόγησης των κινδύνων. Ευτυχώς το Σώμα Προσκόπων Κύπρου δεν είχε, μέχρι σήμερα σοβαρά ατυχήματα Βαθμοφόρων και παιδιών σε δράσεις. Τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν στους χώρους των Συστημάτων και στη κατασκήνωση και είναι ελαφριάς μορφής. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιτήρηση των παιδιών κάτω από αυτές τις συνθήκες φαίνεται εύκολη, πολλές φορές όμως δεν δίνουμε την απαραίτητη προσοχή. Τι είναι αξιολόγηση των κινδύνων Η αξιολόγηση των κινδύνων μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν η εφαρμογή της κοινής λογικής. Σε ότι κάνουμε κάθε μέρα είτε πρόκειται να κατεβούμε μια σκάλα, να διασταυρώσουμε το δρόμο, ή να ψήσουμε ένα καφέ, υποσυνείδητα αξιολογούμε τους κινδύνους και παίρνουμε κάποια μέτρα ασφάλειας. Μια πιο ορθολογιστική προσέγγιση του θέματος μας βοηθά να επισημάνουμε όλους τους πιθανούς κινδύνους που αναμένονται σε μια δράση ή τη χρήση ενός χώρου. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει πέντε στάδια: Πρώτο: Επισημαίνουμε τις επικίνδυνες καταστάσεις (όπου μπορούν να πληγωθούν άτομα η να προκληθούν ζημιές): Κάνουμε μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της κατάστασης και καταγράφουμε όλους τους πιθανούς κινδύνους. Δεύτερο: Αξιολογούμε (προβλέπουμε) ποιοι μπορεί να υποστούν κάποιο ατύχημα και πως: Πιο ευάλωτοι είναι: Αυτοί που χρησιμοποιούν συχνά το χώρο ή τον εξοπλισμό και έχουν εξοικειωθεί με μιαν επικίνδυνη κατάσταση και ίσως δεν δίνουν την απαιτούμενη προσοχή. Επισκέπτες που πιθανόν να αγνοούν την επικίνδυνη κατάσταση. Παιδιά και νέοι που δεν εκτιμούν τη σημασία των επικίνδυνων καταστάσεων. Άτομα με ειδικές ανάγκες. Η αξιολόγηση αυτή θα μας βοηθήσει να επιλέξουμε τα πιο κατάλληλα μέτρα για αποτροπή των ατυχημάτων. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 74 από 146

75 Τέλος: Τρίτο: Για κάθε κίνδυνο καθορίζουμε τις προληπτικες ενέργειες: Καθορίζουμε προληπτικά μέτρα ώστε να ελαχιστοποιήσουμε, και αν είναι δυνατό να εξαλείψουμε τις πιθανότητες κάθε κινδύνου και να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπιες ενός ατυχήματος Τέτοια μέτρα μπορεί να είναι: Η χρήση εξειδικευμένου εκπαιδευτή πριν (για την εκπαίδευση και προετοιμασία όσων θα λάβουν μέρος) και κατά την διάρκεια της δράσης. Επιπρόσθετος ή καλύτερος εξοπλισμός. Επιπρόσθετη εκπαίδευση και προετοιμασία πριν την δράση. Αλλαγές στο πρόγραμμα της δράσης, ή στους χώρους που θα χρησιμοποιηθούν, ή ακόμα και στον χρόνο που επιλέγεται για την δράση. Σε ακραίες περιπτώσεις ακύρωση της δράσης. Τέταρτο: Καταγράφουμε όλες τις παρατηρήσεις μας τις προληπτικές ενεργείς που αποφασίσαμε: Η καταγραφή των κινδύνων και των προληπτικών ενεργειών γίνεται στο στάδιο του Σχεδιασμού της Δράσης ώστε να ενσωματωθούν οι προληπτικές ενέργειες στη προετοιμασία και το πρόγραμμα της δράσης Πέμπτο: Επαναξιολογούμε και αν χρειάζεται αναθεωρούμε τη δράση: Μετά τη συμπλήρωση της αξιολόγησης και τη λήψη όλων των προληπτικών ενεργειών που έχουν αποφασισθεί, γίνεται επαναξιολόγηση, ώστε να βεβαιωθούμε ότι οι κίνδυνοι έχουν περιορισθεί σε ανεκτά πλαίσια. Επαναξιολόγηση των κινδύνων γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα τόσο στο στάδιο του προγραμματισμού και της προετοιμασίας όσο και κατά την διάρκεια της δράσης, Ιδιαίτερα όταν υπάρχουν απροσδόκητες εξελίξεις όπως για παράδειγμα αλλαγή καιρού, ή ασθένεια κάποιου μέλους της ομάδας. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης γίνονται οι αναγκαίες αναθεωρήσεις στο πρόγραμμα της δράσης. Η αξιολόγηση των κινδύνων μιας δράσης ή ενός χώρου και η λήψη όλων των αναγκαίων προληπτικών μέτρων είναι ευθύνη των Βαθμοφόρων, γίνεται όμως πάντα με την ενεργό συμμετοχή των μελών της Ομάδας Εργασίας στον Κλάδο Ανιχνευτών και του Συμβουλίου Τιμής αν πρόκειται για δράση του Κλάδου Προσκόπων. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών 2012 Σελίδα 75 από 146

76 α/α Κινδύνου Βαθμοφόροι Παιδιά Προσωπικό Κοινό Επσικέπεπτες Σίγουρο Πιθανό Δυνατό Απίθανο Πολύ Απίθανο Θανατηφόρο Σοβαρές Κακώσεις 3 μέρες Νοσοκομείο Μικρές κακώσεις Απίθανό Αρχική Βαθμολογία Σ Ω Μ Α Π Ρ Ο Σ Κ Ο Π Ω Ν Κ Υ Π Ρ Ο Υ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ Αξιολόγηση Κινδύνων Ημερομηνία: Δραστηριότητα: Σύστημα: Τμήμα: Ποιοι Κινδυνεύουν Έντυπο Μ3 Πιθανότητα Κινδύνου Σοβαρότητα Ατυχήματος Χώρος: Προβλεπόμενη Συμμετοχή: Δραστηριότητα Κίνδυνοι που εντοπίσθηκαν Υφιστάμενα Προστασίας Μέτρα Επιπρόσθετα Προληπτικά Μέτρα ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ Κ Λ Α Δ Ο Υ Α Ν Ι Χ Ν Ε Τ Ω Ν 76

77 α/α Κινδύνου Σίγουρο Πιθανό Δυνατό Απίθανο Πολύ Απιθανο Θανατηφόρο Σοβαρές Κακώσεις 3 μέρες Νοσοκομείο Μικρές Κακώσεις Απίθανο Τελική Βαθμολογία Σ Ω Μ Α Π Ρ Ο Σ Κ Ο Π Ω Ν Κ Υ Π Ρ Ο Υ - ΕΦΟΡΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ Επαναξιολόγηση Πιθανότητας Επαναξιλόγηση Σοβαρότητας Κύνδινος που εντοπίστηκε Επιπρόσθετα Προληπτικά Μέτρα Ημερομηνία Υπογραφή Επαναξιολόγηση Ημερομηνία: Αξιολογητής: Υπογραφή: ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ Κ Λ Α Δ Ο Υ Α Ν Ι Χ Ν Ε Τ Ω Ν 77

78 Στόχοι Δεξιότητες στην Πράξη Θέμα Ν Διάρκεια 280 λεπτά Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Εξηγούν πως ένας ικανός ηγέτης επιτυγχάνει την ισορροπία μεταξύ της επίτευξης των στόχων, της συνοχής της ομάδας και της ικανοποίησης των αναγκών του κάθε ατόμου. 2. Εφαρμόζουν την ισορροπία στόχων - ομάδας - ατόμου μέσα στην Κοινότητα. Μέθοδος 1. Εισήγηση: 10 λεπτά 2. Σχεδιασμός 30 λεπτά 2. Εφαρμογή 180 λεπτά 4. Παρουσίαση - συζήτηση 40 λεπτά Ανάλυση Σημειώσεις 1. Είναι προτιμότερο η Εισήγηση και ο Σχεδιασμός να γίνουν το πρώτο Τριήμερο της Σχολής και η εφαρμογή το δεύτερο Τριήμερο, ώστε να δοθεί ευκαιρία στο Διαχειριστή και τους Βοηθούς του να εξασφαλίσουν το απαιτούμενο υλικό. 2. Κατά τη διάρκεια των μερών 2 Σχεδιασμός και 3 Εφαρμογή ο Παραστάτης θα σημειώσει για να υποδείξει και να συζητήσει μετά τη ολοκλήρωση της κατασκευής περιπτώσεις που οι ηγέτες της κάθε ομάδας εργασίας και τα άλλα μέλη της ομάδας συνέβαλαν θετικά στην ισορροπία των τριών πτυχών "επίτευξη στόχου", "συνοχή της ομάδας", "ικανοποίηση ατομικών αναγκών". 3. Κατά την διάρκεια του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής θα ληφθούν υπ' όψη και θα εφαρμοσθούν όλοι κανόνες ασφαλείας. 1. Εισήγηση 10 λεπτά Σημείωση: Κατά τη διάρκεια της ομιλίας ο εκπαιδευτής θα αναφέρει παραδείγματα από τις δικές του εμπειρίες, και θα ενθαρρύνει τους Βαθμοφόρους να αναφέρουν δικές τους σχετικές εμπειρίες, κυρίως στο σχεδιασμό, τη προετοιμασία και τη υλοποίηση δράσεων. Ο Εισηγητής θα αναφέρει ότι ο ρόλος του ηγέτη είναι τριπλός: Να επιτύχει τον στόχο της ομάδας. πχ την καθαριότητα της κατασκήνωσης. Να διατηρεί τη συνοχή της ομάδας. Να συμμετέχουν όλοι στη λήψη των αποφάσεων και να γίνεται καταμερισμός της δουλειάς. Να βοηθά ο ένας τον άλλο όπου χρειάζεται. Διότι αν δεν δοθεί αρκετή προσοχή στην συνοχή της ομάδας δεν θα υπάρχει η αναγκαία συνεργασία και ίσως ακόμα να αναπτυχθούν αντιζηλίες και εχθρότητα μεταξύ των μελών. Να ικανοποιεί τις ανάγκες του κάθε ατόμου. πχ Δίψα σε μια πορεία. Η βοήθεια στον καινούργιο Ανιχνευτή ώστε να νοιώθει άνετα μέσα στην Κοινότητα. Στις ευθύνες του ΑΚΑ περιλαμβάνονται, ακόμα, η επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο, με τον κάθε ένα Ανιχνευτή και η επέμβαση/βοήθεια στις ομάδες εργασίας για συγκεκριμένες δράσεις. Αλλά συμβαίνει η έγνοια για την επίτευξη του στόχου, δηλαδή το "να γίνει η δουλειά μας", να απασχολεί τον ΑΚΑ τόσο ώστε να παραβλέπει τις άλλες δύο ευθύνες του. Όμως θα πρέπει να δίνουμε περισσότερη σημασία στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων και να γνωρίσουμε καλύτερα τα μέλη της Κοινότητάς μας και άλλα άτομα που δουλεύουμε μαζί (πχ τον Έφορο του Κλάδου, τους άλλους Βαθμοφόρους του Κλάδου και του Συστήματος). Στη συνέχεια θα ζητήσει από τους Βαθμοφόρους να του αναφέρουν ενέργειες και δουλειές που κάνουν και συμβάλλουν "στην Επίτευξη του Στόχου", "Την διατήρηση της συνοχής της ομάδας" και "την Ικανοποίηση των αναγκών των ατόμων". Αυτά θα γραφτούν σε τρία μεγάλα φύλλα χαρτί (flip chart) και θα μείνουν τοιχοκολλημένα. Ο Βαθμοφόρος που θα υιοθετήσει αυτό το τρίπτυχο και θα προσπαθήσει να το εφαρμόσει στη δουλειά του με τα παιδιά σίγουρα θα γίνει καλύτερος Ηγέτης. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 78 από 146

79 Είναι καλά κάθε τόσο να κάνουμε μια αυτοαξιολόγηση και να βλέπουμε αν κρατούμε την ισορροπία μεταξύ των τριών πτυχών: στόχος - ομάδα - άτομο, και να αναπροσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας. Να θυμόμαστε ότι ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συνοχή της ομάδας, και ομάδα δεν μπορεί να υπάρχει αν τα άτομα έχουν προβλήματα και δεν νοιώθουν άνετα. Ζητείστε από τους Βαθμοφόρους να αρχίσουν να εφαρμόζουν το τρίπτυχο με τα Μέλη της Κοινότητας τους, και να το δοκιμάσουν μέσα στις ομάδες τους για το υπόλοιπο της Σχολής, ιδιαίτερα όμως στη ομαδική εργασία που θα ακολουθήσει. 2. Σχεδιασμός Σημείωση: Γι' αυτό το μέρος του Θέματος θα είναι διαθέσιμα για χρήση από τις ομάδες βιβλία και φυλλάδια με κατασκευές Σκαπανικής. Η κάθε ομάδα θα επιλέξει μιαν κατασκευή σκαπανικής που θα στήσουν δουλεύοντας σαν ομάδα εργασίας. Ο Παραστάτης θα είναι εκεί για να βοηθήσει στην επιλογή τους, χωρίς να επιβάλει τις δικές του επιλογές. Ένα μέλος της ομάδας θα αναλάβει για τους σκοπούς της εργασίας αυτής το ρόλο του Συντονιστή. Η κατασκευή να είναι τέτοια που να μπορεί να κατασκευασθεί από 6-8 νέους ηλικίας χρόνων. Ακόμα να είναι μια κατασκευή που θα ευχαριστηθούν να τη στήσουν οι νέοι και να έχουν τη ευκαιρία να τη χρησιμοποιήσουν μετά τη συμπλήρωση της, και όχι για να εντυπωσιάσουν τους επισκέπτες ή το κοινό. (Μια ευφάνταστη πύλη η μια τραπεζαρία μπορεί να είναι εντυπωσιακή αλλά πόσες φορές όμως θα τη χρησιμοποιήσουν οι Ανιχνευτές μπαίνοντας, βγαίνοντας και τρώγοντας, ενώ ένα τελεφερικ, η μια σούσα.) Μετά την επιλογή της κατασκευής η ομάδα θα ετοιμάσει ένα λεπτομερή κατάλογο των υλικών και των εργαλείων που θα χρειασθεί και ο Συντονιστής θα τον παραδώσει στον αποθηκάριο της Σχολής στο τέλος αυτού του μέρους του Θέματος. 3. Εφαρμογή Η ομάδα δουλεύοντας θα παραλάβει το υλικό από τον Αποθηκάριο της Σχολής και θα στήσει την κατασκευή. Ο Παραστάτης θα είναι εκεί για να παρατηρεί, να στηρίζει και βοηθά όπου χρειάζεται την ομάδα. 4. Παρουσίαση - Συζήτηση Όταν θα γίνει η παρουσίαση των εργασιών θα δοθεί χρόνος στην κάθε ομάδα εργασίας να συζητήσει με τον Παραστάτη που είχε μαζί της πως ο Συντονιστής της δράσης εφάρμοσε τη ισορροπία των τριών πτυχών: επίτευξη του στόχου, συνοχή της ομάδας και ικανοποίηση ατομικών αναγκών. Ο Παραστάτης θα ενθαρρύνει τους Βαθμοφόρους να προσπαθούν να το εφαρμόζουν όταν δουλεύουν με τη Κοινότητα τους και με τη εξάσκηση στη πράξη σύντομα θα τους γίνει βίωμα. Σημειώσεις Ν1 Ν2 Ν3 Ο Ηγέτης Επικοινωνία Συμμετοχή Η Μη Κατευθυνόμενη Μέθοδος Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 79 από 146

80 Ο ηγέτης Σημειώσεις Ν1 Όλοι οι βαθμοφόροι στο Σώμα Προσκόπων Κύπρου έχουμε κάποιο ηγετικό ρόλο, και ευθύνες για τα άτομα που έχουμε στον τομέα μας. Τον πιο σημαντικό, ίσως, ηγετικό ρόλο έχει ο Αρχηγός του Τμήματος, γιατί έχει την άμεση ευθύνη όχι μόνον για την ασφάλεια και την ευημερία των παιδιών του τμήματος του αλλά και για να τα βοηθήσει να ωριμάσουν σωματικά, πνευματικά, διανοητικά, και συναισθηματικά. Είναι ακόμα ο ηγέτης της ομάδας Βαθμοφόρων και Βοηθών του Τμήματος του. Η πείρα έχει δείξει ότι είναι πιο αποτελεσματικό να αναλύουμε το ρόλο του ηγέτη, και τι κάνει παρά τις ικανότητες και τα προσόντα του. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο ρόλος του ηγέτη σε μια ομάδα έχει τρεις τομείς: Να βοηθήσει την ομάδα να επιτύχει τον στόχο της Να διατηρήσει (και βελτιώσει αν χρειάζεται) την συνοχή της ομάδας και Να ικανοποιήσει τις ατομικές ανάγκες του κάθε μέλους της. 1. Επίτευξη του Στόχου Ο Ηγέτης πρέπει να φροντίσει να γίνουν όλες οι εργασίες που χρειάζονται, και να επιτευχθούν οι στόχοι της ομάδας. Ο ικανός ηγέτης επιτυγχάνει τη συμπλήρωση των εργασιών και τη επίτευξη των στόχων με: Τον καθορισμό ξεκάθαρων και κοινά αποδεκτών στόχων, Την εμπλοκή όλων των μελών στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων της ομάδας, Την ορθολογιστική (και δίκαιη) κατανομή των εργασιών στα μέλη της ομάδας του (η των ομάδων του). Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 80 από 146

81 2. Συνοχή της Ομάδας Ομάδα εννοούμε ένα σύνολο αλληλοεπηρεαζομένων ατόμων, που έχουν αναπτύξει διαπροσωπικές σχέσεις, πειθαρχούν σε κοινά αποδεκτούς κανόνες και έχουν αναλάβει συγκεκριμένους ρόλους που αποσκοπούν στην επίτευξη των ομαδικών στόχων. Όταν οι άνθρωποι δημιουργούν ομάδες, κάθε μέλος φέρνει τις δικές του γνώσεις, ικανότητες αξίες και κίνητρα που αλληλεπιδρούν. Σχεδόν όλη μας η ζωή περιστρέφεται γύρω από τη συμμετοχή σε ομάδες, ξεκινώντας από την οικογένεια στο σπίτι, στη δουλειά, ομάδες ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα... Αυτό συμβαίνει και στον Προσκοπισμό. Μέσα στην Κοινότητα Ανιχνευτών έχουμε ίσως την ομάδα των Βαθμοφόρων, τη Σύνοδο της Κοινότητας, τους Αξιωματούχους της Κοινότητας (Πρόεδρο της Συνόδου, Γραμματέα, Ταμία κλπ) τις Ομάδες Εργασίας. Ακόμα έχουμε ομάδες που δεν έχουν συγκεκριμένη επίσημη η μόνιμη μορφή, όπως είναι οι παρέες που σχηματίζονται ανάμεσα στους Ανιχνευτές. Κάθε ομάδα έχει ένα ηγέτη, που μπορεί να είναι προκαθορισμένος, εκλελεγμένος, η σε ανεπίσημες ομάδες, κοινά αποδεκτός. Ο ηγέτης εξασφαλίζει τις αναγκαίες συνθήκες για να συνεργάζονται τα μέλη της ομάδας και η συνεργασία αυτή να τους ικανοποιεί, και διατηρεί πάντοτε ανοικτή τη επικοινωνία μεταξύ των όλων μελών της ομάδας. Συντονίζει τις δραστηριότητες των μελών αναθέτοντας στον κάθε ένα εργασίες που είναι σε θέση να φέρει σε πέρας, αξιοποιώντας τις ικανότητες του, ώστε όλοι να νοιώθουν ότι συμβάλλουν θετικά στην επίτευξη του στόχου. Ο καλός Αρχηγός μοιράζεται τις ευθύνες του με τους άλλους Βαθμοφόρους και ενθαρρύνει τους Ανιχνευτές που αναλαμβάνουν τον συντονισμό των δράσεων να κάνουν το ίδιο μέσα στις Ομάδες Εργασίας, ιδιαίτερα στην κατασκήνωση η κατά την διάρκεια της δράσης. Ο Ηγέτης δεν είναι πάντα επικεφαλής, αλλά τις περισσότερες φορές αφήνει την πρωτοβουλία στους άλλους. Συνήθως τους ενθαρρύνει να κάνουν κάτι παρά τους το επιβάλει. Όση πρωτοβουλία και αν αφήσει στους άλλους όμως, η ευθύνη παραμένει πάντα δική του. 3. Ικανοποίηση Ατομικών Αναγκών Ο ηγέτης έχει την ευθύνη για κάθε άτομο μέσα στην ομάδα του. Πρέπει να είναι ευαίσθητος στις ανάγκες και τα προβλήματα του κάθε ενός, και να διαθέτει το χρόνο να ασχολείται με αυτά. Ακόμα φροντίζει να ξέρει και να νοιώθει κάθε μέλος της ομάδας του ότι: Ανήκει στη ομάδα Η παρουσία και η συμμετοχή τους είναι επιθυμητή και Έχει να προσφέρουν στην ομάδα. Ο Αρχηγός και οι Αξιωματούχοι της Κοινότητας θα κάνουν ένα νέο παιδί που έρχεται στην Κοινότητα να νοιώσει ότι μπαίνει σε ένα φιλικό περιβάλλον, και να θέλει να μείνει. Αν ο Αρχηγός από την πρώτη στιγμή δημιουργήσει την κατάλληλη οικειότητα και βάλει τις βάσεις για σωστές διαπροσωπικές σχέσεις με τον νέο Ανιχνευτή και κερδίσει την εμπιστοσύνη του, τότε η ζωή του νέου Ανιχνευτή μέσα στην Κοινότητα θα είναι και ευχάριστη και ωφέλιμη για τον ίδιο. Για να μπορέσει ο Αρχηγός να βοηθήσει τα μέλη της Κοινότητας του χρειάζεται να γνωρίσει το κάθε ένα σαν άτομο με τις δικές του ιδιαιτερότητες και τα δικά του ενδιαφέροντα. Τέλος η εμπιστοσύνη και η εκτίμηση που θα δείξει ο Αρχηγός στα μέλη της Κοινότητας του θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις νοοτροπίες και τις αρχές που θα αναπτύξει ο κάθε ένας. Σύνοψη Πολλά από όσα γράφονται κάτω από τον κάθε τομέα (στόχος, ομάδα, άτομο) θα μπορούσαν να γραφτούν σε κάποιο άλλο τομέα η ακόμα και στους τρεις τομείς. Τούτο συμβαίνει γιατί οι τρεις τομείς είναι άμεσα συνδεδεμένοι και, όπως φαίνεται και στο σχήμα πολλές δραστηριότητες του ηγέτη ανήκουν σε δύο η και στους τρεις τομείς. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 81 από 146

82 Ο ικανός ηγέτης ισορροπεί τη προσοχή του και στους τρεις τομείς (επίτευξη στόχου, συνοχή της ομάδας, ικανοποίηση ατομικών αναγκών), γιατί: Αν παραμελήσει τους στόχους δεν θα επιτευχθούν, Αν παραμελήσει τη συνοχή της ομάδας δεν θα υπάρχει η αναγκαία συνεργασία και ίσως ακόμα να αναπτυχθούν αντιζηλίες και εχθρότητα μεταξύ των μελών και αν παραμελήσει τις ατομικές ανάγκες των μελών δεν θα συμμετέχουν ενεργά στη ομάδα, και ίσως ακόμα απομακρυνθούν. Είναι χρήσιμο ο ηγέτης να κάνει ένα βήμα πίσω για να έχει μια σφαιρική εικόνα και να βλέπει που υπάρχουν προβλήματα που χρειάζεται να δώσει ιδιαίτερη προσοχή, εξασφαλίζοντας έτσι τη ισορροπία μεταξύ των τριών τομέων. Χωρίς τη Ομάδα δεν μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος, και χωρίς άτομα δεν υπάρχει ομάδα. Ο Ηγέτης είναι εκείνος που παρέχει το όραμα των μελλοντικών δυνατοτήτων της ομάδας και συμβάλλει στην διαμόρφωση του κατάλληλου κλίματος που θα κάνει την ομάδα να αποδεχτεί και να εμπλουτίσει το όραμα αυτό, που είναι η κινητήρια δύναμή της. Δράσεις εξορμήσεις Στις δράσεις και εξορμήσεις όπως μεγάλες πορείες, εξορμήσεις στη θάλασσα, και κατασκευές σκαπανικής, ο ρόλος του ηγέτη είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Η κατάλληλη προετοιμασία των προσκόπων είναι απαραίτητη, και ίσως και ο ίδιος να χρειάζεται εξειδικευμένη εκπαίδευση (πχ Πτυχίο Κυβερνήτη Ναυτοπροσκοπικού Σκάφους). Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 82 από 146

83 Σημειώσεις Ν2 Επικοινωνία - Συμμετοχή του Α.Παπαϊωάννου, Εκπαιδευτικού Ψυχολόγου Οι άνθρωποι ζουν σε μια πολυσύνθετη κοινωνία και χωρίς την οργάνωση των δραστηριοτήτων τους για να δρουν συντονισμένα, δεν είναι δυνατή ή ομαλή συμβίωσή τους. Η οργάνωση αυτή είναι πολυεδρική, αλλά διαποτίζεται από μια συνισταμένη - την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, 'Οπουδήποτε και αν βρίσκονται τοποθετημένοι οι άνθρωποι στον κοινωνικό στίβο, είναι αναγκαίο να έρχονται σε επαφή και να επικοινωνούν. Πολλοί άνθρωποι έρχονται σε επαφή, αλλά δεν επικοινωνούν. Μένουν ξένοι, δημιουργούν παρεξηγήσεις, ψυχραίνονται, διχάζονται και πολεμούν ό ένας τον άλλο. Σε πολλούς οργανισμούς, όταν δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ εκείνων πού διευθύνουν και εκείνων πού υπηρετούν, το αποτέλεσμα είναι πρώτα ό υποβιβασμός της προόδου του έργου πού επιτελούν και ύστερα ή αποσύνθεση και η διάλυση του οργανισμού. Ο Προσκοπισμός είναι ένας οργανισμός πού αποβλέπει σε κάποιο σκοπό, Το έργο του είναι σύνθετο και η επιτυχία του εξαρτάται από τον συγχρονισμό των ενεργειών από τα κατώτερα στα ανώτερα στρώματα της ιεραρχίας του. Τα μηνύματα από την κορυφή προς τα κάτω και οι πληροφορίες από τα κάτω προς την κορυφή, πρέπει να διασταυρώνονται και να εναρμονίζονται ανάλογα. Η επιτυχία της ομαλής ροής των πληροφοριών από την κορυφή στη βάση και πίσω στην κορυφή, εξασφαλίζεται από το κατάλληλο σύστημα επικοινωνίας πού χρησιμοποιείται. Σ' ένα τέτοιο σύστημα, οι πληροφορίες πρέπει μπορούν να μεταφέρονται από τη βάση προς την κορυφή, με την ίδια ευκολία, όπως οι διαταγές κυκλοφορούν από την κορυφή προς τη βάση, Πως είναι δυνατό να επιτευχθεί ένα σύστημα επικοινωνίας, ώστε ή ροή των πληροφοριών να είναι διπλής κατεύθυνσης; Θα αναφέρω ένα παράδειγμα πού, δε σχετίζεται με τον Προσκοπισμό, αλλά σχετίζεται άμεσα με το θέμα της επικοινωνίας. Σε κάποιο εργοστάσιο ή διεύθυνση έκαμε, αλλαγές, για να γίνουν καλύτερες οι συνθήκες εργασίας των εργατών και να επιτύχει έτσι την αύξηση της παραγωγής. Βελτίωσε το φωτισμό, αλλά δεν έφερε το αποτέλεσμα πού ανάμενε. Η παραγωγή παράμενε στο ίδιο επίπεδο και υπήρξαν περιπτώσεις πού ή παραγωγή αυξήθηκε, όταν ό φωτισμός ελαττώθηκε. Ήταν φανερό ότι οι υλικές βελτιώσεις δεν ήταν ο παράγοντας, που θα έφερνε την αλλαγή. Οι ανθρώπινες σχέσεις ήταν πολύ πιο σοβαρός παράγοντας. Στο ίδιο εργοστάσιο έγινε στη συνέχεια ένα νέο πείραμα. Ή διεύθυνση παράγγειλε σε μια ομάδα εργατριών, πού ήταν και γνωστές μεταξύ τους, να εργάζονται όπως θέλουν και να μην προσπαθούν να παράγουν παραπάνω από το κανονικό. Τούς είπαν επίσης ότι θα γίνονταν αλλαγές στη δουλειά, αλλά θα τους έδιδαν όλες τις επεξηγήσεις για τις αλλαγές πού θα γίνονταν. Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Η παραγωγή όλο και ανέβαινε, ανεξάρτητα από τη μορφή της αλλαγής στις συνθήκες εργασίας. 'Εκείνο πού έκαμε τη διαφορά, ήταν το αίσθημα, μεταξύ των εργατριών, της συμμετοχής στις μελετώμενες αλλαγές. Η συμμετοχή εμπλέκει το άτομο στη γενική προσπάθεια για την πραγμάτωση του σκοπού. Στον Προσκοπισμό δεν είναι ούτε ή στολή, ούτε ή κατασκήνωση, ούτε τα παιγνίδια πού αποτελούν τον ουσιαστικό σκοπό. Και αυτά χρειάζονται, αλλά πάνω απ' όλα ή δύναμη πού συντηρεί τον Προσκοπισμό είναι το ανθρώπινο στοιχείο και ή συμμετοχή του στην όλη προσπάθεια. Για να επιτευχθεί ή συμμετοχή και να ενδυναμωθούν οι σχέσεις μεταξύ των Προσκόπων, χρειάζεται να προσεχθεί το θέμα της επικοινωνίας. Δεν είναι αρκετό ό Πρόσκοπος να ενταχθεί στην ομάδα του και να εκτελεί πιστά τις οδηγίες πού έρχονται από πάνω η να πειθαρχεί στους κανονισμούς. Πρέπει να κάμει συνείδησή του το σκοπό του Προσκοπισμού και να κατανοήσει ότι το εξωτερικό σχήμα της οργάνωσης δεν είναι ό σκοπός. Το γεγονός ότι πολλά παιδιά πού μπαίνουν στον Προσκοπισμό, τον εγκαταλείπουν σε κάποιο στάδιο της ηλικίας τους, πρέπει να μας προβληματίσει. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 83 από 146

84 Μήπως σαν αρχηγοί δώσαμε σημασία στο εξωτερικό σχήμα της οργάνωσης και στο "ένδυμα", πού ασφαλώς δεν κάνει τον Πρόσκοπο; Μήπως νοιαστήκαμε περισσότερο για την εφαρμογή των κανονισμών και δε λάβαμε υπ' όψη το δυναμισμό του ανθρώπινου στοιχείου; Μήπως οι Πρόσκοποι κινούνται σαν πιόνια χωρίς πρωτοβουλία και όταν ό ενθουσιασμός για τα ποικίλα ενδιαφέροντα σβήσει σαν πυγολαμπίδες, δεν μένει τίποτε από τον ουσιαστικό σκοπό του Προσκοπισμού; Πρέπει επομένως να διακριβωθεί αν ή συμμετoxή των Προσκόπων σε διάφορες δραστηριότητες είναι φαινομενική η αν έχει ρίζες. Αυτό είναι μία πρόκληση για τον αρχηγό και ταυτόχρονα μια πρόσκληση να προσέξει το θέμα της επικοινωνίας. Σε κάθε στάδιο, αρχίζοντας από το Λυκόπουλο, το θέμα αυτό υπάρχει, αλλά χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση, Ο δογματισμός, ή νουθεσία και ό,τι περιορίζεται στο επίπεδο του λόγου, δεν επαρκούν. Ό Προσκοπισμός είναι δράση, πού πρέπει να πηγάζει από εσωτερική ανάγκη. Πρέπει κάθε Πρόσκοπος να γνωρίζει ότι εκείνο πού μαθαίνει στην κατασκήνωση η κατά την εκπαίδευση, δεν είναι ό σκοπός, Είναι το μέσο πού θα χρησιμοποιηθεί, όταν θα χρειασθεί. Το έμβλημα "Έσο Έτοιμος", σημαίνει ακριβώς αυτό: να κατακτήσεις τα μέσα για να μπορέσεις να επιτελέσεις το σκοπό, όταν οι περιστάσεις το καλέσουν. Η συμμετοχή επομένως, πρέπει σταδιακά να διευρυνθεί, για να ξεπεράσει το εξωτερικό σχήμα της οργάνωσης του Προσκοπισμού. Σ' αυτό θα συντελέσει πολύ ο βαθμός επικοινωνίας που θα επικρατήσει μεταξύ των αρχηγών και των απλών Προσκόπων. Όταν όλες οι φωνές ακούονται, κάθε Πρόσκοπος θα αισθανθεί ότι αποτελεί κάποιο συνδετικό κρίκο, που αν σπάσει η αποσπασθεί, θα θέσει σε κίνδυνο τη συνοχή του οργανισμού. Η δημιουργία τέτοιας συνείδησης θα χαλυβδώσει το οικοδόμημα. Ο Αρχηγός πρέπει να έρχεται σε επαφή με όλα τα μέλη της Ομάδας και παράλληλα τα μέλη της ομάδας πρέπει να μπορούν να προστρέχουν στον Αρχηγό. Η διαταγή πρέπει να λαμβάνει τη μορφή της υποχρέωσης από τα μέλη σαν καθήκον και από τον Αρχηγό σαν μέσο για να λειτουργήσει το Σύστημα. Οι κανονισμοί υφίστανται, εφ' όσον προάγουν το πνεύμα του Προσκοπισμού. Όταν παύσουν να εκτελούν αυτόν το προορισμό, αντικαθίστανται. Όταν παρουσιάζονται δυσκολίες στην εφαρμογή των κανονισμών, και ιδίως όταν οι κανονισμοί είναι καλοί, πρέπει να κοιτάξομε τον τρόπο της εφαρμογής τους. Ασφαλώς το λάθος θα βρίσκεται στην επικοινωνία μεταξύ της ιεραρχίας. Σε κάποιο σημείο θα υπάρχει κάποια παρεξήγηση, κάποια παρανόηση., κάποια παρερμηνεία και ιδίως η παραγνώριση της ανάγκης για τη συμμετοχής του ανθρωπίνου στοιχείου. Κάτι υποτιμούμε και ίσως αρνούμαστε να μοιραστούμε την κοινή ευθύνη. Στο στίβο του προσκοπισμού όλοι είναι συναθλητές και όλοι γνωρίζουν το σκοπό, χωρίς εν τούτοις να παραγνωρίζουν τις υποχρεώσεις προς το σύστημα. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 84 από 146

85 Σημειώσεις Ν3 Η μη κατευθυνόμενη μέθοδος Διασκευή από άρθρο του Dr T.Batten του Ινστιτούτου Παιδείας του Λονδίνου Οι Βαθμοφόροι προσπαθούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και βελτίωση του χαρακτήρα των νέων με τους οποίους εργάζονται. Πως μπορούμε όμως να ορίσουμε τους όρους αυτούς; Εάν οι ερμηνείες που δίνουν οι Βαθμοφόροι διαφέρουν από εκείνες των νέων τι θα κάμει ο Βαθμοφόρος; Θα πρέπει να τους επιβάλει τις δικές του απόψεις; Θα προσπαθήσει να τους πείσει να δεχθούν τις απόψεις του; ή Θα τους ενθαρρύνει να σκεφτούν τα πράγματα μόνοι τους; Αν ο Βαθμοφόρος πιστεύει ότι αυτός πρέπει να είναι ο τελικός και ανώτατος κριτής θα υιοθετήσει την πρώτη (κατευθυνόμενη) προσέγγιση (μέθοδο). Εάν όμως πιστεύει ότι θα πρέπει να τους βοηθήσει να βρουν τις δικές τους λύσεις θα υιοθετήσει τη μη κατευθυνόμενη μέθοδο. Ας κοιτάξουμε όμως κάθε μέθοδο με τη σειρά. Η κατευθυνόμενη μέθοδος Με την κατευθυνόμενη μέθοδο ο Βαθμοφόρος σκέπτεται, αποφασίζει, και προβλέπει για λογαριασμό όλων. Έχει την πρωτοβουλία και τη τελευταία λέξη για το κάθε τι. Σε μερικούς νέους αρέσει αυτή η μέθοδος, ίσως επειδή τους βγάζει από την έγνοια και την ευθύνη να πρέπει να σκεφτούν και να αποφασίσουν μόνοι τους. Σε άλλους δεν αρέσει αλλά το ανέχονται. Άλλοι τέλος είναι απροκάλυπτα κριτικοί. Δεν δέχονται ότι ο Βαθμοφόρος γνωρίζει ποιο είναι καλύτερο γι' αυτούς και απεχθάνονται να τον βλέπουν να εργάζεται κατ' αυτόν τον τρόπο. Τον θεωρούν αυταρχικό. Αυτό δεν είναι καλό γιατί με τον Βαθμοφόρο αυτό μένουν μόνο όσοι δέχονται τις απόψεις του, ή τον ανέχονται γιατί έτσι τους βολεύει. Παίρνοντας όμως πάντα ο ίδιος όλες τις αποφάσεις τους συνηθίζει να εξαρτώνται από αυτόν και δεν τους βοηθά να εξελιχτούν Μια άλλη Μέθοδος; Στις αρχές του περασμένου αιώνα όταν οι υλικές ανάγκες ήταν μεγάλες και η ικανότητα των νέων να τα καταφέρουν μόνοι τους ήταν περιορισμένη λόγω της ελάχιστης μόρφωσης την οποία έπαιρναν, η κατευθυνόμενη μέθοδος ήταν πιθανώς δικαιολογημένη. Σήμερα όμως οι ανάγκες των νέων είναι βασικά κοινωνικές. Χρειάζονται δηλαδή (και θέλουν): Ωφέλιμες σχέσεις με τους άλλους, Να κάνουν καλή χρήση του ελεύθερου χρόνου τους Να μαθαίνουν να διαλέγουν από διευρυνόμενο φάσμα επιλογών και, Προ πάντων ενθάρρυνση να αποφασίζουν μόνοι τους. Η μη κατευθυνόμενη μέθοδος είναι συχνά πιο κατάλληλη για την αντιμετώπιση τέτοιων αναγκών. Η μη κατευθυνόμενη μέθοδος ίσως δεν αρέσει σε ένα ευσυνείδητο Βαθμοφόρο. Έχει συναίσθηση της Αποστολής, είναι έτοιμος να δουλέψει σκληρά και θέλει να κάμει πολύ περισσότερα από απλά να καθοδηγεί. Λογικά λοιπόν χρειάζεται να πεισθεί για την άξια της μεθόδου πριν την υιοθετήσει. Η Μη Κατευθυνόμενη Μέθοδος Ο Βαθμοφόρος που χρησιμοποιεί την μη κατευθυνόμενη μέθοδο δεν παίρνει αποφάσεις για λογαριασμό των νέων ούτε προσπαθεί να τους πείσει να αποδεχθούν τι σκέπτεται αυτός ότι είναι καλύτερο γι' αυτούς. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 85 από 146

86 Αντίθετα τους ενθαρρύνει ν' αποφασίζουν μόνοι τους τι θέλουν να κάνουν και πως θέλουν να το κάνουν, λαμβάνοντας υπ' όψη όλες τις συνέπειες κάθε απόφασης και να συμμετέχουν όλοι στη υλοποίηση της. Αυτή η διαδικασία τους προσφέρει πολύτιμες εμπειρίες στους νέους και τους βοηθά να ωριμάσουν, να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και να μην περιμένουν τα πάντα από τους άλλους. Μερικές Δυσκολίες Αυτή είναι μια ωραία θεωρία αλλά υπάρχουν και πρακτικές δυσκολίες. Πως θα είναι σίγουρος ο Βαθμοφόρος ότι οι νέοι θα πάρουν τις σωστές αποφάσεις (θα διαλέξουν πχ την καλύτερη Μεγάλη Δράση Υπαίθρου γι' αυτούς), και ότι οι αποφάσεις τους είναι πραγματοποιήσιμες; Και αν αποτύχουν, πού πιθανόν να συμβεί αν τους αφήσει μόνος τους πως θα ωφεληθούν; Η απλή απάντηση είναι ότι δεν θα ωφεληθούν. Αν το έργο αποτύχει δεν θα υπάρξει βελτίωση και οι νέοι ίσως χάσουν την εμπιστοσύνη τόσο στον εαυτό τους όσο και για στους Βαθμοφόρους τους. Ας δούμε τώρα πως μπορούν οι Βαθμοφόροι να βοηθήσουν, χωρίς να χρησιμοποιήσουν την κατευθυνόμενη μέθοδο, στερώντας από τους νέους την ευκαιρία να αναπτυχθούν. Αρχικά θα δούμε τι χρειάζεται μια αυτοκαθοδηγούμενη ομάδα για να λειτουργήσει με επιτυχία και στη συνέχεια πως μπορεί να το εξασφαλίσει αυτό ο Αρχηγός. Η Εξασφάλιση της επιτυχίας Για να επιτύχει μια αυτοκαθοδηγούμενη ομάδα πρέπει: Πρώτα - πρώτα όλα τα μέλη να μπορούν συμφωνήσουν τι θέλουν να κάμουν, δηλαδή με τι να ασχοληθούν. Κατόπιν να συνειδητοποιήσουν ότι τίποτε δεν θα γίνει αν δεν το κάμουν οι ίδιοι. Να έχουν ή να μπορούν να εξασφαλίσουν ότι υλικό, πληροφορίες, δεξιότητες. καθοδήγηση από ειδικούς κλπ χρειάζονται. Να υπάρχει ένα αρκετά ισχυρό κίνητρο που θα διατηρήσει την συνοχή της Ομάδας και το ενδιαφέρον όλων των μελών, καθ' όλη τι διάρκεια του έργου ή της δράσης. Με αυτές τις προϋποθέσεις το έργο η δράση έχει μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. Αν όμως έστω και μια από τις προϋποθέσεις αυτές δεν υπάρχουν το έργο ή η δράση μάλλον θα αποτύχει. Για την επιτυχία του έργου ή της δράσης ο ρόλος του Αρχηγού είναι να βοηθήσει την ομάδα και τα μέλη της να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις που αναφέραμε πιο πάνω, χωρίς να παίρνει ο ίδιος αποφάσεις, ή κάνοντας πράγματα που μπορούν να κάμουν, ή να μάθουν να κάνουν οι ίδιοι. Αρχικά τους παρακινεί να διαπιστώσουν τι χρειάζονται, καταλήγοντας σε συγκεκριμένες εργασίες που πρέπει να γίνουν. Εάν χρειασθεί θα μπορεί να τους αναφέρει τι έγινε σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Θα τους βοηθήσει να σκεφτούν και να αναλύσουν τυχόν προβλήματα που θα συναντήσουν στην προετοιμασία και υλοποίηση του έργου ή της δράσης. Και θα τους βοηθήσει να εξασφαλίσουν οποιαδήποτε βοήθεια ή συμβουλή χρειάζονται και δεν μπορούν να βρουν μόνοι τους. Όλα αυτά θα τα κάνει μέσα από συζήτηση με ερωτήσεις που θα προβληματίσουν τους Ανιχνευτές, και πληροφορίες όπου χρειάζεται, και όχι επιβάλλοντας τις δικές του απόψεις. Οι ερωτήσεις πρέπει να είναι γνήσιοι προβληματισμοί, χωρίς να οδηγούν σε προαποφασισμένες λύσεις, ή έμμεσα να επιβάλλουν τις επιλογές του Αρχηγού. Θα κάμει ερωτήσεις που θα φέρουν στην επιφάνεια τυχόν κρυμμένες διαφωνίες ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, ερωτήσεις που θα εξασφαλίσουν ότι οι αποφάσεις του βασίζονται πάνω σε γεγονότα παρά σε υποθέσεις και ερωτήσεις που θα επιστήσουν την προσοχή των μελών της ομάδας σε γεγονότα, που θα πρέπει να λάβουν υπ' όψη τους και παραμέλησαν. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 86 από 146

87 Ουδέτερος Ρόλος Οι Βαθμοφόροι δεν είναι μέλη της ομάδας και δεν ενεργούν σα μέλη της ομάδας. Αποφεύγουν να συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων, και δεν εξασκούν καμία εξουσία πάνω στην ομάδα. Εκτός ίσως σε περιπτώσεις που υπάρχει θέμα ασφάλειας. Παραμένει ουδέτερος, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν διάφορες απόψεις μεταξύ των Ανιχνευτών, και αποφεύγει να επιβάλει ή έστω και να προβάλει τις δικές του απόψεις. Εάν του ζητήσουν τη γνώμη του επανατοποθετεί το πρόβλημα μαζί με τις απόψεις ή και τις διάφορες λύσεις που έχουν ήδη προταθεί, μαζί με άλλα σημεία που νομίζει ότι θα είναι χρήσιμο να ληφθούν υπ' όψη στη λήψη της τελικής απόφασης. Όλα εξαρτώνται από την ικανότητα του Αρχηγού να διαμορφώνει ερωτήσεις κατά τρόπο αποδεκτό στα μέλη της ομάδας, που θα τους βοηθήσει να καταλήξουν σε λύσεις και σωστές αποφάσεις και την ευαισθησία του για τις απόψεις και τα αισθήματα των μελών της ομάδας. Διλήμματα Η ευκαιρία να σκέφτονται και να αποφασίζουν οι νέοι για τις ανάγκες τους και πως θα επιτύχουν τους στόχους που έβαλαν μόνοι τους τους βοηθά να ωριμάσουν. Τι γίνεται όμως αν η ομάδα πάρει αποφάσεις με τις οποίες ο ηγέτης διαφωνεί; Κατ' αρχή όταν χρησιμοποιούμε την μη κατευθυνόμενη μέθοδο αυτό είναι αναμενόμενο ενδεχόμενο. Αν η διαφωνία είναι απλά θέμα προτίμησης θα δεχθεί την απόφαση της ομάδας χωρίς συζήτηση. Ίσως να μην είναι σκόπιμο ούτε την διαφωνία του να διατυπώσει. Αν ο Αρχηγός νοιώθει ότι χρειάζεται να ενημερώσει την ομάδα για την διαφωνία του θα εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους διαφωνεί. Θα διαχωρίσει τη θέση από την απόφαση, αλλά όχι από την ομάδα και τα μέλη της. Στο τέλος της συζήτησης θα πρέπει τα μέλη να νιώθουν σίγουροι ότι αν τα πράγματα δεν εξελιχτούν όπως αναμένεται ο Αρχηγός θα σταθεί δίπλα τους και θα τους στηρίξει. Αν η απόφαση που πήραν εμπεριέχει κινδύνους ή είναι ανέφικτή ίσως ο Αρχηγός να χρειασθεί να επέμβει και να ζητήσει από την ομάδα χρησιμοποιώντας επιχειρήματα να αλλάξει την απόφαση της. Μια "κακή", αλλά ανώδυνη, απόφαση θα είναι μια χρήσιμη εμπειρία για τους Ανιχνευτές και θα τους βοηθήσει στο μέλλον να παίρνουν τις "σωστές" αποφάσεις. Εδώ ο ρόλος του Αρχηγού είναι να βοηθήσει την ομάδα να αξιολογήσει τις αποφάσεις της υπό το φώς των γεγονότων και των εμπειριών. Αυτό είναι συνήθως ένα δίλημμα για τον Αρχηγό. Θα αφήσει την ομάδα να προχωρήσει με αποφάσεις που είναι βέβαιο ή σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε αποτυχία; Το άλλο δίλημμα είναι ότι όσο πιο ανώριμοι είναι οι νέοι τόσο περισσότερες ευκαιρίες χρειάζονται να συζητούν τα θέματα που τους αφορούν και να παίρνουν οι ίδιοι αποφάσεις για τα θέματα αυτά. Αλλά, όσο πιο ανώριμοι είναι τόσο πιο πιθανό είναι να καταλήξουν σε "κακές" αποφάσεις. Στον Προσκοπισμό βοηθούμε τα παιδιά και τους νέους να ωριμάσουν δίνοντας τους τις ευκαιρίες να κάνουν επιλογές και να παίρνουν αποφάσεις. Κάποτε οι συνέπιες μιας κακής απόφασης, όταν αυτή η απόφαση δεν τους εκθέτει σε κινδύνους και είναι ανώδυνη αποτελούν χρήσιμες εμπειρίες, και τους βοηθούν να μεγαλώσουν. Ο Αρχηγός έχει την ευθύνη να βοηθήσει τα μέλη της Κοινότητας να ωριμάσουν, συγχρόνως όμως έχει ευθύνη για την ευημερία και την ασφάλεια των μελών της Κοινότητας του και δεν μπορεί ενσυνείδητα να τους αφήσει να πάθουν κανένα κακό. Γι' αυτό σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ενεργεί και να επεμβαίνει με τον τρόπο που θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα μέλη της ομάδας. Η εκλεγμένη Επιτροπή Ο Αρχηγός δεν θα πρέπει να αποφύγει τα διλήμματα περιορίζοντας τις αποφάσεις τις ομάδας σε δευτερεύοντα θέματα γιατί θα τους στερήσει την ευκαιρία να παίρνουν σημαντικές αποφάσεις με όλα τα πλεονεκτήματα που αναφέρονται πιο πάνω. Μια εύκολη λύση θα μπορούσε να ήταν να αναθέσει την λήψη των σημαντικών αποφάσεων στους πιο έμπειρους Ανιχνευτές (πχ Γραμματέα, Ταμία, Πρώτους Ομίλων). Στερεί όμως την ευκαιρία να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων τους υπόλοιπους Ανιχνευτές, που είναι ίσως αυτοί που Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 87 από 146

88 χρειάζονται τις ευκαιρίες αυτές περισσότερο από τους άλλους. Πέραν τούτου οι αποφάσεις της "Επιτροπής" αυτής, δεν θα είναι πάντα αρεστές και αποδεκτές από τους υπόλοιπους Ανιχνευτές. Πραγματική Αυτοδιοίκηση Οι Κοινότητες Ανιχνευτών αποτελούν μέρος του Σώματος Προσκόπων Κύπρου και πρέπει να λειτουργούν σύμφωνα με το Καταστατικό και τους Εσωτερικούς Κανονισμούς του Σώματος. Αυτά όμως αποτελούν ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο η κάθε Κοινότητα μπορεί να λειτουργεί και να κάνει τις δικές της επιλογές σχετικά με το πρόγραμμα της και τις δραστηριότητες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των ιδίων των Ανιχνευτών. Μέσα στη Κοινότητα μπορεί να υπάρχει αυτοδιοίκηση με τη σύμφωνη γνώμη του Αρχηγού. Αυτό άλλωστε προβλέπεται και από τους Εσωτερικούς Κανονισμούς του Κλάδου Ανιχνευτών (Σύνοδος και Ομάδες Εργασίας). Συμπέρασμα Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο Αρχηγός έχει πολλές ευκαιρίες να βοηθήσει τους Ανιχνευτές να συζητήσουν και να πάρουν αποφάσεις για τα θέματα που τους αφορούν και τους ενδιαφέρουν, ξέροντας δεν θα φέρει βέτο στις αποφάσεις τους ακόμα και αν διαφωνεί μαζί τους, γιατί είναι φίλος και έχει δείξει ότι μπορεί και θέλει να τους βοηθήσει. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 88 από 146

89 Στόχοι Οι Μικρές Ομάδες Θέμα Ξ Διάρκεια 90 λεπτά Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Περιγράφουν τους διάφορους τρόπους συμπεριφοράς των ατόμων μέσα στις μικρές ομάδες. 2. Περιγράφουν το ρόλο των Βαθμοφόρων στη διαχείριση των μικρών ομάδων. 3. Περιγράφουν την εξέλιξη των κύριων χαρακτηριστικών των ομάδων. Μέθοδος 1. Εισήγηση με συζήτηση 15 λεπτά 2. Συζήτηση κατά Ομάδες 25 λεπτά 3. Παρουσίαση Ατομικών Εργασιών 50 λεπτά Ανάλυση 1. Εισήγηση με συζήτηση Σημειώσεις: 1. Τα μέρη 1 και 2 του Θέματος θα γίνουν το πρώτο τριήμερο και οι Βαθμοφόροι θα ετοιμάσουν την Ατομική εργασία που αναφέρεται στις Σημειώσεις Ξ4 που θα συζητήσουν με τα άλλα μέλη της ομάδας τους το δεύτερο τριήμερο. 2. Με τον όρο "ομάδα" στο θέμα αυτό εννοούμε ένα Όμιλο, ή μιαν Ομάδα Εργασίας, όπως καθορίζονται στον Εσωτερικό Κανονισμό του Κλάδου, αλλά και τις παρέες, (κλίκες) που σχηματίζουν οι Ανιχνευτές. 3. Αν και το θέμα αυτό μπορεί να παρουσιαστεί με σκέτη ομιλία, θα είναι καλό ο εισηγητής να προσπαθήσει να πάρει παραδείγματα από τους Βαθμοφόρους και τις εμπειρίες τους στα διάφορα χαρακτηριστικά σημεία. Χρησιμοποιώντας τις σημειώσεις "Ξ1 Εισαγωγή στην ομαδική εργασία" καθορίζουμε και εξηγούμε τα ακόλουθα σημεία: Λειτουργία της ομάδας (αλληλοεπίδραση των μελών μιας ομάδας). Ρόλοι. Οργανωμένες ή ανεπίσημες ομάδες. Άγραφοι Νόμοι. Στόχοι της ομάδας. Ομαδική εργασία Ο ρόλος των Βαθμοφόρων είναι να βρίσκονται κοντά στις ομάδες, να ενθαρρύνουν, να βοηθούν όπου χρειάζεται, αλλά να αποφεύγουν να επιβάλλουν τις δικές τους λύσεις και προσεγγίσεις στα διάφορα θέματα. Εκτός, ίσως αν χρειάζεται να επέμβουν για λόγους ασφάλειας (αποφυγή κινδύνων). Στη συνέχεια η Σχολή χωρισμένη σε μικρές ομάδες 3-4 ατόμων (buzz groups) θα ασχοληθούν με τις ακόλουθες ερωτήσεις: Σε τι ομάδες συμμετέχουμε, ή συμμετείχαμε παλιά (μέσα και έξω από τον Προσκοπισμό); Γιατί συμμετέχουμε; γιατί μένουμε; γιατί φύγαμε; Οι Έφηβοι σε τι ομάδες συμμετέχουν; Πως ωφελούνται οι Έφηβοι από την συμμετοχή τους στις ομάδες; Τι κακές συνέπειες μπορεί να υπάρχουν από την συμμετοχή των Εφήβων σε ομάδες. Κάθε ερώτηση θα προβάλλεται στην οθόνη και θα δίδονται 3 με 4 λεπτά στις ομάδες για να τη συζητήσουν, και να παρουσιάζουν και συζητούν τα συμπεράσματα τους στην ολομέλεια, πριν προχωρήσουν στην επόμενη ερώτηση. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 89 από 146

90 Στη συνέχεια ο Εκπαιδευτής, χρησιμοποιώντας σαν οδηγό τις σημειώσεις "Ξ1 Εισαγωγή στην Ομαδική εργασία" και "Ξ2 Τα Μέλη της Ομάδας..." θα αναφερθεί στον τρόπο που λειτουργεί η ομάδα, τις σχέσεις αντιπαραθέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των μελών μιας ομάδας. Θέματα που μπορεί να καλύψει είναι: Ρόλοι Διαμόρφωση ομάδων και τάσεων Άγραφοι κανόνες Κοινά ενδιαφέροντα μιας ομάδας Ο ρόλος του Αρχηγού 2. Συζήτηση κατά ομάδες Οι Βαθμοφόροι θα διαβάσουν την περίπτωση του Ανδρέα (Σημειώσεις Ξ4) και θα συζητήσουν τα ερωτήματα στο τέλος των σημειώσεων. 3. Ατομικές Εργασίες Ο κάθε Βαθμοφόρος θα ετοιμάσει την εργασία που αναφέρεται στις Σημειώσεις "Ξ5 Ατομικές Εργασίες" και θα την συζητήσουν με τα άλλα μέλη της ομάδας τους το δεύτερο τριήμερο της Σχολής. Σημειώσεις Ξ1. Εισαγωγή στην ομαδική εργασία Ξ2. Τα μέλη της ομάδας και πως συμπεριφέρονται Ξ3. Η Αποτελεσματική Ομάδα Ξ4. Ο Ανδρέας Ξ5. Ατομική Εργασία Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 90 από 146

91 Σημειώσεις Ξ1 Εισαγωγή στη ομαδική εργασία Πρόσφατα δόθηκε μεγάλη προσοχή στην "Καθοδήγηση ". Με τη λέξη "Καθοδήγηση" εννοούμε τη "βοήθεια που δίδεται από ένα άτομο σε ένα άλλο, ώστε το δεύτερο να μπορέσει να αντιμετωπίσει καθ' ολοκληρία και ρεαλιστικά, καταστάσεις, να τις αναλύσει και να πάρει τις δικές του αποφάσεις ". Ποιο απλά μπορούμε να πούμε ότι "Καθοδήγηση" είναι η " επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο". Στην Καθοδήγηση, ο Αρχηγός της Κοινότητας βοηθά το άτομο (τον Ανιχνευτή) να εξελιχθεί με την προσωπική επικοινωνία. Εκτός όμως από την επικοινωνία "πρόσωπο με πρόσωπο" υπάρχει και η "επικοινωνία με την ομάδα". Σημείωση: Στις σημειώσεις αυτές με τη λέξη ομάδα εννοούμε ένα αριθμό ατόμων και όχι τμήμα Συστήματος, η απαραίτητα Ομάδα Εργασίας. Στην επικοινωνία με την ομάδα, οι Βαθμοφόροι βοηθούν ξεχωριστά τον κάθε Ανιχνευτή να εξελιχθεί, εργαζόμενος ταυτόχρονα με όλους σαν σύνολο. Αυτοί είναι οι δύο τρόποι "καθοδήγησης". Στον Προσκοπισμό η επικοινωνία με το άτομο και η επικοινωνία με την ομάδα, εφαρμόστηκαν από την πρώτη κατασκήνωση που έκανε ο Μπέϊντεν Πάουελ στο νησί Μπράοuνση και από τότε συνεχίζει να εφαρμόζεται. Γνωρίζουμε ότι αποστολή του Προσκοπισμού είναι να συμβάλει στη σωματική διανοητική, πνευματική, ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Για να πετύχει το σκοπό αυτό χρησιμοποιεί και τους δύο τρόπους καθοδήγησης Η Κοινότητα ή η Ομάδα εργασίας Όταν οι Βαθμοφόροι μιας Κοινότητας Ανιχνευτών συνεργάζονται με ολόκληρη την Κοινότητα ή με μία Ομάδα Εργασίας στην ουσία επικοινωνούν μαζί τους. Στόχος των Βαθμοφόρων της Κοινότητας είναι πάντα η καθοδήγηση των ατόμων για την επίτευξη της Αποστολής του Προσκοπισμού. Για να το πετύχουν αυτό χρειάζεται να γνωρίζουν πως συμπεριφέρονται τα άτομα μέσα στην Ομάδα. Ήδη από ένστικτο ή μετά από πειραματισμούς γνωρίζουν αρκετά για την "δυναμική της Ομάδας " (όρος που εξηγείται πάρα κάτω). Τι είναι δυναμική της ομάδας Ομάδα αποκαλείται ένας οποιοσδήποτε αριθμός ατόμων που εργάζονται μαζί. Μπορεί ν' αποτελείται από 2 άτομα η και από 20 άτομα. Από πείρα είναι γνωστό ότι 6-8 άτομα είναι ο ιδανικός αριθμός μιας ομάδας. Μια ομάδα με περισσότερα πρόσωπα μπορεί να διασπασθεί, από μόνη της σε μικρότερες ομάδες. Επομένως σε οποιαδήποτε μεγάλη ομάδα θα πρέπει να αναγνωρίζουμε και τις μικρότερες που σχηματίζονται ανεπίσημα. Οι Ανιχνευτές, όπως όλοι οι άνθρωποι ανήκουν συγχρόνως σε πολλές ομάδες, οικογένεια, σχολείο, παρέα, μια ομάδα με κοινά ενδιαφέροντα όπως πχ φούτσαλ, η οι Ανιχνευτές που βοηθούν μαζί στην Αγέλη. Οι άνθρωποι που εργάζονται μαζί σε μια ομάδα, επηρεάζουν ο ένας τον άλλο. Η δυναμική της ομάδας είναι η αλληλοεπίδραση μεταξύ των μελών "της ομάδας" και είναι αναπόφευκτη. Εκείνο που μας ενδιαφέρει τώρα είναι πως επηρεάζει το ένα άτομο το άλλο. Μέσα σε μια ομάδα τα άτομα παίζουν διάφορους ρόλους: Ο ένας έχει τις ιδέες, ο άλλος συμβιβάζει τις διαφορές. κάποιος άλλος λέει αστεία. Άλλος διατηρεί την ενότητα της ομάδας και άλλος αναλαμβάνει την ηγεσία. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 91 από 146

92 Να έχουμε υπ' όψη μας ότι μέσα σε "μιαν ομάδα" μπορεί ο ρόλος "του ηγέτη" να μετακινείται από ένα μέλος σε άλλο για διάφορους λόγους. Ακόμα μέσα στην ομάδα με την πάροδο του χρόνου και άλλα μέλη αλλάζουν ρόλους. Η σύνθεση της ομάδας διαρκώς μεταβάλλεται. Τα παιδιά μεγαλώνουν, κάποιοι φεύγουν, και νέα μέλη έρχονται. Η συμπεριφορά των ατόμων μέσα σε μιαν ομάδα επηρεάζεται ακόμα από τη συμμετοχή τους και τον ρόλο τους σε άλλες ομάδες. Όλες αυτές οι αλλαγές μεταβάλλουν την συμπεριφορά της ομάδας. Η αλλαγή των ρόλων μέσα στην ομάδα (ή μερικές φορές και η μη αλλαγή, λόγω εμποδίων ή πρακτικών δυσκολιών) μπορεί να προκαλέσει ένταση σε άτομα αλλά ή και σ' ολόκληρη την ομάδα σαν σύνολο. Αν και πολλές φορές μια ομάδα μπορεί να φαίνεται σταθερή, χωρίς αλλαγές, και χωρίς ένταση, σπάνια μένει έτσι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Παρά τις αλλαγές και τριβές μεταξύ των μελών μια ομάδα μπορεί να διατηρεί ένα είδος ισορροπίας για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αν η ισορροπία δεν διατηρηθεί "η ομάδα" θα διαλυθεί. Γιατί ομαδική εργασία Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι πολύ σημαντικές στη ζωή του κάθε ενός σημαντικό μέρος της ωρίμανσης των παιδιών. και η ανάπτυξή τους Ο Κλάδος Ανιχνευτών προσφέρει πολλές ευκαιρίες για την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων και την κοινωνικοποίηση γενικά των Εφήβων με τις διάφορες ομάδες, που διαμορφώνονται μέσα στην Κοινότητα για κάθε δράση. Οι Βαθμοφόροι είναι χρήσιμο να αντιλαμβάνονται πως λειτουργούν οι διάφορες ομάδες, και να το αξιοποιούν. Ομαδική Εργασία είναι η επέμβαση του Βαθμοφόρου στην εξέλιξη της ομάδας προσφέροντας, ηγεσία, νέες γνώσεις ή εμπειρίες, με σκοπό να βοηθήσει. Ο καλύτερος τρόπος επέμβασης του ΑΚΑ είναι ο η μη κατευθυνόμενη μέθοδος Με τον τρόπο αυτό δίνουμε την ευκαιρία στα μέλη της ομάδας να αποφασίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και την Κοινότητα. Τέτοιες ευκαιρίες προσφέρουν και οι Απαιτήσεις των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας, που για κάθε απαίτηση προσφέρουν απεριόριστες επιλογές στον Ανιχνευτή για το αντικείμενο που θα ασχοληθεί. Οι Βαθμοφόροι που χρησιμοποιούν την μη κατευθυνόμενη μέθοδο, είναι οι επιτυχημένοι ηγέτες. Σπάνια επιτυγχάνουν οι Βαθμοφόροι που χρησιμοποιούν την κατευθυνόμενη μέθοδο και παίρνουν αυτοί όλες τις αποφάσεις που αφορούν την Κοινότητα και τα μέλη της. Οργανωμένες ομάδες ή ανεπίσημες ομάδες Υπάρχουν δύο είδη ομάδων: Οι επίσημες ή οργανωμένες ομάδες έχουν σαφώς καθορισμένους κανονισμούς. Όπως για παράδειγμα το ΣΠΚ. με τον Οργανισμό όπου οι ηλικίες, τα πτυχία και οι ηθικές αμοιβές, η Αποστολή, και οι Θεμελιώδεις Αρχές, είναι καθορισμένες και Οι ανεπίσημες ομάδες όπου δεν υπάρχουν σαφείς (γραπτοί) κανονισμοί και όροι συμμετοχής και αποχώρησης, όπως πχ μια παρέα. Οι ανεπίσημες ομάδες όμως έχουν άγραφους κανόνες που καθορίζουν ποιος ανήκει και ποιος όχι. Αναμένεται ότι κάθε μέλος της ομάδας θα συμμορφώνεται με τους άγραφους κανόνες. Αυτοί που συμμορφώνονται ανήκουν. Αυτοί που δεν συμμορφώνονται απορρίπτονται. Μερικοί τέτοιοι άγραφοι κανόνες είναι πολύ εμφανείς, όπως το στιλ των μαλλιών, το ντύσιμο, το κούτσουρο στις εκπαιδεύσεις. Άλλοι άγραφοι κανόνες είναι λιγότερο εμφανείς, όπως οι αντιλήψεις και τα πιστεύω. Μπορούμε να βρούμε άγραφους κανόνες τόσο στις οργανωμένες όσο και στις ανεπίσημες ομάδες. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 92 από 146

93 Η συμμόρφωση του ατόμου με τους άγραφους κανόνες της ομάδας είναι μια από τις ισχυρότερες επιδράσεις που δέχεται κατά την εξέλιξη του. Η πίεση στα μέλη μιας ομάδας να συμμορφώνονται με τους άγραφους κανόνες της ομάδας είναι τεράστια, και στη ηλικία αυτή μπορεί να επηρεάσει τη διαμόρφωση του χαρακτήρα κάποιων παιδιών. Αυτά είναι ίσως τα δύο άκρα. Η Κοινότητα εκ πρώτης όψεως ίσως να φαίνεται μια επίσημη ή οργανωμένη ομάδα με κανονισμούς κλπ, όμως μέσα στην Κοινότητα λειτουργούν ανεπίσημες ομάδες (παρέες, Όμιλοι, Ομάδες Εργασίας) που δεν έχουν πάντα επίσημους κανονισμούς, αλλά πολλές φορές με άγραφους κανόνες στους οποίους τα μέλη δίδουν μεγάλη σημασία. Γραπτοί κανονισμοί και άγραφοι κανόνες Οι άγραφοι κανόνες καθορίζονται και τηρούνται σιωπηρά από όλα τα μέλη της ομάδας. Όταν οι γραπτοί κανονισμοί και οι άγραφοι κανόνες συμπίπτουν, αλληλoενισχύονται. Όταν η ομάδα εξελίσσεται και οι άγραφοι κανόνες μεταβάλλονται ενώ οι γραπτοί παραμένουν αναλλοίωτοι, δημιουργείται ένταση ανάμεσα στα μέλη της ομάδας και συχνά σύγκρουση μεταξύ τους. Πολλές φορές όταν οι γραπτοί κανονισμοί και οι άγραφοι κανόνες συγκρούονται γίνεται μια σιωπηρή συμφωνία (κλείνουμε τα μάτια). Κοινά ενδιαφέροντα της ομάδας Μιλώντας για τα ενδιαφέροντα της ομάδας μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν ομάδες με μοναδικό κοινό ενδιαφέρον κάποιο στόχο, ασχολία, ή εργασία, όπως οι ποδοσφαιριστές μιας ομάδας ποδοσφαίρου, και ομάδες που απλώς τους αρέσει να κάνουν παρέα και μπορεί να έχουν κοινά ενδιαφέροντα, χωρίς να έχουν κανένα κοινό στόχο. Φυσικά αυτές είναι οι δύο ακραίες περιπτώσεις. Συνήθως κάθε ομάδα έχει στοιχεία και από τις δύο περιπτώσεις. (Η παρέα πρέπει να οργανώσει την επόμενη έξοδο της, οι ποδοσφαιριστές προπονούνται, ταξιδεύουν Και τρώνε μαζί πολλές φορές). Τέτοιες ενδιάμεσες καταστάσεις είναι και οι Ομάδες Εργασίας της Κοινότητας, όπου οι Ανιχνευτές επιλέγουν σε ποιες Ομάδες Εργασίας θα συμμετέχουν με κριτήρια όχι το αντικείμενο της Ομάδας Εργασίας αλλά και ποιοι άλλοι είναι μέσα στην Ομάδα. Οι Βαθμοφόροι πρέπει να προσπαθούν να διατηρούν κάποια ισορροπία μέσα στις Ομάδες Εργασίας. Να υπάρχει δηλαδή ο στόχος και το αντικείμενο, αλλά να υπάρχει και η κοινωνική συνοχή, να αρέσει δηλαδή στα μέλη να είναι μαζί και να συνεργάζονται. Υπάρχει συνοχή στην Κοινότητα; Η συνοχή της ομάδας βασίζεται στο ότι τα μέλη συμπαθούν ο ένας τον άλλο και τους αρέσει η μεταξύ τους συνεργασία όταν: υπάρχει κατανόηση υπάρχουν κοινοί στόχοι έχουν τις ίδιες νοοτροπίες αντιλήψεις, και ενδιαφέροντα περνούν καλά όταν είναι μαζί. Όταν ο ηγέτης μπορεί να διατηρήσει την αρμονία, και την συνεργασία μέσα στην ομάδα, τότε η ομάδα διατηρείται ενωμένη, αν και συνεχώς εξελίσσεται. Χρήσιμα ερωτήματα Μερικά ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να βελτιώσουμε τη συνοχή της ομάδας (είτε πρόκειται για ολόκληρη την Κοινότητα ή τις ομάδες εργασίας): Γιατί υπάρχει η ομάδα; Τι στόχους έχει; Ποιες αλλαγές θα βοηθήσουν καλύτερα όλα τα μέλη της ομάδας; Με τι άλλο θα μπορούσε να ασχοληθεί η ομάδα; Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 93 από 146

94 Με τι θα μπορούσε να ασχοληθεί λιγότερο ή ακόμα να σταματήσει να ασχολείται; Ποιους άγραφους κανόνες ακολουθεί η ομάδα; Τι μπορώ να κάνω για να βελτιώσω τους κανόνες αυτούς; Με την βελτίωση θα αλλάξει η συμπεριφορά των μελών, που ίσως να τους ωφελήσει μακροπρόθεσμα; Απολαμβάνουν όλα τα άτομα τις επιτυχίες της ομάδας; Συμβάλλουν όλοι στις επιτυχίες της ομάδας; Εάν όχι, Τι μπορώ να κάνω; Πως ανταμείβονται τα μέλη της ομάδας (έπαινοι, αναγνώριση, ικανοποίηση κλπ); Ανταμείβονται όλοι; Χρειάζεται να αυξηθούν οι ανταμοιβές; Ποιον εκτιμά περισσότερο η ομάδα και ποιος είναι το "κορόιδο" της ομάδας; Τι χρειάζεται να κάνω και τι μπορώ να κάνω για να σπάσουν οι προκαταλήψεις και να είναι όλα τα μέλη ικανοποιημένα από την συμμετοχή τους στην ομάδα. Ο ρόλος που έχει κάθε μέλος μέσα στην ομάδα εξυπηρετεί τον εαυτό του και τους άλλους; Χρειάζεται να αλλάξω κάποιους ρόλους; Μπορώ να αλλάξω κάποιους ρόλους μετατρέποντας τους στόχους της ομάδας; Ένας ηγέτης χρειάζεται να είναι ευαίσθητος, να επισημαίνει τα συναισθήματα που επικρατούν ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, και όταν χρειάζεται να επεμβαίνει αλλάζοντας τους κανόνες και τους στόχους της ομάδας, και ακόμα τον ρόλο των μελών, ώστε όλα τα μέλη να νοιώθουν άνετα μέσα στην ομάδα και η συμμετοχή του κάθε ατόμου να συμβάλλει στην ανάπτυξη του. Αυτή εξ άλλου είναι και η αποστολή του Προσκοπισμού. Ορισμοί Ομάδα: Δύο ή περισσότερα άτομα, που εργάζονται μαζί για ένα κοινό στόχο. Αλληλοεπίδραση : Η επιρροή του ενός ατόμου πάνω στο άλλο. Δυναμική της ομάδας: Η αλληλοεπίδραση μεταξύ των μελών μιας ομάδας. Ρόλος: Το μέρος που παίζει ένα άτομο μέσα στην ομάδα. Ηγεσία: Η βοήθεια (με την ευρύτερη έννοια) προς την ομάδα να επιτύχει τον στόχο της. Εκπαίδευση: Η διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο υφίσταται μια σχετικά μόνιμη μεταβολή στην συμπεριφορά του (απόκτηση νέων δεξιοτήτων, διαμόρφωση νοοτροπίας και αρχών). Ομαδική εργασία: Η επέμβαση στην δυναμική της ομάδας από κάποιο που λόγω πείρας και γνώσης είναι σε θέση να προσφέρει ηγεσία και εκπαίδευση στα μέλη της ομάδας. Μη κατευθυνόμενη Μέθοδος: Είναι η μέθοδος ομαδικής εργασίας, κατά την οποία ο ηγέτης δίδει την ευκαιρία στα μέλη της ομάδας να αποφασίζουν τα πάντα μόνοι τους. Αποφασίζουν για τους στόχους της ομάδας, επιλέγουν την μέθοδο με την οποία θα τους εκπληρώσουν, καθορίζοντας τις ενέργειές τους. Έτσι επιτυγχάνουν τους δικούς τους στόχους τους, με τον τρόπο που αποφασίζουν οι ίδιοι. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 94 από 146

95 Κατευθυνόμενη Μέθοδος: Είναι η μέθοδος ομαδικής εργασίας κατά την οποία ο αρχηγός της ομάδας αποφασίζει τα πάντα, για την ομάδα μόνος του. Ο αρχηγός καθορίζει τους στόχους, αποφασίζει με ποια μέθοδο θα εκπληρωθούν, κατευθύνει τα μέλη στις ενέργειες τους και έτσι επιτυγχάνονται οι στόχοι με τους τρόπους που αποφασίζει μόνος του ο αρχηγός. Επίσημη ή οργανωμένη ομάδα: Μια ομάδα στην οποία οι προϋποθέσεις συμμετοχής είναι σαφώς καθορισμένοι και εφαρμόζονται με ακρίβεια. Ανεπίσημη ομάδα : Μια ομάδα, φαινομενικά τουλάχιστον, χωρίς κανονισμούς και σαφείς προϋποθέσεις συμμετοχής στην οποία η διάκριση μεταξύ μέλλων και μη μελών δεν είναι ξεκάθαρή. Άγραφοι κανόνες: Μια γενικότητα που αφορά την συμπεριφορά που αναμένεται από τα μέλη μιας ομάδας σε θέματα σημαντικά για την ομάδα. Κοινά ενδιαφέροντα ομάδας: Οι καθορισμένοι ή σιωπηρά αποδεκτοί στόχοι, ή άλλοι λόγοι, που συνδέουν τα μέλη μιας ομάδας. Συνοχή: Οι παράγοντες που συνδέουν τα μέλη μεταξύ τους. Τι κάνουμε τώρα; Θέματα προβληματισμού: "Μερικές Κοινότητες ασχολούνται με ένα μόνο θέμα"... Χωρίς ποικιλία στα ενδιαφέροντα και τις δράσεις της Κοινότητας; Είναι πρόβλημα; "Είναι μοναχικός αλλά συμμετέχει σε όλες τις συγκεντρώσεις και δράσεις"... Γιατί; Πρέπει να ανησυχούμε; Αν ναι τι θα κάνουμε; "Από τους Προσκόπους που κάνουν Ανάβαση οι μισοί σταματούν ύστερα από λίγο καιρό"... Γιατί; Τι θα κάνουμε; "Αναλαμβάνει τα πάντα και οι άλλοι θεωρούν ότι κάνει τον έξυπνο"... Οι ρόλοι των μελών της Ομάδας; Τι θα κάνουμε; "Ο Γραμματέας και ο Ταμίας της Κοινότητας έγιναν κλίκκα".... Γιατί; Χρειάζεται να κάνουμε κάτι; Τι; "Τους είπα να αποφασίσουν μόνοι τους επιμένουν όμως να με ρωτούν τι να κάνουν"... Άμεση ή έμμεση μέθοδος; Τι να κάμω; "Από τότε που ο Βάσος πήγε στρατό ό Θράσος άλλαξε συμπεριφορά"... Γιατί; Τι θα κάνουμε; Πολλές Κοινότητες δεν κάνουν τίποτε"... Κοινότητα χωρίς κοινούς στόχους; Πρέπει να αλλάξει; Πώς; "Τους είπα τόσες φορές τι να κάνουν και δεν με ακούνε. Η εξόρμηση θα αποτύχει"... Τι θα κάνουμε; Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 95 από 146

96 Σημειώσεις Ξ2 Τα μέλη της Ομάδας και πως συμπεριφέρονται Σε κάθε ομάδα υπάρχουν διάφοροι χαρακτήρες που χρειάζονται διαφορετική συμπεριφορά / ανταπόκριση εκ μέρους του Αρχηγού. 1. Ο καβγατζής: Μείνε ήρεμος, μην αναμειχθείς, αλλά μην τον αφήσεις να μιλά συνέχεια. Δώσε τον λόγο και στους άλλους. 2. Ο θετικός τύπος: Μεγάλη βοήθεια στη συζήτηση. Δώσε του τη ευκαιρία να συμμετέχει. Αξιοποίησε τη συμβολή του. 3. Ο πολύξερος: Άφησε την Ομάδα να συζητήσουν τις θεωρίες του. 4. Ο φλύαρος: Διάκοψε τον με ευγένεια. Περιόρισε τον χρόνο που μιλά ώστε να έχουν και οι άλλοι την ευκαιρία να μιλήσουν. 5. Ο ντροπαλός: Ρώτα τον ερωτήσεις για θέματα που τον ενδιαφέρουν και τα κατέχει. Ενίσχυσε την αυτοπεποίθηση του, ίσως με ένα θετικό σχόλιο για κάτι που είπε. 6. Ο αρνητικός: Τα απορρίπτει όλα. Αξιοποίησε τη φιλοδοξία του. Αναγνώρισε και χρησιμοποίησε τις γνώσεις και εμπειρίες του. 7. Ο αδιάφορος: Ρώτα τον για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Ενθάρρυνε τον να αναφέρει παραδείγματα από τις εμπειρίες του. 8. Ο ψηλομύτης: Μην τον επικρίνεις. Απάντα του με το "Ναι μεν αλλά... ". 9. Ο αμφισβητίας: Προσπαθεί να παγιδέψει τον ηγέτη, τον προϊστάμενο, τον παραστάτη, τον αρχηγό. Άφησε την ομάδα να του απαντά. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 96 από 146

97 Οι Σημειώσεις αυτές δεν είναι συμπληρωμένες Η Αποτελεσματική Ομάδα Μια αποτελεσματική ομάδα χαρακτηρίζεται από τα εξής: Γνωρίζει ξεκάθαρα ποιοι είναι οι στόχοι της. Έχει ευελιξία στην επιλογή του τρόπου εργασίας για την επίτευξη των στόχων. Υπάρχει καλή επικοινωνία και κατανόηση μεταξύ όλων των μελών της ομάδας. Τα αισθήματα, οι ιδέες και οι γνώμες εκφράζονται ελευθέρα χωρίς παρεξηγήσεις. Σημειώσεις Ξ3 Καταφέρνει να καταλήγει σε συμπεράσματα και αποφάσεις λαμβάνοντας υπ' όψη όλες τις απόψεις, εξασφαλίζοντας έτσι τη στήριξη κάθε θέσης και απόφασης από όλα τα μέλη της Ομάδας. Επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ της εκτέλεσης των εργασιών της ομάδας και της ικανοποίησης των αναγκών του κάθε μέλους. Δίνει την ευκαιρία για πρωτοβουλίες σε όλους, ενθαρρύνοντας τους έτσι άφοβα: να εκφράζουν τις ιδέες τους να σχολιάζουν τις ιδέες των άλλων να λέγουν την γνώμη τους να αμφισβητούν τη ορθότητα των υπό συζήτηση αποφάσεων Εξασφαλίζοντας έτσι την συνοχή της Ομάδας και την ικανοποίηση των ατομικών αναγκών των μελών. Υπάρχει στενή συνοχή μεταξύ των μελών, αλλά όχι σε σημείο που να καταπνίγεται η ελευθερία του ατόμου. Αξιοποιούνται αποτελεσματικά οι ικανότητες του κάθε μέλους. Κανένας δεν κυριαρχεί ούτε επιβάλλεται μέσα στη ομάδα Επαναξιολογεί αντικειμενικά τις διαδικασίες που επέλεξε, και τις τροποποιεί όταν χρειάζεται. Διατηρεί ισορροπία μεταξύ συναισθηματικής και λογικής συμπεριφοράς. Σημεία Προσοχής Πολλές φορές ορισμένες συμπεριφορές η προσεγγίσεις μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά ολόκληρη τη ομάδα όπως: Η ομάδα σταματά να εξετάζει πόσο καλά ενεργεί και ασχολείται μόνο με τα προβλήματα που εμποδίζουν τη λειτουργία της. Αρχίζει να επικρατεί αδιαφορία και βαρεμάρα. Λίγα μέλη προσπαθούν να κατευθύνουν την κουβέντα και οι υπόλοιποι αδιαφορούν. Από αυτά που λέγονται είναι δύσκολο να καταλάβεις το αντικείμενο της συζήτησης. Τα μέλη δεν ακούν ούτε ενδιαφέρονται τι λέγουν οι άλλοι. Τα μέλη μετά τη συνάντηση παραπονιούνται ότι δεν είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν την άποψη τους. Δεν εκφράζουν τις διαφωνίες τους. Καταπιέζονται από τον Αρχηγό για να αποφεύγονται οι εντάσεις. Υπάρχει τυραννία από την μειοψηφία, όπου ένα η μερικά μέλη επιμένουν φορτικά να γίνει το δικό τους και υποχρεώνουν τα άλλα μέλη να υποχωρούν. Αποφάσεις και πληροφορίες παραμένουν ασαφείς και κανένας δεν ξέρει τι συμβαίνει. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 97 από 146

98 Η κριτική γίνεται με προσβλητικό τρόπο και προκαλεί εντάσεις. Τα μέλη δεν νοιώθουν άνετα να εκφράζουν προσωπικές απόψεις ή και συναισθήματα. Στις συνάντηση αποφεύγεται η αξιολόγηση της δράσεις και γίνεται πολλή έξω από τις συναντήσεις. Πως θα βοηθήσουμε την Ομάδα Ενθαρρύνουμε την αλληλοεπίδραση μεταξύ των μελών, αλλά και την ευθύνη του κάθε ενός για τον εαυτό του. Θα χρειαστούν βοήθεια και καθοδήγηση. Θα την δίνουμε όταν χρειάζεται, με τρόπο όσο το δυνατό λιγότερο ενοχλητικό. Αποφεύγουμε να τους λέμε τι πρέπει να κάνουν. Ακούμε την ομάδα. Λαμβάνουμε υπόψη τι λέγει ο κάθε ένας και το συγκρίνουμε με αυτό που κάνει (πιθανό να μην είναι τα ίδια). Παρακολουθούμε τον παλμό της. Ενθαρρύνουμε όλα τα μέλη να συμμετέχουν (στις δράσεις, στη λήψη αποφάσεων). Προωθούμε την ανάληψη ηγεσίας και ευθυνών από όλους. Δεχόμαστε τις διαφορετικές απόψεις. Αυτό συμβάλλει στη πραγματική δέσμευση των μελών. Ενθαρρύνουμε τα μέλη να συζητούν τα παράπονα και τις διαφορές τους και βρίσκουμε λύσεις. Ενθαρρύνουμε τα μέλη να συμπεριφέρονται φυσιολογικά, να αποδέχονται και να αξιοποιούν τη διαφορετικότητα. Ενθαρρύνουμε το κάθε μέλος της ομάδας να αναλαμβάνει μέρος εργασίας που ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα του. Ενθαρρύνουμε την ομάδα να παίρνει τις δικές της αποφάσεις. Οι ενέργειες που αποφασίζονται, αν είναι δυνατό, να είναι αποδεκτές από όλους. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 98 από 146

99 Θα ετοιμασθεί Ο Αντρέας Σημειώσεις Ξ4 Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 99 από 146

100 Στόχοι Θέμα Ο Διάρκεια 45 λεπτά Το Διεθνές Έπαθλο Νέων (The International Award for Young people) Όσοι πάρουν μέρος στο τέλος του Θέματος θα είναι ικανοί να: 1. Αναφέρουν τις Θεμελιώδεις Αρχές, την Δομή, και τους κανονισμούς, που διέπουν το Έπαθλο. 2. Περιγράφουν τα τρία Επίπεδα και τους πέντε Τομείς του Πτυχίου. 3. Αναφέρουν τις διαδικασίες Εγγραφής, Αξιολόγησης και Απονομής του Πτυχίου. 4. Επισημαίνουν τις ομοιότητες και τις διαφορές του Διεθνούς Πτυχίου για τους Νέους και των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. 5. Καθοδηγούν τις Ομάδες Εργασίας να επιλέγουν και να προγραμματίζουν τις δραστηριότητές τους ώστε να ικανοποιούν τις Απαιτήσεις του Διεθνούς Πτυχίου για τους Νέους και τις αντίστοιχες Απαιτήσεις των Πτυχίων Τελειοποιήσεως και Δημοκρατίας. Μέθοδος 1. Εισήγηση 10 λεπτά 2. Ομαδικές Εργασίες 20 λεπτά 3. Παρουσίαση Σχόλια 15 λεπτά Ανάλυση 1. Εισαγωγή Ο εισηγητής θα αναφέρει ότι: Το Διεθνές Έπαθλο Νέων είναι ένα Πρόγραμμα, που ενισχύει τα Προγράμματα υφισταμένων Οργανώσεων Νεολαίας. Ξεκίνησε το 1956 στη Βρετανία με την ονομασία Duke of Edinburgh Award. Σήμερα υπάρχουν 60 Εθνικές Οργανώσεις και περισσότερα από 150 Ανεξάρτητοι Οργανισμοί στον κόσμο για την λειτουργία του προγράμματος, που λειτουργεί με τον γενικό τίτλο International Award for Young People, και σε πολλές χώρες με τοπικές ονομασίες, όπως.... (διαφάνεια) Στην Κύπρο ανεξάρτητα. λειτουργεί προς το παρόν κυρίως σε Ξενόγλωσσα Σχολεία, ου λειτουργούν Έχει ενσωματωθεί στα προγράμματα πολλών Σωμάτων Προσκόπων, όπως Βρετανίας, που είναι μέρος των απαιτήσεων των Πτυχίων Προόδου, Ιρλανδίας, Ολλανδίας, Νιγηρίας κα. Η Διεθνής Οργάνωση για το Έπαθλο, και η Παγκόσμια Προσκοπική Οργάνωση με κοινή εγκύκλιο τους τον Ιανουάριο του 2006 παροτρύνουν όλα τα Σώματα Προσκόπων να υιοθετήσουν το Πρόγραμμα, γιατί όπου τούτο έγινε, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των Ανιχνευτών μετά από πολλά χρόνια συνεχούς μείωσης. Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους και νέες από 14 μέχρι 25 χρόνων. Η λειτουργία του Προγράμματος βασίζεται στη Διεθνή Διακήρυξη και τη Φιλοσοφία. (προβολή) Η Θεμελιώδεις Αρχές και τα χαρακτηριστικά του Προγράμματος είναι: Το Έπαθλο είναι μια προσωπική πρόκληση για το κάθε άτομο. Δεν είναι συναγωνιστικό. Στόχος είναι να παροτρύνει τον κάθε νέο να βελτιώσει τις ικανότητες του και τις επιδόσεις τους και να ασχοληθούν συστηματικά με δραστηριότητες δικής τους επιλογής Ενθαρρύνει την συνεχή προσπάθεια Είναι ισορροπημένο Πρόγραμμα: Οι Πέντε Τομείς καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που ενδιαφέρει τους νέους. Η συμμετοχή είναι προαιρετική. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 100 από 146

101 Συμβάλλει στην Προσωπική ανάπτυξη. Αναπτύσσει τις δυνατότητες του κάθε ατόμου Προσφέρει ευελιξία και ευχέρεια επιλογής δραστηριοτήτων. Προσφέρεται σε όλους χωρίς διακρίσεις. Προσφέρεται σε τρία επίπεδα: Χάλκινο (Bronze) για νέους και νέες ηλικίας τουλάχιστον 14 χρονών Αργυρό (Silver) για νέους και νέες ηλικίας τουλάχιστον 15 χρονών και Χρυσό (Gold) για νέους και νέες ηλικίας τουλάχιστον 16 χρονών Υπάρχουν 4 απαιτήσεις για το Χάλκινο και το Αργυρό και 5 Απαιτήσεις για το Χρυσό: Υπηρεσία προς την Κοινωνία Δεξιότητα ή Χόμπι Αθλητική Ενασχόληση Μεγάλη Δράση (Εξερεύνηση) Residential Project (για το Χρυσό μόνο) Εθελοντισμός Δεξιότητα Αθλητική Ενασχόληση Μεγάλη Δράση Residential Project Χάλκινο Αργυρό Χρυσό Τρείς μήνες Συστηματικής Ενασχόλησης με κάθε απαίτηση και επί πλέον τρεις μήνες σε μια απαίτηση. Έξι μήνες Συστηματικής Ενασχόλησης με κάθε απαίτηση. Επί πλέον έξι μήνες ενασχόληση με μια απαίτηση για όσους αρχίζουν το Αργυρό χωρίς να έχουν το Χάλκινο. Δώδεκα μήνες Συστηματικής Ενασχόλησης με κάθε απαίτηση. Επί πλέον έξι μήνες ενασχόληση με μια απαίτηση για όσους αρχίζουν το Χρυσό χωρίς να έχουν το Αργυρό. Δύο μέρες μία νύκτα. Τρεις μέρες δύο νύκτες. Πέντε μέρες τέσσερεις νύκτες. Πενθήμερο Συνεργασίας Πέντε μέρες τέσσερεις νύκτες μακριά από το σπίτι με άτομα που δεν συναντά συνήθως 2. Ομαδικές Εργασίες Η κάθε ομάδα με τη βοήθεια του παραστάτη θα ετοιμάσει ένα πίνακα σε κόλλες Α0 ή Α1, με οποιαδήποτε μορφή, όπου θα φαίνονται τα κοινά χαρακτηριστικά της Αποστολής και της Μεθόδου του Προσκοπισμού, και των Αρχών του Διεθνούς Πτυχίου. 3. Παρουσίαση Σχόλια Ένας εκπρόσωπος κάθε ομάδας θα παρουσιάσει το πίνακα, που ετοίμασαν και θα ακολουθήσει συζήτηση, και σχόλια από τον Εισηγητή. Πηγές Σημειώσεις Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 101 από 146

102 Στόχοι Σχεδιασμός Προγραμμάτων Στο τέλος του Θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. ;;; Θέμα Π Μέθοδος ;; Ανάλυση ;; Σημειώσεις ;; Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 102 από 146

103 Παγκόσμιος Προσκοπισμός Θέμα Ρ Διάρκεια 30 λεπτά Στόχοι: Στο τέλος του θέματος όσοι πάρουν μέρος θα είναι ικανοί να: 1. Περιγράφουν ευκαιρίες για συμμετοχή των Προσκόπων σε δράσεις με Προσκόπους άλλων χωρών στο Εξωτερικό και στην Κύπρο 2. Καταγράφουν τις ενέργειες που χρειάζεται να γίνουν για να συμμετέχει η Ομάδα τους σε μιαν εξόρμηση στο Εξωτερικό. 3. Αναφέρουν από πού μπορούν να ζητήσουν περεταίρω βοήθεια καθοδήγηση και ενημέρωση για την διεθνή διάσταση του Προσκοπικού Προγράμματος. Μέθοδος 1. Εισήγηση/Ενημέρωση με συζήτηση και λύση αποριών 30 λεπτά Σημειώσεις P1. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός της Προσκοπικής Κίνησης Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 103 από 146

104 Σημειώσεις P1 Ο Παγκόσμιος Οργανισμός της Προσκοπικής Κίνησης Το Σώμα Προσκόπων Κύπρου είναι µέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού της Προσκοπικής Κίνησης που οργανώθηκε από τον Robert Baden-Powell to 1920, σαν φυσικό επακόλουθο στο κάλεσμα που έκανε ο B. P. προς όλους τους Προσκόπους κατά την διάρκεια του 1 ου Παγκόσμιου Jamboree στο Ολύμπια του Λονδίνου. «Αδελφοί Πρόσκοποι, σας ζητώ να κάνετε µία ουσιαστική επιλογή. Στον κόσμο που ζούμε υπάρχουν πολλές διαφορές στο τρόπο που σκεπτόμαστε και αισθανόμαστε, ακριβώς όπως υπάρχουν διαφορές στις γλώσσες που μιλούμε και στα χαρακτηριστικά των ανθρώπων. Ο πόλεμος (1ος Παγκ/µιος Πόλεμος) µας δίδαξε πως όταν µία χώρα προσπαθεί να επιβάλει την θέλησή της στις άλλες, ακολουθεί η βία. Το Jamboree µας δίδαξε πως µε αμοιβαία υπομονή και υποχωρήσεις, έχουμε συμπάθεια και αρονία. Αν και εσείς το επιθυμείτε, ας ξεκινήσουμε από σήμερα αποφασισμένοι να αναπτύξουμε μεταξύ µας και μεταξύ των παιδιών µας το αίσθημα της συντροφικότητας, δια μέσου της Παγκοσμιότητας της Προσκοπικής Αδελφότητας, ώστε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη της ειρήνης, της ευτυχίας και της φιλικής διάθεσης μεταξύ των ανθρώπων. Αδελφοί Πρόσκοποι, απαντήστε µου. Θέλετε να συμμετέχετε σ αυτή την προσπάθεια ;» Έτσι 30 Εθνικά Προσκοπικά Σώματα (μεταξύ των οποίων και η Ελλάς) αποφάσισαν να συστήσουν την Διεθνή Προσκοπική Συνέλευση, µε κύριο στόχο την υψηλή επίβλεψη της Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 104 από 146

105 Ο Παγκόσμιος Οργανισμός της Προσκοπικής Κίνησης World Organization of the Scout Movement Είναι ένας ανεξάρτητος, µη κυβερνητικός, µη κομματικός οργανισμός, του οποίου ο σκοπός είναι να προωθεί τον Προσκοπισμό στον Κόσμο, να διασφαλίζει την ενότητα της Κίνησης, να διαδίδει τον Σκοπό, Αρχές και Μέθοδο, να προτρέπει την εξάπλωσή του και να διαφυλάσσει τον συγκεκριμένο του χαρακτήρα. Τα Συλλογικά Όργανα Του Παγκόσμιου Οργανισμού της Προσκοπικής Κίνησης (W.O.S.M.) συμφώνα τε το καταστατικό είναι : Το Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο (World Scout Conference) Είναι η «Γενική Συνέλευση» της Προσκοπικής Κίνησης και συγκαλείτε κάθε τρία χρόνια. Μέλη της είναι κάθε Εθνικό Σώμα που έχει αναγνωρισθεί από το Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο. Αν σε µία χώρα υπάρχουν περισσότερα του ενός ανεγνωρισμένα Σώματα, τότε αυτά απαρτίζουν µία συνομοσπονδία, έτσι ώστε η κάθε χώρα να εκπροσωπείται από µία Οργάνωση. Κάθε χώρα-μέλος έχει 6 ψήφους και δύναται να εκπροσωπείται από 1 μέχρι 6 Απεσταλμένους. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα να παρακολουθούν το Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο και Παρατηρητές. Το Παγκ. Προσκ. Συνέδριο : Διευκολύνει την ανταλλαγή ιδεών και πληροφοριών μεταξύ των Μελών. Καθορίζει την γενική πολιτική της Κίνησης. Ψηφίζει τις προτάσεις της Παγκόσμιας Προσκοπικής Επιτροπής. Αναγνωρίζει ως µέλη τα νέα Εθνικά Σώματα. Εκλέγει τα µέλη της Παγκόσμιας Προσκοπικής Επιτροπής. Αποφασίζει για βασικές λειτουργίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Προσκοπικής Κίνησης όπως οι συνδρομές των µελών, η αναθεώρηση του Παγκόσμιου Προσκοπικού Καταστατικού, η ανάθεση Παγκοσμίων Προσκοπικών Διοργανώσεων όπως το Τζάμπορη, Παγκόσμιο Προσκοπικό ΜΟΥΤ, Παγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο, Παγκόσμιο Προσκοπικό Φόρουµ Νέων κλπ Η Παγκόσμια Προσκοπική Επιτροπή (World Scout Committee) Η Παγκόσμια Προσκοπική Επιτροπή αποτελεί το Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκοσμίου Οργανισμού Προσκοπικής Κίνησης και ενεργεί ως εντολοδόχος του Παγκ. Προσκ. Συνεδρίου. Στην Επιτροπή συμμετέχουν 12 µέλη από διαφορετικές χώρες για θητεία 6 ετών. Κάθε τρία χρόνια γίνονται εκλογές για 6 µέλη και έτσι ανανεώνεται το ½ των µελών. Επίσης στην Παγκ. Προσκ. Επιτροπή μετέχουν ex-officio ο Γενικός Γραμματέας του Π.Ο. Προσκ. Κίνησης και ο Οικονομικός Σύμβουλος, οι οποίοι διορίζονται από την Παγκ. Προσκ. Επιτροπή. Τις συνεδριάσεις δύναται να παρακολουθούν οι Πρόεδροι των Προσκοπικών Περιοχών, ή άλλοι ειδικοί συνεργάτες ως συμβουλευτικά όργανα. Η Παγκ. Προσκ. Επιτροπή συνεδριάζει 2 φορές το χρόνο και: Εκτελεί τις αποφάσεις του Παγκ. Προσκ. Συνεδρίου Ενισχύει την επέκταση της Προσκοπικής Κίνησης Συμβουλεύει και βοηθά Εθνικά Σώματα να εφαρμόσουν τον Σκοπό, Αρχές και Μέθοδο της Κίνησης Προτείνει την εισδοχή νέων µελών, ή εισηγείται την αναστολή αναγνώρισής τους Συντονίζει την οργάνωση των Παγκόσμιων Προσκοπικών Δραστηριοτήτων Διορίζει τον Γενικό Γραμματέα του Π.Ο. Προσκ. Κίνησης. Παρακολουθεί την διοίκηση του Παγκ. Προσκ. Γραφείου και εγκρίνει την οικονομική του διαχείριση. Για την καλλίτερη αποτελεσματικότητα του έργου της Παγκ. Προσκ. Επιτροπής λειτουργούν διάφορες υποεπιτροπές όπως: Ομάδα Εκπαιδευτικών Μεθόδων Παγκόσμια Επιτροπή Ενηλίκου Δυναμικού Παγκόσμια Επιτροπή Προγράμματος Οικονομικά και Υποστήριξη Επιτροπή Καταστατικού Επιτροπή Ηθικών Αμοιβών Επιτροπή Έρευνας και Ανάπτυξης Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 105 από 146

106 Το Παγκόσμιο Προσκοπικό Γραφείο (World Scout Bureau) Είναι η Γενική Γραμματεία ή το Εκτελεστικό Όργανο των αποφάσεων του Παγκ. Προσκ. Συνεδρίου και της Παγκ. Προσκ. Επιτροπής. Διευθύνεται από τον Γενικό Γραµµατέα του Π.Ο. Προσκ. Κίνησης. Η έδρα του Παγκ. Προσκ. Γραφείου είναι στην Γενεύη. Αρµοδιότητες του Παγκ. Προσκ. Γραφείου είναι να: Προετοιµάζει τις Συνεδριάσεις της Παγκ. Προσκ. Επιτροπής Προετοιμάζει τα Παγκόσμια Προσκοπικά Συνέδρια Παρακολουθεί και υποστηρίζει την διοργάνωση των Παγκόσμιων Προσκοπικών Δραστηριοτήτων Παρέχει τις κατάλληλες υπηρεσίες για την διάδοση του Προσκοπισµού ανά τον Κόσµο. Βοηθά στην ανάπτυξη των Εθνικών Προσκοπικών Σωµάτων. Υποστηρίζει την ανάπτυξη της Κίνησης σε χώρες που δεν έχει ακόµα αναγνωρισθεί και φροντίζει να αποκτήσουν τις προϋποθέσεις, ώστε να αναγνωριστούν από τον Π.Ο. Προσκ. Κίνηση. Διατηρεί και προάγει σχέσεις µε διεθνείς πολιτικούς και µη οργανισµούς, ιδιαίτερα µε αυτούς που έχουν σχέσεις µε θέµατα νέων. Για την καλύτερη ανάπτυξη, παρακολούθηση, εφαρµογή και ενότητα του Προσκοπικού Προγράµµατος, το Παγκ. Προσκ. Γραφείο λειτουργεί Γραφεία σε 6 Προσκοπικές Περιοχές: Αραβική Προσκοπική Περιοχή µε έδρα το Κάιρο, Αίγυπτος Ασία-Ειρηνική Προσκοπική Περιοχή µε έδρα την Μανίλα, Φιλιππίνες Αφρικανική Προσκοπική Περιοχή µε έδρα την Ναϊρόµπι, Κένυα Ευρωπαϊκή Προσκοπική Περιοχή µε έδρα την Γενεύη, Ελβετία Παναµερικανική Προσκοπική Περιοχή µε έδρα το Σαν Ντιάγκο, Χιλή Ευρωασιατική Προσκοπική Περιοχή µε έδρα την Γιάλτα, Κριµαία Στις Προσκοπικές Περιοχές λειτουργούν Συνέδρια που γίνονται κάθε 3 χρόνια. Εκλέγουν τις Επιτροπές Προσκοπικών Περιοχών, οι οποίες υποστηρίζονται από τα Γραφεία του Παγκ. Προσκ. Γραφείου στην κάθε Περιοχή και οι οποίες φροντίζουν για την ανάπτυξη της Κίνησης στην Περιοχή τους. Έχουν δραστηριότητα ανάλογη µε την Παγκ. Προσκ. Συνέλευση και διασφαλίζουν την εφαρµογή των αποφάσεων του Π.Ο. Προσκ. Κίνησης. Οι υπηρεσίες που προσφέρει το Παγκ. Προσκ. Γραφείο και τα γραφεία των Περιοχών αναφέρονται στους τοµείς Ανάπτυξη - Βοήθεια στην ίδρυση Προσκοπισµού στις χώρες που δεν υπάρχουν ανεγνωρισµένα Σώµατα. Εκπαίδευση - Εκπαιδευτικά εργαλεία και προγράµµατα (RAPD, MACPRO, RAP, SCENES), σεµινάρια, εκπαίδευση εκπαιδευτών. Θεσµοί - Έρευνες και Μελέτες (Τάσεις, ARGOS), νοµική κατοχύρωση του Παγκόσµιου Προσκοπικού Σήµατος, προώθηση θεµάτων σε πολιτικό & κυβερνητικό επίπεδο. Τεχνική Βοήθεια - έντυπο υλικό, διαφάνειες, βίντεο, παγκόσµιο Προσκοπικό Πρατήριο (SCORE International), Eurosteps, Προσκοπική Πιστωτική Κάρτα. Συνεργασία και αλληλεγγύη - διεθνείς οργανισµοί αλληλοβοήθειας (INDABA, COFRASI), αδελφοποιήσεις, συνεργασία µε Ο.Η.Ε., World Assembly of Youth, συµπόσιο του Μαρακές, πρόγραµµα Τσερνοµπίλ, Χωριό Παγκόσµιας Ανάπτυξης. Ειρήνη και Παγκόσµια Φιλία - ιοργάνωση παγκοσµίων δραστηριοτήτων, Παγκόσµια Ηµέρα της Ειρήνης, Ο.Η.Ε. 50 χρόνια κλπ Διεθνείς Προσκοπικές Σχέσεις - έκδοση καταλόγου Σωµάτων µελών Π.Ο. Προσκ. Κίνησης, δίκτυο µε εκπροσώπους διεθνών οργανισµών. Δίκτυο Επικοινωνίας και Πληροφόρησης - έκδοση εφηµερίδας του Π.Ο. Προσκ. Κίνησης, έντυπο πληροφοριακό υλικό, παρουσία του Π.Ο. Προσκ. Κίνησης στο Internet Καταστατικά Θέµατα - Λειτουργία επιτροπών, υποεπιτροπών, διοργάνωση Παγκοσµίων δραστηριοτήτων, εφαρµογή αποφάσεων του Παγκ. Προσκ. Συνεδρίου. Σχολή Κατασκήνωση Εκπαίδευσης Διακριτικού Δάσους Βαθμοφόρων Κλάδου Ανιχνευτών. Σελίδα 106 από 146