Σάββατο, 07 Ιουνίου 2003 ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ XHMEIA

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00 Σάββτο, 07 Ιουνίου 00 ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ XHMEIA ΘΕΜΑ Γι τις ερωτήσεις. -.4 ν γράψετε στο τετράδιό σς τον ριθµό της ερώτησης κι δίπλ το γράµµ που ντιστοιχεί στη σωστή πάντηση... Με προσθήκη νερού δεν µετβάλλετι το ph υδτικού διλύµτος:. CHCOOH β. NH4Cl γ. NaCl δ. CHCOONa Μονάδες : γ.. Ποι πό τις πρκάτω ενώσεις δεν ντιδρά µε NaOH;. C6H5OH β. CHCOOH γ. CHCHCl δ. CHCHOH : δ.. Στο ιόν 6Fe + ο ριθµός των ηλεκτρονίων στην υποστιβάδ d κι στη θεµελιώδη κτάστση είνι:. β. 5 γ. δ. 6 : δ.4. Ποι πό τις πρκάτω τετράδες κβντικών ριθµών (n, l, ml, ms δεν είνι επιτρεπτή γι έν ηλεκτρόνιο σε έν άτοµο ;

2 . (4,,, γ. (4,,, ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00 + β. (4,, 0, + δ. (4,,, : γ.5. Ν χρκτηρίσετε τις προτάσεις που κολουθούν γράφοντς στο τετράδιό σς τη λέξη ʺΣωστόʺ ν η πρότση είνι σωστή ή ʺΛάθοςʺ ν η πρότση είνι λνθσµένη, δίπλ στο γράµµ που ντιστοιχεί σε κάθε πρότση.. Τ κρβοξυλικά οξέ δισπούν τ νθρκικά άλτ. β. Στην ντίδρση CH CH + Br CHBr CHBr το Br νάγετι. γ. Ο κβντικός ριθµός του spin (ms συµµετέχει στη διµόρφωση της τιµής της ενέργεις του ηλεκτρονίου. δ. Γι το άτοµο του οξυγόνου (8Ο, στη θεµελιώδη κτάστση, η κτνοµή των ηλεκτρονίων είνι: s s px py. ε. Στοιχεί µετάπτωσης είνι τ στοιχεί που κτλµβάνουν τον τοµέ d του περιοδικού πίνκ. Μονάδες 0. Σωστό β. Σωστό γ. Λάθος δ. Λάθος ε. Σωστό ΘΕΜΑ.. Δίνοντι οι στθερές ιοντισµού: Κa ( CHCOOH 0 5, Κ 0 5 κι Κw0 4 (NH b. Ν προβλέψετε προς ποι κτεύθυνση είνι µεττοπισµένη η ισορροπί: CHCOOH(aq + NH(aq CHCOO (aq + ΝΗ4 + (aq Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς. Μονάδες

3 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00 Τ οξέ κτά Br o& & nsted Lowry που συµµετέχουν στην ισορροπί είνι το CHCOOH κι το ΝΗ4 +. Η ισορροπί είνι µεττοπισµένη προς την κτεύθυνση που ευνοείτι ο σχηµτισµός του σθενέστερου οξέος κι της σθενέστερης βάσης. 5 (CH COOH 0 4 w 0 9 (CH COOH > + (NH4 + 0 (NH4 5 0 b(nh Άρ η ισορροπί είνι µεττοπισµένη προς την κτεύθυνση που ευνοείτι ο σχηµτισµός του ΝΗ4 +, δηλδή προς τ δεξιά. β. Ν προβλέψετε ν υδτικό διάλυµ του άλτος CHCOONH4 είνι όξινο, βσικό ή ουδέτερο, γράφοντς τις ντιδράσεις των ιόντων του άλτος µε το νερό. Μονάδες Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς. Μονάδες 5 CHCOONH4 CHCOO - + NH4 + CHCOO - + HO CHCOOH + OH - NH4 + + HO NH + HO w 9 0 b(chcoo 5 b(chcoo (CH COOH 0 0 (ΝΗ Eπειδή + [OH - ] [HO + ], συνεπώς το διάλυµ είνι ουδέτερο. (ΝΗ b(ch COO 4.. Δίνετι ο πρκάτω πίνκς: Ενέργειες ιοντισµού (MJ/mol Li(g Li + (g + e Ei 0,5 Li + (g Li + (g + e Ei 7,0 Li + (g Li + (g + e Ei,8

4 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00. Ν εξηγήσετε γιτί ισχύει η διάτξη Ei< Ei< Ei γι τις ενέργειες ιοντισµού. Μονάδες 6 Η πόσπση ηλεκτρονίου πό ουδέτερο άτοµο γίνετι πιο εύκολ π ότι πό το φορτισµένο ιόν (κτιόν. Άρ E i < E i. Η πόσπση ηλεκτρονίου γίνετι δυσκολότερη όσο υξάνετι το φορτίο του ιόντος (κτιόντος. Άρ E i < E i κι συνολικά E < E < E. i i i β. Ν εξηγήσετε γιτί η ενέργει πρώτου ιοντισµού του Li είνι µεγλύτερη πό την ενέργει πρώτου ιοντισµού του Νa. Μονάδες 6 Li: s s η περίοδος, η οµάδ (ΙΑ Na: s s p 6 s η περίοδος, η οµάδ (ΙΑ Πρτηρούµε ότι τ στοιχεί Li, Na νήκουν στην ίδι οµάδ του περιοδικού πίνκ. Η ενέργει πρώτου ιοντισµού E σε µι οµάδ του περιοδικού πίνκ, ( i υξάνετι πό κάτω προς τ πάνω. Άρ E (Li > i (Na. i E ΘΕΜΑ Δίνετι το πρκάτω διάγρµµ χηµικών µεττροπών: δεν ντιδρά +CuCl + NH Α (C4H6 + H / Ni + H B O / H / H Γ λκίνιο λκένιο +ΗΟ + MnO 4 Δ + Ε (κρβονυλική ένωση + Ζ (ντιδρστήριο Grignard ιθ έ ρς (ενδιάµεσο προϊόν CHI + Θ + Ι + ΝaΟΗ 4

5 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00. Ν γράψετε τους συντκτικούς τύπους των οργνικών ενώσεων Α, B, Γ, Δ, Ε, Ζ κι Θ. Α: CHC CCH (-βουτίνιο Β: CHCΗCΗCH (-βουτένιο Γ: CHCΗCΗCH (-βουτνόλη ΟΗ Δ: CHCΗ-C-CH (βουτνόνη Ο Ε: CHCHΟ (ιθνάλη Ζ: CHCΗMgX (ιθυλοµγνησιολογονίδιο Θ: HCOONa (µεθνικό νάτριο β. Ποιες πό τις ενώσεις του διγράµµτος, εκτός πό την Ε, δίνουν επίσης την λογονοφορµική ντίδρση; Την λογονοφορµική ντίδρση πρέχουν οι δευτεροτγείς µεθυλλκοόλες (R-CHCH, οι µεθυλοκετόνες (R-C-CH, η ιθνόλη (CHCHOH κι η ιθνάλη ΟΗ Ο (CHCHO. Συνεπώς εκτός πό την ένωση Ε, την λογονοφορµική ντίδρση πρέχουν οι ενώσεις Γ κι Δ. γ. Ποι πό τις οργνικές ενώσεις του διγράµµτος ντιδρά µε Νa κι ποι νάγει το ντιδρστήριο Fehling (φελίγγειο υγρό; Ν γρφούν οι ντίστοιχες χηµικές εξισώσεις. Μονάδες 7 Με Na ντιδρά η οργνική ένωση Γ σύµφων µε τη χηµική εξίσωση: CHCHCHCH + Na CHCHCHCH + ½ H OH ONa 5

6 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00 Tο ντιδρστήριο Fehling νάγει η οργνική ένωση Ε, σύµφων µε τη χηµική εξίσωση: CHCHO + CuSO4 + 5NaOH CHCOONa + CuO + NaSO4 + HO ΘΕΜΑ 4 Διθέτουµε διάλυµ Δ που περιέχει ΗCOOH συγκέντρωσης C M. Ογκοµετρούντι 50 ml του διλύµτος Δ µε πρότυπο διάλυµ ΝΟΗ συγκέντρωσης Μ. Γι την πλήρη εξουδετέρωση του ΗCOOH πιτούντι 00 ml διλύµτος NΟΗ, οπότε προκύπτει τελικό διάλυµ Δ όγκου 50 ml.. Στο διάλυµ Δ ν υπολογίσετε τη συγκέντρωση C M του ΗCOOH κι το βθµό ιοντισµού του. Μονάδες 9 β. Τ 50 ml του διλύµτος Δ ριώνοντι µε νερό µέχρι όγκου 500 ml, οπότε προκύπτει διάλυµ Δ. Ν υπολογίσετε το ph του διλύµτος Δ. Μονάδες 8 γ. Ποιος είνι ο µέγιστος όγκος διλύµτος ΚΜnO4 συγκέντρωσης 0,5M οξινισµένου µε HSO4, που µπορεί ν ποχρωµτισθεί πό 00 ml του ρχικού διλύµτος Δ ; Μονάδες 8 Δίνετι ότι όλ τ διλύµτ είνι υδτικά, στους 5 C κι Κa(HCOOH 0 4, Κw 0 4. Na γίνουν όλες οι δυντές προσεγγίσεις που επιτρέποντι πό τ ριθµητικά δεδοµέν του προβλήµτος. Λύση. HCOOH + NaOH HCOONa + HO Από τη στοιχειοµετρί της ντίδρσης, γι την πλήρη εξουδετέρωση ισχύει: nhcooh nnaoh CHCOOH. Vδ/τος(HCOOH CNaOH. Vδ/τος(NaOH CHCOOH. 0,05. 0, CHCOOH M Διάλυµ Δ (Μ ΗCOOH + HO HCOO - + HO + ρχικά C - - ιοντίζοντι x - - πράγοντι - x x Ι.Ι. C-x x x 6

7 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00 x C x x C x C 0 4 x 0 M x C 0 0 Σηµείωση: Επειδή το HCOOH είνι σθενές µονοπρωτικό οξύ, µπορούµε ν χρησιµοποιήσουµε γι τον υπολογισµό του βθµού ιοντισµού (, το νόµο ρίωσης του Ostwald: Κ C 0 4 C 0 β. Υπολογίζουµε τ mol των σωµάτων πριν την ντίδρση: n C V 0,05 n 0,mol n HCOOH HCOOH δ / τος(hcooh HCOOH NaOH C NaOH Vδ / τος(naoh 0, n NaOH 0,mol (Μ ΗCOOH + NaOH HCOONa + HO ρχικά 0, 0, - ντιδρούν 0, 0, - πράγοντι - - 0, τελικά - - 0, Διάλυµ Δ Κτά την ρίωση του διλύµτος Δ τ mol του HCOONa πρµένουν στθερά. n HCOONa 0, CHCOONa CHCOONa 0,Μ V 0,5 Δ (Μ ΗCOONa HCOO - + Na + 0, 0, 0, Τo ιόν Na + προέρχετι πό ισχυρή βάση, άρ δεν ντιδρά µε το ΗΟ. (Μ ΗCOO - + HO HCOOH + OH - ρχικά 0, - - ιοντίζοντι ψ - - πράγοντι - ψ ψ Ι.Ι. 0,-ψ ψ ψ 0 4 w 5 0 b(hcoo 4 b(hcoo (ΗCΟΟΗ 0 7

8 b(hcoo [ΟΗ ψ Κ 0, ψ ] 0 5,5 b ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 00 ψ 5 0 0, Μ poh 5,5 ph 8,5 ψ ψ 0 0, 5,5 Μ γ. Στ 00mL του διλύµτος Δ, έχουµε: n C V 0, n HCOOH HCOOH δ / τος(hcooh HCOOH 0,4mol 5HCOOH + MnO4 + HSO4 5CO + MnSO4 + SO4 + 8HO T 5mol HCOOH ντιδρούν µε mol MnO4 T 0,4mol HCOOH ντιδρούν µε ω ; ω0,6mol MnO4 n 0,6 CMnO V V V 0,L 4 δ / τος(κμno4 δ / τος(κμno C 0,5 n MnO4 4 V δ/τος(κμno 4 0mL ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ T φετινά θέµτ είνι σφώς διτυπωµέν κι κλύπτουν όλο το φάσµ της ύλης. Απιτούν κλή γνώση της θεωρίς, ενώ οι σκήσεις δεν εµφνίζουν ιδιίτερ προβλήµτ στην ντιµετώπισή τους. 8