ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

Transcript

1 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Γι τις ερωτήσεις ν γράψετε στο τετράδιό σς τον ριθµό της ερώτησης κι δίπλ το γράµµ που ντιστοιχεί στη σωστή πάντηση Τι είδους τροχικό περιγράφετι πό τους κντικούς ριθµούς n 3 κι l 2;. 3d. 3f γ. 3p δ. 3s Μονάδες Ποι πό τις πρκάτω ηλεκτρονικές δοµές ντιστοιχεί σε διεγερµένη κτάστση του τόµου του φθορίου ( 9 F);. 1s 2 2s 2 2p 6. 1s 2 2s 2 2p 5 γ. 1s 2 2s 1 2p 6 δ. 1s 1 2s 1 2p 7 Μονάδες Ποι πό τις πρκάτω ενώσεις ντιδρά µε λκοολικό διάλυµ NaOH;. CH 3 CH 2 CH 3. CH 3 CH 2 OH γ. CH C-CH 3 δ. CH 3 CH 2 CH 2 Cl Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

2 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 1.4. Σε ριό υδτικό διάλυµ ΝΗ 3 όγκου V 1 µε θµό ιοντισµού 1 ( 1 <0,1) προσθέτουµε νερό σε στθερή θερµοκρσί, µέχρι ο τελικός όγκος του διλύµτος ν γίνει 4V 1. Ο θµός ιοντισµού 2 της ΝΗ 3 στο ριωµένο διάλυµ είνι: γ. 2 1 δ Μονάδες Ν χρκτηρίσετε τις προτάσεις που κολουθούν γράφοντς στο τετράδιό σς δίπλ στο γράµµ που ντιστοιχεί σε κάθε πρότση τη λέξη "Σωστό", ν η πρότση είνι σωστή, ή "Λάθος", ν η πρότση είνι λνθσµένη.. Ο µγνητικός κντικός ριθµός m l κθορίζει το µέγεθος του ηλεκτρονικού νέφους.. Στο HC CH τ δύο άτοµ του άνθρκ συνδέοντι µετξύ τους µε έν σ κι δύο π δεσµούς. γ. Με την προσθήκη στερεού NH 4 Cl σε υδτικό διάλυµ NH 3, µε στθερή θερµοκρσί κι χωρίς µετολή όγκου, η τιµή του ph του διλύµτος υξάνετι. δ. Από τ κορεσµέν µονοκροξυλικά οξέ (RCOOH) µόνο το µεθνικό οξύ (HCOOH) προυσιάζει νγωγικές ιδιότητες. ε. Στοιχείο που ρίσκετι στη θεµελιώδη κτάστση κι έχει ηλεκτρονική δοµή 1s 2 2s 2 2p 3, νήκει στην οµάδ 13 (ΙΙΙΑ) του Περιοδικού Πίνκ. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ 2ο 2.1. ίνοντι τ χηµικά στοιχεί 11 Νa κι 17 Cl.. Ποιες είνι οι ηλεκτρονικές δοµές των πρπάνω στοιχείων στη θεµελιώδη κτάστση; Μονάδες 2 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

3 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. Ποιο πό τ δύο υτά στοιχεί έχει τη µικρότερη τοµική κτίν; (µονάδες 1) Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς. (µονάδες 3) Μονάδες ιθέτουµε τις οργνικές ενώσεις προπνικό οξύ (CH 3 CH 2 COOH), προπνάλη (CH 3 CH 2 CHO) κι 1-ουτίνιο (CH C-CH 2 CH 3 ) κθώς κι τ ντιδρστήρι: µµωνικό διάλυµ χλωριούχου χλκού Ι (CuCl/NH 3 ), όξινο νθρκικό νάτριο (NaΗCO 3 ), φελίγγειο υγρό (CuSO 4 /NaOH). Ν γράψετε στο τετράδιό σς:. γι κθεµιά πό τις πρπάνω οργνικές ενώσεις το ντιδρστήριο µε το οποίο ντιδρά. Μονάδες 3. σωστά συµπληρωµένες (σώµτ κι συντελεστές) τις χηµικές εξισώσεις των ντιδράσεων που θ πργµτοποιηθούν, ότν η κθεµιά οργνική ένωση ντιδράσει µε το ντιδρστήριο που επιλέξτε. Μονάδες ιθέτουµε τ υδτικά διλύµτ 1, 2 κι 3 τ οποί περιέχουν HCl, CH 3 COONa κι ΝH 4 Cl ντίστοιχ. Τ διλύµτ υτά ρίσκοντι σε θερµοκρσί 25 ο C κι έχουν την ίδι συγκέντρωση c.. Ν κττάξετε τ πρπάνω διλύµτ κτά σειρά υξνόµενης τιµής ph. Μονάδες 3. Ν ιτιολογήσετε την πάντησή σς. Μονάδες 7 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

4 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘEΜΑ 3 ο ίνετι το διάγρµµ των πρκάτω χηµικών µεττροπών: CH3CH2COOH HC CH + ( Α ) CH 6 12O2 Hg / H2SO4 στθής HgSO 4 ένωση + ( ) H Ο 2 H + πόλυτος ιθέρς + + MnO4 / H ( B ) + CH CH COOH + SOCl 2 ( Γ) + Mg ( ) + ( Ε) 3 2 ( ενδιάµεσο προϊόν ) + H O 2 Ο π. H2SO4 / 170 C ( Z) ( ) ( + I 2 + OH ( Θ ) + κίτρινο ίζηµ κύριο προϊόν. Ν γράψετε τους συντκτικούς τύπους των οργνικών ενώσεων Α, B, Γ,, Ε, Ζ, Θ κι Κ. Μονάδες 16. Ν γράψετε τη χηµική εξίσωση της ντίδρσης πλήρους oξείδωσης της οργνικής ένωσης Β σε CH 3 CH 2 COOH µε διάλυµ ΚΜnO 4 οξινισµένου µε Η 2 SO 4 (ΚΜnO 4 / Η 2 SO 4 ) (µονάδες 5). Πόσ ml διλύµτος ΚΜnO 4 0,1 M oξινισµένου µε Η 2 SO 4 πιτούντι γι την πργωγή 0,02 mol CH 3 CH 2 COOH πό την ένωση Β; (µονάδες 4) Η πρπάνω ντίδρση θεωρείτι µονόδροµη κι ποσοτική. Μονάδες 9 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

5 ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘΕΜΑ 4 ο Σε δύο διφορετικά δοχεί περιέχοντι τ υδτικά διλύµτ 1 : CH 3 COOH 0,1 M κι 2 : CH 3 COOΝa 0,01 Μ. Ν υπολογίσετε:. το ph κθενός πό τ πρπάνω διλύµτ. Μονάδες 6. το ph του διλύµτος 3 που προκύπτει πό την νάµιξη ίσων όγκων πό τ διλύµτ 1 κι 2. Μονάδες 8 γ. την νλογί όγκων µε την οποί πρέπει ν νµίξουµε το διάλυµ 1 µε διάλυµ NaΟΗ 0,2 Μ, έτσι ώστε ν προκύψει διάλυµ 4 το οποίο ν έχει ph ίσο µε 4. Μονάδες 11 ίνετι ότι όλ τ διλύµτ ρίσκοντι στους 25 C κι Κ a(ch3 COOH) 10 5, Κ w Na γίνουν όλες οι προσεγγίσεις που επιτρέποντι πό τ ριθµητικά δεδοµέν του προλήµτος. Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ 1. Στο τετράδιο ν γράψετε µόνο τ προκτρκτικά (ηµεροµηνί, κτεύθυνση, εξετζόµενο µάθηµ). Ν µην ντιγράψετε τ θέµτ στο τετράδιό σς. 2. Ν γράψετε το ονοµτεπώνυµό σς στο πάνω µέρος των φωτοντιγράφων, µέσως µόλις σς πρδοθούν. Κµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπετι ν γράψετε. ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

6 ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Κτά την ποχώρησή σς ν πρδώσετε µζί µε το τετράδιο κι τ φωτοντίγρφ, τ οποί θ κτστρφούν µετά το πέρς της εξέτσης. 3. Ν πντήσετε στο τετράδιό σς σε όλ τ θέµτ. 4. Κάθε λύση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είνι ποδεκτή. 5. ιάρκει εξέτσης: τρεις (3) ώρες µετά τη δινοµή των φωτοντιγράφων. 6. Χρόνος δυντής ποχώρησης: µετά τη πρωινή. ΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

7 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΕΜΑ 1 ο γ 1.3. δ Λ - Σ γ Λ δ Σ ε Λ ΘΕΜΑ 2 ο 2.1 ) 11 Ν: 1s 2, 2s 2, 2p 2, 3s 1 17Cl: 1s 2, 2s 2, 2p 6, 3s 2, 3p 5 ) Μικρότερη τοµική κτίν έχει το Cl, γιτί τ δύο στοιχεί νήκουν στην Τρίτη περίοδο κι το Cl νήκει στη 17 η οµάδ κι το Ν στη 1 η οµάδ ) CH 3 CH 2 COOH µε NΗCO 3 CH 3 CH 2 CHO µε CuSO 4 / NΟΗ CH CCH2CH 3 µε CuCl/NH 3 ) CH 3 CH 2 COOH + NΗCO 3 CH 3 CH 2 COON + CO 2 + H 2 O CH 3 CH 2 CHO + 2CuSO 4 + 5NΟΗ CH 3 CH 2 COON + Cu 2 O + 2N 2 SO 4 + 3H 2 O CH CCH2CH 3 + CuCl + NH 3 CuC CCH 2 CH 3 + NH 4 Cl Το HCl κι το ΝΗ 4 + είνι οξέ κι άρ σχηµτίζουν όξιν διλύµτ µε PH<7. Το ΗCl όµως είνι ισχυρό οξύ κι φού έχουν ίδι συγκέντρωση το διάλυµ του ΗCl θ έχει µικρότερο PH. Το CH 3 COO - είνι άση κι το διάλυµά του θ έχει PH>7. ΘΕΜΑ 3 ο ) Α: CH 3 CH 2 COOCH 2 CH 2 CH 3 B: CH 3 CH 2 CH 2 OH Γ: CH 3 CH 2 CH 2 Cl : CH 3 CH 2 CH 2 MgCl E: CH 3 CΗΟ Ζ: CH 3 CH 2 CH 2 CHCH 3 ΟΗ

8 Κ : CH 3 CH 2 CHCHCH 3 Θ: CH 3 CH 2 CH 2 COO ) 5 CH 3 CH 2 CH 2 OH +4ΚMnO 4 + 6H 2 SO 4 5 CH 3 CH 2 COOH +4MnSO SO 4 +11H 2 O 4 mol mno 4 δίνουν 5 mol CH 3 CH 2 COOH ; x mol 0,02 mol x0,016 mol mno 4 n n 0,016 C ή V 0,16L ή 160 ml V C 0,1 ΘΕΜΑ 4 ο ) (Μ) CH 3 COOH + H 2 O CH 3 COO - + H 3 O + ρχ 0,1 ιον/σχ x x x ισορ. 0,1 x x x [ ][ ] + CH3COO H3O [ CH COOH] 3 ή C p 2 x 0,1 x 0,01 άρ 0,1 x 0, x ή x 0, άρ PH 3 (M) CH 3 COON CH3COO + Ν + 0,01 0,01 0,01 (Μ) CH 3 COO - +HOH CH 3 COOH + OH - ρχ 0,01 ιον/σχ y y y ισορ. 0,01 -y y y 14 w 10 w ή ή Κ

9 [ CH3COOH][ OH ] [ CH COO ] 3 ή C π 0,01 2 y 0,01 y 10 άρ 0,01 y 0, y ή y 0, ,5 άρ POH 5,5 κι PH 8,5 C1V1 0,1V ) CH 3 CΟΟH: C T 0,05M V 2V T C V 1 1 CH 3 CΟΟN: C T V T 0,01V 2V 0,005M (Μ) CH 3 CΟΟH + H 2 O CH 3 CΟO - + H 3 O + ρχ 0,05 ιον/σχ ω ω ω ισορ 0,05-ω ω+0,005 ω (M) CH 3 CΟΟN CH3CΟO - + N + 0,005 0,005 0,005 C + [ CHCOO ][ H O ] [ CH3COOH] ( ω + 0,005) 3 ω 0,05 ω π 0,01 άρ ω + 0,005 0, ,05 ω 0,05 ή 5 0,005ω 0,05 ή ω 10 4 ή PH 4 γ) Έστω L δλµ ΝΟΗ 0,2 Μ κι L δλµ CH 3 COOH 0,1M C1V γι το CH 3 COOH : C T V T 1 0,1 (1) +

10 C V 1 1 0,2 γι το ΝΟΗ : C T (2) V + T (Μ) CH 3 COOH + NOH CH 3 COON + Η 2 Ο ρχ. C Τ C Τ ντ/σχ C Τ C Τ C Τ τελικά C Τ - C Τ - C Τ Αντιδρά πλήρως το NOH, φού το τελικό διάλυµ είνι όξινο. (Μ) CH 3 COOH + ΗOH CH 3 COO - + Η 3 Ο + ρχ C Τ - C Τ ιον/σχ φ φ φ ισορ. C Τ - C Τ - φ φ + C Τ φ (Μ) CH 3 COOΝ CH 3 COO - + Ν + C Τ C Τ C Τ Κ + [CH3COO ][H3O ] ή [CH COOH] 3 (φ + C Τ )φ Κ CT C Τ φ φ + C Τ ; C Τ CT C Τ φ ; CT C Τ + 4 PH 4 [H3O ] 10 φ C Τ 10 ή 0,1 C Τ- 0,1C Τ C Τ ή CT C Τ 0,1 C Τ 1,1 C Τ ή C Τ 11 C Τ ή πό (1) κ (2) 0,1 0, ή 0,12,2 ή 0,1 ή 1 2,2 22 Επιµέλει πντήσεων των θεµάτων: Ευγγελάτος Σιδέρης, Μυρογιώργης Γιώργος