ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ

Transcript

1 ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ, ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Η ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΗ ΤΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ: Η ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΣΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΩΝ ΚΙΝΔΤΝΩΝ Πτυχιακι εργαςία ΚΑΡΑΦΩΣΙΑ ΑΘΑΝΑΙΑ Ακινα, 2017

2 ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ, ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ & ΕΦΑΡΜΟΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Σριμελήσ Εξεταςτική Επιτροπή ΑΜΠΕΛΙΩΣΗ ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΟ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ ΑΪΣΗ ΑΝΝΑ Καθηγήτρια ΚΩΣΑΡΕΛΛΗ ΒΑΙΛΙΚΗ Επίκουρη Καθηγήτρια 1

3 Η Ακαναςία Καραφωτιά δθλϊνω υπεφκυνα ότι: 1) Είμαι ο κάτοχοσ των πνευματικϊν δικαιωμάτων τθσ πρωτότυπθσ αυτισ εργαςίασ και από όςο γνωρίηω θ εργαςία μου δε ςυκοφαντεί πρόςωπα, οφτε προςβάλει τα πνευματικά δικαιϊματα τρίτων. 2) Αποδζχομαι ότι θ ΒΚΠ μπορεί, χωρίσ να αλλάξει το περιεχόμενο τθσ εργαςίασ μου, να τθ διακζςει ςε θλεκτρονικι μορφι μζςα από τθ ψθφιακι Βιβλιοκικθ τθσ, να τθν αντιγράψει ςε οποιοδιποτε μζςο ι/και ςε οποιοδιποτε μορφότυπο κακϊσ και να κρατά περιςςότερα από ζνα αντίγραφα για λόγουσ ςυντιρθςθσ και αςφάλειασ. 2

4 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ζ θιηκαηηθή αιιαγή ζπληειείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε φιν ηνλ θφζκν. Απηφ απνδεηθλχεηαη απφ ηελ απμεκέλε ζπρλφηεηα εθδήισζεο αθξαίσλ θπζηθψλ θαηλνκέλσλ. Ζ εκθάληζε ηνπο εληζρχεηαη απφ ην ζχγρξνλν ηξφπν δσήο. ε απηή ηε κειέηε γίλεηαη νπζηαζηηθά κηα αλαζθφπεζε ζηνλ ηνκέα ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο ρψξαο καο, κε ζθνπφ λα γίλνπλ γλσζηέο νη πξνζπάζεηεο ηεο πνιηηείαο φζνλ αθνξά ζηελ αληηκεηψπηζε απηψλ ησλ θαηλνκέλσλ. Γίλεηαη αλαθνξά ζηε λνκνζεζία πνπ δηέπεη ην ζεζκφ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ζηα φξγαλα πνπ ζρεηίδνληαη κε απηή, παξαζέηνληαο ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ απηά αζθνχλ θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν εκπιέθνληαη ζηελ πξφιεςε θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ θαη ηελ απνθαηάζηαζε ησλ επηπηψζεσλ ηνπο. Οη θπξηφηεξνη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη πνπ επεξεάδνπλ ηε ρψξα καο είλαη νη πιεκκχξεο, νη ζεηζκνί θαη νη δαζηθέο ππξθαγηέο. Γη απηά ηα θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα αθνινπζεί αλάιπζε γηα: 1. ηελ εθδήισζε ηνπ θαηλνκέλνπ ζηε ρψξα καο. 2. ηα πξνιεπηηθά κέηξα ηνπ θξάηνπο. 3. ηε δηαρείξηζε ηνπ θηλδχλνπ θαη ησλ θαηαζηξνθψλ. 4. ηα κέηξα απηνπξνζηαζίαο ησλ πνιηηψλ. 5. ηηο δξάζεηο ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ γηα ηελ απνθαηάζηαζε θαη ηελ αξσγή ζηνπο πιεγέληεο. Ζ επαηζζεηνπνίεζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη αμηνζεκείσηε θαζψο παξέρεη βνήζεηα ζε φιν ηνλ θφζκν. Πεξηγξάθεηαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν δηαρεηξίδεηαη ηηο θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο, κέζσ ηεο Τπεξεζίαο Αλζξσπηζηηθήο Βνήζεηαο θαη Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Σέινο, παξνπζηάδνληαη θαη αλαιχνληαη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία σο πξνο ηελ εθδήισζε θπζηθψλ θαηλνκέλσλ αλά ηνλ θφζκν θαη ηηο επηπηψζεηο ηνπο ζηελ θνηλσλία θαη ζηελ νηθνλνκία. 3

5 ABSTRACT Climate change is taking place in recent years around the world. This is evidenced by the increased frequency of events caused by extreme natural phenomena. The appearance of the natural hazards is enhanced by the modern lifestyle. This study is essentially a review of the Civil Protection field in Greece so as to become known the efforts of the Greek authorities in dealing with these phenomena. A reference is made to the legislation of the institution of Civil Protection and services associated with it, listing the competencies they exert and how they are involved in the prevention and treatment of catastrophic events and the restoration of their impact. The main environmental risks that affect our country are floods, earthquakes and forest fires. For these damaging phenomena there is an analysis: 1. About the phenomenon in our country. 2. Preventive measures of the state. 3. Risk management and disaster. 4. The self-protection of citizens. 5. The actions of the state mechanism for the rehabilitation and assistance to those affected. Awareness of the European Union is notable as it provides assistance worldwide. It is described how the European Union manages the emergencies, through the service of the Humanitarian Aid and Civil Protection. Finally, are presented and analyzed statistics for natural hazards all over the world and their impact on society and economy. 4

6 Πίνακας περιεχομένων ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 3 ABSTRACT... 4 ΑΚΡΧΝΤΜΗΑ... 7 ΔΗΑΓΧΓΖ Ηζηνξηθή αλαδξνκή Πνιηηηθή Πξνζηαζία ζηε ζχγρξνλε επνρή Η ζννοια τθσ Πολιτικισ Προςταςίασ Ζννοιεσ και οριςμοί Δυναμικό και μζςα Πολιτικισ Προςταςίασ Όργανα ςχεδιαςμοφ και εφαρμογισ πολιτικισ προςταςίασ Κεληξηθά φξγαλα Απνθεληξσκέλα φξγαλα Άιινη θνξείο ζρεηηθνί κε ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία Διεκνζσ ιμα Πολιτικισ Προςταςίασ ρεδηαζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Εκνικι Πολιτικι για τθ Μείωςθ του κινδφνου Εκνικόσ χεδιαςμόσ Πολιτικισ Προςταςίασ Ετιςιοσ Εκνικόσ χεδιαςμόσ Πολιτικισ Προςταςίασ Εκνικό φςτθμα Ζγκαιρθσ Προειδοποίθςθσ Γενικό ςχζδιο Πολιτικισ Προςταςίασ Ειδικό ςχζδιο Πολιτικισ Προςταςίασ Οη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη ζηελ Διιάδα Περιβάλλον και κλιματικι αλλαγι Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και θ διαχείριςθ τουσ Πιεκκχξεο Γαζηθέο ππξθαγηέο εηζκνί

7 4.3. Αιτιματα ςυνδρομισ και κιρυξθ περιοχϊν ςε κατάςταςθ ζκτακτθσ ανάγκθσ πολιτικισ προςταςίασ Οργανωμζνθ απομάκρυνςθ πολιτϊν Χαρτογράφθςθ πλθγείςασ περιοχισ Αποκατάςταςθ Καταγραφι ηθμιϊν Οικονομικι ενίςχυςθ πλθγζντων, επιχειριςεων και φυτικισ-ηωικισ-αλιευτικισ παραγωγισ - Οριοκζτθςθ περιοχϊν Σιρθςθ ειδικοφ φακζλου καταςτροφισ Ζ Πνιηηηθή Πξνζηαζία θαη ε εθδήισζε θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ έμσ απφ ηα ζχλνξα ηεο Υψξαο Η Πολιτικι Προςταςία ςτθ Ευρϊπθ Η άςκθςθ «ΠΡΟΜΗΘΕΑ 2014» Η εκδιλωςθ καταςτροφικϊν φαινομζνων ςε παγκόςμιο επίπεδο πκπεξάζκαηα ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΖΓΔ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β

8 ΑΚΡΧΝΤΜΙΑ Α.Ν.: Αλαγθαζηηθφο Νφκνο Γ.Γ.Γ.Δ.: Γεληθή Γξακκαηεία Γεκνζίσλ Έξγσλ Γ.Γ.Π.Π.: Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γ.Δ.ΔΘ.Α: Γεληθφ Δπηηειείν Δζληθήο Άκπλαο Γ.Δ.Ζ.: Γεκφζηα Δπηρείξεζε Ζιεθηξηζκνχ Γ.ΔΠ.Α: Γεκφζηα Δπηρείξεζε Αεξίνπ Α.Δ. Γ.Δ..Φ.Α.: Γηαρεηξηζηήο Δζληθνχ πζηήκαηνο Φπζηθνχ Αεξίνπ Δ.Δ.: Δπξσπατθή Έλσζε Δ.Κ.Α.Β.: Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο Δ.Κ.Γ.Γ.Α.: Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο Δ.Κ.ΔΠ.Τ.: Δζληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο Δ.Κ..Δ.Γ.: Δληαίν Κέληξν πληνληζκνχ Έξεπλαο θαη Γηάζσζεο ΔΛ.Α.: Διιεληθή Αζηπλνκία Δ.Μ.Α.Κ.: Δηδηθέο Μνλάδεο Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ Δ.Μ.Τ.: Δζληθή Μεηεσξνινγηθή Τπεξεζία ΔΝ.Π.Δ.: Έλσζε Πεξηθεξεηψλ Διιάδνο Δ.Ο.Μ.Μ.Δ.Υ.: Διιεληθφο Οξγαληζκφο Μηθξψλ Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ θαη Υεηξνηερλίαο Δ.Ο.Π.: Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Πεξηβάιινληνο Δ..Κ.Δ: Δληαίν πληνληζηηθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Δ.Σ.Η.Κ.: Δηδηθφ Σκήκα Ηαηξηθήο Καηαζηξνθψλ Δ.ΤΓ.Α.Π.: Δηαηξεία Τδξεχζεσο θαη Απνρεηεχζεσο Πξσηεπνχζεο 7

9 Φ.Δ.Κ.: Φχιιν Δθεκεξίδαο Κπβεξλήζεσο Η.Γ.Α.Υ.: Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ Ανξίζηνπ Υξφλνπ Κ.Δ.Γ.Δ.: Κεληξηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδνο ΚΔ.ΠΗΥ.: Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Κ.Δ.Π.Π.: Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Κ..Ο.Π.Π.: Κεληξηθφ πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Λ.. ΔΛ.ΑΚΣ: Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή Μ.Κ.Ο.: Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε Ν.Γ.: Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα Ν.Π.Γ.Γ.: Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ν.Π.Η.Γ.: Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ Ο.Α..Π.: Οξγαληζκφο Αληηζεηζκηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο Ο.ΓΗ.Κ.: Οκάδα Γηαρείξηζεο Κξίζεσλ Ο.Σ.Α.: Οξγαληζκφο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Ο.Σ.Δ.: Οξγαληζκφο Σειεπηθνηλσληψλ Διιάδνο Π.Γ.: Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Π.Π.: Πνιηηηθή Πξνζηαζία Π..: Ππξνζβεζηηθφ ψκα Π..Δ.Α.: Πνιηηηθή ρεδίαζε Δθηάθηνπ Αλάγθεο.Α.Π.Π.: πληνληζηηθή Αξρή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο.Δ.Κ.Τ.Π..: πληνληζηηθφ- Δπηρεηξεζηαθφ Κέληξν Τπεξεζηψλ ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο.κδ.γ.: πληνληζηηθφ Κέληξν Γαζνππξφζβεζεο.Ν.Ο.: πληνληζηηθφ Ννκαξρηαθφ Όξγαλν 8

10 .Ο.Π.Π.: πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο.Σ.Ο.: πληνληζηηθφ Σνπηθφ Όξγαλν Σ.Α..: Σνκέαο Απνθαηάζηαζεο εηζκνπιήθησλ Σ.Δ.Γ.Κ.: Σνπηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Σ.Π.Δ.: Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηψλ θαη Δπηθνηλσληψλ Τ.Α..: Τπεξεζία Απνθαηάζηαζεο εηζκνπιήθησλ ΤΠ.Τ.ΜΔ.ΓΗ.: Τπνπξγείν Τπνδνκψλ Μεηαθνξψλ θαη Γηθηχσλ Τ.Τ.Κ.Α.: Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο 9

11 ΔΙΑΓΧΓΗ Ζ θιηκαηηθή αιιαγή είλαη έλα θαηλφκελν πνπ έρεη παξαηεξεζεί ζε παγθφζκην επίπεδν ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ζ αιιαγή ηεο ρξήζεο γεο, δεδνκέλεο ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο κεγαινππφιεηο, έρεη ζπκβάιεη νπζηαζηηθά ζε απηφ. Οη ρψξνη πξαζίλνπ ηείλνπλ λα γίλνπλ δπζεχξεηνη. Παξάιιεια, θαζεκεξηλά ε αηκφζθαηξα γίλεηαη απνδέθηεο φζσλ εκείο παξάγνπκε απφ ηε ρξήζε ησλ απηνθηλήησλ καο, ηε ζέξκαλζε θαη ηα παξάγσγα ησλ βηνκεραληθψλ κνλάδσλ. Οη κάδεο ησλ απνξξηκκάησλ απνηεινχλ ηεξάζηηνπο φγθνπο κε ηε δηαρείξηζε ηνπο λα παξακέλεη αθφκα έλα κεγάιν πξφβιεκα. Ζ θιηκαηηθή αιιαγή έρεη ζπληειέζεη ζηελ αχμεζε ηεο ζπρλφηεηαο εθδήισζεο θαηαζηξνθηθψλ πεξηβαιινληηθψλ θαηλνκέλσλ, φπσο είλαη νη πιεκκχξεο, νη ζεηζκνί, νη εθξήμεηο εθαηζηείσλ, νη θαηνιηζζήζεηο θαη ηα έληνλα θαηξηθά θαηλφκελα. ε απηά ζπγθαηαιέγνληαη νη ρηνλνπηψζεηο, ην δξηκχ ςχρνο, ν παγεηφο, νη θαηαηγίδεο, νη ζπειιψδεηο άλεκνη, νη αλεκνζηξφβηινη θαη ν θαχζσλαο. Ζ αλάγθε πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ άκεζε θαη ζπληνληζκέλε αληηκεηψπηζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ απηψλ θαηλνκέλσλ νδήγεζε ζηελ απαίηεζε γηα ζπλεξγαζία ησλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ θαη θαηά ζπλέπεηα ζηε δεκηνπξγία ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Σα ηξία πξψηα θεθάιαηα ηεο παξνχζαο κειέηεο ζηεξίδνληαη ζην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηελ νξγάλσζε, ηε ιεηηνπξγία θαη ηελ εμέιημε ηνπ ζεζκνχ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζηελ Διιάδα. Μέζα απφ ηε κειέηε ησλ Φχιισλ ηεο Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο δηαθαίλεηαη ε θξαηηθή κέξηκλα θαη βνχιεζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ θαη ηελ πξνζηαζία ηεο δσήο, ηεο πεξηνπζίαο, ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηνπ ηφπνπ καο. ην πξψην θεθάιαην επηρεηξείηαη κηα ηζηνξηθή αλαδξνκή απφ ην 1939 έσο ην 1974, ζην δεχηεξν γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά γηα ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία ζηε ζχγρξνλε επνρή θαη ηα φξγαλα ζρεδηαζκνχ θαη εθαξκνγήο ηεο θαη ζην ηξίην θεθάιαην πεξηγξάθνληαη ηα εζληθά ζρέδηα δξάζεο. ην ηέηαξην θεθάιαην αλαιχνληαη νη ζεκαληηθφηεξνη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη πνπ πιήηηνπλ ηε ρψξα καο θαη ηα κέηξα απνθαηάζηαζεο θαη αξσγήο ηεο πνιηηείαο. ην πέκπην θεθάιαην πεξηγξάθεηαη ν ξφινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ηφζν ζηελ πξφιεςε θαη ηελ εηνηκφηεηα, φζν θαη ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ πνπ πξνθχπηνπλ φρη 10

12 κφλν απφ ηα πεξηβαιινληηθά θαηλφκελα θαη νη δξάζεηο ηεο κέζσ ηεο Τπεξεζίαο Αλζξσπηζηηθήο Βνήζεηαο θαη Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ε νπνία ζπλδξάκεη ζε φιν ηνλ θφζκν φηαλ ηεο δεηεζεί, θαηφπηλ ζπλεξγαζίαο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο. Δπηπιένλ γίλεηαη αλαθνξά ζην επξσπατθφ πξφγξακκα αζθήζεσλ «ΠΡΟΜΖΘΔΑ 2014» πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε ρψξα καο. Σέινο, αθνινπζνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα ζηα νπνία γίλεηαη θαη αλαθνξά ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ θηλδχλσλ ζε παγθφζκην επίπεδν. 11

13 1. Ιζηνξηθή αλαδξνκή Απφ ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ εηθνζηνχ αηψλα δηαθξίλνληαη νη πξνζπάζεηεο ησλ θπβεξλήζεσλ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ ηεο ρψξαο. Σν 1939 εθδίδεηαη ν Αλαγθαζηηθφο Νφκνο 1984 (ΦΔΚ 405 η.α ) πεξί νξγαλψζεσο ηεο Πνιηηηθήο θαη Οηθνλνκηθήο Δπηζηξαηεχζεσο ηεο ρψξαο. Απφ ηελ ηξίηε θηφιαο δεθαεηία απαληψληαη λφκνη πνπ πξνβιέπνπλ ηελ πξνεηνηκαζία θαη ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ απιψλ πνιηηψλ ππέξ ησλ αλαγθψλ ηεο εζληθήο άκπλαο. Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα πξνζπάζεηα ηεο θπβέξλεζεο λα ιάβεη φια ηα απαξαίηεηα κέηξα ζε πεξίνδν εηξήλεο, έηζη ψζηε λα βξίζθεηαη ζε εηνηκφηεηα πξνθεηκέλνπ λ αληαπεμέιζεη ζε πεξίνδν πνιέκνπ έρνληαο ζηε δηάζεζε ηεο φινπο ηνπο πφξνπο ηεο ρψξαο. ηνλ πξναλαθεξφκελν λφκν, ζε πεξίπησζε πνιέκνπ γίλεηαη δηάθξηζε ζε ζηξαηησηηθή θαη πνιηηηθή επηζηξάηεπζε. Ζ ζηξαηησηηθή επηζηξάηεπζε πεξηιακβάλεη ηηο έλνπιεο δπλάκεηο ηεο ρψξαο. Ζ πνιηηηθή επηζηξάηεπζε πεξηιακβάλεη φιεο ηηο δπλάκεηο ηεο ρψξαο εθηφο απφ ηηο έλνπιεο. ε απηέο αλήθεη ν πιεζπζκφο ηεο ρψξαο θαη άπαληεο, άλδξεο θαη γπλαίθεο, ζπκκεηέρνπλ ππνρξεσηηθά. Απαζρνινχληαη αζθαιψο ακηζζί, ζε ππεξεζίεο φπσο ε πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε ησλ νηθείσλ ησλ επηζηξαηεπκέλσλ, ε νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ κέηξσλ ηεο Παζεηηθήο Αεξακχλεο, ππεξεζίεο επηζηηηζκνχ, κεηαθνξψλ ή δηαβηβάζεσλ αθφκα θαη ζε γεσξγηθέο εξγαζίεο, ζε δεκφζηα έξγα, ζε εξγαζίεο κεηαθνξψλ, δηαβηβάζεσλ, δεκφζηαο αζθάιεηαο θαη γεληθφηεξα ζε νπνηαδήπνηε εξγαζία θξίλνπλ νη αξκφδηνη ππνπξγνί. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε βέβαηα απνηειεί ε δηαπαηδαγψγεζε ησλ πνιηηψλ θαη θπξίσο ηεο λενιαίαο απνζθνπψληαο ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε ζπκβνιή ηνπο ζε πεξίπησζε αλάγθεο. ηνλ Α.Ν (ΦΔΚ 168 η.α ) πεξί Παζεηηθήο Αεξακχλεο ηεο ρψξαο, πνπ εθδφζεθε ην 1940, γίλεηαη δηάθξηζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ Τπνπξγείσλ. πγθεθξηκέλα ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ θαη Γηνηθήζεσο Πξσηεπνχζεο είλαη αξκφδην γηα ηελ πξνζηαζία θαη ηελ απηνπξνζηαζία ηνπ άκαρνπ πιεζπζκνχ. Γηα ηελ αθξίβεηα πξνβιέπεηαη ε θαηαζθεπή θνηλφρξεζησλ θαη ηδησηηθψλ θαηαθπγίσλ, ε εγθαηάζηαζε ζπλαγεξκνχ ζεηξήλσλ, ε πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζπζθφηηζεο θαη ε νξγάλσζε θαη δηάζεζε ζηαζκψλ πξψησλ βνεζεηψλ. Όζνλ αθνξά ζηηο πξνεγνχκελεο αξκνδηφηεηεο ην νηθνλνκηθφ θφζηνο βαξχλεη ηνπο δήκνπο θαη ηηο θνηλφηεηεο, νη νπνίνη θέξνπλ θαη ηελ επζχλε ππξφζβεζεο, απνιχκαλζεο θαη εμαζθάιηζεο ηεο χδξεπζεο. Δπηπιένλ, θαη εδψ αλαθέξεηαη ξεηά ε ζπνπδαηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο ηνπ άκαρνπ πιεζπζκνχ, κέζσ δηαιέμεσλ, ε νπνία ειέγρεηαη κέζσ αζθήζεσλ κε ηε 12

14 ζπκκεηνρή πνιηηψλ, πνπ δχλαηαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ζε νξηζκέλε πεξηνρή ( πφιε, θσκφπνιε ή ρσξηφ). Αξθεηά ρξφληα αξγφηεξα, ην 1968, εθδίδεηαη ν Α.Ν. 398 ( ΦΔΚ 102 η.α ) πεξί Πνιηηηθήο ρεδηάζεσο Δθηάθηνπ Αλάγθεο. Καη πάιη ζηφρνο είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο εζληθήο άκπλαο. Γίλεηαη απνζαθήληζε φξσλ φπσο είλαη νη Πνιηηηθέο Γπλάκεηο, ε Πνιηηηθή ρεδίαζε Δθηάθηνπ Αλάγθεο, ε Πνιηηηθή Κηλεηνπνίεζε θαη ε Πνιηηηθή Άκπλα. Με ηνλ φξν «Πνιηηηθέο Γπλάκεηο» λννχληαη νη Κξαηηθέο Αξρέο θαη Τπεξεζίεο, ηα ζψκαηα αζθαιείαο, ην Ληκεληθφ ψκα, ηα Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ (ΝΠΓΓ), νη θνηλσθειείο νξγαληζκνί, νη επηρεηξήζεηο ηεο ρψξαο θαη γεληθφηεξα φιν ην έκςπρν θαη άςπρν κε έλνπιν δπλακηθφ ηεο ρψξαο. Ζ «Πνιηηηθή ρεδίαζε Δθηάθηνπ Αλάγθεο» πεξηιακβάλεη ηελ νξγάλσζε, πξνπαξαζθεπή θαη θηλεηνπνίεζε ησλ πνιηηηθψλ δπλάκεσλ πνπ απνζθνπεί ζηελ επηβίσζε ζε θαηξφ πνιέκνπ θαη ζπλεπψο ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ Δζληθή Άκπλα. Χο «Πνιηηηθή Κηλεηνπνίεζε» λνείηαη ε νξγαλσκέλε κεηάβαζε απφ ηελ θαηάζηαζε εηξήλεο ζηελ θαηάζηαζε πνιέκνπ. θνπφο ηεο είλαη ε αληηκεηψπηζε δπλάκεσλ πνπ ελδέρεηαη λα παξαθσιχζνπλ ή λα δηαηαξάμνπλ ηελ νηθνλνκηθή ή θνηλσληθή δσή ηεο ρψξαο. «Πνιηηηθή Άκπλα» είλαη ε ππνρξεσηηθή νξγάλσζε, θηλεηνπνίεζε θαη θαζνδήγεζε ησλ Πνιηηηθψλ Γπλάκεσλ ηεο ρψξαο πξνο ηελ αληηκεηψπηζε πάζεο θχζεσο ερζξηθψλ πξνζβνιψλ, ινηπψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη θαηαζηξνθψλ ζηνλ πνιηηηθφ ηνκέα. Σφζν ηα ππνπξγεία, φζν θαη ηα πεξηθεξεηαθά φξγαλα νθείινπλ ελ θαηξψ εηξήλεο λα ελαξκνλίδνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο πξνο ηελ πξνεηνηκαζία ηεο πνιηηηθήο θηλεηνπνίεζεο, ψζηε λ αληαπεμέιζνπλ απνηειεζκαηηθά ζε ελδερφκελε πεξίπησζε αλάγθεο. Δίλαη ππνρξεσκέλα, κεηαμχ άιισλ, λα θαηαξηίδνπλ θαη λα ηεξνχλ ζρέδηα νξγάλσζεο, θηλεηνπνίεζεο θαη δξάζεο, θαζψο επίζεο λα ιακβάλνπλ κέηξα εμαζθάιηζεο ησλ αλαγθαίσλ κέζσλ, πιηθψλ, εθνδίσλ θαη πηζηψζεσλ. Δηδηθέο νκάδεο εξγαζίαο ζπγθξνηνχληαη πξνθεηκέλνπ λα κειεηήζνπλ ηα αλσηέξσ δεηήκαηα θαη λα εηζεγεζνχλ ηα πξνηεηλφκελα απφ απηνχο ζέκαηα. Πξψηε θνξά γίλεηαη ιφγνο γηα ηα θαηξηθά θαηλφκελα θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηε ζενκελία. χκθσλα κε ηελ εηπκνινγία ηεο, ε ιέμε είλαη ζχλζεηε θαη απνηειείηαη απφ ηηο ιέμεηο «Θεφο» θαη «κήληο» πνπ ζεκαίλεη νξγή ηνπ Θενχ. Αλαθέξεηαη ζ έλα θαηαζηξνθηθφ θαηξηθφ θαηλφκελν 13

15 πνπ πιήηηεη κηα πεξηνρή. Όινη ινηπφλ νη πνιίηεο είλαη ππνρξεσκέλνη λα ζπκβάιινπλ ζηε ζίηηζε, ζηέγαζε θαη πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε ησλ πιεγέλησλ. Όπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, ε εξγαζία ή ε παξνρή ππεξεζηψλ ηφζν ησλ θπζηθψλ, φζν θαη ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ θαζψο επίζεο ησλ Ν.Π.Γ.Γ. θαη Ννκηθψλ Πξνζψπσλ Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ (Ν.Π.Η.Γ.) είλαη ππνρξεσηηθή. Απνδεκίσζε θαηαβάιιεηαη κφλν ζηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ν εξγαδφκελνο δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα δηαβίσζεο κε ίδηα κέζα. Δπίζεο ζηε δηθαηνδνζία ηνπ θξάηνπο πεξλνχλ νη ηδησηηθέο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ, ησλ εκπνξεπκάησλ, ησλ πξψησλ πιψλ αθφκα θαη ην πξνζσπηθφ ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα ηα δηαζέζεη γηα ιφγνπο θνηλσληθήο αλάγθεο. ηνλ ίδην λφκν πξνβιέπεηαη εηδηθή εθπαίδεπζε ηνπ πιεζπζκνχ ηφζν ζε επίπεδν θπζηθψλ πξνζψπσλ φζν θαη ζε επίπεδν δεκνζίσλ ππεξεζηψλ γηα ηελ πξνεηνηκαζία ησλ ππαιιήισλ. Με απνθάζεηο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Κπβέξλεζεο νξίδνληαη φια ηα ζρεηηθά κε ηελ πνιηηηθή ζρεδίαζε εθηάθηνπ αλάγθεο (ΠΔΑ) φπσο ηα αληηθείκελα θαη ε δηάξθεηα ηεο εθπαίδεπζεο θαη δηαηάζζνληαη αζθήζεηο ΠΔΑ ζηηο νπνίεο ζπκκεηέρνπλ φιεο νη δεκφζηεο ππεξεζίεο. Ζ πνιηηεία πξνθεηκέλνπ λα έρεη αθξηβή εηθφλα ησλ πφξσλ πνπ δηαζέηεη πξνβαίλεη, αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα, ζε εηξεληθή πεξίνδν, ζε απνγξαθή φπσο αλαιπηηθά αλαθέξεηαη ζην Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα 708 απφ 7 Ννεκβξίνπ 1970 (ΦΔΚ 237 η.α ), ην νπνίν ζπκπιεξψλεη ηνλ Α.Ν. 398/1968 ( ΦΔΚ 102 η.α ). Με απφθαζε ηνπ πξσζππνπξγνχ φινη νη ηδηψηεο, είηε πξφθεηηαη γηα θπζηθά πξφζσπα, είηε γηα επηρεηξήζεηο, βηνκεραλίεο ή νξγαληζκνχο, ππνρξενχληαη λα ρνξεγνχλ ζρεηηθά ζηνηρεία, γηα ηελ αθξίβεηα ησλ νπνίσλ δηελεξγείηαη έιεγρνο. Πην αλαιπηηθά θαηαγξάθνληαη: πξφζσπα, δψα, νρήκαηα, κεραλήκαηα, εξγαιεία, εγθαηαζηάζεηο, πιηθά, πξψηεο χιεο, βηνκεραληθά, γεσξγηθά, θηελνηξνθηθά θαη δαζηθά πξντφληα θ.α. Να ζεκεησζεί φηη ε πνιηηεία αζθεί απφιπην έιεγρν ηφζν ζην εμαγσγηθφ φζν θαη ζην εηζαγσγηθφ εκπφξην. Μηα δεχηεξε αλαθνξά πνπ αθνξά ζηελ πεξίνδν εηξήλεο γίλεηαη ζην Ν.Γ. 857 πνπ εθδφζεθε ζηηο 18 Μαξηίνπ 1971 (ΦΔΚ 57 η.α ) πεξί αληηκεηψπηζεο ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο ζε πεξίνδν εηξήλεο. Οξίδεηαη ε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο σο ε θάζε αηθλίδηα θαηάζηαζε πνπ πξνθαιείηαη από θπζηθά ή άιια, κε πνιεκηθά, γεγνλόηα ε νπνία έρεη σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ή ηελ απεηιή δεκηνπξγίαο εθηεηακέλσλ απσιεηώλ ή θαηαζηξνθώλ, ζην έκςπρν δπλακηθό ή θαη ζην νπνηνδήπνηε πιηθό θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο ρώξαο. Σέηνηα γεγνλόηα είλαη νη ζεηζκνί, νη πιεκκύξεο, νη ζύειιεο (ηπθώλεο), ε ππεξβνιηθή ρηνλόπησζε, νη κεγάιεο ππξθαγηέο, ην ζθνδξό ςύρνο, νη ζαλαηεθόξεο επηδεκίεο, ε επηδξνκή αθξηδώλ, ηα κεγάια ζαιάζζηα, ζηδεξνδξνκηθά, απηνθηλεηηζηηθά ή αεξνπνξηθά δπζηπρήκαηα. 14

16 Σν 1974 έγηλε κηα πξνζπάζεηα ζπγθέληξσζεο θαη ελνπνίεζεο ησλ πάλησλ πνπ αθνξνχλ ζηελ Πνιηηηθή ρεδίαζε Δθηάθηνπ Αλάγθεο. Γηα ην ιφγν απηφ ζηηο 2 επηεκβξίνπ 1974 εθδφζεθε ην Ν.Γ. 17 (ΦΔΚ 236 η.α ) πεξί Πνιηηηθήο ρεδηάζεσο Δθηάθηνπ Αλάγθεο κε αληηθείκελν ηε δηαζθάιηζε ηεο Δζληθήο Άκπλαο ζε πεξίνδν πνιέκνπ θαη ηελ αληηκεηψπηζε εθηάθησλ αλαγθψλ ζε πεξίνδν εηξήλεο, κε ην νπνίν θαηαξγείηαη πιεζψξα δηαηάμεσλ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ. Γίλεηαη ινηπφλ μεθάζαξε ε επαηζζεζία θαη ε κέξηκλα ηεο πνιηηείαο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θνηλσλίαο θαη ζε εηξεληθή πεξίνδν θαη απηφ πξνθχπηεη απφ ηελ αλαδηαηχπσζε ησλ ζρεηηθψλ νξηζκψλ σο δηαθαίλεηαη αθνινχζσο: ηηο «Πνιηηηθέο Γπλάκεηο» εληάζζεηαη ε Ππξνζβεζηηθή Τπεξεζία ελψ απνθιείεηαη ην Ληκεληθφ ψκα. ηνλ νξηζκφ ηεο «Πνιηηηθήο ρεδίαζεο Δθηάθηνπ Αλάγθεο» ηεο «Πνιηηηθήο Κηλεηνπνίεζεο» θαη ηεο «Πνιηηηθήο Άκπλαο» αλαθέξεηαη πιένλ μεθάζαξα ε αληηκεηψπηζε πάζεο θχζεσλ θαηαζηξνθψλ - εθηάθησλ αλαγθψλ - ζε πεξίνδν εηξήλεο. Χο «Καηάζηαζε Δθηάθηνπ Αλάγθεο» λνείηαη θάζε απξνζδφθεηε θαηάζηαζε ε νπνία πξνθαιείηαη απφ θπζηθά ή άιια γεγνλφηα, είηε πνιεκηθά είηε φρη, είηε ιφγσ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, ηα νπνία νδεγνχλ ζε απεηιή ή θαηαζηξνθή ηνπ έκςπρνπ θαη άςπρνπ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο. Σα θπξηφηεξα φξγαλα Πνιηηηθήο ρεδίαζεο είλαη ην Αλψηαην πκβνχιην Δζληθήο Άκπλαο θαη ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο. Σν Αλψηαην πκβνχιην Δζληθήο Άκπλαο είλαη ην αξκφδην φξγαλα γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ. Οη απνθάζεηο απηέο αθνξνχλ ηηο πνιηηηθέο δπλάκεηο θαη είλαη ππνρξεσηηθέο. Σν Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο κεηαμχ άιισλ, παξέρεη πεξαηηέξσ θαηεπζχλζεηο θαη ζπληνλίδεη ηηο ελέξγεηεο ησλ ππνπξγείσλ θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ απνθάζεσλ ηνπ Αλψηαηνπ πκβνπιίνπ Δζληθήο Άκπλαο θαη παξαθνινπζεί θαη ειέγρεη ηηο πνιηηηθέο δπλάκεηο. ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο θαη ζπγθεθξηκέλα ζην Αξρεγείν ησλ Δλφπισλ Γπλάκεσλ ζπζηήλεηαη Γηεχζπλζε Πνιηηηθήο ρεδίαζεο Δθηάθηνπ Αλάγθεο, ζε θάζε ππνπξγείν Τπεξεζία Πνιηηηθήο ρεδίαζεο Δθηάθηνπ Αλάγθεο θαη ζηα Αξρεγεία Υσξνθπιαθήο, Αζηπλνκίαο Πφιεσλ, Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο, ζηε Γεληθή Γηεχζπλζε Αγξνθπιαθήο θαζψο επίζεο θαη ζε θάζε Ννκαξρία Σκήκα Πνιηηηθήο ρεδίαζεο Δθηάθηνπ Αλάγθεο θαη νξίδνληαη νη αξκνδηφηεηεο εθάζηνπ νξγάλνπ. Σφζν νη ππεξεζίεο φζν θαη νη πνιίηεο νθείινπλ λα ζπκκνξθψλνληαη πξνο ηα δηαηαζζφκελα ζε πεξίνδν γεληθήο ή κεξηθήο πνιηηηθήο θηλεηνπνίεζεο, θαζψο επίζεο λα έρνπλ ελεξγήζεη απνηειεζκαηηθά, πξνγελέζηεξα, φζνλ αθνξά ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπο. Αλάκεζα ζε απηέο 15

17 ζπγθαηαιέγεηαη ε ηήξεζε κπζηηθφηεηαο απφ πιεπξάο νπνηνπδήπνηε αλακεηρζεί κε δεηήκαηα πνιηηηθήο ζρεδίαζεο εθηάθηνπ αλάγθεο. Γηα ιφγνπο εζληθήο αζθάιεηαο επηηξέπεηαη ε κε δεκνζίεπζε ζηε Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο ή κε αλαθνίλσζε κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν, ησλ απνθάζεσλ ηνπ Αλψηαηνπ πκβνπιίνπ Δζληθήο Άκπλαο. ην πξναλαθεξφκελν Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα πξνβιέπνληαη επίζεο Πνηληθέο θαη Γηθνλνκηθέο Γηαηάμεηο γηα φζνπο δε ζπκκνξθσζνχλ πξνο ηα δηαηαζζφκελα πνπ πεξηιακβάλνπλ ηφζν ρξεκαηηθή πνηλή φζν θαη πνηλή θπιάθηζεο έσο έμη (6) κήλεο ή θαη πιένλ απηψλ. 16

18 2. Πνιηηηθή Πξνζηαζία ζηε ζύγρξνλε επνρή 2.1 Η έλλνηα ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Ζ Πνιηηηθή Πξνζηαζία απνβιέπεη ζην λα δεκηνπξγήζεη ζηνπο πνιίηεο έλα αίζζεκα αζθάιεηαο ιακβάλνληαο πξνιεπηηθά κέηξα πνπ έρνπλ ζαλ ζθνπφ ηφζν ηελ πξνζηαζία ηεο δσήο, ηεο πγείαο θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπο, φζν θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζην νπνίν βηψλνπλ (θπζηθφ θαη θνηλσληθφ) απφ θάζε είδνπο θαηαζηξνθέο, θπζηθέο ή αλζξσπνγελείο, νη νπνίεο πξνθαινχλ θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο. ε πεξηπηψζεηο πνπ απηφ δελ είλαη εθηθηφ, ν θξαηηθφο κεραληζκφο πξνβαίλεη ζε ελέξγεηεο αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο απηψλ ησλ θαηαζηάζεσλ. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ απαξαίηεηε είλαη ε ελνπνίεζε ησλ γλψζεσλ ηεο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο ηεο ρψξαο, κε ηελ εκπεηξία πνπ θαηέρνπλ φζνη θαινχληαη λ αληηκεησπίζνπλ ζηελ πξάμε θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο. χκθσλα κε ην Ν (ΦΔΚ 212 η.α ) απφ 11/11/1995 πεξί Οξγάλσζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη άιισλ δηαηάμεσλ, ε «Πνιηηηθή Πξνζηαζία» νξίδεηαη σο ν ζρεδηαζκόο, ε πξόιεςε, ε πιηθή θαη ςπρνινγηθή πξνπαξαζθεπή θαη θηλεηνπνίεζε ησλ δπλάκεσλ θαη κέζσλ ηεο ρώξαο, πνπ απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηώλ, ζηε δηαθύιαμε ησλ θάζε είδνπο αγαζώλ, πιηθώλ θαη πινπηνπαξαγσγηθώλ πεγώλ, εγθαηαζηάζεσλ θαη κλεκείσλ ηεο ρώξαο, θαζώο θαη ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ επηπηώζεσλ ζηηο πεξηπηώζεηο αλαγθώλ πνπ πξνθαινύληαη από θπζηθέο, ηερλνινγηθέο ή άιιεο θαηαζηξνθέο. Αλαθεξφκαζηε πιένλ κφλν ζε εηξεληθή πεξίνδν θαη ζηελ παξνχζα εξγαζία ζα εζηηάζνπκε ζηελ πεξίπησζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ θηλδχλσλ. Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη είλαη επηηαθηηθή ε αλάγθε γηα επαλαπξνζδηνξηζκφ θαη αμηνιφγεζε ησλ θηλδχλσλ θαη γεληθφηεξα ηνπ ηξφπνπ δηαρείξηζεο θαη αληηκεηψπηζεο ηνπο, θαζψο έρνπλ αιιάμεη πνιινί παξάγνληεο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θιηκαηνινγηθψλ ζπλζεθψλ Ζ αχμεζε ηεο αζηηθνπνίεζεο πνπ έρεη ιάβεη ρψξα ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, ν ζχγρξνλνο ηξφπνο δσήο, ε αδηαθνξία γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε νηθνινγηθή ππνβάζκηζε ηφζν απφ ηνπο πνιίηεο φζν θαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο έρνπλ ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηε δεκηνπξγία ηέηνησλ θαηλνκέλσλ. 17

19 2.2 Έλλνηεο θαη νξηζκνί ηελ ειιεληθή λνκνζεζία ππάξρεη έλαο κεγάινο αξηζκφο δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ πνιηηηθή πξνζηαζία. Οη ζεκαληηθφηεξνη εμ απηψλ, πέξαλ απηψλ πνπ αλαθέξζεθαλ ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, είλαη ν Ν (ΦΔΚ 212 η.α ) ηνπ 1995, ν Ν (ΦΔΚ 102 η.α ) απφ 01/05/2002, ε Τ.Α (ΦΔΚ 423 η.β ) απφ 10/04/2003, ην Π.Γ. 151 (ΦΔΚ 107 η.α ) απφ 03/06/2004, ν Ν (ΦΔΚ 87, η.α ) απφ 07/06/2010 θαη ν Ν (ΦΔΚ 73 η.α ) απφ 24/03/2014. Γηα ηελ πιεξέζηεξε θαηαλφεζε ηνπ ππφ εμέηαζε ζέκαηνο, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε απνζαθήληζε ησλ θπξηφηεξσλ ελλνηψλ φπσο απηέο αλαγξάθνληαη ή απνξξένπλ απφ ην Ν (ΦΔΚ 102 η.α ) απφ 01/05/2002 πεξί Αλαβάζκηζεο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη απφ ηελ Τ.Α (ΦΔΚ 423 η.β ) απφ 10/04/2003 πνπ αθνξά ζηελ έγθξηζε ηνπ Γεληθνχ ρεδίνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο: Καηαζηξνθή: θάζε ηαρείαο ή βξαδείαο εμέιημεο θπζηθό θαηλόκελν ζην ρεξζαίν, ζαιάζζην θαη ελαέξην ρώξν, ην νπνίν πξνθαιεί εθηεηακέλεο δπζκελείο επηπηώζεηο ζηνλ άλζξσπν, θαζώο θαη ζην αλζξσπνγελέο ή θπζηθό πεξηβάιινλ. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη ε έληαζε ε νπνία εμαξηάηαη απφ ηηο απψιεηεο πνπ απηή πξνθαιεί ζηε δσή, πγεία θαη πεξηνπζία ησλ πνιηηψλ θαζψο επίζεο ζηα αγαζά, ζηηο πινπηνπαξαγσγηθέο πεγέο θαη ζηηο ππνδνκέο ηεο ρψξαο. Μηα θαηαζηξνθή κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο γεληθή φηαλ εθηείλεηαη ζε ηξεηο ηνπιάρηζηνλ πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο. Μηα επηπιένλ δηάθξηζε κπνξεί λα είλαη ζε Πεξηθεξεηαθή ή Σνπηθή Καηαζηξνθή κηθξήο ή κεγάιεο έληαζεο. Ο ραξαθηεξηζκφο εμαξηάηαη απφ ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο, δειαδή ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο, λνκνχ ή αθφκα θαη ζε θεληξηθφ επίπεδν. ε θαηαζηξνθέο κηθξήο έληαζεο αξθνχλ ην δηαζέζηκν δπλακηθφ θαη ηα κέζα ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο ή λνκνχ. Κίλδπλνο: ε πηζαλόηεηα εθδήισζεο ελόο θπζηθνύ θαηλνκέλνπ ή ηερλνινγηθνύ ζπκβάληνο ή θαη ινηπώλ θαηαζηξνθώλ ζε ζπλδπαζκό κε ηελ έληαζε ησλ θαηαζηξνθώλ πνπ κπνξεί λα πξνθιεζνύλ ζηνπο πνιίηεο, ζηα αγαζά, ζηηο πινπηνπαξαγσγηθέο πεγέο θαη ζηηο ππνδνκέο κηαο πεξηνρήο. 18

20 Καηάζηαζε θηλεηνπνίεζεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο: ε ελεξγνπνίεζε θαη ε θιηκάθσζε ηεο δξάζεο ηνπ δπλακηθνύ θαη ησλ κέζσλ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ζε θεληξηθό, πεξηθεξεηαθό θαη ηνπηθό επίπεδν, γηα ηνπο ζθνπνύο ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη εηδηθόηεξα γηα ηελ αληηκεηώπηζε έθηαθησλ αλαγθώλ από θαηαζηξνθέο ή θαη γηα ηνλ έιεγρν θαη πεξηνξηζκό ησλ δπζκελώλ επηπηώζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο αληίζηνηρνπο θηλδύλνπο. Γηαθξίλεηαη ζηελ θαηάζηαζε εηνηκφηεηαο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη ζηελ θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. Ζ πξψηε θαηεγνξία βαζίδεηαη ζε ηεθκεξησκέλν θίλδπλν θαη θιηκαθψλεηαη ε εηνηκφηεηα ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ ελψ ζηε δεχηεξε έρεη ήδε εθδεισζεί ην θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν θαη απαηηείηαη ν ζπληνληζκφο θαη ε θηλεηνπνίεζε πιενλάδνληνο απφ ηνπ ζπλεζηζκέλνπ δπλακηθνχ θαη κέζσλ Γπλακηθό θαη κέζα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γηα ηελ αληηκεηψπηζε εθηάθησλ αλαγθψλ απαηηείηαη ε ζπκκεηνρή φισλ ησλ πφξσλ ηεο ρψξαο, είηε απνηεινχλ έκςπρν είηε άςπρν δπλακηθφ. Κχξην ξφιν ζε πξνπαξαζθεπαζηηθφ ζηάδην δηαδξακαηίδνπλ εηδηθεπκέλα ζηειέρε ηα νπνία αλαιακβάλνπλ ηελ εθπφλεζε θαη εθαξκνγή ζρεδίσλ, πξνγξακκάησλ θαη κέηξσλ ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ζε θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν. Ζ ζπκβνιή φισλ ησλ θξαηηθψλ ππεξεζηψλ, ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α.) θαζψο επίζεο θαη ησλ νξγαληζκψλ θνηλήο σθέιεηαο είλαη θαζνξηζηηθή ζε επηρεηξεζηαθφ επίπεδν. ηνπο νξγαληζκνχο θνηλήο σθέιεηαο αλήθνπλ ππεξεζίεο φπσο ην Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο (Δ.Κ.Α.Β.), ην Ππξνζβεζηηθφ ψκα (Π..), ε Διιεληθή Αζηπλνκία (ΔΛ.Α.), νη έλνπιεο δπλάκεηο, ην Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή (Λ.. - ΔΛ.ΑΚΣ.), ν Οξγαληζκφο Αληηζεηζκηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο (Ο.Α..Π.), νη ππεξεζίεο ησλ Ο.Σ.Α., ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο, ε Δζληθή Μεηεσξνινγηθή Τπεξεζία (Δ.Μ.Τ), ε Γεκφζηα Δπηρείξεζε Ζιεθηξηζκνχ (Γ.Δ.Ζ.), ν Οξγαληζκφο Σειεπηθνηλσληψλ Διιάδνο (Ο.Σ.Δ.), ε Δηαηξία Τδξεχζεσο θαη Απνρεηεχζεσο Πξσηεπνχζεο (Δ.Τ.Γ.Α.Π.), ε Γεκφζηα Δπηρείξεζε Αεξίνπ Α.Δ. (Γ.Δ.Π.Α.), ν Γηαρεηξηζηήο Δζληθνχ πζηήκαηνο Φπζηθνχ Αεξίνπ (Γ.Δ..Φ.Α.) θ.α. Όζνη δεκφζηνη ππάιιεινη απφ ηηο αλσηέξσ ππεξεζίεο αξλεζνχλ ηελ εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο ζε φηη 19

21 αθνξά ηελ Π.Π., ππνπίπηνπλ ζε πεηζαξρηθφ παξάπησκα θαη ππφθεηληαη ζηηο ζπλέπεηεο ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ. Δζεινληηθέο νξγαλψζεηο νη νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο Π.Π. ζηειερψλνληαη απφ πνιχ έκπεηξνπο εζεινληέο θαη δχλαηαη λα ζπκβάιινπλ ζε κεγάιν βαζκφ. Δηδηθεπκέλνη εζεινληέο πνπ δελ αλήθνπλ ζε θάπνηα εζεινληηθή νξγάλσζε ελδέρεηαη λα ζπκβάινπλ θαη απηνί. Οκνίσο ζε θαηαζηξνθέο εμεηδηθεπκέλνπ ραξαθηήξα ή ζε γεληθέο θαηαζηξνθέο θαη ζε πεξηθεξεηαθέο ή ηνπηθέο θαηαζηξνθέο κεγάιεο έληαζεο, δχλαηαη λα θιεζνχλ πνιίηεο νη νπνίνη δηαζέηνπλ εηδηθέο γλψζεηο θαη κέζα πνπ αλήθνπλ ζε θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα καδί κε ηνπο αληίζηνηρνπο ρεηξηζηέο ηνπο. Πιένλ γίλεηαη ιφγνο γηα θαηαβνιή απνδεκίσζεο ζε φζνπο πνιίηεο ζπλδξάκνπλ πξνζθέξνληαο πξνζσπηθή εξγαζία ή θάπνην κέζν πνπ δηαζέηνπλ ην χςνο θαη ε δηαδηθαζία ηεο νπνίαο θαζνξίδεηαη κε θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε θαη Οηθνλνκηθψλ. 2.4 Όξγαλα ζρεδηαζκνύ θαη εθαξκνγήο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο Κεληξηθά όξγαλα Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Με ην Ν (ΦΔΚ 212 η.α ) ηνπ 1995 ζπζηήλεηαη ε Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ε νπνία ππάγεηαη ζην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο. Αθνξκή γηα ηε δεκηνπξγία ηεο απνηέιεζαλ νη θαηαζηξνθηθνί ζεηζκνί πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηε ρψξα καο ην πγθεθξηκέλα ζηελ Κνδάλε θαη ηα Γξεβελά ζηηο , κεγέζνπο 6,6 Richter θαη ζην Αίγην ζηηο , κεγέζνπο 6,1 Richter. Απνζηνιή ηεο είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο εηνηκφηεηαο ηεο ρψξαο κέζα απφ ην ζπληνληζκφ ησλ δπλάκεσλ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ε νπνία πξνθχπηεη απφ ηε κειέηε, ηελ επεμεξγαζία θαη ην ζρεδηαζκφ ηεο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο ψζηε λα κπνξεί λ αληαπεμέξρεηαη ζε πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ. 20

22 Ο ξφινο ηεο δηαθξίλεηαη ζε δπν πεδία. ην πξψην πεδίν εληάζζεηαη ην επηζηεκνληθφ πιαίζην κέζα ζην νπνίν θηλείηαη, κε ηε κειέηε θαη ηεθκεξίσζε ζρεδίσλ θαη δξάζεσλ, ηε ζχληαμε θαλνληζκψλ, ηηο πξνηάζεηο γηα θαηαλνκή ζρεηηθψλ πηζηψζεσλ, ηελ παξνρή εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο θαζψο θαη ηελ θαηάξηηζε ζηειερψλ ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη κειψλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ γηα ηηο νπνίεο ηεξεί ζρεηηθφ κεηξψν, ηε ιεηηνπξγία ηνπ αξηζκνχ έθηαθηεο αλάγθεο 112 θ.α. ην δεχηεξν πεδίν ζπκπεξηιακβάλνληαη ζέκαηα νξγάλσζεο φπσο είλαη ε πξνεηνηκαζία θαη ε θηλεηνπνίεζε δπλακηθνχ θαη κέζσλ, ν ζπληνληζκφο ηεο δξάζεο ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, ε επηρεηξεζηαθή έληαμε ησλ εζεινληψλ πνπ είλαη εγγεγξακκέλνη ζην Μεηξψν Δζεινληψλ ηεο ΓΓΠΠ, ε απνκάθξπλζε ησλ πνιηηψλ θαηφπηλ πιεξνθφξεζεο θαη παξέρνληαο ηνπο εηδηθέο νδεγίεο θαη ηέινο ε απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ. εκαληηθή ζεσξείηαη ε δξάζε ηεο γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ζρέζεσλ ηεο ρψξαο κε δηεζλείο νξγαληζκνχο θαη αληίζηνηρνπο θνξείο άιισλ ρσξψλ παξέρνληαο επηζηεκνληθή ή θαη πιηθή βνήζεηα φπσο ζπλέβε κε ην ζεηζκφ ηεο Σνπξθίαο ην 1999 θαη ε θαηάζηαζε εηνηκφηεηαο γηα ζπλδξνκή ζηελ Ηηαιία ην θζηλφπσξν ηνπ Παξάιιεια αμηνπνηείηαη ε παξνρή βνήζεηαο πξνο ηε ρψξα καο ζε πεξίπησζε θαηαζηξνθήο. ην δπλακηθφ ηεο ΓΓΠΠ ππάγνληαη απφ ην 2006 ε Τπνζηεξηθηηθή Οκάδα Γηαρείξηζεο Υεκηθψλ, Βηνινγηθψλ, Ραδηνινγηθψλ θαη Ππξεληθψλ Απεηιψλ θαη πκβάλησλ θαη ε Οκάδα Αλαγλψξηζεο Θπκάησλ Καηαζηξνθψλ. Πξφθεηηαη γηα κνλάδεο κε εηδηθή ιεηηνπξγία νη νπνίεο ζηειερψλνληαη απφ εηδηθεπκέλν επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ, ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, εκπεηξνγλψκνλεο θαη θαηάιιεια εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ ησλ πνιηηηθψλ δπλάκεσλ. 21

23 Δηθφλα 2.1: Οξγαλφγξακκα ηεο ΓΓΠΠ. (Πεγή: Σν 1999 (Απφθαζε 770, ΦΔΚ 485, η.β ) μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ΚΔΠΠ)ην νπνίν ππάγεηαη ζηε ΓΓΠΠ. Σν ΚΔΠΠ είλαη ην θχξην θαη αξκφδην φξγαλν γηα ην ζπληνληζκφ ησλ δηαηηζέκελσλ δπλάκεσλ θαη κέζσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ελφο θαηαζηξνθηθνχ θαηλφκελνπ. Γηα αθφκα θαιχηεξν ζπληνληζκφ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο πιήξσο εμνπιηζκέλνπ θηλεηνχ θέληξνπ επηρεηξήζεσλ. ηειερψλεηαη απφ ελ ελεξγεία ή απφζηξαηνπο αμησκαηηθνχο ησλ Δλφπισλ Γπλάκεσλ, ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο θαη ηνπ Ληκεληθνχ ψκαηνο. Λεηηνπξγεί ζε εηθνζηηεηξάσξε βάζε θαη γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθπιήξσζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ ελεκεξψλεηαη θαζεκεξηλά κέρξη ηηο 09:00 π.κ., είηε βξίζθεηαη ζε εμέιημε θάπνην ζπκβάλ, είηε φρη, κε αλαθνξέο απφ ηηο Γεληθέο Γξακκαηείεο ησλ Πεξηθεξεηψλ. Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζα αθνινπζήζνπλ ζε επφκελε ελφηεηα. 22

24 Σν 2014 ζην πιαίζην αλαδηάξζξσζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ ηεο ΓΓΠΠ κε ην Ν (ΦΔΚ 73 η.α ) άξζξν 108 γηα ην νπνίν εθθξεκεί ε έθδνζε Π.Γ., επαλαδηαηππψλνληαη νη αξκνδηφηεηεο ηεο ΓΓΠΠ. Πιένλ, ε ΓΓΠΠ: 1. Πξνσζεί θαη ζπληνλίδεη ηελ απφ θνηλνχ δξάζε θνξέσλ θαη δνκψλ δειαδή ηε ζπλεξγαζία ησλ θεληξηθψλ, απνθεληξσκέλσλ, πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ ζηνρεχνληαο ζηε ζπγθέληξσζε ησλ απνηειεζκάησλ εθαξκνγήο δξάζεσλ πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηε δηακφξθσζε πξνηάζεσλ γηα ηε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ θαζψο επίζεο ππνζηεξίδεη ηηο σο άλσ ππεξεζίεο ζηελ ππνβνιή πξνηάζεσλ. 2. Καηαξηίδεη ηελ πξφηαζε ηνπ Δηήζηνπ Δζληθνχ ρεδηαζκνχ θαη ειέγρεη ηελ εθαξκνγή ηνπ θαζψο επίζεο ζπληνλίδεη ηηο δηαδηθαζίεο γηα ηε δηακφξθσζε ηνπ ηξηεηνχο Δζληθνχ ρεδηαζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. 3. Καηαξηίδεη ην εηήζην πξφγξακκα πξνκεζεηψλ γηα φιε ηε ρψξα θαη εηζεγείηαη ηελ θαηαλνκή πηζηψζεσλ ζηνλ Τπνπξγφ Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε. 4. πλεξγάδεηαη κε ηα εξεπλεηηθά θαη αθαδεκατθά ηδξχκαηα ηεο ρψξαο θαη πξνσζεί ηε ζπλεξγαζία φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ κε απηά, κε ζθνπφ ηελ αλάιπζε θαη ραξηνγξάθεζε ηνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ έξεπλαο ζε ηνκείο θηλδχλνπ, πξφιεςεο, πξνεηνηκαζίαο, αληηκεηψπηζεο, αλάθακςεο θαη απνθαηάζηαζεο απφ θαηαζηξνθέο. 5. Σεξεί Δηδηθφ Φάθειν Καηαζηξνθήο μερσξηζηά γηα θάζε θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν πνπ ζα ιάβεη ρψξα ζε φιε ηελ επηθξάηεηα. Ο θάθεινο απηφο πεξηέρεη ζηνηρεία γηα φιεο ηηο ελέξγεηεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί, εθζέζεηο απνινγηζκνχ δξάζεο φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ, καδί κε ηηο πξνηάζεηο ηνπο γηα βειηίσζε ησλ δξάζεσλ θαη ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ έθηαζε θαη ηελ έληαζε ηεο θαηαζηξνθήο θαη ην εθηηκψκελν θφζηνο γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ. Όηαλ ζα έρεη νινθιεξσζεί ην ζηάδην ηεο απνθαηάζηαζεο ζπκπιεξψλνληαη ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία πξνθεηκέλνπ λα ππνινγηζηεί ην θφζηνο ηεο θαηαζηξνθήο ζε νηθνλνκηθνχο φξνπο. 6. Δίλαη αξκφδηα γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο αθνχ πξψηα αμηνινγήζεη ηα δηαζέζηκα επηζηεκνληθά ζηνηρεία πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηεο φπσο π.ρ. ηελ πξφγλσζε ησλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, απνζθνπψληαο ζηελ έγθαηξε θηλεηνπνίεζε. Γηα ην ζθνπφ απηφ ιεηηνπξγεί ζρεηηθή κνλάδα 23

25 αμηνιφγεζεο θαη ην Δζληθφ χζηεκα Έγθαηξεο Πξνεηδνπνίεζεο. Με ηε ζπκβνιή ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο κεξηκλά γηα ηελ αζθάιεηα ηεο ρψξαο θαη ιεηηνπξγεί ην ΚΔΠΠ ζε εηθνζηηεηξάσξε βάζε ζηειερψλνληαο ην κε εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ απφ ηελ Δζληθή ρνιή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Ππξνζβεζηηθήο Αθαδεκίαο θαη απφ ην Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο (ΔΚΓΓΑ). Αμηνπνηεί ηηο εζεινληηθέο νξγαλψζεηο θαη ηνπο εηδηθεπκέλνπο εζεινληέο νη νπνίνη είλαη εγγεγξακκέλνη ζην Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ θαη έρνπλ πηζηνπνηεζεί απφ ηελ Δζληθή ρνιή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Ππξνζβεζηηθήο Αθαδεκίαο. 7. Πιεξνθνξεί θαη επαηζζεηνπνηεί ηνπο πνιίηεο θαη φηαλ θξηζεί απαξαίηεην γηα ιφγνπο αζθαιείαο δειαδή γηα ιφγνπο πξνζηαζίαο ηεο δσήο ή ηεο πγείαο ηνπο, ιακβάλεη ηελ απφθαζε γηα νξγαλσκέλε απνκάθξπλζε ησλ πνιηηψλ κε επζχλε ηνπ δεκάξρνπ ή ηνπ πεξηθεξεηάξρε αλάινγα κε ηελ έθηαζε ηεο θαηαζηξνθήο. 8. Σέινο, εηζεγείηαη ζηνλ Τπνπξγφ Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε λνκνζεηηθά, θαλνληζηηθά ή άιια αλαγθαία κέηξα ζρεηηθά κε ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία θαη ηελ απνζηνιή ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο θαη πξνσζεί ηηο ζρέζεηο ηεο Διιάδαο κε αληίζηνηρνπο θνξείο άιισλ ρσξψλ θαη δηεζλείο νξγαληζκνχο. εκαληηθφο είλαη θαη ν ξφινο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Δίλαη εθείλνο πνπ ζπληνλίδεη φιεο ηηο ελέξγεηεο απφ ηελ πξφιεςε κέρξη ηελ απνθαηάζηαζε. Δηζεγείηαη θαη θαηφπηλ έγθξηζεο ηνπ Τπνπξγνχ Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε εθδίδεη ηηο απνθάζεηο γηα ηελ θήξπμε ηεο θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο. Δηζεγείηαη ζηνλ ίδην ππνπξγφ γηα ηελ θαηαλνκή πηζηψζεσλ θαη πξνβαίλεη ζε άκεζε πξνκήζεηα θαη δηάζεζε πιηθψλ, εθνδίσλ θαη κέζσλ ζε θαηάζηαζε θηλεηνπνίεζεο θαη φηαλ είλαη αλαγθαίν πέξαλ ηνπ πνζνχ πνπ έρεη πξνβιεθζεί ζηνλ πξνυπνινγηζκφ. Με απφθαζε ηνπ εληάζζνληαη ζηηο δπλάκεηο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζία πνιίηεο κε εηδηθέο γλψζεηο θαη κέζα ηα νπνία αλήθνπλ ζε θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα κε ηνπο ρεηξηζηέο ηνπο. Σέινο, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα κεηαβηβάζεη αξκνδηφηεηεο ηνπ ζε πθηζηάκελα φξγαλα πιελ εθείλσλ πνπ ηνπ έρεη αλαζέζεη ν Τπνπξγφο Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε θαζψο επίζεο δχλαηαη λα νξίδεη Δζληθφ Δθπξφζσπν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. 24

26 πληνληζηηθή Αξρή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (.Α.Π.Π.) Με ην Ν (ΦΔΚ 73 η. Α ) άξζξν 105 γηα ην νπνίν φπσο πξναλαθέξζεθε εθθξεκεί ε έθδνζε Π.Γ. θαη ζπλεπψο ε εθαξκνγή ηνπ, ζπληζηάηαη ζηε ΓΓΠΠ ε πληνληζηηθή Αξρή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (.Α.Π.Π.), ε νπνία ζπγθξνηείηαη απφ ηηο αθφινπζεο δηεπζχλζεηο θαη γξαθεία: A. Γηεχζπλζε Δξεπλψλ θαη Δθαξκνγψλ B. Γηεχζπλζε ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ Γ. Γξαθείν Γηεζλνχο θαη Δπξσπατθήο πλεξγαζίαο θαη Πξνγξακκάησλ Γ. Γξαθείν Γηνίθεζεο θαη Οξγάλσζεο Δ. Γξαθείν Γηαρείξηζεο Δληαίνπ Δπξσπατθνχ Αξηζκνχ Κιήζεο Έθηαθηεο Αλάγθεο «112». Α. Ζ Γηεχζπλζε Δξεπλψλ θαη Δθαξκνγψλ έρεη σο ζηφρν ηε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ θαη ηε ζπκβνιή ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε. Απαξηίδεηαη απφ ηα αθφινπζα ηκήκαηα: 1. Σκήκα Πξφιεςεο θαη Απνθαηάζηαζεο Καηαζηξνθψλ: επεμεξγάδεηαη ζέκαηα θαη ζπληνλίδεη ηηο δξάζεηο γηα ηελ πξφιεςε ησλ θαηαζηξνθψλ θαζψο επίζεο θαη ην ζρεδηαζκφ αληηκεηψπηζεο ησλ θαηαζηξνθψλ. πληνλίδεη ηνπο θνξείο θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ εκπιέθνληαη ζηηο δξάζεηο απνθαηάζηαζεο θαη ζπληάζζεη ηνπο αληίζηνηρνπο θαλνληζκνχο. 2. Σκήκα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ: επεμεξγάδεηαη ηα ζρεηηθά ζέκαηα κε ην ζρεδηαζκφ ησλ δξάζεσλ πξνεηνηκαζίαο θαη αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθψλ, πξνβαίλεη ζην δηαρσξηζκφ αλά θαηεγνξία θηλδχλνπ θαη ζπληνλίδεη ηηο εκπιεθφκελεο ππεξεζίεο θαη θνξείο, θξνληίδεη γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ ηεο Π.Π. θαη ππνζηεξίδεη ην ΚΔΠΠ ζηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθψλ. Δπίζεο παξαθνινπζεί ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο Π.Π., εηζεγείηαη ζρεηηθνχο θαλνληζκνχο θαη ηα Γεληθά, Πεξηθεξεηαθά θαη Σνπηθά ρέδηα. Δίλαη αξκφδην θαη γηα ηελ νξγάλσζε θαη δηελέξγεηα αζθήζεσλ ζε ζπλεξγαζία κε άιινπο θνξείο θαη ππεξεζίεο. 25

27 3. Σκήκα Δξεπλψλ θαη Σεθκεξίσζεο: πξνβαίλεη ζε φιεο ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο ζπγθέληξσζεο ζηνηρείσλ ζρεηηθψλ κε θάζε είδνπο θαηαζηξνθή, κε ζθνπφ ηελ ηεθκεξίσζε δηαδηθαζηψλ δηαρείξηζεο ηνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ηα νπνία πξνηείλνληαη γηα ηε ιήςε κέηξσλ ζην Σκήκα Πξφιεςεο θαη Απνθαηάζηαζεο Καηαζηξνθψλ θαη ζην Σκήκα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ. Γηαρεηξίδεηαη ηξάπεδα δεδνκέλσλ γηα θάζε είδνπο θπζηθέο θαηαζηξνθέο θαηφπηλ ζπλεξγαζίαο κε εξεπλεηηθά θαη αθαδεκατθά ηδξχκαηα θαη ηεξεί εηδηθφ θάθειν θαηαζηξνθήο γηα φιεο ηηο θαηαζηξνθέο, γηα ηνπο νπνίνπο ζπληάζζεη ζρέδην απνινγηζηηθήο έθζεζεο ηνπ ΓΓΠΠ. ε ζπλεξγαζία κε εξεπλεηηθά θαη αθαδεκατθά ηδξχκαηα θαη ινηπνχο θνξείο, αμηνπνηεί ηα δειηία πξφγλσζεο θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ αιιά θαη θάζε άιιε δηαζέζηκε επηζηεκνληθή πιεξνθνξία ψζηε λα πξνβεί ζε έγθαηξε θηλεηνπνίεζε ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ ηεο Π.Π., λα πιεξνθνξήζεη ην Δληαίν πληνληζηηθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ (ΔΚΔ) θαη ζπλεπψο ην ΚΔΠΠ θαη θπξίσο ηνπο πνιίηεο. 4. Σκήκα Νέσλ Σερλνινγηψλ θαη Δθαξκνγψλ: Δίλαη αξκφδην γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ΓΓΠΠ κε ηε ρξήζε Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ. Αμηνπνηψληαο ηα δηαζέζηκα επηζηεκνληθά δεδνκέλα αλά θαηεγνξία θηλδχλνπ, ζρεδηάδεη θαη αλαπηχζζεη λέεο εθαξκνγέο πνπ αθνξνχλ ζε φιεο ηηο θάζεηο δξαζηεξηνπνίεζεο ηεο Π.Π. Μεξηκλά γηα ηε δηαζχλδεζε κέζσ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) ηεο ΓΓΠΠ κε ην ΔΚΔ θαη ηνπο ινηπνχο θνξείο θαη ππεξεζίεο ζε πεξίπησζε θηλεηνπνίεζεο ηεο Π.Π. Β. Ζ Γηεχζπλζε ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ απνβιέπεη ζηε βειηίσζε ηεο πξνζηαζίαο ησλ πνιηηψλ κέζσ ηεο κείσζεο ηνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ, πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ θαηάξηηζε θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο Π.Π. θαη ζηε ζπκβνιή ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε ηεο ρψξαο. Απαξηίδεηαη απφ ηα αθφινπζα ηκήκαηα: 1. Σκήκα ηξαηεγηθνχ θαη Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ: Καηαξηίδεη ηελ πξφηαζε γηα ηνλ Δηήζην Δζληθφ ρεδηαζκφ θαζψο επίζεο ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο αξκφδηνπο θνξείο πνπ αζρνινχληαη κε ηηο πξνκήζεηεο ησλ αλαγθαίσλ κέζσλ θαη πιηθψλ θαη θαηαξηίδεη ην εηήζην πξφγξακκα πξνκεζεηψλ. Δπηπιένλ, παξαθνινπζεί ηηο δηαδηθαζίεο δηακφξθσζεο ηεο Δζληθήο Πνιηηηθήο Μείσζεο ηνπ Κηλδχλνπ θαη ηνπ Δζληθνχ ρεδηαζκνχ ζηα νπνία πεξηιακβάλεηαη θαη ν ζρεηηθφο πξνυπνινγηζκφο. 26

28 2. Σκήκα Διέγρνπ Δθαξκνγήο ρεδηαζκνχ: είλαη ην αξκφδην ηκήκα γηα ην έιεγρν ηεο εθαξκνγήο ηεο Δζληθήο Πνιηηηθήο Μείσζεο ηνπ Κηλδχλνπ Καηαζηξνθψλ, ηνπ εηήζηνπ αιιά θαη ηνπ ηξηεηνχο Δζληθνχ ρεδηαζκνχ Π.Π. θαη ηνπ εηήζηνπ πξνγξάκκαηνο πξνκεζεηψλ γηα ηα πιηθά θαη ηα κέζα, γηα ηα νπνία δηελεξγεί έιεγρν ηεο αμηνπνίεζεο ηνπο ζε εθαξκνγή ηνπ ζρεδηαζκνχ γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ θηλδχλσλ θαη ησλ θαηαζηξνθψλ. Δπηπιένλ ζπληάζζεη εθζέζεηο απνινγηζκνχ δξάζεσλ. 3. Σκήκα Δζεινληηζκνχ θαη Δθπαίδεπζεο: Πξψηα απ φια ην ηκήκα απηφ είλαη αξκφδην γηα ηελ ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ησλ πνιηηψλ παξέρνληαο ηνπο ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ. Δθδίδεη ελεκεξσηηθφ πιηθφ φπσο βηβιία, θπιιάδηα, cd θ.ιπ., εκπινπηίδεη ηε βηβιηνζήθε ηεο ΓΓΠΠ ηελ νπνία θαη δηαρεηξίδεηαη θαζψο επίζεο εκπινπηίδεη θαη ηελ ηζηνζειίδα ηνπ θνξέα Ζ πιεξνθνξία ζπλεπψο είλαη δηαζέζηκε γηα φινπο, ηφζν πνιίηεο φζν θαη πξνζσπηθφ ηεο ΓΓΠΠ. πλεξγάδεηαη κε ην Τπνπξγείν Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ θαη εηζεγείηαη γηα ηελ πινπνίεζε εθπαηδεπηηθψλ πξνγξάκκαησλ ζε ζρνιεία πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη γηα πξνπηπρηαθά ή κεηαπηπρηαθά πξνγξάκκαηα ζηα αλψηεξα θαη αλψηαηα ηδξχκαηα ηεο ρψξαο. Δπίζεο εηζεγείηαη πξνγξάκκαηα γηα ηελ Δζληθή ρνιή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Ππξνζβεζηηθήο Αθαδεκίαο. Γηαρεηξίδεηαη ην Δληαίν Μεηξψν Δζεινληψλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη Π.., αζθεί ηνλ έιεγρν θαη ηελ επηθνηλσλία κε ηηο εζεινληηθέο νξγαλψζεηο θαη ηνπο εηδηθεπκέλνπο εζεινληέο θαη πξνβαίλεη ζηελ ελεξγνπνίεζε ηνπο ζε θαηάζηαζε θηλεηνπνίεζεο Π.Π. θαη ζηελ επηρεηξεζηαθή ηνπο έληαμε. ρεδηάδεη θαη ζπληνλίδεη δξάζεηο πιεξνθφξεζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο ησλ πνιηηψλ ηφζν γηα ηελ απφθηεζε πξνζσπηθψλ γλψζεσλ φζν θαη γηα ηε δηάδνζε ηνπ εζεινληηζκνχ. Σέινο, ζπλεξγάδεηαη κε ηελ Ππξνζβεζηηθή Αθαδεκία γηα ηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο ησλ ζηειερψλ ηεο Π.Π. ζε θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν. 4. Σκήκα Οηθνλνκηθψλ θαη Τπνζηήξημεο Έξγσλ: Σν ηκήκα απηφ ππνζηεξίδεη έξγα θαη πξνγξάκκαηα Π.Π. κέζσ ηεο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο, δεδνκέλνπ φηη είλαη ην αξκφδην ηκήκα γηα φιεο ηηο νηθνλνκηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ Π.Π. φπσο π.ρ. ε θαηάξηηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, ε πξνκήζεηα παγίσλ, αλαισζίκσλ θαη θάζε δεκφζηνπ πιηθνχ, ε θαηαλνκή πηζηψζεσλ ζηνπο πξσηνβάζκηνπο θαη δεπηεξνβάζκηνπο 27

29 νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Γηαρεηξίδεηαη ηελ πεξηνπζία ηεο ΓΓΠΠ, εγθαηαζηάζεηο θαη κεραλήκαηα, θαη ηεξεί βηβιία γηα φιεο ηηο ελέξγεηεο πνπ θάλεη. Γ. Γξαθείν Γηεζλνχο θαη Δπξσπατθήο πλεξγαζίαο θαη Πξνγξακκάησλ: Πξνσζεί ηηο ζρέζεηο ηεο ρψξαο κε αληίζηνηρνπο επξσπατθνχο θνξείο θαη δηεζλείο νξγαληζκνχο κε φηη απηφ ζπλεπάγεηαη θαη εηζεγείηαη πξνθεηκέλνπ λα ελαξκνληζηεί ε ειιεληθή κε ηελ επξσπατθή λνκνζεζία θαη ηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο. Παξεκβαίλεη ζηε ζχλαςε δηεζλψλ ζπκθσληψλ θαη ζπλεξγαζηψλ ηα νπνία παξαθνινπζεί θαη ειέγρεη θαη δηνξγαλψλεη ζε ζπλεξγαζία κε ηηο ππφινηπεο δηεπζχλζεηο ηεο ΑΠΠ, δηεζλείο εθδειψζεηο, ζπλέδξηα, εθπαηδεχζεηο θαη αζθήζεηο. Γ. Γξαθείν Γηνίθεζεο θαη Οξγάλσζεο: Αζρνιείηαη κε φια ηα δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πξνζσπηθφ (κφληκν, ΗΓΑΥ, κε ζρέζε έκκηζζεο εληνιήο) ζρεηηθά κε ηελ ηήξεζε σξαξίνπ, απνζπάζεηο, κεηαηάμεηο, κεηαθηλήζεηο ππαιιήισλ ζην εζσηεξηθφ ή ζην εμσηεξηθφ, ηελ νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ ηεο ΑΠΠ, κε ηε ζηειέρσζε απφ πξνζσπηθφ, ηελ αμηνιφγεζε θ.α. ηεξψληαο ην απαηηνχκελν κεηξψν πξνζσπηθνχ ελεκεξψλνληαο ην κε ηηο αληίζηνηρεο κεηαβνιέο. Δίλαη αξκφδην γηα ηελ εθαξκνγή κέηξσλ πνπ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ πξνζσπηθνχ, πξνβαίλεη ζηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηαθψλ ζπκβνπιίσλ θαη ηηο ζπκβάζεηο κίζζσζεο έξγνπ Σεξεί ην αξρείν ηεο ΓΓΠΠ, δηεθπεξαηψλεη ηελ αιιεινγξαθία, ηεξεί ην πξσηφθνιιν εηζεξρφκελεο θαη εμεξρφκελεο αιιεινγξαθίαο, ζπληάζζεη ηνλ απνινγηζκφ ησλ δξάζεσλ ηεο ΑΠΠ θαη θαηφπηλ κειέηεο, εθαξκφδεη κέηξα γηα ηελ απινχζηεπζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη πινπνηεί δξάζεηο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Δ. Γξαθείν Γηαρείξηζεο Δληαίνπ Δπξσπατθνχ Αξηζκνχ Κιήζεο Έθηαθηεο Αλάγθεο «112»: Αλαιακβάλεη θάζε δξαζηεξηφηεηα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε χκβαζε γηα ηνλ Δληαίν Δπξσπατθφ Αξηζκφ Κιήζεο Έθηαθηεο Αλάγθεο «112». Παξαθνινπζεί ηε ιεηηνπξγία ηνπ, ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο ηειεπηθνηλσληαθνχο παξφρνπο θαη εηζεγείηαη ξπζκίζεηο γηα ηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ. Μεξηκλά γηα ηελ ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ γηα ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπ παξέρεη ν ζπγθεθξηκέλνο ηειεθσληθφο αξηζκφο, φπσο είλαη ν εληνπηζκφο ηεο ζέζεο ηνπ θαινχληνο θαη ζπλεξγάδεηαη κε αληίζηνηρεο ππεξεζίεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. γηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε απηφ. 28

30 Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή Δζληθνύ ρεδηαζκνύ Πξφθεηηαη γηα κηα επηηξνπή ε νπνία έρεη σο αξκνδηφηεηα ηελ έγθξηζε ηνπ εηήζηνπ ζρεδηαζκνχ γηα φιε ηε ρψξα ν νπνίνο πεξηέρεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ εθάζηνπ ππνπξγείνπ θαη γηα ηε ΓΓΠΠ, πνπ ιακβάλεηαη ππφςε γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ γηα ην επφκελν νηθνλνκηθφ έηνο. Δπίζεο γίλεηαη απνινγηζκφο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ θπβεξλεηηθψλ κέηξσλ απνθαηάζηαζεο έπεηηα απφ θαηαζηξνθέο πνπ έρνπλ γίλεη. Απφ ηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο ΓΓΠΠ ην 2014 (Ν ΦΔΚ. 73 Α απφ 24 Μαξηίνπ 2014) εγθξίλεη ηελ Δζληθή Πνιηηηθή γηα ηε Μείσζε ηνπ Κηλδχλνπ Καηαζηξνθψλ θαη ηνλ Δζληθφ ρεδηαζκφ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Μεηέρνπλ αξθεηνί ππνπξγνί κε πξνεδξεχνληα ηνλ Τπνπξγφ Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο ελψ αλάινγα κε ην είδνο ηεο θαηαζηξνθήο ππάξρεη πεξίπησζε λα ζπκκεηέρνπλ θαη άιινη ππνπξγνί εάλ θξίλεηαη απαξαίηεηε ε παξνπζία ηνπο Κεληξηθό πληνληζηηθό Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηηο ζεκαληηθφηεξεο αξκνδηφηεηεο ηνπ ζπγθαηαιέγνληαη ε θαηάξηηζε θαη ε έγθξηζε ηνπ Δηήζηνπ Δζληθνχ ρεδηαζκνχ θαη ε ππνβνιή πξφηαζεο γηα ην πξνυπνινγηζκφ ηελ νπνία εηζεγείηαη ζηε Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή Δζληθνχ ρεδηαζκνχ, ν έιεγρνο θαη ε αμηνιφγεζε εθαξκνγήο ηνπ Δηήζηνπ Δζληθνχ ρεδηαζκνχ απφ ηηο θεληξηθέο ππεξεζίεο ησλ ππνπξγείσλ θαη απφ ηνπο επνπηεπφκελνπο θνξείο, ε δηάζεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ, ε ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ γηα απεηινχκελνπο θηλδχλνπο θαηαζηξνθψλ θαη ε παξνρή νδεγηψλ θαηά ηελ εθδήισζε κηαο θαηάζηαζεο ζηνρεχνληαο ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ ζπλεπεηψλ, ν ζπληνληζκφο ησλ έξγσλ απνθαηάζηαζεο θαη ηέινο ε ζχληαμε ηνπ απνινγηζκνχ δξάζεο γηα φιεο ηηο ελέξγεηεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ. Μεηέρεη ν ΓΓΠΠ, ν Γεληθφο Γξακκαηέαο Δλεκέξσζεο θαη Δπηθνηλσλίαο, ν Γεληθφο Γξακκαηέαο Γεκφζηαο Σάμεο θαη νη Γεληθνί Γξακκαηείο απφ ηα πεξηζζφηεξα ππνπξγεία, ν Τπαξρεγφο ΓΔΔΘΑ, ν Αξρεγφο ηνπ Π.. θαη ν Πξφεδξνο ηεο ΚΔΓΔ θαη ηεο ΔΝΠΔ ελψ πξνεδξεχσλ είλαη ν Τπνπξγφο Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο. 29

31 Δπηζηεκνληθό θαη Δξεπλεηηθό Κέληξν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ νλνκαζία ηνπ, ην φξγαλν απηφ κειεηά πάζεο θχζεσο ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ πνιηηηθή πξνζηαζία, γηα ηα νπνία δηαηεξεί ηξάπεδα πιεξνθνξηψλ θαη γεσγξαθηθψλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηψλ (GIS). Δπηπιένλ ζπλεξγάδεηαη κε ην Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απηνδηνίθεζεο θαη είλαη αξκφδην γηα ηελ εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ Πνιηηηθψλ Γπλάκεσλ. Οη πφξνη ηνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο ΓΓΠ, απφ παξνρή ππεξεζηψλ, απφ επηρνξεγήζεηο ή απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Γηνηθείηαη απφ δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην κε ηξηεηή ζεηεία θαη απνηειείηαη απφ επηζηεκνληθά ζηειέρε Απνθεληξωκέλα όξγαλα Πεξηθέξεηεο ηελ έδξα θάζε Πεξηθέξεηαο ζπζηήλεηαη Γηεχζπλζε Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε αξκφδην ηνλ Πεξηθεξεηάξρε. ηειερψλεηαη απφ ηξεηο (3) ππαιιήινπο, εηδηθεπκέλα ζηειέρε, θαη ππάγεηαη ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Πεξηθέξεηαο. Απνηειείηαη απφ ην Σκήκα ρεδηαζκνχ θαη Πξφιεςεο θαη απφ ην Σκήκα Αληηκεηψπηζεο θαη Απνθαηάζηαζεο. Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο είλαη αξκφδηνο γηα φιεο ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο ηφζν ζε επίπεδν πξφιεςεο, φζν θαη ζε επίπεδν απνθαηάζηαζεο. Δίλαη αξκφδηνο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ εηήζηνπ εζληθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ππνβάιιεη ηηο πξνηάζεηο ηνπ γηα λέα κέηξα ή δξάζεηο θαζψο επίζεο γηα ηελ έθδνζε ηεο απφθαζεο ζρεηηθά κε ηελ θήξπμε θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο θαηφπηλ εηζήγεζεο ηνπ θαη εμνπζηνδφηεζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Ννκαξρίεο ηελ έδξα θάζε Ννκαξρίαο ζπζηήλεηαη απηνηειέο Γξαθείν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε αξκφδην ην Ννκάξρε. Μεηαμχ ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ πέξα απφ ηα ζέκαηα πξφιεςεο, ελεκέξσζεο θαη απνθαηάζηαζεο ησλ θαηαζηξνθψλ είλαη θαη ν ζπληνληζκφο ησλ ππεξεζηψλ ηεο 30

32 Ννκαξρίαο, θαζψο επίζεο θαη ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ δπλακηθνχ θαη κέζσλ. Σν γξαθείν απηφ ζηειερψλεηαη απφ έλαλ ππάιιειν (ΠΔ) ν νπνίνο θαηφπηλ εθπαίδεπζεο ζεσξείηαη εηδηθεπκέλν ζηέιερνο ζε επίπεδν λνκνχ. Ο Ννκάξρεο έρεη ηηο ίδηεο αξκνδηφηεηεο κε ηνλ Πεξηθεξεηάξρε ζε φηη αθνξά φκσο ζηα φξηα ηεο Ννκαξρίαο. Καηφπηλ εηζήγεζεο ηνπ θαη εμνπζηνδφηεζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο εθδίδεη απνθάζεηο γηα ηελ θήξπμε ηεο πεξηνρήο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο φηαλ πξφθεηηαη γηα ηνπηθέο θαηαζηξνθέο κηθξήο έληαζεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αξθεί ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα πνπ θαηέρεη ν λνκφο. Δπηπιένλ ν Ννκάξρεο ζπκκεηέρεη σο πξνεδξεχσλ ζην πληνληζηηθφ Ννκαξρηαθφ Όξγαλν (ΝΟ) πνπ ζπζηήλεηαη ζηελ έδξα θάζε Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ζπκκεηέρνπλ δηεπζπληέο θαη πξντζηάκελνη ησλ ηνπηθψλ ππεξεζηψλ, κέιε ηνπ Ννκαξρηαθνχ πκβνπιίνπ θαζψο επίζεο εθπξφζσπνο ηεο Σνπηθήο Έλσζεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ (ΣΔΓΚ) θαη ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ Γήκνη θαη θνηλόηεηεο Ο ξφινο ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΟΣΑ) είλαη πάξα πνιχ ζεκαληηθφο. Σν αξκφδην γξαθείν πνιηηηθήο πξνζηαζίαο κεξηκλά γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο αλαγθαίαο νξγάλσζεο θαη ππνδνκήο πξνο ηε ιήςε ησλ απαξαίηεησλ κέηξσλ. Τπεχζπλνο είλαη ν δήκαξρνο κε αληίζηνηρεο αξκνδηφηεηεο κε απηέο ηνπ λνκάξρε θαη ηνπ πεξηθεξεηάξρε ζηα φξηα ηνπ Γήκνπ πνπ είλαη εθιεγκέλνο. Πξνεδξεχεη ζην πληνληζηηθφ Σνπηθφ Όξγαλν ζην νπνίν ζπκκεηέρνπλ δεκνηηθνί ζχκβνπινη, εηδηθεπκέλα ζηειέρε ηνπ λνκνχ θαη ηεο πεξηθέξεηαο, εθπξνζψπνπο ησλ ηνπηθψλ αξρψλ θαη εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ θαζψο επίζεο θαη ν πξντζηάκελνο ησλ ηερληθψλ ππεξεζηψλ ηνπ ΟΣΑ. Να ζεκεησζεί φηη φια ηα αλσηέξσ φξγαλα ιεηηνπξγνχλ θαζεκεξηλά ζε εηθνζηηεηξάσξε βάζε ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θαηαζηξνθηθνχ θαηλνκέλνπ φζν θαη κεηά απφ απηφ ζηε θάζε απνθαηάζηαζεο ησλ δεκηψλ. Οη ζπλεδξηάζεηο ζπλερίδνληαη κε ηνπο νξηδφκελνπο αληηθαηαζηάηεο απφ θάζε ππεξεζία. Με ην Ν (ΦΔΚ 87, η.α, 07/06/2010) πνπ αθνξά ζηε λέα αξρηηεθηνληθή ηεο Απηνδηνίθεζεο θαη ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζε Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο θάπνηα δεδνκέλα αιιάδνπλ. χκθσλα κε ην άξζξν 62 ζε θάζε δήκν ζπγθξνηείηαη θαη ιεηηνπξγεί εθηειεζηηθή επηηξνπή. Απνηειεί έλα ζπιινγηθφ, ζπληνληζηηθφ θαη εθηειεζηηθφ φξγαλν ην νπνίν 31

33 φπσο αλαγξάθεηαη ζην άξζξν 63 κεηαμχ ησλ ινηπψλ αξκνδηνηήησλ ηνπ, είλαη θαη λα «εηζεγείηαη ηα ζρέδηα αληηκεηώπηζεο εθηάθησλ αλαγθώλ θαη θπζηθώλ θαηαζηξνθώλ, ζε ελαξκόληζε κε ηα αληίζηνηρα ζρέδηα ηεο πεξηθέξεηαο θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε.». ηηο ζπλεδξηάζεηο πξνεδξεχεη ν δήκαξρνο θαη ζπκκεηέρνπλ νη αληηδήκαξρνη θαη εθφζνλ θξίλεηαη απαξαίηεην νη πξφεδξνη ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ θαη άιινη ππεξεζηαθνί παξάγνληεο. χκθσλα κε ην άξζξν 97 θάζε δήκνο ππνρξενχηαη λα εληάμεη ην αληηθείκελν ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ζηηο ππεξεζίεο ηνπ. Με ηνλ ίδην λφκν νη αξκνδηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηηο Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο κεηαβηβάδνληαη ζηηο θαηά ηφπνπο Πεξηθέξεηεο θαη νη αληίζηνηρεο πνπ αθνξνχλ ζηηο Πεξηθέξεηεο κεηαβηβάδνληαη ζηηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο. Οη Πεξηθέξεηεο αλάκεζα ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ αζθνχλ έρνπλ εληάμεη θαη ηνλ ηνκέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη Γηνηθεηηθήο Μέξηκλαο. χκθσλα κε ην άξζξν 186 παξάγξαθν Θ, νη αξκνδηφηεηεο θάζε πεξηθέξεηαο ζηνλ ηνκέα απηφ είλαη: 1. «Ο ζπληνληζκόο θαη ε επίβιεςε ηνπ έξγνπ ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο γηα ηελ πξόιεςε, εηνηκόηεηα, αληηκεηώπηζε θαη απνθαηάζηαζε ησλ θαηαζηξνθώλ, εληόο ησλ νξίσλ ηεο εδαθηθήο ηεο πεξηθέξεηαο, ζην πιαίζην θαη ηνπ Ν. 3013/2002 (ΦΔΚ 102 η.α ), όπσο ηζρύεη. 2. Η επζύλε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ εηήζηνπ εζληθνύ ζρεδηαζκνύ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, θαηά ην ζθέινο πνπ ηα νηθεία πξνγξάκκαηα, κέηξα θαη δξάζεηο εθαξκόδνληαη ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο. 3. Η δηαηύπσζε εηζεγήζεσλ γηα ην ζρεδηαζκό πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ηεο πεξηθέξεηαο, πξνθεηκέλνπ λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν ηεο εηζήγεζεο γηα ηνλ εηήζην εζληθό ζρεδηαζκό πνιηηηθήο πξνζηαζίαο από ηε Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή. 4. Η ππνβνιή εηζήγεζεο ζηνλ Γεληθό Γξακκαηέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο γηα ηελ έθδνζε απόθαζεο θήξπμεο θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, ζηηο πεξηπηώζεηο ηνπηθώλ θαηαζηξνθώλ. 5. Η έθδνζε απνθάζεσλ θήξπμεο θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο, πξνθεηκέλνπ γηα ηνπηθέο θαηαζηξνθέο κηθξήο έληαζεο. 6. Ο ζρεδηαζκόο θαη ε νξγάλσζε ζεκάησλ πξόιεςεο, ελεκέξσζεο θαη αληηκεηώπηζεο ησλ θαηαζηξνθώλ ή θαηαζηάζεσλ έθηαθηεο αλάγθεο, θαζώο θαη ε δηάζεζε θαη ν 32

34 ζπληνληζκόο ηεο δξάζεο ηνπ απαξαίηεηνπ δπλακηθνύ θαη κέζσλ πξνο ηελ θαηεύζπλζε απηή. 7. Ο ζπληνληζκόο όισλ ησλ ππεξεζηώλ ηεο πεξηθέξεηαο, θαζώο θαη ηνπ δεκόζηνπ θαη ηδησηηθνύ δπλακηθνύ θαη κέζσλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο εηνηκόηεηαο, ηελ αληηκεηώπηζε ησλ θαηαζηξνθώλ θαη ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηώλ. 8. Η έθδνζε απόθαζεο γηα ηελ επίηαμε πξνζσπηθώλ ππεξεζηώλ, θαζώο θαη θηλεηώλ θαη αθηλήησλ, ζύκθσλα κε ηηο ξπζκίζεηο ηνπ άξζξνπ 41 ηνπ Ν. 3536/2007 (ΦΔΚ 42 η. Α ). 9. Η ζπκκεηνρή ζηελ εθπόλεζε πξνγξακκάησλ αληηππξηθήο πξνζηαζίαο δαζηθώλ εθηάζεσλ, ζην ζρεδηαζκό θαη ζηε κειέηε κεζόδσλ θαη κέζσλ γηα ηελ πξόιεςε θαη θαηαζηνιή ηνπο. 10. Η ζπλεξγαζία κε ηνπο αξκόδηνπο θνξείο γηα ηελ θαηαζηνιή ησλ δαζηθώλ ππξθαγηώλ. 11. Η ζπκκεηνρή ζην ζπληνληζκό θαη ζηελ αμηνπνίεζε ησλ ελαέξησλ θαη επίγεησλ κέζσλ, ζην πιαίζην ζπλεξγαζίαο κε ηνπο αξκόδηνπο θνξείο, γηα ηε δαζνππξόζβεζε. 12. Η ρνξήγεζε ηεο επηζεκείσζεο ηεο ύκβαζεο ηεο Υάγεο ζε έγγξαθα ησλ ππεξεζηώλ ηεο πεξηθέξεηαο. 13. Η πξνκήζεηα κεραλεκάησλ θαη απηνθηλήησλ γηα ηηο αλάγθεο ηεο πεξηθέξεηαο 14. Η κέξηκλα εθπνίεζεο άρξεζησλ θαη αθαηάιιεισλ πιηθώλ θαη εμνπιηζκνύ, ζύκθσλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία.». ην έξγν ηνπ πεξηθεξεηάξρε ζπκβάιινπλ θαη νη αληηπεξηθεξεηάξρεο είηε είλαη εθιεγκέλνη, είηε ηνπνζεηεκέλνη κε απφθαζε ηνπ πεξηθεξεηάξρε αζθψληαο ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ ηνπο κεηαβηβάδεη ν πεξηθεξεηάξρεο. Δηζεγνχληαη πξνο ην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην κέηξα πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ηεο πεξηθεξεηαθήο ηνπο ελφηεηαο θαη είλαη ππεχζπλνη γηα ηε δηάζεζε θαη ην ζπληνληζκφ ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ ζε φια ηα ζηάδηα πξφιεςεο, εηνηκφηεηαο, αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο. Σέινο, ζπκκεηέρνπλ κε ην ξφιν ηνπ πξνέδξνπ ζηηο ζπλεδξηάζεηο ηνπ πληνληζηηθνχ Οξγάλνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ΟΠΠ) ηεο πεξηθεξεηαθήο ηνπο ελφηεηαο (άξζξν 160). Όπσο ζηνπο δήκνπο, έηζη θαη ζηηο πεξηθέξεηεο ζπγθξνηείηαη θαη ιεηηνπξγεί εθηειεζηηθή επηηξνπή ε νπνία εηζεγείηαη ηα ζρέδηα αληηκεηώπηζεο εθηάθησλ αλαγθώλ θαη θπζηθώλ θαηαζηξνθώλ, ζε ελαξκόληζε κε ηα ζρέδηα ηεο ΓΓΠΠ, φπσο νξίδεη ην άξζξν 174 ζηελ παξάγξαθν 33

35 η. ηελ Αηηηθή θαη ζηε Θεζζαινλίθε δεκηνπξγνχληαη κεηξνπνιηηηθέο πεξηθέξεηεο Απφ ην πεξηθεξεηαθφ ζπκβνχιην θαηαξηίδεηαη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαη ν πξνυπνινγηζκφο, ν νπνίνο πέξαλ ησλ θνηλψλ αξκνδηνηήησλ κε ηηο ππφινηπεο πεξηθέξεηεο πεξηιακβάλεη θαη ιεηηνπξγίεο κεηξνπνιηηηθνχ ραξαθηήξα πνπ ζρεηίδνληαη κε ζέκαηα πεξηβάιινληνο, ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ, αλαπιάζεσλ, κεηαθνξψλ, ζπγθνηλσληψλ, πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη αζθάιεηαο, (Άξζξν 210, παξάγξαθνο Η). πγθεθξηκέλα ζην εδάθην Γ αλαθέξεηαη: 1. «Η εθπόλεζε ζρεδίσλ έθηαθηεο αλάγθεο. 2. Η ζπγθξόηεζε θαη ιεηηνπξγία ζπληνληζηηθνύ κεηξνπνιηηηθνύ νξγάλνπ γηα ηελ πξόιεςε θαη αληηκεηώπηζε εθηάθησλ αλαγθώλ. 3. Η δηαρείξηζε θαη εθαξκνγή πξνγξακκάησλ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. 4. Ο ζρεδηαζκόο ησλ αλαδαζώζεσλ θαη ηεο αληηρεηκαξξηθήο πξνζηαζίαο θαη ε κέξηκλα γηα ηελ θαηάξηηζε πνιπεηώλ πξνγξακκάησλ πεξηθεξεηαθνύ επηπέδνπ. 5. Η κέξηκλα γηα ην ζρεδηαζκό ηεο αληηππξηθήο πξνζηαζίαο θαη ε νξγάλσζε ηεο αξσγήο θαη ζπλεξγαζίαο ησλ εκπιεθόκελσλ θξαηηθώλ θαη άιισλ θνξέσλ θαη ησλ Ο.Σ.Α. ζην έξγν ηεο θαηαζηνιήο ησλ δαζηθώλ ππξθαγηώλ.» Δζεινληηθή ππνζηήξημε εκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη θαη ε εζεινληηθή ππνζηήξημε. Σεξείηαη Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ. χκθσλα κε φζα νξίδνληαη ζην άξζξν 14 ηνπ Ν. 3013/2002 (ΦΔΚ 102, η.α ) ζην αλσηέξσ κεηξψν δχλαηαη λα εληαρζνχλ ηφζν εζεινληηθέο νξγαλψζεηο, φζν θαη εηδηθεπκέλνη εζεινληέο θαηφπηλ απφθαζεο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Καη ζηηο δπν πεξηπηψζεηο απαηηείηαη ε απνδεδεηγκέλε ελαζρφιεζε ή δξάζε ηνπο. ηελ πεξίπησζε ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ αθνξά ζε λνκηθά πξφζσπα, ε δξαζηεξηνπνίεζε ησλ νπνίσλ απνδεηθλχεηαη απφ ην θαηαζηαηηθφ ηνπο. ηελ πεξίπησζε ησλ εηδηθεπκέλσλ εζεινληψλ, ε εηδίθεπζε ηνπο πξνθχπηεη απφ ηε θχζε ηεο επαγγεικαηηθήο ή επηζηεκνληθήο ηνπο ελαζρφιεζεο ή απφ απνδεδεηγκέλε πξνυπάξρνπζα εκπεηξία. ηελ παξάγξαθν 3 ηνπ άξζξνπ 18 ηνπ Ν.3613 (ΦΔΚ 263 η.α ) απνζαθελίδεηαη φηη νη αλσηέξσ νξγαλψζεηο δχλαηαη λα είλαη λνκηθά πξφζσπα ή ελψζεηο πξνζψπσλ κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα, θαζψο θαη νκάδεο πξνζψπσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην πιαίζην ησλ ΟΣΑ. 34

36 ε φινπο ηνπο εζεινληέο παξέρεηαη εθπαίδεπζε ή κεηεθπαίδεπζε ε νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ζην Δπηζηεκνληθφ θαη Δξεπλεηηθφ Κέληξν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Γηα ηελ επηρεηξεζηαθή έληαμε ιακβάλεηαη ππφςε ν ηφπνο θαηνηθίαο θαη εθδίδεηαη ππνπξγηθή απφθαζε. Δπηζεκαίλεηαη φηη ζε φινπο ηνπο εζεινληέο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε έθηαθησλ θαηαζηάζεσλ ρνξεγείηαη ηζφρξνλε άδεηα απνπζίαο πέξαλ ηεο θαλνληθήο άδεηα πνπ δηθαηνχληαη, είηε απαζρνινχληαη ζηνλ ηδησηηθφ είηε ζην δεκφζην ηνκέα. Δπηπιένλ, ζην Ν. 3013/2002 (ΦΔΚ 102, η.α ) ξπζκίδνληαη ζέκαηα νηθνλνκηθνχ πεξηερνκέλνπ θαη αζθαιηζηηθήο θάιπςεο. Ζ χπαξμε πιεζψξαο εζεινληψλ, ηφζν νκαδνπνηεκέλσλ φζν θαη κεκνλσκέλσλ, απνδεηθλχεη ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ θαη ηελ αλάγθε ηνπ γηα παξνρή βνήζεηαο (πιηθήο θαη κε πιηθήο) ζηνπο ζπλαλζξψπνπο ηνπο ζε θαηαζηάζεηο αλάγθεο πνπ ρξίδνπλ βνεζείαο γηα ηελ επηβίσζε ηνπο. Να ζεκεησζεί φηη ζην Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ είλαη θαηαγεγξακκέλεο ηεηξαθφζηεο πελήληα νθηψ (458) εζεινληηθέο νξγαλψζεηο δηαζέζηκεο λα ζπλδξάκνπλ. Αλαιπηηθά νη νξγαλψζεηο απηέο αλαθέξνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηεο ΓΓΠΠ. Μεηά ηε ζπκπιήξσζε ησλ δηαηάμεσλ πεξί εζεινληηζκνχ κε ην Ν. 3536/2007 Άξζξν 27 (ΦΔΚ 42 η.α ) θαη ηελ ηξνπνπνίεζε κε ην Ν. 3613/2007 Άξζξν 18 Παξ. 3 (ΦΔΚ 263 η.α ), αθνινπζεί ν Ν. 4249/2014 (ΦΔΚ 73 η.α ) ζηνλ νπνίν ξπζκίδνληαη φια ηα ζρεηηθά ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηνλ εζεινληηζκφ. Αξρηθά ζην Άξζξν 118 δηαηππψλνληαη νη αθφινπζνη νξηζκνί: Δζεινληήο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο: Σν θπζηθό πξόζσπν, ην νπνίν εληάζζεηαη ζην δπλακηθό ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη παξέρεη, ζε ζπλεξγαζία κε θνξείο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ινηπνύο επηρεηξεζηαθνύο νξγαληζκνύο, άκηζζε θαη κε θεξδνζθνπηθή ππεξεζία πξνο όθεινο ηνπ θνηλσληθνύ ζπλόινπ. Ωο Δζεινληήο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο λνείηαη ηόζν ν Δηδηθεπκέλνο Δζεινληήο όζν θαη ην κέινο Δζεινληηθήο Οξγάλσζεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Δηδηθεπκέλνο Δζεινληήο: Σν θπζηθό πξόζσπν, ην νπνίν ιόγσ ηεο επηζηεκνληθήο ή ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζήο ηνπ ή ηεο πηζηνπνηεκέλεο εθπαίδεπζεο θαη εκπεηξίαο ηνπ, κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη θαη αληαπνθξίλεηαη κε πιεξόηεηα ζε δξάζεηο πξόιεςεο, αληηκεηώπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο θπζηθώλ θαη αλζξσπνγελώλ θαηαζηξνθώλ. Ο Δηδηθεπκέλνο Δζεινληήο εληάζζεηαη ζην δπλακηθό ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη, ζε ζπλεξγαζία κε θνξείο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ινηπνύο επηρεηξεζηαθνύο νξγαληζκνύο, παξέρεη άκηζζε θαη κε θεξδνζθνπηθή ππεξεζία πξνο όθεινο ηνπ θνηλσληθνύ ζπλόινπ. 35

37 Δζεινληηθή Οξγάλσζε Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο: Δίλαη ε νκάδα πξνζώπσλ, ε νπνία εληάζζεηαη ζην δπλακηθό ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ζε ζπλεξγαζία κε θνξείο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ινηπνύο επηρεηξεζηαθνύο νξγαληζκνύο, δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ παξνρή κε θεξδνζθνπηθώλ ππεξεζηώλ πξνο όθεινο ηνπ θνηλσληθνύ ζπλόινπ. χζηεκα Δζεινληηζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο: πληζηά ην ζεζκηθό, θαλνληζηηθό, δηνηθεηηθό θαη νξγαλσηηθό πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ Δζεινληώλ, Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληώλ θαη Δζεινληηθώλ Οξγαλώζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο πνπ έρνπλ πηζηνπνηεζεί θαη εληαρζεί ζην νηθείν Μεηξών, δξνπλ δε, ζύκθσλα κε ην λ. 3013/2002, όπσο ηζρύεη, ππό ηελ επνπηεία ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Δληαίν Μεηξψν Δζεινληψλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο: Δίλαη ην Μεηξών, ην νπνίν απαξηίδεηαη από ην Μεηξών Δζεινληηθώλ νξγαλώζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληώλ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ην Δηδηθό Μεηξών Δζεινληώλ ηνπ Ππξνζβεζηηθνύ ώκαηνο. Σν Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ ηεξείηαη απφ ηε ΑΠΠ. Γηα λα εληαρζεί θάπνηνο ζην κεηξψν απαηηείηαη ε ππνβνιή έγγξαθεο αίηεζεο ηνπ ελδηαθεξφκελνπ ζπλνδεπφκελε απφ ηα απαηηνχκελα δηθαηνινγεηηθά ζε κνξθή θαθέινπ. Όπσο πξναλαθέξζεθε ζην αλσηέξσ Μεηξψν δχλαηαη λα εληαρζνχλ εζεινληηθέο νξγαλψζεηο θαη εηδηθεπκέλνη εζεινληέο. Οη εζεινληηθέο νξγαλψζεηο πξέπεη λα απνηεινχλ λνκηθά πξφζσπα ή ελψζεηο πξνζψπσλ κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα ή επίζεο νκάδεο πξνζψπσλ πνπ απφ ην θαηαζηαηηθφ ηνπο πξνθχπηεη φηη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε ζέκαηα Π.Π. ζηα φξηα ελφο ΟΣΑ. Κάζε εζεινληήο έρεη ην δηθαίσκα λα εληαρζεί κφλν ζε κηα νκάδα ε νπνία αλαγξάθεηαη ζηελ θάξηα εζεινληή ηελ νπνία ππνρξενχηαη λα θέξεη ν εζεινληήο θαη γηα ηελ έληαμε ηεο νξγάλσζεο ζην Μεηξψν πξνυπφζεζε απνηειεί ε έληαμε κέξνπο ή φισλ ησλ κειψλ ηεο νξγάλσζεο. Οη δξάζεηο ζηηο νπνίεο κπνξνχλ λα εληαρζνχλ νη εζεινληηθέο νξγαλψζεηο είλαη νη αθφινπζεο: 1. Γαζνπξνζηαζία: Λακβάλεη ρψξα θαηά ηελ αληηππξηθή πεξίνδν, μεθηλά δειαδή ηελ 1 ε Μαΐνπ θαη ιήγεη ηελ 31 ε Οθησβξίνπ θάζε έηνπο. ε απηή ηε ρξνληθή πεξίνδν πξαγκαηνπνηείηαη ν θαζαξηζκφο ηεο βιάζηεζεο γηα ηελ ειάηησζε ηνπ θηλδχλνπ θαη ε επηηήξεζε ησλ δαζψλ. 36

38 2. Γαζνππξφζβεζε. 3. Έξεπλα θαη δηάζσζε. 4. Πξψηεο βνήζεηεο. 5. Παξνρή βνήζεηαο ζε πεξηπηψζεηο έθηαθησλ αλαγθψλ. 6. Οξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ρψξσλ ζπγθέληξσζεο πιεζπζκνχ κεηά απφ θαηαζηξνθέο. Ζ ζπκβνιή ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ έγθεηηαη ζηελ αξσγή πξνο ηνπο πιεγέληεο χζηεξα απφ κηα θαηαζηξνθή. 7. Σειεπηθνηλσλίεο. 8. Οξηδφληηεο δξάζεηο ελεκέξσζεο επαηζζεηνπνίεζεο πνιηηψλ. Οη εηδηθεπκέλνη εζεινληέο πέξα απφ ηηο αλσηέξσ δξάζεηο, αλάινγα κε ηελ επηζηεκνληθή θαη επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάξηηζε θαη ηελ εκπεηξία ηνπο, κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ ζε δξάζεηο πξφιεςεο θαη πξνεηνηκαζίαο, Γηα λα εληαρζεί φκσο θάπνηνο ζην Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ εζεινληψλ πξέπεη λα πιεξνί νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο. Πξέπεη λα είλαη Έιιελαο πνιίηεο ή πνιίηεο θξάηνπο κέινπο ηεο Δ.Δ. πνπ θαηνηθεί ζηελ Διιάδα ηνπιάρηζηνλ ηα ηειεπηαία ηξία (3) ρξφληα ή λα είλαη ππήθννο ηξίησλ ρσξψλ ν νπνίνο είλαη θάηνρνο καθξνρξφληαο άδεηαο παξακνλήο ζηε ρψξα. Γε πξέπεη λα δηψθεηαη πνηληθά ή λα έρεη θάπνην θψιπκα ζχκθσλα κε ην Μέξνο Α, Κεθάιαην Α ηνπ Κψδηθα Καηάζηαζεο Γεκνζίσλ Πνιηηηθψλ Γηνηθεηηθψλ Τπαιιήισλ θαη Τπαιιήισλ ΝΠΓΓ (Ν. 3528/2007, ΦΔΚ. 26 η.α ), πνπ λα κελ ηνπ επηηξέπεη ηελ πξφζιεςε ηνπ ζην δεκφζην ηνκέα. Πξέπεη λα θαηέρεη επαξθψο ηελ ειιεληθή γιψζζα θαη λα είλαη απφθνηηνο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο κε εμαίξεζε ηηο πεξηπηψζεηο πνπ αζθεί ηέηνηα θαζήθνληα πνπ απηφ δελ απαηηείηαη. Σν θαηψηεξν φξην ειηθίαο είλαη ηα δεθανθηψ (18) έηε ελψ ην αλψηεξν εμαξηάηαη απφ ηα θαζήθνληα πνπ αζθεί. Όηαλ παξεκβαίλεη ζηελ αληηκεηψπηζε εθηάθησλ αλαγθψλ ην αλψηεξν φξην είλαη ηα πελήληα πέληε (55) έηε, φηαλ δξαζηεξηνπνηείηαη ζε ηνκείο πξφιεςεο θαη απνθαηάζηαζεο ηα εμήληα πέληε (65) έηε ελψ δελ ππάξρεη πεξηνξηζκφο φηαλ δελ εκπιέθεηαη ελεξγά ζε δξάζεηο πεδίνπ. Δμππαθνχεηαη φηη πξέπεη λα έρνπλ απνδεδεηγκέλα θαιή ζσκαηηθή πγεία θαη θαιή ςπρηθή πγεία θαζψο επίζεο θαη ηελ πηζηνπνίεζε απφ ηελ Δζληθή ρνιή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ή απφ άιινλ πηζηνπνηεκέλν γη απηφ θνξέα. Όια ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ έληαμε, ηελ εθπαίδεπζε ή ηε δηαγξαθή ζην Μεηξψν Δζεινληηθψλ 37

39 Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ εζεινληψλ θαζνξίδνληαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Π.Π. Ζ ΑΠΠ θαη ζπγθεθξηκέλα ην Σκήκα Δζεινληηζκνχ θαη Δθπαίδεπζεο ηεο Γηεχζπλζεο ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ είλαη αξκφδην γηα ηελ εθπαίδεπζε ησλ ππνςήθησλ εζεινληψλ ε νπνία πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηελ Δζληθή ρνιή Π.Π. ηεο Ππξνζβεζηηθήο Αθαδεκίαο. Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο κε απνθάζεηο πνπ εθδίδεη ξπζκίδεη δηάθνξα ζέκαηα φπσο ν αξηζκφο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζεηξψλ, ε δηάξθεηα θαη ην πξφγξακκα ηεο εθπαίδεπζεο, ηα εθπαηδεπηηθά αληηθείκελα, ε δηδαθηέα χιε, ε κέζνδνο θαη ε δηαδηθαζία εμέηαζεο θ.α. Ζ ΑΠΠ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπλάπηεη ζπκβάζεηο θαη κλεκφληα ζπλεξγαζίαο κε ηδξχκαηα ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαζψο επίζεο κε θξαηηθνχο θαη ηδησηηθνχο θνξείο, πηζηνπνηεκέλνπο απφ ηελ Ππξνζβεζηηθή Αθαδεκία, πξνθεηκέλνπ λα παξέρνπλ εθπαίδεπζε ζηνπο ηνκείο δξάζεο ηεο Π.Π. Οη ζπκβάζεηο θαη ηα κλεκφληα πεξηιακβάλνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ εθπαίδεπζε, ηε δηάξθεηα, ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ θαη ηα επνπηηθά κέζα, ηε ζεσξεηηθή θαη πξαθηηθή εμάζθεζε ησλ ππνςεθίσλ θαη ηε ζεσξεηηθή θαη πξαθηηθή αμηνιφγεζε ηνπο. Τπνςήθηνη εζεινληέο νη νπνίνη έρνπλ εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο γηα ηηο νπνίεο θαηέρνπλ αλαγλσξηζκέλνπο ηίηινπο ζπνπδψλ ή άδεηεο άζθεζεο επαγγέικαηνο δελ απαηηείηαη πεξεηαίξσ εθπαίδεπζε εάλ εμαζθνχλ ηηο ζπγθεθξηκέλεο αξκνδηφηεηεο, θαηφπηλ απφθαζεο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα. Μηα ηέηνηα πεξίπησζε απνηειεί ν ηνκέαο ησλ ηειεπηθνηλσληψλ γηα ηνλ νπνίν ρνξεγείηαη ε άδεηα ξαδηνεξαζηηέρλε θαηφπηλ ζρεηηθψλ εμεηάζεσλ απφ ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο θαη Αληαγσληζηηθφηεηαο. Οη Δζεινληηθέο Οξγαλψζεηο ππνρξενχληαη λα ελεκεξψλνπλ γηα ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπο, ηα ελεξγά κέιε θαη ηα κέζα πνπ δηαζέηνπλ, ηηο Τπεξεζηαθέο Μνλάδεο Π.Π. ηεο πεξηνρήο ηνπο νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο ελεκεξψλνπλ ηα Πεξηθεξεηαθά Κέληξα Δπηρεηξήζεσλ γηα ηε δηαζεζηκφηεηα πνπ έρνπλ ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη κέζα αλά θνξέα θαη αληηθείκελν. Σν ΔΚΔ ή ηα Πεξηθεξεηαθά Κέληξα Δπηρεηξήζεσλ είλαη αξκφδηα γηα ηελ θηλεηνπνίεζε ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ ελψ ηνχην κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί θαη θαηφπηλ απφθαζεο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα. Αληίζηνηρα, γηα ηελ θηλεηνπνίεζε ησλ Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ αξκφδηα είλαη ε ΑΠΠ ηελ νπνία ππνρξενχληαη λα ελεκεξψλνπλ γηα ηελ έθβαζε ηεο απνζηνιήο ηνπο. Ζ ΑΠΠ παξαιακβάλεη ηα έληππα θαη ηηο εθζέζεηο αμηνιφγεζεο φισλ ησλ εζεινληψλ απφ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη ηηο θαηά ηφπνπο ππεξεζηαθέο κνλάδεο πνπ δξαζηεξηνπνηήζεθαλ θαη πξνβαίλεη ζηελ ηειηθή αμηνιφγεζε ησλ Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη ησλ Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ. 38

40 ε θάζε εζεινληή ρνξεγείηαη εηδηθφ δειηίν εζεινληή ην νπνίν πξέπεη λα θέξεη θαηά ηε δηάξθεηα άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ θαζψο επίζεο λα θνξάεη ηελ εηδηθή ζηνιή ζηελ νπνία αλαγξάθεηαη φηη είλαη Δζεινληήο ηεο Π.Π. κε ηα αλάινγα δηαθξηηηθά ζήκαηα. Ορήκαηα ηα νπνία έρνπλ απνζπξζεί απφ ην ζηφιν ηνπ Π.. δχλαηαη κε απφθαζε ηνπ Αξρεγνχ ηνπ Π.. λα παξαρσξεζνχλ δσξεάλ ζε Δζεινληηθέο Οξγαλψζεηο γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηεο δαζνππξφζβεζεο. ε πεξίπησζε δηάιπζεο ηεο νξγάλσζεο, θαη ζπλεπψο δηαγξαθήο ηεο απφ ην Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ, ηα νρήκαηα απηά επηζηξέθνπλ ζην Π.. Όπσο έρεη πξναλαθεξζεί ζηνπο εζεινληέο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε έθηαθησλ θαηαζηάζεσλ ρνξεγείηαη ηζφρξνλε άδεηα απνπζίαο πέξαλ ηεο θαλνληθήο άδεηαο πνπ δηθαηνχληαη, είηε απαζρνινχληαη ζηνλ ηδησηηθφ είηε ζην δεκφζην ηνκέα. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ην ρξφλν πνπ απνπζηάδνπλ απφ ηελ ππεξεζία ηνπο πξνθεηκέλνπ λα ζπκκεηάζρνπλ ζε εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα, αζθήζεηο εηνηκφηεηαο ή ζε ζπληνληζηηθά φξγαλα κε αξκφδηνπο θνξείο. Ο ρξφλνο απηφο ππνινγίδεηαη ζαλ ρξφλνο απαζρφιεζεο ζηελ εξγαζία ηνπο κε φια ηα εξγαζηαθά δηθαηψκαηα κε κφλε δηαθνξά ηελ θαηαβνιή κηζζνχ γηα ηελ νπνία δελ είλαη ππνρξεσκέλνο ν εξγνδφηεο. ηελ πεξίπησζε ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ε δαπάλε απηή βαξαίλεη ην θνξέα ζηνλ νπνίν απαζρνιείηαη ελψ ζηελ πεξίπησζε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ. Όηαλ θάπνηα Δζεινληηθή Οξγάλσζε ή Δηδηθεπκέλνο Δζεινληήο δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο πεξηζζφηεξεο απφ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ θαιείηαη, ζε βάζνο ρξφλνπ ελφο έηνπο, αζθεί πιεκκειψο ηα θαζήθνληα ηνπ, δε ζπλεξγάδεηαη κε ηηο ππεξεζίεο ηεο Π.Π., απνζθνπεί ζην θέξδνο ή παξέρεη αλαθξηβή ζηνηρεία ζηε ΓΓΠΠ κεηά απφ γλσκνδφηεζε ησλ ηνπηθψλ ππεξεζηψλ Π.Π., γηα ηνπο αλσηέξσ ιφγνπο δχλαηαη λα δηαγξαθεί απφ ην Μεηξψν κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα. Οκνίσο, ν Γεληθφο Γξακκαηέαο απνθαζίδεη γηα ηελ θαηαβνιή ρξεκαηνδφηεζεο ζε δξαζηεξηφηεηεο φζσλ είλαη εληαγκέλνη ζην Μεηξψν, απφ ην εηδηθφ θνλδχιην πνπ έρεη πξνβιεθζεί ζηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ ηεο ΓΓΠΠ.. Σέινο, ζε πεξίπησζε αηπρήκαηνο νη εξγαδφκελνη εζεινληέο θαιχπηνληαη απφ ην θνξέα αζθάιηζεο πνπ έρνπλ απφ ηελ εξγαζία ηνπο δεδνκέλνπ φηη ζεσξείηαη φηη ην αηχρεκα ζπλέβε ζην πιαίζην ηεο εξγαζίαο ηνπο. Όζνλ αθνξά ζηνπο αλαζθάιηζηνπο εζεινληέο ε λνζνθνκεηαθή θαη ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε παξέρεηαη κε δαπάλε ηνπ δεκνζίνπ ππφ ηηο ίδηεο ζπλζήθεο πνπ ηζρχνπλ θαη γηα ην πξνζσπηθφ ησλ θνξέσλ πνπ ηνπο έληαμε επηρεηξεζηαθά θαζψο πξνθιήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπο. 39

41 Άιινη θνξείο ζρεηηθνί κε ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία Διιεληθή Αζηπλνκία Ζ Διιεληθή Αζηπλνκία (ΔΛ.Α.) κε ηειεθσληθφ αξηζκφ 100, είλαη ψκα Αζθαιείαο θαη ππάγεηαη ζην Τπνπξγείν Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο εθηείλνληαη ζε φιε ηε ρψξα πιελ ησλ πεξηνρψλ πνπ επηιακβάλεηαη ην Ληκεληθφ ψκα. Ζ δξάζε ηεο θαη ε ζπκβνιή ηεο ζηελ επθνζκία θαη επηαμία ηεο επηθξάηεηαο είλαη γλσζηή ζε φινπο καο θαη δε ρξεηάδεηαη λ αλαθεξζνχκε εθηελέζηεξα. χκθσλα κε ην άξζξν 11 παξ.2 ηνπ Ν. 4249/2014 (ΦΔΚ 73 η.α ) πεξί αλαδηνξγάλσζεο ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο: «Η Διιεληθή Αζηπλνκία ζπκκεηέρεη ζηελ αληηκεηώπηζε θάζε έθηαθηεο αλάγθεο πνπ πξνθύπηεη από ζενκελίεο θαη αηπρήκαηα ή άιιεο θαηαζηξνθέο ζε πεξίνδν εηξήλεο ή πνιέκνπ ζε ζπλεξγαζία κε ηηο ζπλαξκόδηεο εζληθέο αξρέο θαη Τπεξεζίεο, θαζώο θαη ζε ζπλεξγαζία κε ηηο έλνπιεο δπλάκεηο ζηελ εμαζθάιηζε ηεο εζληθήο άκπλαο.» Ζ ΔΛ.Α. είλαη έλαο απφ ηνπο θνξείο πνπ ζπλεξγάδεηαη ε ΓΓΠΠ θαη ζπλεπψο ελεκεξψλεηαη γηα θάζε ελδερφκελν θίλδπλν πνπ απεηιεί ηε ρψξα ε θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο πνπ πξνθχπηνπλ ζε πεξίνδν εηξήλεο απφ ζενκελίεο θαη αηπρήκαηα ή άιιεο θαηαζηξνθέο ε ΔΛ.Α. δξαζηεξηνπνηείηαη ζε ηνπηθφ ή εζληθφ επίπεδν αλάινγα κε ηηο δηαζηάζεηο ηνπ θαηλνκέλνπ, ιακβάλνληαο ηα απαξαίηεηα κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ, ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ θαη ηνπ θξάηνπο θαη γεληθφηεξα φινπ ηνπ έκςπρνπ δπλακηθνχ θαη άςπρνπ πιηθνχ ηεο ρψξαο. Σα κέηξα πνπ ιακβάλεη ζα κπνξνχζακε λα ηα θαηεγνξηνπνηήζνπκε ζηα κέηξα ηάμεο, αζθαιείαο θαη ηξνραίαο. ην πιαίζην ηεο γεληθήο αζηπλφκεπζεο είλαη αξκφδηα γηα ηελ ηήξεζε ηεο ηάμεο ζηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο θνηλσληθήο εηξήλεο θαη επηαμίαο. Όπσο είλαη ινγηθφ χζηεξα απφ έλα θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν επηθξαηεί παληθφο θαη έληαζε θαη γεληθφηεξα πνιχ έληνλα ζπλαηζζήκαηα. Σα θιηκάθηα ηεο ΔΛ.Α. νθείινπλ λα εθεζπράδνπλ ηνπο πνιίηεο θαη λα ηνπο παξέρνπλ ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο. ην πιαίζην ηεο δεκφζηαο αζθάιεηαο κεξηκλνχλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο δσήο, ηεο πγείαο θαη ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ. Σφζν θαηά ηε δηάξθεηα, φζν θαη κεηά απφ έλα θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν νθείινπλ λα ιακβάλνπλ φια ηα κέηξα πνπ απαηηνχληαη γηα λ αληαπνθξηζνχλ ζηα θαζήθνληα ηνπο. ε πεξηπηψζεηο εθθέλσζεο πεξηνρψλ επηιακβάλνληαη ηφζν γηα ηελ ηήξεζε ηεο ηάμεο ζηνπο ρψξνπο θαηαθπγήο, φζν θαη γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ πνπ έρνπλ απνκαθξπλζεί απφ απηέο. Έλα απφ ηα πην 40

42 θαίξηα ζεκεία έρεη λα θάλεη κε ηελ άζθεζε κέηξσλ ηξνραίαο. Βαζηθή κέξηκλα είλαη ε κεηαθίλεζε ησλ νρεκάησλ έθηαθηεο αλάγθεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θαηλνκέλσλ θαη ηελ παξνρή αλζξσπηζηηθήο βνήζεηαο ηα νπνία πξέπεη λα θηάζνπλ ζηνλ πξννξηζκφ ηνπο ηάρηζηα θαη κε αζθάιεηα. Γηα λα επηηεπρζεί θάηη ηέηνην πξέπεη νη πνιίηεο λα ζπλδξάκνπλ ζην έξγν ησλ αξρψλ θαη λα κε κεηαθηλνχληαη ζην νδηθφ δίθηπν ην νπνίν ζπλδέεη ηελ πιεγείζα πεξηνρή κε ηα ζσζηηθά ζπλεξγεία δηφηη απηφ δπζρεξαίλεη ην έξγν ηνπο πιελ φηη ελδέρεηαη λα πξνθιεζνχλ λέα αηπρήκαηα θαη δεκηέο ηα νπνία επζχλνληαη γηα ηε ζπαηάιε ρξφλνπ. Ζ Διιεληθή Αζηπλνκία θαηαβάιιεη θάζε δπλαηή πξνζπάζεηα λα βξίζθεηαη ζην πιεπξφ ηνπ πνιίηε εθζπγρξνλίδνληαο ηηο ππεξεζίεο ηεο θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηεο. Μέζσ ηεο επίζεκεο ηζηνζειίδαο ηεο, ή παξέρεη ζηνπο πνιίηεο ελεκέξσζε ζρεηηθά κε ηα θαηξηθά θαηλφκελα. πγθεθξηκέλα, παξέρεη ζπκβνπιέο γηα: δπζκελείο θαηξηθέο ζπλζήθεο, ηνπο πεδνχο θαη ηνπο νδεγνχο, ηη κπνξνχλ λα θάλνπλ νη πνιίηεο αλ ρξεηαζηεί λα κεηαθηλεζνχλ κε απηνθίλεην ζε πεξίπησζε θαθνθαηξίαο θαη ηη ελέξγεηεο πξέπεη λα θάλνπλ εάλ αθηλεηνπνηεζεί ην φρεκα ηνπο. Δπηπιένλ παξέρνληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο θπθινθνξίαο ησλ νρεκάησλ ιφγσ ρηνλφπησζεο παγεηνχ θ.ιπ., κε ηε ρξήζε αληηνιηζζεηηθψλ αιπζίδσλ, ηηο απνθιεηζκέλεο πεξηνρέο θαη ηηο δηαθνπέο ειεθηξνδφηεζεο θαη επηθνηλσλίαο Ππξνζβεζηηθό ώκα Σν Ππξνζβεζηηθφ ψκα (Π..), κε ηειεθσληθφ αξηζκφ 199, είλαη ψκα Αζθαιείαο θαη ππάγεηαη ζηε ΓΓΠΠ ηνπ Τπνπξγείνπ Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε. Οη πεξηζζφηεξνη ην γλσξίδνπκε απφ ηελ θαηάζβεζε ππξθαγηψλ θαη ηελ άληιεζε πδάησλ ζε θηίξηα πνπ έρνπλ πιεκκπξίζεη. Δίλαη ν θχξηνο θνξέαο πνπ κε ηε δξάζε ηνπ ζπκβάιιεη ζηελ πξνζηαζία ησλ δαζψλ ιακβάλνληαο κέηξα ππξνπξνζηαζίαο θαη ζηελ θαηάζβεζε ππξθαγηψλ κε ηα κέζα πνπ δηαζέηεη, απφ μεξά, ζάιαζζα θαη αέξα. Σν Π.. ζπκκεηέρεη ζε θάζε πεξίπησζε αλάγθεο ηφζν ζε εηξεληθή πεξίνδν φζν θαη ζε πεξίνδν πνιέκνπ, ζπκβάιινληαο ζηελ εμαζθάιηζε ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη ηεο πνιηηηθήο άκπλαο ηεο ρψξαο. πγθεθξηκέλα, ζε πεξίνδν εηξήλεο, θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη θαηαζηάζεηο πνπ πξνθαινχληαη απφ έληνλα θαηξηθά θαηλφκελα, ηερλνινγηθέο θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο. 41

43 θνπφο ηνπ είλαη λα πξνζηαηεχζεη ηελ πγεία θαη ηελ πεξηνπζία ησλ πνιηηψλ ηεο ρψξαο, ηελ πεξηνπζία ηνπ θξάηνπο θαη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ φηαλ απεηινχληαη απφ δηάθνξνπο θηλδχλνπο. Λεηηνπξγψληαο κε βάζε ην επηρεηξεζηαθφ ζρέδην θαη ρξεζηκνπνηψληαο ηα κέζα θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηεο ππεξεζίαο, ζηνρεχεη ζηελ πξνζηαζία θαη δηάζσζε αηφκσλ, θηηξίσλ θαη άιισλ πιηθψλ αγαζψλ, δαζψλ θαη γεληθφηεξα ηνπ θπζηθνχ πινχηνπ ηεο ρψξαο. Δπηιακβάλεηαη θαηαζηάζεηο πνπ πξνθαινχληαη απφ θπζηθέο, ηερλνινγηθέο θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο, ζπλδξάκνπλ ζε θάζε είδνπο αηπρήκαηα φπσο απηνθηλεηηζηηθά, αεξνπνξηθά θ.ιπ. αθφκα θαη ζε εγθισβηζκνχο ζε αλειθπζηήξεο θαη αιινχ θαη γεληθφηεξα ζε θαηαζηάζεηο θαηά ηηο νπνίεο εθηίζεηαη ζε θίλδπλν ε ζσκαηηθή αθεξαηφηεηα θαη δσή ησλ πνιηηψλ. ε πεξηπηψζεηο νξγαλσκέλεο απνκάθξπλζεο πνιηηψλ, ην Π.. πεξηθξνπξεί θαη πξνζηαηεχεη ηελ πεξηνπζία πνπ απεηιήζεθε ή θαηαζηξάθεθε κέρξη λα παξαδνζεί εθ λένπ ζηνπο θαηφρνπο ηεο ή κέρξη λα θαηαθζάζνπλ νη δπλάκεηο ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο. Με ην Ν. 1951/1991 (ΦΔΚ 84 η.α ) «Καζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ηνπ Δζεινληή Ππξνζβέζηε θαη άιιεο δηαηάμεηο» δφζεθε ε δπλαηφηεηα ζε φπνηνλ επηζπκεί λα ζπλδξάκεη ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ αλαγθψλ ππξνπξνζηαζίαο. Ηδξχνληαη εζεινληηθνί ππξνζβεζηηθνί ζηαζκνί θαη θιηκάθηα ζε δήκνπο, πνπ απνζθνπνχλ ζηελ ελίζρπζε ηνπ ζψκαηνο θαη ζπλδξάκνπλ ζηε θαηάζβεζε ππξθαγηψλ, ζηελ εθαξκνγή πξνιεπηηθψλ κέηξσλ πξνο αληηκεηψπηζε ησλ θηλδχλσλ, ζηνλ απεγθισβηζκφ αηφκσλ, ζηελ παξνρή πξψησλ βνεζεηψλ ζε πιεγέληεο θαη ηελ εηδνπνίεζε ησλ αξκφδησλ ππεξεζηψλ γηα ηε κεηαθνξά ηνπο θαη ζηνλ έιεγρν εθαξκνγήο ησλ κέηξσλ πξφιεςεο πνπ ππνδεηθλχεη ην Π.. ζε ρψξνπο πνπ ελέρνπλ θίλδπλν ζπλσζηηζκνχ ή ππξθαγηάο. Σν Π.. παξέρεη ζηνπο ππξνζβέζηεο πιήξε αηνκηθφ εμνπιηζκφ θαη ζχγρξνλν κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ πνπ απνηειείηαη απφ νρήκαηα εδάθνπο, ελαέξηα κέζα θαη πινηάξηα πξνθεηκέλνπ λ αληαπνθξηζνχλ ζηα δχζθνια θαζήθνληα ηνπο. Έρεη ζπγθξνηήζεη εηδηθέο ππεξεζίεο φπσο νη Δηδηθέο Μνλάδεο Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ (ΔΜΑΚ) πνπ εδξεχνπλ ζε κεγάιεο πφιεηο ηεο ρψξαο φπσο ε Αζήλα (Διεπζίλα), ε Θεζζαινλίθε, ην Ζξάθιεην, ηα Ησάλληλα, ε Κνκνηελή, ε Λακία, ε Λάξηζα θαη ε Πάηξα, πιεζίνλ Δζληθψλ Οδψλ θαη αεξνδξνκίσλ απνζθνπψληαο ζε άκεζε πξφζβαζε ζηνλ ηφπν ηεο θαηαζηξνθήο. Με ην Ν. 4249/2014 (ΦΔΚ. 73 η.α ) ηδξχεηαη ην Δληαίν πληνληζηηθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ (Δ..Κ.Δ.) ην νπνίν απνηειεί εηδηθή θεληξηθή ππεξεζία ηνπ ζψκαηνο θαη ππάγεηαη ζηνλ ππαξρεγφ επηρεηξήζεσλ ηνπ Π.. Ηδξχζεθε πξνθεηκέλνπ λα ζπγρσλεπζνχλ απνηειψληαο φκσο μερσξηζηέο κνλάδεο, ην πληνληζηηθφ Δπηρεηξεζηαθφ Κέληξν Τπεξεζηψλ ηνπ Π.. 42

44 (.Δ.Κ.Τ.Π..), ην πληνληζηηθφ Κέληξν Γαζνππξφζβεζεο (.ΚΔ.Γ.) θαη ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Κ.Δ.Π.Π.). 1. πληνληζηηθφ Δπηρεηξεζηαθφ Κέληξν Τπεξεζηψλ ηνπ Π. (.Δ.Κ.Τ.Π..): Λεηηνπξγεί ζε εηθνζηηεηξάσξε βάζε θαιχπηνληαο ην ηειεθσληθφ θέληξν (199) πνπ είλαη παλειιαδηθήο εκβέιεηαο. Αλάινγα κε ηηο θιήζεηο πνπ ζα δερηεί είηε ελεκεξψλεη θιηκάθην γηα λα κεηαβεί, είηε ηελ αξκφδηα ηνπηθή Ππξνζβεζηηθή Τπεξεζία. ε πεξηπηψζεηο πνπ θξίλεηαη απαξαίηεην, γηα ζπκβάληα κεγάιεο έθηαζεο, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο δχν ή πεξηζζνηέξσλ Ππξνζβεζηηθψλ Τπεξεζηψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θαηάζηαζεο. ε πεξηπηψζεηο ζεηζκψλ, πιεκκπξψλ θ.α. ζπλεξγάδεηαη κε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο γηα ηνλ θαιχηεξν ζπληνληζκφ ησλ ελεξγεηψλ ηνπ. πληάζζεη εηδηθφ δειηίν ζπκβάλησλ εηθνζηηεηξαψξνπ πνπ πεξηιακβάλεη φια ηα πεξηζηαηηθά ηα νπνία επηιήθζεθαλ θαζψο επίζεο θαη δειηίν ζπκβάλησλ πνπ πεξηιακβάλεη ηα ζνβαξά θαη κεγάια ζπκβάληα γηα ηα νπνία ελεκεξψλεη αξκνδίσο. 2. πληνληζηηθφ Κέληξν Γαζνππξφζβεζεο (.ΚΔ.Γ.): Παξαθνινπζεί θαζεκεξηλά ηηο αγξνηνδαζηθέο ππξθαγηέο πνπ εμειίζζνληαη ζε φιε ηελ επηθξάηεηα. Δίλαη αξκφδην γηα ην ζπληνληζκφ θαη ηελ απνζηνιή ελαεξίσλ κέζσλ δαζνππξφζβεζεο γηα δξάζε απφ θνηλνχ κε ηηο επίγεηεο δπλάκεηο, ηε δηάζεζε ελαεξίσλ κέζσλ γηα ηε κεηαθνξά πεδνπφξσλ ηκεκάησλ ή ππξνζβεζηηθψλ νρεκάησλ φηαλ απαηηείηαη θαη ηε δηάζεζε αεξνπνξηθψλ κέζσλ πξνθεηκέλνπ λα ζπληνλίδνπλ απφ αέξνο επηρεηξήζεηο θαηάζβεζεο ππξθαγηψλ θαη άιισλ ζπκβάλησλ πνπ άπηνληαη ηνπ Π Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Κ.Δ.Π.Π.): Δίλαη ππεχζπλν παλειιαδηθά γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηάζεσλ έθηαθηεο αλάγθεο επηδηψθνληαο ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ ζπλεπεηψλ ζε πεξηπηψζεηο θηλεηνπνίεζεο ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη ζπληνλίδεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο θαηφπηλ απνθάζεσλ ηνπ έκπεηξνπ πξνζσπηθνχ πνπ δηαζέηεη. Πεξηιακβάλεη: Σε Μνλάδα Αεξνπνξηθψλ Δπηρεηξήζεσλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε κνλάδα αζρνιείηαη κε νπνηνδήπνηε ζρεηηθφ ζέκα κε ηα αεξνζθάθε δαζνππξφζβεζεο. Καζεκεξηλά κφιηο μεκεξψζεη αλαθέξεη ηελ εηνηκφηεηα ησλ αεξνζθαθψλ ζηνλ Αμησκαηηθφ Δπηρεηξήζεσλ θαη θαηφπηλ επηθνηλσλίαο κε ηα αεξνδξφκηα ηεο ρψξαο, ζπκπιεξψλεη θαη ππνβάιιεη εηδηθφ έληππν πηεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δπηθνηλσλεί κε ηα ελαέξηα κέζα πνπ επηρεηξνχλ ζε 43

45 ππξθαγηέο, ελεκεξψλεηαη γηα ηελ πνξεία ηεο ππξθαγηάο, ζπγθεληξψλεη θαη επεμεξγάδεηαη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηηο ππξθαγηέο θαη ηε δαζνππξφζβεζε θαη ζηε ζπλέρεηα αλαθέξεη ζηνλ Πξντζηάκελν ηνπ ΚΔΠΠ. Καηφπηλ επηθνηλσλίαο κε ηα αεξνζθάθε, ελεκεξψλεη ην Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή γηα ηα ζεκεία πδξνιεςίαο. Σε Μνλάδα Γηεζλνχο πλδξνκήο θαη Τπνζηεξηθηηθψλ Γπλάκεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο: Κχξην αληηθείκελν απαζρφιεζεο απνηειεί ε ζπλεξγαζία κε ηα ΚΔΠΠ άιισλ ρσξψλ. πληνλίδνπλ δηαδηθαζίεο, ιεηηνπξγίεο θαη κεραληζκνχο ελεξγνπνίεζεο ζε πεξίπησζε πνπ απνζηαιεί ή ιεθζεί δηεζλήο βνήζεηα. Γηα ηε ιήςε κηαο ηέηνηαο απφθαζεο ελεκεξψλεηαη ε Γηεχζπλζε Δξεπλψλ θαη Δθαξκνγψλ ηεο πληνληζηηθήο Αξρήο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Πέξαλ ηνχηνπ αζρνιείηαη κε πιεζψξα ζεκάησλ πνπ εληάζζνληαη ζηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ. Μεξηκλά γηα ηε δηαζχλδεζε ηνπ ΔΚΔ κε ηα θηλεηά θέληξα επηρεηξήζεσλ ηφζν ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο φζν θαη ησλ ινηπψλ εζληθψλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη (ΔΛ, Α, ΔΚΑΒ θ.α) ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ ή εζληθφ επίπεδν. Αμηνπνηεί επηρεηξεζηαθά ηηο δπλαηφηεηεο ησλ θηλεηψλ ΚΔΠΠ, φπσο π.ρ. λα δηαζέηεη θιηκάθηα εκπεηξνγλσκφλσλ γηα λα ζπληνλίδνπλ ην ζρέδην αληηκεηψπηζεο θάπνηαο θαηάζηαζεο επί ηφπνπ ζηηο πεξηνρέο πνπ ρξίδνπλ βνεζείαο θαη αμηνινγεί ηηο πιεξνθνξίεο πνπ δέρεηαη απφ ΚΔΠΠ. Σε Μνλάδα Δπξσπατθνχ Αξηζκνχ Έθηαθηεο Αλάγθεο «112»: ηειερψλεηαη απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ ΚΔΠΠ θαη ιεηηνπξγεί θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ εηθνζηηεηξαψξνπ. Απνζηνιή ηεο είλαη ν εληνπηζκφο αηφκσλ πνπ βξίζθνληαη ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο θαη έρνπλ θαιέζεη ην 112. Μφιηο ιεθζεί κηα θιήζε, δίλεηαη άκεζα εληνιή ζηνπο παξφρνπο θηλεηήο ηειεθσλίαο λα δηαβηβάζνπλ ηηο ζπληεηαγκέλεο ηεο θεξαίαο πνπ έιαβε ηελ θιήζε, ηελ απφζηαζε ηνπ θαινχληνο απφ ηελ θεξαία θαζψο επίζεο θαη ηελ θαηεχζπλζε ηνπ. Με απηέο ηηο πιεξνθνξίεο ραξηνγξαθείηαη κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή θαη ζηε ζπλέρεηα ελεκεξψλεηαη ν αξκφδηνο θνξέαο πνπ ζα επηιεθζεί γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ. Ζ αλσηέξσ δηαδηθαζία έρεη εγθξηζεί απφ ηελ Αξρή Γηαζθάιηζεο ηνπ Απνξξήηνπ ησλ Δπηθνηλσληψλ, ζην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηνπ άξζξνπ 6, παξ. 4 ηνπ Ν. 3471/2006 πνπ αλαθέξεη: 44

46 «Καη εμαίξεζε επηηξέπεηαη, ρσξίο πξνεγνύκελε ζπγθαηάζεζε ηνπ ζπλδξνκεηή ή ηνπ ρξήζηε, ε επεμεξγαζία δεδνκέλσλ ζέζεο από ηνπο θνξείο παξνρήο δεκνζίνπ δηθηύνπ ή δηαζέζηκεο ζην θνηλό ππεξεζίαο ειεθηξνληθώλ επηθνηλσληώλ, πξνθεηκέλνπ λα παξέρνπλ ζηηο αξκόδηεο γηα ηελ αληηκεηώπηζε θαηαζηάζεσλ έθηαθηεο αλάγθεο αξρέο, όπσο ζηηο δησθηηθέο αξρέο, ζηηο ππεξεζίεο πξώησλ βνεζεηώλ θαη ππξόζβεζεο, ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ εληνπηζκό ηνπ θαινύληνο θαη κόλν γηα ην ζπγθεθξηκέλν απηόλ ζθνπό. Με πξάμε ηεο Αξρήο Γηαζθάιηζεο ηνπ Απνξξήηνπ ησλ Δπηθνηλσληώλ (Α.Γ.Α.Δ.), θαζνξίδνληαη νη δηαδηθαζίεο, ν ηξόπνο θαη θάζε άιιε ηερληθή ιεπηνκέξεηα γηα ηελ εθαξκνγή ηεο παξνύζαο δηάηαμεο.». Σν Γξαθείν Σξερνπζψλ Δπηρεηξήζεσλ θαη Γξακκαηεηαθήο Τπνζηήξημεο: Αμηνινγεί επηρεηξεζηαθά ηηο πιεξνθνξίεο πνπ δέρεηαη ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη αμηνπνηεί ηηο πξνγλψζεηο γηα θαηλφκελα θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ γηα ηελ ελεκέξσζε θαη ηελ έγθαηξε πξνεηδνπνίεζε γηα θηλεηνπνίεζε εμαζθαιίδνληαο επηζηεκνληθή ζηήξημε θαη ηεθκεξίσζε κέζσ ηεο Δ.Μ.Τ. πλεξγάδεηαη κε δηάθνξεο ππεξεζίεο ηεο ΓΓΠΠ θαη θαηφπηλ ζπλεξγαζίαο κε ηε Γηεχζπλζε Δξεπλψλ θαη Δθαξκνγψλ ηεο πληνληζηηθήο Αξρήο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, εηζεγείηαη ηε ιήςε κέηξσλ εηνηκφηεηαο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη κέηξσλ έθηαθηεο αλάγθεο. Όηαλ θξηζεί απαξαίηεην θηλεηνπνηεί ηα Κηλεηά Κέληξα Δπηρεηξήζεσλ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη θάλεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηε δηαζχλδεζε ηνπο κε ην ΔΚΔ θαζψο θαη ησλ ινηπψλ θέληξσλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη. Σν έξγν ηνπ Π.. είλαη αξθεηά δχζθνιν θαη πνιχ ζπρλά θαηαβάιινληαη ππεξάλζξσπεο πξνζπάζεηεο θαηά ηελ άζθεζε ηνπ έξγνπ ηνπο. Γη απηφ είλαη απαξαίηεηε ε βνήζεηα ησλ πνιηηψλ θαη ε ζπλδξνκή άιισλ αξρψλ, ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ φπσο είλαη ε Διιεληθή Αζηπλνκία, ην ΔΚΑΒ, ην Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή θ.α. Δπηπιένλ ην Π.. πξνβαίλεη ζε δηκεξείο ζπκθσλίεο ζπλεξγαζίαο κε ηηο φκνξεο ρψξεο κε ζθνπφ ηε ζχληαμε πξσηνθφιισλ ζπλεξγαζίαο κε αληηθείκελα φπσο ε εθπαίδεπζε, ε αληαιιαγή ηερλνγλσζίαο, ε δηεμαγσγή θνηλψλ αζθήζεσλ θαζψο επίζεο ε ακνηβαία ελίζρπζε ζε πεξηπηψζεηο κεγάισλ θαηαζηξνθψλ. Μέζσ ηεο ηζηνζειίδαο παξέρεηαη ζην θνηλφ πιήξεο ελεκέξσζε, ηφζν γηα ηε δνκή θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζψκαηνο, φζν θαη γηα ηηο δξάζεηο ηνπ. 45

47 Ληκεληθό ώκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή Σν Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή (Λ ΔΛ.ΑΚΣ) απνηειεί έλνπιν ζψκα αζθαιείαο θαη ζπγθξνηείηαη απφ Κεληξηθέο θαη Πεξηθεξεηαθέο Τπεξεζίεο. Ζ δηνίθεζε αζθείηαη απφ ην Αξρεγείν ην νπνίν επηθνπξεί ην Τπνπξγείν Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε. ην Αξρεγείν ηνπ Λ ΔΛ.ΑΚΣ ιεηηνπξγνχλ ην Δληαίν Κέληξν πληνληζκνχ Έξεπλαο θαη Γηάζσζεο (ΔΚΔΓ) θαη ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ (ΚΔΠΗΥ), ηα νπνία ππάγνληαη απεπζείαο ζηνλ Αξρεγφ. Σν Λ ΔΛ.ΑΚΣ δηαζέηεη ρεξζαία, πισηά θαη ελαέξηα κέζα θαζψο επίζεο Κέληξν Άκεζεο Γξάζεο θαη εηδηθέο κνλάδεο. Οη αληίζηνηρεο δηεπζχλζεηο είλαη αξκφδηεο γηα ηελ επηρεηξεζηαθή νξγάλσζε, ιεηηνπξγία, εηνηκφηεηα θαη ηνλ εμνπιηζκφ ησλ κέζσλ πνπ δηαζέηνπλ. Απφ ηα θχξηα θαζήθνληα ηεο είλαη απηά ηεο αζηπλφκεπζεο, ηεο ηξνρνλνκίαο θαη ηεο ηήξεζεο ηεο ηάμεο ζηνπο ρψξνπο επζχλεο ηνπ. ε πεξηπηψζεηο έθηαθησλ ζνβαξψλ πεξηζηαηηθψλ ιακβάλεηαη κέξηκλα γηα ηε δηάζεζε ηνπ αλαγθαίνπ πξνζσπηθνχ θαη κέζσλ, ζην πιαίζην ηεο πινπνίεζεο ηνπ ζρεδηαζκνχ θηλεηνπνίεζεο. ε φηη αθνξά ζηε ρσξηθή δηθαηνδνζία ηνπ ζπλεξγάδεηαη κε ηηο Έλνπιεο Γπλάκεηο, ηα ψκαηα Αζθαιείαο θαη άιινπο δεκφζηνπο θνξείο ή απνζηνιψλ παξνρήο θνηλσληθνχ έξγνπ θαζψο επίζεο ζπκκεηέρεη ζε απνζηνιέο θαη επηρεηξήζεηο πνπ πεγάδνπλ απφ ηελ εζληθή θαη επξσπατθή λνκνζεζία θαη απφ ηηο δηεζλείο ππνρξεψζεηο ηεο Διιάδαο. ηηο θεληξηθέο ππεξεζίεο ππάγεηαη θαη ε Γηεχζπλζε Παιιατθήο Άκπλαο Πνιηηηθήο ρεδίαζεο Έθηαθηεο Αλάγθεο θαη Θαιαζζίσλ Κξαηηθψλ Μεηαθνξψλ. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο ξπζκίδνληαη απφ ηελ θείκελε λνκνζεζία πεξί ΠΔΑ, Παιιατθή Άκπλα θαη Πνιηηηθή Πξνζηαζία. Δίλαη αξκφδην γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ ηεο ρψξαο. Γχλαηαη λα πξνβεί ζε επηηάμεηο θαη ζε ιχζεηο επηηάμεσλ πινίσλ θαη πισηψλ κέζσλ, πξνζσπηθνχ θαη εξγνζηαζίσλ λαππεγείσλ γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ. Γηα φζν δηάζηεκα δηαξθεί ε επίηαμε είλαη αξκφδην γηα ηελ παξαθνινχζεζε θηλήζεσλ ησλ πισηψλ κέζσλ, ηελ αζθάιηζε ηνπο θαη ηελ παξαθνινχζεζε εθνδηαζκνχ ηνπο. Σεξείηαη κεηξψν πινίσλ θαη πξνζσπηθνχ πξνο επίηαμε θαη ζηε ζπλέρεηα γίλεηαη απνγξαθή ησλ επίηαθησλ πινίσλ θαη πξνζσπηθνχ Π.Ν. απφ ηα νπνία εμάγνληαη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία Σέινο, Λ ΔΛ.ΑΚΣ πξνσζεί εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα ηα νπνία κπνξνχλ λα παξαζρεζνχλ ζηηο Έλνπιεο Γπλάκεηο, ηα ψκαηα Αζθαιείαο, θαζψο θαη ζε ππεξεζίεο ηξίησλ ρσξψλ. 46

48 Δζληθό Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο Σν Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο (ΔΚΑΒ), κε ηειεθσληθφ αξηζκφ 166, είλαη Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ (ΝΠΓΓ) θαη ππάγεηαη ζην Τπνπξγείν Τγείαο. Ηδξχζεθε ην 1985 κε ην Ν. 1579/1985 (ΦΔΚ 217 η.α ) θαη εδξεχεη ζηελ Αζήλα. Λεηηνπξγνχλ δψδεθα (12) παξαξηήκαηα ζε κεγάιεο πφιεηο φπσο Αζήλα, Θεζζαινλίθε, Αιεμαλδξνχπνιε, Ζξάθιεην, Ησάλληλα, Καβάια, Κνδάλε, Λακία, Λάξηζα, Μπηηιήλε, Πάηξα θαη Σξίπνιε, κε πεξηνρή επζχλεο νξηζκέλε γεσγξαθηθή πεξηθέξεηα. θνπφο ηνπ είλαη ε παξνρή ζηνπο πνιίηεο άκεζεο ηαηξηθήο βνήζεηαο θαη ε κεηαθνξά ηνπο ζηα Ννζειεπηηθά Ηδξχκαηα ηεο ρψξαο. Με ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ηνπ δηθηχνπ ηνπ απνζθνπεί ζηε δεκηνπξγία αηζζήκαηνο αζθάιεηαο ησλ πνιηηψλ πνπ δηακέλνπλ ζηελ πεξηθέξεηα θαη φρη ζηα αζηηθά θέληξα. Παλειιαδηθά δηαζέηεη πιήζνο κέζσλ δηαθνκηδήο. Σν ελεξγεηηθφ ηνπ πεξηιακβάλεη επηαθφζηα ηξηάληα πέληε (735) αζζελνθφξα, εθαηφλ δπν (102) εηδηθέο θηλεηέο κνλάδεο επείγνπζαο πξνλνζνθνκεηαθήο ηαηξηθήο, εηθνζηπέληε (25) κνηνζηθιέηεο, ηέζζεξα (4) κηθξά νρήκαηα ηαρείαο πξφζβαζεο, ηξία (3) ειηθφπηεξα, δπν (2) απηνθηλνχκελα ζπληνληζηηθά θέληξα θαη δπν (2) νρήκαηα αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθψλ ελψ έρεη παξαρσξήζεη ηξηαθφζηα πελήληα (350) αζζελνθφξα ζε λνζνθνκεία θαη θέληξα πγείαο ηεο επηθξάηεηαο. Σν ΔΚΑΒ ζηειερψλνπλ ηαηξνί, λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ, δηαζψζηεο πιεξσκάησλ αζζελνθφξσλ θαη ινηπφ άξηηα εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ. Πέξα απφ ην Ηλζηηηνχην Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο ΗΔΚ ΔΚΑΒ, ην πξνζσπηθφ εθπαηδεχεηαη ζηελ Δπείγνπζα Πξνλνζνθνκεηαθή Ηαηξηθή. Σν πξφγξακκα απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ δεδνκέλνπ φηη ηνπ επηηξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα ζε πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθψλ φπνπ ππάξρεη κεγάινο αξηζκφο αηφκσλ πνπ ρξίδνπλ βνεζείαο. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ρξεζηκνπνηνχληαη νη Κηλεηέο Ηαηξηθέο Μνλάδεο νη νπνίεο είλαη εθνδηαζκέλεο κε εμεηδηθεπκέλν εμνπιηζκφ θαη θάξκαθα θαη απνηεινχλ νπζηαζηηθά κηα θηλνχκελε Μνλάδα Δληαηηθήο Θεξαπείαο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ην ΔΚΑΒ ζπλεξγάδεηαη κε ην Π.. 47

49 Δζληθή Μεηεωξνινγηθή Τπεξεζία Ζ Δζληθή Μεηεσξνινγηθή Τπεξεζία (ΔΜΤ) ηδξχζεθε ην 1931 θαη ππαγφηαλ ζην Τπνπξγείν Αεξνπνξίαο. Απφ ην 1995 κε ην Άξζξν 25 εδ. 8 ηνπ Ν (ΦΔΚ 35 η.α ) ππάγεηαη πιένλ ζηνλ Τπνπξγφ Δζληθήο Άκπλαο δηαηεξψληαο ηε δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή κέξηκλα θαζψο θαη ηελ επζχλε ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ Αεξνπνξίαο. Σν 1997 εθδίδεηαη ν Καλνληζκφο ηεο ΔΜΤ κε ην Π.Γ. 161 (ΦΔΚ 142 η.α ). Δδξεχεη ζηελ Αζήλα θαη ζπγθεθξηκέλα ζην Γήκν Διιεληθνχ. Απνζηνιή ηεο είλαη ε παξνρή κεηεσξνινγηθήο ππνζηήξημεο πξνο φθεινο ηεο Δζληθήο Άκπλαο, ηεο Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη γεληθφηεξα ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ ηεο ρψξαο καο. πγθεθξηκέλα ε ΔΜΤ εθδίδεη ηα εηδηθά δειηία γηα ηελ πξφβιεςε ησλ θαηξηθψλ ζπλζεθψλ πνπ ζα επηθξαηήζνπλ ζηε ρψξα. Οη πξνγλψζεηο θαηξνχ δηαθξίλνληαη ζε: 1. Σαθηηθέο: Αθνξά ηε γεληθή πξφγλσζε γηα φιε ηε ρψξα κε ηνπηθέο πξνγλψζεηο γηα ηελ Αζήλα θαη ηε Θεζζαινλίθε γηα ρξνληθφ δηάζηεκα 48 σξψλ πνπ εθδίδεηαη θάζε έμη (6) ψξεο θαζψο επίζεο γεληθή πξφγλσζε γηα ηε ρψξα γηα ηηο επφκελεο 3-6 εκέξεο πνπ εθδίδεηαη θάζε εηθνζηηεηξάσξν. 2. Έθηαθηεο: Πξφθεηηαη γηα δειηία επηδείλσζεο θαηξνχ, επηθίλδπλσλ θαηλνκέλσλ θαη ζπειισδψλ αλέκσλ. Δθδίδεηαη έθηαθηε πξφγλσζε γηα πεξηνρέο πνπ πιήηηνληαη απφ θπζηθέο θαηαζηξνθέο. 3. Σνπηθέο: Πξφθεηηαη γηα πξνγλψζεηο πνπ αθνξνχλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο θαη εηδηθά θαηξηθά θαηλφκελα φπσο είλαη ν παγεηφο. 4. Δηδηθέο: Αθνξά εηδηθή πξφγλσζε κέγηζησλ ζεξκνθξαζηψλ γηα ηελ πφιε ηεο Αζήλαο γηα ρξνληθφ δηάζηεκα 10 εκεξψλ θαη εηδηθέο πξνγλψζεηο ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο θαηφπηλ ηνπνζέηεζεο εηδηθνχ εμνπιηζκνχ. Ζ ΔΜΤ δηνηθείηαη απφ αλψηαην αμησκαηηθφ ηεο Πνιεκηθήο Αεξνπνξίαο. Τπνδηνηθεηήο είλαη πνιηηηθφο ππάιιεινο παλεπηζηεκηαθήο εθπαίδεπζεο. ην ζχλνιν ηεο, παλειιαδηθά, απαξηίδεηαη απφ 565 ζηξαηησηηθνχο θαη πνιηηηθνχο ππαιιήινπο. δεπηεξνβάζκηαο θαη ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. πλεξγάδεηαη κε εζληθνχο θαη δηεζλείο δεκφζηνπο θαη ηδησηηθνχο θνξείο, δηεζλείο κεηεσξνινγηθνχο ζηαζκνχο θαη εθπαηδεπηηθά θαη εξεπλεηηθά ηδξχκαηα. Σν θιίκα ηεο Διιάδαο ζεσξείηαη κεζνγεηαθφ, κε ήπηνπο θαη πγξνχο ρεηκψλεο θαη ζεξκά θαη μεξά θαινθαίξηα. ηελ νπζία φκσο ζπλδπάδεη δηάθνξνπο ηχπνπο θιίκαηνο δεδνκέλνπ θαη ηνπ αλάγιπθνπ ηεο δειαδή ησλ κεγάισλ πςνκεηξηθψλ δηαθνξψλ θαη ηελ ελαιιαγή μεξάο 48

50 ζάιαζζαο. Σν βφξεην ηκήκα ηεο ρψξαο επεξεάδεηαη απφ ην θιίκα ηεο βνξεηναλαηνιηθήο Δπξψπεο, ελψ ην λφηην απφ ην ζαιάζζην κεζνγεηαθφ θιίκα. Βξνρέο παξαηεξνχληαη θπξίσο ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο νη νπνίεο φκσο δε δηαηεξνχληαη γηα πνιιέο εκέξεο. Οη πην ςπρξνί κήλεο ν Ηαλνπάξηνο θαη ν Φεβξνπάξηνο ελψ ε ζεξκφηεξε θαινθαηξηλή πεξίνδνο εζηηάδεηαη απφ ην ηειεπηαίν δεθαήκεξν ηνπ Ηνπιίνπ έσο θαη ην πξψην δεθαήκεξν ηνπ Απγνχζηνπ. Οη θαηξηθέο ζπλζήθεο επεξεάδνληαη απφ ην θιίκα θαη απηφο είλαη ν ιφγνο πνπ ε ΔΜΤ ζπλδέεηαη κε ηελ πνιηηηθή πξνζηαζία. Ζ ΔΜΤ κειεηά ηα θπζηθά θαηλφκελα πνπ ζπκβαίλνπλ ζηελ αηκφζθαηξα θαη νλνκάδνληαη κεηεσξνινγηθά θαηλφκελα (κεηέσξνο = απηφο πνπ βξίζθεηαη ζηνλ νπξαλφ, αησξνχκελνο). Μέζσ ηεο πξφγλσζεο θαη θαηξηθψλ ζπλζεθψλ ελεκεξψλεηαη ν θξαηηθφο κεραληζκφο πξνθεηκέλνπ λα θηλεηνπνηεζεί γηα ελδερφκελνπο θηλδχλνπο ιφγσ έληνλσλ κεηεσξνινγηθψλ θαηλνκέλσλ Οξγαληζκόο Αληηζεηζκηθνύ ρεδηαζκνύ θαη Πξνζηαζίαο (Ο.Α..Π.) Ο Οξγαληζκφο Αληηζεηζκηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο (Ο.Α..Π.) είλαη ΝΠΓΓ ην νπνίν ζπζηάζεθε ην 1983 κε ην Ν (ΦΔΚ 52 η.α ) θαη επνπηεχεηαη απφ ην Τπνπξγείν Τπνδνκψλ, Μεηαθνξψλ θαη Γηθηχσλ. θνπφο ηνπ είλαη, φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ηελ επσλπκία ηνπ, ν αληηζεηζκηθφο ζρεδηαζκφο ηεο ρψξαο πνπ πεξηιακβάλεη ην ζπληνληζκφ ηνπ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο θαηφπηλ θαηεπζχλζεσλ ηεο θπβέξλεζεο. Ο ΟΑΠ απνηειείηαη απφ ηε Γηεχζπλζε Αληηζεηζκηθνχ ρεδηαζκνχ, ηε Γηεχζπλζε Κνηλσληθήο Αληηζεηζκηθήο Άκπλαο, ηε Γηεχζπλζε Γηνηθεηηθνχ Οηθνλνκηθνχ, ην Σκήκα Οηθνλνκηθνχ Διέγρνπ, ην Κέληξν Ζιεθηξνληθήο Δπεμεξγαζίαο ηνηρείσλ, ην Δξγαζηήξην Πξφγλσζεο ζεηζκψλ, ην Δξγαζηήξην Αληηζεηζκηθήο Σερλνινγίαο θαη ην Δξγαζηήξην Κνηλσληθψλ θαη Φπρνινγηθψλ Γηαζηάζεσλ ησλ εηζκψλ. Ζ δηάξζξσζε θαη νη αξκνδηφηεηεο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηνλ νξγαληζκφ πνπ εθδφζεθε κε ην Π.Γ. 485 (ΦΔΚ 219 η.α ) ην Ζ ζπκβνιή ηνπ ζηελ αληηζεηζκηθή πξνζηαζία είλαη ηεξάζηηα. Παξέρεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ζεηζκφ, πσο πξνθαιείηαη, ηελ επηθηλδπλφηεηα ηνπ θ.α. θαη νδεγίεο πξνζηαζίαο πξνο φιεο ηηο πιεζπζκηαθέο νκάδεο. Δθπαηδεπηηθνί, καζεηέο, θνηηεηέο, εξγνδφηεο, εξγαδφκελνη, ηνπξίζηεο, ΑκΔΑ, δεκφζηνη θαη ηδησηηθνί θνξείο κπνξνχλ φινη λα αληιήζνπλ πινχζην πιηθφ δηακνξθσκέλν θαη ελεκεξσκέλν γηα φιεο ηηο αλάγθεο, πέξαλ ηεο ειιεληθήο γιψζζαο κεηαθξαζκέλν ζηελ αγγιηθή, ηε γαιιηθή, ηε γεξκαληθή, ηελ ηζπαληθή, ηελ ηηαιηθή θαη ηε ξσζηθή γιψζζα. Ζ ηζηνζειίδα ηνπ ηα έληππα πνπ δηαλέκεη ζε δεκφζηεο 49

51 ππεξεζίεο θαζψο επίζεο νη εθδειψζεηο πνπ πξνβαίλεη θαη νη πξνβνιέο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηηο νζφλεο ζε φινπο ηνπο ζηαζκνχο ηνπ κεηξφ θάλνπλ ηνλ ΟΑΠ γλσζηφ ζην θνηλφ. Ο ΟΑΠ ζπλεξγάδεηαη κε ηε Γ.Γ.Π.Π. ζε φια ηα επίπεδα. πκκεηέρεη ζηελ επηκφξθσζε ησλ ζηειερψλ ηεο Π.Π. κέζσ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ πνπ πινπνηεί ζηελ Δζληθή ρνιή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, ζπκκεηέρεη ζε ζπλαληήζεηο ΟΠΠ θαη ΣΟ θαη πξαγκαηνπνηεί δξάζεηο επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ δίλνληαο έκθαζε ζην Πεξηθεξεηαθφ θαη ζην Σνπηθφ επίπεδν γηα ηα νπνία έρεη ζπληάμεη ζρεηηθφ εγρεηξίδην κε ην νπνίν παξέρεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ζχληαμε ζρεδίσλ έθηαθηεο αλάγθεο ζε πεξίπησζε ζεηζκνχ. Δπηπιένλ, έρεη πξνβεί ζηελ θαηάξηηζε ζρεδίνπ ζε πεξηπηψζεηο εθθέλσζεο πνπ αθνξά ζηελ αζθάιεηα ησλ δηαδξνκψλ εθθέλσζεο θαη ηηο πξνδηαγξαθέο ησλ ρψξσλ θαηαθπγήο ησλ πιεγέλησλ. ην δπλακηθφ ηνπ ζπγθαηαιέγνληαη πηζηνπνηεκέλνη εζληθνί εκπεηξνγλψκνλεο νη νπνίνη έρνπλ εθπαηδεπηεί ζην πιαίζην ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Οη πνιηηηθνί κεραληθνί ηνπ ΟΑΠ, καδί κε ηελ εηδηθή νκάδα ΔΜΑΚ θαη ην ΔΚΑΒ ζηειερψλνπλ ηελ Δζληθή Μνλάδα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο MUSAR ηνπ Π.. (Medium Urban Search and Rescue Team) ζε Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε θαη ζπλδξάκνπλ γηα λα πξνζθέξνπλ βνήζεηα εληφο θαη εθηφο ησλ ζπλφξσλ ηεο ρψξαο. Σν 2002 ππνγξάθεθε Μλεκφλην Καηαλφεζεο κεηαμχ ΟΖΔ Διιάδαο Σνπξθίαο (Memorandum of Understanding) πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγεζεί κηα Μεηθηή Διιελνηνπξθηθή Δθεδξηθή Μνλάδα γηα ηελ Αληηκεηψπηζε Καηαζηξνθψλ (JHET SDRU, Joint Hellenic Turkish Standby Disaster Response Unit). Ζ δεκηνπξγία απηή πξνέθπςε θαηφπηλ αληαπφθξηζεο ηεο ρψξαο καο ζηελ έθθιεζε ηεο Σνπξθίαο λα απνζηείιεη αλζξσπηζηηθή βνήζεηα κεηά ηνλ θαηαζηξνθηθφ ζεηζκφ ζηηο 17 Απγνχζηνπ ηνπ Σν κλεκφλην ηέζεθε ζε ηζρχ ην 2006 θαη αθνξά ζηνπο ηνκείο αλαδήηεζεο θαη δηάζσζεο ζε πεξηπηψζεηο ζεηζκψλ, πιεκκπξψλ θαη θαηνιηζζήζεσλ. Σε ρψξα καο εθπξνζσπεί ε ΓΓΠΠ θαη ζπκκεηέρνπλ ε Τπεξεζία Γηεζλνχο Αλαπηπμηαθήο πλεξγαζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Δμσηεξηθψλ, ην Π.., ην ΔΚΑΒ θαη ν ΟΑΠ. Αληίζηνηρα ηελ Σνπξθία εθπξνζσπεί ε Πξνεδξεχνπζα Αξρή Καηαζηξνθψλ θαη Γηαρείξηζεο Έθηαθησλ Καηαζηάζεσλ ηεο Πξσζππνπξγίαο θαη ζπκκεηέρνπλ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε ηεο Άγθπξαο. Ο ΟΑΠ ζπκκεηέρεη ζην Δθπαηδεπηηθφ Πξφγξακκα Δζεινληηθήο Γξάζεο γηα ηε Γηαρείξηζε Κηλδχλσλ θαη Κξίζεσλ θαη ηελ Αληηκεηψπηζε Δθηάθησλ Αλαγθψλ «Πξνζηαηεχσ ηνλ εαπηφ κνπ θαη ηνπο άιινπο» ην νπνίν πινπνηείηαη απφ ην 2001 απφ ην Ίδξπκα Νενιαίαο θαη Γηα Βίνπ 50

52 Μάζεζεο ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ. ην πξφγξακκα απηφ ζπκκεηέρνπλ εθηφο απφ ηνλ ΟΑΠ, ην Τπνπξγείν Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε ( ), ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο ( ε Γεληθή Γξακκαηεία Γηα Βίνπ Μάζεζεο ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ ( ν Διιεληθφο Δξπζξφο ηαπξφο ακαξείηεο ( θαη ε Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε (ΜΚΟ) PRAKSIS ( Οη ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ δηδάζθνληαη είλαη: Γλσζηαθέο παξάκεηξνη ηνπ θηλδχλνπ (ζηξαηεγηθέο ιχζεο πξνβιήκαηνο / ιήςεο απφθαζεο Γηαρείξηζε πιεξνθνξίαο Λεηηνπξγία ζε νκάδεο Φπρνθνηλσληθή ζηήξημε πιεγέλησλ Γηαρείξηζε παληθνχ). Ππξθαγηέο Πιεκκχξεο Αθξαία θαηξηθά θαηλφκελα. εηζκνί Γηαζψζεηο. Θαιάζζηα λαπηηθά αηπρήκαηα Πξνζηαζία ζαιάζζηνπ πεξηβάιινληνο. Πξψηεο βνήζεηεο Γηαρείξηζε θαηαπιηζκψλ. Δζεινληηθή δξάζε Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Απφ ηελ έλαξμε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ έρνπλ εθπαηδεπηεί πεξίπνπ 8500 εζεινληέο ζε 210 Γήκνπο ζε φιε ηε ρψξα. Δπηπιένλ έρνπλ εθπαηδεπηεί πεξίπνπ 2500 ζηειέρε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ζε πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ πινπνηεζεί ζε ζπλεξγαζία κε ην ΔΚΓΓΑ Γεωδπλακηθό Ιλζηηηνύην Σν 1842 μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ην Αζηεξνζθνπείν Αζελψλ θαηφπηλ δσξεάο ηνπ ηφηε πξφμελνπ ηεο Διιάδαο ζηε Βηέλλε, Βαξψλνπ Γεσξγίνπ ίλα. Σν πξψην θηίξην ζην ιφθν ησλ Νπκθψλ ζην Θεζείν πνπ νινθιεξψζεθε ην 1846 έγηλε γλσζηφ σο θηίξην ίλα. Έρεη ζηαπξνεηδή κνξθή κε έλα κηθξφ ζφιν ζην θέληξν θαη είλαη πξνζαλαηνιηζκέλν κε βάζε ηα ηέζζεξα ζεκεία ηνπ νξίδνληα. Λεηηνπξγνχζε κε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηελ νηθνγέλεηα ίλα ψζπνπ ην 1980 κεηαηξάπεθε ζε θξαηηθφ ίδξπκα θαη κεηνλνκάζηεθε ζε Δζληθφ Αζηεξνζθνπείν Αζελψλ (ΔΑΑ). Απφ ηελ αξρή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κέρξη ζήκεξα έρνπλ δξαζηεξηνπνηεζεί αμηφινγνη επηζηήκνλεο. ήκεξα ην ΔΑΑ αξηζκεί ηξία ηλζηηηνχηα: ην Ηλζηηηνχην Αζηξνλνκίαο, Αζηξνθπζηθήο, Γηαζηεκηθψλ Δθαξκνγψλ θαη Σειεζθφπεζεο, ην Γεσδπλακηθφ Ηλζηηηνχην (Γ.Η.) θαη ην Ηλζηηηνχην Δξεπλψλ Πεξηβάιινληνο θαη Βηψζηκεο Αλάπηπμεο. 51

53 Σν Γ.Η. ηδξχζεθε ην Απνηειεί εζληθφ εξεπλεηηθφ θέληξν πνπ εηδηθεχεηαη ζηε ζεηζκνινγία, ηε γεσθπζηθή, ηε γεσζεξκία, ηελ ηεθηνληθή ησλ πιαθψλ, ηελ εθαηζηεηνινγία, ηα ζαιάζζηα ζεηζκηθά θχκαηα θ.α. πλεξγάδεηαη κε ηα ειιεληθά παλεπηζηήκηα πνπ εδξεχνπλ ζηε Θεζζαινλίθε, ηελ Κξήηε θαη ηελ Πάηξα. Πξφζθαηα ζπζηάζεθε ην Δζληθφ Κέληξν Πξνεηδνπνίεζεο γηα ζαιάζζηα ζεηζκηθά παιηξξντθά θχκαηα (tsunamis) κέξηκλα ηνπ νπνίνπ είλαη ε ππνζηήξημε κέηξσλ πξνζηαζίαο θαη δξάζεσλ ελεκέξσζεο θαη εθπαίδεπζεο ηνπ θνηλνχ. Σα παιηξξντθά θχκαηα εκθαλίδνληαη ζπάληα ζηε Μεζφγεην αιιά είλαη πνιχ θαηαζηξνθηθά. Λφγσ ηεο πςειήο ζεηζκηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζηε ρψξα καο, ππάξρνπλ κεγαιχηεξεο πηζαλφηεηεο γηα έλα ηέηνην θαηλφκελν ζε ζρέζε κε άιιεο επξσπατθέο ρψξεο. Σν Γ.Η. δηαζέηεη κφληκν ζεηζκνινγηθφ δίθηπν ζε φιε ηελ Διιάδα. Οη 45 ζεηζκνινγηθνί ζηαζκνί είλαη ςεθηαθήο ηερλνινγίαο θαη έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα θαηαγξάθνπλ ηα ζεηζκηθά θχκαηα απφ ηνπο ζεηζκνχο πνπ ζπκβαίλνπλ ζηε ρψξα καο αιιά θαη απφ ηζρπξνχο ζεηζκνχο ζε φιν ηνλ θφζκν θαη λα ιακβάλνπλ δεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ επίθεληξνπ ηνπ ζεηζκνχ, ηνπ βάζνπο, ηνπ κεγέζνπο θαη ηνπ ρξφλνπ πξαγκαηνπνίεζεο. Ζ ρξήζε ησλ 70 ςεθηαθψλ επηηαρπλζηνγξάθσλ πνπ έρνπλ εγθαηαζηαζεί ζε κεγάιεο πφιεηο βνεζά ζηε βειηίσζε ησλ ραξηψλ επηθηλδπλφηεηαο θαη ησλ αληηζεηζκηθψλ θαλνληζκψλ. Καηαγξάθνπλ ηηο εδαθηθέο θηλήζεηο ησλ δπλαηψλ ζεηζκψλ. Μειεηψληαη ινηπφλ ε επίδξαζε ησλ ηνπηθψλ εδαθηθψλ ζπλζεθψλ, νη ηδηφηεηεο ηεο εζηίαο θαη ε δηαδξνκή δηάδνζεο ησλ ζεηζκηθψλ θπκάησλ ζηε δηακφξθσζε ηεο δφλεζεο ζηνλ ηφπν ηεο παξαηήξεζεο. Οη αιιαγέο ηνπ θινηνχ ηεο γεο παξαθνινπζνχληαη απφ έλα δίθηπν GPS πνπ απνηειείηαη απφ 11 ζηαζκνχο. Σέινο, έλα δίθηπν θνξεηψλ ζεηζκνγξάθσλ ζπκβάιιεη ζηελ θαηαγξαθή ησλ κηθξνζεηζκψλ, ηελ παξαθνινχζεζε ηεο κεηαζεηζκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ηνλ έιεγρν ηεο θαηάζηαζεο ησλ ξεγκάησλ. Απφ ηελ ίδξπζε ηνπ ην Γ.Η. εθδίδεη πιήξεο κεληαίν ζεηζκνινγηθφ δειηίν πνπ παξέρεη ζηνπο αξκφδηνπο θνξείο αιιά θαη ζην θνηλφ ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο απφ ηελ εμέιημε ησλ ζεηζκψλ Διιεληθόο Δξπζξόο ηαπξόο Ο Διιεληθφο Δξπζξφο ηαπξφο είλαη έλαο κε θπβεξλεηηθφο νξγαληζκφο ν νπνίνο ηδξχζεθε ζηηο 10 Ηνπλίνπ 1877, θαηφπηλ πξσηνβνπιίαο ηεο βαζίιηζζαο Όιγαο. ε πεξίνδν πνιέκνπ επηθνπξνχζε ζην έξγν ηεο ηξαηησηηθήο Τγεηνλνκηθήο Τπεξεζίαο πξνβαίλνληαο ζηε 52

54 λνζειεπηηθή πεξίζαιςε ηξαπκαηηψλ θαη αζζελψλ ελψ ζε πεξίνδν εηξήλεο πξνζέθεξε αξσγή ζε ζχκαηα ζενκεληψλ θαη επηδεκηψλ. Ζ δξάζε ηνπ Διιεληθνχ Δξπζξνχ ηαπξνχ είλαη ζπλπθαζκέλε κε ηελ ηζηνξία ηεο ρψξαο καο θαζψο πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ αδηάθνπα εδψ θαη εθαηφλ ζαξάληα (140) ρξφληα. ηε καθξά πνξεία ηνπ έρεη ζπλάςεη ζπλεξγαζίεο ηφζν κε εζληθνχο φζν θαη κε δηεζλείο θνξείο. ηελ Διιάδα ζπλεξγάδεηαη κε ηελ πιεηνςεθία ησλ πξναλαθεξφκελσλ θνξέσλ θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηε ΓΓΠΠ, ηελ ΔΛ.Α., ην Π.., ην Λ..- ΔΛ.ΑΚΣ., ην ΔΚΑΒ αιιά θαη κε ην Τπνπξγείν Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηε Γεληθή Γξακκαηεία Δθπαίδεπζεο Δλειίθσλ παξέρνληαο ην πξφγξακκα «Πξνζηαηεχσ ηνλ Δαπηφ κνπ θαη ηνπο Άιινπο» αιιά θαη ην Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ/Τπεξεζία Γηεζλνχο Αλαπηπμηαθήο πλεξγαζίαο γηα ηελ πινπνίεζε απνζηνιψλ ζην εμσηεξηθφ. ην δηεζλή ρψξν έρεη ζπλάςεη πξσηφθνιια ζπλεξγαζίαο κε ηνπο αληίζηνηρνπο νξγαληζκνχο ηνπ εξπζξνχ ζηαπξνχ ζηε Γεξκαλία, ζηελ Ηηαιία, ζηε Ννξβεγία θαη ζηε Γαιιία ζε δηάθνξνπο ηνκείο δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπο. Δπηπιένλ ζπλεξγάδεηαη κε ηελ Σνπξθηθή Γηαζσζηηθή Οκάδα A.KU.T. θαη ηε Γηεζλή Ναπαγνζσζηηθή Οκνζπνλδία. Σα έλζηνια ζψκαηα εζεινληψλ ακαξεηηψλ, Γηαζσζηψλ θαη Ναπαγνζσζηψλ θαη Ννζειεπηηθήο ζπκβάιινπλ ηα κέγηζηα ζε θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο. ψκα εζεινληψλ ακαξεηηψλ, Γηαζσζηψλ θαη Ναπαγνζσζηψλ. Ηδξχζεθε ζηελ Αζήλα ην 1931 πξνθεηκέλνπ λα ζηειερψζεη δηάθνξεο ππεξεζίεο θαη απνζηνιέο παλειιαδηθά ζηηο νπνίεο ήηαλ αδχλαην λα ζπλδξάκνπλ γπλαίθεο εζειφληξηεο. Ζ αξρηθή ηνπ επσλπκία ήηαλ ρνιή Δζεινληψλ Σξαπκαηηνθνξέσλ- ακαξεηηψλ. Σν 1936 κεηνλνκάζηεθε ζε ψκα Δζεινληψλ ακαξεηηψλ ηνπ Διιεληθνχ Δξπζξνχ ηαπξνχ, ην 2006, ζε ψκα Δζεινληψλ ακαξεηηψλ θαη Γηαζσζηψλ ηνπ Διιεληθνχ Δξπζξνχ ηαπξνχ θαη ην 2008, ζε ψκα Δζεινληψλ ακαξεηηψλ, Γηαζσζηψλ θαη Ναπαγνζσζηψλ. ήκεξα αξηζκεί είθνζη επηά (27) Πεξηθεξεηαθά Σκήκαηα ηα νπνία ζηειερψλνπλ ηέζζεξηο ρηιηάδεο εμαθφζηνη πελήληα (4.650) εζεινληέο. ηα νγδφληα έμη (86) ρξφληα ιεηηνπξγίαο ηνπ έρνπλ εθπαηδεπηεί ζπλνιηθά εμήληα ρηιηάδεο (60.000) εζεινληέο ζηηο εηδηθφηεηεο Πξψησλ Βνεζεηψλ, Γηάζσζεο θαη Ναπαγνζσζηηθήο. ψκα Δζεινληψλ Ννζειεπηηθήο Ηδξχζεθε ην 1878 θαη απφ ηφηε κέρξη ζήκεξα πξνζθέξεη αλζξσπηζηηθή δξάζε φπνπ ππάξρεη αλάγθε. Δθηφο απφ ηε ζπκβνιή ηνπ ζε πεξίνδν πνιέκνπ, 53

55 παξείρε ηηο ππεξεζίεο ηνπ θαη θαηφπηλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ ή κεηαθηλήζεσλ πιεζπζκψλ. Οη εζεινληέο λνζειεπηηθήο παξαθνινπζνχλ λνζειεπηηθφ εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα ην νπνίν πεξηιακβάλεη 124 ψξεο ζεσξίαο θαη 80 ψξεο πξαθηηθήο θιηληθήο άζθεζεο. ε φιε ηελ επηθξάηεηα απαζρνινχληαη εζεινληέο λνζειεπηέο κε ηελ πιεηνςεθία ηνπο λα είλαη γπλαίθεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηηο δξάζεηο ηνπ ζψκαηνο. Ο Σνκέαο Δζεινληψλ λνζειεπηηθήο νξγαλψλεη κέζσ ηεο ππεξεζίαο «Αγσγή Τγείαο» πξνγξάκκαηα γηα πξψηεο βνήζεηεο, θξνληίδαο κεηέξαο θαη βξέθνπο, πγηεηλή δηαηξνθή, πξφιεςε αηπρεκάησλ θαη πγηεηλή ηνπ πεξηβάιινληνο ηα νπνία απεπζχλνληαη ζε πνιίηεο, εθπαηδεπηηθνχο, καζεηέο, θνηηεηέο, ηδησηηθνχο θαη δεκφζηνπο ππαιιήινπο, κέιε ζπιιφγσλ θαη άιινπο θνξείο. Τινπνηεί πξνγξάκκαηα λνζειεπηηθήο ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζε Δπξψπε θαη Ακεξηθή. Παξέρεη ηελ ππεξεζία «Φξνληίδα ζην ζπίηη» κε ην νπνίν απεπζχλεηαη ζε αζζελείο πνπ έρνπλ εμέιζεη απφ ην λνζνθνκείν θαη ρξεηάδνληαη πεξεηαίξσ λνζειεπηηθή βνήζεηα. Σν πξφγξακκα ζηειερψλνπλ λνζειεπηέο, ηαηξνί θαη θπζηνζεξαπεπηέο νη νπνίνη παξαθνινπζνχλ ηνπο αζζελείο θαη εθπαηδεχνπλ ηνπο ζπγγελείο ψζηε λα κπνξνχλ νη ίδηνη λα παξέρνπλ θάπνηεο απφ ηηο ππεξεζίεο απηέο. Παξέρνπλ ππεξεζίεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο (Π.Φ.Τ.) κέζσ ελφο δηθηχνπ δηαθφξσλ ηαηξείσλ θαη ζπκβνπιεπηηθήο γηα ηε κεηέξα θαη ην παηδί. ην πιαίζην απηφ ζηεξίδνπλ ηηο λνζειεπηηθέο ππεξεζίεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ ηκεκάησλ ζε ηνκείο φπσο ε λνζειεία ζην ζπίηη θαη ε γεξνληνινγία. Πξαγκαηνπνηνχλ ειέγρνπο ζε καζεηέο ζρνιείσλ κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο «ρνιηθήο Τγηεηλήο» πνπ πεξηιακβάλνπλ ζηνκαηνινγηθνχο θαη νθζαικνινγηθνχο ειέγρνπο, εκβνιηαζκνχο, ζσκαηνκεηξήζεηο θαη ζπκβνπιέο ζρεηηθά κε ηελ αγσγή πγείαο.. Μέζα απφ απηή ηε δξάζε ζηνρεχνπλ ζηελ πξναγσγή ηεο πγείαο θαη ηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη θπξίσο ησλ επάισησλ πιεζπζκηαθψλ νκάδσλ. 54

56 2.5. Γηεζλέο ήκα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Δηθφλα 2.2: Σν ζήκα ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Πεγή: ΤΑ 1299/2003, ΦΔΚ 423, η. Β ). Σν δηαθξηηηθφ ζήκα ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο είλαη δηεζλψο ζεζκνζεηεκέλν γηα ηηο δπλάκεηο ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. Γηεπθνιχλεη ζηελ αλαγλψξηζε ηνπ απφ ηηο εζληθέο θαη δηεζλείο δπλάκεηο ψζηε λα απνκαθξχλνληαη νη αλαξκφδηνη, αιιά θαη απφ ηνπο πιεγέληεο ζηνπο νπνίνπο πξνζδίδεη έλα αίζζεκα πξφλνηαο ηνπ θξάηνπο. Σν ηξίγσλν πνπ πεξηιακβάλεη έρεη ζπκβνιηθφ ραξαθηήξα. Οη παξάπιεπξεο πιεπξέο αληηπξνζσπεχνπλ ηηο δξάζεηο πξφιεςεο θαη επέκβαζεο θαη ε βάζε ηνπ ηηο δξάζεηο απνθαηάζηαζεο θαη αξσγήο ζηνπο πιεγέληεο. 55

57 3. ρεδηαζκόο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο 3.1. Δζληθή Πνιηηηθή γηα ηε Μείωζε ηνπ θηλδύλνπ Γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο, ν νπνίνο πξαγκαηνπνηείηαη θάζε πέληε (5) έηε, ιακβάλνληαη ππ φςηλ δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ θιηκαηηθή αιιαγή, ηελ πγεία, ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ αζθάιεηα. Οη θνξείο πνπ ζπκκεηέρνπλ, δεκφζηνη ηδησηηθνίαθαδεκατθνί εξεπλεηηθνί, αλαιχνπλ θαη αμηνπνηνχλ δεδνκέλα γηα ηηο δηάθνξεο θαηεγνξίεο θαηαζηξνθψλ ζηνρεχνληαο ζηελ αχμεζε ηνπ επηπέδνπ αζθάιεηαο ησλ πνιηηψλ θαη ζηελ ελίζρπζε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο ηεο ρψξαο. πληάζζεηαη ν θαηά πεξίπησζε θηλδχλνπ ζρεδηαζκφο, ιακβάλνληαο ππ φςηλ ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο ρψξαο, ν νπνίνο πξνσζείηαη απφ ηε ΑΠΠ ζηε Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο γηα έγθξηζε. Ζ Γηεχζπλζε Δξεπλψλ θαη Δθαξκνγψλ ηεο ΑΠΠ θαηφπηλ κειέηεο, αλαιχεη ηα δηαζέζηκα επηζηεκνληθά δεδνκέλα θαη βάζεη απηψλ ηεθκεξηψλεη ηνλ αλσηέξσ ζρεδηαζκφ. Ζ Γηεχζπλζε ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ ηεο ΑΠΠ παξαθνινπζεί ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνχληαη γηα ηε δηακφξθσζε ηνπ ζρεδηαζκνχ, εηζεγείηαη γηα ηηο πξνκήζεηεο πιηθψλ θαη κέζσλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ θαη ζπγθεληξψλεη θαη επεμεξγάδεηαη ζηνηρεία γηα ηνλ έιεγρν ηεο εθαξκνγήο ηνπ ζρεδηαζκνχ απηνχ. Δπηπιένλ, αζθεί ηνλ έιεγρν γηα ηελ νξζή αμηνπνίεζε ησλ δηαζέζηκσλ πιηθψλ θαη κέζσλ. Ζ ΓΓΠΠ ζπληνλίδεη ηε ζπλεξγαζία θαη ηελ απφ θνηλνχ δξάζε ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ (θεληξηθψλ, απνθεληξσκέλσλ, πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ) θαη ζπλεξγάδεηαη κε ηηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο θαη ηηο Πεξηθέξεηεο κε ζθνπφ ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ ζην πιαίζην ηεο αλαηξνθνδφηεζεο πξνθεηκέλνπ λα εμεηαζηεί ε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δξάζεσλ γηα ηε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ. Ο έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη ηφζν απφ ηε ΑΠΠ (Σκήκα Διέγρνπ Δθαξκνγήο ρεδηαζκνχ ηεο Γηεχζπλζεο ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ) φζν θαη απφ ηε ΓΓΠΠ. 56

58 3.2. Δζληθόο ρεδηαζκόο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Ο Δζληθφο ρεδηαζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαηαξηίδεηαη απφ ηε ΑΠΠ θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ην Σκήκα ηξαηεγηθνχ θαη Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ ηεο Γηεχζπλζεο ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ, κε ηε κνξθή Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο, ζε βάζνο ηξηεηίαο, θαηφπηλ ζπλεξγαζίαο δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ. ηεξίδεηαη ζηελ Δζληθή Πνιηηηθή γηα ηε Μείσζε ηνπ θηλδχλνπ θαη πεξηιακβάλεη ηηο δξάζεηο φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ επίπεδν θαη φια ηα ζηάδηα κηαο θαηαζηξνθήο απφ ηελ πξνεηνηκαζία κέρξη ηελ απνθαηάζηαζε. Σν ζπληαρζέλ ζρέδην πξνσζεί ν Γεληθφο Γξακκαηέαο Π.Π. ζην Κεληξηθφ πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ΚΟΠΠ) γηα λα ην κειεηήζνπλ θαη λα πξνβνχλ ζε δηνξζψζεηο ή πξνζζήθεο κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ΑΠΠ. θαη ζηε ζπλέρεηα πξνσζείηαη γηα έγθξηζε απφ ην Γεληθφ Γξακκαηέα ζηε Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή. Πνιχ ζεκαληηθή ζεσξείηαη ε έληαμε ηνπ εγθεθξηκέλνπ ζρεδηαζκνχ ζηνλ αλαπηπμηαθφ πξνγξακκαηηζκφ ηεο ρψξαο απφ ηε ΓΓΠΠ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη χζηεξα απφ εηζήγεζε ηνπ Σκήκαηνο ηξαηεγηθνχ θαη. Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ ηεο Γηεχζπλζεο ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ ηεο ΑΠΠ πνπ πεξηιακβάλεη ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο πξνκεζεηψλ ησλ αλαγθαίσλ πιηθψλ θαη κέζσλ. Γίλεηαη δειαδή πξφβιεςε γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δξάζεσλ ε νπνία πξνέξρεηαη απφ ηνλ Κξαηηθφ Πξνυπνινγηζκφ θαη απφ πφξνπο ηεο Δ.Δ.. Σν Σκήκα Διέγρνπ Δθαξκνγήο ρεδηαζκνχ ηεο ίδηαο Γηεχζπλζεο αζθεί ηνλ έιεγρν πινπνίεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο πξνκεζεηψλ ησλ αλαγθαίσλ πιηθψλ θαη κέζσλ, αιιά θαη νιφθιεξνπ ηνπ ζρεδηαζκνχ, ιακβάλνληαο παξάιιεια αλαηξνθνδφηεζε πνπ επηηξέπεη ηε βειηίσζε ηνπ αλαθεξφκελνπ ζρεδηαζκνχ Δηήζηνο Δζληθόο ρεδηαζκόο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Ο Δηήζηνο Δζληθφο ρεδηαζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαηαξηίδεηαη θάζε ρξφλν απφ ηε ΑΠΠ βάζεη ηνπ Δζληθνχ ρεδηαζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Σν Σκήκα ηξαηεγηθνχ θαη Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ ηεο Γηεχζπλζεο ηξαηεγηθνχ ρεδηαζκνχ ηεο ΑΠΠ είλαη αξκφδην 57

59 γηα ηελ θαηάξηηζε ηεο πξφηαζεο ηνπ ζρεδίνπ απηνχ θαη ην Σκήκα Διέγρνπ Δθαξκνγήο ρεδηαζκνχ ηεο ίδηαο Γηεχζπλζεο γηα ηνλ έιεγρν ηεο εθαξκνγήο ηνπ κε ηελ παξάιιειε ζπγθέληξσζε θαη επεμεξγαζία ζηνηρείσλ πξνθεηκέλνπ λ αμηνινγεζεί ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ. Σν Σκήκα Δζεινληηζκνχ θαη Δθπαίδεπζεο εηζεγείηαη γηα φια ηα πξνγξάκκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθπαίδεπζε θαη επνπηεχεη φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο Δζεινληηθέο Οξγαλψζεηο θαη ηνπο Δηδηθεπκέλνπο Δζεινληέο γηα ηνπο νπνίνπο ηεξεί αξρείν δξάζεσλ θαη πξνβαίλεη ζε εηήζην απνινγηζκφ. Ζ ΓΓΠΠ εηζεγείηαη ζηνλ Τπνπξγφ Γεκφζηαο Σάμεο θαη Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε ηελ θαηαλνκή πηζηψζεσλ πξνο ηηο Πεξηθέξεηεο θαη ηνπο ΟΣΑ θαη παξσζεί ηηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο, ηηο Πεξηθέξεηεο θαη ηνπο ΟΣΑ ψζηε λα εηζεγεζνχλ ηηο πξνηάζεηο ηνπο γηα ην αλαθεξφκελν ζρεδηαζκφ. Ζ ΓΓΠΠ καδί κε ηε ΑΠΠ αθνχλ ηνλ έιεγρν ηεο εθαξκνγήο ηνπ. Ο Δηήζηνο Δζληθφο ρεδηαζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο εγθξίλεηαη απφ ην ΚΟΠΠ θαηφπηλ ππνβνιήο ηνπ απφ ην Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π.. Ο ίδηνο ππνβάιιεη επίζεο θάζε ρξφλν έθζεζε απνινγηζκνχ δξάζεσλ φζσλ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ αλαθεξφκελν ζρεδηαζκφ. ηηο αλαζεσξήζεηο ηνπ Δζληθνχ ρεδηαζκνχ ιακβάλνληαη ππφςε απηέο νη εθζέζεηο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα, ν νπνίνο κεηά ηε ιήμε ηεο ηξηεηίαο ππνβάιιεη αληίζηνηρε έθζεζε γηα ηνλ Δζληθφ ρεδηαζκφ πξνο ηε Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή. Απηέο νη εθζέζεηο κε ηε ζεηξά ηνπο ιακβάλνληαη ππφςε ζηελ αλαζεψξεζε ηεο Δζληθήο Πνιηηηθήο Μείσζεο ηνπ Κηλδχλνπ Καηαζηξνθψλ Δζληθό ύζηεκα Έγθαηξεο Πξνεηδνπνίεζεο Σν Δζληθφ χζηεκα Έγθαηξεο Πξνεηδνπνίεζεο ηδξχζεθε ην 2014 θαη ιεηηνπξγεί ζηε ΑΠΠ.. Πξφθεηηαη γηα κηα ζπληνληζκέλε δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία παξάγεηαη, θαηαγξάθεηαη θαη επεμεξγάδεηαη θάζε δηαζέζηκε πιεξνθνξία γηα επηθείκελα θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα. Καηφπηλ αμηνιφγεζεο, ιακβάλνληαη νη απνθάζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ έγθαηξε ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ θαη ησλ πνιηηηθψλ δπλάκεσλ πξνθεηκέλνπ λα έρνπλ ηνλ απαξαίηεην ρξφλν ζηε δηάζεζε ηνπο γηα λα πξνεηνηκαζηνχλ θαη λα πξνβνχλ ζε ζπληνληζκέλεο θαη απνηειεζκαηηθέο ελέξγεηεο. θνπφο είλαη ε κείσζε ησλ απσιεηψλ απφ ηελ εθδήισζε θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ επίπεδν. Ο Δζληθφο ρεδηαζκφο Έγθαηξεο Πξνεηδνπνίεζεο θαηαξηίδεηαη απφ ηε ΑΠΠ ζε εηήζηα βάζε, ζχκθσλα κε ηνλ Δηήζην Δζληθφ ρεδηαζκφ 58

60 Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ζηεξίδεηαη ζηε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ ησλ εκπιεθφκελσλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ Γεληθό ζρέδην Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Σν 2003 δεκνζηεχηεθε ε απφθαζε κε αξ (ΦΔΚ 423 η.β ) κε ηελ νπνία εγθξίλεηαη ην Γεληθφ ρέδην Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηε ζπλζεκαηηθή ιέμε «ΞΔΝΟΚΡΑΣΖ». Δπηδίσμε ηνπ ζρεδίνπ απηνχ είλαη ε πξνζηαζία ηεο δσήο, ηεο πγείαο θαη ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ θαη ηνπ θξάηνπο θαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, κέζα απφ ηε δηακφξθσζε ελφο ζπζηήκαηνο απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ. Πξφθεηηαη γηα κηα ελνπνίεζε φζσλ έρνπκε πξναλαθέξεη κε ζεκαληηθέο πξνζζήθεο θαη βειηηψζεηο. Αξρηθά απνζαθελίδνληαη δηάθνξνη φξνη ζρεηηθά κε ηελ έλλνηα ηεο θαηαζηξνθήο θαζψο επίζεο γίλεηαη αλαθνξά ζην δπλακηθφ θαη ηα κέζα ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. ηε ζπλέρεηα αλαιχνληαη νη θπζηθέο, νη ηερλνινγηθέο θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α -1) θαζψο επίζεο επεμεγείηαη ε επηζηεκνληθή θαη επηρεηξεζηαθή νξνινγία θαη ηέινο επηζπλάπηνληαη ππνδείγκαηα πλνπηηθήο θαη Αλαιπηηθήο Αλαθνξάο Έθηαθηνπ πκβάληνο (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α - 1). Σα Τπνπξγεία, νη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο, νη Πεξηθέξεηεο, νη ΟΣΑ θαη νη Οξγαληζκνί Κνηλήο Χθέιεηαο, νθείινπλ λα ζπληάζζνπλ εηδηθά ζρέδηα ηα νπνία απνζηέιινληαη ζηε ΓΓΠΠ γηα έγθξηζε θαη θαηφπηλ απηήο λ απνζηέιινληαη ζε ινηπνχο εκπιεθφκελνπο θνξείο πξνθεηκέλνπ λα ζπληάζζνπλ θαη απηνί ηα δηθά ηνπο ζρέδηα. Ζ θαηάξηηζε ησλ ζρεδίσλ ζα πξέπεη λα γίλεη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα επηδέρνληαη αλαζεψξεζεο αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο θάζε θαηαζηξνθηθνχ θαηλνκέλνπ. Απφ απηά πξέπεη λα πξνθχπηνπλ θαη λ αλαιχνληαη νη αξκνδηφηεηεο θαη νη ππνρξεψζεηο ηνπ θάζε θνξέα αλάινγα κε ην επίπεδν δηνίθεζεο ζην νπνίν αλήθεη. Γηα ηελ πινπνίεζε φκσο ηνπ ζρεδίνπ επηβάιιεηαη λα απνζαθεληζηνχλ θάπνηα ζεκεία έηζη ψζηε λα κελ ππάξρεη ζχγρπζε θαηά ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ εκπιεθφκελσλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ. πγθεθξηκέλα: Καζνξίδνληαη νη εκπιεθφκελεο ππεξεζίεο, νη φξνη ηεο κεηαμχ ηνπο ζπλεξγαζίαο θαη νη αξκφδηνη γηα θάζε θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν ππεχζπλνη γηα ζρεδίαζε 59

61 πξνγξακκάησλ δξάζεο ζηνπο νπνίνπο παξέρνληαη νδεγίεο ζρεδίαζεο θαη ελέξγεηαο. Αμηνπνηνχληαη ηα επηζηεκνληθά, ζηαηηζηηθά θαη εκπεηξηθά ζηνηρεία γηα ηε ζρεδίαζε ησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο. Αμηνινγνχληαη νη θίλδπλνη θαη γίλεηαη ραξηνγξάθεζε ησλ εππαζψλ πεξηνρψλ. Γεκηνπξγείηαη εληαίν ζχζηεκα επηθνηλσλίαο γηα φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο θαζψο επίζεο θαη εληαίν ζχζηεκα πξνεηδνπνίεζεο, ελεξγεηψλ θαη αλαθνξψλ. Πξνζδηνξίδνληαη νη αλάγθεο γηα αλζξψπηλν δπλακηθφ, πιηθνηερληθά κέζα θαη γηα ζπλδξνκή ησλ Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ. Δπηιέγνληαη νη θαηάιιεινη ρψξνη γηα ηελ ππνδνρή ή θαη δηαβίσζε θαη πξνζθνξά αξσγήο ζηνπο πιεγέληεο θαηφπηλ νξγαλσκέλεο απνκάθξπλζεο ηνπο απφ ηελ επηθίλδπλε πεξηνρή θαη επηιέγεηαη ην αξκφδην φξγαλν γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ κεγέζνπο ηεο θαηαζηξνθήο. Λακβάλεηαη πξφβιεςε γηα ηελ χπαξμε ζρεηηθψλ θνλδπιίσλ γηα ηελ παξνρή άκεζεο νηθνλνκηθήο βνήζεηαο ζηνπο πιεγέληεο θαη δηνηθεηηθήο κέξηκλαο πνπ ζα ηνπο παξέρεη αξσγή θαη ελεκέξσζε θαη ζα ζηεξίδεη ηηο επηρεηξεζηαθέο δπλάκεηο. Καζνξίδνληαη νη ξφινη θαη νη επζχλεο ησλ αξκνδίσλ θαη ιακβάλνληαη ηα απαξαίηεηα κέηξα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ βιαπηηθψλ ζπλεπεηψλ. Σν ζρέδην «ΞΔΝΟΚΡΑΣΖ» ζχκθσλα κε ην νπνίν θηλεηνπνηείηαη ην δπλακηθφ ηεο ΠΠ δηαθξίλεηαη ζε ηέζζεξηο (4) θάζεηο: 1. ΦΑΖ 1 ε : ΤΝΖΘΖ ΔΣΟΗΜΟΣΖΣΑ () Πξφθεηηαη γηα κηα θάζε πξνεηνηκαζίαο θαηά ηελ νπνία επεμεξγάδνληαη φια ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία γηα επηθείκελν θίλδπλν θαη θαηφπηλ αμηνιφγεζεο απφ ην επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ, εθηηκάηαη ην κέγεζνο ηνπ θαηαζηξνθηθνχ θαηλνκέλνπ. Παξάιιεια ελεκεξψλνληαη νη εκπιεθφκελνη θνξείο θαη ηίζεηαη ζε ιεηηνπξγία ην εληαίν ζχζηεκα επηθνηλσλίαο θαη ξνήο πιεξνθνξηψλ ην νπνίν βνεζά ζηελ άκεζε ιήςε 60

62 απνθάζεσλ. ε απηφ ην ζηάδην γίλεηαη θαηαγξαθή ηνπ δηαζέζηκνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη κέζσλ θαη εμεηάδεηαη ε θαηαιιειφηεηα θαη ε επάξθεηα ηνπο. Οκνίσο νη εζεινληηθέο νξγαλψζεηο θαη νη εηδηθεπκέλνη εζεινληέο νθείινπλ λα ελεκεξψζνπλ γηα ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπο. 2. ΦΑΖ 2 ε: ΑΤΞΖΜΔΝΖ ΔΣΟΗΜΟΣΖΣΑ (Α) Αθφηνπ γλσζηνπνηεζεί ε βεβαηφηεηα γηα ηεθκεξησκέλν θίλδπλν δειαδή ηνλ εξρνκφ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ, ηφζν ηα επηηειηθά φζν θαη ηα επηρεηξεζηαθά φξγαλα ηίζεληαη ζε θαηάζηαζε εηνηκφηεηαο ιακβάλνληαο θαηά ηελ θξίζε ηνπο πξνιεπηηθά κέηξα. 3. ΦΑΖ 3 ε: ΑΜΔΖ ΚΗΝΖΣΟΠΟΗΖΖ ΔΠΔΜΒΑΖ (Δ) ηε θάζε απηή έρεη θεξπρζεί πιένλ ε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο, ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα αμηνπνηνχληαη, φινη νη θνξείο βξίζθνληαη ζε πιήξε δξάζε θαη ν θάζε έλαο ζπλδξάκεη ζηελ πεξηνρή επζχλεο ηνπ θαη ζην αληηθείκελν ηνπ. Σν εληαίν ζχζηεκα επηθνηλσλίαο θαη ξνήο πιεξνθνξηψλ ιεηηνπξγεί πιήξσο ελψ θαη νη ππεξεζίεο δηνηθεηηθήο κέξηκλαο ζπκβάιινπλ ζην επηρεηξεζηαθφ έξγν. Οη πνιίηεο ελεκεξψλνληαη πξνθεηκέλνπ λα ιάβνπλ κέηξα απηνπξνζηαζίαο, λα ζπλδξάκνπλ ή λα δηεπθνιχλνπλ ην έξγν ησλ επηρεηξεζηαθψλ δπλάκεσλ. 4. ΦΑΖ 4 ε: ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΑΡΧΓΖ Μεηά ην πέξαο ηνπ θαηαζηξνθηθνχ θαηλνκέλνπ γίλεηαη εθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο, θαηαγξαθή ησλ δεκηψλ θαη ησλ απσιεηψλ θαη παξέρεηαη αξσγή ζηνπο πιεγέληεο. ηε ζπλέρεηα νη αξρέο πξνβαίλνπλ άκεζα ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ θαη νη αξκφδηνη θνξείο κειεηνχλ ηα δεδνκέλα πξνθεηκέλνπ λα ιεθζνχλ κέηξα ψζηε λα κελ επαλαιεθζνχλ αληίζηνηρεο θαηαζηξνθέο. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε δηάρπζε ησλ πιεξνθνξηψλ πξαγκαηνπνηείηαη κε βάζε ην γεληθφ δηάγξακκα ξνήο πιεξνθνξηψλ ηνπ ζρεδίνπ θαη κεγαιχηεξε αλάιπζε ζα αθνινπζήζεη ζε επφκελν θεθάιαην: 61

63 Δηθφλα 3.1 Γεληθφ δηάγξακκα ξνήο πιεξνθνξηψλ ζρεδίνπ «ΞΔΝΟΚΡΑΣΖ». (Πεγή: ΤΑ 1299/2003, ΦΔΚ 423, η. Β ). 62

64 3.6. Δηδηθό ζρέδην Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Σν 2006 κε ηελ Τ.Α (ΦΔΚ 776 η.β ) ζπκπιεξψζεθε ην γεληθφ ζρέδην ηεο Π.Π. κε ην Δηδηθφ ρέδην «Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ». Σν ζρέδην απηφ ηίζεηαη ζε εθαξκνγή ζε πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθψλ ή ζπκβάλησλ κε κεγάιν αξηζκφ ζαλφλησλ (πεξί ηνπο 30) πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θπζηθψλ θαη ινηπψλ θαηαζηξνθψλ θαη εγθιεκαηηθψλ ή ηξνκνθξαηηθψλ ελεξγεηψλ. Ζ ΓΓΠΠ νξίδεη ηνπο ππφρξενπο πξνο θαηάξηηζε ζρεδίσλ, ηα νπνία εθαξκφδνληαη αθφηνπ νινθιεξσζεί ε δηαδηθαζία δηαινγήο θαη δηαθνκηδήο ησλ επηδψλησλ πξνο ιήςε πξνλνζνθνκεηαθήο ή λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο θαηφπηλ ελεξγνπνίεζεο απφ ηνλ Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π.. Ζ θαηάξηηζε ησλ ζρεδίσλ απηψλ γίλεηαη ζχκθσλα κε ην Γεληθφ ρέδην ηεο Π.Π. «Ξελνθξάηεο». ε πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθψλ κε ηφζνπο ζαλφληεο απαηηείηαη ε ζπλεξγαζία ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ε δηάζεζε απμεκέλσλ πφξσλ θαζψο είλαη δχζθνιν γηα ηηο Ηαηξνδηθαζηηθέο Τπεξεζίεο λα ηνπο δηαρεηξηζηνχλ. Όηαλ απαηηείηαη, δξαζηεξηνπνηνχληαη θαη νη Οκάδεο Αλαγλψξηζεο Θπκάησλ Καηαζηξνθψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε. 63

65 4. Οη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη ζηελ Διιάδα 4.1 Πεξηβάιινλ θαη θιηκαηηθή αιιαγή. Με ην φξν πεξηβάιινλ λνείηαη «ην ζύλνιν ησλ θπζηθώλ θαη αλζξσπνγελώλ παξαγόλησλ θαη ζηνηρείσλ πνπ βξίζθνληαη ζε αιιειεπίδξαζε θαη επεξεάδνπλ ηελ νηθνινγηθή ηζνξξνπία, ηελ πνηόηεηα ηεο δσήο, ηελ πγεία ησλ θαηνίθσλ, ηελ ηζηνξηθή θαη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ηηο αηζζεηηθέο αμίεο» (Κνχγθνινο. 2005). Σν πεξηβάιινλ δηαθξίλεηαη ζε αλζξσπνγελέο θαη θπζηθφ. Σν αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ απνηειεί δεκηνχξγεκα ηνπ αλζξψπνπ. ην θπζηθφ πεξηιακβάλεηαη ε έκβηα θαη άβηα χιε πνπ ππάξρεη ζηνλ πιαλήηε π.ρ. ζε έλα νηθνζχζηεκα. Έλα απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ζήκεξα ν πιαλήηεο καο είλαη ε αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε. Απηή κπνξεί λα πξνέξρεηαη απφ θπζηθέο δηεξγαζίεο φπσο είλαη νη εθξήμεηο εθαηζηείσλ θαη ηα παξάγσγα ησλ ππξθαγηψλ. Ο ζχγρξνλνο ηξφπνο δσήο κε ηελ αιφγηζηε ζπαηάιε ησλ θπζηθψλ πφξσλ ζπκβάιιεη ζε κεγάιν βαζκφ. Οη άλζξσπνη αζθνχλ δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο κε ηηο νπνίεο ξππαίλνπλ ηελ αηκφζθαηξα φπσο είλαη αλάπηπμε ηεο βηνκεραλίαο, ε παξαγσγή ελέξγεηαο, ε ρξήζε ησλ απηνθηλήησλ, νη δηάθνξεο κέζνδνη ζέξκαλζεο θ.α. Τπάξρνπλ φκσο θαη άιιεο αλζξσπνγελείο ελέξγεηεο πνπ επεξεάδνπλ ζεκαληηθά φπσο είλαη νη πεξηπηψζεηο αηπρεκάησλ πνπ ζπκβαίλνπλ ζε εξγνζηάζηα θαη απειεπζεξψλνπλ ζηελ αηκφζθαηξα βιαβεξέο νπζίεο. Όιεο νη αλσηέξσ ελέξγεηεο ζπκβάιινπλ ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή κέζσ ηεο παξαγσγήο αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ. Σα αέξηα ζεξκνθεπίνπ (δηνμείδην ηνπ άλζξαθα πνπ πξνέξρεηαη απφ θαχζεηο) παγηδεχνπλ ηε ζεξκφηεηα ζηε γε κε απνηέιεζκα ηελ άλνδν ηεο ζεξκνθξαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο ν ήιηνο ζεξκαίλεη ηνλ πιαλήηε. Σα αέξηα απηά αληαλαθινχλ ην 70% πεξίπνπ ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο πίζσ ζην δηάζηεκα. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο λχρηαο, ε ειηαθή ελέξγεηα κεηαηξέπεηαη ζε ππέξπζξε αθηηλνβνιία, ε νπνία απνξξνθάηαη απφ ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη ην λεξφ πνπ ππάξρνπλ ζηελ αηκφζθαηξα θαη δηνρεηεχεηαη ζηε Γε κε απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηεο κέζεο ζεξκνθξαζίαο ηεο γεο. 64

66 Δηθφλα 4.1 Σν θαηλφκελν ηνπ Θεξκνθεπίνπ, (Πεγή: Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, χκθσλα κε ηνπο εηδηθνχο, ήδε ζπληειείηαη ε θιηκαηηθή αιιαγή. Σν καξηπξνχλ άιισζηε ε αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο, ην ιηψζηκν ησλ πάγσλ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ βξνρνπηψζεσλ. Ζ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο αλακέλεηαη λα πξνθαιέζεη μεξαζίεο, κείσζε ηεο παξαγσγήο ηξνθήο ιφγσ ηνπ φηη ηα εδάθε δε ζα είλαη πινχζηα ζε ζπζηαηηθά, κείσζε ησλ απνζεκάησλ ηνπ πφζηκνπ λεξνχ, ηελ άλνδν ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο ιφγσ δηαζηνιήο ηνπ λεξνχ ησλ σθεαλψλ θαη ιφγσ ησλ πάγσλ πνπ ιηψλνπλ θ.α. Ζ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηα αλψηεξα ζηξψκαηα ηεο ζάιαζζαο ζα νδεγήζεη ζε ζπρλφηεξεο θαηαηγίδεο θαη ηπθψλεο κε θαηαζηξνθηθή έληαζε. ην ίδην ζπκπέξαζκα θαηαιήγεη θαη ν Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Πεξηβάιινληνο φπσο πξνθχπηεη απφ δεκνζίεπκα ηεο εθεκεξίδαο «ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ» ζηηο 28/01/2017. ην άξζξν κε ηίηιν «Δχζξαπζηε θιηκαηηθή ηζνξξνπία ζηε Μεζφγεην» ν ΔΟΠ ππνζηεξίδεη φηη ε πεξηνρή ηεο λνηηναλαηνιηθήο Μεζνγείνπ είλαη απφ ηηο πην επαίζζεηεο θαη φηη πξέπεη λα ιεθζνχλ άκεζα κέηξα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. Παξαηεξψληαο ην θιίκα, ζπκπεξαίλεη φηη ε πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ ήδε αληηκεησπίδεη αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο θπξίσο ηνπο ζεξηλνχο κήλεο (θαχζσλεο) θαη κείσζε ησλ βξνρνπηψζεσλ θαη ησλ ξνψλ ησλ πνηακψλ, πξνβιέπεη φκσο ζην άκεζν κέιινλ λ απεηιείηαη απφ πνιιά πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα. Μεξηθά απφ απηά είλαη: ε αχμεζε ηεο δήηεζεο ελέξγεηαο γηα ςχμε, ε αχμεζε ηεο ζλεζηκφηεηαο απφ ηνπο θαχζσλεο, ε αχμεζε ηνπ θηλδχλνπ ηεο μεξαζίαο θαη ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ, ν θίλδπλνο απψιεηαο ηεο βηνπνηθηιφηεηαο, ε κείσζε ησλ δηαζέζηκσλ πδάηηλσλ πφξσλ θαη ησλ απνδφζεσλ ησλ θαιιηεξγεηψλ, ε αχμεζε ηεο δήηεζεο ηνπ λεξνχ γηα ηε γεσξγία, ε αχμεζε ησλ θηλδχλσλ γηα ηε 65

67 δσηθή παξαγσγή, ε αχμεζε πνιιαπιψλ θιηκαηηθψλ θηλδχλσλ, νη νηθνλνκηθέο απψιεηεο πνιιψλ ηνκέσλ ηεο νηθνλνκίαο θαη ηέινο νη δπζκελείο επηπηψζεηο ζηελ αλζξψπηλε πγεία. Δηθφλα 4.2: Απνηειέζκαηα έξεπλαο ηνπ ΔΟΠ γηα ηελ θιηκαηηθή αιιαγή (Πεγή: Ζ θιηκαηηθή αιιαγή θαηά ηα έηε έρεη θνζηίζεη ζηελ Δπξψπε πεξίπνπ 400 δηζεθαηνκκχξηα επξψ ελψ κφλν ζηελ Διιάδα 7,435 δηζεθαηνκκχξηα επξψ. Απφ ηελ εηθφλα παξαηεξνχκε φηη ηα κεηεσξνινγηθά θαηλφκελα θαηαιακβάλνπλ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ, 41,3%, απφ ηα πεξηζηαηηθά αθξαίσλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ πνπ έπιεμαλ ηελ Δπξψπε. Οη θαχζσλεο απνηεινχλ ην 0,8%, παξ φια απηά επζχλνληαη γηα ην 67% ησλ ζαλάησλ ζε ζχλνιν Αθνινπζνχλ νη ζεηζκνί κε 23% θαη ζηε ζπλέρεηα νη πιεκκχξεο κε 4% θαη ηέινο νη θαηαηγίδεο θαη άιια αθξαία θαηξηθά θαηλφκελα κε 3% αληίζηνηρα. Δπηπηψζεηο ζα ππάξμνπλ θαη ζηα ζαιάζζηα νηθνζπζηήκαηα θαζψο ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα ζα ππεξηεξεί ηνπ νμπγφλνπ. Δπίζεο θαη νη αθηέο ζα δηαηξέρνπλ θίλδπλν πιεκκχξαο εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο θαη ζπειιψλ πνπ ζα μεζπνχλ. 66

68 Ζ Δ.Δ. πξνέβε ζε πξνιεπηηθέο δξάζεηο κε ηελ ππνγξαθή ηεο ζχκβαζεο πιαηζίνπ ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (χκβαζε UNFCCC) γηα ηελ θιηκαηηθή αιιαγή πξνθεηκέλνπ λ απνθεπρζνχλ νη ζπλέπεηεο πνπ πξνθαινχλ νη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη. Ο θίλδπλνο εθθξάδεηαη κε πηζαλφηεηα. Μηα πηζαλφηεηα ε νπνία απεηιεί ηα αλζξψπηλα ελδηαθέξνληα δειαδή ηε δσή θαη ηελ ηδηνθηεζία αιιά θαη ηελ θνηλσλία γεληθφηεξα. Έλαο πεξηβαιινληηθφο θίλδπλνο, κηα θπζηθή θαηαζηξνθή, είλαη ην απνηέιεζκα πνπ έρεη έλαο θίλδπλνο ζηελ θνηλσλία καο, ν νπνίνο εμειίζζεηαη ζε κηα νξηζκέλε γεσγξαθηθή έθηαζε γηα έλα πεξηνξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα θαη πξνθαιεί δεκηέο θαη απψιεηεο δσψλ θαη πεξηνπζηψλ. Μειεηψληαο δηάθνξα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία απφ ηε κέρξη ηψξα εθδήισζε θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ, νη εηδηθνί εμεηάδνπλ ηελ πηζαλφηεηα λα εθδεισζεί θάπνην παξφκνην θαηλφκελν ζην κέιινλ θαζψο επίζεο κειεηνχλ θαη αμηνινγνχλ ηνπο ηξφπνπο δηαρείξηζεο θαη αληηκεηψπηζεο ηνπ. 4.2.Οη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη θαη ε δηαρείξηζε ηνπο Πιεκκύξεο Σν θαηλόκελν ζηελ Διιάδα Ζ επηθάλεηα ηεο Γεο θαιχπηεηαη θαηά 70% απφ λεξφ. Σν λεξφ απνηειεί ηνλ πην ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα φια ηα έκβηα φληα ζηα νηθνζπζηήκαηα ηνπ πιαλήηε. Μπνξεί φκσο λα απνβεί εμίζνπ θαηαζηξνθηθφ ζε θαηαζηάζεηο φπσο είλαη νη πιεκκχξεο. Απφ ηελ Οδεγία 2007/60/ΔΚ, γηα ηελ εθαξκνγή ηεο νπνίαο αξκφδηνη θνξείο είλαη ε Δηδηθή Γξακκαηεία Τδάησλ ηνπ Τπνπξγείνπ Πεξηβάιινληνο θαη Δλέξγεηαο θαη νη Γηεπζχλζεηο Τδάησλ ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ, πξνθχπηεη φηη, «πιεκκύξα είλαη ε πξνζσξηλή θάιπςε από λεξό, εδάθνπο ην νπνίν ππό θπζηνινγηθέο ζπλζήθεο δελ θαιύπηεηαη από λεξό». Χο «θίλδπλνο πιεκκχξαο» αλαθέξεηαη ε πηζαλφηεηα λα πξαγκαηνπνηεζεί κηα πιεκκχξα ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο πνπ επίθεηληαη γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία, ην πεξηβάιινλ, ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ ζπλδένληαη µε απηήλ ηελ πιεκκχξα. 67

69 ηε ρψξα καο νη πιεκκχξεο ζπλήζσο πξνθαινχληαη απφ θπζηθά αίηηα. Γηαθξίλνληαη ζε ρεξζαίεο ή πνηάκηεο θαη ζε παξάθηηεο. Οη παξάθηηεο εκθαλίδνληαη ζπάληα θαη πξνθαινχληαη είηε απφ ηνλ έληνλν θπκαηηζκφ ηεο ζάιαζζαο ν νπνίνο ζπλήζσο πξνέξρεηαη απφ ηζρπξνχο αλέκνπο θαη κπνξεί λα θηάζεη ηα 200 κέηξα αλά δεπηεξφιεπην, είηε απφ ζαιάζζηα θχκαηα βαξχηεηαο ή ηζνπλάκη. χκθσλα κε ην Γεληθφ ρέδην ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο «ΞΔΝΟΚΡΑΣΖ», σο πνηάκηα πιεκκχξα νξίδεηαη «ην θαηλόκελν εθείλν θαηά ην νπνίν ε θνίηε ελόο πνηακνύ θαηαθιύδεηαη πεξηνδηθά από λεξό θαη ηδήκαηα θαη έρεη ζαλ ζπλέπεηα ηελ ππεξρείιηζε ηεο θνίηεο θαη ηελ πιάγηα κεηαλάζηεπζε ηεο». Οη ρεξζαίεο ή πνηάκηεο πιεκκχξεο κπνξνχλ λα πξνθιεζνχλ απφ ηζρπξέο θαηαηγίδεο ή απφ ην μαθληθφ ιηψζηκν ηνπ ρηνληνχ ή θαη απφ ηνπο δπν απηνχο παξάγνληεο ή απφ δπζιεηηνπξγίεο κεγάισλ πδξαπιηθψλ έξγσλ. Οη παξάγνληεο απηνί έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηεο απνξξνήο ησλ πνηακψλ. Οη πεξηζζφηεξεο πνηάκηεο πιεκκχξεο ζρεηίδνληαη κε ην πνζφ θαη ηελ θαηαλνκή ησλ βξνρνπηψζεσλ ζηε ιεθάλε απνξξνήο, ην ξπζκφ κε ηνλ νπνίν ην λεξφ ησλ θαηαθξεκλίζεσλ δηεηζδχεη ζην έδαθνο θαη ηελ ηαρχηεηα ηεο επηθαλεηαθήο απνξξνήο, δειαδή ηνπ λεξνχ ησλ θαηαθξεκληζκάησλ πνπ θηλείηαη επηθαλεηαθά θαη δελ εηζρσξεί ζην έδαθνο, απφ ηελ θαηαθξήκληζε πξνο ην πνηάκη. Πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηελ εθδήισζε ή κε πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ παίδεη ην πνζφ ηεο πγξαζίαο ζην έδαθνο. Αλ θαηά ηελ έλαξμε ηεο βξνρφπησζεο ην ρψκα είλαη ζηεγλφ απηφ ζεκαίλεη φηη ε ιεθάλε απνξξνήο ζα κπνξέζεη λα απνξξνθήζεη κεγάιεο πνζφηεηεο λεξνχ θαη ελδερνκέλσο λα απνθεπρζεί κηα πιεκκχξα. Σν αληίζεην ζα ζπκβεί αλ ην έδαθνο είλαη πγξφ. Ζ Διιάδα ζπλήζσο πιήηηεηαη απφ μαθληθέο ή αηθλίδηεο πιεκκχξεο νη νπνίεο είλαη απνηέιεζκα ηζρπξψλ θαηαηγίδσλ θαη εμειίζζνληαη γξήγνξα. Απηφ ζπκβαίλεη επεηδή ε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο ζηε ρψξα καο επλνεί ηε δεκηνπξγία κεγάινπ αξηζκνχ ξεκάησλ κε κηθξέο ιεθάλεο απνξξνήο νη νπνίεο έρνπλ κεγάιεο θιίζεηο θαη απνζηξαγγίδνληαη γξήγνξα. Δίλαη καθξχο ν θαηάινγνο κε ηηο πιεκκχξεο πνπ έρνπλ πιήμεη ηεο ρψξα καο. Αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο γηα θάζε πιεκκχξα είλαη δηαζέζηκεο ηελ ηζηνζειίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο ζην πεδίν «Πιεκκχξεο» ( ). 68

70 Πξνιεπηηθά κέηξα πνιηηείαο Πξνθεηκέλνπ λ απνθεπρζνχλ πεξηζηαηηθά πιεκκπξψλ ή ηνπιάρηζηνλ γηα λα κεησζνχλ ζην ειάρηζην νη επηπηψζεηο ηνπο, απαξαίηεηε είλαη ε ιήςε πξνιεπηηθψλ κέηξσλ φπσο: 1. Ζ πινπνίεζε αληηπιεκκπξηθψλ έξγσλ θαη ζπληήξεζεο ησλ εγγεηνβειηησηηθψλ έξγσλ. ε πξνπαξαζθεπαζηηθφ ζηάδην θαη πξηλ ηελ εθδήισζε πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ αξκφδηνη γηα ηα έξγα αληηπιεκκπξηθήο πξνζηαζίαο είλαη νη Οξγαληζκνί Δγγείσλ Βειηηψζεσλ (Ο.Δ.Β.), ηα Τπνπξγεία Τπνδνκψλ, Μεηαθνξψλ θαη Γηθηχσλ, Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ θαη Πεξηβάιινληνο θαη Δλέξγεηαο ζε θεληξηθφ επίπεδν θαη νη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο θαη νη ΟΣΑ ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν αληίζηνηρα. Μεηά ηελ εθδήισζε πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ ζπκκεηέρνπλ νη ίδηνη θνξείο ζην πιαίζην ηεο απνθαηάζηαζεο ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. 2. Έξγα αληηκεηψπηζεο δηάβξσζεο εδαθψλ θπξίσο ζε δαζηθέο εθηάζεηο πνπ έρνπλ θαηαζηξαθεί απφ ππξθαγηέο, Έξγα δαζνηερληθήο δηεπζέηεζεο ρεηκάξξσλ θαη αληηπιεκκπξηθψλ θαη αληηδηαβξσηηθψλ έξγσλ πξαγκαηνπνηνχληαη ηφζν ζε δεκφζηα φζν θαη ζε ηδησηηθά δάζε. Γηα ηα δεκφζηα θαη ηηο δαζηθέο εθηάζεηο αξκφδηεο είλαη νη Γαζηθέο Τπεξεζίεο πνπ ππάγνληαη ζηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε θαηφπηλ νδεγηψλ απφ ηε Γηεχζπλζε Γαζηθψλ Έξγσλ θαη Τπνδνκψλ ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Αλάπηπμεο θαη Πξνζηαζίαο Γαζψλ ηνπ ΤΠΔΝ. Γηα ηα ηδησηηθά δάζε αξκφδηνη είλαη νη ηδηνθηήηεο ηνπο, κε βάζε εγθεθξηκέλεο κειέηεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί απφ ηηο δαζηθέο ππεξεζίεο. 3. Έξγα θαζαξηζκνχ ηεο θνίηεο ησλ πδαηνξεκάησλ απφ θεξηά πιηθά ηα νπνία δελ επηηξέπνπλ ηελ ειεχζεξε απνξξνή ησλ πδάησλ. Γηα ηελ απνθπγή πιεκκχξαο είλαη απαξαίηεην λα θαζαξίδνληαη νη θνίηεο ησλ πδαηνξεκάησλ. Ζ αξκνδηφηεηα απηή αλήθεη ζηηο Πεξηθέξεηεο. Όηαλ πξφθεηηαη γηα νξεηλνχο κεηνλεθηηθνχο ΟΣΑ, νη Πεξηθέξεηεο ζπλεξγάδνληαη κε απηνχο. Καζήθνληα αζηπλφκεπζεο ησλ πδαηνξεκάησλ αζθνχλ νη Αζηπλνκηθέο θαη Ληκεληθέο Αξρέο θαη ε Γηεχζπλζε Γεκφζηαο Πεξηνπζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ. Ζ αζηπλφκεπζε πξνβιέπεηαη πξνο απνθπγή εμφξπμεο, ακκνιεςίαο θ.α. 4. Έξγα ζπληήξεζεο ηνπ δηθηχνπ φκβξησλ πδάησλ. Δίλαη ζχλεζεο φηαλ βξέρεη, πνιινί δξφκνη λα είλαη απξνζπέιαζηνη, ιφγσ ζπγθέληξσζεο κεγάισλ πνζνηήησλ λεξνχ. Όζνλ 69

71 αθνξά ζην επαξρηαθφ δίθηπν θαη ην εζληθφ νδηθφ δίθηπν, εθηφο ησλ απηνθηλεηνδξφκσλ, αξκφδηεο είλαη νη Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο ελψ γηα ην ππφινηπν νδηθφ δίθηπν, νη ΟΣΑ. Γηα ηνπο απηνθηλεηφδξνκνπο αξκφδηεο είλαη νη εηαηξίεο ζηηο νπνίεο έρνπλ παξαρσξεζεί θαη είλαη αξκφδηεο γηα ηε ζπληήξεζε ηνπο. Γηα ην Ννκφ Αηηηθήο, θαη κφλν γηα ην παληνξξντθφ ζχζηεκα, δειαδή ην ζχλνιν ησλ αγσγψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ κέζσ ησλ νπνίσλ επηηπγράλεηαη θνηλή απνξξνή φκβξησλ θαη αθάζαξησλ πδάησλ, αξκφδηα ππεξεζία είλαη ε ΔΤΓΑΠ Α.Δ. Δθηφο απφ ηελ πινπνίεζε ησλ έξγσλ απηψλ, βαζηθφ είλαη λα πξαγκαηνπνηείηαη πεξηνδηθφο έιεγρνο ζε πεξηφδνπο κεησκέλεο επηθηλδπλφηεηαο πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί ε νξζή θαηάζηαζε ηνπο Γηαρείξηζε θηλδύλνπ θαη θαηαζηξνθώλ ηελ πξψηε θάζε ηνπ ζρεδίνπ «Ξελνθξάηεο», δειαδή ζηε θάζε ηεο ζπλήζνπο εηνηκφηεηαο, πεξηιακβάλνληαη φιεο νη πξνπαξαζθεπαζηηθέο δξάζεηο ζηηο νπνίεο πξνβαίλνπλ νη εκπιεθφκελνη θνξείο. ηε ρψξα καο νη θαηαζηξνθέο απφ πιεκκκχξεο πεξηνξίδνληαη ζπλήζσο ζε επίπεδν ΟΣΑ θαη Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ. Αξρηθά νη ΟΣΑ, Πεξηθέξεηεο θαη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο νθείινπλ λα ελεκεξψζνπλ ην θνηλφ ψζηε λα ιάβεη κέηξα πξφιεςεο θαη απηνπξνζηαζίαο θαη λα επηθαηξνπνηήζνπλ ηα ζρέδηα αληηκεηψπηζεο ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ απαληψληαο ζηα εξσηήκαηα πνηνο, πνπ, πφηε, ηη, γηαηί. ε απηά ζα πξέπεη λα αλαγξάθνληαη ηα δηαζέζηκα κέζα απφ θάζε θνξέα, ηα κλεκφληα ζπλεξγαζίαο κε ηδησηηθνχο θνξείο θαζψο επίζεο ζηνηρείσλ ησλ ππεπζχλσλ αλά θνξέα θαζψο θαη ησλ νξηδφκελσλ αλαπιεξσηψλ ηνπο κε ηα πιήξε ζηνηρεία ηνπο. Απφ ηε ζηηγκή πνπ νη θνξείο ζα ιάβνπλ ελεκέξσζε απφ ηε ΓΓΠΠ νθείινπλ λα ζπγθαιέζνπλ ηα Πεξηθεξεηαθά θαη ηα Σνπηθά πληνληζηηθά Όξγαλα ηεο Π.Π. (ΟΠΠ θαη ΣΟ) ηα νπνία ζα πξέπεη λα εμαζθαιίζνπλ ηελ εηνηκφηεηα ησλ ππεξεζηψλ, ησλ κέζσλ θαη ηνπ δπλακηθνχ πνπ δηαζέηνπλ θαη ην ζπληνληζκφ ησλ δξάζεσλ ηεο Π.Π. ησλ ινηπψλ θνξέσλ. Σα ΟΠΠ νθείινπλ λα θαιέζνπλ εθπξνζψπνπο ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο πνπ ζα ηνπο δηαβεβαηψζνπλ ζρεηηθά κε ηελ θαιή ιεηηνπξγία ησλ εγγεηνβειηησηηθψλ έξγσλ πνπ αλήθνπλ ζηε ρσξηθή αξκνδηφηεηα ηνπο. 70

72 ηε δεχηεξε θάζε ηνπ ζρεδίνπ «Ξελνθξάηεο», δειαδή ζηε θάζε ηεο απμεκέλεο εηνηκφηεηαο, πεξηιακβάλεηαη ε ελεκέξσζε ησλ θνξέσλ απφ ηελ ΔΜΤ ηφζν γηα ηελ πξφγλσζε ησλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, φζν θαη γηα ηα Έθηαθηα Γειηία Δπηδείλσζεο Καηξνχ (ΔΓΔΚ) θαη γηα ηα Έθηαθηα Γειηία Πξφγλσζεο Δπηθίλδπλσλ Καηξηθψλ Φαηλνκέλσλ (ΔΓΠΔΦΚ). Ζ ΔΜΤ απνζηέιιεη ηα έθηαθηα δειηία ζην ΔΚΔ ην νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ ηα δηαβηβάδεη καδί κε έλα ηδηαίηεξν πξνεηδνπνηεηηθφ ζήκα ζηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο πξνθεηκέλνπ λα ηεζνχλ ζε θαηάζηαζε απμεκέλεο εηνηκφηεηαο. Παξάιιεια ε ΓΓΠΠ εθδίδεη δειηία ηχπνπ ηα νπνία αλαξηά ζηελ ηζηνζειίδα ηεο θαη ηα απνζηέιιεη ζε φια ηα Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο (ΜΜΔ) πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξσζνχλ νη πνιίηεο γηα ηα αλακελφκελα θαηλφκελα θαη λα ιάβνπλ ηα απαξαίηεηα κέηξα απηνπξνζηαζίαο. Αθνινπζεί ε ηξίηε θάζε ηνπ γεληθνχ ζρεδίνπ θαηά ηελ νπνία φινη νη εκπιεθφκελνη θνξείο έρνπλ ιάβεη επίζεκε ελεκέξσζε γηα ηελ εθδήισζε πιεκκχξαο. Μεηά ηελ εθδήισζε ηεο, πξσηαξρηθφο ζηφρνο είλαη ε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηηο πεξηνρέο πνπ επεξεάζηεθαλ θαζψο επίζεο θαη ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζε απηή. Αξκφδην φξγαλν γηα ηελ ελεκέξσζε είλαη ε ΔΛ.Α., δεδνκέλεο ηεο εηθνζηηεηξάσξεο ιεηηνπξγίαο ηεο. Σν Π.. κπνξεί λα ζπκβάιιεη γηα ηνπο ίδηνπο ιφγνπο. Ζ ΔΛ.Α έξρεηαη ζε επηθνηλσλία κε ην ΔΚΔ, ηα Απνθεληξσκέλα Όξγαλα Π.Π. θαη ηνπο επηρεηξεζηαθά εκπιεθφκελνπο θνξείο ζε ηνπηθφ επίπεδν θαη ελεκεξψλεη ηνπο πνιίηεο γηα ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζηελ πεξηνρή αιιά θαη ζηνπο δξφκνπο κέζσ πξνθνξηθψλ δειψζεσλ θαη κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ηεο. Γεδνκέλεο ηεο αξρηθήο εθηίκεζεο ησλ ζπλεπεηψλ θαη ησλ πιεξνθνξηψλ ηεο ΔΛ.Α., φινη νη εκπιεθφκελνη θνξείο θηλεηνπνηνχληαη ψζηε λα εθαξκφζνπλ φζα έρνπλ πξνβιεθζεί ζην ζρεδηαζκφ ηεο ππεξεζίαο ηνπο θαη λα ζπκβάιινπλ ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπλεπεηψλ ηεο πιεκκχξαο. Ζ ΔΛ.Α. ιακβάλεη κέηξα ηξνραίαο ψζηε λα δηεπθνιχλεη ηελ θπθινθνξία ησλ νρεκάησλ έθηαθηεο αλάγθεο. Δλίνηε, πξνβαίλεη ζε εθηξνπή ή δηαθνπή ηεο θπθινθνξίαο γηα ηελ απνθπγή αηπρεκάησλ ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ηκήκα ηνπ νδνζηξψκαηνο έρεη ππνζηεί θζνξέο ή έρεη θαηαθιπζηεί απφ πιεκκπξηθά χδαηα ή ζηηο Ηξιαλδηθέο δηαβάζεηο φπνπ ην νδηθφ δίθηπν δηαζηαπξψλεηαη κε ρείκαξξνπο ρσξίο γέθπξα. Ο έιεγρνο γηα ηελ επηθξαηνχζα θαηάζηαζε ησλ απηνθηλεηνδξφκσλ πνπ έρνπλ παξαρσξεζεί ζε εηαηξίεο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηηο ίδηεο κε άκεζε ελεκέξσζε ηεο ΔΛ.Α., φπσο π.ρ. αληηκεηψπηζε έθηαθησλ θαηαζηάζεσλ, ελεκέξσζε ρξεζηψλ, δηαρείξηζε θπθινθνξίαο θ.α. Ζ ΔΛ.Α επίζεο ιακβάλεη πξφζζεηα κέηξα ηάμεο θαη αζθάιεηαο πεξηκεηξηθά ησλ ρψξσλ πνπ επηρεηξεί ην Π.., ηα ζσζηηθά ζπλεξγεία θαη ηα ζπλεξγεία απνθαηάζηαζεο. 71

73 Σν Π.. θαηφπηλ ελεκέξσζεο ηνπ απφ ηελ ΔΛ.Α, απφ άιινπο θνξείο ή θαη πνιίηεο, θηλεηνπνηείηαη γηα ηα πεξηζηαηηθά ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπ. ε πεξηπηψζεηο πιεκκχξαο ζπλήζσο πξνβαίλνπλ ζε έξεπλα θαη δηάζσζε αηφκσλ πνπ εγθισβίζηεθαλ ιφγσ κεγάιεο πνζφηεηαο πδάησλ, δηαθνπήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ή θαηνιηζζήζεσλ, θνπή δέληξσλ θαη άληιεζε πδάησλ απφ θηίξηα. Όηαλ ε δχλακε ηνπ Π.. δελ επαξθεί, εληζρχεηαη κε πξνζσπηθφ θαη κέζα απφ φκνξεο Πεξηθέξεηεο. Παξάιιεια θηλεηνπνηείηαη ην ΔΚΑΒ θαη ην Δζληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο (Δ.Κ.Δ.Π.Τ.) ην νπνίν ζπληνλίδεη ηηο δξάζεηο ησλ θνξέσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δεκφζηα πγεία. Σν ΔΚΑΒ πξαγκαηνπνηεί κεηαθνξέο ηξαπκαηηψλ ζηηο θαηά ηφπνπο κνλάδεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο θαη φηαλ απαηηείηαη παξέρεη πξνλνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε. Σν ηνπηθφ παξάξηεκα ηνπ ΔΚΑΒ είλαη αξκφδην γηα ηε δξάζε θαη ηελ θίλεζε ηνπ ζηφινπ ηνπ θαζψο επίζεο θαη ηε δηαρείξηζε ησλ έθηαθησλ πεξηζηαηηθψλ θαη δηαθνκηδή ηνπο ζε άιιε πεξηθέξεηα φηαλ ε αλάγθε δελ κπνξεί λα θαιπθζεί ζηα γεσγξαθηθά ηνπ φξηα. Ο Πξφεδξνο ηνπ ΔΚΑΒ θαηφπηλ ελεκέξσζεο ηνπ θαη εθφζνλ θξηζεί αλαγθαίν θηλεηνπνηεί ηελ Οκάδα Γηαρείξηζεο Κξίζεσλ (Ο.ΓΗ.Κ.) θαη ην Δηδηθφ Σκήκα Ηαηξηθήο Καηαζηξνθψλ (Δ.Σ.Η.Κ.). ηηο επηρεηξήζεηο έξεπλαο θαη δηάζσζεο πξνΐζηαηαη αμησκαηηθφο ηνπ Π.. ν νπνίνο ηεξαξρεί ηηο αλάγθεο θαη ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο ππφινηπνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο γηα ηε δηεπθφιπλζε ηνπ έξγνπ ηνπ Π.. Ο ίδηνο δχλαηαη λα αηηεζεί απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο ηε δηαθνπή ηνπ δηθηχνπ χδξεπζεο, ηεο ειεθηξνδφηεζεο θαη ηεο δηαλνκήο θπζηθνχ αεξίνπ πξνο απνθπγή αηπρεκάησλ. Ζ ΔΛ.Α. ζπλδξάκεη ζην έξγν ηνπ Π.. απνκνλψλνληαο πεξηκεηξηθά ηελ πιεγείζα πεξηνρή θαη ην έξγν ηνπ ΔΚΑΒ κεηαθέξνληαο ηξαπκαηίεο. Δάλ ηα πιεκκπξηθά θαηλφκελα εκθαληζηνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ιεηηνπξγίαο ησλ ζρνιείσλ πιεζίνλ ή εληφο απηψλ, νη δηεπζπληέο απηψλ θαηά ηελ θξίζε ηνπο αιιά θαη ζχκθσλα κε ην ζρεδηαζκφ ηνπο, κεξηκλνχλ ψζηε νη καζεηέο λα παξακείλνπλ ζπγθεληξσκέλνη ζε αζθαιέο κέξνο εληφο ηνπ ζρνιείνπ θαη ελεκεξψλνπλ ηηο ηνπηθέο αξρέο γηα λα ζπλδξάκνπλ πξνθεηκέλνπ λα απνκαθξπλζνχλ απφ ην ζεκείν κε αζθάιεηα θαη λα παξαδνζνχλ ζηνπο γνλείο ηνπο. Ο Γήκαξρνο αθνχ ιάβεη ηελ απαξαίηεηε πιεξνθφξεζε, ηεξαξρεί ηα ζπκβάληα θαη ζπγθξνηεί ηα θαηάιιεια ζπλεξγεία πνπ ζα ζπλδξάκνπλ ζηελ ππνζηήξημε ησλ άιισλ θνξέσλ. Πξνηεξαηφηεηα δίλεηαη ζηελ παξνρή βνήζεηαο ζηνπο πιεγέληεο θαη ζην έξγν δηάζσζεο θαη απεγθισβηζκνχ. Μεξηκλνχλ γηα ηε δηάλνημε ησλ δξφκσλ πνπ αλήθνπλ ζηνλ ΟΣΑ πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί δπλαηή ε θπθινθνξία ησλ νρεκάησλ ησλ ζσζηηθψλ ζπλεξγείσλ απφ θαη πξνο ηελ πιεγείζα πεξηνρή θαη ηηο λνζνθνκεηαθέο κνλάδεο θαη ζηε ζπλέρεηα πξνβαίλνπλ ζηελ απνθαηάζηαζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ αληηπιεκκπξηθψλ έξγσλ. Δπηπιένλ νη ππεξεζίεο ηνπ ΟΣΑ ζπλεξγάδνληαη κε ηε Γηεχζπλζε Γεκφζηαο Τγείαο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο θαη άιινπο 72

74 αξκφδηνπο θνξείο πξνθεηκέλνπ λα γίλεη πγεηνλνκηθφο έιεγρνο ησλ ζπζηεκάησλ χδξεπζεο θαη απνρέηεπζεο ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε πνηφηεηα ηνπ πφζηκνπ λεξνχ. Δπίζεο, ν Γήκαξρνο, δχλαηαη λα πξνβεί ζηελ έθδνζε απφθαζεο γηα ηε κε ιεηηνπξγία ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Πεξηθεξεηαθή Γηεχζπλζε Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο θαη ηνλ Πεξηθεξεηάξρε θαη ζπγθαιεί ην ΣΟ γηα λα ππνβνεζήζεη θαη απηφ κε ηε ζεηξά ηνπ. Σέινο, πξνβαίλεη ζηελ ελεκέξσζε ηνπ Πεξηθεξεηάξρε θαη ηνπ αξκφδηνπ Αληηπεξηθεξεηάξρε γηα ηελ επηθξαηνχζα θαηάζηαζε θαη ηα κέηξα πνπ ιήθζεθαλ. Ο ξφινο ησλ Πεξηθεξεηψλ είλαη πξσηίζησο ζπληνληζηηθφο. Δλεκεξψλνληαη ζρεηηθά, δηαζθαιίδνπλ ηε ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο, ππνζηεξίδνπλ ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο θαη ειέγρνπλ ηηο ππνδνκέο πνπ αλήθνπλ ζε απηή γηα ηπρφλ δεκηέο πνπ πξνθιήζεθαλ. Ο Πεξηθεξεηάξρεο ή νη νξηδφκελνη απφ απηφλ Αληηπεξηθεξεηάξρεο ελεκεξψλνπλ κε ηε ζεηξά ηνπο ην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο. Πξνβαίλνπλ ζηηο αληίζηνηρεο εξγαζίεο πνπ εθηεινχληαη απφ ηνπο ΟΣΑ γηα ηε δηθή ηνπο ρσξηθή αξκνδηφηεηα θαη ζπγθαινχλ ην ΟΠΠ. Ο Πεξηθεξεηάξρεο εηζεγείηαη ζην Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π. ηελ έθδνζε απφθαζεο γηα θήξπμε ηεο πεξηνρήο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο θαη φπσο θαη ν Γήκαξρνο δχλαηαη λα εθδψζεη απφθαζε γηα ηε δηαθνπή ησλ καζεκάησλ ζηα ζρνιεία. Όηαλ ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα ηεο πεξηθέξεηαο δελ επαξθνχλ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζπλεπεηψλ απφ ηε πιεκκχξα, αηηείηαη ηε ζπλδξνκή φκνξσλ Πεξηθεξεηψλ. Οη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο έρνπλ θαη απηέο ζπληνληζηηθφ ξφιν. Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο θηλεηνπνηεί ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα Π.Π. πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ θαη εηζεγείηαη ζην Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π. ηελ έθδνζε απφθαζεο γηα θήξπμε ηεο πεξηνρήο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. Μεηαμχ ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο είλαη ε εθηίκεζε ησλ δεκηψλ πνπ πξνθιήζεθαλ πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξσζεί ην ΔΚΔ, λα ηεξαξρεζνχλ νη δξάζεηο ηεο Π.Π. θαη λα γίλεη νξζνινγηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ. Έλα θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν φπσο είλαη ε πιεκκχξα ελδέρεηαη λα πξνθαιέζεη θαη άιιεο θαηαζηξνθέο φπσο είλαη νη θαηνιηζζήζεηο. ηελ πεξίπησζε απηή ελεκεξψλνληαη νη αξκφδηεο ππεξεζίεο ηεο πεξηθέξεηαο γηα ηε δηελέξγεηα απηνςίαο θαη ιήςεο πξψηεο εθηίκεζεο θαζψο επίζεο γηα ηνλ ίδην ιφγν δχλαηαη λα ζπλδξάκεη εηδηθφο απφ ην Ηλζηηηνχην Γεσινγηθψλ θαη Μεηαιιεπηηθψλ Δξεπλψλ (ΗΓΜΔ). Πξνηεξαηφηεηα δίλεηαη ζηε δηάλνημε ησλ θεληξηθψλ νδηθψλ αμφλσλ πξνο θαη απφ ηελ πιεγείζα πεξηνρή. Σερληθέο εγθαηαζηάζεηο πνπ αθνξνχλ ζε κνλάδεο παξαγσγήο ελέξγεηαο, θπζηθφ αέξην, θξάγκαηα, ιηκάληα, γέθπξεο, νδηθά θαη ζηδεξνδξνκηθά δίθηπα, δίθηπα ηειεπηθνηλσληψλ επηβάιιεηαη λα ειέγρνληαη γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ζσζηήο 73

75 ιεηηνπξγίαο ηνπο. ε αληίζεηε πεξίπησζε, θαηφπηλ εθηίκεζεο, ελεκεξψλεηαη ε ΔΛ.Α, ην Π.. θαη ε Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε. Όηαλ παξνπζηάδνληαη πξνβιήκαηα ειεθηξνδφηεζεο, χδξεπζεο θαη ηειεπηθνηλσληψλ νη αληίζηνηρεο ππεξεζίεο νθείινπλ λα απνθαηαζηήζνπλ ην πξφβιεκα ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ. Αλ ε πξφζβαζε κε δηθά ηνπο κέζα δελ είλαη εθηθηή ζπλεξγάδνληαη κε ηνπο θνξείο πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ηε ζπληήξεζε ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηεζνχλ κε δηθά ηνπο κέζα Μέηξα απηνπξνζηαζίαο πνιηηώλ Πξνθεηκέλνπ λα πξνζηαηεπηνχκε απφ πιεκκπξηθά θαηλφκελα νθείινπκε λα πξνεηνηκαζηνχκε θαηάιιεια πξηλ, θαηά ηε δηάξθεηα θαη κεηά ηελ πιεκκχξα. Όηαλ θνηλνπνηεζεί απφ ηελ ΔΜΤ ε εθδήισζε έληνλσλ βξνρνπηψζεσλ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ειέγμνπκε φηη ιεηηνπξγνχλ ζσζηά νη πδξνξξνέο ηνπ ζπηηηνχ καο θαη ηα θξεάηηα έκπξνζζελ απηνχ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο βξνρφπησζεο, θαιφ είλαη λ απνθεχγνληαη νη ππφγεηνη ρψξνη θαζψο ελδέρεηαη λα πιεκκπξίζνπλ. Οη κεηαθηλήζεηο καο πξέπεη λα πεξηνξίδνληαη ζην ειάρηζην θαη λα πξαγκαηνπνηνχληαη κφλν εάλ είλαη απνιχησο απαξαίηεην δηφηη εγθπκνλνχλ πνιινχο θηλδχλνπο γηα ηε ζσκαηηθή καο αθεξαηφηεηα θαη ηε δσή καο. Με θαλέλαλ ηξφπν δελ πξέπεη λα επηρεηξνχκε λα δηαζρίζνπκε ρείκαξξν ή λα πιεζηάζνπκε πεξηνρέο πνπ γίλνληαη θαηνιηζζήζεηο ή ππάξρνπλ πεζκέλα ειεθηξνθφξα θαιψδηα. ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα αιιάμνπκε θαηεχζπλζε. Ο ρξφλνο κεηά ηελ πιεκκχξα εμαθνινπζεί λα είλαη πνιχ επηθίλδπλνο. Δλδέρεηαη πιεκκπξηθά θαηλφκελα λα επαλεκθαληζηνχλ κεηά απφ ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Όηαλ βξηζθφκαζηε ζε εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ απνθεχγνπκε ηα ζεκεία πνπ θαιχπηνληαη απφ λεξά θαζψο δελ έρνπκε ηελ νξαηφηεηα λα δνχκε ηη ζπκβαίλεη θάησ απφ απηφ. παζκέλα νδνζηξψκαηα, πεδνδξφκηα, ιαζπνξνέο, αληηθείκελα πνπ έρνπλ παξαζπξζεί θαη φγθνη θαηνιηζζήζεσλ ζα δπζρεξάλνπλ ηελ πξνζπάζεηα καο. Σφζν ηα ξένληα φζν θαη ηα ιηκλάδνληα χδαηα ελδέρεηαη λα είλαη κνιπζκέλα ή λ απνηεινχλ θαινχο αγσγνχο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. Καιφ είλαη λα κελ πξνζεγγίδνπκε ηελ πεξηνρή καο εάλ πξψηα δελ έρνπκε ιάβεη ελεκέξσζε απφ ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο, εηδηθά ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ έρεη εθθελσζεί. Πξνιεπηηθά δηαθφπηνπκε ηελ παξνρή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο θαη λεξνχ ζην ρψξν καο γηα λα εμεηάζνπκε ηα 74

76 δίθηπα ηνπο θαζψο θαη ην δίθηπν απνρέηεπζεο. Πξνηηκάκε λα θνξάκε θιεηζηά παπνχηζηα πνπ ζα καο βνεζήζνπλ λα παηάκε ζηαζεξά. ε πεξίπησζε πνπ εληνπίζνπκε θάπνηνλ πνπ έρεη παξαζπξζεί απφ ηα λεξά ηεο πιεκκχξαο ελεκεξψλνπκε ηηο ππεξεζίεο έθηαθηεο αλάγθεο. Δάλ ππάξρεη δηαζψζηεο, ζ αλαιάβεη εθείλνο ηελ απνκάθξπλζε ηνπ αλζξψπνπ απφ ην λεξφ. Οη ηξφπνη κε θνιπκβεηηθήο δηάζσζεο πνπ ελδείθλπληαη είλαη νη εμήο: Με θσλεηηθέο θαηεπζχλζεηο πξνο έλα αζθαιέο ζεκείν ην νπνίν δε κπνξεί λα δηαθξίλεη ν παξαζπξζέληαο ιφγσ ηεο ζέζεο θαη ηεο ςπρνινγηθήο θαηάζηαζεο πνπ βξίζθεηαη. Με αληηθείκελν π.ρ. κηα ζθάια ή έλα θιαδί, ην νπνίν ρξεζηκνπνηεί ν δηαζψζηεο γηα λα επηκεθχλεη ηα ρέξηα ηνπ ην νπνίν ξίρλεη κε πξνζνρή ζην λεξφ θαη αθνχ ην πηάζεη ν παξαζπξζέληαο ην ηξαβά πξνο ηε ζηεξηά. Με αληηθείκελν ζην νπνίν έρνπλ δέζεη έλα ζρνηλί φπσο π.ρ. έλα ζσζίβην, έλα ειαζηηθφ απηνθηλήηνπ ή νπνηνδήπνηε αληηθείκελν πνπ επηπιέεη, ην νπνίν πηάλεη ην ζχκα θαη ξπκνπιθείηαη. Όηαλ ε κε θνιπκβεηηθή δηάζσζε δελ είλαη εθηθηή, εηδηθά εθπαηδεπκέλνο θαη πηζηνπνηεκέλνο λαπαγνζψζηεο πξέπεη λα αλαιάβεη λα ηνλ απνκαθξχλεη κε αζθάιεηα θαη γηα ηνπο δπν, απφ ην λεξφ Γαζηθέο ππξθαγηέο Σν θαηλόκελν ζηελ Διιάδα Οη πξψηεο ππξθαγηέο εκθαλίζηεθαλ ζηε γε εθαηνκκχξηα ρξφληα πξηλ φηαλ ν πιαλήηεο καο θαιχθζεθε απφ δέληξα. Πξνθαινχληαλ απφ πηψζεηο θεξαπλψλ ή απφ εθξήμεηο εθαηζηείσλ θαη έθαηγαλ κέρξη λα ηειεηψζεη ε θαχζηκε χιε ή κέρξη λα ζβήζνπλ απφ κφλεο ηνπο. Σν γξαζίδη θαζπζηεξνχζε ην ζβήζηκν ιφγσ ηεο ηδηφηεηαο ηνπ λα δηαηεξεί ηε θσηηά. Με ηνλ θαηξφ ε βιάζηεζε μαλαγελληφηαλ είηε απφ ζπφξνπο ή θαξπνχο πνπ είραλ πέζεη ζην έδαθνο είηε απφ ηηο ξίδεο ησλ θπηψλ. 75

77 Ζ θσηηά είλαη κηα δηαδηθαζία θαχζεο κε ηελ νπνία ειεπζεξψλεηαη ζην πεξηβάιινλ ζεξκφηεηα θαη θσο. Μηα εθηεηακέλε θσηηά θαιείηαη ππξθαγηά. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάθιεμε είλαη ε ζπλχπαξμε νμπγφλνπ, θαχζηκεο χιεο θαη ζεξκφηεηαο. Δηθφλα 4.3: Σν ηξίγσλν ηεο θσηηάο (Πεγή: Ζ θαχζηκε χιε απνηειείηαη απφ θχιια, θιαδηά, ρνξηάξη, κηθξά δέληξα, ζάκλνπο θαη απνζπληηζέκελε κάδα. Ζ ζπγθέληξσζε ησλ πιηθψλ ηνπ ζπλζέηνπλ ηελ θαχζηκε χιε κπνξεί λα είλαη απνηέιεζκα πιεκκπξψλ ή θαηνιηζζήζεσλ νη νπνίεο ζην πέξαζκα ηνπο παξέζπξαλ θνξκνχο, θιαδηά θαη θχιια. Μηα ππξθαγηά κπνξεί λα μεζπάζεη εμαηηίαο ησλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, ησλ θπζηθψλ θηλδχλσλ θαη ηεο αλζξψπηλεο παξέκβαζεο. Οη θπξηφηεξνη θπζηθνί θίλδπλνη είλαη νη πηψζεηο θεξαπλψλ, νη ηζρπξνί θαη μεξνί άλεκνη ζε ζπλδπαζκφ κε πςειέο ζεξκνθξαζίεο, ε κεγάιε ζπγθέληξσζε θαη ζχλζεζε αλαθιέμηκνπ πιηθνχ, ηα δάζε πνπ απνηεινχληαη απφ εχθιεθηα δαζηθά είδε κε ειάρηζηε πγξαζία θαη ηέινο ηα αδηαπέξαζηα δάζε πνπ δελ έρνπλ κνλνπάηηα θαη δξφκνπο. Δπηπξφζζεηα ζηνπο αλζξσπνγελείο θηλδχλνπο πνπ ειινρεχνπλ πεξηιακβάλεηαη ε απξνζεμία ησλ αλζξψπσλ (π.ρ. άλακκα θσηηάο ζε ρψξνπο αλαςπρήο ρσξίο ηε ιήςε πξνιεπηηθψλ κέηξσλ, πέηακα ηζηγάξνπ), ην θάςηκν αγξνηηθψλ ππνιεηκκάησλ, νη εκπξεζκνί, ε χπαξμε εκπνξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, απνξξηκκάησλ θαη ππνιεηκκάησλ πινηνκηψλ. 76

78 Γηάγξακκα 4.1: Αηηίεο δαζηθψλ ππξθαγηψλ πεξηφδνπ Απνγνεηεπηηθά είλαη ηα λνχκεξα φζνλ αθνξά ζηηο ππξθαγηέο πνπ μεζπνχλ θαη έηνο (Πίλαθαο 1 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ) ελψ άγλσζηα παξακέλνπλ ηα αίηηα πνπ πξνθάιεζαλ ηηο πεξηζζφηεξεο ππξθαγηέο γηα ηα έηε κε πνζνζηφ 60%. Αλαθνξηθά κε ηηο γλσζηέο αηηίεο, νη αλζξψπηλεο ελέξγεηεο επζχλνληαη θαηά 36% πξάγκα πνπ απνθαιχπηεη ην κέγεζνο ηεο απξαμίαο ηνπ θξαηηθψλ κεραληζκνχ θαη ηεο αδηαθνξίαο ησλ πνιηηψλ. Μφιηο ην 4% πξνέξρεηαη απφ θπζηθά αίηηα. Ζ έληαζε θαη ε εμάπισζε ηεο ππξθαγηάο εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνπο αλέκνπο. Όηαλ είλαη δπλαηνί θαη κεηαβαιιφκελνη ζπκβάιινπλ ζηε ζέξκαλζε ηεο θαχζηκεο χιεο πνπ βξίζθεηαη θνληά ζηε θσηηά κε απνηέιεζκα λα εμαπισζεί. Οη ζπλέπεηεο ηηο θσηηάο είλαη πνιιέο. ηηο άκεζεο ζπγθαηαιέγνληαη ε αζθπμία, ηα εγθαχκαηα, νη ηξαπκαηηζκνί θαη νη απψιεηεο αλζξψπηλσλ δσψλ. Δπίζεο φζνη βξίζθνληαη θνληά ζηελ ππξθαγηά ελδέρεηαη λα παξνπζηάζνπλ κπτθέο θξάκπεο, ζεξκηθή εμάληιεζε ή θαη ζεξκνπιεμία. ηηο έκκεζεο αλήθνπλ νη απψιεηεο νηθνλνκηθψλ αγαζψλ ιφγσ θαηαζηξνθψλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα, ζηελ πεξηνπζία ησλ πνιηηψλ, ζηηο ππνδνκέο ηνπ θξάηνπο θαη ε πεξηβαιινληηθή ππνβάζκηζε κέζα απφ ηε δηαηάξαμε ηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο ησλ θπζηθψλ νηθνζπζηεκάησλ. 77

79 Ζ αληηππξηθή πεξίνδνο ζηε ρψξα καο μεθηλά ηελ 1 ε Μαΐνπ θαη ιήγεη ηελ 31 ε Οθησβξίνπ θάζε έηνπο. Οη πεξηζζφηεξεο ππξθαγηέο μεζπνχλ ηνλ κήλα Αχγνπζην θαη αθνινπζνχλ ν επηέκβξηνο θαη ν Οθηψβξηνο (Πίλαθαο 2, ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ). Γηάγξακκα 4.2: Πνζνζηά Ππξθαγηψλ αλά κήλα (Δηήζηνο Μέζνο Όξνο) Αξθεηέο είλαη νη πεξηνρέο ηεο ρψξαο πνπ ζεσξνχληαη θαη έρνπλ ραξαθηεξηζηεί δηα λφκνπ επηθίλδπλεο γηα εθδήισζε ππξθαγηάο. Όζνλ αθνξά ζηα δάζε, ζπλήζσο μεζπνχλ ζε εθηάζεηο κε πςφκεηξν 0-600κ., παξαιηαθέο θαη ινθψδεηο αιιά θαη ζε νξεηλνχο φγθνπο φηαλ επλννχλ νη ζπλζήθεο. Οη πεξηνρέο ηεο ρψξαο πνπ βξίζθνληαη ζε πςφκεηξν κεηαμχ κ είλαη απηέο πνπ έρνπλ πιεγεί πεξηζζφηεξν ελψ νη ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο ππξθαγηψλ θαηαγξάθεηαη ζε πεξηνρέο κε θιίζε εδάθνπο 20-40%. χκθσλα κε ζηνηρεία πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε Γαζηθή Τπεξεζία γα ηα έηε θαη απφ ην Π.. γηα ηα έηε , νη απψιεηεο πνπ θαηαγξάθεθαλ απφ ηηο δαζηθέο ππξθαγηέο πέξα απφ ηα δάζε θαη ηηο δαζηθέο θαη γεσξγηθέο εθηάζεηο είλαη απηέο πνπ θαηαγξάθνληαη ζηνλ Πίλαθα 3 (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ). 78

80 ην ζεκείν απηφ λα αλαθέξνπκε φηη ζχκθσλα κε ην δαζαξρείν: «Ωο δάζνο ή δαζηθό νηθνζύζηεκα λνείηαη ην νξγαληθό ζύλνιν άγξησλ θπηώλ κε μπιώδε θνξκό πάλσ ζηελ αλαγθαία επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο, ηα νπνία καδί κε ηελ εθεί ζπλππάξρνπζα ρισξίδα θαη παλίδα απνηεινύλ κέζσ ηεο ακνηβαίαο αιιειεμάξηεζεο θαη αιιεινεπίδξαζήο ηνπο, ηδηαίηεξε βηνθνηλόηεηα (δαζνβηνθνηλόηεηα) θαη ηδηαίηεξν θπζηθό πεξηβάιινλ (δαζνγελέο). Γαζηθή έθηαζε ππάξρεη όηαλ ζην παξαπάλσ ζύλνιν ε άγξηα μπιώδεο βιάζηεζε, πςειή ή ζακλώδεο, είλαη αξαηά». Ο κέζνο ρξφλνο πνπ ρξεηάδεηαη ην Π.. απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα ελεκεξσζεί κέρξη ηε ζηηγκή πνπ ζα θαηαθζάζεη ζην ζεκείν πνπ θιέγεηαη, αλέξρεηαη παλειιαδηθά ζε ηξηάληα έμη (36) ιεπηά ηεο ψξαο Πξνιεπηηθά κέηξα πνιηηείαο Πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο πξφθιεζεο ππξθαγηάο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο είλαη απαξαίηεην λα γίλνπλ θάπνηα πξνθαηαζηαιηηθά έξγα. Σέηνηα είλαη: 1. ε ζπληήξεζε ηνπ δαζηθνχ νδηθνχ δηθηχνπ, ε νπνία πξέπεη λα πξαγκαηνπνηείηαη φηαλ ηειεηψζνπλ νη εαξηλέο βξνρνπηψζεηο. 2. ε ζπληήξεζε εγθαηαζηάζεσλ λεξνχ θαη φπνπ δελ ππάξρεη ε εγθαηάζηαζε ηνπο. Όζνλ αθνξά ζηα ππξνζβεζηηθά πδξνζηφκηα (θξνπλνχο) ηνλ έιεγρν ηεο θαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπο αλαιακβάλεη ην Π.. ελψ ηε ζπληήξεζε ηνπο νη θνξείο ησλ δηθηχσλ χδξεπζεο. 3. ε κέξηκλα γηα χπαξμε ππξνθπιαθίσλ. 4. ν θαζαξηζκφο ηεο βιάζηεζεο θαη ε απνκάθξπλζε ησλ ππνιεηκκάησλ ηνπ θαζαξηζκνχ. 5. ν έιεγρνο ησλ ρψξσλ αλεμέιεγθηεο ελαπφζεζεο απνξξηκκάησλ. Όηαλ ν θίλδπλνο ππξθαγηάο είλαη πςειφο απαηηείηαη ε δηάζεζε απφ ην δήκν πδξνθφξνπ νρήκαηνο. 6. ε απαγφξεπζε εθηέιεζεο γεσξγηθψλ θαη άιισλ εξγαζηψλ θαηά ηελ αληηππξηθή πεξίνδν. Ζ θαχζεο αγξνηηθψλ εθηάζεσλ επηηξέπεηαη θαηφπηλ εηδηθήο άδεηα απφ ην Π.. 79

81 πγθεθξηκέλα, νη εξγαζίεο θαζαξηζκνχ ηεο βιάζηεζεο πξέπεη λα πξαγκαηνπνηνχληαη ζε πάξθα, άιζε, θαηαζθελψζεηο, αξραηνινγηθνχο ρψξνπο θαη ζε πεξηνρέο πνπ ζεσξνχληαη πςεινχ θηλδχλνπ ιφγσ δηέιεπζεο δηθηχσλ κεηαθνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ζηδεξνδξνκηθψλ δηθηχσλ, ΥΤΣΑ θ.α. Οη εξγαζίεο επηβάιινληαη γηα ηελ πξνζηαζία ππνδνκψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ πνπ βξίζθνληαη ζε δάζε ή δαζηθέο εθηάζεηο φπσο θαη νηθηζκψλ πνπ βξίζθνληαη ζηηο δψλεο κίμεο δαζψλ πφιεσλ. Πξνο ηνχην, ηφζν ηα ΣΟ φζν θαη ηα Πεξηθεξεηαθά ΟΠΠ, ζπλεδξηάδνπλ γηα λα ιάβνπλ ηα απαξαίηεηα πξναλαθεξφκελα κέηξα θαζψο επίζεο λα δηαζθαιίδνπλ ηελ επηθνηλσλία ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ηελ εηνηκφηεηα ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ. Σα αλσηέξσ κέηξα πξέπεη λα είλαη ελαξκνληζκέλα κε ην ζρεδηαζκφ ηεο Γ/λζεο πληνληζκνχ θαη Δπηζεψξεζεο Γαζψλ ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Γηαρείξηζε θηλδύλνπ θαη θαηαζηξνθώλ Ζ ΓΓΠΠ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αληηππξηθήο πεξηφδνπ εθδίδεη Ζκεξήζην Γειηίν Πξφβιεςεο Κηλδχλνπ Ππξθαγηψλ θαη Ζκεξήζην Υάξηε Πξφβιεςεο Κηλδχλνπ Ππξθαγηάο πνπ είλαη δηαζέζηκνο ζηελ ηζηνζειίδα ηεο. Ο θίλδπλνο εθθξάδεηαη κέζσ κηαο αξηζκεηηθήο θιίκαθαο απφ ην 1 έσο ην 5, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ην 1 εθθξάδεη ην ρακειφ θίλδπλν ελψ ην 5 ηελ θαηάζηαζε ζπλαγεξκνχ. Όηαλ ν θίλδπλνο γηα ηελ επφκελε κέξα είλαη πνιχ πςειφο (θαηεγνξία 4) ή ζε θαηάζηαζε ζπλαγεξκνχ (θαηεγνξία 5) ην ΚΔΠΠ εθδίδεη εηδηθφ πξνεηδνπνηεηηθφ ζήκα πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξσζνχλ φινη νη αξκφδηνη θνξείο θαη λα ηεζνχλ ζε θαηάζηαζε απμεκέλεο εηνηκφηεηαο. ην πιαίζην απηφ θαινχληαη λα ιάβνπλ κέηξα ζρεηηθά κε: ηελ απμεκέλε ππξνπξνζηαζία ησλ δαζψλ θαη ησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ. Γχλαηαη λα ζπκβάιινπλ εζεινληηθέο νξγαλψζεηο πνπ είλαη εληαγκέλεο ζην Μεηξψν ηεο ΓΓΠΠ. ηελ πξνιεπηηθή απαγφξεπζε ηεο θπθινθνξίαο ησλ νρεκάησλ θαη ηεο παξακνλήο ησλ εθδξνκέσλ ζηηο επηθίλδπλεο πεξηνρέο. Ο ρξφλνο απαγφξεπζεο θαη νη αθξηβείο πεξηνρέο θαζνξίδνληαη απφ ην ΟΠΠ θαη ελδέρεηαη λα ηζρχνπλ γηα φιε ηελ αληηππξηθή πεξίνδν. ηνλ έιεγρν ησλ ρψξσλ αλεμέιεγθηεο ελαπφζεζεο απνξξηκκάησλ. 80

82 ηελ ελεκέξσζε αγξνηψλ, θηελνηξφθσλ, κειηζζνθφκσλ θαη ινηπψλ πνιηηψλ ψζηε λα κελ πξαγκαηνπνηνχλ εξγαζίεο πνπ ελδέρεηαη λα πξνθαιέζνπλ ππξθαγηέο. ηελ εηνηκφηεηα ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ ηφζν γηα ηελ ππξφζβεζε φζν θαη γηα ηηο ινηπέο θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο πνπ ζα πξνθχςνπλ. ηε ιήςε κέηξσλ θαηά ηελ εθηέιεζε βνιψλ απφ ηηο έλνπιεο δπλάκεηο ηεο ρψξαο. Δηθφλα 4.4.: Ζκεξήζηνο ράξηεο πξφβιεςεο θηλδχλνπ ππξθαγηάο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Πεγή: 81

83 ε πεξίπησζε ππξθαγηάο επηιακβάλεηαη ην Π.., ζχκθσλα κε ηνλ επηρεηξεζηαθφ ζρεδηαζκφ ηνπ ζψκαηνο θαη ηηο ππνδείμεηο ηνπ νξηδφκελνπ Αμησκαηηθνχ σο επηθεθαιήο, γηα ηελ θαηάζβεζε ηεο ππξθαγηάο θαη ηνλ απεγθισβηζκφ θαη δηάζσζε ησλ πνιηηψλ πνπ δηαηξέρνπλ θίλδπλν. Γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ έξγνπ ηνπ Π.., ν επηθεθαιήο Αμησκαηηθφο ππνβάιιεη αίηεκα κε ην νπνίν δεηά ηε ζπλδξνκή άιισλ θνξέσλ. Οη Γήκνη θαη άιινη θνξείο ηεο Π.Π. θαινχληαη λα δηαζέζνπλ κεραλήκαηα έξγσλ θαη πδξνθφξεο, ην ΔΚΑΒ αζζελνθφξα θαη θηλεηέο κνλάδεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε πεξηζηαηηθψλ πγείαο πνπ πξνθιήζεθαλ απφ ηελ εηζπλνή θαηγφκελνπ πιηθνχ θαη ηξαπκαηηζκψλ θαη ην Λ-ΔΛΑΚΣ θαιείηαη λα βνεζήζεη κεηαθέξνληαο απφ ζαιάζζεο νρήκαηα θαη πεδνπφξα ηκήκαηα ηνπ Π.. αιιά θαη άιισλ θνξέσλ πνπ ζπλδξάκνπλ ζηελ θαηαζηνιή. Ζ ΔΛ.Α. θαιείηαη λα ιάβεη κέηξα ηξνραίαο πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ε κεηάβαζε ησλ ππξνζβεζηηθψλ θαη ινηπψλ νρεκάησλ θαη λα απνθιεηζηεί ε πηζαλφηεηα εγθισβηζκνχ ζηελ θαηγφκελε πεξηνρή. Οη ππεξεζίεο ηεο ΓΔΖ λα πξνβνχλ ζε δηαθνπή ηεο παξνρήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο γηα φζν ρξφλν δηαξθεί ε ππξθαγηά θαη λα απνθαηαζηήζνπλ ηπρφλ βιάβεο ή δεκηέο πνπ πξνθιήζεθαλ. Σν ΓΔΔΘΑ ζηεξηδφκελν θαη ζηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα ηνπ, ζπκβάιιεη ηφζν κε ηε δηάζεζε πξνζσπηθνχ θαη κέζσλ γηα ηελ θαηάζβεζε φζν θαη κε ηε δηάζεζε πξνζσπηθνχ, πιηθψλ θαη εθνδίσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ. Σα ζηάδηα πνπ αθνινπζεί ην Π.. γηα ηελ θαηάζβεζε κηαο ππξθαγηάο είλαη ηα αθφινπζα: 1. Αλαγγειία: ην ζηάδην απηφ έρεη εμαθξηβσζεί ε εθδήισζε ηεο ππξθαγηάο θαη ελεκεξψλνληαη νη εκπιεθφκελνη θνξείο γηα ηελ ψξα πνπ έγηλε αληηιεπηή, ην αθξηβέο ζεκείν θαη ην είδνο ηεο βιάζηεζεο πνπ βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή. 2. Κηλεηνπνίεζε δπλάκεσλ Αξρηθή Δθηίκεζε Καηάζηαζεο: Ο αξκφδηνο αμησκαηηθφο κεηαβαίλεη ζηνλ ηφπν ηεο ππξθαγηάο καδί κε ηα πξψηα θιηκάθηα ηνπ Π.. θαη αμηνινγεί ηελ θαηάζηαζε ψζηε λα νξγαλψζεη ηηο επφκελεο θηλήζεηο. 3. Αλάπηπμε Γπλάκεσλ Δπέκβαζε: Μειεηάηαη θαη απνθαζίδεηαη ην θαιχηεξν ζρέδην ην νπνίν πινπνηείηαη κε ηελ αληίζηνηρε αλάπηπμε δπλάκεσλ. Οη εκπιεθφκελνη θνξείο είηε ζπκβάιινπλ ζηελ θαηάζβεζε ηεο ππξθαγηάο είηε κεξηκλνχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ πνπ ζα πξνθχςνπλ αλάινγα κε ηνλ ηνκέα δξάζεο ηνπο. 4. Μεξηθφο Έιεγρνο: Έρεη πεξηνξηζηεί ζε κεγάιν βαζκφ ε έθηαζε ηεο θσηηάο θαη ελψ δελ αλακέλεηαη λα επεθηαζεί, νη επίγεηεο ζπλερίδνπλ ην έξγν ηεο πιήξνπο θαηάζβεζεο. 82

84 5. Έιεγρνο Φχιαμε: Έρεη θαηαζβεζηεί πιένλ ε ππξθαγηά αιιά κέξνο ησλ δπλάκεσλ παξακέλεη ζην ρψξν γηα άκεζε επέκβαζε αλ πξνθχςνπλ αλαδσππξψζεηο. Οη θαηξηθέο ζπλζήθεο, ην είδνο ηεο θαχζηκεο χιεο θαη ε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο είλαη θάπνηνη παξάγνληεο απφ ηνπο νπνίνπο ζα εμαξηεζεί ν ρξφλνο παξακνλήο γηα θχιαμε, 6. Πιήξεο Καηάζβεζε: Θεσξείηαη φηη έρεη νινθιεξσζεί ην ζπκβάλ θαη θαηφπηλ εληνιήο ηνπ αμησκαηηθνχ πνπ επηιήθζεθε, νη δπλάκεηο απνρσξνχλ απφ ην ζεκείν. 7. Απνηίκεζε: Γίλεηαη θαηαγξαθή απφ φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο, ησλ ελεξγεηψλ πνπ έπξαμαλ κε ρξνλνινγηθή ζεηξά θαη ιακβάλνληαο ππ φςηλ ηνπο ην νηθνλνκηθφ θφζηνο, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζνπλ ηηο αδπλακίεο ηνπ ζρεδηαζκνχ ηνπο θαη λα αμηνπνηήζνπλ θαιχηεξα ηνπο πφξνπο ηνπο ζε αληίζηνηρε κειινληηθή πεξίπησζε. Να ζεκεησζεί φηη ε Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε δχλαηαη λα ρνξεγήζεη έγθξηζε γηα θαη εμαίξεζε νδήγεζε θξαηηθψλ νρεκάησλ απφ ηδηψηεο ή εζεινληέο πνπ ζα ππνβνεζήζνπλ ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ απνηξνπή ππξθαγηψλ θαη ηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθψλ, δεδνκέλνπ φηη θαηέρνπλ ηελ αληίζηνηρε άδεηα νδήγεζεο θαη δελ πξνβιέπεηαη ε θαηαβνιή ακνηβήο. Γηα ηνπο ηδηψηεο ε έγθξηζε έρεη ηζρχ 30 εκεξψλ κε δπλαηφηεηα αλαλέσζεο ελψ γηα ηνπο εζεινληέο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο αληηππξηθήο πεξηφδνπ Μέηξα απηνπξνζηαζίαο πνιηηώλ Όινη καο πξέπεη λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε φηη ε θσηηά δελ είλαη παηρλίδη. Μπνξεί λα εθδεισζεί πνιχ εχθνια αθήλνληαο θαηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο ζην πέξαζκα ηεο. Πνιινί άλζξσπνη έρνπλ ράζεη ηε δσή ηνπο ιφγσ ηεο έθζεζεο ζε πεξηβάιινλ ππξθαγηάο. Ζ αζθπμία επζχλεηαη γηα ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ζαλάησλ. Ο αέξαο, ζε αληίζεζε κε ην λεξφ, δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα λ απμήζεη ηε ζεξκνθξαζία ηνπ αεξαγσγνχ. Ο αέξαο φκσο πνπ ππάξρεη ζην ρψξν πνπ εμειίζζεηαη κηα ππξθαγηά πεξηέρεη κεγάιε πνζφηεηα πδξαηκψλ. Δηζπλένληαο ινηπφλ εηζέξρεηαη ζηνλ νξγαληζκφ καο κηα πνζφηεηα αέξα θαη πδξαηκψλ θαη ζπλεπψο ζεξκφηεηαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν κπνξεί λα πξνθιεζεί έγθαπκα ζηνλ αεξαγσγφ κε πηζαλφ επαθφινπζν ηελ πιήξε απφθξαμε ηνπ ιφγσ πξφθιεζεο νηδήκαηνο κε απνηέιεζκα λα κελ κπνξνχκε λα αλαπλεχζνπκε. 83

85 Σα παξάγσγα ηεο ππξθαγηάο πεξηέρνπλ ηνμηθά πξντφληα θαη θπξίσο κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO). Όηαλ εηζπλένπκε, πξνηνχ ν αέξαο θηάζεη ζηνλ πλεχκνλα, δηαπεξλά ηε ξηληθή ή ηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα, ην θάξπγγα, ην ιάξπγγα, ηελ ηξαρεία θαη ηνπο βξφγρνπο νη νπνίνη ζηνλ πλεχκνλα δηαθιαδίδνληαη θαη θαηαιήγνπλ ζηηο θπςειίδεο ζηηο νπνίεο ππάξρνπλ πνιιά ηξηρνεηδή αηκνθφξα αγγεία.. Σα αηκνθφξα αγγεία αθήλνπλ ζηηο θπςειίδεο ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη παίξλνπλ ην νμπγφλν κε απνηέιεζκα ηε κε νκαιή αληαιιαγή ησλ αλαπλεπζηηθψλ αεξίσλ ζηνπο πλεχκνλεο. Τπελζπκίδνπκε φηη ν ξφινο ησλ πλεπκφλσλ καο είλαη λα ηξνθνδνηνχλ ην αίκα καο κε νμπγφλν. Δηθφλα 4.5: Σν αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα (Πεγή: Πνιχ δηαδεδνκέλε είλαη ε ρξήζε ελφο βξεγκέλνπ πθάζκαηνο ην νπνίν ηνπνζεηείηαη κπξνζηά ζηε κχηε θαη ην ζηφκα καο. Απηή ε πξαθηηθή είλαη απνηειεζκαηηθή γηα θάπνηνλ πνπ βξίζθεηαη καθξηά απφ ηελ ππξθαγηά θαη φρη κέζα ζε απηήλ. Γηα ηελ θαιχηεξε πξνζηαζία καο θαιφ είλαη λα ρξεζηκνπνηνχκε εηδηθέο αλαπλεπζηηθέο ζπζθεπέο εθφζνλ ππάξρεη απηή ε δπλαηφηεηα. 84

86 Ζ απμεκέλε ζεξκνθξαζία θαη εθίδξσζε δχλαηαη λα πξνθαιέζνπλ κπτθέο θξάκπεο, ζεξκηθή εμάληιεζε θαη ζεξκνπιεμία. Ζ θαηαλάισζε λεξνχ ελπδαηψλνπλ ηνλ νξγαληζκφ ψζηε λα απνθεχγνληαη ηέηνηα ζπκπηψκαηα. Πξέπεη θαη νθείινπκε λα είκαζηε ηδηαίηεξα πξνζεθηηθνί φηαλ «εθκεηαιιεπφκαζηε» ην δάζνο (γηα αλαςπρή, αζιεηηζκφ θ.ιπ.) θαη φηαλ αζθνχκε δξαζηεξηφηεηεο πνπ εγθπκνλνχλ θηλδχλνπο γη απηφ θαη θπξίσο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αληηππξηθήο πεξηφδνπ. Όηαλ βξηζθφκαζηε ζηελ χπαηζξν πξέπεη λα απνθεχγνπκε ηηο αγξνηηθέο θαη ινηπέο εξγαζίεο φπσο λα θαίκε μεξά ρφξηα θαη ζθνππίδηα ή λα ρξεζηκνπνηνχκε εξγαιεία πνπ δεκηνπξγνχλ ζπηλζήξεο. Γελ αλάβνπκε ππαίζξηεο ςεζηαξηέο θαη δελ αθήλνπκε ηα ζθνππίδηα καο ζην δάζνο. Αλ έρνπκε ζηελ θαηνρή θάπνην αθίλεην ζπίηη πνπ βξίζθεηαη θνληά ή κέζα ζην δάζνο πξέπεη λα θξνληίδνπκε ψζηε λα πεξηβάιιεηαη απφ κηα αληηππξηθή δψλε αθηίλαο ηνπιάρηζηνλ δέθα (10) κέηξσλ. Θα πξέπεη λα απνκαθξχλνπκε ηελ εχθιεθηε θπηηθή χιε (θιαδηά, θχιια, πεπθνβειφλεο) θαη λα ππάξρεη απφζηαζε αζθαιείαο αλάκεζα ζηα δέληξα θαη ην ζπίηη θαη αλάκεζα ζηα δέληξα γεληθφηεξα (3 κέηξα). Οη πδξνξξνέο, νη θακηλάδεο θαη ηα παξαζπξφθπιια δε ζα πξέπεη λα είλαη απφ εχθιεθηα πιηθά θαη πηζαλέο δεμακελέο θαπζίκνπ θαη θαπζφμπια ζα πξέπεη λα βξίζθνληαη καθξηά απφ ην ζπίηη ζε πξνθπιαγκέλνπο ρψξνπο. Μηα δεμακελή λεξνχ είλαη ρξήζηκε θαζψο επίζεο θαη κηα ζσιήλα πνηίζκαηνο ε νπνία λα θαιχπηεη ηελ πεξίκεηξν ηεο έθηαζεο καο. Αλ ε θσηηά πιεζηάδεη ζην ζπίηη καο θιείλνπκε ηηο πφξηεο, ηα παξάζπξα θαη ηελ θακηλάδα θαζψο επίζεο θαη ηελ παξνρή θαπζίκσλ ζέξκαλζεο θαη αλνίγνπκε ηηο ζσιήλεο πνηίζκαηνο πεξηκεηξηθά. Αλ ε θσηηά θηάζεη ζην ζπίηη καο θξάζζνπκε ηηο ραξακάδεο κε βξεγκέλα παληά γηα λα κελ κπεη κέζα ν θαπλφο θαη θιείλνπκε ηηο ελδηάκεζεο πφξηεο γηα λα θαζπζηεξήζνπκε ηε θσηηά. Απνκαθξχλνπκε φια ηα αληηθείκελα πνπ βξίζθνληαη θνληά ζε παξάζπξα θαη πφξηεο θαη ζπγθεληξσλφκαζηε ζε έλα δσκάηην. Φξνληίδνπκε λα έρνπκε εθνδηαζηεί κε εηδηθφ θαθφ ν νπνίν ζα καο θαλεί ρξήζηκνο εάλ ππάξμεη δηαθνπή ηεο ειεθηξνδφηεζεο. Δλλνείηαη φηη έλα μχιηλν ζπίηη δε ζεσξείηαη αζθαιέο. Δάλ νη αξρέο ελεκεξψζνπλ φηη είλαη αζθαιέο λα απνκαθξπλζνχκε απφ ην ζεκείν, γηα ηε ζσκαηηθή καο αθεξαηφηεηα αθνινπζνχκε θαη πξνβαίλνπκε ζε εθθέλσζε ηνπ ρψξνπ. ε θάζε πεξίπησζε φηαλ αληηιεθζνχκε ππξθαγηά ζην δάζνο πξέπεη λα δηαηεξήζνπκε ηελ ςπρξαηκία καο θαη λα ελεκεξψζνπκε άκεζα ηελ Ππξνζβεζηηθή Τπεξεζία θαιψληαο ζην 199 ή ζην 112 παξέρνληαο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζα καο δεηεζνχλ θαη λ απνκαθξπλζνχκε ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ απφ ηελ πεξηνρή. Αλ δελ πξνιάβνπκε θαη παγηδεπηνχκε, πξνζπαζνχκε λα 85

87 βξνχκε έλα ζεκείν κε ηε ιηγφηεξε δπλαηή βιάζηεζε, μαπιψλνπκε κπξνχκπηα ζην έδαθνο ή κπαίλνπκε ζην ξείζξν αλ βξηζθφκαζηε θνληά ζε δξφκν θαη θαιχπηνπκε ην ζψκα καο. Μεγάινο είλαη θαη ν θίλδπλνο εθδήισζεο αζηηθψλ ππξθαγηψλ. Δίλαη ακέηξεηα ηα κέηξα πξνζηαζίαο πνπ κπνξνχκε ηα ιάβνπκε γηα λα πξνζηαηεπηνχκε απφ απηέο. Πινχζην ελεκεξσηηθφ πιηθφ είλαη δηαζέζηκν ζηηο ηζηνζειίδεο ηεο ΓΓΠΠ, ηνπ Π θαη ηνπ Δξπζξνχ ηαπξνχ. Πνιχ ζεκαληηθφ είλαη ε νξγάλσζε ελφο ζρεδίνπ δηαθπγήο θαη ε εμάζθεζε πάλσ ζε απηφ, ην νπνίν κπνξεί λα απνβεί ζσηήξην. Δπηβεβιεκέλε είλαη ε πξνκήζεηα ππξνζβεζηήξα. Αληηκεησπίδεη απνηειεζκαηηθά κηα ππξθαγηά ζηα πξψηα ζηάδηα ηεο εθδήισζεο ηεο. Αλάινγα κε ην πιηθφ απφ ην νπνίν πξνθιήζεθε ε ππξθαγηά ππάξρνπλ δηάθνξνη ηχπνη ππξνζβεζηήξσλ γηα ηνπο νπνίνπο νθείινπκε λα ελεκεξσζνχκε. ηελ Δηθφλα 4.6 κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηα ζπλήζε ιάζε πνπ γίλνληαη θαηά ηε ρξήζε ηνπο θαη λα ιάβνπκε ηηο αληίζηνηρεο νδεγίεο. 86

88 Δηθφλα 4.6: Υξήζε θνξεηψλ ππξνζβεζηήξσλ (Πεγή: 87

89 εηζκνί Σν θαηλόκελν ζηελ Διιάδα Ζ Διιάδα ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ηεο ζέζεο, ζηελ έλσζε ηεο Δπξσπατθήο θαη Αθξηθαληθήο πιάθαο, βξίζθεηαη ζηελ πξψηε ζέζε ζηελ Δπξψπε θαη ζηελ έθηε παγθνζκίσο φζνλ αθνξά ζηε ζπρλφηεηα εθδήισζεο ζεηζκηθψλ θαηλνκέλσλ. Πξνεγνχληαη ζε ζεηζκηθφηεηα ε Ηαπσλία, νη Νέεο Δβξίδεο, ην Πεξνχ, ηα λεζηά νινκψληα θαη ε Υηιή. Ζ ζεηζκηθφηεηα εμαξηάηαη απφ ηε ζπρλφηεηα εκθάληζεο θαη ηα κεγέζε ησλ ζεηζκψλ. Καζεκεξηλά θαηαγξάθνληαη απφ ηνπο ζεηζκνγξάθνπο δεθάδεο ζεηζκνί κηθξνχ κεγέζνπο νη νπνίνη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ γίλνληαη θαλ αηζζεηνί. Οη επηζηήκνλεο κειεηνχλ ηε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα, ηηο κεηαβνιέο πνπ πξνθχπηνπλ θαη ηηο παξακνξθψζεηο ηνπ θινηνχ ηεο Γεο ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα πξνβιέςνπλ ζεηζκνχο πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ. Όπσο είπακε ε Διιάδα βξίζθεηαη ζηελ έλσζε ηεο Δπξσπατθήο ή Δπξαζηαηηθήο θαη ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο πιάθαο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ. Σν ζεκείν ηεο έλσζεο θαιείηαη «Διιεληθφ ζεηζκηθφ ηφμν» ή «ηφμν ηνπ Αηγαίνπ». Ξεθηλά απφ ηελ Κεθαινληά, δηαζρίδεη ην λφηην Ηφλην θαη ηε ζαιάζζηα πεξηνρή θάησ απφ ηελ Κξήηε θαη θαηαιήγεη ζηε Ρφδν. ηηο πεξηνρέο πνπ πεξλά πξαγκαηνπνηνχληαη θπξίσο επηθαλεηαθνί αιιά θαη ζεηζκνί ελδηάκεζνπ βάζνπο ελψ δχλαηαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ηζρπξνί ζεηζκνί ηεο ηάμεσο ησλ 7,5 βαζκψλ Richter. Απνηειεί κηα ζεηξά απφ βαζηέο ζαιάζζηεο ιεθάλεο, έλα ζχζηεκα ηάθξσλ. Οη δπν ιηζνζθαηξηθέο πιάθεο ζπγθιίλνπλ θαηά 2,5 εθαηνζηά θάζε ρξφλν. Λφγσ κεγαιχηεξεο ππθλφηεηαο, ε πιάθα ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ βνπιηάδεη θάησ απφ ηελ Δπξσπατθή πιάθα. Γεκηνπξγείηαη έηζη έλα ηφμν πνπ απνηειείηαη απφ ηελ ηάθξν, ην λεζησηηθφ ηφμν, ηελ νπηζζνηάθξν θαη ην εθαηζηεηαθφ ηφμν φπσο θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 4.7. Ζ νπηζζνηάθξνο βξίζθεηαη ζην Κξεηηθφ πέιαγνο θαη πάλσ ζηελ Δπξσπατθή πιάθα. Σν εθαηζηεηαθφ ηφμν απνηειείηαη απφ ηα εθαίζηεηα πνπ βξίζθνληαη ζηε ρψξα καο αλεμάξηεηα απφ ην αλ είλαη ελεξγά ή φρη θαη έρεη κήθνο 450 ρικ. Ξεθηλά απφ ηε ρεξζφλεζν νπζάθη, θαη δηαπεξλά ηα Μέζαλα, ηε Μήιν, ηε αληνξίλε θαη θαηαιήγεη ζηε Νίζπξν. Σα πεηξψκαηα ηεο πιάθαο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ πνπ θαηαβπζίζηεθαλ ζε κεγάια βάζε, ηίθηνληαη εμαηηίαο εκβνιψλ κάγκαηνο θαη θαηά ηελ άλνδν ηνπο δηαπεξλνχλ ηελ Αθξηθαληθή πιάθα θαη ζρεκαηίδνπλ ηα εθαίζηεηα. 88

90 Δηθφλα 4.7: Σν Διιεληθφ Σφμν (Πεγή: Πέξα απφ ηελ Αθξηθαληθή πιάθα ππάξρνπλ θαη φινη παξάγνληεο πνπ εληζρχνπλ ηε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ ηφπνπ καο. Ζ πιάθα ηεο Αδξηαηηθήο Απνπιίαο δηαγξάθεη κηα αξηζηεξφζηξνθε πεξηζηξνθή ζηελ πεξηνρή βφξεηα ηεο Κεθαιινληάο θαη ην αλαηνιηθφ ηεο φξην ζπγθξνχεηαη κε ηελ Πίλδν. Απνηέιεζκα ηεο πεξηζηξνθήο απηήο είλαη ε γέλεζε επηθαλεηαθψλ ζεηζκψλ ζηηο δπηηθέο αθηέο ηεο Κεληξηθήο Διιάδαο θαη ζηα Βαιθάληα. Παξάιιεια ε Σνπξθηθή πιάθα (Αλαηνιίαο) θηλείηαη πξνο ηα δπηηθά εμαηηίαο ηεο βφξεηαο θίλεζεο ηεο Αξαβηθήο πιάθαο. Σελ θίλεζε απηή πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε εηήζηα ηαρχηεηα 25ρικ. αθνινπζεί ην ηφμν ηνπ Αηγαίνπ ην νπνίν ιφγσ εζσηεξηθήο παξακφξθσζεο θηλείηαη θαη πξνο ην λφην κε εηήζηα ηαρχηεηα 10 ρηιηνζηψλ. Ο ζπλνιηθφο ξπζκφο νιίζζεζεο ππνινγίδεηαη ζηα 35 ρηιηνζηά αλά έηνο πξάγκα πνπ ππνδειψλεη φηη ην Αηγαίν επεθηείλεηαη δηαξθψο. Σν εθαηζηεηαθφ ηφμν θαηά κήθνο ηνπ Αηγαίνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηεξάζηηα παιηξξνηαθά θχκαηα (ηζνπλάκηο) σο απνηέιεζκα εθαηζηεηαθήο έθξεμεο πνπ ελδέρεηαη λα πξνθιεζεί απφ έλαλ ππνζαιάζζην ζεηζκφ. Όηαλ ην ηζνπλάκη δεκηνπξγείηαη ζε βαζηά λεξά δελ απνηειεί 89

91 θίλδπλν ζε αληίζεζε κε ηηο πεξηνρέο θνληά ζηηο αθηέο. Σν πην επηθίλδπλν ππνζαιάζζην εθαίζηεην βξίζθεηαη βνξεηναλαηνιηθά ηεο αληνξίλεο θαη νλνκάδεηαη «Κνινχκπνο». χκθσλα κε ηνλ ΟΑΠ, ζεηζκφο είλαη «ε εδαθηθή δόλεζε πνπ γελληέηαη θαηά ηε δηαηάξαμε ηεο κεραληθήο ηζνξξνπίαο ησλ πεηξσκάησλ από θπζηθέο αηηίεο πνπ βξίζθνληαη ζην εζσηεξηθό ηεο γεο». Πξφθεηηαη γηα έλα θπζηθφ θαηλφκελν θαηά ην νπνίν ζπζζσξεπκέλε ελέξγεηα ζηε ιηζφζθαηξα πξνθαιεί ζξαχζε πεηξσκάησλ. Μεηαδίδεηαη κε ηα ζεηζκηθά θχκαηα θαη γίλεηαη αηζζεηφο απφ ηελ θίλεζε ηνπ εδάθνπο. Κάζε ζεηζκφο δηαθξίλεηαη απφ ηα δηθά ηνπ κνλαδηθά ραξαθηεξηζηηθά: Δζηία ή ππφθεληξν: Ο ρψξνο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε δηάξξεμε ησλ πεηξσκάησλ ιφγσ ηεο απμεκέλεο ελέξγεηαο πνπ έρεη ζπγθεληξσζεί ζηε ιηζφζθαηξα. Δπίθεληξν: Σν ζεκείν πνπ ε εζηία ηέκλεη ηελ επηθάλεηα ηεο Γεο. Δζηηαθφ βάζνο: Ζ απφζηαζε αλάκεζα ζηελ εζηία θαη ην επίθεληξν ελφο ζεηζκνχ. Μέγεζνο: Αληηπξνζσπεχεη ηελ ελέξγεηα πνπ εθιχεηαη ζηελ εζηία. Ζ γλσζηφηεξε θιίκαθα κε ηελ νπνία πξνζδηνξίδεηαη είλαη ε θιίκαθα Richter ε νπνία παξνπζηάδεηαη ζην Παξάξηεκα Α -2. Έληαζε: Αληηπξνζσπεχεη ηε ζθνδξφηεηα ησλ ζεηζκηθψλ θηλήζεσλ δειαδή ηηο επηπηψζεηο ελφο ζεηζκνχ ζηνλ άλζξσπν, ηηο θαηαζθεπέο θαη ην πεξηβάιινλ. Δμαξηάηαη απφ ην κέγεζνο ηνπ ζεηζκνχ, ηηο εδαθηθέο ζπλζήθεο, ηελ πνηφηεηα ησλ θαηαζθεπψλ, ηελ ηαιάλησζε ησλ θηηξίσλ θ.α. ηελ Διιάδα γηα ηελ εθηίκεζε ρξεζηκνπνηείηαη ε θιίκαθα Mercalli ε νπνία αλαιχεηαη ζην Παξάξηεκα Α -3. Οη επηπηψζεηο πνπ αθνινπζνχλ έλα ζεηζκφ είλαη εκθαλείο ηφζν ζην θπζηθφ φζν θαη ζην αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ. Θα κπνξνχζακε λα ηηο δηαθξίλνπκε ζε ηέζζεξηο (4) θαηεγνξίεο: 1) Δπηπηψζεηο ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Έλαο ζεηζκφο πνιιέο θνξέο πξνθαιεί πιήζνο επαγφκελσλ θαηλνκέλσλ φπσο είλαη νη θαηνιηζζήζεηο, νη ξεπζηνπνηήζεηο εδαθψλ, νη θαζηδήζεηο, ηα ζαιάζζηα θχκαηα βαξχηεηαο θ.α., θαηλφκελα ηα νπνία πξνθαινχλ κεγάια θαη εμίζνπ επηθίλδπλα θαη θαηαζηξνθηθά κε ην ζεηζκφ πξνβιήκαηα. 90

92 2) Δπηπηψζεηο ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ. Οη επηπηψζεηο πνπ πξνθαιεί έλαο ζεηζκφο ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ εμαξηάηαη απφ παξακέηξνπο φπσο είλαη ην κέγεζνο ηνπ ζεηζκνχ, ην βάζνο ηεο εζηίαο, ε ζέζε ηνπ επίθεληξνπ, ην έδαθνο ζεκειίσζεο, ε ηξσηφηεηα ησλ θαηαζθεπψλ θ.α. Σν 1959 ζπληάρζεθε θαη άξρηζε λα ηζρχεη ν πξψηνο Αληηζεηζκηθφο Καλνληζκφο πνπ παξείρε ηνπο θαλφλεο γηα ην ζρεδηαζκφ αληηζεηζκηθψλ θαηαζθεπψλ. Σν 1984, ην 1995 θαη ην 2000 ζπκπιεξψζεθε θαη ηξνπνπνηήζεθε θαη ην 2003 εληάρζεθε ν Νένο Υάξηεο Εσλψλ εηζκηθήο Δπηθηλδπλφηεηαο. Γπζηπρψο φκσο θπξίσο γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο δελ εθαξκφδεηαη κε απνηέιεζκα ηηο θαηαξξεχζεηο θηηξίσλ, θαηνηθηψλ θαη άιισλ θαηαζθεπψλ ή γηα βιάβεο απηψλ. Οη θαηαξξεχζεηο ή νη βιάβεο αθνξνχλ θπξίσο θαηαζθεπέο, ηζηνξηθά κλεκεία θαη ηερληθά έξγα φπσο είλαη ην νδηθφ θαη ην ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν, νη γέθπξεο θαη ηα ιηκάληα. Βιάβεο κπνξεί λα ππνζηνχλ ηα δίθηπα ειεθηξνδφηεζεο, ηειεπηθνηλσληψλ θαη χδξεπζεο απνρέηεπζεο. Βιάβεο ζηα δίθηπα χδξεπζεο ή ζε θαηαζθεπέο θξαγκάησλ ελδέρεηαη λα πξνθαιέζνπλ πιεκκπξηθά θαηλφκελα ελψ δηαξξνέο θπζηθνχ αεξίνπ ή πγξαεξίνπ θαη αλάθιεμε θαπζίκσλ επζχλνληαη γηα ππξθαγηέο. 3) Δπηπηψζεηο ζηνλ άλζξσπν θαη ηελ θνηλσλία. Ο ζεηζκφο είλαη έλα θαηλφκελν πνπ πξνθαιεί ζηνπο αλζξψπνπο παληθφ, αλαζηάησζε, αλαζθάιεηα θαη απνγνήηεπζε. Απηφ πξνθαιεί ηε θεκνινγία δεδνκέλνπ φηη ν θαζέλαο εθθξάδεη ηελ άπνςε ηνπ θαη νη άλζξσπνη παξαζχξνληαη θαη δελ αλαδεηνχλ ηελ έγθπξε ελεκέξσζε. Ζ απψιεηα αλζξψπηλσλ δσψλ θαη νη ηξαπκαηηζκνί επεξεάδνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηε ςπρνζχλζεζε φζσλ επηβίσζαλ. Ζ ζπκπεξηθνξά ησλ αλζξψπσλ κεηαβάιιεηαη κεηά απφ έλα ζεηζκφ εμαηηίαο ηνπ θφβνπ γηα επηθείκελν κεγάιν ζεηζκφ θαη γηα ην άγλσζην. πλήζσο εκθαλίδνληαη ζπκπηψκαηα φπσο απμεκέλν άγρνο, λαπηία, πνλνθέθαινη, δπζθνιία ζηνλ χπλν, ηαρπθαξδία, μεξνζηνκία θ.α.. Έλα επίζεο κεγάιν πξφβιεκα πνπ αθνινπζεί έλα ζεηζκφ είλαη ε παξακνλή ησλ πνιηηψλ ζε πξφρεηξνπο ρψξνπο θαηαθπγήο γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα θαη ε δεκηνπξγία αζηέγσλ Οη θαθέο ζπλζήθεο δηαβίσζεο κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ ηελ εμάπισζε επηδεκηψλ ιφγσ κε ηήξεζεο ησλ θαλφλσλ πγηεηλήο, θαηαλάισζεο αθαηάιιεινπ λεξνχ θ.α. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηακνλήο ησλ ζεηζκνπιήθησλ ζε πξνζσξηλνχο ρψξνπο θαηαθπγήο αλακελφκελα είλαη ηα θξνχζκαηα θινπψλ. Δπίζεο, ε θνηλσληθή δνκή ηεο 91

93 πιεγείζαο πεξηνρήο ελδέρεηαη λα αδπλαηεί λα ιεηηνπξγήζεη θαη ε αλεξγία ζπλήζσο απμάλεηαη. 4) Δπηπηψζεηο ζηελ νηθνλνκία. Σν νηθνλνκηθφ θφζηνο πνπ αθνινπζεί έλαλ θαηαζηξνθηθφ ζεηζκφ είλαη δπζβάζηαρην ζε αηνκηθφ, νηθνγελεηαθφ θαη εζληθφ επίπεδν. Οη ζεηζκφπιεθηνη έρνπλ απνιέζεη έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηεο πεξηνπζίαο ηνπο θαη αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θαζεκεξηλφηεηα. Δπηρεηξήζεηο θαη ππεξεζίεο δηαθφπηνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπο θαη πνιίηεο αδπλαηνχλ λα εξγαζηνχλ ελψ ηαπηφρξνλα απμάλνληαη νη απνιχζεηο θαη ε αλεξγία. Τπνβαζκίδεηαη ε ζεηζκφπιεθηε πεξηνρή κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηεο αμίαο ηεο αθίλεηεο πεξηνπζίαο αιιά παξαηεξείηαη αχμεζε ησλ εμψζεσλ θαη αχμεζε ησλ ελνηθίσλ. Οη θπξηφηεξνη ζεηζκνί πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζηε ρψξα καο απφ ην 1968 έσο ην 1999 παξνπζηάδνληαη ζην ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α Πξνιεπηηθά κέηξα πνιηηείαο Ο ΟΑΠ απνηειεί ηνλ νξηδφκελν απφ ην θξάηνο θνξέα, ζην λα επηιεθζεί ηνπ αληηζεηζκηθνχ ζρεδηαζκνχ ηεο ρψξαο, ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ ελεξγεηψλ δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ηεο εθπαίδεπζεο πνιηηψλ θαη ζηειερψλ ππεξεζηψλ. Οη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο, νη Πεξηθέξεηεο θαη νη ΟΣΑ πξνθεηκέλνπ λα βξίζθνληαη ζε εηνηκφηεηα ζε πεξίπησζε εθδήισζεο ζεηζκνχ, πινπνηνχλ κηα ζεηξά απφ πξνπαξαζθεπαζηηθέο δξάζεηο. Με απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο, ηνπ Πεξηθεξεηάξρε θαη ηνπ Γεκάξρνπ αληίζηνηρα, λα ζπζηαζνχλ νη επηηξνπέο πξσηνβάζκηνπ πξνζεηζκηθνχ ειέγρνπ νη νπνίεο ζα πξνβνχλ ζηνλ έιεγρν ησλ θηηξίσλ αξκνδηφηεηαο ηνπο, ηα απνηειέζκαηα ησλ νπνίσλ πξέπεη λα απνζηαινχλ ζηνλ ΟΑΠ. Βαζηδφκελνη ζηα απνηειέζκαηα νη δηνηθνχληεο φπνπ απαηηείηαη αζθνχλ πεξαηηέξσ έιεγρν θαη ιακβάλνπλ κέηξα πξνζηαζίαο. 92

94 Οη αξκφδηεο δηεπζχλζεηο θαη ηκήκαηα ησλ ππεξεζηψλ ζε πεξίπησζε πνπ ηα θηίξηα πνπ ζηεγάδνληαη θξηζνχλ αθαηάιιεια, πξνζδηνξίδνπλ άιιν θηίξην εληφο ησλ νξίσλ αξκνδηφηεηαο ηνπο πνπ λα πιεξνί ηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ Αληηζεηζκηθνχ Καλνληζκνχ ψζηε απφ απηφ λα πξνβαίλνπλ νη δηνηθνχληεο ζην ζπληνληζκφ ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ θαηφπηλ θαηαγξαθήο ησλ επηρεηξεζηαθά έηνηκσλ κέζσλ θαη ησλ ρεηξηζηψλ ηνπο. Οκνίσο ζπληάζζνπλ θαηάινγν ησλ ππαιιήισλ ησλ ππεξεζηψλ ηνπο πνπ δχλαληαη λα ζπλδξάκνπλ ζην έξγν ηεο Τπεξεζίαο Απνθαηάζηαζεο εηζκνπιήθησλ (Τ.Α..) ηνπ ΤΠ.Τ.ΜΔ.ΓΗ. Σέινο, ζπληάζζνπλ ζρέδηα δξάζεο πνπ ζα εθαξκφζνπλ ζε πεξίπησζε εθδήισζεο ζεηζκψλ ηα νπνία ζα πεξηιακβάλνπλ ηνπο θαηαιφγνπο ησλ κέζσλ θαη ησλ θαηάιιεισλ ππαιιήισλ γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ΤΑ. Οη ΟΣΑ νθείινπλ λα θνηλνπνηνχλ ηα ζρέδηα ηνπο ζηηο ππεξεζίεο ηνπ Π.. θαη ηεο ΔΛ.Α. ησλ νξίσλ αξκνδηφηεηαο ηνπο. Οη Πεξηθέξεηεο ζπζηήλνπλ νξγαληθέο κνλάδεο νη νπνίεο ζα είλαη ππεχζπλεο γηα ηα απαξαίηεηα πιηθά θαη κέζα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ πξνζσξηλή ζηέγαζε ησλ ζεηζκνπιήθησλ. Σέηνηα πιηθά είλαη νη ζθελέο θαη νη θνπβέξηεο πνπ ζα δηαηεζνχλ γηα ηα νπνία πξέπεη λα πξνβαίλνπλ ζε πνηνηηθφ θαη πνζνηηθφ έιεγρν θαη ζε πεξίπησζε ειιείςεσλ ή αλαγθψλ αληηθαηάζηαζεο ηνπο ζπλεξγάδνληαη κε ηηο ππεξεζίεο ηνπ ΤΤΚΑ. Οη ΟΣΑ είλαη αξκφδηνη γηα ηελ αλεχξεζε θαη θαηαγξαθή ησλ ρψξσλ θαηαθπγήο, ηνπο ρψξνπο δειαδή πνπ ζα ζπγθεληξσζνχλ νη πνιίηεο χζηεξα απφ έλα ζεηζκφ, θαη λα ηνπο θνηλνπνηήζνπλ ζηηο Γηεπζχλζεηο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ηελ Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο. Οκνίσο πξέπεη λα πξάμνπλ θαη νη Πεξηθέξεηεο σο πξνο ηνπο ρψξνπο θαηαπιηζκψλ, ζηνπο νπνίνπο ζα δηαβηψζνπλ νη ζεηζκφπιεθηνη γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα, νη νπνίνη ζα πξέπεη λα έρνπλ δίθηπν χδξεπζεο, απνρέηεπζεο θ.ιπ. Καη ζηνπο δπν θνξείο δίλνληαη νδεγίεο απφ ηνλ ΟΑΠ. Οη ρψξνη απηνί δελ πξέπεη λα είλαη θνληά ζε πεξηνρέο επηθίλδπλεο γηα εθδήισζε ηζνπλάκη. Οη ρψξνη απηνί ζα νξηζηηθνπνηνχληαη θαηφπηλ ζπλεδξίαζεο ησλ ΟΠΠ. Δμππαθνχεηαη φηη ηα ΣΟ θαη ηα ΟΠΠ ζπγθαινχληαη θαη θνηλνπνηνχλ ηα πξαθηηθά ηεο ζπλεδξίαζεο ηνπο γηα ιφγνπο ελεκέξσζεο. 93

95 Διαχείριςη κινδφνου και καταςτροφών Ηδηαίηεξα γηα ηελ εθδήισζε ζεηζκηθψλ θαηλνκέλσλ αθνινπζείηαη κηα ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία φζνλ αθνξά ζηα ζηάδηα ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ. Σν πξψην ζηάδην είλαη ε αξρηθή αλαγγειία/εηδνπνίεζε ζεηζκνχ θαηά ην νπνίν ελεκεξψλνληαη νη εκπιεθφκελνη θνξείο ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ επίπεδν απνζθνπψληαο ζηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ ακέζσο κεηά ηε ζεηζκηθή δξαζηεξηφηεηα ζρεηηθά κε ηελ επηθξαηνχζα θαηάζηαζε θαη ηηο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο έγηλε αηζζεηφο ν ζεηζκφο. ηηο πεξηνρέο απηέο θηλεηνπνηνχληαη ηα γξαθεία πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ησλ δήκσλ θαη ηεο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο θαζψο θαη ε αληίζηνηρε δηεχζπλζε ηεο πεξηθέξεηαο, ηα νπνία ελεκεξψλνληαη απφ ηηο ππεξεζίεο ηεο ΔΛ.Α θαη ηνπ Π.. γηα λα ελεκεξψζνπλ κε ηε ζεηξά ηνπο ην Γήκαξρν, ην Σκήκα Π.Π. ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο, ηνλ Πεξηθεξεηάξρε θαη ην ΚΔΠΠ. Ζ Γηεχζπλζε Π.Π. ηεο Πεξηθέξεηαο ελεκεξψλεη ηελ αληίζηνηρε δηεχζπλζε ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξσζεί θαη ν Γεληθφο Γξακκαηέαο. ην δεχηεξν ζηάδην ην Γεσδπλακηθφ Ηλζηηηνχην εθδίδεη αλαθνίλσζε πνπ πεξηιακβάλεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζεηζκνχ δειαδή ηελ ψξα εθδήισζεο, ην κέγεζνο, ην επίθεληξν θαη ην ραξαθηεξηζκφ ηνπ. Αξρίδεη πιένλ ε εθηίκεζε ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ ζεηζκνχ. Ζ ΔΛ.Α ζπγθεληξψλεη ζηνηρεία ζρεηηθά κε δεκηέο, ζχκαηα, θαηαξξεχζεηο, εγθισβηζκνχο θ.α. θαη ελεκεξψλεη ηνπο επηρεηξεζηαθά εκπιεθφκελνπο θνξείο φπσο π.ρ. ην ΔΚΑΒ θαη ην Π.., ην ΚΔΠΠ θαη ηα απνθεληξσκέλα φξγαλα ηεο ΠΠ. Δάλ είλαη εθηθηφ ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο θαη απφ αέξνο κε ηε ρξήζεη σλ ελαέξησλ κέζσλ ηεο πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξψζεη άκεζα θαη έγθπξα ηελ Κεληξηθή Γηνίθεζε ηεο ρψξαο. Οη ΟΣΑ, νη Πεξηθέξεηεο θαη νη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο ηίζεληαη ζε εηνηκφηεηα θαη ειέγρνπλ ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ πφξσλ ηνπο. Ο ΟΑΠ ελεκεξψλεηαη θαη παξαθνινπζεί ηελ εμέιημε ηνπ θαηλνκέλνπ θαη θαηά ηελ θξίζε ηνπ ζπγθαιεί ή φρη ηελ Μφληκε Δηδηθή Δπηζηεκνληθή Δπηηξνπή Δθηίκεζεο εηζκηθήο Δπηθηλδπλφηεηαο θαη Αμηνιφγεζεο εηζκηθνχ Κηλδχλνπ. Αθνινπζεί ε θάζε ηεο θηλεηνπνίεζεο θαηά ηελ νπνία νη εκπιεθφκελνη θνξείο αθνχ ελεκεξσζνχλ πιήξσο γηα ηελ θαηάζηαζε, ιεηηνπξγνχλ ζχκθσλα κε ην ζρεδηαζκφ ηνπο. Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο, Πεξηθέξεηεο θαη ΟΣΑ δηαζθαιίδνπλ ηε ιεηηνπξγία ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, ειέγρνπλ ηηο ππνδνκέο θαη ηα ηερληθά έξγα ζηα φξηα ηνπο θαη ππνζηεξίδνπλ ηνπο άιινπο εκπιεθφκελνπο θνξείο, αθνχ πξψηα εμαζθαιίζνπλ ηελ επηθνηλσλία ηνπο κε απηνχο. ηνπο ΟΣΑ 94

96 πνπ έρνπλ ζπζηαζεί Τπεξεζίεο Γεκνηηθήο Αζηπλνκίαο, θηλεηνπνηνχληαη θαη απηέο ψζηε λα ζπλδξάκνπλ ζην έξγν ηεο ΔΛ.Α θαη ηνπ Λ..-ΔΛ.ΑΚΣ. θαη θπξίσο ζηε κεηαθίλεζε ησλ πνιηηψλ πξνο ηνπο ρψξνπο θαηαθπγήο. Γηα ηα ζρνιεία ηζρχνπλ φζν αλαθέξακε παξαπάλσ. Πξνηεξαηφηεηα θαη απφ ηηο ηξεηο ππεξεζίεο δίδεηαη ζην έξγν δηάζσζεο θαη απεγθισβηζκνχ. Αξκφδηνο γηα ηηο επηρεηξήζεηο έξεπλαο, δηάζσζεο θαη απεγθισβηζκνχ είλαη ν επηθεθαιήο αμησκαηηθφο ηνπ Π.. Αθνχ αμηνινγήζεη ηελ επηθξαηνχζα θαηάζηαζε θαη ην δπλακηθφ ηνπ πξνβαίλεη ζε ηεξάξρεζε ησλ ζπκβάλησλ. Αλ ην θξίλεη απαξαίηεην, θηλεηνπνηείηαη θαη ε ΔΜΑΚ. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ, ε ΔΛ.Α. ζπλδξάκεη κε ηνλ απνθιεηζκφ ηεο πιεγείζαο πεξηνρήο θαη ηε δηεπθφιπλζε πξφζβαζεο ησλ ζπλεξγείσλ βνήζεηαο φπσο π.ρ. ην ΔΚΑΒ. Όπσο θαη ζηηο ππφινηπεο πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθψλ, δχλαηαη λα δεηήζεη ηε ζπλδξνκή άιισλ ππεξεζηψλ φπσο ηε δηάλνημε απνθιεηζκέλσλ δξφκσλ ή ηε δηάζεζε κεραλεκάησλ απφ ηνπο ΟΣΑ θαη ηηο Πεξηθέξεηεο θαη γηα ιφγνπο αζθαιείαο ηε δηαθνπή παξνρήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, θπζηθνχ αεξίνπ θαη χδξεπζεο. Έλα ζεηζκηθφ θαηλφκελν ελδέρεηαη λα πξνθαιέζεη επαγφκελα θαηλφκελα φπσο θαηνιηζζήζεηο, ππξθαγηέο, ηζνπλάκη, θαηαζηξνθή θξάγκαηνο θ.α. ηα νπνία πξέπεη λα δηαρεηξηζηνχλ ηαπηφρξνλα κε ηηο επηπηψζεηο ηνπ ζεηζκνχ. Οη ππεχζπλνη ησλ έξγσλ ππνδνκήο ειέγρνπλ απηεπάγγειηα ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο θαη πξνβαίλνπλ ζε απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ δίλνληαο πξνηεξαηφηεηα ζηα θηίξηα θνηλήο σθέιεηαο. Οη πνιίηεο απνκαθξχλνληαη απφ ηνπο ζηεγαζκέλνπο ρψξνπο θαη ζπγθεληξψλνληαη ζηνπο επηιεγκέλνπο απφ ηνπο ΟΣΑ ρψξνπο θαηαθπγήο, φπνπ γίλεηαη κηα θαηαγξαθή ηνπ ζπλφινπ ησλ αηφκσλ απηψλ θαζψο επίζεο θαη κηα πξψηε εθηίκεζε γηα ην ρξφλν παξακνλήο ηνπο ζηνπο ρψξνπο απηνχο. ε πεξίπησζε πνιχσξεο παξακνλήο νη δήκνη κεξηκλνχλ γηα ηελ πξνκήζεηα ηνπο κε πφζηκν λεξφ, γεχκα θαη ρεκηθέο ηνπαιέηεο. Σαπηφρξνλα γίλεηαη έιεγρνο ησλ θαηνηθηψλ πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηεί ν αξηζκφο ησλ πνιηηψλ πνπ ζα ρξεηαζηνχλ θαηάιπκα. Ο δήκαξρνο ελεκεξψλεη ηνλ Πεξηθεξεηάξρε γηα ηελ αλεχξεζε ρψξσλ πξνζσξηλήο ζηέγαζεο θαη αλ απηνί δελ επαξθνχλ ελεκεξψλεηαη ε Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε γηα ηελ πξνεηνηκαζία ρψξσλ θαηαπιηζκνχ. Γηα ηα πιηθά νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ρψξσλ θαηαπιηζκνχ (ζθελέο, θιηλνζθεπάζκαηα θ.α.) αξκφδηα είλαη ε Πεξηθέξεηα αθνχ ιάβεη έγθξηζε δηάζεζεο απφ ην ΤΤΚΑ. Σν ΤΤΚΑ έρεη δέθα (10) εμνπιηζκέλεο απνζήθεο ζε Αζήλα, Θεζζαινλίθε, Ζξάθιεην, Ησάλληλα, Κνκνηελή, Λάξηζα, Μπηηιήλε, Πάηξα, Ρφδν θαη Σξίπνιε κε ηελ απνζήθε ηεο Αζήλαο λα ζεσξείηαη θεληξηθή πνπ εθνδηάδεη ηηο ππφινηπεο. Γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ρψξσλ 95

97 θαηαπιηζκψλ νη Πεξηθεξεηάξρεο δχλαηαη λα αηηεζνχλ ηε ζπλδξνκή ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ θαη ηνπ ειιεληθνχ ζηξαηνχ δεδνκέλεο ηεο εκπεηξίαο ηνπο ζηελ εγθαηάζηαζε ζθελψλ. Γηα ηελ θάιπςε ησλ πξψησλ αλαγθψλ ησλ πιεγέλησλ θαη γηα ηελ επηζθεπή ηεο νηθίαο ηνπο ή θαη ηελ αληηθαηάζηαζε ηεο νηθνζθεπήο ηνπο, ηα Τπνπξγεία Οηθνλνκηθψλ θαη ΤΤΚΑ έρνπλ πξνβεί ζηελ έθδνζε ΚΤΑ πνπ ξπζκίδνπλ ηε δηαδηθαζία νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο ηνπο. Ζ δαπάλε γηα ηελ πξνζσξηλή εγθαηάζηαζε θαη δηακνλή ησλ πιεγέλησλ θαιχπηεηαη απφ ην ΤΤΚΑ. Αξκφδηα ππεξεζία γηα ηα δεηήκαηα ηεο πγείαο ησλ πιεγέλησλ είλαη ην Δ.Κ.ΔΠ.Τ. Οη ηερληθέο ππεξεζίεο εθηεινχλ εξγαζίεο άξζεο επηθηλδπλνηήησλ δίλνληαο πξνηεξαηφηεηα ζην θεληξηθφ νδηθφ δίθηπν νη νπνίεο πξέπεη λα έρνπλ νινθιεξσζεί εληφο δηεκέξνπ. Σα εηνηκφξξνπα θηίξηα θαηφπηλ ζπκθσλίαο αλαιακβάλνπλ νη Πεξηθέξεηεο ή νη Πεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο. Σελ απνθιηκάθσζε ησλ εξγαζηψλ απνθαζίζεη ν ππεχζπλνο ηνπ αληίζηνηρνπ θνξέα. Σν έξγν ηεο απνθαηάζηαζεο αλαιακβάλεη ε ΤΑ κε ηε ρνξήγεζε δαλείσλ γηα ηελ επηζθεπή ηνπ θηηξίνπ ή κε ηελ θαηαζθεπή θαη δηάζεζε πξνθαηαζθεπαζκέλσλ ή νηθηψλ ζπκβαηηθήο θαηαζθεπήο ηα νπνία ζεσξνχληαη σο δεκφζηα έξγα. Σέινο, επηρεηξήζεηο, αγξφηεο θαη επαγγεικαηίεο πνπ πιήγεθαλ απφ ην ζεηζκφ δχλαηαη λα ιάβνπλ επηρνξήγεζε απφ ηνλ Διιεληθφ Οξγαληζκφ Μηθξψλ Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ θαη Υεηξνηερλίαο (Δ.Ο.Μ.Μ.Δ.Υ.) Μέηξα απηνπξνζηαζίαο πνιηηώλ Πξνθεηκέλνπ λα κεηψζνπκε ηηο επηπηψζεηο ελφο ζεηζκνχ, κπνξνχκε λα εθαξκφζνπκε θάπνηεο νδεγίεο θαη θαλφλεο πνπ δίλνληαη απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο γηα λα πξνζηαηεπζνχκε εκείο, νη νηθνγέλεηέο καο θαη ε πεξηνπζία καο. Γπζηπρψο κέρξη πξηλ απφ ιίγα ρξφληα νη θαηαζθεπέο δε γίλνληαλ κε βάζε ηνλ Αληηζεηζκηθφ Καλνληζκφ πξάγκα πνπ θαζηζηνχζε επηθίλδπλε ηελ παξακνλή κέζα ζηα θηίξηα ηα νπνία ραξαθηήξηδε ε ηξσηφηεηα. Με ηνλ φξν ηξσηφηεηα αλαθεξφκαζηε ζηελ πηζαλφηεηα πξφθιεζεο θζνξάο απφ θάπνην ζεηζκφ. Σα κέηξα πξνζηαζίαο απφ ηνπο ζεηζκνχο πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ πξηλ, θαηά ηε δηάξθεηα θαη κεηά ηελ εκθάληζε ηνπ. 96

98 Μέηξα πξνζηαζίαο πξηλ ηελ εθδήισζε ηνπ ζεηζκνχ. 1) Πξέπεη λα πξνβαίλνπκε ηαθηηθά ζε έιεγρν ηνπ ζπηηηνχ καο, δειαδή λα ειέγρνπκε γηα πηζαλέο ξσγκέο θαη βιάβεο θαη ζε πεξίπησζε πνπ δηαπηζηψλνπκε θάηη λα ην επηδηνξζψλνπκε. 2) Γε ζα πξέπεη λα παξεκβαίλνπκε ζηε ζηαηηθφηεηα ηνπ θηηξίνπ καο κε ηελ πξνζζήθε λέσλ ρψξσλ ή ηελ θαηάξγεζε θάπνησλ ππαξρφλησλ. 3) Διέγρνπκε ηηο παξνρέο ηνπ ζπηηηνχ καο θαη ελεκεξψλνπκε ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο καο γηα ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο. 4) ηεξεψλνπκε βηβιηνζήθεο, ληνπιάπεο, ξάθηα θαη φια ηα βαξηά έπηπια ζηνπο ηνίρνπο πξνθεηκέλνπ λα κελ αλαηξαπνχλ θαη θξάμνπλ ηελ έμνδν. 5) Αληηθείκελα φπσο θάδξα θαη θαζξέθηεο δελ πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη πάλσ απφ ηα θξεβάηηα θαη ηνπο θαλαπέδεο. Πξέπεη λα θξνληίδνπκε ηα άγθηζηξα λα είλαη θιεηζηά πξνο ηνλ ηνίρν. 6) Δχζξαπζηα θαη πνιχηηκα αληηθείκελα ηνπνζεηνχληαη ζε ρακειά ξάθηα θαζψο επίζεο ηα εχθιεθηα θαη επηθίλδπλα πιηθά ζπγθεληξψλνληαη ζε έλα αζθαιέο ζεκείν γηα απνθπγή δηαξξνψλ. 7) Φξνληίδνπκε γηα ηελ πξνκήζεηα εηδψλ πξψηεο αλάγθεο. ε απηά πεξηιακβάλνληαη έλα θνπηί πξψησλ βνεζεηψλ εθνδηαζκέλν εθηφο ησλ άιισλ κε θάπνηα θάξκαθα, έλα θνξεηφ ξαδηφθσλν κε κπαηαξίεο, κηα ζθπξίρηξα θαη έλα θαθφ. Καιφ ζα ήηαλ λα εληάμνπκε ζε απηφ αληίγξαθα ρξήζηκσλ θαη ζεκαληηθψλ εγγξάθσλ. Δθνδηαδφκαζηε κε έλαλ ππξνζβεζηήξα ηνλ νπνίν δελ ακεινχκε λα αλαγνκψλνπκε θαη θξνληίδνπκε λα γλσξίδνπκε ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ. 8) Καηαξηίδνπκε καδί κε ηα ππφινηπα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο καο έλα νηθνγελεηαθφ ζρέδην έθηαθηεο αλάγθεο. Αθνχ βεβαησζνχκε φηη φινη γλσξίδνπλ ηα ηειέθσλα έθηαθηεο αλάγθεο, ζπδεηνχκε θαη ζπλαπνθαζίδνπκε γηα ηνλ ηφπν ζπλάληεζεο θαη γηα ηνλ ηξφπν επηθνηλσλίαο καο. Κάλνπκε αζθήζεηο ζην ρψξν καο έηζη ψζηε λα επηζεκάλνπκε πνηα είλαη ηα πην αζθαιή ζεκεία ηνπ ζπηηηνχ, λα δείμνπκε αζθαιείο πξαθηηθέο φπσο ε δηαθνπή ησλ παξνρψλ ηνπ ζπηηηνχ (ειεθηξηθφ ξεχκα, χδξεπζε, θπζηθφ αέξην) ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο πηζαλψλ ππξθαγηψλ. ε πεξίπησζε χπαξμεο ΑκΔΑ έρνπκε εληάμεη ζην 97

99 ζρέδην καο νηθεία καο πξφζσπα πνπ ζα κπνξέζνπλ λα παξάζρνπλ βνήζεηα. Οη γνλείο πξέπεη λα ελεκεξψλνληαη γηα ην ζρέδην έθηαθηεο αλάγθεο ησλ ζρνιείσλ. 9) Φξνληίδνπκε λα ελεκεξσλφκαζηε δηαξθψο κε θάζε ηξφπν γηα ηα πξνιεπηηθά κέηξα θαη λα ζπκκεηέρνπκε ζε ζρεηηθέο αζθήζεηο απφ ηηο νπνίεο κπνξνχκε λα απνθνκίζνπκε ζσηήξηεο πξαθηηθέο. Μέηξα πξνζηαζίαο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζεηζκνχ. Οπνπδήπνηε θαη αλ βξηζθφκαζηε φηαλ πξαγκαηνπνηεζεί έλαο ζεηζκφο πξέπεη πξψηα απ φια λα δηαηεξήζνπκε ηελ ςπρξαηκία καο. Αλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζεηζκνχ βξηζθφκαζηε ζε θιεηζηφ ρψξν. 1. Γελ πξνζπαζνχκε λα απνκαθξπλζνχκε απφ ην ρψξν. ην θιηκαθνζηάζην κπνξεί λα πνδνπαηεζνχκε θαη ην κπαιθφλη κπνξεί λα θαηαξξεχζεη. 2. Απνκαθξπλφκαζηε απφ ηνπο εμσηεξηθνχο ηνίρνπο θαη ηα ηδάκηα θαη θαιππηφκαζηε θάησ απφ έλα αλζεθηηθφ έπηπιν ψζηε λα απνθχγνπκε ρηππήκαηα απφ αληηθείκελα πνπ πέθηνπλ. 3. Αλ δελ ππάξρεη θάπνην έπηπιν γνλαηίδνπκε ζην θέληξν ηνπ δσκαηίνπ θαιχπηνληαο κε ηα ρέξηα καο ην θεθάιη θαη ηνλ απρέλα καο. Έλα άηνκν κε θηλεηηθά πξνβιήκαηα παξακέλεη ζηε ζέζε ηνπ πξνζπαζψληαο λα θάλεη ην ίδην. Αλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζεηζκνχ βξηζθφκαζηε ζε εμσηεξηθφ ρψξν παξακέλνπκε εθεί θαη απνκαθξπλφκαζηε απφ ςειά θηίξηα, θαιψδηα δηθηχσλ, δέληξα θ.α. Αλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζεηζκνχ βξηζθφκαζηε ζε απηνθίλεην. 1. Δμαθνινπζνχκε λα νδεγνχκε κε ρακειή ηαρχηεηα ηεξψληαο ηνλ θψδηθα θπθινθνξίαο ψζηε λα κελ πξνθαιέζνπκε αηπρήκαηα θαη παξεκπνδίζνπκε ηελ θπθινθνξία ησλ ζσζηηθψλ ζπλεξγείσλ. 2. Απνθεχγνπκε ζήξαγγεο, γέθπξεο θαη ππέξγεηεο δηαβάζεηο. 98

100 3. Αλαδεηνχκε έλα αζθαιέο ζεκείν ζηάζκεπζεο καθξηά απφ θηίξηα θαη δέληξα. ε θάζε πεξίπησζε αλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζεηζκνχ βξηζθφκαζηε ζε εμσηεξηθφ ρψξν είηε πεδνί, είηε κε ην απηνθίλεην, είκαζηε ηδηαηηέξσο πξνζεθηηθνί φηαλ βξηζθφκαζηε ζε νξεηλή πεξηνρή γηα θαηνιηζζήζεηο θαη πηψζεηο βξάρσλ θαη ζε παξαζαιάζζηα πεξηνρή γηα θαζίδεζε ησλ αθηψλ θαη δεκηνπξγία ζαιάζζηνπ θχκαηνο βαξχηεηαο. Καη ζηηο δπν πεξηπηψζεηο απνκαθξπλφκαζηε απφ ηα επηθίλδπλα ζεκεία. Μέηξα πξνζηαζίαο κεηά ην ζεηζκφ. 1. Διέγρνπκε ηνλ εαπηφ καο θαη ηνπο γχξσ καο γηα πηζαλνχο ηξαπκαηηζκνχο, πξνζθέξνπκε βνήζεηα θαη ελεκεξψλνπκε ηα ζσζηηθά ζπλεξγεία γηα ηξαπκαηηζκνχο θαη εγισβηζκνχο. Γελ κεηαθηλνχκε βαξηά ηξαπκαηηζκέλνπο. 2. Γηαθφπηνπκε ηελ παξνρή ειεθηξνδφηεζεο, χδξεπζεο θαη θπζηθνχ αεξίνπ. 3. Πξνεηνηκαδφκαζηε γηα πηζαλνχο κεηαζεηζκνχο. 4. Παίξλνπκε καδί καο ηα απαξαίηεηα είδε πνπ έρνπκε πξνκεζεπηεί θαη απνκαθξπλφκαζηε απφ ην θηίξην ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ζθάιεο ρσξίο λα ηξέρνπκε. Ζ ρξήζε ηνπ αλειθπζηήξα ελέρεη ηνλ θίλδπλν εγθισβηζκνχ ιφγσ ηεο δηαθνπήο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. 5. Απνθεχγνπκε λα βγαίλνπκε ζηα κπαιθφληα ιφγσ πηζαλήο θαηάξξεπζεο ή πηψζεο αληηθεηκέλσλ απφ ςειφηεξνπο νξφθνπο. 6. Αθνινπζνχκε ην νηθνγελεηαθφ ζρέδην έθηαθηεο αλάγθεο, παξαιακβάλνπκε ηα παηδηά απφ ηνπο ρψξνπο πνπ έρνπλ ζπγθεληξσζεί θαη κεηαβαίλνπκε ζε αζθαιή ρψξν καθξηά απφ πξνζφςεηο θηηξίσλ. 7. Υξεζηκνπνηνχκε ην ηειέθσλν θαη ην απηνθίλεην καο κφλν αλ είλαη απφιπηε αλάγθεο ιφγσ ππεξθφξησζεο δηθηχνπ θαη γηα δηεπθφιπλζε ηεο θπθινθνξίαο ησλ ζσζηηθψλ ζπλεξγείσλ. 8. Αθνινπζνχκε πηζηά ηηο νδεγίεο ησλ Αξρψλ απφ ηηο νπνίεο ελεκεξσλφκαζηε θαη δερφκαζηε πιεξνθφξεζε απφ ηηο επίζεκεο αλαθνηλψζεηο ηνπ θξάηνπο. 99

101 Αληίζηνηρεο δηαδηθαζίεο αθνινπζνχληαη ζε πεξίπησζε πνπ πξαγκαηνπνηεζεί ζεηζκφο ελψ βξηζθφκαζηε ζην ρψξν ηεο εξγαζίαο καο. Να ζεκεησζεί φηη νη εξγνδφηεο είλαη ππνρξεσκέλνη γηα ηε ιήςε κέηξσλ πξνζηαζίαο ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα ζην ρψξν εξγαζίαο (. Ν.3580/2010, Άξ. 48, ΦΔΚ 84 η.α ) 4.3. Αηηήκαηα ζπλδξνκήο θαη θήξπμε πεξηνρώλ ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο Όηαλ ζε κηα πεξηνρή εμειίζζεηαη έλα θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν θαη δε δηαζέηεη ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο γηα λ αληηκεησπίζεη ηελ έθηαθηε απηή αλάγθε, θαηφπηλ γλσζηνπνίεζεο ησλ ειιείςεσλ, ην ΚΔΠΠ-ΔΚΔ ιακβάλεη ηα αηηήκαηα ζπλδξνκήο άιισλ θνξέσλ, ηα νπνία πξνσζεί ζηελ Πεξηθέξεηα ή ζηα θέληξα επηρεηξήζεσλ ησλ ινηπψλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ. ε πεξηπηψζεηο ηνπηθψλ ή πεξηθεξεηαθψλ θαηαζηξνθψλ κηθξήο έληαζεο ηελ επζχλε γηα ζπληνληζκφ ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ θέξεη ν δήκαξρνο θαη ελ ζπλερεία ν Πεξηθεξεηάξρεο. Όηαλ ηα κέζα πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ ν δήκνο ή ε Πεξηθέξεηα δελ επαξθνχλ, δεηείηαη ζπλδξνκή απφ ηνπο φκνξνπο δήκνπο ή ηηο πεξηθέξεηεο. Αλ θαη πάιη δελ επαξθνχλ γίλεηαη αίηεκα ζην ΚΔΠΠ-ΔΚΔ θαη ηελ επζχλε ησλ δηαηηζέκελσλ κέζσλ θέξεη ν δήκαξρνο ή ν Πεξηθεξεηάξρεο πνπ αζθνχλ ην ξφιν ηνπ ζπληνληζηή. Σν θφζηνο ηεο δαπάλεο θαιχπηεηαη είηε απφ ην θνξέα δηάζεζεο είηε απφ ην θνξέα ππνδνρήο θαη μεθαζαξίδεηαη εθ ησλ πξνηέξσλ. ηελ πεξίπησζε πνπ απαηηείηαη επηπιένλ δηάζεζε κέζσλ, ν Πεξηθεξεηάξρεο ή ν Γεληθφο Γξακκαηέαο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο ππνβάιιεη αίηεκα - εηζήγεζε ζην Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π., γηα ηελ θήξπμε ηεο πεξηνρήο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. Μηα εηζήγεζε πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο θαηαζηξνθήο, ην αθξηβέο ζεκείν ζην νπνίν έιαβε ρψξα θαη ηηο πξνθιεζείζεο απφ απηήλ επηπηψζεηο. Πξνθεηκέλνπ ε εηζήγεζε λα είλαη πιήξεο, απαηηείηαη ε ζπλεξγαζία ησλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο, πξνθεηκέλνπ λα γίλεη ζαθήο ε αλαγθαηφηεηα ηεο θήξπμεο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. ηηο πεξηπηψζεηο πεξηθεξεηαθψλ ή ηνπηθψλ θαηαζηξνθψλ κηθξήο ή κεγάιεο έληαζεο, ν Γεληθφο Γξακκαηέαο Π.Π. εθδίδεη ηελ απφθαζε ελψ γηα ηηο ηνπηθέο θαηαζηξνθέο κηθξήο έληαζεο, δχλαηαη λα εμνπζηνδνηήζεη ην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο λα ην θάλεη. 100

102 Όηαλ κηα θαηαζηξνθή εθηείλεηαη ζε ηξεηο ή πεξηζζφηεξεο πεξηθέξεηεο, ν Αλαπιεξσηήο Τπνπξγφο Δζσηεξηθψλ θαη Γηνηθεηηθήο Αλαζπγθξφηεζεο θαηφπηλ εηζήγεζεο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Π.Π. ραξαθηεξίδεη ηελ θαηαζηξνθή σο γεληθή θαη εθδίδεη ηελ απφθαζε γηα ηελ θήξπμε θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο. ε πεξηπηψζεηο ηνπηθψλ, πεξηθεξεηαθψλ ή γεληθψλ θαηαζηξνθψλ κεγάιεο έληαζεο ή ζε θαηαζηξνθέο εμεηδηθεπκέλνπ ραξαθηήξα, δχλαηαη κε απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Π.Π. ή θαηφπηλ εμνπζηνδφηεζεο ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο ή ηνπ Πεξηθεξεηάξρε, λα θιεζνχλ πξνο έληαμε πνιίηεο κε εηδηθέο γλψζεηο θαη εκπεηξία θαζψο επίζεο κέζα κε ηνπο αληίζηνηρνπο ρεηξηζηέο ηνπο, αλεμάξηεηα αλ απηά αλήθνπλ ζε θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα, γηα ηελ απαζρφιεζε ησλ νπνίσλ έρεη ιεθζεί κέξηκλα γηα ηελ θαηαβνιή απνδεκίσζεο. Αλ νη εκπιεθφκελνη θνξείο ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο ηεο ρψξαο απνθαλζνχλ φηη ηα δηαζέζηκα κέζα δελ επαξθνχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ επηπηψζεσλ ηεο πιεκκχξαο ζε εζληθφ επίπεδν, ππνβάιινπλ έγθαηξα ζην ΚΔΠΠ/ΔΚΔ ηεο ΓΓΠΠ ζρεηηθφ αλαιπηηθφ αίηεκα γηα δηεζλή ζπλδξνκή. Ζ απφθαζε γηα ηελ θήξπμε κηαο πεξηνρήο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο έρεη ηζρχ γηα έμη (6) κήλεο. Δάλ ην πιήζνο ην δεκηψλ πνπ έρνπλ πξνθιεζεί δελ έρεη απνθαηαζηαζεί εληφο απηνχ ηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο ν Πεξηθεξεηάξρεο ή ν Γεληθφο Γξακκαηέαο ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο ππνβάιιεη αίηεκα, κε ζπλεκκέλε βεβαίσζε φηη νη ιφγνη θήξπμεο παξακέλνπλ θαη εηδηθή απνινγία γηα ηνπο ιφγνπο πνπ δελ έρνπλ απνθαηαζηαζεί ζην Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π. θαη εθείλνο απνθαζίδεη γηα ηελ παξάηαζε ηζρχνο ηεο απφθαζεο θήξπμεο, εθδίδνληαο λέα απφθαζε. Αλεμάξηεηα απφ ηελ θήξπμε κηαο πεξηνρήο ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο, νη ΟΣΑ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζιάβνπλ πξνζσπηθφ γηα ρξνληθφ δηάζηεκα έσο νθηψ (8) κήλεο κε ζρέζε εξγαζίαο Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ Οξηζκέλνπ Υξφλνπ εθφζνλ θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα έρνπλ πξνθαιέζεη πιήζνο δεκηψλ. ε θακία φκσο πεξίπησζε ε θήξπμε δε ζπλεπάγεηαη νηθνλνκηθέο απνιαβέο φπσο απνδεκηψζεηο ή δάλεηα πξνο ηνπο πιεγέληεο. 101

103 4.4. Οξγαλωκέλε απνκάθξπλζε πνιηηώλ Όηαλ κηα πεξηνρή απεηιείηαη ηεθκεξησκέλα απφ κηα θαηαζηξνθή, γηα ηελ πξνζηαζία ηεο δσήο θαη ηεο πγείαο ησλ πνιηηψλ δχλαηαη λα ιεθζεί απφθαζε γηα ηελ νξγαλσκέλε απνκάθξπλζε ηνπο απφ ηελ επηθίλδπλε πεξηνρή. Ζ νξγαλσκέλε απνκάθξπλζε πξαγκαηνπνηείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εμέιημεο ηεο θαηαζηξνθήο, έγθαηξα, θαηφπηλ ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ γηα ηνπο θηλδχλνπο πνπ δηαηξέρνπλ κε ηελ παξακνλή ηνπο ζην ρψξν. Απνηειεί έλα πξνιεπηηθφ κέηξν πξνζηαζίαο ησλ πνιηηψλ ην νπνίν νη πνιίηεο δελ είλαη ππνρξεσκέλνη λα αθνινπζήζνπλ, απνδερφκελνη φκσο ηνπο θηλδχλνπο πνπ ελέρεη ε παξακνλή ηνπο. Σέηνηνπο θηλδχλνπο απνηεινχλ θάζε είδνπο αηπρήκαηα, εγθισβηζκνί, θαηαξξεχζεηο θηηξίσλ, παξάζπξζε απφ πιεκκπξηθά χδαηα, κνιχλζεηο απφ κνιπζκέλα χδαηα, θαηνιηζζήζεηο, θίλδπλνο απφ ππξθαγηά θ.α. Μηα επηρείξεζε απνκάθξπλζεο πνιηηψλ πξέπεη λα έρεη νξγαλσζεί θαιά απφ ηελ θαηάζηαζε ζπλήζνπο εηνηκφηεηαο θαη νη θνξείο λα γλσξίδνπλ ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ κέζσλ πνπ ζα ζπκβάιινπλ. ηε κεηαθίλεζε κπνξεί λα ζπκκεηέρνπλ δεκφζηνη θνξείο φπσο ε ΔΛ.Α., ην Π.., νη έλνπιεο δπλάκεηο αιιά θαη ηδησηηθνί θνξείο φπσο είλαη ηα ΚΣΔΛ. ηελ πξψηε πεξίπησζε πξέπεη λα γλσξίδνπλ ηε δηαδηθαζία δηάζεζεο ηνπο ελψ ζηε δεχηεξε πξέπεη λα έρεη πξνεγεζεί έλα κλεκφλην ζπλεξγαζίαο. Σν Π.. ζπκκεηέρεη ελεξγά ζε κηα ηέηνηα δξάζε. Ζ ΔΛ.Α. επηιακβάλεηαη ηνπ εληνπηζκνχ θαη ηεο ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ, ηεο ηήξεζεο ηεο ηάμεο, ηεο ξχζκηζεο ηεο θπθινθνξίαο θαηά ηελ απνκάθξπλζε θαζψο επίζεο θαη ηεο θαηαζηνιήο ηπρφλ εγθιεκάησλ θαηά ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ. Όηαλ ζηνπο πνιίηεο πεξηιακβάλνληαη εππαζείο νκάδεο ή άηνκα κε πξνβιήκαηα πγείαο απαηηείηαη ε ζπλδξνκή ηνπ ΔΚΑΒ. Αξκφδηνη γηα ηελ εηζήγεζε απηήο ηεο απφθαζεο ζηελ πεξίπησζε ηεο πιεκκχξαο είλαη νη πξντζηάκελνη ησλ Γηεπζχλζεσλ Σερληθψλ Έξγσλ ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ ή ησλ Πεξηθεξεηψλ, φηαλ ηα αληηπιεκκπξηθά έξγα δε δχλαηαη λα θαιχςνπλ πιένλ ηηο αλάγθεο ή άιινο θνξέαο, ν νπνίνο έρεη ηελ επζχλε ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο απηψλ ησλ έξγσλ. Ζ απφθαζε ιακβάλεηαη απφ ηνλ Γήκαξρν, ηνλ Πεξηθεξεηάξρε ή ην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο αιιά φηαλ ηίζεηαη δήηεκα δεκφζηαο πγείαο απφ ηηο Γηεπζχλζεηο Γεκφζηαο Τγείαο. Γηα ηελ ππνβνήζεζε ηνπο δχλαηαη λα ζπγθαινχλ ην ΣΟ θαη ηα ΟΠΠ αληίζηνηρα. ηελ πεξίπησζε ηεο ππξθαγηάο πινπνηείηαη θαηφπηλ εληνιήο ηνπ Αμησκαηηθνχ, δεδνκέλνπ φηη έρνπλ πινπνηεζεί φιεο νη πξνβιεπφκελεο δξάζεηο γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πνιηηψλ θαη φηη ε παξακνλή ηνπο εγθπκνλεί πεξηζζφηεξνπο θηλδχλνπο απφ ηε κεηαθνξά ηνπο. Ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δίδεηαη γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πνιηηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηελ απνκάθξπλζεο ηνπο δηφηη αλ δελ αμηνινγεζνχλ ζσζηά νη επηπηψζεηο ηεο θαηαζηξνθήο ελδέρεηαη λα απνβεί κνηξαία κε ηελ 102

104 ππξνζβεζηηθή λα επηιακβάλεηαη ηεο επηρείξεζεο δηάζσζεο. Μέηξα πξνζηαζίαο απφ ηηο ππξθαγηέο, ζχκθσλα κε ηα κέηξα ππξνπξνζηαζίαο ηνπο, θαινχληαη λα ιάβνπλ θαη νη ππεχζπλνη ιεηηνπξγίαο εγθαηαζηάζεσλ πνπ βξίζθνληαη ζε δάζε, δαζηθέο εθηάζεηο ή ζηηο δψλεο κίμεο δαζψλ πφιεσλ π.ρ. Ηεξέο Μνλέο, εγθαηαζηάζεηο Δλφπισλ Γπλάκεσλ θαη σκάησλ Αζθαιείαο, παηδηθέο θαηαζθελψζεηο, μελνδνρεηαθέο κνλάδεο. ηηο πεξηπηψζεηο ζεηζκνχ ε νξγαλσκέλε απνκάθξπλζε ησλ πνιηηψλ πξαγκαηνπνηείηαη πξνθεηκέλνπ λα πξνζηαηεπηνχλ απφ πηζαλέο αζηηθέο ππξθαγηέο, θαηαξξεχζεηο θηηξίσλ ή κέξνο απηψλ, θαηνιηζζήζεηο, δηαξξνέο θπζηθνχ αεξίνπ θαη άιινπο παξφκνηνπο επαγφκελνπο θηλδχλνπο. Ζ επζχλε γηα ηελ άξζε ησλ θηλδχλσλ θαη ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ αλήθεη ζηνπο ΟΣΑ, ηηο Πεξηθέξεηεο θαη ηηο Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο θαη ζηνλ επηθεθαιήο ηνπ Π.. φηαλ παξνπζηάδνληαη αζηηθέο ππξθαγηέο ή δηαξξνέο. Ζ νξγαλσκέλε απνκάθξπλζε δελ εθαξκφδεηαη γηα εγθαηαζηάζεηο πνπ δηέπνληαη απφ εηδηθή λνκνζεζία. Σέηνηεο εγθαηαζηάζεηο απνηεινχλ ηα ζρνιηθά θηίξηα, νη λνζνθνκεηαθέο κνλάδεο, νη εγθαηαζηάζεηο ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ θ.α. Σελ απφθαζε γηα ηηο σο άλσ εγθαηαζηάζεηο θαινχληαη λα ιάβνπλ νη δηνηθήζεηο ηνπο ιφγσ ηδηαηηεξφηεηαο. Γηα λα επηηεπρζεί επηηπρψο ε δξάζε απηή ελδέρεηαη λα παξαζηεί αλάγθεο ζπλδξνκήο ηνπ Λ..-ΔΛ.ΑΚΣ. κε ηε δηάζεζε πισηψλ κέζσλ. Όηαλ αλάκεζα ζηνπο πιεγέληεο ππάξρνπλ ηνπξίζηεο, απηνί ζπγθεληξψλνληαη ζε δηαθνξεηηθφ ρψξν ψζηε λα ηνπο ρνξεγεζεί αλάινγε ππνζηήξημε θαη ελεκεξψλεηαη ην ΚΔΠΠ πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξσζνχλ νη πξεζβείεο ηνπο απφ ηε Μνλάδα Γηαρείξηζεο Κξίζεσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Δμσηεξηθψλ. Ζ αλάγθε γηα ηε ιήςε κέηξσλ πνπ αθνξνχλ ζηε δξάζε ηεο νξγαλσκέλεο απνκάθξπλζεο πνιηηψλ παξνπζηάζηεθε θαηφπηλ ηελ θνληθήο ππξθαγηάο πνπ εθδειψζεθε ζην Ννκφ Ζιείαο ζηηο 24 Απγνχζηνπ ηνπ Υαξηνγξάθεζε πιεγείζαο πεξηνρήο Ζ ραξηνγξάθεζε κηαο πεξηνρήο ζηελ νπνία πξνθιήζεθαλ θαηαζηξνθέο απφ πεξηβαιινληηθνχο θηλδχλνπο εμππεξεηεί ζηελ απνηχπσζε ηεο έθηαζεο ηεο πιεγείζαο πεξηνρήο. 103

105 Με ηε ρξήζε ησλ Γεσγξαθηθψλ πζηεκάησλ Πιεξνθνξηψλ απνηππψλνληαη νη δεκηέο πνπ έρνπλ πξνθιεζεί ζε απηή. Οη πιεξνθνξίεο πνπ ιακβάλνληαη απφ ηνπο ράξηεο, νδεγνχλ ζε απνθάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ απνθαηάζηαζε ηφζν ηνπ πεξηβάιινληνο φζν θαη ησλ ινηπψλ δεκηψλ αιιά θαη ηε ιήςε κέηξσλ πνπ αθνξνχλ επαγφκελνπο θηλδχλνπο πνπ ελδέρεηαη λα πξνθιεζνχλ. Δπηπιένλ κειεηψληαο ην κέγεζνο ηεο θαηαζηξνθήο θαη ηηο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο έρεη πξνβεί ε θάζε ππεξεζία, κπνξεί λα βειηηψζεη ην ζρεδηαζκφ ηεο, πξνζδηνξίδνληαο αλάινγα ην πξνζσπηθφ θαη ηα κέζα πνπ δηαζέηεη. Ζ Δ.Δ. ππνζηεξίδεη ηα θξάηε κέιε ηεο παξέρνληαο ηνπο δσξεάλ ραξηνγξαθηθφ πιηθφ ην νπνίν πξνέξρεηαη απφ ηελ αλάιπζε δνξπθνξηθψλ δεδνκέλσλ κέζσ ηεο ππεξεζίαο Copernicus Emergency Management Service/Mapping. Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο Π.Π. δίλεη εληνιή ζηε Γηεχζπλζε ρεδηαζκνχ θαη Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ ηεο ΓΓΠΠ πξνθεηκέλνπ λα ελεξγνπνηήζεη ηελ ππεξεζία γηα ηε ρψξα. Δπσθεινχκελνη απφ ηελ ππεξεζία απηή είλαη φινη νη εκπιεθφκελνη θνξείο, ζηνπο νπνίνπο παξέρεηαη πιήζνο δηαλπζκαηηθψλ γεσρσξηθψλ δεδνκέλσλ θαη ραξηνγξαθηθψλ πξντφλησλ, ελψ ηνπο εμαζθαιίδεηαη ε δπλαηφηεηα παξαηήξεζεο ηνπ θαηαζηξνθηθνχ θαηλνκέλνπ πξηλ, θαηά ηε δηάξθεηα θαη κεηά ηελ εμέιημε ηνπ. Ζ ΓΓΠΠ επεμεξγάδεηαη ην πιηθφ πνπ ιακβάλεη θαη ην εκπινπηίδεη κε ηηο απαξαίηεηεο γεσγξαθηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηε δεκηνπξγία ζεκαηηθψλ ραξηψλ ηνπο νπνίνπο δηαζέηεη ζηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο. Ηδηαίηεξε κέξηκλα ιακβάλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αληηππξηθήο πεξηφδνπ. Δηδηθνί ράξηεο δεκηνπξγνχληαη θαη γηα ηελ νξηνζέηεζε ησλ πεξηνρψλ πνπ επηιακβάλνληαη νη δαζηθέο ππεξεζίεο ησλ ΟΣΑ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ θαη νη ππξνζβεζηηθέο ππεξεζίεο Απνθαηάζηαζε Καηαγξαθή δεκηώλ ηηο πεξηπηψζεηο ησλ ζεηζκψλ κεηά απφ απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα Γεκνζίσλ Έξγσλ ηνπ ΤΠ.Τ.ΜΔ.ΓΗ. ε ΤΑ ηεο ΓΓΓΔ ζπγθξνηεί επηηξνπέο απνηεινχκελεο απφ κεραληθνχο, πνπ ζα δηελεξγήζνπλ απηνςίεο ζηα πιεγέληα θηίξηα θαη ηελ άξζε επηθηλδπλνηήησλ ζε φζα θηίξηα ρξεηάδεηαη. Ο πξσηνβάζκηνο έιεγρνο πξαγκαηνπνηείηαη ζε ρξνληθφ δηάζηεκα εκεξψλ αλάινγα κε ηελ έληαζε ηνπ ζεηζκνχ (κηθξή ή κεζαία θαη κεγάιε έληαζε αληίζηνηρα) είηε κε ηε κέζνδν ζάξσζεο κηαο πεξηνρήο, είηε θαηφπηλ αίηεζεο ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ. Σα θηίξηα 104

106 πνπ ειέγρνληαη ρξσκαηίδνληαη κε έλα νπδέηεξν ρξψκα σο απφδεημε ηνπ ειέγρνπ θαη ν ραξαθηεξηζκφο ηνπο ηα δηαθξίλεη αλάκεζα ζηα θαηνηθήζηκα ή ζηα κε θαηνηθήζηκα δειαδή αθαηάιιεια γηα ρξήζε πξνζσξηλά. Γηα θάζε θηίξην ζπληάζζεηαη δειηίν ηαρείαο απηνςίαο, αληίγξαθν ηνπ νπνίνπ δίλεηαη ζηνλ ηδηνθηήηε. Σν δεχηεξν αληίγξαθν ιακβάλνπλ νη ππεξεζίεο ηνπ Σνκέα Απνθαηάζηαζε εηζκνπιήθησλ (Σ.Α..) πνπ ηα θαηαγξάθεη θαη κε κέξηκλα ηνπ νξηδφκελνπ ζπληνληζηή απνζηέιινληαη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηελ ΤΑ. Αθνινπζεί ν δεπηεξνβάζκηνο έιεγρνο ζε κε θαηνηθήζηκα θηίξηα ηα νπνία επηιέγεη ν ζπληνληζηήο απφ ηνλ πξσηνβάζκην έιεγρν. Αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε ηνπο ρξσκαηίδνληαη κε πξάζηλν ρξψκα απηά πνπ ζεσξνχληαη θαηάιιεια, κε θίηξηλν ηα πξνζσξηλψο αθαηάιιεια θαη κε θφθθηλν ηα επηθίλδπλα. Όπσο θαη ζηνλ πξσηνβάζκην έιεγρν ζπκπιεξψλνληαη δειηία επαλειέγρνπ ηα νπνία παξαιακβάλνπλ ν ζπληνληζηήο θαη ν ηδηνθηήηεο. Ο ηδηνθηήηεο ιακβάλεη επίζεο ελεκεξσηηθφ θπιιάδην ζρεηηθά κε ηα κέηξα απνθαηάζηαζεο θαη ηηο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο πξέπεη λα πξνβεί. Δπηπιένλ ηνπ ρνξεγείηαη πξσηφθνιιν επηθηλδχλσο εηνηκφξξνπνπ θηηξίνπ. Παξφκνηεο δηαδηθαζίεο θαη έιεγρνη πξαγκαηνπνηνχληαη θαη ζηηο πεξηπηψζεηο ππξθαγηάο θαη πιεκκχξαο. Δπηπιένλ χζηεξα απφ κηα ππξθαγηά, νη θαηά ηφπνπο Γαζηθέο Τπεξεζίεο ππνρξενχληαη είηε απηεπάγγειηα, είηε θαηφπηλ ελεκέξσζεο ηνπο απφ ην Π.., λα θαηαγξάςνπλ ηηο θακέλεο δαζηθέο εθηάζεηο θαη λα εθδψζνπλ ηηο αληίζηνηρεο δηαηάμεηο γηα αλαδάζσζε θαη απαγφξεπζε βνζθήο θαη ζήξαο Οηθνλνκηθή ελίζρπζε πιεγέληωλ, επηρεηξήζεωλ θαη θπηηθήο-δωηθήοαιηεπηηθήο παξαγωγήο - Οξηνζέηεζε πεξηνρώλ ην πιαίζην ηνπ γεληθνχ ζρεδίνπ ιακβάλεηαη κέξηκλα γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ θαη ηεο πξνζθνξάο αξσγήο πξνο ηνπο πιεγέληεο. Πξνβιέπεηαη νηθνλνκηθή ελίζρπζε απφ ην Τπνπξγείν Δξγαζίαο, Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο θαη Πξφλνηαο πξνθεηκέλνπ λα επαλαιεηηνπξγήζνπλ ηα λνηθνθπξηά ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ. Γηα ηελ θαηαβνιή ηεο ελίζρπζεο απηήο αθνινπζείηαη κηα δηαδηθαζία ε νπνία πξνυπνζέηεη ηελ εθηίκεζε θαη θαηαγξαθή ησλ δεκηψλ ησλ θαηνηθηψλ. Δηδηθή κέξηκλα ιακβάλεηαη γηα ηελ θαηαβνιή ελίζρπζεο ζε νηθνγέλεηεο, κέιε ησλ νπνίσλ έρνπλ ράζεη ηε δσή ηνπο απφ θάπνην θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν. Μηα αληίζηνηρε δηαδηθαζία αθνινπζείηαη θαη γηα ηνλ εκπνξηθφ θιάδν, ηηο αγξνηηθέο εθκεηαιιεχζεηο θαη ηηο επηρεηξήζεηο κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα. Γελ εμαηξείηαη ε θπηηθή, ε 105

107 δσηθή θαη ε αιηεπηηθή παξαγσγή γηα ηηο νπνίεο γίλεηαη θαηαγξαθή γηα ηε ρνξήγεζε απνδεκηψζεσλ ζχκθσλα κε ηνλ Καλνληζκφ Κξαηηθψλ Οηθνλνκηθψλ Δληζρχζεσλ. Πξνυπφζεζε γηα ηελ θαηαβνιή ησλ σο άλσ απνδεκηψζεσλ απνηειεί ε νξηνζέηεζε ηεο πεξηνρήο σο πιεκκπξφπιεθηεο, ππξφπιεθηεο θ.ιπ. Αξκφδηα ππεξεζία γη απηφ είλαη ε Γηεχζπλζε Απνθαηάζηαζεο Δπηπηψζεσλ Φπζηθψλ Καηαζηξνθψλ (Γ.Α.Δ.Φ.Κ.) ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Τδξαπιηθψλ θαη Κηηξηαθψλ Τπνδνκψλ ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Τπνδνκψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Τπνδνκψλ, Μεηαθνξψλ θαη Γηθηχσλ Σήξεζε εηδηθνύ θαθέινπ θαηαζηξνθήο Ζ ΓΓΠΠ ηεξεί εηδηθφ θάθειν γηα θάζε γεληθή, πεξηθεξεηαθή ή ηνπηθή θαηαζηξνθή κεγάιεο έληαζεο. ε απηφλ πεξηιακβάλνληαη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζην ζχλνιν ησλ ελεξγεηψλ ζηηο νπνίεο έρνπλ πξνβεί φινη νη εκπιεθφκελνη θνξείο ζχκθσλα κε ην ζρεδηαζκφ ηνπο θαη αθνξνχλ ηα ζηάδηα ηεο αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο κε ρξνλνινγηθή ζεηξά. Κάζε θνξέαο ζπληάζζεη αληίζηνηρε έθζεζε απνινγηζκνχ δξάζεο θαη ππνβάιιεη ηηο πξνηάζεηο ηνπ γηα ηε βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ πξέπεη λα αθνινπζεζνχλ ζε πεξίπησζε επαλάιεςεο παξφκνησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ. Με ηελ ηήξεζε ηνπ εηδηθνχ θαθέινπ ε ΓΓΠΠ απνζθνπεί ζηε κείσζε ησλ επηπηψζεσλ ζηνπο πνιίηεο θαη ζην πεξηβάιινλ, κέζα απφ ηελ αλάιπζε ηνπ ζπζηήκαηνο θηλεηνπνίεζεο, ηε βειηίσζε ηνπ ζρεδηαζκνχ δξάζεο θαη ηελ νξζνινγηθφηεξε δηαρείξηζε πφξσλ Δηδηθφηεξα γηα ηηο πεξηπηψζεηο πεξηθεξεηαθψλ ή ηνπηθψλ θαηαζηξνθψλ κεγάιεο έληαζεο ηα ζηνηρεία ζπιιέγνληαη απφ ηηο Γ/λζεηο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ θαη ππνβάιινληαη ζε εχινγν ρξνληθφ δηάζηεκα ζηε ΓΓΠΠ. ηηο πεξηπηψζεηο γεληθψλ θαηαζηξνθψλ ππνβάιινληαη απφ ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο θαηφπηλ αηηήκαηνο ηεο ΓΓΠΠ. 106

108 5. Η Πνιηηηθή Πξνζηαζία θαη ε εθδήιωζε θαηαζηξνθηθώλ θαηλνκέλωλ έμω από ηα ζύλνξα ηεο Υώξαο 5.1. Η Πνιηηηθή Πξνζηαζία ζηε Δπξώπε Αξκφδηα γηα ηα ζέκαηα ηεο πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο είλαη ε Τπεξεζία Αλζξσπηζηηθήο Βνήζεηαο θαη Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (ECHO: European Civil Protection and Humanitarian Aid Operations) ε νπνία δηαηεξεί ζαξάληα νθηψ γξαθεία ζε ζρεδφλ πελήληα ρψξεο, ζηεξίδεηαη πάλσ ζε ηξεηο ππιψλεο: ηελ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα, ην κεραληζκφ ηεο Π.Π. θαη ηελ πξνζθπγηθή θξίζε ζηελ Δπξψπε. 1. Αλζξσπηζηηθή Βνήζεηα Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηελ Δ.Δ. αθνξά ζηνπο ηνκείο ηε δηαηξνθήο, ηεο ζηέγαζεο, ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, ηεο χδξεπζεο θαη ηεο απνρέηεπζεο θαη απεπζχλεηαη ζε πιεγέληεο απφ θπζηθέο αιιά θαη αλζξσπνγελείο θαηαζηξνθέο ζε φιν ηνλ θφζκν αθφκα θαη ζε επαίζζεηνπο πιεζπζκνχο ζε ρψξεο φπσο ε πξία. Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα παξέρεηαη ζηεξηδφκελε ζε θάπνηεο αξρέο νη νπνίεο έρνπλ ζεκειησζεί απφ ην Γηεζλέο Αλζξσπηζηηθφ Γίθαην θαη ηα θξάηε κέιε έρνπλ δεζκεπηεί απφ ηελ θχξσζε ησλ πκβάζεσλ ηεο Γελεχεο ην Οη αξρέο απηέο πεξηιακβάλνληαη θαη ζηελ Δπξσπατθή Κνηλή Αληίιεςε γηα ηελ Αλζξσπηζηηθή Βνήζεηα, πνπ ππεγξάθε ην 2007 απφ ην πκβνχιην ηεο Δ.Δ., ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, πξάγκα πνπ εμαζθαιίδεη φηη νη δξάζεηο ηεο αλζξσπηζηηθήο βνήζεηαο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο θαη ηνπ Σκήκαηνο Π.Π. ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο αξρέο απηέο: Αλζξσπηζκφο: Ο αλζξψπηλνο πφλνο πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη νπνπδήπνηε θη αλ βξίζθεηαη κε πξνηεξαηφηεηα ζηηο επάισηεο νκάδεο. Οπδεηεξφηεηα: Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα δελ πξέπεη λα κεξνιεπηεί ππέξ κηαο κεξίδαο πιεζπζκνχ. Ακεξνιεςία: Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα πξέπεη λα πξνζθέξεηαη ρσξίο δηαθξίζεηο φπνπ ππάξρεη αλάγθε. Αλεμαξηεζία: Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα παξέρεηαη κε ζθνπφ ηελ αλαθνχθηζε ηνπ αλζξψπηλνπ πφλνπ θαη δελ πξέπεη λα ζπγρέεηαη κε πνιηηηθνχο, νηθνλνκηθνχο, ζηξαηησηηθνχο ή άιινπο ζηφρνπο. 107

109 Σν έξγν ζηεξίδνπλ 4000 εζεινληέο, πνιίηεο ηεο Δ.Δ. ( Ννκηθέο Πξάμεηο: Καλνληζκφο 375/2014, Δθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ 1244/2014 θαη Καη εμνπζηνδφηεζε Καλνληζκφο 1398/2014), νη νπνίνη ζπλδξάκνπλ ζηε δπλακηθφηεηα ησλ πεξηνρψλ πνπ επιήγεζαλ. Δπίζεο ρξεκαηνδνηνχληαη πεξίπνπ 210 αλζξσπηζηηθέο νξγαλψζεηο κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη εηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ, ΜΚΟ θαη νη αλά ηνλ θφζκν νξγαλψζεηο ηνπ Δξπζξνχ ηαπξνχ. Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα είλαη ζρεδηαζκέλε κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα κπνξεί λα πξνζαξκφδεηαη θαη λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θάζε θαηάζηαζεο. Απφ ην 1992, 110 ρψξεο έρνπλ επσθειεζεί απφ ηελ παξνρή αλζξσπηζηηθήο βνήζεηαο κε ηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ λα αγγίδεη ην 1 δηο επξψ θαη ηε ζπλδξνκή ηεο Δπηηξνπήο λα μεπεξλά ηελ παξνρή βνήζεηαο ζε 120 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο ην ρξφλν. 2. Μεραληζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Ο Μεραληζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Δ.Δ. ηδξχζεθε ην 2001 (κε ηελ Οδεγία 2001/792/ΔΚ, Δπξαηφκ) ζηνρεχνληαο ζηε ζπλεξγαζία ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηε ζπληνληζκέλε παξνρή βνήζεηαο ζηα ζχκαηα θπζηθψλ θαη αλζξσπνγελψλ θαηαζηξνθψλ ηφζν ζηελ Δπξψπε φζν θαη παγθνζκίσο, θαζψο επίζεο ζηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ, ηεο πεξηνπζίαο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ δέζκεπζε ηεο Δ.Δ. γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ ζπζηεκάησλ Π.Π. θαη ηεο παξνρή βνήζεηαο εληζρχζεθε απφ ηελ πλζήθε ηεο Ληζαβφλαο ε νπνία ππνγξάθεθε ζηηο 13 Γεθεκβξίνπ 2007 θαη ηέζεθε ζη ηζρχ πεξίπνπ δπν ρξφληα κεηά. ην κεραληζκφ ζπκκεηέρνπλ ηα 28 θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. θαζψο θαη ε Ηζιαλδία, ε Ννξβεγία, ε εξβία, ε πξψελ Γηνπγθνζιαβία, ην Μαπξνβνχλην θαη ε Σνπξθία. Αξρηθά νη ρψξεο ζπλεξγάδνληαη σο πξνο ηελ αμηνιφγεζε ησλ θηλδχλσλ, ηελ εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηε δηάζεζε πφξσλ. Ο Μεραληζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο δηαρεηξίδεηαη ηνπο πφξνπο πνπ έρνπλ ζπγθεληξσζεί θαη ηνπο αμηνπνηεί κε παξνρή βνήζεηαο ζηα θξάηε πνπ έρνπλ αλάγθε. Σν Κέληξν πληνληζκνχ Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ (ERCC: Emergency Response Coordination Center) απνηειεί ην επηρεηξεζηαθφ θέληξν θαη ην θέληξν επηθνηλσλίαο ηνπ κεραληζκνχ θαη παξαθνινπζεί ηελ εμέιημε ησλ θαηαζηξνθψλ ζε εηθνζηηεηξάσξε βάζε. Πξνζαξκφδεη θαη ζπληνλίδεη ηελ παξνρή βνήζεηαο ζε ρψξεο πνπ έρνπλ ππνζηεί θαηαζηξνθή, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο, ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ζ βνήζεηα πεξηιακβάλεη ηελ απνζηνιή νκάδσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο θαη ελαέξησλ κέζσλ αληηκεηψπηζεο δαζηθψλ ππξθαγηψλ, ηαηξηθή ππνζηήξημε, ηελ παξνρή εηδψλ πξψηεο αλάγθεο, θαηαιχκαηα, κνλάδεο θαζαξηζκνχ ηνπ λεξνχ θ.α. Δπηζεκαίλεηαη φηη φπνηα ρψξα αδπλαηεί λα θαιχςεη κφλε ηεο ηηο απαηηήζεηο κηαο θαηαζηξνθήο κπνξεί λα δεηήζεη ζπλδξνκή αλεμάξηεηα αλ είλαη κέινο ηεο Δ.Δ. ή φρη. 108

110 Ο Μεραληζκφο φκσο ζπκβάιιεη θαη ζηελ πξφιεςε θαη εηνηκφηεηα ησλ ρσξψλ παξεκβαίλνληαο ζην ζρεδηαζκφ ησλ ρσξψλ πνπ θξίλεη φηη νη δξάζεηο ηνπο δελ είλαη πνιχ απνηειεζκαηηθέο θαη ρξεκαηνδνηεί επελδχζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξφιεςε. Δπηπιένλ δηελεξγεί αζθήζεηο εηνηκφηεηαο πξνζνκνίσζεο θξίζεσλ πξνθεηκέλνπ λα ειεγζεί ε ζπκβαηφηεηα ησλ νκάδσλ ησλ δηαθνξεηηθψλ θξαηψλ. Μηα ηέηνηα άζθεζε πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε ρψξα καο ηνλ Ηνχλην ηνπ 2014 κε ηελ νλνκαζία EU PROMETEUS Ζ Δ.Δ. αληηιακβάλεηαη ηνλ πιήξε θχθιν κηαο θαηαζηξνθήο θαη ζηνρεχεη ζηε κείσζε ηνπ θηλδχλνπ, ηε βειηίσζε ηεο εηνηκφηεηαο, ηελ νκαιή απνθαηάζηαζε θαη ηελ ελεκέξσζε ζσξάθηζε ησλ ιαψλ ψζηε λα είλαη πξνεηνηκαζκέλνη γηα ελδερφκελε κειινληηθή αλάινγε θαηαζηξνθή. 3. Πξνζθπγηθή Κξίζε Σα ηειεπηαία ρξφληα πάλσ απφ έλα εθαηνκκχξην άλζξσπνη έρνπλ εγθαηαιείςεη ηνπο ηφπνπο ηνπο είηε γηα λα δηαθχγνπλ απφ ζπγθξνχζεηο, είηε γηα κηα θαιχηεξε νηθνλνκηθή πξννπηηθή αθνινπζψληαο άθξσο επηθίλδπλεο ρεξζαίεο θαη ζαιάζζηεο δηαδξνκέο. Οη ρψξεο δηέιεπζεο ηνπο αληηκεησπίδνπλ πνιχ κεγάια πξνβιήκαηα θαη θαινχληαη λα παξέρνπλ θαζαξφ λεξφ, πγεηνλνκηθή θαη λνκηθή θάιπςε θαη ζηέγε. Σν Σκήκα Αλζξσπηζηηθήο Βνήζεηαο θαη Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο βαζηζκέλν ζηελ Δπξσπατθή Αηδέληα γηα ηε κεηαλάζηεπζε ζηέθεηαη ζην πιεπξφ ησλ πξνζθχγσλ θαη ησλ ρσξψλ ππνδνρήο αιιά δελ απνηειεί εξγαιείν γηα ηε δηαρείξηζε ηεο κεηαλάζηεπζεο. πγθεθξηκέλα ζηεξίδεη ηνπο πξφζθπγεο κέζσ: Παξνρήο ππνζηήξημεο έθηαθηεο αλάγθεο εληφο ηεο Δ.Δ. Πξφθεηηαη γηα ρξεκαηνδφηεζε πνπ αθνξά ζηελ θάιπςε ησλ βαζηθψλ αλαγθψλ ησλ πξνζθχγσλ (ηξνθή, ζηέγε, θάξκαθα) πνπ δίλεηαη ζε δηάθνξεο νξγαλψζεηο νη νπνίεο ππνρξενχληαη λα ιεηηνπξγνχλ ζε ζηελή ζπλεξγαζία κε ηα θξάηε κέιε. Σνλ Απξίιην ηνπ 2016 δφζεθε ρξεκαηνδφηεζε χςνπο ζηε ρψξα καο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αλαγθψλ πξνζθχγσλ πνπ θηινμελνχληαη ζε 30 ζεκεία ηεο ρψξαο. Παξνρήο ρξεκαηνδφηεζεο ζηηο ρψξεο δηέιεπζεο. Απφ ην 2011 φηαλ μεθίλεζε ε θξίζε ζηε πξία, ε Δ.Δ. ρξεκαηνδνηήζεη ηηο ρψξεο δηέιεπζεο ησλ πξνζθχγσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ηελ Σνπξθία κε , ηα Γπηηθά Βαιθάληα (εξβία, πξψελ Γηνπγθνζιαβία) κε θαη ηε Ληβχε κε ηελ πξψηε πεξίπησζε ην πνζφ απηφ αθνξά ηε αλζξσπηζηηθή βνήζεηα πνπ έρεη δνζεί, ηε καθξνπξφζεζκε βνήζεηα θαη ηελ ππνζηήξημε ηδηαίηεξα ησλ επάισησλ πξνζθχγσλ πνπ βξίζθνληαη εθηφο θαηαπιηζκψλ. ηε δεχηεξε πεξίπησζε αθνξά ζε είδε πξψηεο αλάγθεο θαη ζηελ ηξίηε πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε, 109

111 ςπρνθνηλσληθή κέξηκλα, παξνρή εηδψλ πγηεηλήο θαη κε δηαηξνθήο θαζψο θαη κεηξεηψλ. Θέηνληαο ην Μεραληζκφ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Δ.Δ. ζηε δηάζεζε ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ γεηηνληθψλ ρψξσλ. Ο κεραληζκφο κέζσ ηνπ Κέληξνπ πληνληζκνχ Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ (ERCC) παξαθνινπζεί ηελ πξνζθπγηθή θξίζε θαη παξέρεη βνήζεηα θαηφπηλ αηηήκαηνο ησλ ρσξψλ. Υεηκεξηλέο ζθελέο, θξεβάηηα, θνπβέξηεο θαη ινηπή πιηθή βνήζεηα, έρνπλ ρνξεγεζεί ζε Οπγγαξία, εξβία, ινβελία, Κξναηία θαη Διιάδα. Κιηκάθσζεο ηεο αλζξσπηζηηθήο βνήζεηαο γηα κεγάιεο θξίζεηο. Σν 2015 θαη ην 2016 γηα ηελ παξνρή βνήζεηαο ηνπ ιανχ εληφο θαη εθηφο ησλ ζπλφξσλ ηεο πξίαο, δηαηέζεθαλ ζε νξγαληζκνχο θαη νξγαλψζεηο φπσο είλαη ν Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηνπο Πξφζθπγεο (UNHCR), ην Παγθφζκην Δπηζηηηζηηθφ Πξφγξακκα (WFP), ν Δξπζξφο ηαπξφο θαη ΜΚΟ. Ο ξφινο ηεο Τπεξεζίαο Αλζξσπηζηηθήο Βνήζεηαο θαη Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο θαζψο ζε απηή κπνξεί λα βξεη ππνζηήξημε θάζε θξάηνο κέινο αιιά θαη θάζε άιιν θξάηνο, πνπ ρξεηάδεηαη άκεζα ζπλδξνκή δεδνκέλνπ φηη ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ δελ επαξθνχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ελφο θαηαζηξνθηθνχ θαηλνκέλνπ. Ζ εθπαίδεπζε ησλ ζηειερψλ κέζσ ηεο αληαιιαγήο επηζηεκνληθήο θαη εκπεηξηθήο γλψζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ άκεζε αληαπφθξηζε ησλ δπλάκεσλ ηεο Δ.Δ. κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ζσηήξηεο πξαθηηθέο γηα κεγάιν κέξνο ηνπ πιεζπζκνχ. Ο Μεραληζκφο απεπζχλεηαη θπξίσο ζε ρψξεο ηεο Δ.Δ. αιιά κπνξεί λα ελεξγνπνηεζεί θαη ζε πεξίπησζε έθηαθηεο αλάγθεο θαη άιισλ ρσξψλ. Ζ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα απεπζχλεηαη θπξίσο ζε ηξίηεο ρψξεο. Απφ ην 2001 ν Μεραληζκφο δξαζηεξηνπνηήζεθε ζε πεξηζζφηεξεο απφ 200 θαηαζηξνθέο ζε παγθφζκην επίπεδν, απνδεηθλχνληαο έηζη ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπ έξγνπ πνπ πξνζθέξεη Η άζθεζε «ΠΡΟΜΗΘΔΑ 2014» Σν Πξφγξακκα EU PROMETHEUS 2014 είλαη έλα πξφγξακκα αζθήζεσλ ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ην νπνίν πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε ρψξα καο θαη ρξεκαηνδνηήζεθε θαηά 85% απφ ην ρξεκαηνδνηηθφ κέζν ηνπ ίδηνπ ηνπ κεραληζκνχ. 110

112 Εικόνα 5.1 : Σο ςιμα τθσ άςκθςθσ «ΠΡΟΜΗΘΕΑ 2014». (Πθγι: ηηο 4 θαη 5 Ννεκβξίνπ ηνπ έηνπο 2013 πξαγκαηνπνηήζεθε Άζθεζε Δπί Υάξηνπ θαη ζηηο 2 θαη 3 Ηνπλίνπ ηνπ έηνπο 2014 Σαθηηθή Άζθεζε Μεηά Γπλάκεσλ. πγθεθξηκέλα ε δεχηεξε αθνξνχζε κηα εθηεηακέλε δαζηθή ππξθαγηά κεγάιεο δηάξθεηαο ε νπνία απεηινχζε θαηνηθεκέλεο πεξηνρέο θαη βηνκεραληθή δψλε ζην Ννκφ Αηηηθήο. Ζ επέθηαζε ηεο ππξθαγηάο είρε σο απνηέιεζκα λα ζεκεησζεί έθξεμε ζε βηνκεραληθή εγθαηάζηαζε. Δπξφθεηην γηα κηα δηπιή θαηαζηξνθή ζε πξνζνκνίσζε, θαηά ηελ νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε εθθέλσζε ηνπ πιεζηέζηεξνπ ρσξηνχ θαη παξνπζηάζηεθε αλάγθε γηα επηρεηξήζεηο έξεπλαο θαη δηάζσζεο. ηελ άζθεζε ζπκκεηείραλ ζηειέρε ηνπ Π.., ηεο ΔΛ.Α., ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ Δζληθήο Άκπλαο, ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ Αεξνπνξίαο, ηνπ ΔΚΑΒ (κε 10 νρήκαηα θαη 45 ππαιιήινπο), ηνπ Διιεληθνχ Δξπζξνχ ηαπξνχ (κε 138 εζεινληέο, κφληκν πξνζσπηθφ θαη κέζα) θαη άιια ζηειέρε Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ, Πεξηθεξεηψλ θαη Ο.Σ.Α.. Λφγσ αλεπάξθεηαο ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ κέζσλ, ε ρψξα καο αηηήζεθε ζπλδξνκή απφ ηνλ Δπξσπατθφ Μεραληζκφ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο απφ ππξνζβεζηηθά αεξνζθάθε θαη πεδνπφξα ηκήκαηα αιιά θαη κνλάδεο πνπ ζα δηελεξγνχζαλ έξεπλα θαη δηάζσζε. Οη ρψξεο πνπ αληαπνθξίζεθαλ άκεζα ήηαλ ε Ηηαιία, ε Κχπξνο θαη ε Κξναηία. Ζ Γεξκαλία παξείρε ηερληθή ππνζηήξημε κέζσ ηεο Οκνζπνλδηαθήο Τπεξεζίαο Σερληθήο Αξσγήο θαη ε ζπλδξνκή ηεο Ληζνπαλίαο είρε επηζηεκνληθφ θαη ζπκβνπιεπηηθφ ραξαθηήξα. Με ηε δηελέξγεηα ηεο άζθεζεο απηήο, ν Δπξσπατθφο Μεραληζκφο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο απνζθνπνχζε ζηνλ έιεγρν ησλ δηαδηθαζηψλ ελεξγνπνίεζεο ηνπ, ηνπ ζπληνληζκνχ ζρεηηθά κε ηελ άθημε θαη επηρεηξεζηαθή έληαμε ησλ ρσξψλ πνπ ζπκκεηείραλ, ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ δπλάκεσλ κέζσ ηνπ Κέληξνπ πληνληζκνχ Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ (ERCC) θαη ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο απνθάζεσλ γηα ηελ αίηεζε δηεζλνχο ζπλδξνκήο. 111

113 Να ζεκεησζεί φηη ε άζθεζε απηή βαζηδφηαλ ζην πην ζχλζεην ζελάξην πνπ πινπνηήζεθε απφ ηελ ίδξπζε ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ, παξά ηαχηα θαηέγξαςε 36 ηζηνξηθά ξεθφξ γεγνλφο πνπ ζπλέβε γηα πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία ησλ αζθήζεσλ ηνπ Μεραληζκνχ. Εικόνα 5.2 : Επιχείρθςθ διάςωςθσ ςτο πλαίςιο τθσ άςκθςθσ «ΠΡΟΜΗΘΕΑ 2014». (Πθγι: / Ειδικό Σμιμα Ιατρικισ Καταςτροφϊν (Ε.Σ.Ι.Κ.) Ε.Κ.Α.Β.) Σν Γειηίν Σχπνπ κε αξ. 12 πνπ εθδφζεθε ζηηο 12:30 ηεο 3εο Ηνπλίνπ 2014 απφ ην Αξρεγείν ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο αλαθέξεη: «Η ππξθαγηά ζηελ πεξηνρή ηεθάλεο-θνύξησλ Βνησηίαο βξίζθεηαη ζε ύθεζε θαη έρεη αξρίζεη ε ζηαδηαθή απνρώξεζε ησλ δπλάκεσλ θαηάζβεζεο. Καηά ηηο επηρεηξήζεηο δηάζσζεο ησλ εγθισβηζκέλσλ αηόκσλ ζην θαηεζηξακκέλν εξγνζηάζην θαη ζηε γύξσ πεξηνρή, νη νκάδεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο ζε αζηηθό πεξηβάιινλ απεγθιώβηζαλ ζπλνιηθά 14 άηνκα ηξαπκαηηζκέλα θαη κία γπλαίθα λεθξή, νη δε κνλάδεο ηνπ ΔΚΑΒ άιινπο 30 ηξαπκαηίεο, ελώ δηαπηζηώζεθε όηη δελ ππάξρνπλ άιια αγλννύκελα άηνκα. ηελ όιε επηρείξεζε ζπκκεηείραλ δπλάκεηο από Ιηαιία, Κξναηία, Κύπξν θαη Γεξκαλία, ελώ εκπεηξνγλώκνλεο απέζηεηιαλ ε Ιξιαλδία, ε Γαιιία, ε Λεηνλία θαη ε Απζηξία, νη νπνίεο θαη ζηαδηαθά απνρσξνύλ από ηε ρώξα καο. Σέινο ζεκαληηθή ήηαλ ε βνήζεηα πνπ πξνζέθεξαλ νη δπλάκεηο ηεο Γ.Γ.Π.Π., ηεο ΔΛ.Α., ηνπ Δ.Κ.Α.Β., ηνπ Γ.Δ.ΔΘ.Α. ηνπ Διιεληθνύ Δξπζξνύ ηαπξνύ, ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαζώο θαη νη εζεινληηθέο νκάδεο.». 112

114 5.3. Η εθδήιωζε θαηαζηξνθηθώλ θαηλνκέλωλ ζε παγθόζκην επίπεδν. Οη πεξηβαιινληηθνί θίλδπλνη είλαη θαηλφκελα πνπ δε γλσξίδνπλ ζχλνξα θαη εκθαλίδνληαη ζε φιν ηνλ θφζκν ζε ζηεξηά θαη ζάιαζζα, ζε θαηνηθεκέλεο θαη αθαηνίθεηεο πεξηνρέο. ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο εκθαλίδνληαη πην έληνλα θαη θάπνηεο άιιεο ιηγφηεξν. Οη επηπηψζεηο είλαη ζαθψο πεξηζζφηεξεο ζηηο πφιεηο φπνπ ζπγθεληξψλεηαη ε πιεηνςεθία ηνπ πιεζπζκνχ δεδνκέλνπ φηη ιφγσ ησλ αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ πνπ παξάγνπλ, επεξεάδνληαη πεξηζζφηεξν απφ ηελ θιηκαηηθή αιιαγή. Σν 2004, ε Γηεζλήο Οκνζπνλδία Δξπζξνχ ηαπξνχ θαη Οξγαλψζεσλ ηεο Δξπζξάο Ζκηζειήλνπ εμέδσζε κηα έθζεζε αλαθνξηθά κε ηηο θαηαζηξνθέο αλά ηνλ θφζκν επηθεληξσκέλε ζηελ θνηλσληθή αλζεθηηθφηεηα. ην Γηάγξακκα 5.1. θαίλεηαη ν ζπλνιηθφο αξηζκφο θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ ζε παγθφζκην επίπεδν. Όπσο κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε ε θπζηθή θαηαζηξνθή ε νπνία πιήηηεη πην ζπρλά ηνλ θφζκν είλαη νη πιεκκχξεο κε θαηαζηξνθέο απφ ζχλνιν φπσο θαίλεηαη ζηνλ πίλαθα 4 (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ) θαη αθνινπζνχλ νη ηπθψλεο κε 802 θαηαζηξνθέο, ε μεξαζία κε 273 θαη νη ζεηζκνί κε 257. Ζ πην ππθλνθαηνηθεκέλε ήπεηξνο είλαη ε Αζία, κε πιεζπζκφ πάλσ απφ 4 δηζεθαηνκκχξηα θαηνίθνπο ζε ζχλνιν πεξίπνπ 7 δηζεθαηνκκχξηα ζε φινλ ηνλ θφζκν. Καη ζηελ Αζία, φπσο θαίλεηαη ζην Γηάγξακκα 5.2., πξνηεξαηφηεηα έρνπλ νη πιεκκχξεο κε πνζνζηφ 36% (411) θαη αθνινπζνχλ νη ηπθψλεο κε πνζνζηφ 27% (307), νη ζεηζκνί κε 13% (145) θαη νη θαηνιηζζήζεηο ρηνλνζηηβάδεο κε πνζνζηφ 9% (105) ζε ζχλνιν θαηαζηξνθψλ (Βι. Πίλαθα 5, ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ). 113

115 Γηάγξακκα 5.1: πλνιηθφο Αξηζκφο Φπζηθψλ Καηαζηξνθψλ (αλά θαηλφκελν θαη αλά έηνο απφ ην 1994 έσο ην 2003) 114

116 Γηάγξακκα 5.2: Πνζνζηά Φπζηθψλ Καηαζηξνθψλ Αζίαο (απφ ην 1994 έσο ην 2003) Αθφκα θαη ζήκεξα ζε πνιιέο γσληέο ηνπ πιαλήηε ππάξρεη θφζκνο πνπ ππνθέξεη απφ θηψρεηα. Λφγσ ηεο θηψρεηαο νη ζπλζήθεο δηαβίσζεο είλαη απαξάδεθηεο. Ενπλ ζε πξφρεηξα θαηαζθεπαζκέλα παξαπήγκαηα, επηθίλδπλα γηα ηνπο ζεηζκνχο, απνηεινχκελα απφ εχθιεθηα πιηθά, θπξίσο μχιν, ρσξίο πξφζβαζε ζε θαζαξφ λεξφ, ειεθηξηθφ ξεχκα ή ζέξκαλζε. Ζ έιιεηςε ηξνθήο πνιιέο θνξέο πξνέξρεηαη απφ ηελ μεξαζία κε απνηέιεζκα πνιινί άλζξσπνη λα ράλνπλ ηε δσή ηνπο απφ ιηκφ. Απηφ πξνθχπηεη απφ ην Γηάγξακκα 5.3 ην νπνίν είλαη βαζηζκέλν ζηνλ Πίλαθα 6 (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ). Ηδηαίηεξα ηε ρξνληθή πεξίνδν απφ ην 1995 έσο θαη ην 1999, παξαηεξείηαη κηα ηεξάζηηα απψιεηα αλζξψπηλσλ δσψλ απφ ηελ μεξαζία θαη ηνλ ιηκφ. Μπνξεί θαλείο λα αλαινγηζηεί ηελ έθηαζε ηεο, αλ ζθεθηεί φηη ν ζπλνιηθφο αξηζκφο απσιεηψλ ήηαλ άλζξσπνη. Καη ε έιιεηςε θαζαξνχ λεξνχ απνηειεί ζεκαληηθφ πξφβιεκα επεηδή ζπκβάιιεη ζηελ εμάπισζε επηδεκηψλ. Δπίζεο ε έιιεηςε ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο θαη ζέξκαλζεο κπνξεί λα νδεγήζεη ζε απηνζρέδηνπο ηξφπνπο νη νπνίνη είλαη πνιχ πηζαλφ λα πξνθαιέζνπλ ππξθαγηά. 115

117 Γηάγξακκα 5.3: πλνιηθφο Αξηζκφο Αλζξψπσλ πνπ έραζαλ ηε δσή ηνπο (αλά θαηλφκελν θαη αλά έηνο απφ ην 1994 έσο ην 2003) Ζ Αζία θαηαιακβάλεη ηελ πξψηε ζέζε θαη ζηηο αλζξψπηλεο απψιεηεο κε πνζνζηφ 67%, ελψ ε Δπξψπε βξίζθεηαη ζηελ Σξίηε ζέζε κε πνζνζηφ 12% χζηεξα απφ ηελ Ακεξηθή κε 16%. Σα δεδνκέλα απηά πξνέξρνληαη απφ ηνλ Πίλαθα 7 ηνπ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΟ Β. 116

118 Γηάγξακκα 5.4: Πνζνζηά Αλζξψπσλ πνπ έραζαλ ηε δσή ηνπο αλά ήπεηξν (απφ ην 1994 έσο ην 2003) Δμ αηηίαο ησλ πεξηβαιινληηθψλ θαηλνκέλσλ πνιινί άλζξσπνη θηλδπλεχνπλ λα ράζνπλ ηε δσή ηνπο. Ο ζάλαηνο φκσο δελ νθείιεηαη πάληα ζηα θπζηθά θαηλφκελα θαζαπηά αιιά ζπλήζσο ζηηο επαγφκελεο επηπηψζεηο ηνπο. Οη άλζξσπνη ζπλεζίδνπλ λα κεηαθηλνχληαη γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο ρσξίο λα δίλνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πφιεο πνπ επηιέγνπλ. Γελ εμεηάδνπλ δειαδή ηε γεσγξαθηθή ζέζε σο πξνο ηελ επηθηλδπλφηεηα ηεο γηα ηα θπζηθά θαηλφκελα, π.ρ. κηα παξάθηηα πεξηνρή θηλδπλεχεη απφ παιηξξντθά θχκαηα βαξχηεηαο ή απφ ηελ άλνδν ηεο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο. Οκνίσο, δε δίλνπλ ζεκαζία ζηνλ ηξφπν δφκεζεο. Δπηιέγνπλ ηελ νηθνλνκηθή ιχζε, ρσξίο λα ππνινγίδνπλ ηνπο θαλφλεο δφκεζεο θαη ηνλ αληηζεηζκηθφ θαλνληζκφ θάζε ρψξαο. Απηφ θάλεη ηηο πεξηνπζίεο ηνπο πην ηξσηέο Σν γεγνλφο απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απνπζία κέηξσλ πξνζηαζίαο απφ ηηο θπβεξλήζεηο θαζηζηά ηηο πφιεηο κε αζθαιείο ζε πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθηθψλ πεξηβαιινληηθψλ θαηλνκέλσλ. 117

119 Γηάγξακκα 5.5: πλνιηθφο Αξηζκφο Αλζξψπσλ πνπ επεξεάζηεθαλ ζε ρηιηάδεο (αλά θαηλφκελν απφ ην 1994 έσο ην 2003) Οη πιεκκχξεο απνηεινχλ ην θαηλφκελν ην νπνίν επεξεάδεη ηνπο πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο ζηνλ θφζκν. Απηφ πξνθχπηεη απφ ηνλ Πίλαθα 8 (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ) θαη απφ ην Γηάγξακκα 5.5. Δλψ νη ζεηζκνί θαηά πνιινχο ζεσξνχληαη νη πην επηθίλδπλνη γηα ηελ αλζξψπηλε δσή νπζηαζηηθά γηα ην δηάζηεκα θαηέρνπλ ηελ ηέηαξηε ζέζε έρνληαο επεξεάζεη αλζξψπνπο. χκθσλα κε ην Κέληξν Έξεπλαο γηα ηελ Δπηδεκηνινγία ησλ Καηαζηξνθψλ (Centre for Research on the Epidemiology of Disasters - CRED) φηαλ αλαθεξφκαζηε ζε αλζξψπνπο πνπ επεξεάζηεθαλ ελλννχκε απηνχο πνπ είηε έρνπλ ηξαπκαηηζηεί ή έρνπλ ράζεη ηηο ζέζεηο εξγαζίαο ηνπο, είηε δε κπνξνχλ απφ κφλνη ηνπο λα αληαπεμέιζνπλ ζε βαζηθέο αλάγθεο επηβίσζεο ιφγσ ρακεινχ βηνηηθνχ επηπέδνπ. 118

120 Γηάγξακκα 5.6: πλνιηθφο Αξηζκφο Αλζξψπσλ πνπ επεξεάζηεθαλ ζηελ Δπξψπε ζε ρηιηάδεο (αλά θαηλφκελν απφ ην 1994 έσο ην 2003). ηελ Δπξψπε φπσο κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ζην Γηάγξακκα 5.6, νη πιεκκχξεο εμαθνινπζνχλ λα βξίζθνληαη ζε πςειή ζέζε αιιά κεηά ηελ μεξαζία θαη ηνπο ηπθψλεο έρνληαο επεξεάζεη παξαπιήζην αξηζκφ αλζξψπσλ. Οη ρηνλνζηηβάδεο επεξεάδνπλ ηνπο ιηγφηεξνπο αλζξψπνπο θαη αθνινπζνχλ νη ππξθαγηέο. Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο θαη γηα ηηο ππφινηπεο επείξνπο είλαη δηαζέζηκεο ζηνλ Πίλαθα 9 (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ). Όζν πην απμεκέλν είλαη ην πνζνζηφ εππάζεηαο κηαο πεξηνρήο, ηφζν πην επάισηε είλαη ζηηο θπζηθέο θαηαζηξνθέο. Μηα θαηαζηξνθή φκσο εθηφο απφ ηηο αλζξψπηλεο απψιεηεο ραξαθηεξίδεηαη θαη απφ νηθνλνκηθέο απψιεηεο. Απηέο αθνξνχλ ην θφζηνο απνθαηάζηαζεο θαη αξσγήο πξνο ηνπο πιεγέληεο. Δλψ ζηα πξνεγνχκελα δηαγξάκκαηα δηαπηζηψζακε φηη νη ζεηζκνί δε ζεσξνχληαη πνιχ θαηαζηξνθηθνί ζε ζρέζε κε ηηο πιεκκχξεο, ελ ηνχηνηο ηα απνηειέζκαηα πνπ απηνί θέξνπλ, πξνθαινχλ ηεξάζηηεο νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο ( Βι. Γηάγξακκα 5.7. θαη Πίλαθα 10, ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ) 119

121 Γηάγξακκα 5.7: πλνιηθέο Οηθνλνκηθέο Δπηπηψζεηο ζε εθαη. Γνιάξηα (ηηκέο 2003) αλά θαηλφκελν γηα ηα έηε Γηάγξακκα 5.8: Οηθνλνκηθέο Δπηπηψζεηο εηζκψλ ζε εθαη. Γνιάξηα (ηηκέο 2003) αλά ήπεηξν γηα ηα έηε ε επίπεδν επείξσλ φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ην Γηάγξακκα 5.8. (Πίλαθαο 11, ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β ) ε Αζία επηθνξηίδεηαη ην κεγαιχηεξν θφζηνο ζε ζρέζε κε ηηο ππφινηπεο επείξνπο. Σν γεγνλφο αηηηνινγείηαη ηφζν απφ ηελ έθηαζε ηεο, φζν θαη απφ ηηο έληνλα ζεηζκνγελείο ρψξεο πνπ αλήθνπλ ζε απηήλ φπσο είλαη ε Κίλα, ε Ηλδνλεζία, ε Ηαπσλία θαη ε Σνπξθία. 120