ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ. Σωτηρούλα Ιωαννίδου, ΛΓΕ Δρ Μιχάλης Ομήρου, ΛΓΕ Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών

Transcript

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ Σωτηρούλα Ιωαννίδου, ΛΓΕ Δρ Μιχάλης Ομήρου, ΛΓΕ Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών 1

2 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ Ø Αειφόρος Ανάπτυξη «εκείνη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς όμως να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες (WCED, 1987, σελ. 43). Οι τρεις βασικοί πυλώνες της: 1. η οικονομική ανάπτυξη 2. η κοινωνική ανάπτυξη 3. η προστασία του περιβάλλοντος 2

3 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (FAO, 1995) Διασφαλίζει τις βασικές διατροφικές ανάγκες της παρούσας και μελλοντικών γενεών, ποιοτικά και ποσοτικά. Παρέχει διαρκή απασχόληση, επαρκές εισόδημα, και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και εργασίας. Διατηρεί και ενισχύει, την παραγωγική ικανότητα των φυσικών πόρων και την αναγεννητική ικανότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. 3

4 ΣΤΟΧΟΙ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ü Περιβαλλοντική Υγεία ü Οικονομική Αποδοτικότητα ü Κοινωνική Ισότητα 4

5 5

6 ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ & ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΖΙΖΑΝΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΘΡΕΨΗ ΑΡΔΕΥΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΣ 6 ΚΛΑΔΕΥΜΑ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ & ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ

7 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Επιλογή υποκείμενου και ποικιλίας Προσαρμοσμένο στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής Επιλογή πιστοποιημένου φυτοϋγειονομικά πολλαπλασιαστικού υλικού Ανθεκτικότητα σε ασθένειες, βακτήρια και εχθρούς Ανάγκες σε επικονίαση Παραγωγικότητα Μετασυλλεκτική συμπεριφορά Απαιτήσεις αγοράς εμπορική αξία 7

8 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ Ø Έλεγχος ζιζανίων Ø Ενσωμάτωση οργανικών λιπασμάτων και φυτικών υπολειμμάτων Αποφυγή της συμπίεσης και Διατήρηση δομής, βάθους, γονιμότητας, μικροπανίδας Αποφυγή της ζημιάς στο ριζικό σύστημα Κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη των ριζών Δημιουργία λωρίδων εναλλασσόμενης βλάστησης με γυμνό έδαφος Δημιουργία και διατήρηση φυτικών φρακτών 8

9 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΡΕΨΗΣ Ø Αναλύσεις εδάφους Ø Αναλύσεις φύλλων Ø Μακροσκοπική εξέταση Ø Συνδυασμός των πιο πάνω Ø Εφαρμογή στην ορθή δόση, χρόνο, τρόπο και μορφή 9

10 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΡΕΨΗΣ v Συγκαλλιέργεια v Χλωρή λίπανση v Εδαφοκάλυψη (mulching) v Κομπόστα v Τσάι κομπόστας v Χωνεμένη Κοπριά v Λίπανση με άλλα είδη (φύκια, ορυκτά πετρώματα) 10

11 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΡΕΨΗΣ Υπερβολική χρήση Αζώτου: Ευαισθησία σε μυκητολογικές ασθένειες Καρπόπτωση πριν τη συγκομιδή (Delicious) Υποβάθμιση της ποιότητας και του χρωματισμού των καρπών Επηρεάζει το Ca > Πικρή στιγμάτωση και κατάρρευση Επηρεάζει το Fe & Zn Ν2Ο (αέρια θερμοκηπίου) και έκπλυση νιτρικών Έλλειψη Αζώτου: Μη ικανοποιητική καρπόδεση Μαλάκωμα καρπών στο ψυγείο Πρόωρο κιτρίνισμα καρπών 11

12 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΑΡΔΕΥΣΗ Ανεπάρκεια νερού κατά τη βλαστική περίοδο Περιορισμένη καρπόδεση Μείωση του ρυθμού αύξησης των καρπών Μικρό μέγεθος καρπού Μειωμένη παραγωγή Καρπόπτωση Αρνητική επίδραση στο χρωματισμό Εμφάνιση φυσιολογικών ανωμαλιών και τροφοπενιών (φέλλωση, μικροκαρπία, bitter bit) Αρνητική επίδραση στην παραγωγή του επόμενου έτους 12

13 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΑΡΔΕΥΣΗ Υπερβολική χορήγηση νερού κατά τη βλαστική περίοδο 1. Δυσκολεύει την αναπνοή της ρίζας και τον αερισμό (σηψιρριζίες κλπ) 2. Παρατείνει τη βλάστηση εις βάρος της καρποφορίας 3. Οψιμίζει την παραγωγή και υποβαθμίζει την ποιότητα 4. Ευνοούνται οι ασθένειες της κόμης (φουζικλάδιο, μονίλια, βακτηριώσεις) 5. Επηρεάζει αρνητικά το σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών του επόμενου έτους 6. Προκαλεί έκπλυση θρεπτικών στοιχείων και διάβρωση εδάφους 13

14 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά q ΖΙΖΑΝΙΑ/ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΛΥΨΗΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Ανταγωνίζονται για νερό και θρεπτικά (θερινά) Δυσκολεύουν τις καλλιεργητικές εργασίες Ξενιστές εντόμων και ακάρεων Αυξάνουν την υγρασία > προσβολές από ασθένειες Πυκνή βλάστηση χαμηλώνει τη θερμοκρασία> ευνοεί τον ανοιξιάτικο παγετό ü Επιθυμητός χλοοτάπητας (χειμερινά) συγκρατεί νερό ü Κατά την ωρίμαση θετική επίδραση σε χρώμα και ποιότητα ü Ωφέλιμα έντομα 14

15 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά 15

16 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ Μηλιά 16

17 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ - ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Βιολογική αντιμετώπιση εχθρών Ενίσχυση της παρουσίας ωφελίμων εντόμων Εισαγωγή γενικών αρπακτικών ή παρασιτοειδών. Χρησιμοποίηση εντομοπαθογόνων μικροοργανισμών π.χ. μύκητες, βακτήρια, ιοί κ.λ.π. 17

18 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ - ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Βιοτεχνολογικά μέσα Οι φερομόνες ή ελκυστικά φύλου μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε μεθόδους σεξουαλικής σύγχυσης. Φερομονικές, Χρωματοπαγίδες με εντομολογική κόλα για παρακολούθηση/ μαζική παγίδευση. Ελκυστικές ή απωθητικές ουσίες σε δολωματικές μεθόδους Χρήση φυσικών ακίνδυνων παρασκευασμάτων (εκχυλίσματα φυτών, σκόνες πετρωμάτων κ.ά.) για προστασία των φυτών (λειτουργούν ως φυτικά εντομοκτόνα ή απωθητικά). Εντομοπαγίδες, εντομολογικά δίχτυα. Συγκαλλιέργεια εντομοαπωθητικών φυτών Κλάδεμα έτσι ώστε να επιτρέπει τον αερισμό των δένδρων Τα κλαδευτικά εργαλεία να απολυμαίνονται μετά από κάθε τομή 18

19 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ - ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ -Κλάδευμα προσβεβλημένων κλάδων -Κάψιμο κλαδιών -Εφαρμογή με λάδι για Ακάρεα -Εφαρμογή χαλκού για Φουζικλάδιο και Βακτηριακό κάψιμο -Μυκητοκτόνο για Φουζικλάδιο - Έλεγχος για σκουλήκια -Φουζικλάδιο, -Προσθήκη θειαφιού για Ωίδιο (10 μέρες μετά από την εφαρμογή με λάδι) 19

20 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ - ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 20 -Ωίδιο -Αιχμή για τον μύκητα Φουζικλάδιο -Οπλοκάμπη -Φουζικλάδιο/Ωίδιο -Βακτηριακό κάψιμο (οξυχλωριούχος χαλκός, αντιβιοτικά - στρεπτομυκίνη) -Τοποθέτηση παγίδων για Καρπόκαψα -Φουζικλάδιο -Θειάφι για Ωίδιο - Σκωρίαση -Βακτηριακό κάψιμο (παρακολούθηση ανθέων) -Έλεγχος παγίδων Καρπόκαψας

21 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΠΩΡΩΝΩΝ - ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 21 -Πρώτος ψεκασμός για οπλοκάμπη -Φουζικλάδιο και Ωίδιο ψεκασμοί για ακόμη 2 εβδομάδες -Βακτηριακό κάψιμο (παρακολούθηση ανθέων) -Έλεγχος παγίδων Καρπόκαψας Έλεγχος φύλλων για ακάρεα Έλεγχος για φουζικλάδιο και τέλος επεμβάσεων Παρακολούθηση για ωίδιο Έλεγχος για καμένα άνθη από βακτηριακό κάψιμο και αφαίρεση τους Έλεγχος παγίδων Καρπόκαψας Αραίωμα καρπών Ωίδιο συνέχεια -Φυλλοδέτες, αφίδες, ακάρεα εβδομαδιαία παρακολούθηση βλαστών - Ελεγχος παγίδων Καρπόκαψας -Βακτηριακό κάψιμο, κοπή προσβολών και ψεκασμός μόνο αν έχουμε χαλάζι

22 ΟΡΘΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Διατήρηση και αύξηση μακροπρόθεσμα της γονιμότητας του εδάφους Έλεγχος των εχθρών, ασθενειών και ζιζανίων Αποφυγή όλων των μορφών ρύπανσης του περιβάλλοντος που προέρχονται από τη γεωργική πρακτική Ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας Διατήρηση της γενετικής ποικιλομορφίας των γεωργικών οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των φυτών και των άγριων ζώων Βελτίωση των συνθηκών ζωής με την παραγωγή τροφής υψηλής θρεπτικής αξίας σε επαρκή ποσότητα 22

23 23

24 Διαχείριση θρέψης και γονιμότητας εδαφών Η περίπτωση των μηλιών 24

25 Στόχος της μελέτης Ø Βελτίωση της διαχείρισης της γονιμότητας των εδαφών και της διαχείρισης της θρέψης σε οπωρώνες μηλιάς Ø Αξιολόγηση της μικροβιακής ποικιλότητας και αποκάλυψη διαφορών μεταξύ της βιολογικής και συμβατικής γεωργίας Ø Μέτρηση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου 25

26 Χηµική ανάλυση του εδάφους και φυλλοδιαγνωστική Πρέπει οπωσδήποτε να προσδιοριστούν: 1. Ολικός άνθρακας ή οργανικός άνθρακας 2. Ολικό άζωτο (τα νιτρικά είναι σηµαντικά αλλά δεν είναι σταθερή δεξαµενή Ν στο έδαφος) 3. Φώσφορος και Κάλιο 4. Ιχνοστοιχεία (αν είναι η πρώτη φορά) 5. CEC (ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων) 6. ph (προσδιορίζει την διαθεσιµότητα των θρεπτικών συστατικών) 26

27 Χηµική ανάλυση του εδάφους και φυλλοδιαγνωστική 27

28 Υγρασία (%) Ν (%) P (ppm) ph Organic Matter (%) Carbon (%) Clay Clay Clay Clay Soil type 28

29 Ένα παράδειγµα µε το άζωτο που δίνει ο χούµος ενός εδάφους: Τιµές από την ανάλυση του εδάφους: 1. Οργανική ουσία: 1.78mg/g ξηρού βάρους 2. Φαινόµενο ειδικό βάρος: 1.2 g/cm 3 3. Βάθος δειγµατοληψίας: 15cm 4. Οργανικό Ν: 0.08 mg/g Ανοργανοποίηση αζώτου (Kg N/ha σε βάθος 15 cm) kg N/ha

30 Η χλωρή λίπανση στα εδάφη της Κύπρου Ενσωµάτωση βίκου Παραγωγή βιοµάζας ( kg/δεκ ξ.ο) Περιεκτικότητα σε Ν (περίπου 3.5%) Προσθήκη στο έδαφος (8-19kg N/δεκ) Πειράµατα του ΙΓΕ: 18 Kg/δεκ άζωτο (Papastylianou, 1999) Αυξάνει την απόδοση κριθαριού κατά 84% Στα µήλα;;;;;;; 30

31 31

32 ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΒΙΚΟΣ!!!!!!!! 32

33 Διάφοροι τύποι κοπριάς και άζωτο 33

34 Εργαλεία που έχουµε στα χέρια µας Κοπριές Κοµπόστες Εκχυλίσµατα Μικροοργανισµούς Βιοδιεγέρτες Διαχείριση χλοοτάπητα 34

35 Εκχυλίσµατα από κοµπόστες Τι κάναμε στο χωράφι και τι κάνουμε τώρα στο εργαστήριο: Εκχύλισµα κοµπόστας εµπορίου µε νερό 1:10 Συνεχής ανάδευση (αεροβικές συνθήκες) Μέτρηση µικροβιακού φορτίου (ακτινοµύκητες) Μέτρηση θρεπτικών στοιχείων (total N, NO - 3 P και Κ) 35

36 36

37 37

38 10 9 α 8 7 β Ξηρό βάρος CT1 CT2 Fert Control DAT 30 DAT Χρόνος

39 Control NH4NO3 Cummulative N2O emissions Mandarin Orange Banana C B 2 A Εναλλακτικά Υποστρώματα

40 Πείραμα σε βιολογικό οπωρώνα Μηλιάς 4 καθεστώτα οργανικής λίπανσης Τσάι κομπόστας Κομπόστα Χωνεμένη κοπριά Εδαφοκάλυψη με φυτικά υπολείμματα 40

41 41

42 42

43 43

44 ΜΕΣΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΡΠΟΥ -9.4% -6.7% 151,86-4.6% 154,78 161,86 146,21-15% 137,35 COMPOST TEA MULCHING MANURE COMPOST ΣΥΜΒΑΤΙΚΉ 44

45 ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΦΑΣΟΥΛΑ ΣΩΤΗΡΟΥΛΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΝΤΑΛΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΟΜΗΡΟΥ 45

46 Η ομάδα μας!!! Ευδοκία Νεοφύτου, ΤΓΕ Λουΐζα Κωνσταντίνου, ΤΓΕ 46